Spanjaarden en Turken kwamen
in Valkenburg paarden
eeuwen geleden
kopen
Geen biertappers op het Kerkhof
Voorschoten en Vlaardingen
de eerste felle concurrenten
Indonesië, land der onbegrensde
onmogelijkheden
Dr. Leidekker
Kerkelijk Leven
Radio-programma
DONDERDAG 7 SEPTEMBER
(Van een bijzond ere medewerker)
Volgende week Woensdag houdt Valkenburg weer zijn paardenmarkt.
Het is helaas waar: veel paarden zullen er wel niet meer komen, want na
de oorlog liep het aantal aangevoerde paarden met inbegrip van veulens
van ruim 200 terug tot een stuk of zeventig.
Maar toch zullen Woensdagmorgen de jongens weer vroeger opstaan dan
anders, zullen de kramen aan de Castelweg weer verrijzen, en zullen de inwo
ners in groepjes het draven en het in- en uitladen der paarden bekijken. En
als wij dan achter de slaande staarten langs ons een weg banen en zo nu en
dan blijven staan bij het loven en bieden van een paar handelaars, dan is er
toch niet zo erg veel fantasie voor nodig om de sfeer aan te voelen, waarin
dit dorp eeuwenlang zijn paardenmarkt beleefd heeft.
Evenwel.er is in de loop der jaren ook veel veranderd. Dat blijkt wel uit
allerlei oude archiefstukken en boeken, die ons verhalen van markten, die
eeuwen geleden gehouden werden.
In 1752 was reeds veel van de
oude glorie verdwenen
Het is niet te zeggen, wanneer de
paardenmarkt in Valkenburg voor het
eerst werd gehouden. Graaf Willem II,
die in 1256 tijdens een tocht tegen de
Friezen bij Hoogwoud door het ijs zakte
en daar werd doodgeslagen, verleende
in 1246 octrooi voor deze markt. Of
hiervóór de paardenmarkt reeds lang
bestond, is evenwel een vraag. Hoe dit
ook moge zijn, sindsdien werd de paar
denmarkt zó bekend, dat het de ge
woonte weid de betaling van paoht en
dergelijken vast te stellen tegen de tijd
van deze markt, zoals al blijkt uit brie
ven uit het jaar 1305.
De Valkcnburgsc markt was de eerste
en enige, niet alleen in de graafschap
Holland, maaffeook in de andere Ne
derlanden. Geen wonder dan ook, dat
oude schrijvers verhalen, dat uit alle
landen van Europa, tot Spanje toe, ja
zelfs uit Turkije, de kooplieden naar
Valkenburg kwamen om daar handel
te drijven.
Bjj een schryver uit het begin der
18de eeuw lezen \vy: „onsc Voor
ouderen getuygen dat aldaar op eene
markttijd voor omtrent hondert jaaren
wel drie duijzent paarden verkogt
zyn geworden". En inderdaad staat op
een tollijst van het jaar 1554 een aan.
voer van 3106 paarden geregistreerd.
Tijdens de marktdagen, aanvankelijk
acht dagen vóór en acht dagen na Sint
Lambrecht, was het in het dorp een
drukte van belang. Wij lezen zelfs, „dat
het getal dei- tenten en kramen van al
lerhande winkelwaaren en koopman
schappen, behalven die der paardetuij-
gen, zwepen, zadels en diergelijke, ge
noegzaam ontelbaar waren".
Het dorp werd overstroomd door
snee huishuur van f 20 per jaar. die in
die tijd gold. dan blijkt wel. dat dit be-
dag van f.2300 geen peuleschil was!
De oude bloei werd evenwel niet
meer bereikt. Blykbaar is de markt in
later jaren zelfs in verval geraakt,
want in een bekendmaking van de
ambachtsheer van 1752 slaat tc lezen,
dat voor de op 12 en 13 September
1752 te houden paardenmarkt grote
verbeteringen zullen worden aange
bracht om de oude glorie te herstel
len; er komt een nieuw draafveld, er
wordt een terrein ingeruimd voor het
stallen van wagens, de tolgelden voor
aangevoerde paarden worden verlaagd
en bovendien worden de volgende pre-
mies uitgeloofd: een zilveren roskam
voor de grootste aanvoer, een zilveren
manekam voor de grootste aankoop,
en een zilveren zweep voor de hardste
draver en ten slotte wordt een boete
van 1 zilveren ducaat ten gunste van
de armen gesteld op het verschrikken
van dravende paarden door hoed of
stok.
Uit de rekeningen van de geïnde tol-
gelden blijkt, dat aan het eind van- de I
18de eeuw voor 200 tot 250 paarden tol
betaald werd.
Op deze hoogte heeft de markt zich
tientallen jaren kunnen handhaven.
