aiya
In Kootwijk „luistert" men naar
zon en melkwegstelsel
„Radio - oog" revoïütioniiaire
ontdekking der astronomie
Belangrijke Nederlandse ontdekkingen en
metingen
RECHTZAKEN
Kerkelijk Leven
Met een enkel woord
100 Jaar Gemeente-ivet
Mr W. J. Geertsema:
„Thorbecke groot en onbaat
zuchtig staatsman"
DONDERDAG 5 JULI
Er zl|n in het radio-dorp Kootwijk, gelegen in het vorstelijke hartje van
de Veluwe, enige mensen, die zonder duidelijke opwinding zeggen, dat ze
naar de zon gaan luisteren en die elkaar toeroepen: „Zeg heb je de Melk
weg nog gehoord?", op de manier waarop wij .goedenavond" zeggen. Die
mensen zijn lid van de stichting ..Radiostraling van Zon en Melkweg".
En zij leven en werken in de ban van een grootscheepse revolutie opster-
rekundig gebied, waardoor een schier onafzienbaar gebied van nieuwe inzich
ten in dc wereld van het heelal voor hun is opengegaan.
Nieuw „ogen" voor de
astronoom
(Van een speciale verslaggever)
De astronomen uit de grijze oudheid,
zowel als de „voor-oorlogse" beschikten
bij hun zwerftochten in het heelal
slechts over hun ogen. sinds Galilei ver
sterkt met kijkers om de lichtstralen
op te vangen die zo vrlendelilk waren
om naar onze Moeder Aarde te komen.
Dat heeft 2000 jaar voortgeduurd,
maar nu, in dc na-oorlogsc jaren, is
men er in geslaagd de radio-straling
van zon en sterren niet alleen op te
vangen, maar ook te meten. Sinds en
kele maanden is er wederom een allcr-
belangriikst facet toegevoegd aan de
rij van nieuwe inzichten, die de jonge
radio-astronomie heeft verworven,
door de ontdekking van radiostraling
van waterstofwolken tussen de sterren.
Harvard University heeft de eer van
de eerste ontdekking, maar ir C. A.
Muller te Kootwijk heeft niet alleen
zes weken later onafhankelilk van Har
vard eveneens de radiostraling van deze
waterstofwolken ontdekt, maar door een
betere apparatuur metingen verricht, die
reeds zeer veel nieuwe informatie op
geleverd hebben. En daarom waren wij
dezer dagen te Kootwijk en daarom kon
een onzer collega's niet nalaten mis
troostig te zeggen: ..Tja, als jullie me
nou vertellen, dat Je naar de zon zit te
luisteren, die weer zo'n kabaal maakt
vandaae. dan is dat voor mii het mo
ment om me onder geen beding ooit
meer ergens over te verbazen
DOOR DONKERE WOLKEN
Het onderzoek in Nederland geschiedt
door de stichting ..Radiostrallne van Zon
en Melkweg", waarin op efficiënte wil ze
samengewerkt wordt door de sterren
wachten te Leiden en Utrecht de Ra
diodienst der PTT. het Natuurkundig
Laboratorium van Philips en het Meteo
rologisch Instituut te De Bilt. De mid
delen werden verschaft door de in 1945
door de ministers Schermer horn en Van
der Leeuw opgezette en kort geleden in
definitieve vorm gekomen Nederlandse
Organisatie voor Zuiver-Wetenschappe
lijk Onderzoek.
Dr H C. v. d. Hulst, lector in de ster
renkunde te Leiden, schrijft over de ra-
dio-sterrenkunde o.m.: .Het beginsel is
eenvoudig. Men ontvangt niet. het licht
dat de hemellichamen uitstralen maar
de radiogolven, die van hen uitgaan.
Als opvangln9trument dient niet een ee-
wone spiegel of lens maar een stel an
tennes. vaak versterkt door een grote,
uit plaatijzer of uit metaalgaas vervaar
digde spiegel. De radiogolven worden on
gevangen en deze wekken elecfrlsche
stroom op De eleotrische spanningen
worden versterkt door een radiotoestel
dat uiteraard aan hogere eisen moet vol
doen dan onze „muziek-kastjes". Ten
slotte worden de opgevangen en ver
sterkte stromen door een electrisch
meetapparaat zichtbaar gemaakt en op
een papierrol geregissteerd
Het erofe voordeel van de radio-me
tingen ligt in het feit. dat de radio-stra
lingen rustig door de donkere wolken in
het sterrenstelsel heendringen terwijl
de lichtstralen daar geheel tegengehou
den worden. Vóór de uitvinding van de
radio-stralen beletten de wolken de
astronomen het uitzicht oo de verder-af
gelegen gedeelten van de Melkweg. Deze
wolken vormden tot nog toe het voor-
naamste obstakel en ziln ed de oorzaak
van. dat onze kennis van het. Me'kweg-
stelsel nog zo uitermate gering is.
