Definitief ontwerp voor nieuw
Leids Stationsgebouw
Scliepping ir H. G. J. Schelling f Hoe staat het I
Janudri 1952 in gebruik
i f\ p 1 I er mee (XIX)
Frontbreedte 66 meter,
toren 26 meter hoog
r
Onder het gebouw komt een
stalling voor plm. 2000 rijwielen
J
Scherpe Sovjet-nota over het
neergeschoten Sovjet-vliegtuig
Malik plaatst weer eens een veto
Reeds in 1939 was men
aan het tekenen
Vooraf dient gezegd te worden, dat
in Utrecht „niet over één nacht ijs
segaan". Reeds in 1939 om precies
ajn op 12 September werd de eer-
ontwerptekening gemaakt. En zo is
ïl doorgegaan tot 9 Augustus 1944, het
tJsUp. waarop men in Utrecht, znj het
elljk. een streep onder de voorberei
de werkzaamheden plaatste. Doch
a had dan ook ir Schelling 44 ver-
üüende tekeningen in portefeuille.
f),!e Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Donderdag 7 September 1950
Tweede Blad No. 27095
Xadat w(j onze lezers in deze serie nu al vele maanden achtereen regel-
ilij op de hoogte hebben gehouden van de gestadige voortgang van de
se spoorwegwerken, prijzen wij ons gelukkig hen thans in kennis te kun-
brengen met het definitieve ontwerp van het Stationsgebouw, met de
roering waarvan vele tonnen zijn gemoeid. Een onderhoud met de architect
i dit voor Leidens „in- en afvoer" straks zo belangrijk gebouw, Ir H. G. J.
idling, bracht ons de gewenste inlichtingen. In het hoofdgebouw der Ned.
serwegen te Utrecht heeft hij ons. ondanks zijn zeer bezette tijd behalve
ontwerp is ir Schelling met nog 5 dergelijke objecten, w.o. het Stations-
-ïvow te Hengelo en Enschede, belast ontvangen, en daar hebben wjj met
gebogen gezeten over stapels schets- en situatie-tekeningen en „ons"
iadonsgebouw als 't ware van steen tot steen zien groeien.
Na de oorlog is men weer direct aan
het projecteren, aanvullen en wijzigen
geslagen, totdat uiteindelijk het hierbij
afgedrukte definitieve ontwerp werd
aanvaard. Inmiddels was het dossier
van ir Schelling wederom met enkele
tientallen tekeningen uitgebreid.
430 PALEN MOETEN DE
GROND IN.
Evenals met de viaducten het geval
is, komt ook dit gebouw geheel op palen
te staan. Niet minder dan 430 palen,
waarvan de lengte varieert van 13 tot 20
meter, moeten er de grond voor in!
Achter de thans al weer enkele we
ken geleden geplaatste schutting is men
reeds druk bezig met de voorbereidende
werkzaamheden: het graven van de
bouwput, waarin straks deze palen zul
len verdwijnen. Indien alles volgens
schema verloopt en tot heden lukt
dit zullen de hei-werkzaamheden plm.
6 weken in beslag nemen, waarna on
middellijk met het storten" van de kel
dervloer wordt begonnen.
STALLING VOOR PLM. 2000
RIJWIELEN.
Keldervloer. Dus een kelder? Inder
daad onder het gehele gebouw komt
een kelder, welke als rijwielstalling zal
worden ingericht. Behalve dat hier
plaats zal zijn voor pl.m. 2000 rijwie
len van treinreizigers, komt er nog
een afzonderlijke ruimte voor 100 rij
wielen van het personeel. Dit aantal
van 2000 lijkt groot doch is toch niet
te royaal. De ervaring heeft n.l. ge
leerd, dat steeds meer van de rijwiel
stallingen gebruik wordt gemaakt en
dat bovendien de vraag naar stalling
zich merkwaardigerwijs mede richt
naar het aanbod van mogelijkheden.
