Een 3 October-prijsvraag Voorzichtigheid met beperking van investeringen EERBERICHT Dichters vóór! Daarnaast een kans voor alle lezers Derde industrialisatie-nota Tijdelijke vermindering van afzet voor vele bedrijven 90ste Jaargang DINSDAG 25 SEPTEMBER 1951 00 No. 27415 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f.5 15 per kwartaal; f. 0.40 per week Witte Singel 1, Lelden - Giro No. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Begrip vereist Het Duitse vraagstuk komt steeds seer in het volle lioht te staan! En het te betreuren, dat beide betrokken rartijen zich niet kunnen opwerken tot een Juist inzicht. Beide partijen, dat tjjn het Westen en Duitsland zelf, waaronder dan te versftaan West- Duitsland. Oost-Duitsland kan men ioorlopig afschrijven Het Westen ziet in dat het meer dan d wordt zes jaren zijn immers ver beken sinds de tweede wereldoorlog vq einde nam om tot een werkelijke reie te geraken in de eerste plaats <n bovendien West-Duitsland op te ne- ren in de ry der vrije volken in de •r.eede plaats. Het eerste is min of seer tot stand gebracht sinds de oor- ijestoestand is opgeheven en Bonn voor »n groot deel zelfstandigheid is her- «ven. Weliswaar zijn er nog zekere restricties, doch al te zwaar behoeft pen dat niet te nemen. Ten minste tanneer men van goeden wille is. Met het tweede wil het evenwel niet toteren. Met als ondergrond, dat beide nrtyen elkaar in wezen nog niet dur- ïic vertrouwen. Als axioma kan men stellen, dat een rerdeaiging van West-Europa zonder ïest-Duitsland moeilijk denkbaar is. ):ch aan de andere kant staat voor 7,'est-Duitsland onherroepelijk vast, it het, wanneer het niet deel wil ne- :en aan de verdediging, strijdtoneel Tordt, met alle funeste gevolgen van ten. Men ziet: een wisselwerking, taaraan niet te ontkomen valt Beide partijen zien de juistheid van it gestelde in wezen ook wel in, •aarzij kunnen zich niet opwer- en tot de consequenties van dit feit. In het Westen is het voornamelijk frankrijk, dat wantrouwig blijft en op tch zelf is dat niet zo vreemd. Is •.•ankrijk binnen een eeuw tijds niet inemaal overvallen door het Duitse ailitarisme? Maar de rauwe realiteit ivingt om scrupules terzijde te stellen. Die realiteit is nu eenmaal dat het Testen zich in staat van verdediging roet stellen tegenover een nieuwe ireiging uit het Oosten, in casu de ireiging van Moskou. Hard is men op reg, om zich voor te bereiden op doel matige verdediging tegenover dit ge ur, doch de sluitsteen durft men niet an: het direct betrekken van West- Duitsland in die verdediging. Men .aait als het ware om de soepenbrij wn. Erkend wordt de noodzaak van ie Duitse deelneming, doch men wil leze binden aan allerlei beperkende ïoorwaarden. Duitsland zou geen leger ogen vormen tenzij als onderdeel van ;n z.g. Europees leger. M.a.w. de Duit- •rs zouden in bepaalde onderdelen iQgzamerhand is tenminste ingezien, it deze onderdelen niet te klein be- oeven te zijn! ingelast worden in weermacht, door het Westen inge- ïld. Maar van een Duitse staf en een Djitse legerleiding zou geen sprake inDaaraan denken de Duitsers tenwel niet en dat laat zich begrijpen. Dat geeft immers inderdaad de idee an .Duits kanonenvlees" voedsel. Wil men West-Duitsland werkelijk als ilijkgerechtigde deen deelnemen aan West-Europese verdediging, dan zal standpunt verlaten moeten worden, verering van het militaire in Duits- md is in feite niet te doven, ook al n de omstandigheden thans wel zo ewyzig-d, dat het militarisme niet ?er op de voorgrond staat, gelijk voor in Maar aan de andere kant zal men West-Duitsland moeten afzien van t streven om de deelneming aan de ''est-Europese verdediging te bezigen !s