PANDA EN DE MEESTER
Leids l^ken de eeuwen door
een kwaliteitsproduct!
Indonesië blijft- bij
Soevereiniteitsoverdracht nu
Nederlandse arbeid in Niemv Guinea
géén vorm van kolonialisme
r~
Radio-programma
-
•te Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 13 December 1950
Tweede Blad No. 27177
Uit Leidens grijs verleden (VIII)
ïever, voller en koopman
Set streven van graaf Floris V, die
Is in 1278 trachtte „alle deghenen
wullewerek eonnen wereken" te be
ien zich in zyn gebied te vestigen,
I, wat Leiden betreft, succes gehad,
heraid door de landsheer, die in
;i bepaalde dat op. het platteland
id Leiden geen laken mocht worden
laakt (..niement en sal in drie
len na der stede van Leydcn laken
'ien") ontwikkelde de lakenindustrie
ih in de loop van de 14de eeuw tot
voornaamste middel van bestaan.
1 het stadsbestuur, wetende dat .hem
(van der ghemeenten dairmede ?he-
:de syn". trachtte de lakennering
e manieren te bevorderen. Daartoe
;en ook de talrijke keuren, die de
inering tot in bijzonderheden regel-
of althans trachtten dit te doen.
ondanks strenge straffen en hoge
IcQ werd blijkbaar maar al te dik-
1 gezondigd tegen de voorschriften
plijk begon het toezicht der over-
op het ogenblik dat de wol voor
uienlijke rekening van een aantal
féniers was ingekocht. Zodra zij de
f was binnengebracht en e'.ke deel-
r zijn aandeel had ontvangen, had
|drapenier. de ondernemer, nog de
van de arbeiders en van de kleur,
u voor het overige was hij gebonden
de keuren. Die bepaalden het ge-
E van de wolkam de dikte van de
rjig- en inslagdraad, het aantal dra-
JTde grondstoffen door verver en vol-
gebruiken, de lengte en de breed-
[m het stuk. En ten slotte bepaalde
Igerechtswege aangestelde keurmees- i
l de „wairdeyns". of de kwaliteit van
(aard was dat het grote zegel der
1 (voor 1420 dat van de burggraaf)
Kheb stuk gehecht mocht worden, of
Ihet van mindere kwaliteit, was. en
■voorzien moest worden van twee of
1 kleinere loden.
■int de koper vroeg niet naar het
Jiücr. van een bepaalde ondernemer.
Jrroeg Leids laken. En het grote Io-
1 zegel met de gekruiste sleutels waar-
|de hem kwaliteit,
est het tenminste doen. Maar de
i van het Leidse laken blijkt reeds
I 1400 zo groot te zijn geweest, dat
steden zich niet ontzagen hun
(en vaak mindere) fabrikaat on-
het Leidse zegel de wereld in te
Helaas trachtte ook menig
i drapenier ziin fabrikaat weder-
Itelijk van het zo zeer begeerde ga-
fcemerk te voorzien,
fint het oog der wairdeyns" zag
Een klein gebrek en het stuk
i terug naar voller of verver. Bij
Itlser gebreken, als het stuk ,om
Leken ghemaect" was werd het in
Tien gescheurd of verbrand, zonder
Ide eigenaar enige vergoeding kreeg,
lijl de schuldige verver of voller geen
Je ontving.
IWant als het laken de wereld in-
pg. naar de markt van Amsterdam.
Venter of Groningen, naar Pruisen,
jveden. Polen of Rusland, moesten de I
■uiste sleutels kwaliteit garandc-
wat voordeel heeft de mens van al
l arbeid, die hij arbeidt onder de
heeft de drapenier trachten te
bereiken als hij de balans opmaakte. En
over het algemeen zal hij tevreden heb
ben kunnen zijn Wel is er sprake van
minvermogende, zelf.s van arme drape-
niers. maar dr Posthumus heeft in zijn
Gesch. van de Leische Lakenindustrie"
aangetoond, dat het tegen het einde
van de 15de eeuw .de drapeniers waren,
die tot de rijksten van de stad behoor
den".
Eén factor is er echter die zich in geen
balans laat onderbrengen. Dat is de
zorg!
Lang was de weg, die de wol, gekocht
in de stapelplaats Calais, moest gaan,
voordat de marsman haar als laken kon
uitven.en in het lage Hollandse land of
de drapenier ze kon brengen op mark
ten. ver buiten de grenzen.
Oorlogen in het ouitenland. twisten in
het binnenland, woelingen in de steden,
overstroming en ziekte, welke rampen
bedreigden al niet de ondernemer-koop
man. Ja groot was de zorg, die nergens
geboekt staat.