Ten einde tijdverlies te voorkomen en
vooral ook om de kelder laag te houden,
ls de Inrichting van deze kelder zó ge
projecteerd dat de fietsen „gelijkvloers"
worden geparkeerd, in zgn. ..banaan-
stellingen". Dus niet in twee rilen boven
elkander.
FRONTBREEDTE VAN 66 METER
Het geraamte van het gebouw, dat
een frontbreedte krijgt van 66 meter
nagenoeg de lengte van de geplaatste
schutting wordt opgetrokken van ge
wapend beton. De tussenliggende ruim
ten worden opgevuld met baksteen
en uiteraard met ramen en deuren.
De toren, die benut zal worden als
schoorsteen van de centrale verwar-
mlng, wordt 26 meter hoog. In deze
toren zullen ook drie, 's avonds ver-
lichte, klokken worden aangebracht.
Vóór het ten dele met één verdieping
opgetrokken hoofdgebouw komt een 1
Ir H. G. JSchel'
ling, de bouwmees
ter van het Leidse
stationsgebouw.
hoofdzakelijk in glas ontworpen hal.
Rond deze hal loopt een brede door zui
len gesteunde luifel, welke aan de voor
zijde, ongerekend de zuilen in de glas
wand van de hal, wordt gesteund door
2 rijen pilaren. Op de tekening is deze
middelste rij zuilen weggelaten. Boven
de luifel worden kleine betonnen raam
pjes (zgn. Claustra's! aangebracht, welke
een aardig lichteffect zullen geven Ln
de hal.
HAL WORDT 29 METER
LANG EN 11 BREED.
De hal van elk Stationsgebouw een
belangrijk en veelal ook Imposant on
derdeel is royaal van opzet: 29 meter
lang en 11 meter breed. Welk een ver
schil met de huidige bekrompen situa
tie!
Aan de achterzijde van deze hal ko
men de plaatskaartenlokettenzes in
getal. Aan de linkerkant zijn de toe
gangen ien ook de uitgangen) tot de
perrons geprojecteerd, welke men vla
een 8 meter brede tunnel bereikt
Terwijl men aan de linkerzijde van
het gebouw en op de eerste verdieping
de dienstvertrekken aantreft, is de rech
terzijde bestemd voor de bagage-ruimte
terzijde bestemd voor de bagage nenen
en de afdeling van de Posterijen.
OVERDEKTE PERRONS,
DOCH GEEN TOTALE
OVERKAPPING.
Hoewel uiteraard de perrons, waar de
wachtkamers komen, overdekt zijn, komt
over de diverse perrons geen totale
overkapping, zoals b.v. op de stations te
Den Haag en Amsterdam. Behalve fi
nanciële, zijn het ook aesthetische en
technische bezwaren, welke hiervan
hebben doen afzien.
Op onze tekening, die het toekomstige
Stationsgebouw doet. zien vanaf het
trottoir voor het gebouw van de Kamer
van Koophandel, zijn rechts en links
nog zichtbaar de glooiingen van de nog
aan te leggen spoordijk. De hoogte van
deze dijk komt ongeveer tot even onder
de vloer -van de eerste verdieping.
JANUARI 1952 IN GEBRUIK.
Indien zich geen stagnatie bij de bouw
voordoet, rekent men er op. dat het
nieuwe gebouw in Januari 1952 het
tijdstip waarop men over hoog spoor
zal gaan rijden in gebruik kan wor
den genomen.
Amerika weigert de nota
De Sovjet-unie heeft aan de Ame-
nkaanse ambassadeur te Moskou een
nota willen overhandigen, waarin
*ordt geprotesteerd tegen „het aan
dien en neerschieten van een Rus-
Msch vliegtuig buiten de kust van
"otea door elf Amerikaanse gevechts-
"legtuigen", doch Alan Kirk wilde de
°ota niet accepteren. Te Washington
J°nd het departement de nota terug,
,0fn de Sovjet-gezant deze had ge
tocht,
he nota zegt:
J, ^Ptèmbèf om 19,44 uur (Koreaanse
jol bevond zich een tweemotorig vlieg-
van de Sovjetrussische luchtmacht
winder bombardements- of torpedo-
u^trag" op een oefenvlucht met Port
Sbur als uitgangspunt. De Ameri-
ginie regering heeft een „leugenaoh-
versie" gegeven door te beweren,
Sovjetvliegtuig boven een Ame-
schip had gevlogen. De Sovj et
hische regering verwerpt de Ameri-
«nse versie van het incident,
"et Sovjetvliegtuig werd zonder enige
Men
aangevallen door elf Amerikaanse
Het stortte brandend ln zee, acht
len Zuiden van het eiland Hai-
S i? Het Russlsche vliegtuig vloog
alleen niet over een Amerikaans
JyP. maar naderde het zelfs niet. Het
j.'pd zich op een afstand van meer
D '0 km van het. schip.