WATERSTOF BELEMMERDE
UITZICHT.
Prof. J. H. Oort, van de Leidse Ster-
rewacht, voorzitter van de stichting
..Radiostraling van Zon en Melkweg",
merkte in zijn inleiding o.a. op: Men
kan nu wel in een groot gedeelte van
het Melkwegstelsel indringen, en wij
hopen dat daardoor op den duur vele
interessante facetten aan de openbaar
heid kunnen worden prijsgegeven.
Reeds in de zes weken, dat wjj hier
aan het meten zijn, is het ons gelukt
om gedeelten van de Melkweg te ont
dekken, waaraan wjj vroeger niet ge
dacht zouden hebben. Maar juist deze
laatste resultaten houden verband met
dc ontdekking van de uitstraling van
radio-golven door de enorm uitge
strekte waterstof-wolken, die in het
Melkwegstelsel ronddraven.
Hierdoor hebben wtf een machtig
middel in handen gekregen, waar
door men kan voorspellen, dat over
een jaar onze kennis van bouw en
beweging van het Melkwegstelsel zich
met een sprong heeft ontwikkeld.
De waterstofwolken stralen uit op een
golflengte van 21 centimeter, en die uit
zending wordt hoorbaar in de luid
spreker.
Dr C. A. Muller toonde ons zijn ont
vanger, die geheel is Ingericht voor het
ontvangen van de golflengte waarop het
waterstofatoom uitstraalt. De ontvanger
is aangepast aan een grote paraboloïdi-
schc radar-spiegel (7vè meter diame
ter), die in alle richtingent zowel hori
zontaal als verticaal, draaibaar is. Als
een reusachtige spinnekop markeert
deze ontvanger het weelderige Veluwse
landschap.
De grote moeilijkheid is. dat de stra
ling, die van de duizenden lichtjaren
(een lichtjaar betekent de afstand, die
door het licht in een jaar tijd afgelegd
wordt en dat is tien billioen kilometer)
verre „zendstations" in het heelal komt,
uiteraard zeer zwak is. Het is daarom
geen eenvoudige zaak om dit station om
dit station op te zoeken, gegevens te be
palen enz., omdat de eigen „ruis" van
zelfs het beste radiotoestel vele malen
groter is dan het signaal uit verre ver
ten. Een uiterst subtiel meetapparaat
slaagt er echter in nog zeer kleine stra
lingen te registreren.
HET WONDER
Ir Muller richtte zijn ontvanger op de
zon, en toen voltrok zich het wonder.
Hoewel donkere wolken hun inhoud rij
kelijk over de prachtige heide uitstort
ten, bespeurden wij de aanwezigheid
van de zon. Indien de ontvanger recht
streeks gericht was op de zon. vernam
men een „geruis", dat verminderde, zo
dra men de ontvanger afdraaide. Bij de
zon is dit merkbaar, omdat deze zo
dichtbij staat.
Men moet niet denken, dat er klas
sieke muziek opklonk, een soort zon-
symphonie of hot-jazz, nee. het ruiste
slechts.
Als er uit- of instortingen zyn op de
zon en dat komt nog wel eens voor, ver
telde ir Muller, dan horen wij hier een
machtig kabaal. Deze uitbarstingen zijn
somwijlen zo hevig, dat de straling in
de tijd van enkele minuten honderden
malen sterker kan worden. De radio
methoden maken het nu mogelijk te on
derzoeken wat er eigenlijk tijdens zo'n
uitbarsting precies gebeurt. Deze uit
barstingen van de zon zijn ook voor het
leven op aarde bijzonder belangrijk. In
het bijzonder wordt ook de z.g. iono-
sfeer er sterk door beïnvloed. Dit is een
geleidende laag, hoog in de atmosfeer,
waartegen de door onze zendstations
uitgezonden radiogolven worden terug
gekaatst. De toestand van deze iono-
sfeer is van groot belang voor radio
communicatie op lange afstand, van
daar dat de PTT iedere uitbarsting met
bijzondere interesse begroet. Wij, aardse
stervelingen bij de radio, spreken dan
over zonnevlekken.