,Wat voordeel heeft de mens van al
zijn arbeid
De wever hoefde geen balans te ma
ken en de voller, de spinster, de nopster
en al die anderen ook niet. Zij werkten
voor de drapenier. de ververs, wevers en
vollers als kleine meesters vaak, met één
of twee knechts. Maar de vraag naar
het voordeel van hun arbeid heeft hen
toch ook bezig gehouden.
Over het algemeen krijgt men de in- i
druk dat de lonen vrij behoorlijk waren,1
maar de tijden waren wisselvallig en ae
werkdagen waren lang. Die liepen on-
geveer van zonsopgang tot zonsonder
gang terwijl het begin en einde werd
aangegeven door het luiden van de klok.
Nachtarbeid en arbeid bij kunstlicht
tv as als regel verboden, in de lakenne
ring zowel als bij de meeste andere be
roep. Een uitzondering vormde echter
de vollers, voor wie in de 15de eeuw de
dag begon als ..die volresclocke van
tween des nachts" luidde waarom dan
ook bepaald was dat zij zowel „by der
kaertse" als „by den dach" mochten
werken.
Was het misschien door deze regeling
dat de vollers in de stad zo'n roerig
element vormden? Of was him solidari
teitsgevoel groter dan bij de andere
groepen? Reeds in 1372 gaven zy blijk
van die roerige geest, toen zij op een
zeer radicale manier het werk staakten
Zij trokken n 1. de stad uit. Wat de aan
leiding tot deze staking was is niet be
kend. maar succes had zij niet. Wel een
kleine 20 jaar Lafer. toen wederom een
..uutganc" van vollers plaats vond met
als gevolg dat hun een aanzienlijke
loonsverhoging werd toegezegd
Niettemin bleven de vollers roerig.
En zelfs het feit dat zij in 1447 onder
ede moesten beloven voortaan gehoor
zame en rustige burgers te zijn, ver
mocht dat niet te verhelpen.
En de huisvrouw heeft gevraagd naar
het voordeel dat de mens heeft van al
zijn arbeid, als zij trachtte rond te ko
men van het geld, dat haar man in
bracht. Ze heeft er dikwijls genoeg zor
gen over gehad. Die trachtte zij dan op
te lossen door met spinnen of noppen
er iets bij' te verdienen.
Want al be'eefde Leiden omstreeks
1400 een tijd van welvaart, zodat prof
Blok in zijn „Een Hollandsche stad in
de Middeleeuwen" berekent dat men om
streeks 1425 voor het dagloon van b v.
een metselaar ongeveer 80 haringen of
20Vi 1. bonen of 28 liter meel kon ko
pen. Men leefde van dag tot dag. En
dat geldt n'et in de eerste plaats voor
de ververs, wevers en vollers, die tot de
beter gesitueerde arbeiders kunnen wor
den gerekend maar vooral voor die vele
honderden die als los werkman hun
brood verdienden in lakennering of am
bacht.
Nijver ls de bevolking van het kleine
stadje aan de Rijn. Het stedelijk wapen
wordt op verre mark-en bekend als een
garantie voor kwaliteit.
Maar als oorlog de handel verlamt, de
toevoer van grondstoffen afsnijdt, sluipt
het gebrek binnen der stede veste.
Er was dikwijls oorlog in de Middel
eeuwen.
En als ziekte of ouderdom komen weet
menigeen op de oude vraag naar het
voordeel dat de mens heeft van zijn
arbeid geen ander antwoord dan: Het
Katrijnengasthuis aan de Breestraat of
.Der Mlnner Pot" aan de Haarlemmer
straat,.
(Vorige artikelen in deze reeks: 18. 22.
25, 29 November; 2, 6 en 9 December).
Uitwisseling Nieuw-Guinea-stukken
Zelfbeschikkingsrecht te bekwamer tijd?
Na de gisteren gehouden Nieuw-Guinea-conferentie hebben de beide dele
gaties besloten, de tot nu toe gewisselde stukken te publiceren. Allereerst
wordt gerecapituleerd, wat reeds in hoofdtrekken werd gepubliceerd over de
op 7 December jl. ingediende Indonesische voorstellen, waarin wordt vast
gelegd het handhaven van het Ind. standpunt in zake een de jure (rechtens)
overdragen op 27 December a.s. door Nederland van de souvereiniteit over
West-lrian (Nw-Guinea) aan de regering van Indonesië. Het uitvoeren van die
souvereiniteitsoverdracht zou, aldus de voorstellen, kunnen plaatsvinden in de
tijd van vijf maanden na 27 December 1950.
RHEUMATIEK...
Uw tergende wlnterkwaal legt het
af tegen de weldadige warmte
van de pijnstillende Tliermogène.
In een toelichting tot deze voorstellen
wees de voorzitter der Indonesische de
legatie er op, dat alle Indonesiërs, die
het geluk hebben gehad schoolonder-
wfjs te genieten, geleerd hebben, dat
hun land zich uitstrekt van Sabang op
de Noordkust van Sumatra tot Merau-
ke in Nieuw-Gulnea. Psychologisch is
het volgens de voorzitter niet meer mo
gelijk zulks anders te zien.
