Mislukte moordaanslag op
president Truman
Van de daders, uit Porto-Rieo,
één gedood en één zwaar
gewond
J Nader wordt gemeld, dat een natio
nalist uit Porto Rico bekend heeft, dat
e: een complot bestond om Truman uit
de weg te ruimen.
Acheson beziet de politieke situatie
WEERBERICHT
Fransen houden vast aan het
lan Pleven
ph
West-DuUslaiid beleeft een
acute deviezen-crisis
89ste Jaargang
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1950
No. 27142
EIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B VV. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal; 35 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1. Leiden Giro no. 57055
De lijfwacht van president Truman heeft gisteren twee mannen neergeschoten,
die zich met geweld toegang wilden verschaffen tot de tijdelijke ambtswoning
ran dc president, Blair House. De president stond op het punt zijn woning te
rerlaten om een officiële plechtigheid bij tc wonen.
Een functionnaris van dc Washingtonsc politie verklaarde later: „Ik veron-
I dat het een poging was om de president te vermoorden." (Hetgeen volgens
latere verklaringen juist is).
Mannen van de geheime dienst, die de president bewaken, doodden één aan-
raller en verwondden de andere zwaar.
De aanvallers waren donker en klein van gestalte. Zij waren schamel gekleed
ii hadden een buitenlands aceent. Een van hen opende het vuur op dc lijfwacht,
maar enkele ogenblikken later viel hy zwaar aan de borst gewond neer. De ander
werd onmiddellijk gedood. Drie leden van dc lijfwacht werden gewond; twee hun-
I per ernstig. Een is overleden.
r Men zag president Truman, die met
I lijn gezin in Blair House woont zolang
h'= Witte Huis gerepareerd wordt, na
de schietpartij uit een raam kijken
J De president vertrok kort daarna naar
I de Arlington-begraafplaats om een korte
toespraak te houden bij de onthulling
Tan een gedenkteken voor een Britse
Veldmaarschalk. Hij werd onderweg door
zijn lijfwacht en motorpolitie streng be-
I vaak:.
I Te New York is komen vast te staan,
1 d3t een der aanvallers, de 36-jarige Os-
Icar Collazo, lid was van de revolution-
naire nationalistische partij van Porto
Rico. Zijn vrouw heeft verklaard, dat
Collazo Dinsdag van huis vertrok met
ce woorden: „Het volk van Porto Rico
u i niet langer de slaaf van de V.S.
pjn".
Het gedode lid van de revolutionnaire
nationalistische partij van Porto Rico
I wc-rd geïdentificeerd als Griselto Torre-
Koh. alkomstig uit de stad) New York,
aldus verklaarde het hoofd van de Ame-
Sultan van Marokko
te Parijs
GEEN OVEREENSTEMMING.
De besprekingen over de toekomst van
Marokko, welke door de sultan en de
F.anse. regering te Parijs worden ge
voerd, zijn na drie weken nog zonder
overeenstemming gebleven,
t. De Franse regering heeft de sultan
haar tegenvoorstellen overhandigd. De
sultan heeft Frankrijk voorgesteld Ma
rokko politieke, economische en finan
ciële autonomie te schenken en het
prwectoraatsverdrag van 1912 te ver-
i vangen door een nieuwe Frans-Marok-
Rkaanse conventie volgens welke Ma-1
rokko nauw met Frankrijk verbonden
2o'J zi)n. doch buiten de Franse Unie
Ltou komen te staan. i
j In Franse officiële kringen verklaart
I Bien: „Er is geen sprake van een ophef-
L Eng van de protectoraatsovereenkomst", i
rikaanse geheime dienst, Baughman, die
er aan toevoegde, dat de aanvallers twee
dagen geleden naar Washington waren
gekomen. Er werden twee in het Spaans
geschreven "brieven op het lijk van Tor-
resola gevonden, waarin o m. werd ge
zegd: „Indien het om enige reden nood
zakelijk mocht worden, dat jij het lei
derschap van de beweging in de V S.
op je neemt, zal je dit zonder enige aar
zeling doen. Wij laten het aan jouw
diep gevoel van patriotisme en gezond
oordeel over om alles aangaande deze
zaak te deen". De brief was gedagte
kend: San Juan, 21 September 1950.
De werkgever van Collazo heeft ver
klaard, dat deze een zeer goed werkman
was, die zich slechts met zijn eigen za
ken bemoeide. Bij een huiszoeking wer
den geen wapens of dingen, die op op
standige activiteit duidden, gevonden.
Om de woning van de gedode Torresola
is een politiecordon gelegd.
