anjs:
e schoonste stad ter wereld
uim duizend kilometer straten,
doch de Parij zenaar loopt
weinig
Ie steen van ieder huis spreekt over
Frankrijk's historie
Idee kernkabinet
geinig gelukkig"
r
De twintig eeuwen oude stad
in cijfers
J
Prins Bernhard landde niet
te Leeuwarden
Vleesconsumptie daalt
„Catmo.n" woxA. doot K+O...
„ian tor\ain qebeadnt
anze, dteid. bni weet tasb
LL-."_ £1L.j
ZATERDAG 26 MEI
iie
ouderhoe schoner!
i i
(Van onze Parijse correspondent).
Dit jaar viert Parijs het jubileum van haar 2000-jarige bestaan. Het is
verjaardag overigens, waarover de geleerden van mening verschillen,
bij elke gebeurtenis uit een zeer ver en donker verleden, zijn r..-aelijlc
ten aanzien van deze datum de historici het onderling niet vannen
Enkele hunner beweren (aan de hand van hun stukken), dat Julius Caesar
jaar vóór Christus de geboorteacte van Parijs getekend heeft. Ze wijzen
een volzin uit een vergeeld document uit dat jaar: „Caesar vertrek naar
dtia, de burcht der Parijzenaars". Anderen (zich baserend op hun archief-
sten) houden vast aan een oprichtingsjaar, dat precies twintig eeuwen
bt verleden zou liggen. Maar laten wij zo ruim van geest zijn over een
«rjaar meer of minder niet te redetwisten en deze officiële viering dank-
r als gelegenheid aanvaarden, de geschiedenis van deze stad der steden
s met zevenmijlslaarzen te doorkruisen.
i Napoleontische tijden
rrezen schone bouwwerken
e Parijs in oorsprong geheten
is onder de historici eveneens
gescirilpimt. In oude kronieken vindt
namen door eikaar gebruikt
en Par-Isis. Lutetla betekent
lijk. „De woning temidden van
nrier;"' In het begin van de jaar-
mogelijk zelfs ervóór, werd
Stee-Dame door de slaven op het
-ije, dat thans bekend 6taat als
Cite opgetrokken. Rond deze macn-
biheóraaf, een der meest mdruk-
bouwwerken ter wereld, is
ce stad Parijs verrezen,
woord Paris Parijs) is natuur-
duidelljke verbastering van
•Jsls: het schip van de Godin Isis,
wie al vroeg een tempel werd op
at aan de huidige boulevard Saint
jain- de wijk, waarvan tegenwoor-
ooder de vlag van het existentialis-
Amerikaanse studenten bezit ge-
-:n hebben. Het kan verkeren
laten wij op onze beurt deze
zologische speculaties laten rusten
onze kruistocht door de geschiedenis
ionen.
geschiedenis van Parijs is de ge-
hiedenis van het Franse volk en
'trecht wordt daarom beweerd, dat
«le steen van ieder huis in deze stad
en woord spreekt van de historie
tin Frankrijk, Maar dit maal wilden
k het zelfs niet hebben over de zin,
it betekenis dier stenen, doch vooral
Ker de materie zélve. Wc wilden eens
ujaan hoe Parijs zich van Romein-
kolonie ontwikkeld heeft tot mo-
feruc metropool, een metropool waar
öaas een kleine drie millioen men-
sat een conglomeraat van volkeren
a rassen werken, eten, slapen, genie-
H lijden, kortom: leven. Want ner-
PQs bruist het leven in zijn on tel-
facetten feller dan in deze stad.
t hebben gedurende de circa 2000
Bij de reconstructie van zijn kabinet
dj' Gerbrandy het plan
(«ad, diverse departementen die in
woden weinig betekenden, als Water-
uv ff Zaken en Onderwijs, op
beffen en hun hoofden als minister
'ader portefeuille te handhaven:
«ernaast zouden Koloniën, Justitie,
Zaken, Oorlog en Marine als
^bkablnet optreden, zoiets als het
mse „War Cabinet".
dit plan rees veel verzet. Het
'ooral om Albarda. Bolkestein en
r; Tempel, aldus laatstgenoemde
^rr. en had tot strekking een ver
lig van het soc. dem. element In
•^nng. Gerbrandy ontkende zulks
^Lgste. Toch was dat plan een
- «treurenswaardig intermezzo, al-
te heer v. d. Tempel, want het
^getwijfeld de samenhang in het
^ne verzwakt: men kreeg het ge-
.men °P zÜn hoede moest z^n.