Het ls zoals wy schreven: als men
Woensdag door de drukte van boeren,
handelaars en schoolkinderen langs de
paarden loopt, kan men met een beetje
fantasie de sfeer op de paardenmarkten
van de voorbije eeuwen aanvoelen, al
hoewel alleen op het Kerkplein nog wat
paarden zullen staan; de handel is niet
meer levendig. En de volgende dag zal
er niet in dc krant staan, zoals wij in
een oude beschrijving lezen; ,Dat op 't
midden vant Marktveld gehele ossen ge
braden en by stukken verkogt en ge
geten wierden".
Dat het overigens niet zo erg kalm
toeging in die tijden kunnen wij opma
ken uit de opmerking, .dat de weelde
en dartelheijd, geduerende den tijd
van de vrijdom dezer Paardemarkt zoo
overdadig is geweest, dat de verbiedende
Wetten en Ordonnantiën op deze uitspo-
righeden. zulks niet magtig zijn ge
weest in te toornen of te beteugelen".
Zo erg zal het dit jaar wel niet
worden. En ook verwachten wy thans
niet een gemeentebode door het dorp
te zien lopen met aanplakbiljetten,
waarin de burgemeester bekend maakt
geiyk de baljuw in 1609 moest doen:
„Dat mede opt Kerkhof des voors-
Dorpe geen biertappers, appclver-
koopsters. koekbaksters, nog die hen
met drayborden, ryffelen of andere
generen, zullen mogen voorstaen of
hcure neringe doen In hutten of
daarbuijten".
Alles ontbreekt om pokken
afdoende te bestrijden
vreemdelingen, handelaars, scharrelaars
en komedianten, die overal in het dorp
probeerden onderdak te krijgen, voor
zover ze niet zelf hun tenten meebrach
ten.
De Valkenburgers verhuurden vaak
hun woningen tegen voor die tiid fan
tastisch hoge prijzen. Huizen, die f. 20
per .iaar aan huur deden werden voor
de acht marktdagen verhuurd voor
f.100 tot f.150, al naar gelang de
ruimte, welke werd afgestaan.
Het valt te b°crypen. dat zo'n markt
voor de Valkenburgers heel wat geld
oobraoht.. maar het is tevens duidelijk,
dat omliggende plaatsen aan de am
bachtsheer toestemming vroegen een
paardenmarkt te mogen houden Het
lukten Voorschoten en Vlaardingen toen
al vrji spoedig sterke concurrenten van
Valkenburg te worden en het mono
polie van dit dorp in dc Nederlanden zo
te doen verdwijnen
In de 17de en 18de peuw kregen hoe
laheer hoe meer heerlijkheden en ook
veel steden, overal in het land gelegen,
een paardenmarkt, dit alles /°er ten
nadele van de Valkenburgers. De aan
voer licn terug tot een paar honderd
paarden.
Toch bracht de paardenmarkt ook toen
nog voldoende op aan de inwoners. Want
eens is het bijna zo ver gekomen, dat
de ambachtsheer de markt wilde af
schaffen, doch toen kwam het dorp In
actie!
Wij lezen het resultaat in een con
tact van 1615 tussen de ambachtsheer
aan de ene kant. en de burgemeester en
enige boeren als vertegenwoordigers der
Inwoners aan de andere kant waarin j
werd vastgelegd dat de ambachtsheer
..nu. nimmermeer, nogte ten ceenen tij
den" dc paardemarkt af zal schaffen, j
Hiervoor moesten de gemeentenaren hem i
echter f.2300 betalen' Zy mochten hier- I
over wel zes iaar doen. maar als dit
bedrag vergeleken wordt met de door- 1
VOETBAL.
ENGELSE LEAGUE.
De uitslagen van de gisteren gespeel
de wedstrijden in de Engelse league lui
den:
Eerste divisie: ArsenalEverton 21,
Derby County—Charlton Athletic 50,
LiverpoolTottenham Hotspur 21,
Middlesbrough—West Bromwich Albion
2—1, Newcastle UnitedHuddersfield
Town —0, Wolverhampton Wanderers—
Sunderland 21.
„LEIDEN" VIERDE FEEST.
Ter gelegenheid van haar 10-jarig be
staan vierde de voetbalvereniging „Lei
den" gisteravond feest in de grote zaal
van „Den Burcht", Nadat de heer Metsch
als voorzitter het openingswoord had
gesproken, voerde de heer Luiks, voor
zitter van de feestcommissie, het woord.
Namens de leden werd daarna door een
aantal in voetbalkleding gestoken juni
ores een nieuwe bal, vief corner- en twee
grensrechtérsvlaggen aangeboden, be
doeld als geschenk voor de ingebruik
neming van de gerestaureerde sport
velden achter Pomona, waarop Leiden
in het seizoen 1951—'52 gaat voetballen.
