|ar een Parlementair Kabinet! Rechtspersoonlijkheid voor alle Universiteiten, autonomie waar dit wordt gewenst Terugkeer der voornaamste P.v.d.A. ministers verwacht Behoedzaam trekken de verbonden legers in Korea op Commissie Van der Pot Ontwerp voor nieuwe H.O.-wet op basis rapport Staatscommissie 'EERBERICHT Itlg Jaargang MAANDAG 5 MAART 1951 00 No. 27244 LEIDSCH DAGBLAD nr: j. W. Henny *'djedactle: 5. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f5.15 per kwartaal, f 0,40 per week Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 57055 Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507 Langdurig onderhoud RommeDrees I :Tu onze parlementaire redacteur) I j, besprekingen met de fractie-voor- |s.j«s of waarnemende fractie-voor laas door Informateur Romme ge- lirdide bet gehele weekeinde voort itel-hebben zich bepaald tot de ra- Jfeüjte kanten van de kabinetssamen- ISeSins. hoezeer daarbij reeds de ner- t bezettin? een rol speelt. De lieer me die eistermiddag een lansr- Ifeir onderhoud had met premier ■Pms wenst deze laatste kwestie te firaren tot een dorde fase in zijn yiaamhcden, bii zijn systemati se opzet om de moeilijkheden in lo- IjKbe Totg:orde op te lossen. p$ wat in theorie zeer wel is te ^heiden, valt in de DractUk "aalc tijk uit elkaar te houden. De vele iid^tellingen en aanbevelingen In- de bezetting der diverse minister- Ta. die men in politieke kringen kan k doen Iets bevroeden van de zware Cr vaarvoor de informateur nog taat. Jpraltend is. dat, ofschoon de p. v. d. t»! bezwaren had tegen het concept- mm van Steenberghe doch niet te- i dat van Romme, het volgens insi- n tóch niet veel verschil met Steen es opzet vertoont. De enige ver- E.-5Z hiervoor is. dat men minder ver leen had in een uitvoering van dat -am onder het van Steenberghe te échten kabinet dan onder de sa- 'jtdlin?. die Romme voor ogen staat, fe oo deze overweging verwacht men £seen de terugkeer van de voor- WEDUWE TE UTRECHT OVERVALLEN. |d=s avonds stapte een onbekende man ln het kruidenierszaakje, dat 58-jarige weduwe drijft in de Vrouw- üstraat te Utrecht. Zonder iets te n sprong hij op haar af en gaf de r een kiap op het hoofd met een voorwerp. De hevig bloedende r begon hard om hulp te roepen !e aanvaller nam haastig de vlucht r iets mee te nemen. Aangezien k vrijwel donker was, kon het slacht- |v. dat ter plaatse werd verbonden, a enkel signalement van haar aan- ur geven. TSJECHISCHE AMBASSADEUR IN INDIA VERDWENEN. ID? Tsjechische ambassadeur te New etii, dr Kratochvil, heeft Zondagoch- fcj de ambassade verlaten zonder de fej van zijn staf daarvan mededeling I doen. |Dr Kratochvil, die voor besprekingen i Praag ontboden was, is spoorloos henen. Daily Graphic" meldt dat dr fciochvil onder de naam „Smith" pas- pj* zou hebben geboekt aan boord van P> Brits schip, waarmede hij, vergezeld zijn vrouw, zoon en diens gouver- fctó, op weg zou zijn naar Londen. |i?ns het blad zal hij de Britse rege- '5^ als politiek vluchteling om het naamste P. v. d. A.-ministers uit het demissionaire kabinet. De huidige besprekingen gaan voor namelijk over de kwaliteit der porte feuilles, die aan de A.R. zullen toeval len. Als deze phase voorbij is, volgt dus het onderhandelen over de keuze van personen. Het ls duidelijk. dat de Infor mateur ook hierbij zal handelen naar de mening der Kamerfraoties. Indien Romme's opzet mag slagen, krijgen we dus een kabinet, waarvan program en samenstelling zijn ge baseerd op de verlangens der Kamer, zodat men zal moeten spreken van een parlementair kabinet. OM KWESTIE VAN WANTROUWEN IN DE VER. ST. TE KUNNEN STELLEN. Frederic Coudert (republikein, New York) zal over enkele dagen een wets