^freesthet be8:in niet het ^eval
- Tö^ezenlijklng van het plan-
is op het verzet van vele
-;'-rs afgestuit. Maar naar het ge-
de beer Albarda heeft Ger-
iL j dSs getracht langs andere
•vT .Qenkl)ee]d vorm te geven en
"Jr Instelling van de vele com-
die het kabinet naderhand
'Jui en die over de belangrijk
sten heden der regering had-
-«+, beraadslagen, somtijds op
■J;vrouwelijke manier en zonder
steeds volledig verslag uit te
aan het gehele kabinet. Het
4, moeite gekost het beginsel te
j?: dat door die commissies
"«luiten mochten worden geno-
commissie vindt het b>
Sk^ete-
bri dai fcnge'se vooroeeia
oed heeft uitgeoefend op de op-
•rJ2?Cn van de toenmalige minister-
Engelse kabinet was
ier \tc] omvangrijker en had een
y. *eel uitgebreider taak dan het
F rlandse. Zakelijk was er dus voor
!°P'èren van hef Engelse systeem
of niets te zeggeu. Anderzijds
het maken van verschil tussen
Nederlandse ministers noodwendig
uiterne moeilijkheden leiden.
J/1'0® acht de commissie het plan
!^Üdheer Gerbrandy 45 deze wcini8
zou zich kunnen afvragen, of de „gif
ten", die ze als hun tractement be
schouwen mochten, hun wel altijd
volmaakt vrijwillig werden afgestaan.
In de zeventiende eeuw werd door
dc Heilige Landry het eerste hospitaal
of godshuis gesticht. Het schrikwek
kend hoge sterftecijfer werd er inder
daad een weinig door verbeterd maar
niettemin waren de „hygiënische zor
gen", waarmee de zieken werden om
ringd. nog van een beangstigende pri
mitiviteit. Kraniken van elke graad,
leeftijd en sexe werden tezamen ln één
zaal ender gebracht. Vaak werd zo een
juist herstellende weer aangetast door
een besmettelijke ziekte Wegens plaats
gebrek waren soms vijf a zes zieken
genoodzaakt eenzelfde bei te delen.
Maar intussen schreed toch de voor
uitgang verder. In de tiende eeuw
werd de eerste markt georganiseerd, Le
Marché Palu. Het was de tijd, dat de
werkende stand in opkomst kwam, en
weldra verenigden zich de marktkruiers
tot het eerste vakverbond. Dat werd de
corporatie van de „Fcrts des Halles",
die tot in enze dagen bleef bestaan.
Wanneer ge in Parijs komt, moet U
zeker niet verzuimen, liefst in de vroe
ge ochtenduren zd tussen 5 en 7 uur,
eens een - bezoek aan deze Hallen te
brengen. Hier, in de onmiddellijke om
geving van de gTOte stations Gare de
1' Est en Gare du Nord, worden, wan
neer de Parijzenaars nog slapen, hun
greenten, vlees, kazen en andere le
vensmiddelen aangevoerd en verhan
deld. Vijftig duizend mensen verdienen
hier hun brood, waaronder 800 Ports
des Halles.
Het zijn potige knapen met stieren
nekken, waarmee men liever geen ruzie
zoekt, gekleed in zwarte kombuizen en
met de eeuwenoude traditionele en
potsierlijke muts-petten op de hoofden.
In één jaar wordt thans in de Hallen,
die door Zol*a in zijn beroemde beek de
..Buik van Parijs" vereeuwigd werden,
twee en een Vf millioen ton voedings
middelen verhandeld.
voor zijn persoonlijk gebruik. Drinkwa
ter was kostbaar!