Verder ontvingen de negen bestuurs
leden draagpenningen waarop ingegra
veerd hun functie. De Afdeling Leiden
van de KNVB en de vereniging PBOV
hadden bloemen gestuurd. Het Leidse
ambtenarencabaret o.l.v. de heer Tie-
lenburg verzorgde op lof lij ke wijze de
cabaretavond, terwijl ook een band van
hetzelfde gezelschap de dansmuziek ten
gehore bracht.
DUIVENSPORT
LEIDE POSTDUIVEN CLUB
Uitslag van juniorenwedvlucht- met
oude en jonge duiven van Breda af
(afstand 65 km)
1 Lichtvoet; 26 Boogaards; 3 K. de
Groot; 410 v. Loon; 5, 11, 13 M. Y.
TUI; 7, 8 Brand; 9 Kalenberg; 12 Le
der; 14 v. Egmond; 15 K. Burger.
Ie 'overduif Van Egmond. Snelheid
eerste duif 1003 meter per minuut.
ATHLETIEK.
SLIJKHUIS TWEEDE TE
STOCKHOLM.
Alvorens Zondag deel te nemen aan
wedstrüden te Helsinki kwam Slijkhuis
gisteravond te Stockholm uit op de 1500
meter tegen enkele vooraanstaande
Scandinavische lange afstandlopers.
Onze Europese kampioen werd met 3
min. 52.4 sec. tweede achter de Zweed
Aberg, die een zeer goede race liep in
3 min. 51.8 sec.
DAMMEN
RIJNSBURGSE DAMCLUB
De Rijnsburgse Damclub speelde gis
teravond de eerste ronde van een bor
denwedstrijd. De uitslagen luiden:
le klasse: A. BrinkA. Vletter 0—2;
A. v. d. MeijP. v. Egmond Jzn. 11;
J. v. d. Mey—F. A. Verkuil 1—1; Joh.
KromhoutH. Ravensbergen 1—1; D.
SchoneveldW. Leeuwenburg Jr. 0—2.
2e klasse; H. Voorbergen—C. Zand
bergen 0—3; S. Heemskerk—H. Verkuil
0—2; W. v. d. HaakR. Heemskerk
0—2; C JungerlusL. Noort 20.
3e klasse: C. v. RossumJ. C Ho-
gewoning 20: J P. v. d. Berg—mr
Leeuwenburg 20; C. KromhoutAlb.
v. d. Meij 0—2.
4e klasse: C. Schaddee v. DoornJ.
den Mooij 2—0; M. v. DuinF. Bou-
man 2—0.
BILJARTEN.
VOORBODE VAN BILJARTSEIZOEN.
Als voorbode der competitie van de
Leidse Biljartbond vinden deze maand
de jaarlijkse wedstrijden om de wissel
bekers plaats. Gestreden wordt om de
Amstelbeker, de Z.H.B.-beker en de
ZHB-krans. Vier en dertig teams schre-
vep voor deze wedstrijden in; Maandag
ai.' wordt de eerste rqpde gespeeld.
(Vap een medewerker te Socrabaja).
Begin Maart werden in Soerabaja
enige gevallen van pokken geconsta
teerd. Sindsdien heeft deze ziekte in
Oost-Java en op Madoera niet tuinder
dan 2000 slachtoffers geëist, waarvan
meer dan de helft in Soerabaja en
ruim 700 op Madoera. In Soerabaja
werden in totaal ruim 3300 pokken-
patiënten geregistreerd. Dc kans dat
men de ziekte overleeft, is dus onge
veer een op drie. Zover ons bekend,
bevindt zich onder de slachtoffers
geen enkele Europeaan.
Uit deze getallen blykt wel, dat de
ziekte in dc provincie Oost-Java tot
nu toe niet ernstig is. Dc eerste ge
vallen buiten Soerabaja en Madoera
werden eerst enkele weken geleden
geconstateerd en indien men de zaak
in de provincie aanpakt, zoals men in
de stad en op Madoera tc werk is ge
gaan, of beter gezegd, niet te werk is
gegaan, dan kan het niet anders of
over enige tyd zal het aantal slacht
offers met sprongen omhoog gaan,
CONTROLE ONTBREEKT
VOLKOMEN.
Direct nadat gebleken was, dat cr in
Soerabaja pokkcnlijdcrs waren, werd
de stad pokkenbesmet verklaard, het
geen o a. wil zeggen, dat niemand, die
niet gevaccineerd is. de stad mag ver
laten of binnenkomen. Controle dus op
alle toegangswegen? Het zou inderdaad
U moet 't verkeer geen last aandoen.