Zolang West-Nieuw-Guinea nog niet
is overgedragen door Nederland aan In
donesië. is. volgens de voorzitter, nog
niet voldaan aan hetgeen waartoe Ne
derland zich by monde van zijn ver
tegenwoordiger in de Veiligheidsraad
heeft verbonden, namelyk de volledige
en onvoorwaardelijke overdracht van de
souvereiniteit van Indonesia.
Acht December heeft, zoals bekend,
Nederland zyn gedachtengang. via de
delegatie aan de Indonesische delegatie
vertolkt. In het antwoord werd her
haald. wat reeds vaker werd betoogd,
dat de verklaringen door Nederland in
de Veiligheidsraad afgelegd, geen be
trekking hadden op Nw-Guinea.
Met leedwezen zegt de Nederlandse
regering te hebben moeten vernemen,
dat de Indonesische regering de door
Nederland verrichte arbeid in Nieuw-
Guinea nog steeds als een vorm van
kolonialisatle meent tc moeten aanmer
ken. Dc wijze waarop Nederland de
ontwikkeling van Nieuw-Guinea be
vordert rechtvaardigt naar het oor
deel van de Nederlandse regering een
dergelijke aanduiding niet. Het be
staansrecht van het besluursstels?l
in Nieuw-Guinea is in het handvest
der Verenigde Naties erkend.
Het Nederlandse bestuursstelsel in
Nieuw-Guinea mag daarom niet als ko-
lonialisatie worden gezien en zeker niet
op de enkele grond, dat in dit stelsel
de inheemse bevolking nog niet zichzelf
bestuurt. Het ogenblik is immers nog
niet gekomen, waarop in Nederlands
Nieuw-Guinea dit bestuursstelsel kan
worden verlaten, en waarop aan de in
heemse bevolking zelf de taak kan wor
den overgelaten om zichzelf te bestu
ren en haar eigen staatkundige bestem
ming te bepalen.
Nederland zal aan de wensen van
het volk van Nieuw-Guinea. ook wan
neer deze zich in de toekomst moch
ten richten op een aansluiting bij In
donesië niets in de weg leggen. Zy
is uit dien hoofde bereid met de In
donesische regering een overeenkomst
aan te gaan tot waarborging van de
uitoefening van het zelfbeschikkings
recht te bekwamer tyd.
-
Wat Nieuw-Guinea in het bijzonder
betreft, was van een aaneensluiting
MUILLETON
Iwnxips
JfENMIM
Het
kostbare
deposito
p toen was Burdett voor een ogen-
in staat te vergeten, dat hu <*e
Jtande was.
Biets daarvan," zei hy. zich voorby
werkgever in de gang dringend.
Kiemand heeft iets tegen mij. u
j*; het. die zy hebben moeten, ais ze
pünste iemand moeten hebben. U
knalt de dekking, en ik doe de deur
l'Jtley had geen tyd om te argnmen-
p en zelfs maar nauwelijks tyd om
inaar het raam te begeven. Hy kon
I juist een blik werpen op een sjofel
tend individu, aat bijna het huis
lienrolde en hy stak zijn revolver
1: weg. Een ogenblik later strompel
ige in een regenjas gehulde gestalte
t Huneybell de kamer binnen, op de
Ji gevolgd door Burdett.
benauwd, om te spreken," ken-
f:e de laatste verachteiyk aan.
Schijnt zelfs niet te weten, wie hy
Jóen moet."
luneybell had zich blykbaar sneller
(Held dan men verwachten zou, of
T. toestand was minder ernstig ge-
Jst dan Burdett veronderstelde. On-
de verplichtingen, die als gast
■hem rustten, legde hy zyn druipen-
parapluie op het vloerkleed. Zhn
rl'i werd daar eveneens gedeponeerd.
is waar, dat zijn srem een beetje
lie. maar toen hij eenmaal begon te
•ten, kwamen zyn woorden er vlot
uit.
|Wie zyn Jullie eigenlijk?" vroeg hy.
T waarom houden jullie The Towers
JfWurend in het oog? Zitten jullie
(her iemand aan, die daar verbiyf
lat?"
l-^'u, nu. dat zyn heel wat vragen te-
merkte Dutley op. „En wat kan
1 ri- mee winnen met ze te beant-
iJfden?"
Ifirschyniyk uw leven," antwoordde
Tatybell snel. „Heeft u misschien," en
keek verlangend de kamer rond,
F druppel brandy, of whisky of zo
J* hjl de hand?"
I-Whisky voor onze bezoeker." beval
|"?y. „Waarom zoudt u uw regenjas
"uittrekken? Ik weet nog niet. of ik
'"ragen zal beantwoorden maar we
pen er even goed ons gemak van
fcen."