een soort ruilobject bij de pogin- «n om het land geheel vrij te maken 3n Westerse invloeden gelijk momen- het geval is. Zo komt men niet tot de juiste ver- "udingen, die toch zo dringend nodig Pn! Te meer, waar de tegenpartij niet af- U van de pogingen om tweedracht te alen of, voor zover deze nog bestaat, «geld daaraan nieuw voedsel toe te wen. In dit licht moet men dan ook aen de jongste voorstellen van Oost- uitsland. die natuurlijk door Moskou ;n geïnstrueerd om opnieuw te pra- a over hereniging van Oost- en West- 'Jitsland. Bondskanselier Adenauer ieft deze voorstellen reeds zonder £er van de hand gewezen en terecht, kh zonder invloed blijven deze lok- ?mmen toch niet. Het schijnt zelfs, de socialisten er over willen debat ten. Moeten we nog nader toelichten, i! dit op zich zelf al funest is? Pra- a niet het communisme is nu een- Bal immers niet mogelijk Hoe eerder uit realiteitsoogpunt de ^sequenties worden getrokken in het 'tsten des te beter. Het welbegrepen ienbelang van beide partijen eist dit! brand in benedictijner klooster. In de opslagplaats van de distilleer- nj van het Benedictijner klooster te "ia in de Spaanse provincie Lugo bekend is om zijn likeuren, is brand gebroken. De uiterst waardevolle bi- ïttieek is verbrand Eén monnik is de vlammen omgekomen en twee sonen zijn ernstig gewond, be schade, die op verscheidene mil- :nen peseta-s wordt geschat, omvat verbranden van waardevolle boe- D en kunstwerken. Het klooster zelf. dateert uit de 16de eeuw, werd ver- *st, maar de 18de-eeuwse kerk bleef '•act. Enkele buien Wisselende bewolking met plaatselijk ■fcle buien. Matige tot krachtige wind Zuidelijke richtingen. Vannacht bider koud, overigens ongeveer de- ■de temperaturen. 'Opgemaakt te 10 uur). 26 september. |['"n op: .30 uur; onder: 18 32 uur, l;han op: 0.40 uur; onder: 17.08 uur. ■Hoogwater te Katwijk te 11-57 uur. 1 nummer bestaat uit zes pagina's Vliegtuigwrakken uit de oorlogstijd in het Jjselnieer en de haven van Hoorn worden thans in opdracht van de Rijkswaterstaat verwijderd. De resten berokkenden de visserij grote schade, omdat de netten erin vasthaakten en scheurden Wrakstukken worden op auto's ge laden en naar de smelterijen ge transporteerd. Van vele zijden bereikt ons het ver zoek om weer eens een prijsvraag te organiseren en, bereid daaraan te vol doen. kwamen wij op de gedachte zulks te combineren met het komende feest aller feesten, dat van Leiden's Ontzet. Indachtig aan het feit, dat zeer velen uit onze lezerskring bij vorige prijsvragen hun oplossing in dichtvorm inzonden dan wel ze door dichterlijke ontboezemingen vergezeld lieten gaan, rees het plan om ditmaal onze lezers en lezeressen te toetsen op hun dich terlijke talenten. Stelt U gerust: wij vragen geen ellenlange gedichten, maar slechts een berijmd verhaaltje van ten hoog ste twaalf versregels het mag dus ook nóg korter zyn! waarvan het onderwerp is ontleend aan het 3-Octoberfeest. Overigens bent U geheel vrij in de keuze van Uw onderwerp, dat dus zowel een algemene indruk mag weer geven van de 3 Oetoberdag als van elk willekeurig onderdeel der feest- Kostenpeil dient verlaagd Prof. dr J. R. M. van den Brink, de Minister van economische zaken, heeft aan de Tweede Kamer de der de indnstrialisatienota overgelegd. Daarin wordt er uitdrukkelijk op ge wezen, dat grote voorzichtigheid is geboden bij de uitvoering van de door de Regering voorgestane noodzake lijke politï:k van beperking van de investeringen. Immers, een belangrijk deel der in vesteringen is gericht op vergroting van de capaciteit van de Nederlandse pro ductie, die een Jaarlijks terugkerende bijdrage tot dekking van het tekort op de betalingsbalans