.het schoot niet op Amerikaanse
j^ers. De Sovjet-regering staat er op.
I 1 een nauwkeurig onderzoek wordt
gesteld, dat dp verantwoordelijken
gorden gestraft en dat het verlies
'tolt vergoed."
Kadio-Moskou heeft voorts gezegd.
7* volgens de Amerikaanse ambas-
peur de Amerikaanse strijdkrachten
het gebied van de StUle Oceaan
adergeschlkt zijn aan de Verenigde
alIes en dat de kwestie moet worden
bezien ln de Verenigde Naties en niet
door de Amerikaanse regering.
Onder dit „voorwendsel", aldus Radio-
Moskou, weigerde de ambassadeur de
nota in ontvangst te nemen. Volgens de
radio werd de nota aangeboden door
de Russische minister van buitenlandse
zaken Wysjinsky zelf, die ambassadeur
Kirk er op wees, dat „een dergelijk mo
tief geheel ongegrond" was, aangezien
het Incident niet in verband stond met
de militaire operaties in Korea.
De Sovjetrussische afgevaardigde in
de Veiligheidsraad, Jakob Malik, heeft
in de raad de Sovjetrussische protest
nota voorgelezen over het „ongemoti
veerd neergeschoten" vliegtuig De kwes
tie diende echter tussen de twee landen
geregeld te worden, zo zeide hij.
Warren Austin, de Amerikaanse afge
vaardigde, zeide, dat de Veiligheidsraad
diende te beslissen wat er zou gebeuren.
Malik, die schadevergoeding van de
Verenigde Staten eiste, zeide dat de
zaak niets uit te staan had met de Ver
enigde Naties.
De Raad maakte uit, dat de kwestie
op de agenda zou worden geplaatst en
op het daarvoor passende tijdstip be
sproken zou worden.
Daarop kwam de Amerikaanse nota
aan de orde. Tsjang, de gedelegeerde
van nationalistisch China, gaf zijn steun
en sprak de beschuldiging uit, clat op
het ogenblik twee divisies der Chinese
commun5«ten aan de zijde der Noord-
~trijden
Negen leden van de Raad stemden
voor het Amerikaanse voorstel. Zuid-
Slavië onthield zich van stemming.
Malik, die natuurlijk tegen stemde,
plaatste zijn veto. Hij torpedeerde
daarmee een besluit dat drie punten
bevatte: a. een veroordeling van de
Noordkoreaanse regering, die zich te
gen de Verenigde Naties blijft ver-
Engelse regering legt
defensieplan voor
ZAL CHURCHILL TEVREDEN ZIJN?
Het Britse kabinet heeft een motie
opgesteld, waarbij de volgende week
aan het parlement om goedkeuring
gevraagd zal worden voor zijn defen
sieprogram, dat zich uitstrekt over
een periode van drie jaar en waarvan
de kosten geraamd zijn op 3.4 milliard
pond sterling.
Men verwacht, dat het defensiedebat
in de spoedzitting van het parlement
drie dagen zal duren, te beginnen
met Woensdag a.s.
De regering zal in deze periode een
wetsontwerp indienen, dat voorziet in
verlenging van de dienstplicht van 18
maanden tot twee jaar.
Winston Churchills conservatieve
„schaduwkabinet" zal binnenkort bij
eenkomen om te beslissen of de con
servatieven een motie van afkeuring,
waarbij de defensieplannen als on
voldoende worden aangemerkt, zullen
indienen of niet.
