ig in het Koreaanse front is gedicht 'EER BE RICHT Perzië vastbesloten tot nationalisatie der olie Minister Drees over „Soberheid en zelfbeheersing" Het bezoek van Morrison aan Duitsland Y. St. wijzen sovjet-voorstel inzake vredesverdrag met Japan af .Jaargang MAANDAG 21 MEI 1951 No. 27306 EIDSCH DAGBLAD w j W Henny actie: B W. Menkhorst en J Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f. 5.15 per kwartaal: I 0 40 per week Witte Singel 1. Leiden - Giro no. 57055 Telefoon Dir. en Admr 25041; Red. 21507 tegenaanvallen bij Seoel ns een communiqué van het leger hebben Amerikaanse, en Nederlandse troepen de fana- Noordelijke pogingen om van de üe aan het Oostelijk front een hog van de gehele linie der ver- «n te maken, verhinderd troepen, geholpen door Nieuw n kanonniers, zaten bijna in de r wisten bij gevechten van man m30 met de Noordelijken alle a af te slaan. Chinese kolonnes. uitgeput door fo»en zware aanvallen, zün p gisteren teruggetrokken uit de die zij in de centrale sector in leallieerde linies hadden geslagen. ens berichten trekken zij m rugtrekken, terwijl andere strijdkrach ten van de V.N. voortgingen hun posities in een nieuwe verdedigingslinie te ver sterken. Vorder naar het Oosten sloe gen de Zuid-Koreanen ten Westen van Poengnami vier aanvallen af. 28 Amerikaanse ..Sabre"-straaljagers hebben boven Noord-Korea een gevecht geleverd met een aantal „Mig"-toestel- len der communisten. De „Mig"'s wa ren afkomstig van de luchtbasis An- toeng. in Mandsjoerije. Drie „Mig" 's werden omlaag geschoten, één waar schijnlijk vernietigd en vijf andere be schadigd. De Amerikanen leden geen verliezen. Naar schattingen van het hoofdkwar tier hebben vliegers van het vijfde luchtleger in de afgelopen week 7500 delijke richting terug en ver- i Noordelijken gedood. Dit is het grootste en, waar mogelijk, het contact, aantal in een week tijd sedert het uit- Amerikaanse tweede divisie in sa- breken van de vijandelijkheden, werking met Franse en Neder- bataljons, hebben de bres ge- Nederlanders zijn gewond, het Westelijke en West-centrale n Korea zijn de verbondenen ,i zelfs tot ..een krachtige ver- cvactie in Noordelijke richting £aan enkele rlaatsen ontmoetten de ge- den hevige, op andere plaatsen slechts lichte tegenstand, verbonden troepen rukten heden Voorden van Seoel vijf tot elf op Meer naar het Oosten deden Noordelijke troepen nieuwe doch Itre aanvallen op de Amerikaanse divisie en Zuid-Koreaanse pen. e Oostelijke sector van het cen- ront werden de Amerikanen ge- =n zich verder terug te trekken, hinese aanvalsgolven leden ver- .elijke verliezen bij het pogen bres te slaan in de linie van de aldus het communiqué van het leger. De rechterflank van de iaanse tweede divisie moest te- Hulpverlening aan Joego-Slavië f.500 MILLIOEN! in diplomatieke kringen in Jen verluidt, ziin Frankrijk, de en Engeland van plan Joego- 500 millioen gulden te schen- ed naar de juistheid dat over- ■st over een derceliikp schenking bereikt was. heeft een woordvoer - van het Engelse ministerie van landse zaken geantwoord, dat de inzen in Londen voortgang ma- nog niet voltooid zijn. Hij -A dat hulp in de vorm van schenking en niet als een lening overwogen. voornaamste vraagstuk zou zijn, ieder van de drie landen zou en. zo verluidt in Londen. CONFLICT TUSSEN ISRAEL EN SYRIË. Israëlische arbeiders zullen verder met het droogleggen van de Hoe moerassen in de Syrische grens- n ondanks het besluit van de Vei- Hisraad. -f bevel van de Veiligheidsraad had- de technici alleen uit de kranten •<nen. Ze verklaarden, dat in veer- dagen tyds de werkzaamheden voor regelen van de loop van