Porto Rico is een bezitting van de
Verenigde Staten. De gouverneur zowel
als de plaatselijke ambtenaren worden
echter door Porto Rico zelf aangewezen.
Momenteel heerst er een oproerige
stemming. Men zie daarvoor elders.
De premier van Canada, Louis St.
Laurent, en zijn Britse collega, Clement
Attlee, hebben president Truman tele
grafisch gelukgewenst met zijn ont
snapping.
Gewoonlijk bevinden zich ongeveer
twaalf man m burger in het huis van
de president. Zij vergezellen hem overal.
Een of twee begeleiden hem zelfs op zijn
vroege ochtendwandelingen.
Ook als de president toespraken,
houdt, wordt hij vergezeld en de agen
ten houden, hoewel cp de achtergrond,
een wakend oog op het publiek.
NOG EEN DERDE?
Agenten van de geheime dienst van
het Witte Huis zijn op zoek naar een
„derde man", cile bij de aanslag op
Truman heet betrekken te zijn ge
weest. Naar verluidt rende een Por tori -
eaan in een wit overhemd van Blair-
House weg.kort nadat de twee aan
vallers waren neergeschoten. Verwanten
van de twee aanvallers zijn door de
politie aangehouden en worden ver
hoord.
■r- óo ;or/ce Zweedse koning Gus-
r Adolf met zijn 3,/2-jorige klein-
zoon /Core/ Gustaaf, de nieuwe kroon-
rp rins.
ZACHT WEER.
7>n-oi!ti.verwac*lt; tot morgenavond:
ïeepn volkt met nu en dan enige
en* lot rn°f-regen. Zwakke tot matige
tu;;on "7 ,a_,an de kust krachtige wind
van en West- Zacht voor de tijd
Jaar. (Opgemaakt te 10 uur)
3 NOVEMBER
op: 7.37 uur; onder; 17.09 uur.
op: 23.53 uur; onder: 14.56 uur
"«Water te Katwijk te 8. 33 en 31.05 u
C" """wier bestaat uit acht pagina's
Nieuwe zorgen
Dc Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken, Dean Acheson, heeft
on een persconferentie verklaard, dat
dc V.S. „een communistische agres
sie tegen Tibet" als oen „hoogst on
gelukkig en ernstig iets" zouden be
schouwen.
Acheson verklaarde, dat het Franse
voorstel inzake Duitslands deelneming
aatv de verdediging van 'West-Europa
niet slechts kwesties van bevelvoering,
doch ook oolitieke kwesties opwierp, die
de Europese landen zelf meer aangin
gen dan de V.S. De V.S. gingen ver
der met de plannen om het Franse her
bewapeningsprogram in 1951 te steu
nen. Het was zeer belangriik om de
betrokken Franse divisies zo spoedig
mogelijk gevormd en uitgerust te heb
ben.
De Amerikaanse voorstellen voor de
organisatie van de Noord-Atlantische
verdedigingsmacht achtte Acheson vol
komen verenigbaar met en bevorderlijk
voor het plah-Schuman. in de spoedige
uitvoering waarvan de V.S. zeer leven
dig belang stelden
Acheson zeide dat er oü het ogenblik
spon plannen waren voor een bijeen
komst van de Noordatlantische raad.
Ook de berichten over steun van
Chinese communistische eenheden
aan de Noord-Koreanen vervulden dc
V. S. met zorg.
Acheson deelde nog mede. dat presi
dent Truman een program tot het zen
den van levensmiddelen en steunverle
ning aan Joego-Slavië had goedge
keurd. Dit program zou de goedkeuring
van het congres moeten hebben Hét
moest echter mogelijk zijn cm levens
middelen naar Joego-Slavië te zenden
voordat het congres op 27 November
weer bijeen zou komen.
Acheson voegde er met betrekking
tot de kwestie Tibet aan toe dat dc
V.S. tot dusver nog niet voldoende
afwisten van het bericht dat Chinese
communistische legers Tibet waren
binnengevallen om tot het besluit te
komen, dat een „daad van agressie"
was gepleegd.
Acheson sprak wat betreft de Noord
atlantische verdediging zim overtuiging
uit dat de door hem eenoemde doel
einden zonder veel vertraging zouden
worden verwezenliikt in weerwil van
het onvermogen der Noordatlantische
j ministers van defensie om overeenstem
ming te bereiken over de organisatie
van een Europees leger en Duitslands
bijdrage daarin.
Acheson verwachtte, dat het militair
comité en de raad van plaatsvervan
gers van de Noordatlantische landen
binnenkort zouden bijeenkomen. Hij
was optimistisch gestemd t.a.v. hun
kansen om een oplossing van hun
moeilijkheden te vinden.