IN DE TOEKOMST.
Nu men erin is geslaagd meerdere
„vensters" te vinden in de door wol
ken gevormde atmosferische laag,
waardoor de Melkweg vele van de
lang bewaard gebleven geheimen
moest prysgeven, denkt men verder
de toekomst in.
De stichting hoopt de middelen te
krijgen om een uiterst belangrijk pro
ject te volvoeren, n.l. een zeer grote
spiegel, met een middellijn van 25
meter ten behoeve van dc waarne
mingen van het Melkwegstelsel en dc
spiraalnevels, alsmede van de ver
schijnselen op de zon. Nu Nederland
(Incez. Merl.-adv.)
de beschikking heeft over een corps
sterrekundigen, die ons land een
vooraanstaande naam op dit gebied in
dc wereld heeft bezorgd, is het inder
daad van het hoogste belang, dat de
spiegel, waarvoor Werkspoor een
voorlopig ontwerp gemaakt heeft, ge
fabriceerd wordt.
„Nog even de zon horen", riep iemand
bij het vertrek en hij rende terug naar
de luidspreker, die de „heelal-composi-
ties" nader brengt tot het menselijk oor.
Naarstig registreerde de wijzer de stra
lingen Aandachtig beschouwden jonge
natuurkundigen de resultaten met het
trotse gevoel, dat zij baanbrekend wefk
verrichten op de lange en moeilijke
weg, die het mensdom steeds weer een
klein stapje nader brengt tot de ontdek
king van de geheimen van het heelal,
dat ons overkoepelt in ongenaakbare
majesteitelijkheid.
AMSTERDAMSE RECHTBANK
ERKENT GEEN BANKGEHEIM.
Voor wie geldt geheimhouding
eigenlijk?
De Amsterdamse Arrondissements
rechtbank heeft uitspraak gedaan in een
proefprocedure. waarvan het bankge
heim de inzet was De gedaagde, de di
recteur van een bijkantoor van een
grote bankinstelling te Amsterdam,
werd veroordeeld tot een boete van
f. 100.eventueel te vervangen door 10
dagen hechtenis wegens „het opzettelijk
niet voldoen aan een vordering, krach
tens enige voorschrift van de wet ge
daan door een opsporingsambtenaar".
De bankdirecteur had geweigerd
ambtenaren van de douane-recherche
inzage te verlenen van de bankreke
ning van zijn cliënt, die verdacht was
van deviezenovertreding.
De Officier van Justitie, mr W. A. J.
M, Smit, zei in zijn requisitoir, dat de
opsporingsambtenaren te allen tijde in
zage kunnen verlangen van boeken en
bescheiden, benodigd voor hun opspo-
ringsarbeid. In zoveel woorden staat
voorts in dit artikel, dat niemand zich
kan beroepen op enige verplichting tot
geheimhouding, zelfs als deze verplich
ting bij wettelijke bepaling is opgelegd
Doch op 1 Mei 1951 is hierin in zoverre
wijziging aangebracht, dat personen, die
uit hoofde van stand, beroep of ambt
zich tot geheimhouding verplicht geacht
kunnen voelen, zulks kunnen weigeren.
De officier zei voorts: de wetgever wil
dit recht slechts toekennen aan hen, die
zeer speciale beroepen uitoefenen en
tot wie men zich wendt, indien men in
nood verkeert. Naar de mening van de
Officier behoort een bankier niet tot
deze categorie.
De verdediger, mr R. Korthals Altes,
voerde aan. dat naar zijn mening de
wet ons wel zeer in het ongewisse laat
wie wel en wie niet geheimhoudings
plicht heeft. Hy vergeleek de verhou
ding bankier-cliënt met die van medi
cus en patiënt en zei: „Het is dan ook
zeer noodzakelijk, dat de wetgeving
eindelijk eens gaat afbakenen voor wie
geheimhouding geldt en voor wie niet".
8 MAANDEN GEËIST TEGEN
FIETSENDIEF.
Wegens diefstal van een jongensfiets
in Januari 1951 was een Leidenaar tot
8 maanden gevangenisstraf veroordeeld.
In hoger beroep voor het Haagse Ge
rechtshof betoogde verdachte dronken
te 'zijn geweest.