ontwerp indienen volgens hetwelk een twee derden meerderheid in het con gres de president kan dwingen of on middellijk af te treden of algemene ver kiezingen voor het presidentschap, het vice-presldentschap en het gehele con gres uit te schrijven. Op deze wijze zou het mogelijk zijn de kwestie van wan trouwen in te stellen. De nieuwe wetge ving zou niet slaan op president Tru man. NIEUWE HEVIGE UITBARSTING VAN DE VULKAAN LAMINGTON. Vanochtend vroeg heeft de tot nu toe hevigste uitbarsting van de vulkaan La- mington, op Austr. Nieuw Guinea, door de Inboorlingen „berg der geesten" ge noemd, plaats gevonden. Deze uitbar sting heeft wel geen slachtoffers ver oorzaakt (in tegenstelling tot vorigen) toen duizenden inheemsen en vele blan ken om het leven kwamen. Een gebied met een straal van 16 K M. is rondom de als uitgedoofd beschouwde i vulkaan ontruimd. Wapendepot buitgemaakt De Britse 27ste brigade is gisteren op het centrale front opnieuw drie km. De verbonden troepen bleven van ochtend behoedzaam in Noordelijke richting oprukken. Zij pogen uit te vinden waar zich de voornaamste ver- dediglngsstellingen der communisten opgerukt en heeft een punt bereikt, dat bevinden. 5 km. ten Zuidoosten van Jongdoeri ligt. De tweede Amerikaanse divisie rukte! „J?£r0tÏÏÏf^oJ°ndervond in een dag vol aanvallen en tegenaan-^?L5<icht weer boven de vallen een kilometer op. Franse en Ame it van asyl verzoeken. rikaanse troepen op de flank moesten zich na 12 uur harde strijd terugtrek ken. Zaterdag, een der dagen met de meeste activiteit in de lucht, namen meer dan duizend vliegtuigen der Ver enigde Naties aan de strijd deel. Een gevechtsgroep van de Ameri kaanse zevende divisie in midden- Korea is in vier dagen rnim dertig ki lometer opgetrokken. Zij bevindt zich thans op ongeveer veertig kilometer afstand van de achtendertigste breed tegraad en stuitte toen op een Chi nese versperring, even ten Zuiden van Tsjongpjong. Amerikaanse mariniers, die Noord waarts trekken bov; Hoengsong, heb ben de sluier opgelicht, die over het lot van een deel van een Amerikaanse ge vechtsgroep lag. In een klein modderig dal troffen zij een slagveld aan, waar 12 Februari een 20.000 man sterke ge vechtsgroep van de tweede Ameri kaanse divisie door een Ohinese over macht werd verslagen. Deze groep werd toen enkele kilometers achter de vijan delijke linies omsingeld, nadat de acht ste Zuid-Koreaanse divisie, die te hulp kwam, was ineengestort. De Ameri kaanse gevechtsgore<p wist zich in een gevecht van 24 uur uit de omsingeling los te maken met achterlating van vrachtauto's, tanks en doden. De mari niers vonden thans het dal bezaaid met geblakerde en verbrande vrachtauto's, tanks en bevroren lijken van Amerlka- i r.en, Koreanen en Chinezen. In de centrale frontsector oprukkende Amerikaanse mariniers ontdekten ten Noorden van Hoengson een voorraad wapens der Ohinese communisten, waar onder zich minstens één exemplaar be vond van elk wapen, dat tot nu toe door de strijdende partijen in Korea is gebruikt. Behalve Amerikaanse en Britse wapens van verschillende tyjen werd ook licht Russisch en Japans oorlogsmateriaal aangetroffen, dat blijkbaar nog stamde uit de tijd, dat de Russen in 1945 hun „militaire wande ling" door Mandsjoerije maakten, toen zij gingen deelnemen aan de oorlog te gen Japan. De commentaar van een Amerikaanse marinier luidde: „wellicht behoren wij tot een strijdkraoht der Verenigde Na ties, doch het is zeker dat de Chinese communisten gebruik maken van alle wapens der Verenigde Naties". Australische regering krijgt noodbevoegdheden De Australische regerine heeft van daag de wet geproclameerd, krachtens welke zij uitgebreide