Ook op de weg: Houdt Uw fatsoenI
VEILIG VERKEER
FEUILLETON
DE DOOD VAN
Oorspronkelijke Nederlandse
roman door
Olivier van Brakel
Opeens wordt het lanterfanten van
Stroomer de concierge te machtig. Het
is om zenuwachtig van te worden.
Steeds loopt die man een paar pas
jes heen en weer.
Als Vah Brussel hem roept, komt
Stroomer langzaam naar de school toe.
Wat doe je daar? vraagt de con
cierge streng, als hU de deur heeft
dichtgedaan. Ze staan ln de vestibule;
niemand kan hen vanuit de leslokalen
horen.
Ik wacht op iemand, liegt Stroo
mer.
Hm. Zeker op Esman? vraagt dc
cónoierge met een bepaald doel.
Nee. Op jou!
Op mU?!
Ja, op jou, ik wist wel dat je naar
(bulten zou komen om....
Nou, om wat?
Om iets tegen me te zeggen.
Ja, dat he'o je dan heel goed ge
weten. Het wordt hoog tijd, dat ik dit
eens tegen je zeg, begint Van Brussel
een breedsprakig betoog. Ik vind het
een schande dat iemand van jouw leef
tijd en afkomst op zo'n manier zijn tijd
naar de maan helpt. JIJ zwerft inaar
over straat of er niets beters te doen is,
Tn de school is het stil. Van veraf
klinken slechts enige stemmen van een
leraar en een leerling. Wel maakt Van
Brussel in zijn opwinding veel gerucht,
doch het vermag de stilte, die Stroo
mer om zich heen denkt niet te ver
breken. Bovendien spreekt de concier
ge. slechts voor zichzelf. Hij let vol
strekt niet meer op de man voor hem.
Hy ziet slechts zichzelf (in de ruit van
de deur) en is er geheel van onder de
indruk.
Dan hoort hy het gijuid van een
motorfiets in de verte. Zou het Zopan-
je zyn? Het is bijna niet mogelijk en
tochStom van hem dat hij die
motorfiets -niet in de plomp gegooid
heeft. Maar het leek hem nu eenmaal
onmogelijk, dat Zopanje. zou ontsnap
pen. Onderwyl komt het geluid van de
motorfiets steeds dichter oy. Snel over
weegt Stroomer wat hem te doen staat.
Een geluk dat hij niet meer op straat
is. Van hieruit heeft hij nog een kans
tc ontsnappen.
Even kijkt hij naar Van Brussel. De
man ls nog volkomen in zichzelf ver
diept. Hij praat maar.
Als ik dat nu eens met mezelf
vergelijk, Stroomer. dan meet ik je
zeggen, dat ik me er heel oest bij voel
Werken is een gezonde bezigheid. En
ik zal niet zeggen, dat ik het hier op
school gemakkelijk heb, maar het be
valt me toch best Whh.
Ontijdig breekt Stroomer het een
zijdig gesprek af. Als een zoutzak valt
Van Brussel op de granieten vloer neer.
Zo vindt Zopanje hem.
Nee maar. Wat heb jij daar, Van
Brussel? vraagt hij verbaasd. Je ziet
er uit alsof ze je een klap op Je hoofd
verkocht hebben.
De concierge is al over de bewuste
loosheid heen. Voorzichtig tracht hij
overeind te komen. In zijn hoofd klopt
en bonst het echter nog. Een val van
een trap zou niet erger geweest kunnen
zyn. Stroomer moet een zwaar stuk
yzer gebruikt hebben. Niettemin is riy
neg te dof in zyn hoofd om er zich
kwaad over te maken, hoewel hy de
tegenwoordigheid van geest heeft om
tegen Zopanje te zeggen:
Het is niets. Ik ben gevallen.
Dat inspecteurtje zal ik de ware toe
dracht niet vertellen, denkt hy scham
per. Dat zoekt hij zelf maar uit.
Je liegt, zegt Zopanje echter kalm.
dat was een tik van Stroomer Ja man,
met zulke lui moet je voorzichtig zijn.
Ach, stik vent, mompelt de con
cierge kwaad.
Maar Zopanje hoort hem al niet
meer. Er is weinig fantasie voor nodig
om te begrypen waar Stroomer zich
verschuilt. In de directeurskamer ech
ter merkt hy niets byzonders op. De
reiger staart nog steeds onbewogen
naar links en naar rechts. Binnen zUn
gezichtsveld liggen de boekenkast, de
divan, de stoelen en de kast.... Zo
panje heeft iets van een tijger, die zyn
prooi bespringt. Want de deur van de
kast staat op een kier.
In de kelder wordt Zopanje echter
teleurgesteld. Als hij met zyn zaklan
taarn de muren beschyrft, ziet hy
slechts grote stapels oud'papier. Stroo-
mr-r ls hier niet.