kan leveren. Het drukken van dergelijke investeringen is daarom in de grond van de zaak een kortzichtige politiek. In de nota wordt een overzicht gege ven van de voornaamste factoren, die het beeld van de financiering van de industrialisatie in de naaste toekomst zullen bepalen. Voorspellingen met betrekking tot het aanbod van mid delen tot financiering zijn echter moeilijk te geven. Hierbij zal de te verwachten winstvoet veel gewicht in de schaal leggen. Voorts moet reke ning worden gehouden met de invloed van de in de laatste tijd genomen maatregelen op fiscaal en monetair gebied, welke eerst in de toekomst ten volle hun uitwerking zullen doen gevoelen. Doordat de binnenlandse consumptie in de recente periode stabiel is geble ven, werd de afzet voor veie bedrijven begrensd. Hier en daar daalde de pro ductie. In andere bedrijfstakken, waar de omstandigheden gunstiger waren, wegens grotere binnenlandse afzet of toegenomen uitvoer, zyn grote uitbrei dingen tot stand gekomen. Genoemd worden vele onderdelen va'n de metaal industrie, de chemische industrie, de textielindustrie, de industrie van voe- dings- en genotmiddelen. De verwachting wordt uitgesproken, dat de vermelde vermindering van de afzet ten dele als van voorbijgaande aard kan worden beschouwd. Zij kan immers worden gezien als een onver mijdelijke terugslag op de hoge bin nenlandse vraag in de tweede helft van 1950. vanwege de politieke span ningen en de prijsstijgingen. Voor een ander deel liggen de oor zaken van de afzetvermindering echter dieper. Het publiek heeft zich intussen van veel goederen voorzien, waarbij veel op spaargelden is ingeteerd. Anderzijds zijn de gevolgen van de politiek van de Regering met betrek king tot vermindering van de nationale bestedingen voelbaar geworden. Deze beide factoren hebben een langdurige ^werking. Voor een aantal Industrieproducten moe.t daarom rekening worden ge houden met een blijvende verminde ring van de binnenlandse afzetmo gelijkheden, totdat door geleidelijke bevolkingsgroei de vraag weer op het oude peil wordt hersteld. Opdat de voortgang van de industria lisatie in de naaste toekomst daarvan geen ongunstige invloed zal ondergaan, is het nodig voor de vermindering van de afzet compensatie te vinden. De no- Op de A.N.W.B. wegwijzers die nieuw geplaatst of geschilderd wor den. zullen in plaats van liet ge vleugelde wiel, dat sinds 1896 bij alle wegwijzers de paal bekroont, vignetten met het bekende A N.W.B. embleem worden bevestigd. Men heeft dit besluit uit zuinigheidsovei- wegingen genomen en is tevens van hei standpunt uitgegaan dat het ge vleugelde wiel een te algemeen symbool is. Een wegwijzer met het A.N.W.B.- embleem. terwijl het oude vignet verwijderd wordt. V. St. zien atoom-bom- voorraad aanzienlijk groeien TEGENWICHT TEGEN RUSSISCHE SUPREMATIE TE LAND. De V. S. leggen een dergelijke voor raad atoombommen aan. dat daardoor wellicht een tegenwicht zou kunnen worden geschapen voor de grote superi oriteit van de Sovjet-Unie in landstrijd krachten, aldus generaal Hoyt Vanden- berg, de stafchef van dc Amerikaanse luchtmacht in een artikel, dat versche- nen is in het tijdschrift „Look". Volgens de generaal is het mogelijk, dat de Amerikaanse wetenschap en in- dustrie op het punt staan het antwoord op het dilemma, waarmede de Russische macht de wereld heeft geconfronteerd, te geven. Nog kort geleden sloot de be trekkelijke schaarste aan atoombommen het gebruik ervan tegen alle doelen, be halve die van het grootste belang, uit. Om deze reden werd de gehele voorraad op een klein gedeelte na. uitsluitend be stemd voor gebruik door het strategi sche commando bij aanvallen op de bclangrijkse