Acheson zeide. dat de Noordatlan-
tische landen nog van gedachten moés-
j ten wisselen over Duitsland's bijdrage
in de gemeenschappelijke inspanning
voor de verdediging van West-Europa.
J Daarna zou de kwestie met Duitsland
I zelf opgenomen moeten worden.
De Noordatlantische landen, aldus
Acheson. wensten, dat Duitsland oen
achtenswaardig lid van de Europese
genieenschap zou worden. Dit zou
slechts mogelijk zijn. indien de Duit
sers z.clf geraadpleegd werden en alle
kwesties mot hen besproken zouden
worden. Acheson voegde er echter
aan toe. dat cr geen sprake was van
het oprichten van een nationaal
Duits leger, van een Duitse generale
staf of van Duitse oorlogsindustrieën.
I Acheson wees op de ..buitengewoon
1 grote" vooruitgang, die sinds 1 Septem-
ber was gemaakt en met name op het
I feit. dat de Noordatlantische landen
het eens waren over een geïntegreerde
I strijdmacht, waartoe alle landen zou
den bijdragen en die onder één staf
j en één bevelhebber zou moeten komen
te staan. Acheson zeide. dat de minis-
ters van defensie op hun laatste ver-
j gaderine het eens waren geworden over
het soort van de bij te dragen strijd-
machten voor de geïntegreerde verde
digingsmacht. Dit betekende, dat de
Noordatlantische landen thans konden
beginnen met het vormen van hun
eigen strijdkrachten en het vervaardi-
i gen van uitrusting.
De opstand op Porto-Rico
bedwongen
VELE SLACHTOFFERS.
Een officiële opgave van het aantal
slachtoffers sinds het uitbreken van de
nationalistische opstand tegen het Ame
rikaanse bestuur in Porto Rico op
Maandagavond stelt het aantal doden
vast op 26 en het aantal gewonden op
39, zo wordt gemeld. Volgens het rap
port zijn 15 nationalisten gedood. 15 ge
wond en 88 gearresteerd. 9 politieman
nen werden gedood en 9 gewond. Verder
werden twee leden van de nationale
garde gedood en 11 gewond. Vier bur
gers liepen verwondingen op.
"De toestand scheen gisteravond on
der controle te zijn. In San Juan en
andere belangrijke steden was echter
een sterke strijdmacht geconcentreerd.
Cubaanse partijleiders hebben een be- j
roep gedaan op de gouverneur van i
Porto Rico om het leven te sparen van
de leiders van de plaatselijke opstand
tpgen het Amerikaanse bestuur.
De gouverneur van Porto Rico, Lulz
Munoz Marin, heeft verklaard, dat „zijn
regering met de geschikte middelen
optreedt tegen de aanval op de demo
cratische wil van het gehele volk door
een paar honderd fascisten, mogelijk
aangezet door communisten".
Ondanks de onlusten zouden 4 en 5
November de stemgerechtigden voor het
komende referendum over de grond
wetsherziening geregistreerd worden. De
kiezers zouden voldoende bescherming
genieten.
Porto Rico (in feite Puerto-Rico
rijke haven) behoorde tot 1898 tot
Spanje. Het eiland is negenduizend vier-
I kante kilometers groot en heeft rond
een millioen inwoners. Columbus ont
dekte het op zijn tweede reis, doch de
oorspronkelijke inwoners zijn ei goed
deels uitgeroeid in de tijd, toen de Ca-
raibische goudwassers er in opstand zijn
gekomen. In de Spaanse oorlog landden
de Amerikanen er, waarmee de Spaanse
heerschappij over Porto Rico eindigde.
De Verenigde Naties volgen nauwlet
tend de vooruitgang op economisch-,
sociaal- en onderwijsgebied van de
inheemse bevolking van die gebieden,
welke nog geen zelfbestuur hebben.
Waarnemers van de Verenigde Naties
stellen zich ter plaatse op de hoogte
van de bestaande toestanden.
Tijdens hun bezoek oon ê$n der Afri
kaanse gebieden worden de twee
Moch en Petsche aan het
woord
De Franse minister van defensie,
Jules Moch, heeft op een persconfe
rentie te Washington verklaard, dat
Frankrijk nooit in zou stemmen met
de vorming van Duitse divisies in het
voorgestelde West-Europese leger.
Frankrijk zou echter wel accoord gaan
met dc opneming in een dergelijk
leger van Duitse eenheden ter sterk
te van een bataljon tussen 800 en
1.200 man.