Het zou ook wel een wonder zijn,
denkt hy bitter. Zo'n gladde vogel als
Stroomer laat zich niet zo maar van
gen.
Het ruikt muf in de kelder. Zopanje
gaat. Het is nutteloos. Stroomer ls hier
niet, al is hy er vast van overtuigd,
dat hij er wel geweest is.
Als Zopanje op zyn motorfiets het
Oranjeplein afrydt, slaan de klokken
in de stad twaalf uur. Meteen drukt
Van Brussel, wiens hoofd verbonden is,
op het knopje van de bel. Einde der
lessen, einde van de morgen.
En? vraagt commissaris Vink ge
spannen. Maar Zopanje schudt mis
troostig zyn hoofd.
De vogel is gevlogen.
Commissaris Vink trekt zwygend aan
zyn pyp.
Dat is verduveld jammer, zegt hy
tenslotte.
Zopanje knikt.
Ja. En als U rekent, dat ik hem
had kunnen hebben. Ik heb een kost
bare fout gemaakt. Langzaam begint
hy te vertellen, wat hem in de afge
lopen uren is overkomen. Als Zopanje
enige tyd bezig is, trekt commissaris
Vink met steeds kortere tussenpozen
aan zyn pijp.
Je hebt nogal wat beleefd, zegt
hy verbaasd, als Zopanje zijn verhaal
verteld heeft.
En het waren niet zulke prettige
belevenissen.
In zekere zin heb je het er lelijk
bij laten zitten, vervolgt Vink, hoewel
ik aan de andere kant geneigd ben Iets
door de vingers te zien.
Er twinkelt een lichtje in de ogen
van de commissaris als hij Zopanje
langzaamaan rood ziet worden.
Maar mijn zegen heb je, hoor, zegt
hy vóór Zopanje van zijn verbazing
bekomen is, myn nichtje is een flink,
serieus meisje.
Hè? vraagt Zopanje niet byster
intelligent, hè?' Is Ella een nichtje van
U?
Haar moeder is een zuster van
my, vertelt de commssaris, dus
Ik val van de ene verbaamg in de
indere. verklaart Zopanje.
Commissaris Vink glimlacht fijntjes.
Ik hoop door jouw prestaties nog
eens in verbazing te geraken, zegt hij
dan.
Misschien spoediger dan U denkt,
antwoordt Zopanje optimistisch.
Als Zopanje 's middags naar huis
rijdt zijn alle politieposten in de om
geving gewaarschuwd voor de moorde
naar Stroomer, lang 1 meter 74, ge
bruind gelaat, helderblauwe ogen. Ge
heimhouding verzocht. Voordat ze de
man gearresteerd hebben, wil commis
saris Vink nog geen mededelingen aan
de pers doen. Geen voorbarig nieuws is
zijn stelregel. Het" wordt toch meestal
achterhaald, meent hy.
NEDER. BILJART FEDERATIE.
In de jaarvergadering van de Neder
landse Biljart Federatie, te Arnhem ge
houden, werd het bestuur als volgt sa
mengesteld:
Voorzitter: P. Verhoof (Tilburg); 2e
voorzitter: J- Bonnet iLeiden); le secre
taris: M. Neggers (Tilburg»; 2e secre
taris B. Abbenbroek (Arnhem); pen
ningmeester; J. J. v. d. IJssel (Utrecht);
commissarissenC. Posthuma (Wage-
ningen) en W. Luiten (Haarlem).
PREDIKBEURT
RUnsburgVliethof: Vrljdagnam 8 u„
ds M. J. Ottevanger van Leiden.
Ned. Hcrv. Kerk Beroepen te St.
Nlcolaasga G. Pettinga te Oostermeer; te
Garijp M. H. Geertsema te Fijnaart.
Aangenomen naar Heerlen (toez.) A. L.
Jalink te Ophemert.
Gercf. Kerken Beroepen te Water
graafsmeer (vac. D. J. Bocrkoel G. v. Andel
te Dieren en (vac. dr R. Schippers) J. C.
Gilhuis te Rotterdam-Zuid
Bedankt voor Augustlnusga-Surhulzum
P. v. d. Schaaf res.-legerpred. te Epe,
Chr. Gercf. Kerken Bedankt voor
IJmuiden J. Drenth te Amersfoort.
Gcrcf. Gemeenten Beroepen te Dor
drecht F. J. Dlckeman te Borssele.
Generale Synode der
Chr. Geref. Kerken
In de Woensdag te 's-Gravenhage voort
gezette zitting van de Generale Synode der
Chr. Geref. Kerken, rapporteerde dr B. J.
Oosterhof f van Utrecht over de bijbel
vertaling. Deputaten stelden voor., aange
zien bun arbeid ls afgelopen, dit deputaat-
schap op te heffen, maar op voorstel van
prof, J. J. van der Schuit besloot de
synode het echter to contlnuëren.