De president vond dit geen excuus om
maar een fiets te gaan stelen. Hij nam
het verdachte kwalijk dat hij eerst be
kend had en zich later achter dron-
kensohap ging verschuilen. Vooral om
dat het een jongensfiets was, vond de
proc. generaal het feit ernstig en hij
eiste bevestiging van het vonnis.
De raadsman vroeg een voorwaarde
lijke straf, doch de proc. generaal had
ei ernstig bezwaar tegen om een ont
kennende verdachte een dergelijke straf
te geven.
BEVESTIGING VAN STRAF GEËIST.
Een magazijnchef uit Leiden was we
gens verduistering van 3 croupons leer
veroordeeld tot een gevangenisstraf van
4 maanden, waarvan 2 maanden voor
waardelijk. Er waren echter 50 crou
pons leer vermist doch verdachte had
verduistering van 5 stuks erkend.
Hij had de croupons op zich meege
kregen van zijn patroon. Verdachte
vroeg clementie in verband met zijn
gezin.
De procureur-generaal vond dat ver
dachte niet te klagen had en requireer-
de bevestiging van het vonnis. De
raadsman verzooht een geheel onvoor
waardelijke straf.
Ned. Herv Kerk - Bedankt: voor Wou
denberg L Blok te Kampen: voor Giessen-
dam J. v d. Heuvel te Schoonhoven.
Geref. Kerken Beroepen: te Ermelo
(vac. A. J. Boss) J. v. d. Berg te O.- en
W.-Souburg; te Spijkenlsse H. M. Derck-
sen, cand. te Harderwijk.
Gerer. Kerken art. 31 K.O. Beroepen:
te Murmerwoude-Oenkerk K. Deddena,
cand. te Kampen.
Rem. Broederschap Beroepen: te
Amersfoort J. Th. Mackenzie te Doesburg.
Geref. Gemeenten Tweetal te Mid
delburg: T. Dorresteln te Opheusden en
L. Rijksen te Lelden.
Lutherse kerkdag te Bennekom
TOT GROTE ACTIVITEIT WERD
OPGEWEKT.
Ongeveer duizend Lutheranen uit alle
delen van het land woonden gisteren op
de kasteelweide van het Luthers buiten
centrum Hoekelom te Bennekom de kerk
dag bij die daar voor de eerste maal ge
zamenlijk gehouden werd door de Evang.
Lutherse en Hersteld Evang. Lutherse
Kerken ln Nederland,
Het algemeen onderwerp luidde: „De
kerk ln actie" en aLs eerste spreker riep
ds J. P van Heest ten strijde tegen de
steeds verder gaande vervreemding van
duizenden Jongeren van de kerk,
Ds C. Pel uit Amsterdam, die voor
kort met prof. dr Kooyman een studie
reis naar Amerika maakte. wee6 op het
g-rote verschil ln kerkelijk leven tussen
de oude en de nieuwe wereld.
Over kerk en zending refereerde ds Th.
W. B. G. Gramberg een onlangs uit In
donesië gerepatrieerde zendeling.
Veel zendlngsterrelnen moesten na de
oorlog verlaten worden, zo zelde hij. en
het gevaar dreigt, dat wij onze belang
rijkst opdracht, het apostolaat vergeten.
Het zendingsbevel blijft echter al zijn
kracht behouden
Ds mr D. G Hoevers uit Den Haag re
fereerde nog over „Indrukken van het
zcndlngsveld" en daarna kwam de heer
J. B. Oosterwelder uit Amsterdam aan het
woord, die de noodzaak aantoonde dat
de Jeugd weer tot de kerk getrokken dient
te worden. Ds N. Schenkman uit Am
sterdam sprak het slotwoord. De bazuin
van het ontwaken heeft deze dag ln alle
toonaarden geklonken aldus ds Schenk
man. Er ls te weinig activiteit geweest
en een nieuwe koers zal moeten worden
Ingeslagen opdat er groter werkzaamheid
komt, die geleld door de geest Gods, ter
ere Gods de Lutherse kerken moge ver
sterken.
Het uit ongeveer 20 leden bestaande
Posauncn-MLsslonschor uit Gelsenkirchen
dat de kerkdag vocaal zou omlijsten, had
met moeilijkheden aan dc grens te kam
pen en arriveerde daardoor eerst ln de
namiddag. Toch werden nog verschillen
de muziek- en zangnummers ten gehore
gebracht.
Generale Synode N. H. Kerk
Prof. dr J. de Zwaan en ds A. Pronkers
deden mededelingen over de
Paulus-licrdenklng.