bronnen van de Russische oorlogsproductie. Het was gelukkig voor 1 de V. S. cn voor hun bondgenoten, dat de schaarste thans overwonnen werd. Voortdurende vooruitgang op het gebied van de atoomenergie beloofde niet slechts een doelmatige en economische ontwikkeling van atoomwapens, gericht tecen landstrijdkrachten doch „het fei telijk zekere vooruitzicht van steeds toe nemende hoeveelheden atoomwapens" vergrootte de vuurkracht van een mo derne luchtmacht aanzienlijk. Vanden- berg was van oordeel, dat een lucht macht, in rijke male uitgerust met atoomwapens, grote concentraties van troepen zou kunnen verhinderen. Naar de mening van generaal Vanden- berg zijn de Noortiatlantische strijd krachten haar minimum-doel slechts halverwege genaderd. Hij voegt er aan toe. dat de V. S. niet tegelijkertijd lucht acties kunnen voeren om de heerschappij in de lucht te veroveren, de oorlogspro ductie van de tegenstander vernietigen en rechtstreeks aan de strijd te land deelnemen als de Amerikaanse lucht macht niet aanzienlijk verstrekt zou worden. ta wijst op verscheidene mogelijkheden, n.l. vergrote vraag naar goederen ten behoeve van de krijgsmacht en toene ming van de export. In het belang van de export zal bij voortduring gestreefd moeten worden naar verlaging van de productiekosten. Daarnaast zal het gehele beleid van de Regering op financieel-economisch ge bied moeten worden doortrokken van de noodzaak tot bevordering van de export. Gezien de belangrijkheid van dit vraagstuk, stelt de Minister zloh voor om binnen afzienbare tijd aan de Sta ben-Generaal mededeling te doen van de grondslagen, waarop zijn beleid in deze richting zal worden gebaseerd. In de afgelopen drie jaar is de per soneelsbezetting in de Nederlandse Industrie toegenomen van 1.440.000 ap Juli 1948 tot 1.580.000 mensen op 1 Juli 1951. Hiermee is dc doelstelling om aan 125.000 mensen gedurende 414 jaar werk gelegenheid in de industrie te verschaffen reeds nu met 12 pet. overschreden. Hierbij kan als gelukkige omstandig heid worden vermeld, dat de demobili satie van vele tienduizenden naar Indonesië uitgezonden militairen in een tijd viel, waarin de industriële uitbrei ding zeer gunstig verliep. De industriële proauctie steeg sinds 1948 met 24 pet. Deze stijging is voor -een belangrijk gedeelte aan de export ten goede gekomen. Het in 3ta jaar ge realiseerde investeringsbedrag ad f. 4220 'millioen is daarentegen enigszins bij de verwachtingen ten achter gebleven (rond f. 4500 millioen) Ondanks de belangrijke vooruitgang van de industriële productie en uitvoer is het tekort op de betalingsbalans nog steeds aanzienlijk. Dit wordt in belang rijke mate toegeschreven aan een verslechtering van de ruilvoet. Krach tige maatregelen ter opheffing van het ontstane aanvullende betalingsbalans- tekort zyn noodzakelijk. In een beschouwing omtrent de in dustrialisatie op lange termijn wordt geraamd, dat van de te verwachten groei van de beroepsbevolking in de komende 15 jaar 5154 pet. in de industrie zou moeien worden ge plaatst. By een emigratie van b.v. 40,000 personen per jaar zou gedu rende de eerste 5 jaar een gemiddeld bedrag aan investeringen van f. 1450 millioen per jaar voldoende zijn. Bij een bevredigende toeneming van het nationale inkomen zal het deel van het inkomen, dat voor industriële I investeringen moet worden gebruikt evenwel niet boven het huidige per- j centage behoeven te komen. viering. Het is ons om het even of Uw dichterlijk bloed gaat bruisen by de reveille, bij „haring en wittebrood", tydens de optocht of op het Schut tersveld, mits er slechts geen misver stand over kan bestaan, dat Uw poëtische reproductie betrekking heeft op het 3 Octoberfecsl. De deelneming staat open voor ieder een, dus ook voor nict-abonné's en voor de beste inzendingen stellen wij pryzen beschikbaar van f. 70. f.60.