Regering Djakarta's diep teleurgesteld over houding inzake Ambon Toch wanhoopt hij niet aan verhouding tot Indonesië Minister Lieftinck wil 100 a 150 millioen bezuinigen Verstrekking van volstrekt onmisbare credieten SANATOGEN Hillegom—Parijs v.v. met een Opel 1908 Tochtje naar Leiden lijkt reeds een riskante onderneming 89ste Jaargang LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 16 November 1950 Tweede Blad No 27154 Minister - President Drees in Tweede Kamer Goede kans op oplossing Europa's eenheid (Van onze parlementaire medewerker) Minister President Drees heeft gisteren geantwoord op de algemene be schouwingen der Tweede Kamerleden over de Rijksbegroting voor 1951. PROGRAM-KABINET. De minister-president begon met een beschouwing over het karakter van het kabinet, dat men het beste als een „program-kabinet" kan aanduiden. Het heeft betrekkelijk dicht nagestreefd wat bij zijn vorming was overeengekomen. De A.R.-fractie was in de oppositie bij de grondwetsherziening en het Indische beleid, maar het is niet zó, dat er met haar na de souvereiniteitsoverdracht geen samenwerking mogelijk zou lijn. Het Kabinet meent zich zo veel mogelijk 3 nationaal standpunt te stellen. Dit sluit evenwel niet uit dat men beslissin gen moet durven nemen, die niet aller instemming hebben. Met minister Schokking hebben wij aldus de premier in het kabinet op vruchtbare wijze samengewerkt. Bij de vervulling van de vacature moest het belang van de defensiepolitiek voorop staan, en niet reconstructie van het kabinet in politieke zin. In minister 's Jacob was men zo gelukkig een man te vinden, die met de defensievraagstukken van zeer nabij op de hoogte was en direct kon inspringen. In deze zin is de politieke samenstelling van het kabinet niet verbroken dat de heer 's Jacob de C.H.-beginselen is toegedaan. Spreker begreep dat wie op bredere basis gesteld is, zich niet volledig be vredigt gevoelt. Gaarne zal het Kabinet een C.H.-man opnemen, doch men kanvoor het politieke evenwicht niet kunstmatig een vacature scheppen. In de toekomst zal men terzake uiteraard volkomen vrij staan. Ingaande op de kwestie van de ver antwoordelijkheid van het Kabinet, zo wel als van de afzonderlijke ministers, legde de premier het verschil uit tussen de critiek op minister Van Maarseveen in Mei jJ. en die op minister Schokking. De motie tegen de heer Van Maarse- reen gold het hele kabinet. Tegen mi nister Schokking was er wel is waar oofc critiek, doch alleen mondeling. In deze was echter ook twijfel geuit aan voldoende doorzettingskracht en daarvoor is elke persoon verantwoorde lijk. Het zou niet te verwonderen zijn, als sommige ministers vermoeid waren en racantie namen, waarop zij recht heb ben en die zy In jaren niet hebben genoten, zo beaamde spr, de uiteen zetting van de heer Tilanus, die htf daarvoor dankt. Men kan over de richting van het regeringsbeleid oordelen, hoe men wil, maar als men nagaat wat er door het Kabinet aan arbeid wordt gepresteerd, ook aan internationaal werk waar- j ons woord niet minder zwaar weegt dan vroeger, doch zwaarder dan is de bewering ongegrond, dat wij vermoeid zouden wezen of het werk niet aankunnen. Het Is een landsbelang, dat de be staande samenwerking in het kabinet zo lang mogelijk behouden blijft en continuïteit in het beleid verzekerd is. Ziin er soms landen rond ons waar het zoveel plezieriger toegaat en de ver houdingen vruchtbaarder zijn? De heer Drees citeerde hierna critiek op verschillende troonreden uit vroeger jaren, die wonderwel overeenstemmen met de thans gehoorde bemerkingen Rij geloofde, dat de inhoud en samen stelling van de jongste troonrede de fee zijn. Misschien Is er een andere vorm mogelijk, die meer tot de be vol- kin? spreekt. Ten aanzien