de rivier zouden zijn. ren vraag, welke houding de Ara- staten zullen aannemen, indien zou weigeren de besluiten van de eldsraad na te komen, heeft de minister-president verklaard, de Arabische regeringen zich dan oogen zouden zien hun belangen Mds met geweld te verdedigen. ER EEN KLEINE VORDERING TE PARIJS. t e bijeenkomst van Zaterdag van plaatsvervangers der ministers van «nlandse zaken van de grote vier i de Sovjet-russische afgevaardigde de kwestie van de demilitarisatie Duitsland tweemaal op de agenda plaatsen, namelijk zowel in de bule als bij het punt over de oor- 1 yan de internationale spanning, laatste vermelding zou de demi- Sabe van Duitsland genoemd moe- borden achter het punt över ver- ~l van de bewapeningen, zoals 'lijke plaatsvervangers willen. «Tiemers beschouwen dit laatste e voorstel als een vooruitgang. BIOSCOOPBRAND IN JAPAN EIST 27 DODEN. °'e op het Japanse eiland Hokkaido stad Tsjanai is Zaterdag in een "P door het vlamvatten van de tend uitgebroken. 24 schnolkin- --J en drie volwassenen kwamen om •^en. Acht personen werden ge- Do bioscoop en drie belendende werden volkomen verwoest. Overdag hogere temperaturen dit verwacht tot morgenavond: •ankelijk opklaringen en weinig «ter weer toenemende bewolking ,5? £p eni§e regen en matige Zuidelijke richtingen. Van- K°oler dan de afgelopen nacht, overdag hogere temperaturen öC(3aag. (Opgemaakt te 10 uur). 22 MEI op: 4.38 uur; onder: 20.36 uur. s'JLPP* 23.16 uur; onder: 4 42 uur. •y'^ater te Katwijk te 3.39 en 16.C' Bttatter bestaat uit acht pagina's. OPSTAND VAN GEVANGENEN IN AMERIKAANSE GEVANGENIS. Ongeveer 200 gevangenen van de staatsgevangenis van Utah te Salt Lake City (V. St.) zijn er in geslaagd de wachten te overmeesreren en hun mede gevangenen uit hun cel te bevrijden. Zij hebben thans het gehele gevangenister rein met uitzondering van de gebouwen, waar de administratie is ondergebracht, onder controle. Er zijn versterkingen aangerukt. Men acht het twijfelachtig, of de gevangenen er in zullen slagen van het gevangenis terrein te ontsnappen. De gevangenen hadden zes bewakers gevangen genomen als gijzelaars. Twee Iraanse oliemaatschappij", aldus heb- den hebben, zijn: de eventuele inhou ding der concessie-betalingen, welke niet minder dan 43 procent van de Per zische begroting vertegenwoordigen, de Britse tankschepen, zonder welke Perzië van hen wisten door de ramen te ont snappen en later zijn de vier anderen vrijgelaten. Een deputatie van zes gevangenen heeft een overeenkomst gesloten met de autoriteiten. Zij klaagden over sommige gevangenis-ambenaren, die zich onbe hoorlijk hadden gedragen. Nadat de autoriteiten hadden verzekerd, dat hun klachten zouden worden onderzocht, zijn de opstandigen naar hun cellen terug gekeerd. Engelse nota in feite afgewezen De ontwerpcommissie van de Perzi- i sche Kamer heeft besloten cnmiddel- met de olie niets kan beginnen en de lijk aoht buitenlandse olie-deskundigen Engelse technici, van wie het afhanke- in dienst te nemen voor de exploratie is. L>e positie van deze laatsten is en exploitatie van de olievelden buiten versterkt, sinds bekend is geworden, dat het concessiegebied van de Anglo- er geen Amerikanen beschikbaar zijn - - - hun werk over te nemen, iets waarop sommigen in Perzië blijkbaar hadden gespeculeerd. Alleen indien door onmaoht van de Perzische regering het leven van Britse onderdanen in gevaar zou worden ge bracht er bevinden zich 8000 Engelsen in Perzië zou er sprake ziin van Brits militair ingrijpen Het doel. dat de Britse regering voor ogen blijft houden, is een regeling, waarbij de Engelsen hun technische taak kunnen