1-,-uieybell antwoordde niet direct. Hy
p strak naar Burdett, die zUn dronk
|i!r maakte. Byna nog voor het spuit-
|*r in het glas was, griste hy het
en drenk het half leeg.
zette hy het met een zucht van
pchting neer en trok zijn regenjas
Zijn lange magere vingers gingen
J* zijn dikke zwarte haar. zonder de
P-ijkheid daarvan bepaald te verho-
Hij keek naar het straaltje water,
'v&n zyn parapluie op de vloer droop.
I „Ik vrees, dat ik uw kamer in wan
orde breng." verontschuldigde hy zich.
I „Het spyt me. maar ik ben bang."
j „U bent de tweede bevreesde man, die
we hier vanavond gehad hebben," merk-
i te Dutley met een glimlach op. „We
zullen wel voor u zorgen, meneer, Hoe-
u-dan-ook-heet
Huneybell bood geen aangenaam
j schouwspel. Hy was gedurende de laat
ste weken sterk afgevallen en de een of
andere huidziekte had hier en daar
rode vlekken op zijn gezicht getekend.
De ongezonde transpiratie, voortkomend
uit vrees, stond hem op het voorhoofd.
Burdett vulde zyn glas nog eens en hy
zonk in zyn stoel terug. Het geluid van
voorbij gaande voetstappen deed hem
met een lichte angstkreet weer opvlie
gen.
„Kijk eens hier, m'n waarde." merkte
Dutley op. „U bent hier veilig voor al
les. waar u wellicht daarbuiten bang
voor bent. Myn vriend en ik zyn beiden
gewapend en er ligt nog een revolver
in die lade. als u daarop gesteld zoudt
zyn."
Huneybell toonde zich Ietwat gerust
gesteld.
„U bent dus detectives?", vroeg hij
begerig.
„Niet precies. We zyn met een per
soonlijke aangelegenheid bezig, die
niets met de politie te maken heeft."
„U houdt The Towers in het oog?"
„Kom, kom!" protesteerde Dutley. ,U
bent de bezoeker. U bent bij ons geko
men. nietwaar? Ik veronderstel, ciat u
daarvoor een reden had. Dus u praat
eerst."
De whisky begon haar uitwerking te
doen gevoelen. Huneybell werd kalmer.
„Als u in myn plaats waart zei
tiy. „al die tyd bewaakt door die duivel
dan zoudt u ook zenuwachtig zijn."
Die duivel is, naar ik aanneem, Tho
mas Ryde?"
Huneybell boeg zich voorover in zijn
stoel Hy zette zyn bril af en vertoon-
ce een paar onverwacht schitterende
ogen.
..Is het Thomas Ryde. waar u achter
aan zit?" hygde hy.
„U bent blykbaar vastbesloten om ons
eerst te laten praten," beklaagde Dutley
zich gemoedeiyk „Nou, vooruit dan
maar. Ik geloof ook niet. dat het me
veel schelen kan. Hy ls inderdaad het
vrolijke mannetje waar we enige be
langstelling voor hebben."
Huneybell riide.
.Ik word er koud van. als ik iemand
zo over hem hoor praten." bekende hy
„U zegt, dat u allebei gewapend bent
Misschien bent u gewerd, om met wa
pens om te gaan en misschien ook niet.
maar ik zal u dit vertellen: Ik zou er
ton lief ding om willen verwedden dat
als hy wist, dat we hier op deze manier
bij elkaar zaten te praten, hy rns alle
ene zou neerleggen."
Hy schynt een wanhopig mens te
zijn." merkte Dutley op.
„Wie u ook mag zijn, meneer," ging
Huneybell ernstig voort, praat me:
over hem en denk niet aan hem, alsof
hy een gewoon mens is, want dat is hy
niet. Ik heb de geschiedenis gelezen van
de meeste grote misdaaigers en er was
altijd iets in hun leven.'dat hen op een
gegeven ogenblik wat zachter maakte;
een kleinigheid echter niet. Ik weet het.
omdat ik gedurende de laatste vier of
vyf jaar voor hem gewerkt heb.
Er kwam een plotselinge glans in
Dutley's ogen en zyn wijsvinger schoot
uit.
„U bent zyn stadsreiziger, Huneybell",
riep hij uit. ,U bent een van het vyftal.
U waart betrokken by de inbraak in
Marlingthorpe
Huneybell scheen niet zo ontsteld als
men zou mogen verwachten.
„Ik veronderstel, dat ik het u toch
\Toeger of later verteld zou hebben,'
zei hij. „Maar laat ik u nu dit vertellen
en het is dc waarheid. Tk heb vanavond
uw beider leven gered. U was het,"
voegde hy er bij zich tot Burdett wen
dend, ,.die onder de bomen op wacht
stond Ik zag u en ik herkende u ook.
