KRUIBUST U MEE?
Haagse oplichters beroofden heer en dame
van f 750.000
U hebt zich niet op
ons blad geabonneerd
oq+50 TA-VO
Minister Spitzen over Verkeer-
en Waterstaatsproblemen
88 millioen schade door ongelukkeii
- is schrikbarend!
Totten love Gods ende der
armer ellendigher sieken behoef (I)
HORIZONTAAL 1-
&=i "vLE
A~n ~r
PAARI) r°
2xn08.
-t -L
59ste Jaargang
LE1DSCH DAGBLAD Woensdag 20 December 1950
Tweede Blad No. 27183
Jweede Kamer:
Kamerleden pleiten voor
Katwijk's vissershaven
(Van onze parlementaire redacteur).
Tweede Kamer begon gisteren aan
if* begroting van Verkeer en Water
rat. Zij heeft het minister Spitzen
»t nu toe- niet moeilijk gemaakt.
Het was een behandeling volgens oud
recept, zoals we nu al jaren gewend
jn. dus met veel beschouwingen over
verdeling van het vervoer, waarbij
meeste sprekers tegen de Spoorwe- j
[en en de A.T.O,, en dochteronderne
mingen, partij trokken ten gunste van
ce vrije vervoerders.
De sprekers (in totaal negen) vervie-
'm natuurlijk in veelvuldige herhalin-
;en, ook bij hun klachten over de
lieuwe verkeerswet.
Minister Spitzen wees er op, dat de
.richtlijnen" voor de „Commissie ver-
runningen personenvervoer" geen voor-
ichriften zijn, want dat zou het zelf-
;-andig oordeel dier commissie onmo-
l?Hjk maken, dcch de bedoeling is l:et
iervoerswezen te verbeteren en op te
jouwen in de richting van wat men
Leh als einddoel heeft gesteld. Het
ervoersbelang is daarbij altijd richt-
cioer. Zo heeft spr. aan de ve^keers-
aspecties opgedragen bij beslissingen
;?er het verveer van -supporters alle
omstandigheden in aanmerking te ne
men. Spreker zal toezier dat dochter
ondernemingen van de Ned. Spoorwe
gen niet tegen abnormaal lage prijzen
Lierreizen organiseren. De 180 Crosley-
ragens uit de depóts der N S. worden
sifct tot toenvagens omgebouwd, doch
isnen voor het gewone bedrijf der
ixh ter-ondernem i n gen
De lieer Zegeriug Hadden (V.V.D.;
Ki anderen hadden gevraagd om de
ueuwe kentekenregeling op grond van
!e hoge kosten uit stellet1.. Maar dit
tan niet, aldus de minister, omdat ale
■rgp'ing een element is v.un de nieuwe
tegerverkeerswet die van groot belang
vcor de veiligheid en voo~d \er. biedt
•p administratief, economisch en poli-
iet gebied.
V/el zal hij proberen de kosten zo
laag mogelijk te houden en zien wat er
nog kan geschieden ten aanzien van
de nummers.
Hier kwam de minister weer terug
op de richtlijnen voor de Commissie
vergunningen persoonsvervoer.
Ook deze kan spr. niet intrekken,
doch hij staat steeds open voor sugges
ties of overleg tot verbetering van die
richtlijnen. Er heerst rust en evenwicht
in ons vervcers'oestel, welke spr. stelde
tegenover de beweringen over onrust
in de vervoerswereld.
In de laatste drie jaar was het aan
deel resp. van water, rail en weg in
het verkeer: 50, SO en 20%. In 1938
was die verhouding 53, 30 en 17%.
Het gaat er dus niet om en de be
doeling kan niet zijn, om abrupt de
hegemonie in het verkeer op een an
dere tak van vervoer te doen over
gaan. Men kan slechts de moeilijkhe
den op wrijvingsvlakken en op onder
delen oplossen. B.v. bij het kolenver-
voer. Ook hier is de verhouding in
het vervoer constant, n.I. 70 per
spoor en 30 per schip.
88 millioen gulden schade jaarlijks
ais gevolg van verkeersongevallen is
inderdaad een schrikbarend cijfer, al
is daaronder alles begrepen.
Wat daartegen te doen'? Het invoe
ren van een zg. inhaal-tekcn acht
spr. een dubieus middel. De verster
king van de Vereniging voor Veilig
Verkeer zal spr, gaarne op zyn pro
gram houden. Met de Spoorwegen is
spr. in contact over de opstelling van
een urgentieplan voor de voorziening
van de onbewaakte overwegen, b.v.
met flikkerlicht-installaties.