De minister zei. dat indien er Duitse
divisies in een West-Europees leger
werden toegelaten er geen middel zou
ziin om ..clandestiene schakels", welke
tot de vorming van een nieuw Duits
I leger zouden kunnen lelden, te voor
komen.
j Aangaande de uitbreiding van de
Franse gejvapende strijdkrachten zeide
j Moch. dat Frankrijk meer manscchap-
pen beschikbaar kon stellen dan uitge-
rust kondeh worden. Het was bereid -de
I helft van de nationale strijdkracht ter
beschikking van een verenigd leger te
Trygve Lie herkozen
1 ALS SECRETARIS-GENERAAL
DER V.N.
Trygve Lie is door dc algemene.ver
gadering van de Verenigde Naties her
kozen als secretaris-generaal.
Voor Lie werden 46 stemmen uitge
bracht en tegen vijf.
Er waren zeven onthoudingen. De be
noeming geldt voor drie jaar.
Voor de stemming verwierp de assem
blee met 37 tegen 9 stemmen, bij 11 ont
houdingen. een Russische resolutie om
de kwestie uit te stellen en de assem
blee te vragen nog eens te beraadsla
gen over een andere candidaat. Ook een
resolutie van Irak werd verworpen,
waarin instelling door de assemblee van
een commissie van zeven werd voorge
steld om de kwestie nog eens te bestu
deren en binnen twee weken verslag uit
te brengen.
Alleen de Sovjet-Unie en haar aan
hangers stemden tegen het voorstel tot
verlenging van Lie's ambtstermijn
Australië, Irak Saoedie-Arabië, China
en Yemen waren de landen, die zich
van stemming onthielden. De Iraakse
afgevaardigde meende, dat Lie in de
Palestijnse kwestie „niet geheel onpar
tijdig" was geweest en niet genoeg ge
daan had voor de Arabische vluchtelin
gen uit Palestina.
De Russische afgevaardigde Wys-
jinsky verklaarde opniew. dat de Sov
jet-Unie Lie niet als secretaris-gene
raal zou erkennen.
Gedelegeerden van de regeringen,
van werkgevers- en werknemersorgani
saties uit de veertien voornaamste
olie producerende landen ter wereld
zijn te Genève bi/eengekomen, ter be
spreking van de sociale verbeteringen
in de olie-industrie.
Links de vertegenwoordiger van de
Nederlandse werkgevers mr J. W. H.
van de Wall Bake, Personeelschef en
Hoofd van de Sociale Dienst van de
.Bataafse Petroleum Maatschappij"
en rechts mr A. G. Fennema van de
Federatie van Werkgevers voor Inter
nationale Arbeidszaken.
stellen. Frankrijk was bereid tegen 1953
20 divisies in het veld te brengen waar
van er tien voor onmiddelliike actie ge
reed zouden ziin en tien binnen 3 da
gen. Na 1953 zou Frankrijk zelfs verder
gaan en reserve-divisies vormen.
Moch sprak met klem de mening
tegen als zou het Franse plan de ver
sterking van WestEuropa vertragen:
Ik verwerp het denkbeeld, dat wii
ons aan obstructie schuldig zouden
maken".
Od de vraag of het waar was. dat an
dere landen van het Europese vaste
land het Franse plan ln het geheel niet
steunden, antwoordde Moch. dat Belgie
od het Dunt stond tot dergelijke denk
beelden te komen ..evenals Luxemburg
cn Nederland". Hij zeide het echter niet
onmogelijk te achten, dat Amerika zijn
standpunt zcu wijzigen: ..Ik ge'oof in
de overwinning op de lange duur van
waarnemers van de Verenigde Naties
verwelkomd door het Stamhoofd.
Besparing door piek
uren 15
In aansluiting op het bericht inzake
wyziging van de werktijden van het
overheidspersoneel in verband met de
noodzaak £ot beperking van het electri-
citeitsverbruik in de piekuren, vernemen
wij van bevoegde zijde nog het volgende:
Verwacht wordt, dat de maatregel,
waarbij de. werktijden van het over
heidspersoneel zodanig worden verscho
ven, dat in de periode van 13 Novem
ber 1950 tot en met 27 Januari 1951 bui
ten de piekuren zal worden gewerkt, een
aanzienlijke vermindering van de belas
ting der electrische centrales tijdens de
piekuren zal opleveren. In cijfers uit
gedrukt mag worden aangenomen, dat
hierdoor naar schatting circa 15 van
de totale noodzakelijke besparing op
het electrlciteitsverbruik tijdens de piek
uren wordt verkregen,
het gezonde verstand", aldus de Franse
minister.