De minister van bevoorrading, George
Straus, die geen lid is van het kabinet,
maar wel de vergadering bijwoonde, gaf
te kennen, dat het kabinet ook aandacht
geschonken had aan de controverse
over de Britse export van machine-
werktuigen naar de sovjet-unie.
Waarschijnlijk zal dit onderwerp door
Churchill in het parlement ter sprake
worden gebracht.
zetten; b. een oproep tot alle landen
om dat verzet te brekenc. een ver
zoek aan alle naties om steun aan de
Voordkoreanen te stuiten en alles te
doen om het conflict te beperken.
Een Russische resolutie die de te
rugtrekking eiste van alle vreemde
Iroepen in Korea, werd met acht te-
zen één stem (Malik) verworpen.
Egypte en Zuid-Slavië onthielden zich
zan stemming.
Dit was de 44ste maal, dat de Sovjet
unie van haar vetorecht in de Veilig
heidsraad gebruik maakte.
De zitting werd vervolgens tot heden
verdaagd. j
Stakingsdreiging in Italië
neemt een aanvang
ALLE BONDEN WERKEN SAMEN.
Het centrale comité van het onder
communistische invloed staande Ita
liaanse algemene vakverbond heeft op
een te Turijn gehouden bijeenkomst
het besluit bevestigd reeds door de
afgevaardigden van de arbeidskamers
der verschillende provincies goedge
keurd om binnenkort een campagne
te beginnen ter ondersteuning van de
door de vakbonden aan de werkgevers
gestelde eisen aldus meldt de correspon
dent van de Times te Milaan.
De Christeiyk-democratische, vakbond
en die van de unitaristische socialisten
hebben zich ten deze bij de commu
nistische vakverenigingen aangesloten.
Het initiatief voor de „September-
strijd". zoals de voorgenomen campag
ne genoemd wordt, is uitgegaan van de
christelijk-democratische vakvereni
gingsleiders. De doeleinden werden be
gin Augustus door een gezamenlijk co
mité van de drie organisaties vastge
steld. Zij houden in: herwaardering van
de lonen van bureau-employé's en ge
kwalificeerde en geschoolde handarbei
ders. bevestiging van een eerder geslo
ten overeenkomst tegen ontslag van in
dividuele arbeiders zonder toestemming
van een commissie van werkgevers en
werknemers en hernieuwing van natio
nale contracten voor sommige catego
rieën van arbeiders, speciaal in de tex
tielindustrie.
De werkgevers hebben zich eens ver
klaard met herwaardering van de lonen
van bureau-employé's. met uitzondering
van de minder-betaalden: ten aanzien
van gekwalificeerde en geschoolde
handarbeiders wensen zij zekere com
pensaties.
DE ZUIVERING IN DE S.E.D,
Volgens Wesl-Berlijnse persberichten
zou de veiligheidsdienst van de Sovjet-
Russische zone een vijftig km brede
strook om Berlijn onder verscherpte be
waking van de volkspolitie gesteld heb
ben, om de vlucht van meer slacht
offers van de zuivering onder leidende
leden van de SED te verhinderen. Ver
der zouden de grenzen van Oost- mei
West-Berlijn door versterkte patrouilles
van de volkspolitie worden bewaakt.
De roden wroeten in he*
Midden-Oosten
AANVANG VAN ACTIE IN
KOERDISTAN.
Volgens een correspondent van de
„Manchester Guardian zijn er aanwij
zingen, dat „uitgebroken gevechten in
Perzisch Koerdistan meer zijn dan een
louter plaatselijke aangelegenheid". De
correspondent schrijft dat in de afge
lopen maanden door de zender van de
..democratische omroep van Azerbeids-
jan". die in Sovjet-Russisch Trans-Kau-
kasië staat, steeds krachtiger propa
ganda tot de Koerden is gericht. Op 26
Augustus, aldus de correspondent, werd
door de radio tot de Koerden gezegd,
dat,, wanneer het tot gevechten zou ko
men, de Perzisch? garnizoenen „hun
wapens in de steek" zouden laten, zo
dat. de Koerden zich deze wapens zou
den kunnen toeëigenen.