Alle overwegen maar ineens zo'n in
stallatie te geven is wel erg kostbaar:
er zijn er 5000.
Bü een prijs van f. 1&5.G90 per in
stallatie zou dat.dus en uitgave vra
gen van 125 millioen gulden.
Het voornaamste middel togen de
verkeersongevallen blijft de verkeers-
opvoeaing, aldus spr.
Het aantal vast-aangestelden bij Wa
terstaat is, door afneming van het aan-,
tal arbeidscontractanten, gestegen van
1855 op 31 December 194-6 ot 2514 op
31 December 1949. Een stijging dus met
35%.
De minister legde voorts uit, dat de
zg. „stop bij Lobith" slechts een con
trole is op de papleren van de Neder
landse schippers. Zij moeten -aangeslo
ten zijn bij de Rederijveremging of bij
de Nederlandse particuliere Rijnvaart
Centrale, willen zij mogen passeren
Dit is een poging om tot eenneid in
de Nederlandse Rijnvaart te komen, zó.
dat de regering in staat is om tot in
ternationale afspraken te komen.
Thans kan de Nederlandse regering
z!ch niet sterk maken voor wat de Ne
derlandse Rijnvloct gaat doen. Hier is
ordening nodig. De rechter heeft uit
gemaakt, dat deze oontróle niet in
strijd is met de Acte van Mannheim.
Op het gebied van de luchtvaart zeg
de spr. toe, zo spoedig mogelijk een be
slissing te nemen in de kwestie Ypen-
burg-Schieveen. Voor het jaar 1951 is
niet te verwachten, dat het geregelde
binnenlandse luchtverkeer zal worden
hervat.
Het is alleszins zaak, Nederlandse
piloten te kweken, Krachtige propagan
da wordt daarvoor gevoerd. Onze jeugd
bezit alle eigenschappen daarvoor:
durf, ondernemingszin en verantwoorde-
Eerste Kamer nam
Loterijwet aan
(Van onze parlementaire redacteur)
In een korte avondvergadering deed
de Eerste Kamer gisteren een 30-tal
agenda-punten af. De meeste bestonden
uit begrotingswijzigingen en naturalisa
tie-ontwerpen. Vermelding verdienen de
wijziging van de Loterijwet, die werd
goedgekeurd met 23 tegen 8 (A.R., en
C.H.) stemmen, nadere bepalingen in
zake het conservatoir beslag voor be
lastingschulden. verlenging van de duur
van enige opcentheffingen op sommige
Rijksbelastingen, wijziging van sociale
wetten, uitbreiding van de toepassing
van het Ziekenfondsbesluit en de hoofd
stukken Huis der Koningin, Nationale
Schuld, buitengewone aflossing Natio
nale Schuld: onvoorziene uitgaven en
wet op de middelen, die alle z.h.st. wer
den aangenomen.
De heer Van Santen (Comm.) kreeg
verlof om de minister van Econ. Zaken
te interpelleren over de huurprijzen van
kamers en gedeelten van huizen. Dit zal
volgende week geschieden als de Kamer
toch bijeen komt voor de militaire wet
jes inzake lichting 1949 en het blijven
van Nederlandse troepen in Indonesië
tot April 1951.
Vandaag behandelt de Eerste Kamer
de belastingontwerpen.
lijkheidsgevoel, die ons ook tot goede
zeevaarders maakten. De opleidings
school is nog niet goed gehuisvest, doch
trekt zelfs belangstelling uit het bui
tenland.
NAT. LUCHTVAART.
Over de omvang en kost-baarheid van
het Laboratorium bestaan momenteel
nog meningsverschillen, doch spr. hoopt
die op te lossen.
Z.h.st. nam de Kamer het ontwerp-
Plantonziektonwet aan.
Bü de afdeling „Waterstaat'' heeft dc
heer De Ruiter (C.H.) ojh. een plei
dooi gehouden voor aanleg van een
vissershaven te Katwijk. Voorts pleit
te hij voor verbetering van de Sche-
veningse vissershaven.
Ook de heer Algera beveelt de wen-
selükheid van een vissershaven te
Katwijk aan en de heer Van Dis
(S.G.), hoopt dat de regering alsnog
tot een verbiedende beslissing ten
deze kan komen. De heer Haken
(CJ\N.) betoogt, dat voor Katwijks
haven een beslissing in positieve zin
genomen moet worden.
Te half twee werd hierop de verga
dering tot vanmiddag verdaagd.
