De „drukke tijd" voor 'f bloembollenvak
Geheime
Opdracht
EHH5
r
Nieuwe wegen in de practijk van
het gevangeniswezen
Straf geen vergelding, maar middel
tot correctie
Alles in 't teken van de paktijd
Radio-programma
90ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD
Dinsdag 26 Juni 1951
Tweede Blad No. 27337
(Van onze Haagse redacteur).
I
De Tweede Kamer heeft van daag een begin gemaakt met de behandeling
van de nieuwe beginselwet voor het gevangeniswezen. Deze wet beoogt aan de
toepassing van gewijzigde opvattingen in de huidige practijk van het gevan
geniswezen een wettelijke grondslag te geven cn zij sluit derhalve aan bij de
methoden zoals die thans algemeen als juist worden erkend, terwijl zy daar
enboven de mogelijkheid opent voor een verdere ontwikkeling en uitbouw.
Hoewel het gevangeniswezen in de laatste decennia op tal van punten wijzi
gingen heeft ondergaan, misten zij een formeel wettelijke grondslag. De gang
van zaken bij het gevangeniswezen is geregeld in de z.g. beginselwet van 1886.
waarin de wijze van tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen werd omschre
ven. Maar wie met deze wet in de hand de tegenwoordige gevangcnispractijk
zou willen beoordelen, zou tot de ontdekking komen, dat er van de destijds
aanvaarde beginselen niet veel is overgebleven. Sterker nog, dat zich in de
structuur van het gevangeniswezen een wijziging heeft voltrokken, welke
principieel verschilt van de aan dc wet van 1886 ten grondslag liggende op
vattingen.
Deze wijziging heeft zich vrijwel geruisloos voltrokken, omdat wat zich
achter de gevangenismuren afspeelt veelal onttrokken is aan de waarneming
en aan de beoordeling van de gemiddelde burger. Zeker, „Vcenhuizen" is een
begrip geworden cn iemand, die daar belandt, sta,at nu eenmaal niet te bock
als een eersterangs staatsburger. En wie in Leeuwarden terecht komt
enfin
Van gevangenissen kent men hoog
stens de buitenkant en voor wat er
achter de muren gebeurt, interesseert
men zich veelah niet. Een gevangenis is
nu eenmaal een wereldje apart daar
praat je niet over en de gevangenen
komen na hun vrijlating wel voor reke
ning van de reclassering
En tóch er gebeurt daar achter
die gevangenismuren zo het een en
ander, dat de belangstelling en de grote
waardering van het Nederlandse volk
verdient. Wanneer wij de practijk van
het moderne gevangeniswezen ten on
zent in een zin samenvatten, dan
schijnt de volgende karakteristiek deze
illlllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Hoe is het ontstaan?
DIT WOORD: LOMMERD
Do instelling die wij huiselijk
Ome Jan plegen te noemen, stamt
uit Italië. In het Middelnederlands
kend-e men het woord Lombaert in
de betekenis van: Lombardiër en
ook in die van: bankier, woeke
raar. Lombardijc is de bakermat
van de geldhandel en ook hier te
lande richtten Lombardiërs geld
leenkantoren op. Zij leenden geld
op onderpand uit. Naar de lom
merd gaan betekent dus eigenlijk:
naar de geldschieter gaan. Daarna
kreeg lommerd de betekenis van:
het huis van de geldschieter, het
pandjeshuis. Zü die voor vrienden
en kennissen niet wilden weten,
dat zij gedwongen waren hun be
zittingen te belenen, gaver, voor
een bezoek te gaan brengen aan
een familielid: Oom Jan. Tegen
woordig leidt men daarmee nie
mand meer om de tuin.
practijk nagenoeg te benaderen- de
straf en de daartoe noodzakelijke maat
regelen worden dienstbaar gemaakt aan
de terugkeer van de gedetineerden in
de maatsohappij.
Dit is eigenlijk een verrassend ele
ment. Een gedetineerde moge om rede
nen van orde en veiligheid gedurende
een zekere periode van het maatschap
pelijke verkeer worden uitgesloten, hij
ts niettemin geen uitgestotene in ab-
olute zin. Het is niet zo, dat de maat
sohappij met hem heeft afgerekend.
Het feit van gedetineerd te zijn. ont
hult een bepaald manco in onze samen
leving. Zoals een gevangenisdirecteur
het ons dezer dagen met een variant
op een bekend gezegde zelde: „iedere
maatschappij heeft de misdaad, die zü
verdient".
De man. de vrouw, de jongen, dig
om welke reden ook achter de
tralies is terecht gekomen, is een
sociaal wezen, dat op een bepaald
moment toch weer in dit maatschap
pelijk verkeer zal moeten worden op
genomen.