Ik was het die het zoeklicht in de to:en
bediende. Laat ik u zeggen, dat het ge
lukkig voor u was. dat ik het was, die
u zag en niet hy. Ik sloot het zoeklicht
snel af. zodra ik zeker van mijn zaak
was. Hij is een duivel Er was geduren
de een half uur niemand in de buurt
geweest geen schyn van iemand, die
verdacht leek alles was klaar voo.
zijn vrienden en toen kwam hij naai
de toren.
.Andrew", zei hij, op het raam \vy-
zend. dat op de laan uitkijkt, ,dat ls de
plaats, v/aar een verstandig man zou
gaan staan, die ons hek in het oog zou
willen houden; speciaal op een avond
als deze. Richt je zoeklicht op hem. Als
er iemand staat, stamp dan driemaal
op de vloer."
(Wordt vervolgd*
UIT DE RAADZAAL
De toekomst zal
antwoorden
In een vlot tempo heeft- dè Leidse
Raad zich door de jongste agenda heen
gewerkt, al werd er nog wel eens zout
gelegd op een slakje! Een vrolyke noot
daarby vormde een tweetal vragen,
waarop geen enkel woord meer ten ant
woord kwam dan in de stukken al te
lezen stond, omdat dit in het openbaar
niet mogelijk was, gelyk een gerouti
neerde tevoren reeds kon vaststellen!
Waarom de heer van Dijk persé stem
ming wilde inzake de aanschaffing van
een werktuig voor het Openbaar Slacht
huis? Dit was nodeloze tydverspilling.
Hoofdschotel van het menu was
evenwel het voorstel van de meerder
heid van B. en W. inzake de eventuele
stichting van industriehallen. Het wil
ons voorkomen, dat er aangaanae deze
aangelegenheid over en weer misver
standen bestonden. Ongetwyfeld is
juist, dat bij de begrotingsdebatten der
laatste jaren klachten tegen het college
werden geuit, dat er weinig werd ge
daan voor het aantrekken van industrie
naar onze goede Sleutelstad. Over de
juistheid daarvan zullen wy ons niet
nader uitlaten, als zynde volkomen
overbodig in dit verband. En nu was
het inderdaad wel wat vreemd te zien,
hoe degenen, die by deze klachten in
het eerste gelid hadden gestaan, nu
juist tot de felste tegenstanders behoor
den van het voorstel! Eindelijk vol
gens hun standpunt dan tenminste
doen B. en W. dan wat endeugt
het niet
Zeker een ietwat eigenaardige com
binatie, die, politiek bekeken, het col
lege vrijwaart tegen nieuwe klachten
by de komende begrotingsdebatten.
Maar aan de andere kant mocht de
meerderheid van B. en W. toch ook
weer moeilijk aannemen, dat zelfs de
voorstanders van aantrekken van in
dustrie nu maar voetstoots ieder plan
zouden moeten slikken. En dit te meer
niet, waar de wethouder van financiën,
dus in casu een factor van betekenis,
tegenstander was van het voorgestelde
plan!
De tegenstand berustte in hoofdzaak
op het motief, dat men het risico voor
de gemeente financieel te zwaar vond,
vooral gelet op de moeilyke omstandig
heden, waarin Leiden zich bevindt.
Daarop was het verzet, ontdaan van
wat franje, gebaseerd, ook dat b te bil
lijken. Waarom zou daarvan met open
lijk mogen worden getuigd? En dat ls
geschied.
Wie van beide parttien geiyk heeft,
zal echter de toekomst spoedig leren
De situatie is immers nu zodanig, dat
het college thans vrijheid is gegeven
om zich met de industrie in alle gele
dingen in contact te stellen om te be-
kyken, of er in de practyk iets terecht
kan komen van wat men zich voorstelt,
m.a.w. of de industrie bereid en in staat
is, om in te gaan op de ideeën van de
meerderheid van B. en W. Want met
18 tegen 14 stemmen werd het voorstel
tenslotte aanvaard.
O.l. zagen de tegenstanders teveel
uit het oog, dat er door meegaan met
het voorstel nog over niets werd beslist.
Verder dan het polsen van de industrie,
zij het op basis van een vastomiynd
plan, gaat- het voorstel immers niet.
Zouden B. en W. gegadigden vinden en
zou het dus meevallen, dan is het toch
nog niet het college, dat beslist, maar
komt de bereikte overeenkomst eerst
nog weer in de raad, zodat deze het
laatste woord te allen tyde behoudt.
Daarom is er door het aanvaarden
van het plan, om een uitdrukking van
de heer van Iterson te bezigen, nog
geen man over boord!