bevoegdheden ont vangt om maatregelen te nemen tegen de weigering van de havenarbeiders om overwerk te verrichten. Zaterdag zijn ruim vijfduizend haven arbeiders van Sydney en de mijnwer kers van drie en twintig mijnen in Nieuw-Zuld-Wales in sraking gegaan als protest tegen het gevangen zetten van de assistewt-seoretaris-generaal van de unie van Australische havenarbeiders, Roach, hetgeen geschiedde omdat hij ..geringschat ing voor een Australisch gerechtshof" aan de dag had gelegd. Als gevolg van de weigering der ha venarbeiders om overwerk te verrichten, werd op 78 in de haven van Sydney lig gende schepen niet gewerkt De memorie houdt in. dat het aanzet ten tot s aking of het deelnemen er aan met gevangenisstraf kon worden be straft Indien deze daden door niec- Australiërs worden begaan, kunnen zij uit het land worden gezet. De weigering der Australische haven- arbeiders om overwerk te verrichten 'n ac naven voor lx ij naken M de vindt haar oorzaak in het afwijzen van j Britse sector van Berlijn liggen hun eisen tot loonsverhoging. I sinds 1945 dertien Nederlandse- en Van gezaghebbende zijde werd verno- Bplöisrlip vrlipnpn J~)p piopnnnrs men. dat de Australische regering de zes neigiscne SCnepen. ue eigenaars havenarbeiders tot 8 Maart a.s de tijd werden gedurende de oorlog door de zal geven om hun houding te herzien. I Nazi's gedwongen om materiaal en alvorens gebruik te. maken van de haar i toegekende noodbevoegdheden. ensmiddelen te er\ oeren en be~ Ministers deelden mede dat personeel; Ollden zich in Berlijn, toen de stad van de Australische weermacht gereed staat om, ln geval van een algemene staking der havenarbeiders het werk in de havens ter hand te nemen. door de geallieerde strijdkrachten Intsjon, de haven aan de Westkust van Korea nabij Seoel, welke in Januari door de terugtrekkende verbonden troe pen was verwoest, is Zaterdag weer vol ledig ln gebruik genomen. William Graham, oorlogscorrespon dent van de „New York Journal of Commerce" Is bij een vliegtuigongeluk voor de Koreaanse Westkust om het leven gekomen. Het vliegtuig steeg op van het Amerikaanse vliegkampschip BRANDSTICHTING MET POLITIEKE KANT? Een geval van moord en brandstich ting dat zich in de streek van Atrecht in Frankrijk heeft voorgedaan heeft plotseling een politieke kant gekregen door de verklaring van de betrokken veroordeelde, zekere Paul Pronnier dat hij gehandeld zou hebben op order van een „communistische organisatie". Pron nier heeft terecht gestaan op beschjl- diging van moord op een landbouwer, Francois Beaucamp. die hem op brand stichting betrapt zou hebben, en van brandstichting in drie korenmolens. Hij was lid van de communistische cel van Lievin. BJ1 Pronnier thuis zijn wapens aange troffen. Pronnier verklaarde dat het doel van „Princetown" en kwam in het water te- ziin brandstichtingen was. de invloed i'eoht. Graham werd opgepikt doch van de overleed later aam de opgelopen ver- vergaringen van Pronnier tot nog toe wondingen. I zeven aanhoudingen hebben verrioht. bezet werd. Zij hebben langzamer- hand de hoop opgegeven hun sche pen naar hun land terug te kunnen varen, daar de Sovjet-autoriteiten om onnaspeurlijke redenen weigeren toestemming te geven voor de reis door de Sovjet-zone. Alle schippers en hun familieleden zijn reeds lang naar hun landen teruggekeerd be halve één Nederlander, de heer Kouwijzer met zijn echtgenote en kinderen en één Belg. die te zamen thans het toezicht uitoefenen op deze verlaten en geïsoleerde Rijn- aak-vloot. Op de rechtse foto mevrouw Kouw ijzer. echtgenote van de Nederland se schipper met haar zoontje Jacob, bezig met het voederen der kippen- Op de achtergrond de Rijnaak, waarop