—, f. 50.— f. 40.— en f. 30.—. Daarmede is evenwel niet alles ge zegd. wat wij te vertellen hebben. Wij willen n.l. ditmaal het recht van beoordeling niet in eigen hand nemen, maar al onze abonné's bij deze instal leren als een duizendkoppige jury. Dit wil zeggen; onze Redactie zal uit de hopelijk honderden inzendingen een selectie maken, waarvan wy het aantal afhankelijk stellen van de kwaliteit van het ingezonden werk variërende naar wij ons voorstellen tussen de tien en twintig. De gang van zaken is dus als volgt: iedereen die daartoe lust gevoelt en zijn of haar 3 October-uitgaven wil compenseren door het winnen van een der hierboven genoemde geldprijzen, zorge ervoor, dat zijn of haar inzending uiterlijk Maandag 8 October a.s. des middaers te 12 uur in het bezit is van onze Redactie De inzendingen moeten het opschrift dragen ,.3 October-prijsvraag'* en met naam en adres van de inzender(sters) ondertekend zijn (dit laatste dus niet op de enveloppe, waardoor onze taak nodeloos wordt verzwaard). Zodra onze Redactie deze inzendingen heeft gekeurd en er de haars inziens beste 10 k 20 uit heeft geselecteerd, zul len wij deze Inzendingen anoniem dus zonder naam van de inzender(ster) in ons Blad publiceren, Niet in volgorde van ónze voorkeur, doch geheel willekeurig en slechts voorzien van een nummer. Op d&t ogenblik begint Uw taak als massa-jury. In hetzelfde Blad n.l., waar wij de o.i. beste 10 k 20 inzendin gen publiceren, zullen wij een enquête formulier afdrukken, waarop wij ver zoeken de naar Uw mening beste vyf inzendingen te vermelden. Bijvoorbeeld dus als volgt: .Ondergetekende kent de prijzen toe aan de nummers 1, 3, 11, 14 en 18. Wanneer op een nader door ons be kend te maken datum deze enquête formulieren in ons bezit zijn, zal onzo Redactie met (voor ons) pijnlijke nauw keurigheid vaststellen aan welke vyf gedichten de grootste publieke waar dering is ten deel gevallen, waarbij dus de eerste prys wordt toegewezen VOORSTELLEN VAN DE VERZOENINGSCOMMISSIE VOOR PALESTINA. De verzoeningscommissie voor Palesti na der Verenigde Naties, heeft aan Is raël en de Arabische landen voorge steld. dat de wapenstilstandsovereen- komsten herzien worden en grenscorrec ties worden aangebracht, ook voor de gedemilitariseerde zones. Verder is voorgesteld: a) te overwe gen om van Haifa een vrije haven te maken; b) een internationaal gezagsor gaan voor de waterkwestie in te stellen, welke zich bezig zal houden met de Jordaan, de Jarmoek, de zijrivieren en het meer van Tiberias; c> regeling van de kwesties van het gebied van Gaza; d) vergemakkelijking van de economi sche ontwikkeling van het gehele ge bied, alsmede e> het weder aanknopen van economische betrekkingen tussen Israël enerzijds en de Arabische landen anderzijds. Verder is een regeling van de toegang tot de heilige- plaatsen met inbegrip van Bethlehem voorgesteld en het in stellen van gezondheidscontröle en maatregelen tegen de handel in verdo vende middelen langs de demarcatielij nen. Bovengenoemde voorstellen zfjn af zonderlijk aan de delegaties van Israël. Egypte, De Libanon, Jordanië en Syrië overhandigd. I aan de inzending, welke het grootst aantal stemmen verwierf, enz. Hel is niet meer dan billyk, dat de diensten van een jury worden geho noreerd, ook cii zelfs wanneer zy uit duizenden L.D.