De Generale Synode der Ned. Herv. Kerk,
die op Woudschoten te Zeist bijeen Ls,
heeft gisteren de morgen- en een groot
gedeelte van de middagvergadering besteed
aan de behandeling van de formulieren
voor de bevestiging van het huwelijk en
die van predikanten, ouderlingen en
diakenen. De synode besloot ook het
huwelijksformulier 3. dat vooral bij oud
christelijke gegevens aansluit, ln het
dienstboek op te nemen. Zoals bekend ls,
wordt dit dienstboek de kerk aangeboden
en ls het gebruik er van niet verplicht.
In de middagvergadering hebben ds E.
Plchal te Gent en ds O. V. Henkei te
Almkerk de situatie van het Belgisch-
Protestantisme uiteengezet.
De synode besloot èénparlg enige voor
gestelde richtlijnen voor hulp aan het
Belgische Protestantisme uit te werken.
Paulushcrdenklng ln Griekenland.
In de avondbijeenkomst deden prof. dr
J. de Zwaan en ds A. Dronkers, die de
synode vertegenwoordigd hebben bij de
Paulus-herdenklng in Griekenland, verslag
van hun reis. Deze reis, aldus prof. Dn
Zwaan, was merkwaardig vanwege de
mogelijkheid van contact. Na de Atheense
plechtigheid gingen de 150 gedelegeerden
pèr schip naar de plaatsen, waar Paulus
geweest was, o.a. naar Salonlkl en Berea,
Dat een nationale kerk als de Ned. Her
vormde Juist daar aanwezig was en het
contact met het Westen niet alleen vla
de Anglicaanse kerken liep, was van grote
waarde. Ds Dronkers zeide, dat men de
indruk had. dat de figuur van Paulus In
derdaad leefde ln het hart van het volk.
Van de bevolking ls 94% Grieks-orthodox,
het cultisch element overheerst daarin
zeer boven de prediking van het woord.
Intellectuelen tonen sterke behoefte aan
crlttsche bezinning, zowel wat een nieuwe
bewustwording der liturgie als wat activi
teit ln het apostolaat betreft. Mededeling
werd gedaan van het bestaan van een
25 Presbyteriaanse, kleine gemeenten. Die
van Berea werd bezocht. De Hervormde
deputatie voelde zich er thuis. De praeses
dankte de deputatie hartelijk voor haar
arbeid.
„Kerk en Vrede".
De synode behandelde vervolgens het
antwoord op het adres van „Kerk en
Vrede" van 9 Juni 1950, waarin deze ver
eniging de synode verzoekt een woord te
spréken voor de velen, die ln verwarring
binnenland
Vlce-admlraal Jhr C. E. van Holthe,
die, gelijk gemeld, op 1 Augustus a.s. zijn
functies van bevelhebber der zeestrijd-
krachten en Chef Marinestaf zal neerleg
gen. zal na die datum voorlopig' belast
blijven met het voorzitterschap van het
comité van chefs "an staven. Hierdoor zal
de mlnlrtor van Oorlog en Marine meer
tijd hebben bij het uitzien naar een op
volger.
In opdracht van het ministerie van
O K. en W., heeft de Hoornse componist
Gerard H. Boedljn een werk gecomponeerd
voor harmonie- en fanfarecorpsen, getiteld
„Landelijke suite Het ls beoordeeld door
een Jury" waarin zitting hadden Sem Dres
den, Leon Orthel en Eduard Flipse, die het
waardig keurde voor de ln het uitzicht
gestelde staatsprijs.
De A.N.WJ3 zal een dezer dagen over
gaan tot het plaatsen van wegwijzers in
de Noord-Oost-polder.
In totaal zal het „nieuwe land" voor
lopig 18 wegwijzers krijgen.
Gisteravond ls op het Binnen IJ te
Amsterdam, vlak by ae Oranjesluizen, de
45-Jarige Klaas Roos uit Marken door on
bekende oorzaak van een zandschuit ln
het water gevallen en verdronken.
Gistermiddag ls de 58-Jarige mevrouw
Hoogmel uit Naarden, die met haar flets
op de De Genestetlaan te Bussum reed,
bij het oversteken van het kruispunt
Landstraat gegrepen door een expeaitle-
auto. ZIJ bleef zwaar gewond op straat
liggen. By aankomst ln de MaJellastlcbtlng
bleek zy reeds te zyn overleden.