voortzetten, zo dat het Britse Gemenebest en de rest ben radio-Teheran en het Perzische blad „Keiman" gemeld. In de berichten werd niet de nationa liteit der deskundigen genoemd. In de berichten werd voorts gezegd, dat de V S. geweigerd hadden aan Per zië materiaal voor het aan botten van diepe bronnen te verkopen, sedert op grond van de overeenkomst van 1948 de Sovjet-unie voorrang had verkregen wat betreft de aankoop van olie van de Noordelijke olievelden. Plaatselijke bladen meldden de vorige j week, dat de Sovjet-ambassadeur in Perzië, Ivan Sadstsjikof, premier Mos- sadeq had aangeboden materiaal voor diepteboringen te leveren. De Perzische raad voor de nationali satie van de olie-industrie heeft de ,,Anglo-Iraanse oliemaatschappij" een afdruk gezonden van zün ontwerp voor de uitvoering van het nationalisatie plan en de maatschappij verzocht al haar installaties ter waarde van vüf milliard gulden onmiddellijk over te dragen. In de brief aan de Brits-Iraanse olie maatschappij wordt o m. verklaard, dat een souvereine staat het recht heeft op zijn gebied werkende industrieën te na tionaliseren, het geen volgens de minis ter van financiën is gebaseerd op het internationale recht ..Een door parti culieren gesloten 'overeenkomst kon hier niets aan afdoen. Er kan geen scheids rechterlijke uitspraak worden gedaan inzake het nationalisatie-besluit der Perzische regering en geen enkele in ternationale autoriteit heeft het recht zich hiermede te bemoeien", schrijft de minister. Waarnemers te Teheran zijn van me ning, dat deze brief het duidelijk heeft gemaakt, dat de Perzische regering niet voorn;mens is terug te komen op haar besluit om tot nationalisatie van de Perzisohe olie-industrie over te gaan. Gisteren heeft de Perzische minister van oorlog in het parlement bekend ge maakt. dat de staat van beleg in Khoe- zistan. het voornaamste gebied van de Perzische olie-Industrie, voor onbepaal de tijd is verlengd Onee Londense correspondent telefo- néerdê'"ons heden nog: Na aanvankelijk optimisme wordt de allerlaatste ontwikkeling in Perzië hier als zeer ernstig beschouwd. Troeven, welke de Engelsen in han- van het Westen verzekerd zouden blij ven van de ononderbroken olietoevoer. De bekende Labour-pollticus en spe cialist op het gebied van de buiten landse politiek Richard Crossman, acht overijld militair optreden tegen Perzië even krankzinnig als Mac Arthurs eis om Mandsjoerije te bombarderen. Het doel moet zijn een Perzisch Korea te voorkomen en niet te provoceren. Hij deelt de mening van hen, die als de enige gezonde oplossing zien een ver deling van Perzië in invloedsferen, een Engelse in het Zuiden en een Russische in het Noorden. Alleen hierdoor zou het evenwicht worden bereikt., dat Perzië zou kunnen neutraliseren. Aangezien Amerika zich angstvallig op de achter grond houdt, beveelt Crossman een olieconferentie tussen Perzië. Engeland en de Sovjet-unie aan. Evenals sommige anderen verwijt Crossman de labour-regering. dat zij verzuimd heeft om met de tijd mee te gaan en de Perzische pogingen heeft tegengewerkt om samen met de Russen de Noordelijke olievelden te exploiteren. Het is echter zeer de vraag, of dit standpunt onder de tegenwoordige om standigheden houdbaar is. „Daarmee dient ge ons land en volk" Minister-president dr Drees heeft de Het motto spreekt niet alleen van Jeugdweek onder het motto: „Deze tijd soberheid maar ook van zelfbeheer- Het eerste naar Nederlands ontwerp gebouwde straalvliegtuigde Fokker S-14 heeft Zaterdagavond zijn eerste proefvlucht boven Schiphol volbracht. Z.K.H. Prins Bernhard was tijdens de proefvlucht aan wezig. De foto boven toont de S-14 tijdens de vlucht. Op de onderste foto zien we Prins Bernhard in gesprek met de chef- invlieger van Fokker en piloot van de Prins. Gerben Sonderman (in het midden) die de S-14 vloog. AFTREDEN ACHESON OPNIEUW GEËIST. 