De gedetineerde moet zijn straf on
dergaan die straf is een leed, waar
van men de draagwijdte nauwelijks kan
beseffen en daaraan valt dan ook
niet te tornen, maar die straf moet niet
het karakter krijgen van vergelding,
zij is veeleer en vooral bedoeld als cor
rectie.
Iemand, die zich in- het maatschap
pelijk verkeer heeft misdragen, maakt
men voor dit maatschappelijk verkeer
niet geschikt door hem domweg op te
sluiten. De reclassering is niet aan de
beurt na de invrijheidstelling van een
gedetineerde. Nee. haar taak begint, al
binnen de gevangenismuren, ln die zin.
dat de mens. die zijn straf ondergaat,
zich verantwoordelijk lid van een ge
meenschap moet gaan gevoelen, ook
van de gevangenisgemeenschap.
Daarop is het gehele huidige peni
tentiaire systeem gericht in al zijn
vertakkingen. De gevangenen wordt in
dit besef opgevoed door het werk,
dat hfj te verrichten krijgt, door de
stimulansen tot zelfwerkzaamheid en
tot zinvolle vrijetijdsbesteding, maar te
gelijk ook en vooral door hem in aanra
king te brengen met zijn medegevangenen
voorzover dat in overeenstemming kan
worden gebracht met zijn persoonlijk
heid, zijn aanleg en karakter.
Daaruit volgt, dat er geen standaard
type gevangenis meer is, maar dat ge
zocht wordt naar een differentiatie.
Het systeem, gelijk dit hierboven
werd aangeduid, heeft thans, terwijl
men het gedurende een reeks van jaren
tot geleidelijke ontwikkeling heeft ge
bracht, zijn omschrijving gevonden in
art 11 van de nieuwe beginselenwet:
„Gevangenisstraf wordt naar gelang
van de persoonlijkheid van de veroor
deelde in algehele of in beperkte ge
meenschap. dan wel in afzondering on
dergaan".
Het is wel een groot verschil met de
wijze van executie, zoals die in de wet
van 1886 werd omschreven. Reeds toen
mocht, althans naar de in die tijd gel
dende opvattingen, het Nederlandse ge
vangeniswezen voorbeeldig heten, maar
de wet kende de cellulaire executie als
regel en een gemeenschappelijk onder
gaan van de straf als hoge uitzondering.
Zij kende de boeien en de lijfstraf.
In de nieuwe wet is indien zü van
kracht wordt de celstraf uitzonde
ring gemaakt geworden cn waar zy
toepassing vond, sluit zü het perspec
tief van gemeenschap niet uit en
daarin volgt zü dc thans reeds alge
meen aanvaarde practük.
De onmiddellijke aanleiding tot de al
gehele herziening van de wet van 1886
opgemerkt zij nog, dat in 1918 een
noodwetje de ontwikkeling van nieuwe
methodes mogelijk maakte is te
merkwaardig, dan dat zij onvermeld
zou mogen blijven.
In de toelichting op het wetsontwerp
zegt de minister: .Gedurende die bezet
ting hebben vele Nederlanders, die in
normale tijden zich voor het vraagstuk
van de executie van vrijheidsstraffen
niet bijzonder zouden hebben geïnteres
seerd. door persoonlijke ondervinding
de uitbouw van het gevangeniswezen
als een brandend probleem ervaren".
Zü werden er, om zo te zeggen, met
hun neus bovenop geduwd, en hun er
varingen zullen waarschijnlijk vrüwel
ln overeenstemming zün geweest met
wat de wet van 1886 omtrent de executie
vsn vry'heidsstraffen voorschrijft
met inbegrip van de lijfsstraffen.
De Duitsers waren niet byster zacht
zinnig en aan gemeenschap van gede
tineerden en wat voor gedetineerden
hadden zij een broertje dood.
Nu kan men zeggen: vormen deze wel
heel büzondere omstandigheden nu wel
een gezond motief? Misschien niet,
maar daar staat tegenover, dat de in
richting der gevangenissen deze vorm
van executie mogelijk maakt. En wie
Wanneer men in de bloembollenstreek spreekt van het Seizoen, bedoelt men
niet het tijdperk van bloeiende velden en honderdduizenden toeristen, maar de
paktijd die aankomt wanneer de arbei ders het veld opgaan om te rooien en in
de bollenschuren het lied van de arbeid klinkt.
Excuus voor alles
De „paktijd" is in de Bloembollenstreek
een algemeen aanvaard excuus. Wanneer
iemand niet op een feestje verschijnt
(wanneer er tenminste, al feestjes wor
den gehouden), wanneer een vergadering
slecht bezocht is (wanneer men al zo
dom geweest is een vergadering uit te
schrijven) geldt het woord „paktüd" als
verklaring en verontschuldiging voor
iedere tekortkoming.