Uit Leidens grijs verleden (X)
Middeleeuwse ziekenzorg
Zeven werken van barmhartigheid
onderscheidde de kerk, cn de have
loze schare, die bedelend van stad tot
stad trok, bood gelegenheid te over tot
j het beoefenen daarvan.
In kloosters en bij poorters werden de
dorstigen gelaafd de hongerigen gevoed
de naakten gekleed, maar dan trok de
stoet weer voort en waren er nog maar
drie van de zeven liefdewerken vervuld.
Daarom waren er vrome mannen en
vrouwen die, bezorgd over hun eeuwig
heil, hun goede werken „totten love
Gods" zochten te vermeerderen en door
het stichten van gasthuizen aan de drie
liefdewerken nog twee toevoegden: het
herbergen van vreemdelingen en het
verzorgen van zieken.
Zeven arrestaties
De Haagse recherche heeft een wüd-
vertakte en geraffineerde oplichters-
bende te Den Haag gearresteerd, die
zich gedurende twee jaar aan oplich
ting heeft schuldig gemaakt.
Een Rotterdamse zakenman en een
Haagse dame waren hun slachtoffers
en werden in de loop van deze twee
jaar voor f. 750.000 door, de heren op
gelicht!
Twee a drie weken geleden kwam
dé récherche hen op het spoor en ar
resteerde zes man. Een zevende werd
|mfë dagen geleden te Barcelona
aangehouden; om zijn uitlevering is
gevraagd.
a
Het was de recherche reeds geruime
tijd opgevallen dat verschillende perso
nen in café's in de Haagse binnenstad
en elders buitengewoon grote verterin
gen maakten, terwijl men zich afvroeg
wat deze mannen eigenlijk uitvoerden.
Het onderzoek leidde naar de Rotter
damss zakenman en de rijke Haagse
dame. Ei- kwam aan het licht dat zij
ettelijke malen bezoek hadden gehad van
leden van dit. complot, waarbij de 33-
jarige W, J. H, en de 44-jarige G S., die
zeer welbespraakt zijn, hen hadden we
ten over te halen gelden af te staan voor
de zgn. financiering van een tapijthan-
del het oprichten van fabrieken
voor sigarenaanstekers, kinderspeelgoed,
schenkkurken etc,, waarbij zij de over
tuiging uitspraken dat er grote winsten
zouden worden gemaakt. Deze geraffi
neerde ODZet gelukte zo goed. dat H. op
een gegeven ogenblik vier auto's had en
een derde verdachte, R. M. G., reizen
naar Parijs kon maken. Eén van deze
reizen is hem noodlottig geworden, daar
hij van daar uit een telegram stuurde
naar zijn collega's met de vraag, of zij
hem wel goed op de hoogte wilden hou
den over de gang van zaken. Het tele
gram belandde bij de Haagse recherche,
waar inmiddels de genoemde W. J. H.
en G. S., alsmede de 32-jarige F. W. A.
K. H. L. R. en de 34-jarige A. J. W.
N. B. waren ingesloten. G., die Intussen
van Parijs was vertrokken naar Barce
lona, werd daar gearresteerd en zal naar
ons land worden overgebracht.
Voorts werden nog gearresteerd J. K.
L. en J. A. B, Zij werden echter na on
derzoek weer op vrije voeten gesteld,
om ons financieel te steunen, of
omdat U meende er een goede daad
mee te verrichten.
Evenmin deed U het onder aan
drang van politieke of kerkelijke
propagandisten, omdat U zich liet
overtuigen, dat een „richting"-blad
voor U het aangewezen orgaan was
om kennis te nemen van het wereld
gebeuren.
Onze abonné's zijn allen tot ons
gekomen uit eigen vrije wil, omdat
zij in ons blad die berichtgeving
vonden, die hen in staat stelde on
afhankelijk hun eigen vrije mening
te vormen.
Geheel uit eigen kracht is het
LEIDSCH DAGBLAD de krant ge
worden. die in Leiden en Omstreken
verreweg het meest wordt gelezen:
onpartijdig, actueel, waakzaam en
met tal van aardige rubrieken, die
„elck wat wils" bieden, kortom de
krant, die ook U niet wilt missen.
In het begin van de 15de eeuw telde
Lelden drie van die gasthuizen, in elke
parochie één.
Het oudste en ook het belangrükste
was het Katrijnengasthuis aan de
Breestraat, dat al in 1276 bestond.