de familie sedert het einde van de oorlog in 1945 geïsoleerd woont. De foto links toont de 6-jarige Mar- garetha, geboren in Berlijn en da 7-jarige Jacob, geboren in Maag denburg. De kinderen, die vloeiend Nederlands en Duits spreken heb ben hun vaderland nog nooit gezien ««nemende bewolking. I Dt Bilt verwacht tot morgenavond: l^-ivankelijk nog weinig bewolking - honacht op de meeste plaatsen t. J Morgen half tot zwaar be- I met later van het Westen uit enl- L' 2wakke tot matige wind tus- J' Zuid-West. Ongeveer de- I tlia?temperaturen als vandaag. °*ia>»akt te 10 uur). 6 Maart. L**»»! onder: 18.27 uur. I E-o—:P 703 hur; onder: 16.48 uur. ïr te KatwUk te 2.24 en 14.43 tDrrurier l>estaat uit acht pagina's. In verband mei de internationale spanningen wordt in de Verenigde Stalen het tempo der opleiding van het reservé-personeel bij de Marine luchtstrijdkrachten zo hoog moge lijk opgevoerd. De raming is dat men ingeval van nood de beschik king kan hebben over voldoende geveclitsklare reserve-eskaders, om 55 vliegdekschepen te bemannen. Een van de opleidingscentra is de Miami-marine luchtbasis te Opa Locka in Florida, waar ongewone bedrijvigheid heerst. Hier worden de reserve-eskanders in een voort durende staat van paraatheid ge houden. Reserve-piloten, die na een oefening boven zee naar hun basis terug keren. weten de formatie keurig ie bewaren. Op de voorgrond Miami Bcach; op de achtergrond de stad Miami. Ruimer doelstelling H.O., instelling Hoge Academische Raad, wijziging Universiteitsbestuur en groter Universitaire zelfstandigheid voornaamste wijzigingen Verschenen is het rapport van de Commissie voor Hogeronderwtfswetgeving ingesteld bjj beschikking van de Minister van O. K. en W. met de opdracht tot het ontwerpen van een nieuwe Hoger Onderwijswet aan de hand van het rapport van de Staatscommissie tot Reorganisatie van het Hoger Onderwijs en met in achtneming van aanwijzingen van de Minister. Deze „commissie-Van der Pot", samengesteld uit prof. mr. C. W. van der Pot, prof. mr A. M. Donncr en prof. dr F. L. R. Sassen nam daarmede een deel van de taak over, die aan de genoemde Staatscommissie was opgedragen. Het rapport omvat een ontwerp van wet met een ontwerp-memorie van toelichting. Als voornaamste wijzigingen welke het ontwerp beoogt beschouwt de Minister: de ruimere doelstelling van het Hoger Onderwijs, de instelling van de Hoge Academische Raad, de wijziging van het bestuur der Rijksuniversiteiten en der Technische Hogeschool te Delft, en de toekenning van rechtspersoonlijk heid aan de Rijksuniversiteiten en de Technische Hogeschool met de moge lijkheid van haar verdere zelfstandigverklaring. DOELSTELLING DER UNIVERSITEIT. Mede behoort tot de belangrijke taak van de Universiteit de geestelijke en zedelijke vorming der studenten en het doen rijpen van hun maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef. Het spreekt vanzelf, dat gewijzigd inzicht op dit punt niet belemmerd ls door enige wet telijke omschrijving, maar toch heeft het betekenis dit thans in ue nieuwe wet met zoveel woorden vast te leggen en daardoor aan te duiden dat zich in dezen sedert 1876, toen de thans vige rende Hogeronderwijswet tot stand kwam, een zekere ontwikkeling heeft voltrokken. HOGE ACADEMISCHE RAAD. Instemmend met de gedachte, ge ruime tijd geleden gerijpt en door de Staatscommissie onderschreven dat een overkoepelend interuniversitair or gaan zou behoren te worden ingesteld waardoor de Universiteiten minder on afhankelijk van elkaar zouden werken, zou de Minister de taak van de voorge stelde Hoge Academische Raad in het algemeen beperkt willen zien tot een adviserende. De toekenning van bin dende