Op 13 Augustus had de radio instruc
ties gegeven voor de „viering van de
verjaardag van de stichting der demo
cratische partij van Koerdistan" die
„ook ten koste van bloedvergieten" uit
gevoerd moesten worden, aldus de cor
respondent, die verder zegt, dat de ge
noemde omroep wrok tegen de Ameri
kanen tracht aan te kweken, o m. door
te berichten, dat de Amerikanen in
Korea mensen „levend begraven en in
ovens geworpen" hadden.
De correspondent, meent een aanwij
zing te zien, dat de ongeregeldheden
misschien naar andere landen van hei
midden-Oosten zullen overslaan ln een
mededeling van genoemde radio op 21
Augustus, dat de sjah van Perzië over
maat-egelen tegen de Koerden overleg
pleegde met de Turkse en Iraakse re
geringen.
WEST-DUITSE UITVOER NAAR
OOST-EUROPA.
Geen strategisch oorlogsmateriaal!
De geallieerden nebben er bij de
West-Duitse regering op aangedrongen,
haar exportpolltiek ten aanzien van de
landen in de Russische invloedsfeer te
herzien voor '-over het strategisch ior-
'ogmateriaa; betref! zulks „ln het
licht van d? laalste iebeurtpno-en n
ae wereid" Het was noodzakelijk je
contröle aan de grens tussen West- en
Oost-Duitsland te verscherpen.
Treinongelukken in Brazilië
36 SLACHTOFFERS.
Bij twee treinongelukken in de staat
Sao Paulo (Brazilië) zijn 36 mensen om
het leven gekomen en werden er meer
aan 110 gewond. Het eerste ongeluk,
waarbij 36 personen de dood vonden en
ongeveer 100 werden gewond, gebeurde
bij Pantojo, 200 km. van de stad Sao
Paulo. De trein ontspoorde en verschei
dene wagons kantelden.
Bij het tweede ongeluk kwam een
goederentrein in botsing met een pas-
sagierstrein. Twaalf vrouwen werden
gewond.
Skymaster geëxplodeerd
ELF DODEN.
Een Amerikaanse Skymaster met 11
personen aan boord 7 passagiers en
4 leden der bemanning is in midden-
Japan geëxplodeerd. Allen zijn omge
komen. Onder de passagiers waren drie
Amerikaanse oorlogscorrespondenten.
Drie andere passagier waren kort tevo
ren op een luchtbasis uitgestapt.
GRIEKSE REGERINGSVERKLARING
Sofocles Venizelos, de nieuwe liberale
eerste-mlnlster van Griekenland, 1»
met zijn liberaal-socialistische regering
verklaarde, dat de politiek van de re
gering er op gericht is „de vrede te be
schermen".
Hij voegde er aan toe: „De regering-
voor het parlement verschenen. Hij
weigert de natie moreel te ontwapenen,
zolang geen bewijzen voorhanden zijn,
dat. de vijanden van Griekenland be
rouw hebben".
„Maar als dit berouw oprecht is, zal
de regering niet aarzelen verder te gaan
dan de door het vorige kabinet uitge
stippelde clementiemaatregelen"
T.U.C.-CONGRES OVERWEEGT
CONTROLE OP ATOOMBOM.
Op het jaarlijks congres van het En
gelse vakverenigingscongres (T.U.C.) is
een reso.utle over controle op de atoom
bom bij schriftelijke stemming verwor
pen De ifgevaardigden die voor de ver
werping stemden vertegenwoordigen
5 601 000 leden, die tegen stemden
1.972 000 In de resolutie werd de rege
ring verzocht in de VN opnieuw de
■cwestie ter sprake tp oren gen van tn-
".ernationale "jntróie er, supetvislr -an
jt productie jet atoomenprgi hp- er-
V?lan van •omwapens en de ve ma
tiging 7an alle atoombumvoorraden.