In 1950, vier eeuwen later, heeft hU
liefst driehonderd liter nodig. Heel
Parijs verbruikt per etmaal thans
850.000 kubieke meters water. De
stad wordt nu doorkruist door een
kanalisatie-systeem van 3200 KM.
lengte: de afstand van Parijs tot
Constantinopel. Duizend man is iede
re dag bezig met het toilet van de stad
een vooruitgang, maar toch is de per
fectie nog lang niet bereikt. Nog 6
procent der Paryse huizen is van
waterleiding verstoken. Bijna de helft
(46 proeent) der appartementen bezit
geen eigen W.C. Wanneer binnen
kort het rioleringssysteem ook in de
Parijse banlieuc voltooid zal zijn, dan
zullen de onderaardse buizen een
lengte bezitten van 3000 KM.: de af
stand van Parys naar Moskou.
inval iedere straat met een eigen I
naam te dopen. Het was wel zo een
voudig, want tot dusver was het een
hele mond vol geweest (Sn zijn
adres aan te duiden. Men sprak van
„de straat die gelegen ls tussen de
kade en de tuin van het Hotel van
Saint-Denis". Even eerder was ook de
straatverlichting uitgevonden. Van 20
October tot en met 31 Maart werd
op elke straathoek een lantaarn met
een kaars opgehangen. De zeer don
kere buurten in de dubbele zin
des woords werden ook nog van
een lamp in het midden voorzien.
In 1641 wend de basis gelegd voor de
latere wereldvermaarde en mondaine
paardenrennen van Auteuil en Vin-
cennes. De renpaarden van de Due de
Joyeu.se en de Comte d' Harcourt wer
den tegen elkander in het veld ge?
bracht. De laatste weken vcor de be
proeving had men ze gevoed met vers
jaren van Parijs' bestaan deze men
sen hun leven leren organiseren?
He-t is een vraag, die we in het kort
beantwoorden wilden.
Politie-agenten van Clovis II
bedelden 's nachts!
50.000 MENSEN VERDIENEN IN
DE HALLEN HUN BROOD
Men kan aannemen, dat tot het eln-
Tot in de dertiende eeuw waren be
de van de zesde eeuw Parys een ne- stratingen in Parijs nog onbekend, en
derzetting was, waar practisch nog i met weinig fantasie kan men zich dus
geen orde heerste. Een uitgedijd wel voorstellen, hoe bij regjnaclitig
weer de wegen eruit hebben gezien,
dorp, zonder duidel„k bestuur, waarNlet ye?, meer dan modaerpoe!en Ook
rioleringen ontbraken natuurlijk. Om
streeks dezelfde tijd werd zo, onder
Phillipe Auguste, de straatsteen en de
rioolbuis geïntroduceerd. Een eerste
voorname stap in de evolutie van dorp
naar stad. en tevens op de weg waar-
Frankrijks hart, het bruisende
Parijs, telt 3114 straten, waar
van de langste, de Rue Vougirard,
vier en een halve kilometer meet,,
en de kortste, de Rue des Degrès,
575 cm!
Haar 3.000.000 inwoners lopen
weinig, ondanks de 1136 km.
straten, steegjes, avenues en bou
levards, maar gebruiken intensief
de 10.000 taxi's, 2000 autobussen
en de ontelbare in snelle opeen
volging vaak diep onder de stad
voortsnellende metro's.
De Parijse openbare transport
diensten vervoerden in èèn jaar
897 millioen passagiers over ruim
100 millioen km. en de bussen
kregen in 50 jaar 35 milliard
mensen te verwerken
Eerste huisnummers waren
van echt goud
10.000 TAXI'S EN 20CO AUTOBUSSEN
Maar keren we nog even naar het
verleden terug. In 1630 werd op bevel
van Lodewijk XIII het eerste trottoir
in Parijs aangelegd. Een revoluticnnaire
vernieuwing, die noodzakelijk was van
wege het alarmerende aantal slachtof
fers van verkeersongevallen Héél wat
voetgangers hadden in dié dagenaan
vier paardenhoeven hun vervroegde le
venseinde te wijten. Maar men moest
brcod, anijs, bonen eneen twee
driehonderd verse eieren per dag!