bevoegdheden op een zo belang rijk terrein van overheidszorg levert ernstige moeilijkheden op in verband met het beginsel der Ministeriële ver- antwoordelljkheid. Bovendien pleit hel lossere verband, waarin de bijzondere Universiteiten en Hoge Scholen tot de Hoge Academische Raad zullen staan voor een uitsluitend adviserende taak. MEDEZEGGENSCHAP VAN SENATEN EN AFGESTU DEERDEN. De Minister acht het verlangen naar een zodanige verandering in het uni versiteitsbestuur, dat althans het doce rend personeel invloed op het beheer kan uitoefenen, redelijk, en met volle waardering voor wat de Colleges van Curatoren in de loop der jaren voor de belangen der Universiteiten hebben ge daan, is hij dan ook bereid mede te werken aan een omzetting van deze Colleges in besturen, waarin o.m. de Senaten zijn vertegenwoordigd. Voorts kan de Minister zich verenigen met het denkbeeld, door een Raad van Afgestu deerden vertegenwoordigers in het Uni versiteitsbestuur te doen benoemen. Ook de Regering zal uiteraard in het Uni versiteitsbestuur vertegenwoordigd moe ten zijn. VIER BEGINSELEN TOT VER GROTING VAN ZELFSTANDIG HEID. Het oordeel van de Staatscommissie beantwoordt ten dele aan een overtui ging welke gaandeweg bij de Minister is gerijpt, dat een grotere zelfstandig heid van de openbare Universiteiten op financieel gebied noodzakelijk is voor een gezonde ontwikkeling van het Hoger Onderwijs en de wetenschapsbeoefening. De Minister is van oordeel, dat een aanmerkelijke verbetering zou kunnen worden verkregen door aanvaarding van de volgende beginselen: 1. Alle openbare Universiteiten wor den gemaakt tot instellingen met rechtspersoonlijkheid. 2. Tot haar inkomsten behoren in de eerste plaats de college-, examen- en promotiegclden en alle andere in komsten uit door de Universiteit be- wazen diensten. 3. Z\j ontvangen jaarlijks een bijdrage van het Rijk, welke afhankelijk is van deze eigen inkomsten, in zover zij gelijk zal zijn aan het gemiddelde be drag daarvan over een voorafgaand tijdvak, vermenigvuldigd met een voor elke Universiteit bij de wet voor het daarop volgend tijdvak vast te stellen cijfer. 4. Zij doen na afloop van elk Jaar aan de Algemene Rekenkamer rekening en verantwoording van het gevoerde financiële beleid. RECHTSPERSOONLIJKHEID OOK ZONDER ZELFSTANDIGVER KLARING. De Minister zou dus ten aanzien van punt 1. verder willen gaan dan de Staatscommissie, die zich de rechts persoonlijkheid dacht als 'n uitvloeisel van een eventuele zelfstandigverkla ring. Hij zou die rechtspersoonlijkheid terstond over de gehele linie toege kend willen zien met de daaraan ver bonden financiële zelfstandigheid. De praeventieve controle op alle uitgaven welke in de practjjk noodwendig leidt tot uitholling der verantwoordelijk heden. komt dan te vervallen en de verantwoordelijkheid voor de juiste besteding van de gelden wordt daar gelegd, waar zij behoort te berusten, namelijk bij de Universitaire organen zelf. Het administratieve beheer zou bovendien op deze wijze sterk worden vereenvoudigd. De Universiteiten zullen dan gedwon gen zijn voor een zeker aantal jaren haar plannen te bepalen en voor de Regering zal het vervolgens mogelijk zijn, na advies van de Hoge Academi sche Raad deze plannen in hun onder linge samenhang te bestuderen en aan de hand daarvan aan de Staten Gene raal de nodige voorstellen te doen tot vaststelling van de sub. 3 bedoelde ver- menigvuldigingscijfers. De aanvaarding van dit stelsel brengt voor de Universiteiten een zeker risico mee, gelijk dat nu eenmaal aan het op eigen benen staan in het algemeen pleegt verbonden te zijn. De voordelen van het stelsel schijnen echter groot genoeg om deze bezwaren niet