van de Staatssecretarls- on herhaalde spr. wat hij destijds al welt gezegd over de beide functionna- fesen aan Sociale Zaken. De beoorde- Ihg over de behoefte aan een Staats ecretaris berust in de eerste plaats by cc betrokken minister. Als het aan mij lag. zou er b.v. aan financiën een moeten komen, doch zo- l3ii? de heer Lieftinck dat niet nodig •cht voel ik mij niet geroepen erop «n te dringen. Zo is het ook aan De- I.St m°et aan de verant.woorde- itisneid van de minister overgelaten Al MCi' hier de combinatie van Staats- wcretgrls van Oorlog en Marine in de I-voon van de heer Moorman ook vooi$, jhen op het gebied van coördinatie van erkwijze enz. Spr. vond dat, ook een Staatssecreta- TÏ- ^e, Por^efehille-kwestie mag stellen iin i zij daal"mede zeer voorzichtig, tiora ,n een debat, waarbij ook zijp «er is betrokken ue regering kan niet Inzien, welke J*aren zouden rijzen jegens de di- '-uur van het Kab'net der Koningin. traag?31 de heer TiIanus had ge" militair optreden te ambon zinloos. httr^r?e de Bel£ischc kwestie kon de v»rL»-es ?e*utckig vaststellen, dat de tdipni fen ep omstandigheden hier - 651 anders liggen. Er is hier geen Berechting v.m. Russische krijgsgevangenen "°m bijzoxdere strafkamer. z« in vryheid gesteld. v'm- Russische krijgsgevange- on.Jan. Nederlandse nationaliteit, die ?oll®« 'n ons land zÜn teruggekeerd, 0v. Jtcr berechting worden verdeeld oniwi ?tfzondere Strafkamers der Arrondissementsrecht- A resort de rechtbanken en u^^enbosch, Breda, Roermond ï«d» cht heeft een twintigtal bainS8 oud_leden van het Nederlandse 'Eïhtinr, de Nederlandse SS ter be- 'Va« 3 oe§ewezen gekregen. 20 Werden inmiddels na een «fll onderzoek 6 in vrijheid ge- van Justitie te Den Bosch, ca[i dp r vi H°uben, is van mening, ^braoht in Russische kampen door- hare ?'r ?p zelf een voldoende i!s Jaf mag worden genoemd om te- rl.cerminderende omstandigheid tteri tting te w°rden gekwalifi- gevaar, anders dan van de zijde der communisten, dat in vrijheid genomen besluiten van de constitutionele orga nen te niet zouden worden gedaan. De regering Js verplicht te waken, dat dit zo blijft. Komende op het Indonesische beleid zeide heer Drees dat men bij de critiek steeds de gevolgen miskent' van de Japanse bezetting. Wij zouden de Sou vereiniteitsoverdracht liever geleidelijk hebben doen plaats vinden, en meer eerbied willen zien yoor het zelfbeschik kingsrecht. maar nog voelt spr., dat wei gering van de Souvereiniteitsoverdracht catastrofaal zou zijn geweest. Het ini tiatief van de vervroegde overdracht ging uit van de Federalen. verenigen kan, en waaraan Duitsland meedoet als deel van het geheel. RESOLUTIES MEJ. KLOMPÉ AANVAARD. Over de Marine behoeft men zich niet onnodig ongerust to maken. Op het ogenblik bestaat, er geen plan tot ver kleining van onze Marine Bij de be sprekingen over het beëindigen van de oorlogstoestand met Duitsland kunnen niet de eigen eisen der diverse landen behandeld worden. Dan kwam men tot afzonderlijke vredesonderhandelingen. Maar onze regering heeft haar volle aandacht bij deze zaak. De beide resoluties van Straatsburg van mej. Klompé zijn door de Raad van Ministers in beginsel aanvaard. De uit werking wordt nader bezien Men kan moeilijk van Engeland ver wachten. dat het instemt met een Euro pese Federatie in de zin van een sta-ats- constructie, die de verschillende landen overkoepelt en bijzondere bevoegdheden zou hebben Maar spr. geloofde, dat de kwestie niet gesteld behoeft te worden, zoals de heer Romme doet. In de ene zaak kunnen we met Engeland samen werken, in de andere niet. Het plan- Schutnan b.v. kan zonder Engeland, of schoon er wel een verbinding zal zijn tussen de organen van dat plan en En geland. Maar anderzijds wat voor zin heeft