43 Amerikaanse republikeinen, die dit jaar voor het eerst zitting hebben in het congres, hebben een resolutie onderte kend, waarin de onmiddellijke vervan ging van de minister van buitenlandse zaken. Dean Acheson. door „een nieuwe minister, in wie het volk vertrouwen kan stellen" wordt geëist. vraagt soberheid en zelfbeheersing". Zaterdagavond met een radiotoespraak geopend. Sober zijn is niet gelijk te stellen met armoedig leven, aldus dr Drees. Sober heid, goed verstaan, is een levenshou ding, waarbij men zich vrijwillig beper kingen oplegt. Dat wil allerminst zeggen, dat men zal moeten afzien van alles wat mate rieel niet direct nodig is. Het overtollige is iets heel noodzakelijks. Iedereen heeft behoeft? nu en dan te treden buiten de enge kring van het volstrekt onmisbare. Maar ook dén kan men sober zijn. Richt u op het eenvoudige, maar doelmatige. Als ge een keuze moet doen, omdat ge u niet alles kunt veroorloven wat ge zoudt wensen en dat is bij bijna ieder het geval, kies dan zoveel mogelijk wat van wezenlijk belang is. In het bijzonder onder de tegen woordige omstandigheden dient ge daarmede ook ons land en ons volk, dat in uiterst moeilijke omstandighe den verkeert en zich lang niet alles kan veroorloven wat wenselijk, ja zelfs bijna noodzakelijk is. De over heid kan maar een beperkte invloed uitoefenen op de keuze, die men doet en "wil ook niet trachten ieders uilga ven te dirigeren. Maar als wij zien hoeveel honderden millioenen men meente te kunnen besteden aan ge notsmiddelen van twijfelachtige waar de, als alcohol, tabak en snoep, en hoeveel beter die b.v. voor woningen zouden kunnen worden gebruikt, dan begrijpt ge, dat wij toch wel eens tot bezinning oproepen! Adenauer naar Londen genodigd (Van onze correspondent te Bonn per telefoon). De gesprekken, die aan het bezoek van Morrison aan Duitsland zijn vastge knoopt, doen uiterst veelzijdig aan en verlopen in een hartelijke atmosfeer. Perzie schijnt Morrison niet boven matig te hinderen. Alle actuele kwesties tussen Engeland en Duitsland zijn aangeroerd: vervan ging van het bezettingsstatuut door ver dragen, verdedigingsbijdragen, Roersta tuut, Oost-West-handel, Duits-Engelse handelsbetrekkingen, bezettingskosten en last not least: de verkiezingen in Neder- Saksen. Er wordt kennelijk naar een soort van volledigheid gestreefd. De be hoefte om waarlijk met elkaar in ge sprek te komen, blijkt ook uit het feit Eigen voorstel gehandhaafd Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft een nota gepubli ceerd die Zaterdag aan de Sovjetrussi- sche ambassadeur te Washington is overhandigd. De nota telt 3 500 woorden Terwijl zij enerzijds het Russische voorstel tot het beleggen van een con ferentie tussen de V.S., Engeland, de Sovjet-Unie en communistisch China ter opstelling van een vredesverdrag met Japan van de hand wijst, dringt zij er anderzijds bij de Sovjet-Unie op aan, mee te werken aan de voltooiing van een ontwerp, dat van de V.S. is uitgegaan. Wat betreft het Russische voorstel om Japan een beperkts strijdmacht toe te staan voor zijn eigen verdediging en geen buvtenlandsetroepen in het land te houden zegt de nota, dat Stalin in Maart 1939 had verklaard, dat een af doende verdediging tegen agressie col lectieve veiligheid vereiste. De politiek volgens welke elk land zichzelf zou moeten verdedigen betekende ..ooglui kend toelaten van agressie". Verder