Het zou nog vele tientallen jaren du
ren, alvorens Parijs zijn huidige ge
daante kreeg. In de Napoleontische tij
den werd de stad met vele monu
menten verrijkt, die tot. heden de at
tracties voor de vreemdelingen zijn ge
bleven Are de Tricmphe, Tuileries en
na Bonaparte's dood, de Ddme des In
valides, waar het keizerlijk lichaam
werd bijgezet. De Eiffeitoren dateert
van het einde van de vorige eeuw. De
Sacré Coeur, op de 128 meter hoge
Berg van Montmartre. de kerk, die op
„réchten." betalen om van die" trottoirs een'gesuikerde bankettakkersoreatie ge-
dan ook maar een minimum aan vei
ligheid bestond. In het jaar 595
richtte Koning Clovis II de eerste po
litie macht op. Dat veiligheidscorps
werd direct uit de bevolking gerecru-
teerd, maar de agenten werden voor
hun diensten niet betaald, 's Nachts
mochten ze echterbedelen! Men
langs langzaam maar zeker, de plaat
selijke hygiene verder zou worden op
gevoerd. In 1555 gebruikte gemiddeld
de Parijzenaar één liter water per dag
„ebruik te mogen maken..
Omstreeks dezelfde tijd kwam men op
de'idee de woonhuizen nummers te
geven. Men begon met 78 herenhuizen
rond de Notre Dame. Die nummers
werden in echt goud cp de gevels aan
gebracht.
De straatnamen dateren nog van la
ter tijd. Eerst in 1728 kreeg Turgot de
De indrukwekkende Notre Dame,
een der schoonste bouwwerken ter
wereld, werd omstreeks het begin
onzer jaartelling door slaven ge-
bouwd.
lijkt," werd eerst kort vcor de eerste
wereldoorlog gebouwd.
Het Palais Chaillot, waar in 1948 de
Verenigde Volkeren vergaderden,
kwam nog later tot stand, en ook het
grote merendeel der huizen is betrek
kelijk jong. De gemiddelde leeftijd
van een Parijse woning is namelijk
maar 70 jaar. De tegenwoordige ar
chitectuur van Parys met haar brede
avenues en ruime pleinen dankt men
aan de grote stedebouwkundige
Haussmann, die in het begin van
deze eeuw de binnenstad doorbreken
zou. De gezamenlijke lengte der 3114 I
Paryse straten bedraagt thans 1136
KM. De langste is dc Rue Vaugirard
(bijna 4 en een halve KM.), de kort
ste is de Rue des Degrès, die 5.75 m.
bedraagt. De Parijzenaar loopt in
onze dagen weinig. Tenzij er een sta
king onder de metro- en autobusper-
soneel is uitgebroken
Hem staan 10,000 taxi's ten dienste,
2000 autobussen en een onafzienbaar
metre wa genpark. In één jaar vervoer
den de Paryse openbare transport
diensten 897 millioen passagiers over
een gezamenlijke afstand van ruim
honderd millioen kilometer. In een
halve eeuw h9bben die trouwe maar
logge Paryse bussen 3ö milliard mensen
vervoerd. Dat is veertien maal de to
tale bevolking der aarde.
Uit vrees U met nog meer cijfers een
chronische duizeling te bezorgen, willen
we het nu hier maar bij laten. Geluk
kig voor de lezer, dat hij ze niet alle in
het hoofd behoeft te prenten. Wanneer
u weet, dat Parijs de schoonste stad ter
wereld is, dan kunt ge daarmee voor
lopig wel volstaan. Maar neem dan
tewens hét besluit deze bewering zo
nodig ter plaatse te controleren. Mis
schien Lopen we elkaar dan nog wel
eens tegen het lijtfl
.Steun Wettig Cyazarj" ycopa -
qeeak. inAsL\hsxi zijn be-
Staanmét VWrncun, tnuzkk
Spanning op vliegvelden:
Onverwachte behouden aankomst te Soesterberg
Tijdens een onderhoud, dat Prins
Bernhard met diverse burgemeesters
had bij zijn bezoek aan de Johannes
Kerkhovenpolder, heeft de Prins ook
gesproken met de burgemeester van
Finsterwolde. het hoofi van de gemeen
te, waarover de laatste tijd zo veel te
doen is. De burgemeester van Finster
wolde werd vergezeld door een deputatie
uit de gemeente. Prins Bernhard vroeg
aan een der landarbeiders uit Finster
wolde, wat diens salaris was, waarop
deze antwoordde, dat dit ongeveer f. 38
netto bedroeg, waaraan hij toevoegde,
dat dit niet veel was.