In de paktüd wordt vaak bij het
morgenkrieken begonnen, maar wie
mocht denken dat met zonsondergang
het werk gedaan is. die moet maar
eens laat in de avond, zelfs in de nacht
door de Bollenstreek rijden. Dan ziet
hü het licht stralen uit de vensters
van de bollenkantoren, dan ziet hü
vermoeide typisten en facturisten zit
ten achter hun machines, dan lopen
baas en knecht geiykeiyk ln shirt met
opgestroopte mouwen, dan wordt er
door iedereen aangepakt. Vooral wan
neer er nog lading met een boot mee
moet, stopt men niet eerder dan wan
neer alles gepakt, alle documenten (en
er komt een papierwinkel bü kükcn!)
gereed zijn.
En zo gaat het in alle nevenbedrijven.
Op de expeditiekantoren maakt men van
de nacht een dag en ratelt onophoude
lijk de schrijf machine door het rellen
van de telefoon heen. Op de stations en
de laadplaatsen der boten kan men zich
bijna niet meer keren. In de timmerfa
brieken, waar de kisten worden vervaar
digd, zingt gillend de zaag en klinkt het
eentonig geklop van de hamers. En de
grote trucks van de expediteurs daveren
nu in de gelegenheid is. een gevangenis
te bezoeken, die krügt zonder dat
hy zich over hoeft te geven aan sen-
timentaliteiten, een ogenblik toch
een vaag vermoeden van de zwaarte van
het leed, dat achter gevangenismuren
rondsluipt, ook bij de nuchtere erken
ning, dat straf het karakter van straf
moet behouden en dat tot handhaving
daarvan geen slapheid of toegevendheid
passend is.
Het gemis van de vryheid is reeds een
zo groot leed, dat men slechts dank
baar kan zyn voor het feit, dat de
menselüke elementen, samengevat ln
het verlangen van vTÜheid vrijwel ieder
individu („vrijwel" want er zijn inder
daad uitzonderingen) om deel te lieb-
be> aan enige vorm van gemeenschaps
leven. in de praktük van ons gevange
niswezen ingang hébben gevonden.
(Incp2. Med.-advert. 1
FEUILLETON
V#r+aald uit het Engels
door
VICTOR BRIDGES
20).
In het geval Clifford kan ik me
dat gevqel heel goed indenken, ant
woordde Maurice. Ik heb de man
maar heel even gezien, maar ik veelde
onmiddellijk een zekere tegenzin jegens
hem. Is hü werkelijk zo'n goede kracht,
als uw moeder denkt?
O ja, hy is prima Ik geloof, dat
hjj nog extra geld verdient met wed
den. Hü moet, hoe dan ook, nog een
andere bron van inkomsten hebben,
want hü smijt met geld. Ze haalde
even verachtelük de neus op. Laten
we het verder niet over hem hebben,
maar over iets belangrijkers spreken,
zoals b.v. de „Eekhoorn". Nu u een
proefvaart hebt gemaakt, wat denkt u
er nu van? Zou de boot iets voor u
zijn?
Ze is precies wat ik zoek.
Dan is het dus alleen een kwestie
van hoeveel ze waard. is. U wilde Nob-
'by hierover raadplegen nietwaar?
We hebben het er uitgebreid over
gehad gisteravond en zijn tot de slot
som gekomen, dat tweehonderd pend
een behoorlijke prys zou zyn.
O nee, dat is veel te veel. Hazsl
schudde haar hoofd. U kunt de boot
voor 175 krijgen en dan zal ik haar
op de koop toe vol benzine laten
gooien.
Dat is onzin. Ik zou slapeloze
nachten hebben vanwege het gevoel u
tekort te hebben gedaan.
Toch zün dit myn condities. Er is
eohter één voorwaarde aan verbonden:
ik venvacht zo nu en dan eens mee
gevraagd te worden op een boottochtje!
Dat is een pracht-idee! Wat zoudt
u ervan zeggen, daarmee meteen mor
gen te begirinen en een mooie lange
dag-tocht te maken?
Ik zou het heerlijk vinden. Maar
ik kan me niet vrümaken. De moei
lijkheid is, dat twee mensen van onze
staf deze week afwezig zijn, zodat ik
wel op kantoor meet wezen en Sherry
moet assisteren. Ik zou misschien a.s.
Woensdag weg kunnen blüven als mce-
der zich tenminste goed genoeg ge
voelt. Bestaat er een mogelijkheid u op
te bellen?