een Europees leger, waaraan En geland en Scandinavië en Zwitserland niet meedoen? Dót zou toch geen Euro pees leger wezen! Hier is het dus zaak in Atlantisch verband tot overeenstem ming te komen Jegens de heer Gortzak verzekerde de premier, dat zonder verlenging van de werkingsduur van de wet onze jongens niet langer dan tot 1 Januari a.s. in In donesië behoeven te dienen. PLEIDOOI VOOR LIEFTINCK Verwijten over dc hoge belasting druk en critiek over minister Lieftlnk, moest spr, afwijzen. Zonder die belas tingen zaten we in volle inflatie. In de meeste landen Is de druk hoger dan bij ons, alleen in Frankrijk is hij lager. En daar is de franc een Neder landse cent waard en zijn de sociale toestanden niet al te best Natuurlijk mag door de overheid geen gulden onnut worden uitgegeven, doch grote bedragen zijn niet. te vin den in bezuiniging en efficiëncy. De grootste kans op botsingen tus sen regering en Kamer ligt op het gebied van de financiën. De premier gaf een lange lijst van onderwerpen, waarbij de Kamer op groter uitgaven aandrong. Die waren alle op zichzelf sympathiek, maar men bedenke, dat het geld ergens gevonden moet wor den. Als de Kamer niet tot zelfbe perking ten deze komt. zal de regering onvermijdelijk het „onaanvaardbaar" moeten laten klinken. Men make de belastingdruk psycho logisch niet zwaarder dan hij al is door de voorstelling, als zou hij on nodig worden opgelegd. De minister-president besloot met de verzekering, dat de regering zich niet zal laten ontmoedigen door de zware taak en te verwachten moeilijk heden. Zij put bemoediging uit wat reeds bereikt werd, ook zedelijk en geestelijk. Want onder alle lagen der bevolking vindt men kracht cn initia tief, en pit en durf onder de jeugd. Dp regering heeft alles gedaan inzake het zelfbeschikkingsrecht, wat naar haar overtuiging zin had. Afgeschei den van Indonesië zijn voor Ambon de toekomstmogelijkheden gering. De Ambonnezen zouden volgens spr. ze ker genoegen nemen m?t een redelijke, eerlijke cn zuivere autonomie onder amnestie, mits er voldoende waarbor gen zijn. Spr. uitte zijn diepe teleur stelling over de houding van Djakarta (Van onze parlementaire Redacteur) Minister Lieftinck heeft gisteren, evenals minister-president Drees, geant woord op de algemene beschouwingen der Tweede Kamerleden over de Rijks begroting 1951. De monetaire toestand is tot zekere hoogte zorgelijk, aldus de heer Lief tinck, die een bezuiniging op de begroting van 100 a 150 millioen gulden op korte termijn aankondigde, en een nieuwe maatregel bekend maakte tot cre- dietbeperking. Deze controle betekent niet een dichtdraaien van de kraan van het credietwezen, doch is een controle, dat alleen volstrekt onmisbare credieten worden verstrekt. Hij weerlegde o.m. het verwijt van „onvoldoende inkrimping van taken en afsnijding van diensten" in de over heidstaak. De gewone dienst vergde over 1946 het bedrag van 2455 millioen en in 1951 van 2954 millioen gulden, dat is een stijging van 500 millilen. Maar In de afgelopen vijf jaar steeg de dienst Wij vertrouwen er op de moeilijk van de staatsschulden met 125 mil- heden te overwinnen als de Staten-Ge- lioen, salarisverbeteringen vroegen 150 1 neróal alle maatregelen nemen tot - millioen, de verhoogde bijdrage aan de I handhaving van het monetaire even- voor en by zyn gewapend optreden, j gemeentelijke politie 46 millioen, de uit- j wicht. Spreker zal al zijn kracht geven Hij heeft toen zijn telegram gestuurd, I breiding der sociale voorzieningen 335 j om het verworvene te behouden, zo be- op grond waarvan de Unci in actie is) millioen en nieuwe uitgaven voor Nieuw sloot hij. gekomen. De regering is het volkomen Guinea 30 millioen. Dat is totaal 686 eens mot de opvatting, dat het