De'Franse minister van financiën,
Maurice Petsche. verklaarde dat een
internationale lening om Frankrijk te
helpen ziin herbewapening te financie
ren ..in de lucht hangt, doch verdere
bestudering vereis't'. ..De Amerikanen
hebben alles gedaan voor ons wat zij
konden in het kader van de huidige
Amerikaanse wetgeving", aldus Pet
sche. ..Zij hebben ons meer dan 2.25
milliard dollar krachtens het militaire
hulpprogramma toegewezen en 200
mil'.iopn dollar ..offshore"-credieten. Ik
heb de verzekering gekregen, dat wil
.voor de tweede helft van 1951 een der
gelijk bedrae aan ..offshore"credieten
zullen ontvangen"
Door disconto-verhoging
getracht het binnenlands
prijspeil in bedwang te
houden
(Van onze correspondent).
Het verbazingwekkende herstel van
de West-Duitse economie heeft niet na
gelaten tot de verbeelding van de men
sen te spreken. Vooral in het buiten
land hebben er de meest overdreven
voorstellingen de ronde over gedaan.
Hoe overdreven die waren, kan men het
best opmaken uit de radicale omslag,
die nu er een kink in de kabel van
deze economie is gekomen in de al
gemene opvatting is ingetreden. Plotse
ling heet het nu dat West-Duitsland
voor een bankroet staat! En men denkt
daarbij voornamelijk en in de eerste
plaats aan de West-Duitse oetalings-
balans, die er ineens een schrikwekkend
stuk slechter voor blijkt te staan dan
men meende.
Het is in verband daarmede van be
lang na te gaan wat er in de afgelopen
maanden is gebeurd.
Voor de zogenaamde Korea-con-
junctuur ging alles prachtig in West-
Duitsland. In één maand werd gemid
deld evenveel geëxporteerd als in het
gehele jaar 1947, namelijk voor
750.000.000 D.M. Nu. tijdens de Korea-
conjunctuur, zou alles nog gunstiger
zijn verlopen, omdat er nog meer
wordt geëxporteerd en tegen nog ho
gere prijzen, als er niet één factor
was geweest, waartegen de West-
Duitse economie veel minder dan an
dere economiëen bestand is. Die fac
tor is de verhoogde prijs van de grond
stoffen, die moeten worden ingevoerd
en die bovendien moeten worden be
taald, voordat de baten van de export
binnen zijn gekomen.
Dat zou alles nog zo erg niet zijn ge
weest, indien West-Duitsland over ogen
blikkelijke credieten had kunnen be
schikken; maar dat is pijnlijk ge
noeg niet het geval Voor betalingen
is het nagenoeg geheel op zijn export
winsten aangewezen. En aangezien het
tempo, waarin deze ter beschikking ko
men. geen gelijke tred houdt met de
vaart, waarin de fabrieken grondstoïlen
nodig hebben, opslokken en verwerken,
ontstaat er een betaüngskloof. die
i steeds grotere omvang aanneemt en op
velen de indruk van een catastrofe moet
maken. Nu reeds heet het dat de We-t-
Dultse export met 30 moet worden
"erhoogd, wil zij „in the running"
blijven.
j Omdat dat echter niet eenvoudig zal
zijn. heeft men intussen naar andere
middelen gegrepen. Eén daarvan is de
disconto-verhoging van 4 op H Tr. dus
j met liefst 50 r:waartoe dezer dagen
i door de West-Duitse ..Zcntraibankrat"
I besloten is na langdurig overleg in
i Bonn. Men hoopt daarmee althans het
binnenlandse prijspeil in bedwang te
j houden.
Deze disconto-verhoging kwam nota
bene af. even nadat de Bondsrege
ring zich er nog tegen had uitge
sproken! Die afwijzing was geschied om
begrijpelijke redenen, immers de rege
ring was net van plan om een bonds-
lening van 800 millioen D.M. uit te
schrijven, die voor een evenwichtig
budget noodzakelijk was gebleken. De
kans op het één. zowel als op her ander
is nu practisch verkeken. De argumen
ten voor de disconto-verhoging en het
i besef van een acute deviezencrisis moe
ten dus wel zwaar nebben gewogen
Voorlopig hangt alles van de ontwik
keling van de West-Duitse export af.
Sommigen in Duitsland hopen, dat de
..Europese betalingsunie" bereid zal
worden gevonden om via het oijstands-
fonds West-Duitsland in zijn plotselinge
I betalingsmoeilijkheden bij te springen,
maar ook ie be'alingsunie heeft met
deze moeilijkheden geenszins gerekend!