U kunt „Het Anker" bellen, daar
ügt mijn schuit precies tegenover. Als
u zegt, dat u mü wilt spreken, sturen
ze wel iemand om me te halen.
Afgesproken, ik zal u bellen. Ha
zel bleef stilstaan en stak haar hand
uit.
Misschien is de politie tegen die
üjd ook nog iets meer te weten geko
men omtrent meneer Marks. Als dat
niet het geval zou zijn, dan zullen wij
heus de hoofden bijeen moeten steken
en zelf aan het werk moeten gaan.
Maurice keek in haar lichtbruins
o?en. waarin gouden lichtjes dansten.
Er is niets waarop ik me méér zou
verheugen, zei hij ernstig.
HOOFDSTUK VI
De avondbladen, meneer.
Goed, leg ze maar op tafel.
De knecht met een glad mager ge-
zioht en donker haar. deed zoals hem
gezegd werd.
Gordon Maxwell liet de brief, die hü
bezig was te schrijven, liggen en stond
op van het zware schrijfbureau. Een
kostbaar uitziende klok boven de
schoorsteenmantel sloeg zes uur.
Is er verder neg iets van uw
dienst, meneer?
Meneer Murray kan hier binnen
enkele minuten zijn. Als hij er is,
breng hem dan cnmiddellük hierheen.
Goed meneer.
En ik wens niet gestoord te wor
den. Foster. Als de telefoon gaat. neem
jy die dan aan?
Met een knikje verdween de knecht
uit het vertrek. Maxwell nam de kran
ten op en installeerde zich hiermee in
de zware leren fauteuil, die aan de an
dere kant van de kamer stond. Hü stak
een sigaar op en nadat 'hy een kussen
in de gewenste pesitie had gebracht,
begon hü de resultaten van de races
van de afgelopen dag te lezen.
Het was precies tien minuten over
zes, toen de deur van het vertrek weer
openging en de verwachte bezoeker
binnenkwam. Voor de drager van een
bekende Schotse naam, was het uiter-
lük van de heer Murray enigszins j
whisky, liet zich in een diepe stoel
kaar.
Het geheel was een prachtige ver
toning. Ik ben vol bewondering voor
de loyaliteit en waardigheid van jullie
gerechtelijke instellingen.
Ga door, onderbrak Maxwell hem
ongeduldig. Verknoei geen tijd met gees
tigheden.
De bezoeker trok even zij schouders
vreemd. Met zün magere, geelachtige op, nam langzaam een slok uit zijn
gezicht, harde, wrede ogen en het glas. en haalde vervolgens uit een van
kleine zwarte snorretje, zou men hem zyn zakken een lange strook bedrukt
eerder thuis hebben gewaand in de
havenwüken van Marseillle dan in een
Sohotse omgeving.
Naar zijn houding te oordelen gaf de
man de indruk, dat hy zich volkomen
op zyn gemak voelde.
En'
Dit enkele woord kwam scherp uit
Maxwell's mend.
Het gaat best. Murray liet een stel
weinig aantrekkelyke geiige tanden
zien.
Ik geloof niet dat er eiuge reden
is ons zorgen te maken.
Ben je cp de lijkschouwing ge
weest?
De ander schudde het hoofd. Bü
nader inzien leek het me veiliger me
daar niét te laten zien. Het was boven
dien met nodig. We kregen onmiddellijk
een volledig rapport op de zaak,
Misschien was het inderdaad ver
standig van je. Maxwell maakte een
gebaar in de richting van een -buffet.
Neem een borrel en kom hier bü
me zitten om me te vertellen, wat er
gebeurd is. Het is nog te vroeg dat er
al iets in de krant kan staan.
Gevolg gevend aan het aanbod, voor
zag Murray zich van een groot glas
papier te voorsohijn, welke hy aan zijn
gastheer overhandigde.
langs de wegen op weg naar Rotterdam
of naar de Duitse of Belgische grens.
Zelfs de banketbakker krügt zyn deel
want het kan gebeuren dat daar midden
in de nacht nog warme saucijzenbroodjes
of croquetjes worden gecommandeerd,
om het dóórwerkende personeel een
beetje op krachten te houden.
IN DE SCHUREN.
In de bollenschuren is het inmiddels
ook een drukte van belang. Wie bü het
woord „bollenschuur" nog denkt aan de
oude houten bouwsels van vroeger met
de grote ramen, zal vreemd opzien wan
neer hy zo'n modem bloembollenbedryf
betreedt. Dat lijkt tegenwoordig meer op
een fabriek, waar de oliebranders con
stant loeien, de ventilatoren snorren,
waar thermostaten en allerlei ingeiïleuse
temperatuur- en vochtigheidsmeters,
vernevelingsapparaten en ingewikkelde
circulatiesystemen zorgen dat het bewa
ren en vermeerderen van de bollen vol
gens de modernste begrippen geschieden
kan. Tulpen, narcissen, hyacinthen, ze
genieten allen een afzonderlüke en bü
zondere zorgvolle behandeling.