prln- millioen gulden cipieel volkomen onjuist was van dc Er most dus zijn en is ook, in die Antwerpen, de eeuwenoude handels stod aan de Schelde, kan bogen op een schat van architectuur, die getuigt van een rijk kunsthistorisch leven in de oude Hanzestad. Een van de belangrijkste producten van de Brabantse Gothische bouw- school is de O.L. Vrouwekerk nabij de Grote Markt. Zij bezit vijf beuken, met een reeks lengtekapellen, die tot twee nieuwe beuken zijn verenigd. Het Gothische bouwwerk dat ont stond in de jaren 13121518 wordt bekroond door een 123 meter hoge toren. De foto, gemaakt van de Grote Markt of, toont de thans in restaura tie zijnde toren van de O.L. Vrouwe- kerk. Op de voorgrond een gedeelte van de beroemde Brabofontein Veiligheidsraad om het Unci-rapport drie weken op te houden. Ook het be letten van humanitaire hulp is een diepe teleurstelling. Wij hebben intussen bericht, dat Maandag j.l. een waarnemer van het Internationale Rode Kruis met afge vaardigden van het Indonesische Rode Kruis naar Ambon zouden vertrekken. Bericht, dat dit ook werkelijk is ge schied hebben wij nog niet ontvangen. Hadden wjj verder moeten gaan? Dus militair optreden? Dit zou in niemands belang ziin geweest. Nederland blijft vol belangstelling, als Staat die een beroep mag doen op de resultaten der R.T.C. NIET IN ALLES ONGUNSTIG OORDELEN! Men late zich evenwel niet- verleiden om in alles ongunstig over Indonesië te oordelen De regering te Djakarta doet wat zij kan, om de verhouding tot Ne derland goed te houden. Spr gaf hier van diverse voorbeelden. Men beseft, cat men hulp van anderen niet. kan ontberen, en ónze waarnemers spannén zich ten zeerste in. Wij moeten zorgen, dat hun dit niet al te moeilijk wordt gemaakt. Ik wanhoop helemaal niet aan de toekomst. Ook niet aan onze verhou ding tot Indonesië, aldus de heer Drees. Ook niet aan de komende auto nomie, zij het onder leed, der ver schillende delen van Indonesië, al zullen die onder één hoofd verenigd zijn. Aan de heer Zandt antwoordde spr.. dat de regering bijzondere aan dacht schenkt aan de jongste uitla tingen van Soekarno. Zij beschikt nog niet over de juiste tekst. Komende op de algemene toestand zeide de minister-presidént, dat wij op nieuw enze vrijheid hebben te verdedi gen. Naar binnen en naar buiten. Maar thans heerst het besef van collectieve veiligheid. Daarom hebben wij de plichc mede te doen in Korea, aan het Atlan tisch pact en de verdediging van West- Europa. De arrestatie van het communistische Kamerlid Hermans is een zaak van po litie en Justitie doch spr. heeft de in druk, dat het een zaak van beperkte omvang geldt. n.l. van individuele hulp aan deserteurs, geen binnensmokkelen van ongewenste elementen of spionnage. Zonder noodzaak worden geen personen in arrest genomen. Ais vij Europa be schermen. is het wenselijk, dat dit zo ver mogelijk naar het Oosten geschiedt. Dus moet ook Duitsland meehelpen. Aangaande de suggestie van de heer v. d~ Goes om de militaire samenwer king via het Pact van Brussel te orga niseren, zeide spr., dat er geen eenheid van inzicht bestaat tussen Engeland en Frankrijk. Dit zal niet. anders worden alleen door op een andere plaats te gaan onderhandelen. Wy zien trouwens niet recht wat een Europees minister van Defensie bete kent, wanneer niet daarnaast ook an dere ministers staan, en er geen staats vorm is, waarin die minister funetion- neert. Meer samenwerking is essentieel, doch andere organen zijn daarmede doende. Spr, gelooft, dat er goede kans is op een constructieve oplossing. Ne derland ziet het belang in van een op lossing, waarmee ook Frankrijk zich tijd voor 186 millioen gulden bezuinigd, j ondanks het normale acres, ondanks de l gelijkstelling van V.H. en M.O., ondanks