Vervolgens kwam aan de orde het rap
port in zake de zending onder de Joden.
Deputaten stelden voor candidaat M.
Bocrtlen beroepen predikant bij de kleine
kerk te Wormerveer speciaal voor dit werk
af te zonderen en hem daartoe twee Jaar
te Londen of te Bazel te doen opleiden.
Aangezien de synode over deze zaken niet
eenstemmig was. besloot de synode een
commissie te benoemen die met concrete
voorstellen komen zal.
Besloten werd Zondag 1 October een
zendingszondag te houden.
Uitvoerig hield de synode zich tenslotte
bezig met het rapport van deputaten naar
artikel 13 der kerkenorden (verzorging
van emeritus-predikanten, predikants
weduwen en wezen. De synode besloot bij
deputaten aan te dringen om zo mogelijk
te komen tot vorming van een reserve
fonds. -
Hierna werd de vergadering verdaagd.
de enige oplossing zyn, doch wij moeten
nu, bijna een half jaar nadat Soerabaja
pokkenbesmet werd verklaard, de eerste
contróle-post nog ontdekken. „Geen
personeel", wordt geantwoord, wanneer
er naar gevraagd wordt.
GEEN VERPLEEGRUIAITE.
Ruimte om de pokkenpatiëntcn ie
verplegen is evenmin in voldoende r/iate
beschikbaar. In Soerabaja werd een
vleugel van een kleine krankzinnigen
inrichting als barak aangewezen. Het
gebouwtje biedt volgens de gezond
heidsdienst nauwelijks plaats aan 150
personen. Op een gegeven moment la
gen er niet minder dan 270, welke ge
volgen dit voor de verpleging, had 'be
hoeft nauwelijks gezegd te worden
Zelfs volgens Indonesische begrippen
liep het de spuigaten uit. En dat wil
Heel wat zeggenNatuurlijk zijn c
in Soerabaja genoeg gebouwen te vin
den, die als noodziekenhuis kunnen
worden ingericht. Geen enkele instan
tie wenste daar echter haar medewer
king aan te verlenen. Tenslotte werd
een militaire barak door het leger af
gestaan. Dé inrichting vorderde drie
dagen. Juist toen de eerste patiënten
zouden worden overgebracht, kwam er
bericht, dat de barak: direct weer aan
hot leger moest worden teruggegeven,
omdat er nieuwe troepen zouden aan
komen. Die troepen zijn er thans, drie
weken later, nog niet. De barak staat
leeg en dc pokkenpatienten zijn voor
lopig drie of vier hoog blijven liggen.
In het regentschap Bangkalan op Ma
doera nam de ziekte op een gegeven
moment zeer ernstige vormen aan. Het
ziekenhuisje in het stadje Bangkalan
kon natuurlijk het werk op geen stuk
ken na aan. Het was al overbelast door
de patiënten uit het stadje zelf. De ge
zondheidsdienst oordeelde, dat er toch
ook iets gedaan moest worden voor de
zieken op het platteland, die allen alsof
het kiespijn betrof, thuis verpleegd
werden Er zouden dus barakken ge
bouwd worden. Er was echter geen Ma-
doerees te vinden, bereid om ook maar
met zijn pink te helpen aan het opzet
ten van deze barakken. Stel je voor een
ziekenhuis te bouwen, waarheen straks
misschien je zieke vrouw of je zieke
kind zou worden gebracht. Daar kwam
niets van in. En dus heeft de gezond
heidsdienst zijn schone plannen mav
weer laten varen.
AANTAL GEVALLEN GROTER
DAN OPGEGEVEN.
Inmiddels is het aantal pokkenpatiën-
ten in Bangkalan tot ruim 5000 geste
gen. Dat is dan het aantal, dat men
heeft kunnen registreren. Het zijn er
natuurlijk veel meer. Ze worden angst
vallig verborgen gehouden als er een
dokter of een ziekenverpleger zijn neus
vertoont.
VOORLICHTING....
Oost-Java heeft een voorlichtings
dienst met een arts aan het hoofd en
een kleine honderd man in diengt. Deze
arts houdt van tijd tot tijd voorlich
tingsbijeenkomsten. Onlang s woonden
we er een by.
Anderhalf uur lang stond de dokter te
praten over dc eenheidsstaat, Korea
cn over dc Kortenaar. Toen hy einde-
lyk klaar was, merkte een van de
aanwezigen op, dat hetgeen de doktor
verteld had al dagen geleden in de
kranten had gestaan. Zou, zo vroeg
hy verder, het niet beter zijn, als U
de bevolking eens wat ging vertellen
over bestrijding van pokken en derge
lijke gevaarlyke ziekten? De dokter
gaf hierop geen antwoord.