Voor ze op de stellingen terecht komen
en het „leverbaar" wordt geëxpedieerd,
hebben de arbeiders op de tuin, de vrou
wen by het pellen, menig „zweetje" ge
haald. Tegenwoordig geschiedt veel van
het werk mechanisch, vindt men in de
schuren electrische sorteermachines,
leesbanden, bollenpel- en telmachines.
Maar men kan handkracht toch niet
ontberen.
Er komt echter een merkbare ver
schuiving, Vroeger waren het de vrou
wen en meisjes uit de bollenstreek, die
voor liet pellen zorgden. Ze lieten
daarvoor dikwyls het huishouden aan
een buurvrouw of familielid over, de
kinderen verzuimden de school. Dc
bollenpeltyd betekende een aardige
bijverdienste maar ook heel vaak een
tijdelyke ontwrichting van het ge
zinsleven.
Thans echter zijn nieuwe concurren
ten komen opdagen; de leerlingen der
middelbare scholen uit de steden pro
beren een vacantiecentje te verdienen
door te gaan bollenpellcn. Sommigen
blijven weken lang, anderen verdwü-
nen na enkele dagen alweer.
DE VOORUITZICHTEN
Wanneer men nu een bloembollenkwe
ker vraagt naar de oogstvooruitzichten,
zal hy een menigte slagen om de arm
houden, maar toch niet durven zeggen
dat er niets van terecht komteen
voorspelling die tijdens het natte voor
jaar meermalen werd gehoord.
De hyacinthen hebben weliswaar vrü
hevig te lijden van zwartrand en geel
ziek, het narcissengewas is dit jaar niet
al te best en zal weinig dikke bollen op
leveren, maar met de tulpen zal het over
het algemeen wel loslopen. Het gewas
heeft zich tüdens het gunstiger weer
van de laatste tijd vrü goed hersteld.
En toch wil het met de handel nog
niet vlotten. De prüzen blüven te styf.
De exporteurs willen zich graag dek
ken, maar niet te duur kopen. De kwe
kers willen hun oogst wel graag kwüt,
maar niet te goedkoop. En zo draaien
beide groepen als katten om de hete
brü en ieder gesprek in de bollenstreek
ontaardt in een goedmoedige scheid-
partij, waarbü de exporteurs de kwe
kers beschuldigen hen het vel over de
neus te halen en de kwekers consta
teren, dat ze na vele zorgelykc jaren
voor het eerst eens op fluweel zitten.
Voor zulke gesprekken is overigens
maar weinig tüd. Wqnt van de vroege
morgen tot de late avond is men in louw
om de bollen in de schuur en weer uit
de schuur te krijgen Het is paktüd" in
de Bollenstreek en dan heeft men geen
tüd voor iets anders!
(Ineez. Med.-advert.)
by zonnebrand, doorzic-
ren, schrijnen, smetten
GEMEENTE AMSTERDAM LOOFT
f.1000.— BELONING UIT
De gemeente Amsterdam looft een be
loning van f. 1000 uit aan hen. die in
lichtingen kunnen verschaffen welke
leiden tot de aanhouding van Pieter Jan
Bruin, geboren te Amsterdam op 12 Oc
tober 1922, die ervan verdacht wordt een
bedrag van f. 113.000 ten nadele van de
gemeente Amsterdam te hebben verduis
terd. Zoals men zich zal herinneren heer
Bruin kans gezien stortingsbewüzen van
de gemeente giro te vervalsen.
KOKSSCHOOL BESTAAT ÉÉN JAAR,
Ter gelegenheid van het één-jarig be
staan der Militaire Koksschool te Lel
den worden a.s. Vrydag en Dinsdag ln de
Leidse Hout athletiek- en voetbalwed
strijden georganiseerd Dinsdagavond is
er bovendien een feestelü-ke byeenkomts,
waaraan medewerkne het Leids Dansor-
kest. een dumba-orkest en het Haagse
ABC-cabaret onder leiding van Wim
Mfooyman.
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllli
SON JA KWAM FELICITEREN!
Een ongewone bezoekster heeft
gistermiddag de dierenarts Joh. C.
Peters te Rotterdam haar geluk
wensen aangeboden bü diens zilve
ren artsjubileum. Haar naam was
Sonja, olifant van beroep en af
komstig uit de diergaarde Blijdorp.