beschuldigt de Amerikaanse nota de Russen van het inrichten van belangenzones" in Mandsjoerije en het oniuist aanhalen van de verklaring van Cairo met betrekking tot Japan en China. Zij verwerpt de Russische suggestie om Formosa aan China terug te ge ven en zegt, dat de V.S. bij de onder handelingen over het vredesverdrag niet gesteld zijn op de medewerking „van een veroordeeld agressor", waar mee communistisch China wordt be doeld. Volgens de Russische opvatting voor ziet de verklaring van Cairo in de terug gave van het eiland Formosa en de Pescadores aan China, aldus de Ameri kaanse nota. In werkelijkheid echter zouden op grond van de verklaring Mandsjoerije. Formosa en de Pescadores aan de Chinese republiek (het nationa listische regiem) moeten worden terug gegeven. Opgemerkt wordt, da-t de Sov jet-Unie herhaaldelijk heeft verklaard, dat de Chinese republiek niet dezelfde is als de Chinese volksrepubliek". Ten aanzien van de door de Sovjet- Unie opgeworpen kwestie van de demili tarisatie van Japan verklaren de V.S daf de demilitarisatie onder de bezet ting van Japan tot stand gekomen Is. Van de belHgerenten had alleen de Sov jet-Unie zich niet gehouden aan de des betreffende bepaling. Verder had de Sovjet-Unie. in strijd met de capitula tievoorwaarden ongeveer 200.000 Japan se militairen niet naar huis teruggezon den Wat de bezetting van Japan aangaat, wordt verklaard dat het ontwerp-ver- drag. dat de V.S in overleg met andere betrokken mogendheden hadden uitge werkt hieraan een einde zou maken z^- dra het verdrag van kracht zou worde1 Indien er na die tijd nog gsallieer-' troepen in Japan zouden zijn. aldus nota. zouden zij er niet als bezettin~ troepen zijn. maar Ingevolge een zo-' nige collectieve veiligheid «overeen kn als Janan vrijwillig zou aangaan E dergelijke regel'ng zou geen offensiei bedreiging inhouden. dat Morrison Adeauer tot een tegenbe zoek aan Londen heeft uitgenodigd. Voordien zal de bondskanselier echter zijn reis naar Rome moeten aanvaar den. die hem reeds geruime tijd geleden door de Gasperi aan de hand Is gedaan, maar waaraan hij nog altijd geen gevolg heeft gegeven. Volgens sommigen omdat Italië wat buiten zijn belangstelling ligt Interessant vindt men in Bonn voor al dat Morrison er duidelijk blijk van heeft gegeven dat wanneer het plan- Schuman eenmaal functioneert, ook En geland geen bezwaar zal hebben tegen opheffing van de internationale Roer- autoriteit. In het algemeen wordt zijn houding ten opzichte van het plan- Schuman als zo positief beschouwd, dat enigen met een toetreding van Enge land beginnen te rekenen. Het toeval heeft gewild, dat juist Za terdag de internationale Roer-autoriteit Duitsland tegen zijn zin en tegen de stemmen van zijn vertegenwoordigers in dit lichaam voor het derde kwartaal van 1951 wederom, evenals ln het tweede kwartaal, een steenkolenexport van 6 2 millioen ton heeft opgelegd. De Duit sers hadden 5.1 millioen ton voorgesteld en waren in de loop van de discussies tot 5.7 millioen gegaan. De anderen stonden echter op een half millioen ton meer. Deze week zullen, naar verluidt, reeds de eerste besprekingen over de ophef fing van dit in Duitsland uiterst inpo- pulaire bezettingsinstituut beginnen. De Duitsers zelf kunnen als „niet-onder- tekenaars" van het Roerstatuut er geen deel aan nemen. Als uitvloeisel van het bezoek van Morrison rekent men tevens op een spoedige opheffing van de oor logstoestand tussen Duitsland en En geland. Verder heeft men de Indruk dat het bezoek van de Labour-man Morrison, die niet alleen regeringspersonen, maar ook vakverenigings- en oppositieleiders