Of het Juist zal biyken zich reeds bij
voorbaat vast te leggen op een volledig
uitgewerkt plan het heeft zyn voor-
en nadelen zal eveneens de toekomst
moeten leren.
Laat ons hopen, dat er straks in de
practyk levensvatbaarheid is in het
aangenomen plan, want anders zal veel
werk voor niets zyn gedaan. Doch
hoofdzaak blijft, dat er thans een kans
is geschapen om te toetsen, wat de in
dustrie wel of niet wil en in hoeverre
de draagkracht gaat van weerszijden,
de gemeente, die ongetwijfeld offers
over moet hebben voor uitbreiding der
industrie en de industrie zelve.
Tot slot kregen we het bekend-? Kerst
mis-vuurwerk van de communistische
fractie, dat natuurlijk in wat rook op
ging. Waarom er uit de raad nog op
moest worden gereageerd en men het
antwoord niet eenvoudig aan de wet
houder overliet, is ons een raadsel.
tnssen de inheemse bevolking van dit
gebied en de bevolking van Indonesië
tot dusver zelfs geen sprake consta
teert de Nederlandse delegatie.
Diegenen uit de bevolking van Nieuw-
Guinea. die tot de vorming van een
zelfstandig oordeel bekwaam geacht
kunnen worden houden in overgrote
meerderheid niet op aan dc Neder
landse regering als hur. wens te ken
nen te geven, dat vooralsnog het Ne
derlandse bewind zal worden gecon
tinueerd, totdat het volk van Nieuw-
Guinea zelf tot voldoende ontwikke
ling is gekomen. Nederland mag deze
verlangens niet negeren.
De Nederlandse delegatie spreekt ten
slotte als haar verwachting uit, dat de
Indonesische regering de Nederlandse
gedachte tot basis van verdere bespre
kingen willen aanvaarden.
HET INDONESISCHE
ANTWOORD.
In een tweede Indonesische zg. „oral
nole", die Maandag il aan de Neder
landse delegatie werd overhandigd,
wordt met leedwezen geconstateerd,
dat er tussen Nederland en Indone
sië. zolang er geen overeenstemming
beslaat in zake dp fundamentele
vraag der souvereiniteit, een basis
voor verdere besprekingen moeilijk, zo
niet onmogelijk zal zyn te vinden.
De Indonesische delegatie blyft zich
op het standpunt stellen, dat Indone
sia de wettige erfgenaam is van de
overheidsrechten dei voormalige Ne
derlands-Indische regering In Indone
sia. waartoe historisch en administra
tief West-Nieuw-Guinea steeds heeft
behoord.
Het wezenlijke geschil, zo constateert
de Indonesische delegatie, tussen de
beide landen is, of Nederland bereid
is afstand te doen van zyn vroegere
overheidsrechten in dit gebied.
Bij liet nader preciseren der Indo
nesische voorstellen, legt de Indo
nesische delegatie met nadruk vast,
dat alle aan Nederland te schenken
concessies onafscheidelijk zijn ver
bonden aan de souvereiniteitsover
dracht op 27 December a.s.
Aan Nederland zal, op basis dezer ge-
zagsoverdracht byaondere consideratie
worden gegeven by de uitgifte van
nieuwe concessies en kapitaalsinveste
ring. Voorts zal by het tot verdere ont
wikkeling brengen van de natuurlijke
hulpbronnen van West-Nieuw-Guinea
bijzondere aandacht worden geschonken
aan Nederlandse belangen aldaar.
Daarby valt te denken aan exploitatie
en het tot ontwikkeling brengen van de
minerale rijkdommen en van het bos
wezen Daarnevens is de Indonesische
regering in het algemeen bereid by de
ontplooiing van West-Nieuw-Guinea op
economisch gebied ten volle rekening te
houden met de belangen van de Neder
landse handel, scheepvaart en in
dustrie.
In het administratieve apparaat m
West-Nieuw-Guinea zal van Nederlandse
krachten gebruik worden gemaakt; pen
sioenen van Nederlandse ambtenaren.
in West-Nieuw-Guinea zullen in de lyn
van de RTC-overeenkomsten worden
I gegeven aan de voorziening van de be
nodigde arbeidskrachten voor West-
Nieuw-Guinea. De godsdienstvrijheid
zal volledig worden gewaarborgd en de
humanitaire werkzaamheden van zen-
1 ding en missie zoals onderwijs en zie
kenzorg zullen kunnen worden voort-
i gezet. By bedoelde werkzaamheden zul-
1 len missie en zending desnodlg steun,
verkrijgen van de Indonesische rege
ring: in West-Nieuw-Guinea zal de
volledige democratisering van het be
stuur krachtig ter hand worden geno
men; aan dat gebied zal autonomie
en medebewind worden toegekend. On
middellijk zal worden begonnen met de
instelling van een eigen vertegenwoor
digend lichaam.