Tot bestuurslid van de uitvoerende
raa-1 van de Unesco te Parys ls gekozen
dr F. Bender. administrateur en chef der
afdeling buitenlandse betrekkingen van
het Ministerie van O., K. en W.
Tydens een kort onweer ls gister
middag de bliksem geslagen ln een naby
de haven te Enschedé gelegen boerderij
van de heer J Bos. In een oogwenk stona
het gebouw ln lichter laaie, waarby het
vuur «rretiv voedsel vond ln de hooi-oogst.
Van de levende have ging n1et« verloren;
een gedeelte van het huisraad kon worden
gered. Verzekering dekt de schade.
In Groningen en Wagenlngen wordt
thans een congres gehouden, waar 60 bui
tenlandse en 24 Nederlandse geleerden
van gedachten zullen wisselen over grind
en klei. Prof. Ph. Kuenen te Groningen
heeft heden dit congres in het Academie
gebouw te Wagenlngen geopend met een
voordracht over „Zeestromlneen van hoog
soortgelijk gewicht". De onderzoekingen,
welke prof. Kuenen hierover heeft gedaan,
hebben grote belangstelling gewekt in het
buitenland omdat ze een verklaring geven
voor het ontstaan van de merkwaardige
onderzeese mnvniye voorkomen van
zand en grind op de bodem van de Oceaan
ver van net land.
De onderscheiding van Commandeur
ln de Orde yan Qranje-Nassau ls op de
Nederlandse ambn-'isarie te Brussel uitge
reikt aaö mr J. A. Elckhoff. advocaat en
plaatsvervangend rechter bij de politie
rechtbank te Brussel.
Gistermorgen ls een oude vrouw op
de R' f- Amsterdam door een
trP' i~—op ap/Jood De vrouw die
mogeiyk doof was. stak plotseling de weg
over en rcaeaerde niet op de beisignalen,
die de bestuurder gaf.
De minister van Landbouw. Visserij
en Voedselvoorziening heeft ir J. M. A.
Ponders met Ingang van 1 Juni 1951 be
noemd tot inspecteur van de landbouw,
belast met landbouwkundig onderzoek.
BUITENLAND
Volgens een bericht van Tass uit
Sofia heeft de volksrechtbank te Plofdlf
(Zuid Bulgarye) twee leiders van een
„groep verraders en spionnen" ter dood
veroordeeld en een derde tot 20 Jaar ge
vangenisstraf. Een onbekend aantal kreeg
straffen variërend van twee tot tien laar.
De Amerikaanse legeruniformen zul
len voor 20 k 30 procent uit een nieuwe
synthetische vezel worden vervaardigd met
het doel een daling van de wolpryzen te
bewerkstelligen.
Gisteren ls te Milaan het tweede
congres van het Internationale Verbond
van Vrije Vakverenigingen geopend. 300
vakbondsleiders uit 53 landen nemen
hieraan deel. Het congres zal een week
duren. Aangesloten zyn 52$ mlllloen ar
beiders.
Oost-Dultsland en West-Dultsland
sluiten heden een nieuwe handelsovereen
komst voor 1951. die zal voorzien ln een
goederenultwisseling ter waarde van 500
milltoen marken ln elke richting.
Prof. Ruy Luis Gomes, candtdaat van
dc oppositie voor het Portugese president
schap bij de verkiezingen op 22 Juli, is
licht gewond geraakt by een botsing met
de politie te Rlo Tinto ln de buurt van
Oporto.
In het centrum van Teheran heeft
een grote brand gewoed. De helft van de
Boulevard Lalezar, waar de grootste zaken
van de stad zich bevinden, ls ln vlammen
'e brand, die inmiddels geblust kon
worden, ls vermoedelijk aan kortsluiting
te wyten. De materiële schade wordt op
verscheidene mllliocnen rials geschat. Efr
zouden vijf personen gewond zijn.
De West-Duitse minister van binnen
landse zaken, dr Robert Lehr, heeft mee
gedeeld. dat zijn regering binnenkort toe
stemming van de Westeiyke geallieerden
zal vragen om het corps 'gemotoriseerde
politie uit te breiden.
In de herfst van het vorige Jaar gaven
de Westelijke bezettingsmogendheid West
Duitsland toestemming om 30.000 man
gemotoriseerde politie op de been te bren
gen. Deze troepen zouaen worden uitge
rust met lichte wapenen en worden ge
oefend om bij blnn"",andse troebelen op
te treden. Behalve deze macht telt West-
Dultsland 90.000 politle-agenten. die zyn
georganiseerd In stedeiyk, districts- en
staatsverband.