research e>n voorlichting op agrarisch terrein. I De heer Lieftinck verklaarde het eens te zijn met de heei Weiter, dat behoud van het monetaire evenwicht een der allerbelangrijkste doelstellingen der re- gering is. Hij deelt niet het optimisme I van de heren Schouten en Lucas. Het Kabinet is het met de^mlnister eens. Het is besloten op korte termijn over te gaan tot herziening van het beleid, zoals dit reeds in de milHoe- nenota werd uiteengezet, zodra de omstandigheden daartoe aanleiding geven. Op de Gewone Dienst, de Buiten gewone Dienst en de Buitengewone Dienst I cn het Landbouw Egalisatie Fonds zal een bedrag van 100 a 150 millioen gulden moeten worden be spaard. De betreffende voorstellen zullen ten spoedigste worden inge diend. ^prekers departement is al lang zoe kende naar een verantwoorde prognose van het verloop van 's Rijks kas. De verhoging der zg. topsalarissen is iets, waarop de Kamer vorig jaar zelf aandrong. Bovendien acht de regering die verhoging noodzakelijk. Vroege!" was 67% van het ambtena rencorps in vaste dienst en 33% op ar beidscontract. Wij gaan thans weer naar die verhouding terug. De minister wees op de grote crediet- expansie der laatste maanden, die een gevaar voor inflatie vormt. Daarom zullen alle credieten boven de f. 50.000 de goedkeuring behoeven van de Ned. Bank. Als men de cre- dietverlening overschrijdt, moet men terugvallen op het disconto van de Ned. Bank. Gezonde record-cijfers ONS LAND STAAT AAN DE TOP Met trots heeft Minister Drees gisteren in zyn rede in de Tweede Kamer verklaard, dat het sterfte cijfer in ons land de afgelopen 9 maanden slechts 6,6 per mille bedroeg. Het sterftecijfer aan tu berculose 1.4 (over September: zelfs 1)dat is minder dan een kwart van het na-oorlogse cijfer over 1945. De zuigelingensterfte is 2,2 per 1000 levend geborenen, dat is maar een tiende deel van die sterfte een mensenleeftijd geleden. Dit zijn recordcijfers voor heel de wereld! Sinds 1940 nam onze bevolking met een millioen toe. Die van België met 50.000. Het is niet aan de Staat om invloed uit te oefe nen op het aantal geboorten. Dit is trouwens een kwestie, waarover zeer verschillend wordt geoordeeld, aldus de heer Drees. Het geboortc-cijfer neemt intus sen geleidelijk af. Van 30.2 per mille in 1946 tot thans 22,3. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllil Naar wjj vernemen zal de door mi nister Lieftinck aangekondigde in grijpende bezuiniging-op-korte-termyn o.a. gezocht worden in efficiency op de militaire uitgaven en in een lagere premie op de woningbouw. De bezuiniging op het „Landbouw Egalisatie Fonds" zal eerder op b.v, de inleveringsprys voor bepaalde pro ducten worden gezocht dan in het duurder maken van het levensmid- delenpaket. Meer levensvreugde door meer gezondheid en meer gezondheid door Sanatogen, bet heerlijke versterkingsmiddel, waarmee U oververmoeidheid en zenuwklacbten in korten tijd overwint. Het Zenuwsterkende Voedsel In een breukpijler op de 391-meter verdieping van de staatsmijn Maurlte te Heerlen, geraakte gisteren, door tot nog toe onopgehelderde oorzaak, de 24-Jarige onge huwde postsleper H. H. Vogels uit Maas- bracht bekneld tussen de ketting en het keerwlel van de stuwschljfgoot. Hij liep J daarbij zódanige verwondingen op, dat hij DE NIJMEEGSE SCHOUWBURGPLANNEN. In de gisteravond gehouden raadsver gadering te Nijmegen werd met 2-0 te gen 16 stemmen verworpen liet voor stel van B. en W. tot het verlenen van een crediet aan de N.V. Concertgebouw j^ort na het ongeval overleed, „De Vereniging" in verband met de i „JL .nf ly.,,-.1 De handelsbesprekingen tussen Neder- wyzigmg van haar plannen tot de bouw ian<i en west-Dultsland, waarvan het van een scnouwourg, onmiddellyk aan- i laatste