Zy wees met haar slurf naai" het
bordje, kennelyk daarmee te ken
nen gevend, dat ze bij deze „spe
cialist voor kleine huisdieren"
zoals het bordje vermeldde moest
zijn. Toen haar begeleiders op de
schel hadden gedrukt, kwam de
dierenarts naar buiten om zich te
laten gelukwensen door een van zyn
patiënten. Sonja was nairxelük van
diverse kwaaltjes verlost geworden
en daarom mocht een persoonlük
bezoek nietachterwege blüven! Na
by na een heel brood verorberd te
hebben en een hoeveelheid fon-
dawtjes. ging Sonja nog op speciaal
verzoek haar opwaohting maken
binnen het hek van de ernaast ge
legen St. Mariaschool, waar alle
leerlingen zich verdrongen om haar
te zien!
VOOR WOENSDAG 27 JUNI.
Hilversum I (402 M.) NCRV 7.00:
nieuws: 7.18: gewyde muziek; 7.45: een
woord voor de dag; 8.00' nieuws en weer
berichten; 8.15: gram muziek; 9.00: voor
de zieken- 9 30: waterstanden; 9 35:
koninklijke'militaire kapel: 10.15: gram.-
T muziek; 10.30: morgendienst; 11.00: gram.-
Lees ze.f maar, zei hy. Ales staat jmuziek: li 10: „vijfduizend gulden", hoor
spel: 12.00: cello en plano; 12.30 land
en tuinbouwmededellngen; 12.33: salon-
ihierin er ontbreekt niets.
Er heerste gedurende enkele minuten
stilte, die slechts door het tikken van
de klok en enkele claxonsigaalen van
voorbü gaande auto's buiben werd onder
broken.
Murray zal doodstil met halfgesloten
ogen en een onaangestoken sigaret
bungelde bussen zün lippen.
Het geheel is betrekkelyk bevre
digend merkte Maxwell ten slotte op,
terwyl hy het verslag terzijde legde en
de as van zyn sigaar tipte. We zün
echter nog niet safe, nog lang niet Ze
zullen er nabuurlyk aohter komen, wie
de man was, nu ze contact met Parüs
hebben opgenomen.
En wat zou dat? Daarmee is zijn
doodsoorzaak toch nog niet verklaard?
Er zou een verklaring zijn voor het
motief en ze zouden een idee krijgen,
waarom hij in Melchester vertoefde.
Maxwell keek dreigend. Ik vraag me af,
hóéveel die ellendige kerel te weten
was gekomen en hoe....
(Wordt vervolgd)
42. Daar was nu dus de geheimzin
nige kluizenaar uit zün kluis gekomen,
om Panda's slaperige pachters toe te
spreken. Deze goede lieden luisterden
verbaasd toe, en de slaperigheid verging
hen al spoedig! De kluizenaar sprak na-
nelijk op plechtige toon: „Uw slaap
ziekte is mij bekend! Het is een treurig
lot dat u getroffen heeft, goelien! De
hyperbolische inwerking der kosmische
stralen heeft, naar algemeen bekend Is,
schrikwekkende gevolgen! De slaperig
heid zal nimmer aflaten, en op een
mooie ochtend zult gij ontwaken om te
ontdekken, dat ge de rest van uw leven
slapend zult doorbrengen!"
„Maar wat verschrikkelük!" riepen
de pachters. „Dat is toch erg? Daar
moet iets tegen gedaan worden!"
„Tja tjadat is oprecht gespro
ken!" prees de kluizenaar. „Daar moet,
zoals ge zo treffend opmerkt, iets tegen
gedaan worden. En gelukkig mag ik
zeggen, dat ik er iets tegen kén doen!
Verschaf mü slechts een klontje goud
van circa drie kilogram, benevens ze
ven ons platina en twee dozijn achttien
karaat diamanten, en ik zal, om ulle-
den een genoegen te bereiden, een kun
dig natuurwetenschappelijk mekaniekje
knutselen, dat de gevreesde stralingen
herleidt tot hun x-waarde. Dan zün ze
onschadelijk, en gü zult in vreugde en
gezondheid wakker uw dagelyks brood
kunnen verdienen!"
„Jamaar wü hébben geen goud
en diamanten en zo", klaagden de pach
ters.
„Hoe nu?" riep de kluizenaar. „Mag
dat hinderen? Mag dat de pret uwer
genezing drukken? Uw mééster heeft
toch goud genoeg! Het zal hem een ge
noegen zijn om het aan mü af te staan
voor zulk een goed doel
Maar het is erg de vraag of het Panda
een genoegen zal zün. Panda had toe
vallig net het laatste gedeelte van de
toespraak gehoord, en hij mompelde
grimmig in zichzelf: „De kluizenaar is
bezig mün pachters op te stoken
maar daar zal ik eens even wat teven
doen!"