De sjah van Perzlë heeft vanochtend
een blindedarmoperatie ondergaan.
De regering van Irak heeft een In-
schrllving van een firma uit New York.
om ten zuiden van Bagdad een olieraffi
naderij te bouwen aanvaard De rafflnadery
zal per Jaar een mlllloen ton kunnen
De Canadese premier, St. Laurent
heeft meegedeeld, dat prinses Elizabeth en
de hertog van Edinburgh in October een
bezoek aan Canada zullen brengen.
V.V.D. eerf nagedachtenis van
Johan Rudolf Thorbecke
Terwijl eerst hedenavond alle ge
meenteraden in ons land in een spe
ciale zitting bijeen zullen komen om
het 100-jarig bestaan van de Ge
meentewet de wet van Thorbecke
te herdenken, lag het voor de
hand, dat in Leiden, de stad waarin
deze eminente hoogleraar als staats
man zovele jaren heeft gewoond en
gewerkt, aan deze eeuwfeestviering
reeds eerder op de dag bijzondere be
tekenis werd gegeven. Een meer ge-
eigende plaats dan voor het voorma
lige woonhuis van deze algemeen ge
achte en zeer gewaardeerde Neder
lander. Garenmarkt 9, was voor deze
herdenking niet denkbaar. Hier toch
was het dat Thorbecke in een schuur
tje achter in de tuin van dit perceel
van 1836 tot en met 1858 zijn beroem
de colleges gaf. Heeft hij zeer waar
schijnlijk ook zijn gedachten reeds
laten gaan over dc wet, welke eens
zijn naam zou dragen.
Het was de fractie van de V.V.D. uit
ae Leidse Raad, die tot deze herdenking,
welke hedenochtend om 10 uur plaats
vond., het initiatief had genomen. On
der hen, die deze plechtigheid bijwoon
den, merkten wij orni. op het lid der
Eerste Kamer, prof. mr A. N. Molenaar,
prof, mr J. V. Rijpperda Wierdsma na
mens de Thorbecke-stichting, prof. jhr
mr W. J. M. van Eysinga, oud-lid van
het Permanente Hof van Internationale
Justitie, mr J. Rutgers, algemeen-secre
taris van de V.VX>., mevr. M. C. Kort
halsHamming, die haar echtgenoot
het Tweede Kamerlid vertegenwoor
digde, de heer H. J. P. Wassenaar, wnd
voorzitter van de afdeling Leiden van
Veel miskend, doch altijd
weer bereid land en volk
te dienen".
de V.V.D., de Leidse raadsfractie van de
V.VX). en vele belangstellenden.
De voorzitter van de Leidse raads
fractie van de V.V.D., de heer A. G.
Frohwein, heette allen welkom en
sprak een inleidend woord, waarna mr
W. J. Geert-ssma er op wees, dat het
een bijzonder voorrecht is als men na
100 jaar op nationale wijze wenst te
herdenken wat vóór een eeuw werd ge-
oreëerd. Thorbecke valt die eer te beurt.
Mr Geertsema herinnerde er vervolgens
aan dat Thorbecke de man is geweest,
die als Lelds hoogleraar aan een wel
haast ingeslapen faculteit der rechtsge
leerdheid nieuw leven heeft gegeven.
Zijn colleges werden zeer gewaardeerd,
vooral toen hij op verzoek der studen
ten ln 1815 daarin ook de behandeling
van de Grondwet betrok. Een grote
verandering in het leven van Thorbecke
braoht zijn gang tot het staatsman
schap. Zijn Leidse tijd van 1845
1849 maakte hij deel van deze raad uit
heeft hem de gelegenheid geboden
zijn theoretisch Inzicht aan de practijk
te toetsen. In 1848 tot lid van de Grond
wetscommissie gekozen, gaf hij ons land
en volk in 1851 „zijn" Gemeentewet, een.
wet, waarin het beginsel der autonomie,
waarvan hij een warm voorstander was,
ten grondslag lag Een beginsel, dat vol
gens spreker, heden ten dage nog wel
eens in het gedrang komt.