stadium deze week in Frankfurt sluitend aan het Concertgebouw. De i zou beginnen, zijn uitgesteld tot het mid- Raad verlangde een uitvoeriger plan en den van de volgende week. voelde meer voor een aparte schouw- burg b. en w. zullen met nadere plan- der ttoS?kÏ£m oveJ dTb&n| vS nen komen. I Justitie voor 1951. Drie ondernemende Hillegommers zijn in het holst van de nacht vertrokken met bestemming Parijs. Dit op zichzelf is niets bijzonders, maar wèl, dat zij de tocht maken met een 42 jaar oud Opeltje, zonder reservebanden en -onder delen in blind vetrrouwen op de capaciteiten van dit eerbiedwaardige vehikel! De drie jeugdige reizigers moeten het zonder reserve onderdelen stellen Twee en veertig jaar geleden kocht een vooruitstrevende Hillegommcr een Opel-cabrïolct. Na vele omzwervingen kwam dit wagentje met z'n linnen kap en glimmend-koperen radiator en lan tarens, weer in het bollendorp terug. En drie jongelui, Martien en Jac. van Trigt en Jan van Bemmel, hebben nog Zal het outootje-op-hoge-poten heel huids in Parijs aankomen wel zóveel vertrouwen in dit vehikel, dat zij het aandurven een tocht Hil- iegomParijs vice versa te maken. Woensdag le middernacht zyn zc ver trokken, Zondag hopen ze weer in Hil- legom terug te zyn, tenzy Want daar zit juist de kneep. De mo tor, zowel r.!s c'.e carosserie, verkeren in goede staat en de banden zien er nog prima uit, maar de eigenaars beschik ken over niet één reservé-onderdeel. Banden voor het oude Opeltje zijn niet meer te krijgen. Zij hebben zich zelfs gewend tot Firestone In de Verenigde Staten, die ten behoeve van de clubs van eigenaren van antieke wagens (een vrij kostbare, maar wijd verspreide hobby) banden in incourante maten vervaardigt. Maar de maat van het Opeltje was er niet bij ;.Wanneer er iets gebeurt", vertelde ons de 21-jarige Martien van Trigt, de enige van het drietal, die Frans spreekt en over een rijbewijs beschikt, „dan zit ten we met de gebakken peren. Maar als de wagen een lekke band krijgt, heb ben we nog deze ijzeren ring", en hij wijst op een hoepelvormig stuk ijzer achter op de wagen bevestigd, „die we om de velg kunnen leggen en zo kun nen we dan, hopelijk, een garage be reiken"! Het lijkt een riskante onderneming, op deze wijze in de Novembermaand, in een open wagentje van eerbied waardige ouderdom, deze 1000-kilome- tertocht af te leggen. Maar de drie Hillegommers hebben met hun Opeltje reeds menig ritje gemaakt en ze zijn enthousiast over de kwaliteiten van dit wagentje met z'n 14 P.K. viercy- linder. Het benzineverbruik is onge veer 17 en over het olieverbruik kan beter gezwegen worden. Een claxon zit er niet op, wel zx>'n ouderwetse knyptoeter, vefzoeking van een vorige generatie schooljongens.-Gro te koperen carbidlampen moeten de weg verlichten. Het starten geschiedt op de klassieke wijze met de zwengel, en na met heftig geknetter op gang gekomen te zyn, loopt de motor „als een lier". De drie reizigers hebben contact ge zocht met het bekende Parijse sport blad „l'Equipe" en wanneer zy bij de Are de Triomphe arriveren, worden ze daar opgewacht. De route loopt over BredaAntwer penRoubalxAmiens en terug zal deze weg naar aller waarschijnlijkheid eveneens worden gevolgd. Geen van de drie heeft ooit tevoren deze reis gemaakt en juist daarom heb ben zij des te meer plezier in het waag stuk. Zy maken reeds plannen voor een volgende grote reis „tenminste als we heelhuids terugkomen" zeggen zij er voorzichtigheidshalve bij. In een garage aan de Hillegomse Ha ven stond het oude, trouwe Opeltje en al glimt het koper en bromt de motor staag en tevreden, een reisje naar Haar lem of Leiden lijkt met dit vehikel reeds een riskante onderneming....

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 5