-lezers bestaat! Derhalve stellen wij geheel onafhan kelijk van de hierboven vermelde prijzen voor dc. naar het publieke oordeel, beste vyf inzendingen, geld prijzen tot een waarde van f. 200. beschikbaar voor hen, die de Groot- ste-Gemene-Deler der publieke uit spraak het dichtste benaderen. Deze prijzen zullen eerlijk onder de op lossers worden verdeeld. Alleen verbinden wy daaraan de voorwaarde, dat de juryleden (dit kun nen dus zijn allen wie deze regels onder ogen komen) teneinde voor één der laatstbedoeld? prijzen in aanmerking te komen, op het moment waarop zij ons hun oordeel kenbaar maken, abonné zijn van ons Blad! De hierboven geschetste procedure ls overigens minder ingewikkeld dan zij op het eerste gezicht schijnt. Wat U voorlopig te doen hebt, is tussen 3 en 8 October Uw dichtader kortstondig te openen en MAXIMAAL 12 versregels te produceren, waarin U naar eigen verkiezing een indruk geeft van het 3 Octoberfeest. Op het vervolg komen wij t.zt. nader teru'g. Volledigheidshalve zy nog vermeld, dat gegadigden voor een dicht-prijs ook gerust mogen deelnemen aan de be- oordellngswedstrijd, zodat theoretisch de kans bestaat met twee eerste prijzen uit de bus te komen. Onze Redactie verbeidt in hoogspan ning de 8ste October Britse koning gaat vooruit Te Londen is gisteravond een bulletin uitgegeven waarin wordt medegedeeld, dat de Britse koning gisteren in krach ten is toegenomen. Bericht over vissers op Browse bevestigd De Australische minister van Lucht-* vaart, William Mcmahon, heeft de be richten, dat niet geïdentificeerde per sonen het eilandje Browse 180 km. ten N.W. van Broome in West Australië, hadden bezet, bevestigd. Hy zeide: „Het Gouvernement is nog niet zeker van hun nationaliteit of plannen, doch wy zijn van mening, dat zij geen kwaad in het schild voeren. Zij schijnen op visvangst te zyn en ik zou hen niet willen beschouwen als personen, die zich blijvende op Australisch grondge bied vestigen". Weer mislukking in Korea? Aan de vergadering van de verbin dingsofficieren in Korea kwam plotse ling een einde toen de Noord-Koreaan- se kolonel Tsjang boos de kamer ver liet Hij had tevoren de suggestie af gewezen dat de verbindingsofficieren bevoegd moesten zijn te spreken over de voorwaarden voor hervatting der bestandsbesprekingen. Er is geen afspraak gemaakt voor een volgende vergadering. De vooruitzichten voor een hervatting van de bestandsbesprekingen zijn thans slechter dan ooit, zo verklaren politieke en militaire waarnemers te Tokio. De Noordelijken willen over niets anders spreken dan over het tijdstip van her vatting der besprekingen te Kaesong, terwijl generaal Ridgway er op staat, de conferentie op een andere plaats voort te zetten. DE GASPERI IN HET AMERIKAANSE CONGRES. De Italiaanse minister-president, De Gasperi, heeft in het Amerikaanse Con gres een rede gehouden, waarin hij de V. S. om hulp verzocht om het volgende mogelijk te maken: 1. Vermindering van de werkloosheid in Italië. 2. Toeneming van de emigratie uit Italië. 3. Gelijktijdige uitvoering van de pro gramma's voor sociale hervorming en bewapening in Italië. 4. Herziening van het Italiaanse vre desverdrag. 5. Oplossing van de kwestie Triëst In deze zin, dat het vrije gebied van Triëst aan Italië wordt gegeven. De Gasperi verklaarde, dat een vere nigd Europa in staat zou zijn voor zyn eigen verdediging te zorgen. i Aan het einde van een grote tank- Te Hr,\ana hebben is asmaskerde1 slag welke drie dagen duurde, heb- ben tankcolonnes van de Verenigde aruKiceni van net communistische dae-1 blad „Hoy". zu hebben de machinerie strijdkrachten belangrijke heuvel- wSrdteopm7o.oöolrdoui?'eeraaSd. sclla<le ten Zuid Oosten van Koem- song aan liet centrale front van Korea bezet. Twee Amerikaanse tanks bestoken ie Noordelijke strijdkrachten die hevige tegenstand boden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1