De Indonesische delegatie spreekt
ten slotte de hoop uit, dat de Neder
landse regering bereid zal worden ge
vonden dezie voorsteilen alsnog als
basis van verdere bespreking te aan
vaarden.
17). Nu was Panda ineens weer biy
hy verveelde zich niet langer, want
hy zag een Doel in zyn leven, en een
Doel is. wat wy allemaal nodig hebben.
Met een blijde kreet sprong hy uit zyn
stoel en met dezelfde beweging wierp
hy zyn kostbare ochtend-jas uit; en de
toegewyde Jolliepop, die zo'n kleding
stuk natuurlijk niet wilde laten slinge
ren, morste bijna de gehele ochtend
versnapering bij zijn potring, om het ge
waad behendig op te vangen.
„Ik ga er meteen op uit!" riep Panda
„Ik ga kunst en wetenschap aanmoedi
gen! Dat is nu precies wat ik wil. Dag
Jolliepop tot straks
„Ehzeer treffend opgemerkt.,..
maar mag ik zo vry ziin ons er op op
merkzaam te maken, dat bedachtzaam
heid en koel overleg de allereerste ver
eisten zijn, wanneer het om kunst en
wetenschap gaat?" sprak olliepop. He
laas nam Panda echter niet de tyd om
naar hem te luisteren, want hy was al
bijna by de deur.
„En stellig", zo ging Jolliepop voort,
terwijl hy achter hem aan rende, „stel
lig zouden wij evenmin de kunst als de
wetenschap gaat?" sprak Jolliepop. He
neer wy het huis wilden verlaten zonder
ons van de meest noodzakelyke kleding
stukken te voorzien En daarby
doelde de getrouwe op Panda's dophoed
en zijn parapluie, want zulke dingen
moest hy natuurlyk als milllonnair dra
gen.
..Daar heb ik allemaal geen tijd voor!"
riep Panda, terwijl hij met grote, maar
on-deftige sprongen de stoep af ging.
„Zet dat zelf maar oo, Jolliepop tot
ziens!"
„Zelf opzetten...." hygde de dienaar,
met een trek van afgrijzen op zijn edel
gelaat. „Het zou waariyk zeer ongepast,
om niet te zeggen onfatsoénlijk zijn,
wanneer ik mij van ónze kledingstukken
meester maakteMaar voordat hy
klaar was met die toespraak, was Panda
al een heel eind weg. Waarheen? Dat
zullen we straks wel zien....
VOOR DONDERDAG 14 DECEMBER
Hilversum I (402 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15: morgéngebed en liturgische
kalender; 7.30: sluiting; 9.00: nieuws;
9.10. voor de hulsvrouw; 9.30: waterstan
den; 9-35: gram muziek; 9.40: schoolradio;
NCRV 10.00; gram.muzlek; 10.15: morgen
dienst; 10.45: alt en orgel; KRO 1100:
voor de zieken; 1145: schoolradio; 12.00:
angelus; 12.03: gram.muzlek; 12.30: land
en tulnbouwmededellngen; 12.33: gram.
muzlek; 12.55: zonnewijzer; 13.00: nieuws
en katholiek nieuws; 13.20: radlophllhar-
monlsch orkest en soliste; NCRV 14 00:
Promenade orkest en solist; 14,45: voor de
hulsvrouw; 15.30: vocaal ensemble; 15.45:
bybellezing; 16.30: sluiting; 18.00: voor de
Jeugd- 18.35: „Actieve mtddenstandspoli-
tlek".' causerie: 18.45: gram.muzlek; 19.00:
nieuws en weerberichten; 19.15; „Levens
vragen van allerlei aard"; 19.30: reportage;
19.40: radiokrant; 20.00: nieuws, 20.05:
radioschaakwedstrijd NoorwegenNeder
land; 20.06; gevarieerd programma; 22.00:
gram.muziek; 22.15: buitenlands overzicht;
22 35: kerkkoor en Bachkoor; 22.45. avond-
overdenking; 23.00 nieuws; 23.1524.00:
gram.muzlek.
Hilversum II (298 M.) AVRO 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
sluiting- 900: nieuws; 9.10: morgenwij
ding: 9.25: gram.muzlek; 9.30: populair
concert, 10.30: „de antwoord-man 10.45:
gram.muzlek; 10.50: voor de kinderen;
11.00: gram.muzlek; 11.45: „moderne kunst
ln de branding", causerie; 12.00. gram.
muzlek; 12.30. land- en tulnbouwmedede
llngen; 12.33: ln 't spionnetje; 12.38: zang
en plano; 13.00: nieuws; 13.15: AVRO-
allerlel; 13.20: dansorkest; 13 45: U kunt
het geloven of niet; 13.50: gram.muzlek;
14.00: voor de vrouw; 14 30: bas-bariton en
plano; 15.00: „speelgoed", causerie; 15.10:
voor de zieken, 16.00: plano en orgel;
16.30: sluiting; 18.00: nieuws; 18.15: sport;
18.30: Instrumentaal kwartet; 19.05: ge
sprek met de brandweerman: 19.15: orkest
concert; 19,50: voor burger en militair;
20.00: nieuws; 20.05: actualiteiten; 20.15:
AVRO-allerlel; 20.20: omroeporkest en so
list; 21.20: Internationale vraagstukken;
21.50: koor, orgel en solisten; 22.25: „let
op de bel"; 23.00: nieuws; 23.15: sport-
actualltelten; 23.3024 00: gram.muzlek.