Prins Bernhard opperde de mogelijk
heid voor emigratie naar Argentinië,
waarvoor burgemeester Tuin van Fin
sterwolde wel iets voelde, doch deze
merkte daarbij op, dat men in dsze
streek van de provincie Groningen
wel steeds een ontevreden geluid laat
horen over de beperkte arbeidsmoge
lijkheden. doch dat daarentegen de ar
beiders met geen stok zijn weg te
krijgen uit hun plaatsen. Ook niet als
elders de arbeidsmogelijkheden beter
zijn. Men is over het algemeen te
hokvast, aldus de mening van burge
meester Tuin.
De ruiters van de ruitervereniging
Finsterwolde en omstreken toonden de
Prins hun paarden. Ook het bekende
Groninger stamboekpaard ..Officier"
van de paardenfokker D. E. Mellema.
werd (oorgeleid. Door de aanhoudende
regen moest het bezoek van de Prins
aan de landaanwlnningswerken „de
dollard" vervallen.
Via Finsterwolde, Scheemda. Hooge-
zaud en Haren reed men terug naar
Eelde. waar de blauwe Messerschmidt
van de Prins reeds voor vertrek gereed
'stond. De weersomstandigheden waren
evenwel van dien aard, dat inlichtingen
moesten worden ingewonnen over het
zicht. Op Eelde was het zicht op dat
tijdstip slechts 1000 meter en dat van
Leeuwarden 10 kilometer.
Juist toen het toestel van de Prins
zich van Eelde had losgemaakt om naar
Leeuwarden te vliegen kwam een weer
bericht binnen, dat weinig goeds voor
spelde.
Even heeft het op de Nederlandse
vliegvelden gespannen. Om ruim half
zeven moest de Prins op het vliegveld
Leeuwarden landen. Maar op dat tijd
stip was er van het toestel boven de
Friese hoofdstad nog niets te bemerken.
Geheel onverwacht is Prins Bernhard
toen om iets over half acht op Soes
terberg geland.
De Prins had het beter geacht geen
landing op het vliegveld Leeuwarden
te maken.
Op het vliegveld Leeuwarden waren
tientallen autoriteiten aanwezig.
Over zeven uur was nog steeds niets
van het Prinselijk vliegtuig te horen.
Het werd kwart over zeven en de ge
zichten van de autoriteiten kregen
strakke lijnen, omdat bekend was,
dat de Prins op tyd het vliegveld Eel
de had verlaten, maar ook omdat het
toestel geen radio aan boord had. Het
aanwezige pi'büek zat in de regen ge
laten te wachten.
Eindelfjk kwam van Soesterberg be
richt, dat de Prins aldaar behouden
was geland en dat hij het raadzaam
had geacht, gezien dc slechte weers
omstandigheden, maar direct door te
vliegen.
Toen de eerste grote teleurstelling
wat was geluwd nam generaal Dürst
Britt het défilé van de erecompagnie
af, waarna dc luchtvaart tentoonstel
ling minder officieel werd geopend.
Deze tentoonstelling wordt gehouden
ten bate van het comité „Ons garni
zoen" en het van Weerden Poelman
fonds.
En dus de prijzen
van het vee.
De hoge prijzen van het slachtvee
zijn ln de loop dezer week wat vastge
lopen.
Enerzyds doordat de handel de prij
zen wat te hoog had opgevoerd, maar
wel in hoofdzaak door teruggaande
consumptie. De reactie van de consu
ment was in de vleesgroothandel j.l.