Hü had natuurlük groot gelük.
orkest; 13.00: nieuws; 13 15: militaire
reportage of gTam.muzlek; 13.20: Banjo-
orkest- 13 50: gram.muzlek; 14.00: Bonds
dag dér Bond van Geref. Mannenvereni-
glngen ln Nederland; 14.45: voor de meis
jes; 15.00 lichte muziek; 15.30: gram.muz.;
15.45' cello en plano; 16.15: voor de Jeugd;
17.30: planoduo; 17.45. Regeringsuitzen
ding: Prof. dr G. F. Püper: „Snouck Hur-
gronje, kenner van de Islam"; 18.00: ge
mengd koor; 18.30 RVU: mevr. mr L.
Eversdljk Smulders: „Myn Woestljnrels
naar de gesluierde mannen: De Touareg";
19.00: nieuws en weerberichten, 19.15: ..25
Jaar N.C S V. kampwerk onder de Jongens
van het Ryksopvoedlngsgestlcht te Amers
foort". causerie; 19.30: gram.muzlek; 19.40:
radiokrant: 20.00: nieuws; 20.05: gram.
muzlek; 20.15: Residentie-orkest; 21.00:
gram.muzlek; 21.15: „In de voetsporen van
Paulus", reportage; 21.35: mannenkoor.
Koninklijke Militaire Kapel en solisten;
22.05: amusementsorkest; 22.30: cello en
orgel- 22.45: avondoverdenking; 23.00:
nieuws; 23.15; gram.muzlek; 23.4024.00:
gram.muzlek.
Hilversum II (298 M.) VARA 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
gram.muzlek; 8.00: nieuws en weerbe
richten; 8.18: orgelspel: 8.50: voor de huLs-
vrouw-*9.00: gTam.muzlek; VPRO 10.00:
schoolradio; VARA 10.20: gram.muzlek;
10.35: voor de vrouw: 11.00: RVU: Drs
W A. Nell: „Dromen en hun betekenis":
1).30: gram muziek; 12.00: accordeonor
kest- 12.30 land- en tuinbouwmededelln
gen;' 12.33: voor het platteland; 12.38:
gram muziek: 12.55: kalender 13.00:
nieuws; 13.15" omroeporkest; 14.00: ge
sproken portret; 14.15: omroeporkest;
15.00: kinderkoor; 15.20: „Levende bezems",
hoorspel voor de Jeugd; 15.50: planocon
cert: 16.00' vragenbeantwoordlng voor de
Jeugd; 16.30: voor de zieken; 17.00: actua
liteiten- 18.30; dansmuziek; 19 00- „Lerin
gen wekken, voorbeelden trekken", lezing;
19.15: gram.muzlek VPRO 19.30: voor de
Jeugd; VARA 20.00: nieuws; 20.05: politiek
commentaar: 20.15- „La Travlata", opera;
21.20: „Gevleugelde daden", hoorspel;
22 30: vliegeniers orkest; 23.00: nieuws;
23.15: Internationaal sportfestival Gronin
gen 1951; 23.3024.00: dansmuziek,
Engeland. BBC Home Service (330 M.)
12.00: gram.muzlek: 12.25: gevarieerd pro
gramma; 12.55: weerberichten; 13.00:
nieuws; 13.10: raportages; 13.30: Latyns-
Amerlkaanse muziek: 13.55: sport: 14.00:
schoolradio: 15.00: tenniskampioenschap
pen; 15.30: hoorspel: 15.45: Idem; 16.20:
tenniskampioenschappen; 17.00; voor de
kinderen: 17.55: weerberichten; 18 00:
nieuws: 18.15' sport; 18.20: gram.muzlek,
19.00: gevarieerd programma; 19.45 cau
serie; 20.00: symphonle-orkest en soliste:
21.00: nieuws: 21.15: causerie: 21.30: „H.
M. S. Pinafore". 3e acte; 22.20- causerie:
22 35: gram.muzlek: 22.45: parlements-
overzlcht; 23.00—23.03: nieuws.
Engeland, BBC Light Programme (1500
en 247 M.) 11.15: dansmuziek; 11.45:
voordracht: 12.00: parlementsoverzlcht;
12.15: orkestconcert; 12.45: idem; 13.45:
voor de kleuters; 14.00: voor de vrouw;
15.00: lichte muziek; 15.30: voor de solda
ten. 15.45. militair orkest; 16.15: Mrs
Dale's dagboek; 16.30: orkestconcert; 17.30:
theaterorkest: 18.00: „One Nlght Stand":
18.30' tenniskampioenschappen; 18.45
nieuws- 22.15: actuallttlten: 22.20: orkest
concert'; 23 00: voordracht: 23.15: lichte
muziek; 23.5624.00: nieuws.