In enkele korte trekken schetste
mr Geertsema vervolgens Thorbecke
als een groot en onbaatzuchtig staats
man, die, door velen miskend, zioh
altijd weer heeft bereid getoond land
en volk te dienen. Ofschoon hij een
warm voorstander van de liberale be
ginselen was, stond hij tijdens zijn
ministerschap boven de partijen, van
daar dat Thorbecke ook thans door
alle groeperingen van ons volk kan
zijn over het militaire vraagstuk. Het
moderamen heeft gemeend niet alleen een
brief aan het H B. van „Kerk en Vrede"
te moeten zenden, maar ook de gehele kerk
zijn standpunt kenbaar te maken. Het
moderamen had een ontwerp-verklarlng
opgesteld. Met het beraad kwam men ln
deze vergaderlns niet klaar.
BEROEPBAAR VERKLAARD.
Voor het praeparatolr examen aan de
Theol. School te Apeldoorn zijn geslaagd
en mitsdien beroepbaar verklaard ln cle
Chr. Geref. Kerken de heren B. Byieveld,
Kloppersingel 49 te Haarlem. C. den
Hertog, Hoofdweg 6 te Mydrecht, E.
Noordegraaf. Roggestr. 14 te Apeldoorn.
D. Slagboom. Zeelsterstr. 45 te Eindhoven
en J. de Vuyst, Hoevestr. 8 te Rotterdam.
CONGRES BAPTISTISCHE
JEUGDBEWEGING.
Op de tweede dag van het nationaal
congres van de Nederlandse Baptlstlsche
Jeugdbeweging te Stadskanaal, werd ln de
ochtendvergadering om. het woord ge
voerd door ds J. Relling uit Haulerwljk
en ds G- Brongers lilt Den Haag. ZIJ
hadden tot onderwerp gekozen: „Inven
tarisatie" en „Wat wil Christus voor ons
zyn",
"s Middags werden 12 discussiegroepen
gevormd en werd van gedachten gewis
seld over religieuze vraagstukken.
's Avonds werd een mars door de ge
meente Stadskanaal gemaakt, waarna ln 't
kerkgebouw van de Ger. Gemeente een
grote Jeugdrally werd gehouden.
BIJEENKOMST OP „HET OUDE LOO"
TE APELDOORN.
Deze zomer zullen op het kasteel „Het
oude Loo" (ln het park van palels Het
Loo). daartoe ter beschikking gesteld door
H. M. de Koningin, een of meer bijeen
komsten worden gehouden van genodig
den van verschillende nationaliteiten, po
sitie en professie, ten einde zich uit te
spreken over vrede-stlchtlng door oriën
tering op de aanvaarding, dat God als
grondlegger der wereld onoverwlniyk ls.
Het schuurtje achter in de tuin van
het voormalige woonhuis van prof.
mr Johan Rudolf Thorbecke aan de
Garenmarkt 9. Hier gaf de Thor
zoals zijn studenten hem noemden
van 1836 tot en met 1838 zijn
colleges. Via de toen reeds gedemp
te St. facobsgracht konden de stu
denten dit schuurtje bereiken.
worden herdacht als een groot staats
man, die land en volk uitzonderlijke
diensten heeft bewezen.
Na deze korte, dooh Indrukwekkende
herdenkingsplechtigheid, eerde men
deze grote geleerde en staatsman door
het ophangen van een krans rond de
herdenkingssteen in de gevel. Het
raadslid, mevr. S. A. Th. Goudswaard
Knipsoheer, verrichtte deze plechtigheid
De heer Frohwein sprak nog een slot
woord.
ACADEMISCHE EXAMENS
Geslaagd voor het candidaatsexamen
godgeleerdheid: C J. Pak (Lelden) en
mej. T. Mayer (Leiden)propaedeutch
examen godgeleerdheid C van Wijn
gaarden (Leiden); Kerkelijk voorberei
dend examen; P. C. de Bruyn (Lelden),
P. H. de Pree f Leiden) H A. J. Smits
(Alphen a/d Rijn) en J. W. Falkenburg
(Heemstede).
Gepromoveerd tot doctor ln de lette
ren en wijsbegeerte op proefschift geti
teld „Klank- vormleer van het dialect
van Overvlakkee" H. C. Landheer te
Gorlnchem.
Gepromoveerd tot dootor ln de genees
kunde od proefschrift getiteld Influ
ences on fat Tolerance" mej. IJ M.Trap
te Haarlem.
Georomoveerd tot doctor in de ge
neeskunde op proefschrift fetlteld Ga-
stroscopsie en Gastrobiopsy" de heer A.
H, Wiebenga te Leiden.