Maandag al duidelijk merkbaar aan de
Stedelijke Slachthuizen waar minder
werd geslacht, doch desondanks lang
niet alles kon worden verkocht.
Het slachtvee op de markten zat
meestal tot hogere prijzen in handel
van de veekooplui en deze moesten per
slot verlies nemen.
Maandag en Dinsdag te Rotterdam
liep de markt al duidelijk flauwer al
en Den Bosch was Wcensdag flink min
der, terwijl alle Vrijdagmarkten, n 1.
Leiden, Leeuwarden en Zwolle, ondanks
een niet groot aanbod toch ook over
tuigend flauwer of lager in prijs waren
f. 50.— per stuk in verhouding tot de
vorige week.
Toch was er een schaars aanbod
van slachtvee uit het buitenland. In
tussen bleef het magere vee toch duur.
Er is veel gras in de weiden gekomen
de laatste dagen en voor beste kwaliteit
weidevee was dan ook tengevolge hier
van een goede kooplust. De afloop op
dc laatste markten dezer week was
toch ook onder de invloed van de stroe
vere slachtveemarkt, wat zwakker. Melk
en Kalfvee met papieren van goede
productiegegevens en hoog vetgehalte
bovendien t.b.c. vrij stond hoog aan de
prijs. Voor de rest ging het heel kalm
aan Notering slachtvee f. 2.40f. 3.
per kg. geslacht gewicht. Slechts en
kele gingen er iets boven. Stieren f. 2.30
f 2 60 idem. Kalf- en melkkoeien
f. 600—f. 1000. enkele zeer uitmuntende
wat hoger. Vaarsen f. 550f. 800, pin
ken f. 375f. 525 per stuk.
Vette kalveren werden nogal gevraagd
voor export. Hierdoor liepen de prijzen
:ets op. met goedé handel, f 2.30f 2.50
enkele 10 cent meer. De mindere soort
1 f. 1 80—f.2.10 per kg. levend gewicht.
Op sommige dieren scheelde het wel Nuchtere kalveren waren nog veel aan
de markt, doch veel voor de fokkerij.
Slachtkalveren met even kalmer export-
vraag ongeveer prijshoudend (niet duur
der) f. 35f. 60 en fokkers van 13
weken oud, f. 70—f. 125 per stuk.
In de lammeren was een levendige
handel met hoge prijzen. Het aanbod op
de eerste grote markt op Texel bedroeg
slechts even 1000 stuks. Toch leverde
de eerste grote markt alhier te Leiden
bijna 2400 stuks in totaal op. Veel goede
zware zuiglammeren gingen weer voor
export, maar men wilde iets minder
besteden dan vorige week. f. 70f. 80
gemiddeld per stuk. De goedsoortige
weidelammeren varieerden van f. 65
f 72, lichtere f. 50f. 62 per stuk. Alles
werd verkocht.
De vette varkenshandel was matig,
doch ongeveer prijshoudend f. 1.80
f. 1.90. Zouters wat williger met stijvere
prijzen f. 170—f. 1.74 per kg. levend
gewicht. Magere varkens en biggen met
redelijk aanbod, williger handel. Vooral
veel vraag voor de kaasboerderijen.
Prijzen even oplopend. Mestvarkens
f. 1.80—f. 1.85 per kg. levend en de
biggen rond f. 2.— per kg. levend ge
wicht of van f. 32—f. 55 per stuk.
De paardenhandel was bij ruimer
aanboi merkbaar minder en lager ln
prijs, f. 600f. 1050 per stuk. Slacht-
paarden f. 1.60—f. 2.00 per kg. geslacht
gewicht.
35 Leidse scWum boksten.
unaakatcuïenS.OOOlun chpok
kattmvoot mekanz.. jonge jonge..
kkrttjes...cr\*)t£it (je-
toepen+gexKcmqd ....om
óslnóóg nodige ,.9ing ?utg
jonge yaattjes ia-flIpW lay
ofixi iwa aujan Stouwejsswo -
vanWktaot;
-flls zsl rüeir tidmu voot Llzijo
....(HoUandse nieuwe)