De vraagsteller was een verpleger van
de gezondheidsdienst. Hy vertelde da
gelijks doden in de kampongs te vin
den. die zijn overleden aan pokken,
zonder dat iemand ook maar de moeite
heeft genomen een arts Indonesië
heeft er duizenden tekort te waar- j
schuwen.
Men zegt weieens, dat Amerika net
land is van de onbegrensde mogelijk
heden. We hebben nooit kunnen con
troleren of dat waar is. Wat we wel zo
langzamerhand door beginnen te Krij
gen, is dat Indonesië het land is van ne
onbegrensde onmogelijkheden. Die on-
mogelijkheden kosten wel een paar
mensenlevens, maar dat schijnt minaer
belangrijk te zijn.
(Wordt vervolgd)
80). Terwyl de Gemaskerde er met
de Koninklyke Schat vandoor was
terwijl Joris Goedbloed spoorloos ver
dwenen was terwyl de hovelingen en
soldaten bezig waren, hun bezwymde
Koning weer by te brengen terwyl
dat alles gebeurde, wilde de vervelende
Graaf Isen Grim Panda eens flink aan
pakken. „Ik vertrouw Jou niet, vrindje!"
zei hy dreigend, „jy speelt een vreemde
rol! Ik moet meer van je weten! Ik
waarschuw je! Je maakt me kwaad!"
Maar intussen stond Panda's besluit
vast, Hy wilde niets meer met edellie
den te maken hebben! En dus klemde
hy zyn geld tegen zich aan en rende
weg.
„Het spyt me wel, Graaf", riep hy,
„maar ik zal een ander keertje wel weer
eens met u praten! Nu ga ik eerst een
nieuw leven beginnen!" Enrrroets!
daar ging hyde poort uit en de
ophaalbrug over en de landweg op.
.Ziezo!" dacht hy biy. „Joris Goedbloed
is weg, en de Gemaskerde is weg, en
de Schat is wegen nu ga ik ook
weg! Lekker!"
Dat was heel mooi. En nu kunnen wy
ander dit verh°al zetten;
EINDE. a
Hm! Jaehkunnen we dat er
wel onder zetten? Ik weet het eigenlyk
niet, want wie stond daar rustig mid
den op die landweg, verdiept in eer,
aandachtige beschouwing van het land
schap en genietend van zijn sigaret?
Wie? Joris Goedbloed! Ja ja! Dat be
tekent iets! En zo ls dan het einde van
dit ene verhaal weer het begin van een
ander, waarin we nog meer zullen ho
ren van de Gemaskerde, van Isen Grim
en Bruno, van Bellino en Martinus en.,
tja, en ook van Joris Goedbloed. want
die ls nu eenmaal onvermijdeiyk
VOOR VRIJDAG 8 SEPTEMBER
Hilversum i (402 M.) VARA 7.00:
nieuws; 7.13. gram.muzick; 8,00: nieuws
jen weerberichten; 8.18: gram muziek: 8.50.
voor de vrouw; 9.00: gram.muziek; (9.30
9.35: waterstanden). VPRO 10.00: „thuis",
causerie: 10.05: morgenwijding: VARA
10.20 voor de vtouw: 10.45: kamerkoor:
11.05: voordracht; 11.25: radiorevue: AVRO
12.00: Vioolspel: 12.30" mededelingen;
12.33. sportpraatje: 12.45: gram muziek:
13.00: nieuws; 13.15: orkestconcert: 14.00"
voor de vrouw; 14.20: kamerorkest: 15.00.
voordracht: 15.20: gram muziek: VARA
16.30: voor de Jeugd; 17.00: gram.mu
zick: 17 20: muzikale causerie: 18.00:
nieuws; 18.15 Feliclatlcs; 18.50: gram.mu
ziek; 19 00: .iDenk om dt bocht"; 19.15:
pianospel; VPRO 19.30' .Op bezoek b\j
anderen", causerie: 19.45" godsdienst
historisch congres te Ambterdam; 19.55:
berichten: 20.00: nieuws. 20 05 boekbe
spreking; 20.10: Gamclanmuzlek", 20.30
godsdienstige causerie- VARA 21.00: ver-
zoekprogr.: 21.40: cabaret 22.00: buiten
lands overzicht; 22.15: -erzoekDrogram-
ma: VPRO 22.40: „Vnndaaz", causerie:
22.45: avóndwyding: VARA 23.00: nieuws;
23.1524.00: gram.muzlek.