Gedurende meer dan 5 eeuwen heeft
het in dienst gestaan van de Christe
lijke barmhartigheid, tot het in 1799,
oud en vervallen moest worden opgehe
ven. In 1818 werd de kapel van het gast
huis in gebruik genomen door de Waal
se gemeente en tegenwoordig herinnert
alleen nog de steen met een afbeelding
van het martelwerktuig waarmee men in
het jaar 307 tevergeefs trachtte de hei
lige Catharina van Alexandri6 te doden
en het zwaard waarmee zij ten slotte
onthoofd werd aan het voormalige huis
van barmhartigheid.
Ruim 100 jaar later werd een gast
huis gesticht in de parochie van St.
Pancras door de oudschepen Claes
Rengher en zün vrouw Machtelt van
den Zijl.
Oorspronkelijk stond het op de Hooi
gracht. maar reeds in 1403 werd het
overgebracht naar de Hooglandse Kerk«
gracht. Dit gasthuis, gewijd aan OJ.
Vrouwe, bleef bestaan tot 1584, toen hei
ondergebracht werd bij het Ellsabeth-
gas thuis. Het oude Vrouwengasthuis
werd toen weeshuis en als zodanig
in de jaren 16031607 geheel verbouwd
Van het oude gasthuis is niets mee?
over.
Het derde liefdegesticht was dat van
de parochie van O.L. Vrouwe, het Eli-
sabethgasthuis in de Vrouwencamp.
Dit werd gesticht in 1428, maar nam
een bijzondere plaats in omdat het be
stemd was voor vrouwen en in de eer
ste plaats voor zieken vrouwen. Hoewel
er ook onderdak werd gegeven voor één
of twee nachten, was dit huis dus voor
al bedoeld als ziekenhuis. En in het re
glement werd nauwkeurig vastgelegd
hoe de zieken behandeld moesten wor
den, hoeveel maaltijden er moesten zijn
en wat, daarbij verstrekt moest worden.
Het ging in dit ziekenhuis wel iets an
ders toe dan wij gewend zijn.
In „De Armezorg te Lelden tot het
einde van de 16e eeuw" geeft dr Ligten»
berg een samenvatting van het regle
ment. Daarin lezen we dat de zieken
vier maaltijden per dag konden gebrui
ken. „Het begon 's morgens met een ont
bijt. Alle zieken hadden bjj hun bed
korfjes hangen, die de moeder 's mor
gens vroeg moest 'gaan schoonmaken.
Daarna gingen ze rond met een grote
korf, waaruit ze aan ieder vers brood,
bier, kaas, boter en melk, of bierenbrood:
(een soort biersoep) gaf, zoveel als men
maar hebben wilde. Met name van het
brood, de kaas en de boter mochten de
zieken zoveel in hun korfjes nemen, als
ze meenden die" dag -fee kunnen opeten.
Voor het geval dat ze hun eetlust te
laag aangeslagen had, moest de moeder
vóór het avondeten nog eens met de korf
rondgaan om weer de gewenste hoeveel
heden brood, bier, kaas en boter uit te
delenEn behalve dit had men een
vast avondeten dat uit het overgebleven
of opnieuw verstrekte brood met kaas,
boter en bier als bijzaak, maar ln hoofd
zaak uit gekookte karnemelk of zoete
melk met geroosterd biood er in be
stondVol moederlijke zorg Was
voorgeschreven dat men de karnemelk,
zodra die lauw begon te worden „goed
moest omroeren en weer opkoken, opdat
ze goed zou zün voor de zieken."
En als dan alle zieken hun porties in
ontvangst hebben genomen, dan gaat de
moeder rond met een pot met mosterd,
waaruit elk zich naar verkiezing kan
bedienenInderdaad, men krijgt
ontzag voor de eetlust van onze Middel
eeuwse zieken, temeer als men dan leest
hoe twee keer per week de hoofdmaal
tijden werden aangevuld met vlees of
spek. behalve in de vasten.
Niet alleen het eten had de aandacht
van de gasthuismeesters. Er moest ook
gezorgd worden voor schoon linnengoed,
de ..sieke marthe". de ziekenverzorgster,
moest 's winters zorgen dat het bier een
beetje verwarmd werd, ze moest hoofden
en voeten wassen en nagels knippen.
Want met goedertierenheid en barm
hartigheid moet men de arme zieken be
handelen.
(Vorige artikelen ln deze reeks 18,
22, 25, 29 November, 2, 6, 9, 13 en
16 December).
-^,cïW\ tafel
HANGENJ
ö=u
38/6^ g\i7 48c.m-m
38 N van 1
26g
266
3 +UL
38
'7
55
El CU T
WISZ