als over wegend te beschouwen. „AUTONOMIE" MOGELIJK. Wordt dus op deze wtfze aan het in het rapport der Staatscommissie tot uiting komend verlangen naar meer zelfstandigheid der Universiteiten voor een belangrijk deel tegemoet gekomen, de Minister heeft er geen bezwaar te gen om niettemin de mogelijkheid van haar „volledige" zelfstandigverklaring, die dan derhalve in het bijzonder d? benoeming der docenten betreffen zal, in de wet te openen. Voor de toepas sing van het desbetreffende deel der wet zal dan in elk concreet geval, na voorafgaand verzoek van de Senaat der Universiteit, een nadere wet nodig zijn. Het bestuur der zelfstandig verklaar de Universiteit zal uit dezelfde elemen ten moeten bestaan als dat der niet zelfstandig verklaarde Universiteit, maar de invloed van de Regering op de samenstelling van het bestuur zal enigs zins zijn te beperken, zowel wat het aantal van haar rechtsstreekse verte genwoordigers als wat de regeling van het voorzitterschap betreft. Toch zal door de toekenning aan de Regerings vertegenwoordiger van een recht tot het uitbrengen van een suspensief veto met betrekking tot bepaalde belangrijke be sluiten voorkomen kunnen worden, dat deze besluiten indruisen tegen hetgeen de Regering met haar verantwoordelijk heid meent te kunnen dekken. PROF. DONNER: „GEEN WAAR BORG TEGEN MISBRUIK VRIJHEID". Aan het rapport, waaraan deze me ningen zijn ontleend, is een minder heidsnota toegevoegd van prof. mr Donner. In de eerste plaats gelden diens be zwaren de in het ontwerp geopende mogelijkheid. Rijksuniversiteiten en de Technische Hogeschool zelfstandig te verklaren. Hij mist genoegzame waar borgen dat van de uit die zelfstandig- verklaring voortvloeiende vrijheid ten aanzien van de benoeming van docen ten en ten aanzien van de inrichting van bet onderwijs geen gebruik zal worden gemaakt, dat strijdt met het openbaar karakter van deze instellin gen. De openbare instellingen voor Hoger Onderwijs worden door de overheid in stand gehouden teneinde voor alle burgers, ongeacht hun over tuiging of voorkeur, de gelegenheid te openen zodanig onderwijs te ontvan gen Zou men de openbare instellingen even grote vrijheid laten als de bij zondere instellingen voor Hoger On derwijs, dan zou het gevaar niet denkbeeldig zijn, dat deze zich al of niet bewust tot exponenten van een bepaalde min of meer exclusieve rich ting ontwikkelen. Deze mogelijkheid behoeft niet geheel worden uitgesloten, maar dan zou de juiste weg zijn, aldus prof. Donner de gelegenheid open te stellen openbare instellingen om te zetten in bijzondere, met alle rechts- en financiële gevolgen van dien. Dit wordt echter in de kring der openbare Instellingen niet begeerd, aangezien men zich daar in de onmo gelijkheid "acht eigen fondsen bijeen te brengen van zodanige omvang, dat daar uit een redelijk deel van de onkosten kan worden bestreden. Is dit Juist, dan moet reeds deze omstandigheid alleen pleiten tegen zelfstandgheidsverklaring. Slechts wanneer in een brede kring der bevolking zodanige belangstelling voor het Hoger Onderwijs bestaat, dat men daar ook bereid is zich voor bepaalde Instellingen aanzienlijke financiële of fers te getroosten is een gezonde basis voor vrijheid aanwezig. Zulk een brede belangstelling bevordert contact met de maatschappij en voorkomt dat de Universiteit zich van de overige wereld Isoleert, wanneer deze belangstelling ontbreekt mag niet door zelfstandigver klaring die dan dreigende mogelijkheid van isolatie worden geopend. Op verschillende details van de in het rapport bepleite wettelijke regelingen komen wij nog nader terug.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1951 | | pagina 1