ontmoet, tot een zekere ontspanning van vooral door Schumachers campagne tegen het plan-Schuman onaangenaam geworden politieke atmosfeer bijdraagt Juist nu wordt bekend dat Adenauer en Schumacher, die in geen maanden met elkaar in contact zijn geweest, spoedig weer eens met elkaar van gedachten zullen wisselen. BRUSSELSE MUNTSCHOUWBURG WEER OPEN. Het Brusselse college van B. en W. heeft besloten een voorschot van an derhalf millioen franken te verlenen op nog verschuldigde subsidies over 1951 aan de Muntschouwburg te Brussel waaruit onmiddellijk een gedeelte zal worden besteed voor de uitbetaling van de achterstallige salarissen aan het per soneel. De staking, waarmede het per soneel had gedreigd, zal dus geen door gang vinden en het grootste theater van België zal zijn deuren niet behoeven te sluiten. Hoewel de Muntschouwburg thans voorlopig geholpen is, is de financiële toestand nog verre van rooskleurig. sing. Het is een hoge eis. Het is zoveel gemakkelijker en voor een moment ook zoveel plezieriger zdch te laten gaan, zich uit te leven, zich niet te druk te maken om de toekomst, noch zich veel te bekommeren om anderen. Zoveel gemakkelijker dan wensen, begeerten., hartstochten in bedwang te houden en wel te rekenen met de gevolgen voor zichzelf en voor anderen. Rekening te houden ook met het algemeen belang. Ook wie ernstig poogt het laatste te doen zal herhaaldelijk te kort schieten, maar het is een sterke morele plicht, een voorwaarde ook voor duurzaam ge luk en voor goede verhoudingen. Soberheid en zelfbebeerschlng dus niet als hinderlijk gevoelde armoede en beperking, maar als een zuivere, waardige levenshouding, die aan u- zelf en aan uw medemensen ten goede zal komen en die u des te beter open zal doen staan voor de wezenlijke le venswaarden. Moge de aotie in de Jeugdbeweging deze gedachte bij velen sterker doen leven, aldus minister Drees. Zeepprijzen verhoogd De Nederlandse zeepfabrikanten zien zich gedwongen de prijzen van enke le van hun producten met ingang van heden te verhogen. De verhoging betreft, evenals de vorige maal, en kele centen. Stukken zeep, pakjes waspoeder, e.d. gaan van een tot drie cent in prijs omhoog. Verscheidene chemicaliën zijn de laatste tijd in prijs gestegen. Voorts heeft het bedrijfschap voor margarine, vetten en oliën tweemaal de heffingen op oliën, vetten en vetzuren verhoogd, waardoor de grondstoffen voor de zeep fabricage belangrijk duurder zijn ge worden. Dat de prijsstijging zich niet sterker doet gelden, ls te danken aan de ver hoging van de glyoerine-prijzen. De glycerine is een belangrijk bijproduct bij de fabricage van zeep, zodat door de prijsstijging van dat product ae prijs stijgingen der chemicaliën voor de fa brikant voor een deel worden opgevan gen. RHEINGOLD EN TAUERN RIJDEN WEER. Twee internationale treinen van voor de oorlog, de Rheingold Express en de Tauern Express, hebben gisteren de 'ienst tussen Hoek van Holland en Ba- ?1 via Keulen. Bonn, Koblenz. Mainz, annheim en Karlsruhe. De Tauern Express rijdt dagelijks n Ostende, via Keulen. Mannheim, inchen, Salzburg, Villach naar Lju- sana (Zuidslavië)waar hij aansluit de Simplon Express naar Istanboel via Belgrado en Sofia. Een merkwaardig voertuigje kon men dezer dagen door de Londense straten zien rijden: een kleinlaag wagentje, getrokken door een flinke gitzwarte kat. Doch ook de berijder van het Katten-spaneen dwerg van slechts 75 cm hoogte trok veel bekijks. Het mannekedat met een groep andere dwergen in een theater in Middlesex optreedt, is de 57 jaar oude Henry Behrens uit Brazilië

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1