Hilversum TI (298 M.) NCRV 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
gram muziek: 7.43: een woord voor de
dag; 8.00: nieuws en weerberichten: 8.15:
eewiide muziek; 8.45 sextet: 9.15: voor
de zieken; 9.30: gram.muzlek: 10.30: mor
gendienst: 11.00: viool en piano: 11.30*
lichte muziek; 12.00: qram.muziek; 12.30:
mededelingen: 12.33- amusementsmuziek:
13 00: nieuws: 13.15: mandolinemuzipk-
13.45 gram.muzlek: 14 40-i voordracM:
16.00- mannenkoor: isao: ernm.muziek:
15.40- voordracht: ifino- gram muzlpk-
'6 10 nlanoconrert" 16 30: kamermuziek;
17.00* wetenswenrriie allerlei: 17 90: «ra-
mofnnnmuz.- 17 45" Gil en de SSR". enu-
cprle: 18.00: voeaal onsembl.-- 15.15:
LWV-kwartfer- 18.30- .oor de stuw
krachten: 10 00- nieuws- »n weerberich
ten: 19 15" reo-erlnecnit-»er>dlng: loav
grern.mu^lcV: lOdn- i-nd'nicrent. op 00:
UleilWS" 20.05" Pertin PHUharmnnlseh rr_
solist 91 ao- Pon ha-t nrWm- do 1
-'om" cans"'!®- 21 50 n-"vvor-->rto-nrlcoot" I
2226: oratnriuirive'-oiilo'lT.i». ^"harmn-
nlKCb erkent O-, sr»U«t»vi- nO n rt- j
nverrVnld""- ->3 0f) n «aiv—U.nn
<rr*m W17I0V
Min 3 dlstribiif{enet - 7 05 Gram. 7 30
Kron., 7.40 Gymn., 7.50 Gr., 8.05 Cone., I
9.05 Gram. 10.00 Ménage en Musique-
11.00 Sonate v. Beethoven. 11.25 Gr^.
Welsh rhapsodle. 12.00 Gram 12 32 oro
roepork.. 13.15 Orgel. 13.30 Deuntjes. Uju
Zangrecital, 14.30 Balletmuz.. 15 00 Gram..
16 00 Rich. Strauss. 16.30 Kamen#»*--
17.10 Voor de zieken: 18 00 v. f°'°"
19.30 Edinburgh festival. 21.15 Kalciaw-
coop. 21.30 Gram.. 22.15 Verz.pr, 23.ua
Concert.
LUn 4 distributienet 7.15 Spa Orch-
7.50 Lift up your hearts, 8.10 Cone., sm»
Verz.pr.. 10.00 Rob Cleaver., 10.30 Mejo
dians, 11.00 Serenade Orch.. 1130 at
nrk.. 12.00 Gram.. 12.30 v. d. Arb13 w
Rumba-ork.. 13.45 v d. kinderen, i
BBC Midi. Licht Orch 15.00 Acc""{j"
15.30 v. d sold.. 15.45 Ork Leon,
13 VJl
Da-bock. 16.30 BBC Welsh orch..
Acc. recital. 17.30 Ore 18 00 BohemlM
Players. 18.30 Here's Howard, 18.4b U"
dob Light Cane, orch.. 19.30 Henry Woo
Prom. conc. 3100 Gram. 22.15 Dansott.
23.00 Gltaar-kwartet 23.15 Orgel.
AGENDA
VRIJDAG
Breestraat 27: Ledenvergadering I*fS'
zaal Reuvens. 8 uur nam.
TENTOONSTELLINGEN, ENZ.
Rijksmuseum voor Volkenkimde: Ten-
toonstelling van dieren. 10—5
's Zondags 1—5 uur (tot 13 Septemtj"'
BIOSCOPEN'
Trianon „Voor wlen dc klok
(18 J.) Zondag 2 5 en 8.15 uur; oif
dagen 2.15 en 8 uur.
Kex „Afspraakje met Judy"
Zondag 2 15. 4 15. 7 15 en 9 15 uur,
overige dagen 2 30. 7 15 en 9 15 uur
LI tin ..Abbott en Costello m Hollywood,
(alle 1 Zondag 2 30, 4 45. 7 en 9 15 uur.
overige dagen 2.30. 7 en 9 15 uur.
Lnxnr ..De groene hel" (18 I
2 30 4 45. 7 en 9 15 uur; overige "W"
2.30 7 en 9 15 uur.
Casino „Ergens ln Europa" 0&
Zondag 2 30 4 45 7 en 9 15 uur; overig"
dagen 2 30 7 en 9.15 uur.
De avond- nacht- en Zondagsdienst dti I
iDiU-heKPn te Leiden wordt v«n
2 Sept 13 UUI tot /.Hierdae 9 Sent 3
afgenomen door Apotheek DUD'e
Nieuwe Ri»n 18 tel 20523 en de Poe»
Agotheék Dne7a>ira*i 31 tel 20313.
Ie Ocs.stgeeat duur de Oeg->ti;,<'^,£
Apotheek. Wlibelmlnaparjt 8. tel. -'6-