Nordwestdeutscher Rundfunk (309 M.)
12.00; orkestconcert; 13.00; nieuws; 13.25:
omroeporkest en solist; 15.40; klein amu
sementsorkest en solisten; 16.30: fllmmuz.;
16.45: nieuws; 17.00: zangrecltal; 18 00: ge
varieerde muziek: 19.45: nieuws; 20.05:
gevarieerde muziek; 22.15' nieuws; 22.35:
amusementsmuziek; 23.00: omroeporkest
en solisten; 24.00: nieuws; 0.301.00:
lichte muziek.
Frankrük, Nationaal Programma (347 en
249 M 12.00; symphonle-orkest en.
soliste; 13.00: nieuws; 13.20: pianorecital;
14.05: nieuws; 14.10: cellorecital; 18 30:
Amerikaanse uitzending; 19.00: gram.
muzlek: 20.00' kamermuziek; 22.45: vlooi
en plano; 23.30: zangrecital; 23.4524.00:
nieuws.
Brussel. 324 en 484 M. 324 M.: 11.45:
operamuziek; 12.30: weerberichten; 12.40:
gram.muzlek: 13.00: nieuws; 13.15, 14.00
en 15.00: gram.muzlek; 15.45- symphonle-
orkest en solisten; 17.00: nieuws; 17.10 en
17 30: gram.muzlek; 17.50; boekbespreking;
18.00: fluit, claveclmbel en basso continuo:
18.15 causerie; 18.30: voor de soldaten:
19.00: nieuws19.30: gram.muzlek; 19.50:
radlofeullleton; 20.00: omroeporkest en
solist; 21.00: actualiteiten; 21.15; Engelse
en Ierse muziek. 22.00: nieuws; 22.15:
planorecital; 22.30: gram.muzlek; 22 45:
pianorecital; 23.00: nieuws; 23.0524.00:
verzoekprogramma.
484 M.: 12.05: lichte muziek: 13.00:
nieuws: 13.10. 13.30, 14.30 en 16.00: gram.
muzlek; 16.30; omroepkoren; 17.10, 17.45,
18.30, 19.00, 19.20 en 19.40; gram.muzlek;
19.45: nieuws; '20.15: orkestconcert; 22.30:
gram.muzlek: 22.55: nieuws; 23.10: gram.
muzlek; 23.55; nieuws.
AGENDA
DINSDAG:
Stadszaal: Haak-ln-tentoonstelling, 10
uur voorm.11 uur nam.
WOENSDAG:
Stadszaal: Haak-ln-tentoonstelllng, 10
uur voorm.11 uur nam.
Steenschuur 6Geünieerde Loge van
Theosofen, 8 uur nam.
Nleuwstraat 28Verklaring van het Boek
van Mormon, 8.30 uur nam.
DONDERDAG:
Hooglandse Kerk: Concert „De Mens in
zün vrije Tijd", 8 uur nam.
BI08COPEN.
Trianon „Drakenzaad" (18 jaar). Zon
dag 2.00, 4.30, 6.45 en 9.15 uur; overig#
dagen 2.30, 6.45 en 9.15 uur.
Rev „Winchester *73" (18 Jaar) Zondag
2.30. 4 45. 7.15 en 9.16 uur; overige dagen
2.30. 7.15 en 9.15 uur.
Casino „Paul Vlaanderen en het Z
mysterie" (14 Jaar) Zondag 2.30. 4.45, 7
en 9.15 uur: overige dagen 2.30, 7 en 9.15
uur.
Lklo „Walk softly 6tranger" (18 Jaar)
Zondag 2.30, 4.45. 7 en 9.15 uur; overige
dagen 2.30, 7 en 9.15 uur.
Luxor „Parüs bij Nacht" (14 Jaar) Zon
dag 2.30. 4.45, 7 eri 9.15 uur; overige
dagen 2.30, 7 en 9.15 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Lelden wordt van 23 Juni
13 uur tot 30 Juhl 8 uur waargenomen
.door Apotheek Van Drlesum. Mare 110,
hoorspel: 19.00: nieuws en radiojournaal; tel 20406 en de Zulder-Apotheek. Lam-
19.25: sport: 19.30: gevarieerd programma; menschansweg 4. tel. 23553.
20.00- hoorspel: 21 30: ..Have a go": 22.00: Te Oegstgeest door de Oegstgecster
neervallen en sloeg zün benen over el- Apotheek, Wïlhelminapark 8, tel. 26274.