Lijn 3 distributienet 9.05 Gram.,
10.10 Verz.progr.. 10.55 Meditatie, 11.00
Orgel. 11.30 Trolse en zyn Banjoliers;
12.00 Coloratuurzangeressen. 12.15 Zigeu
nerorkest. 13.15 Gram., 13.30 Vrolyke mu
ziek. 14 00 Muz.gesch 15 00 Mil ork. Mar
sen en Walsen. 15.45 ..Variety Bill", gevar.
muz., 16.10 Arthur Blrkby en octet. 18.00
Voor de sold, 19 30 Zang. 19 50 Dlv.,
20.00 Verz.pr.. 21.00 Gevar. progr21.15
Omroeporkest m. hoorspel. 22 15 Plano
duo Salomé en Harry Detyner. 23.05
Gram. I
LUn 4 distributienet 9.15 Midland
Light orch., 10.00 Le Ménage en Mus.,
10.30 Lichte muziek, 11.00 Ultz. v. zieken,
11 40 Gram., 13.20 Ken Mackintosh en
orkest, 14.00 BBC Midland Light orch.,
14.45 Voor de kinderen 15.00 Lichte mu
ziek. 15.30 Gram., 18.00 BBC Schots Va
riété orkest. 18.30 Orgel. 18.45 Het Ma
jestic orkest. 19.15 Gram 20.00 Du beau.
du bon et du bonheur, 20.30 Verz.pr., 21.00
Yvon Alain en son orch.. 21.15: Souve
nirs. 21.30 Vanossa Lee en Frank Cordells
Orkest en koor, 22,00 Welsh Rarebit, 23.20
Old Tyme Dansorkest.
AGENDA
WOENSDAG:
Stadspaal: Plano-concert Alfred Cor-
tot. 8 uur nam.
Steenschuur 6: Geünieerde Loge van
Theosofen, 8 uur nam.
Voorschoten (Gebouw Chr. Belan
gen) Vertoning Magglfllm, 8 uur nam.
DONDEKDAU:
Stadszaal: Residentie-orkest. Solist; G.
Soriano. 8 uur nam.
VRIJDAG:
Stadszaal (Kleine Zaal)Bazar t.b.c.-
fonds NVV 811 uur nam.
ZATERDAG:
Stadszaal (Kleine Zaal) Bazar tbc-fond«
NVV 10 uur voorm.11 uur nam.
MAANDAG.
Stadszaal: Con Amore ..Welhnachtsora-
torlum". 8 uur nam.
DAGELIJKS.
Prentenkabinet (Kloksteetr 25): Teke
ningen Louis Barmeester over bezettlnze-
tild. Geoüend ot> wprkdaeen 1—4 1/2 uur
nam. (t/m. 31 December).
9—16 December Breestraat 52. Expositie
Lucia Stelnbach.
BIOSCOPEN
Trianon „Wiener M&deln" (alle 1.) Zon
dag 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur; overige
dagen 2.30. 7 en 9.15 uur.
Rex „Salonlkl" (14 Jaar) Zondag 2.30,
4.45, 7,15 en 9.15 uur; overige dagen
2.30. 7.15 en 9.15 uur.
Ca<dno „Het geheim van de Madonna's"
(18 Jaar) Zondag 2.30. 4.45. 7 en 9.15
uur: overige dagen 2.30. 7 en 9.15 uur.
Dinsdagavond qëreserveerd voor K, en O.
Llrto „Vrouwen Gevangenis" (18 Jaar)
Zondag 2.30. 4.45. 7 en 9.15 uur; overige
dagen 2.30. 7 en 9.15 uur.
Luxor „Schaduw over Los Angelos" (18
Jaar) Zondag 2.30, 4.45, 7 en 9.15 uur;
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
overige dagen 2 30. 7 en 9.15 uur,
apotheken te Leiden wordt van Zaterdag
9 Dec. 13 uur tot Zaterdag 16 Dec. 8 uur
waargenomen door Apotheek Duyster,
Nieuwe Rijn 18 en de Doeza-Apotheek,
Doezastraat 31.
Te Oegstgeest door de Oegstgeester
Apotheek. Wllhelmlnapark 8. -
