Regering verhoogt lonen met 5%
tot 180.- per jaar
Vakbonden slechts gedeeltelijk tevreden
en
werkkracht
WEERBERICHT
Verhoging van kinderbijslag en
andere sociale uitkeringen
wordt overwogen
Productieverhoging en beheersing
prijspeil blijven noodzakelijk
Critiek op dispensatie-mogelijkheid,
ontbreken prijsstop en loongrens
8.59 uur:
laatste klap op laatste paal
Voor het viaduct aan Rijnsburgerweg
zijn thans 894 palen geslagen
89ste Jaargang
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1950
No. 27095
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W, Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 4.50 per kwartaal: 35 cents per week
Telefoon Dir. en AdoL: 25041: Red. 2150?
Witte Singel 1. Lelden - Giro no. 67055
HETGEEN reeds geruimen tijd viel
te voorzien is gisteren geschied:
de regering heeft zich voor de
tteede maal binnen een tijdsverloop
iTnegen maanden genoodzaakt gezien
i algemene loonsverhoging van 5% af
kondigen. Stelde zij in Januari deze
r»rhoging nog. facultatief (al werd ze
varerzijds dringend aanbevolen) thans
pat zij nog een stapje verdei- en wordt
toeslag zonder meer imperatief voor
geschreven met inachtneming overigens
een jaarlijks maximum van f. 180
toor mannelijke en vrouwelijke werk
luiers boven de 23 jaar. De regering
erkent dat het algemeen prijspeil sinds
Januari j l. met ongeveer 5rr is gestegen,
doch desondanks geloven wil niet. dat
deze nieuwe aanpassing reeds op dit
njenblik zou hebben plaats gevonden,
vanneer niet de recente ontwikkeling
cp de wereldgrondstoffenmarkt daartoe
tad genoopt.
Juist in de laatste weken viel een
scherpe stijging in het prijspeil van di
verse noodzakelijke artikelen, zoals wol
en leer. te bespeuren en deze opgaande
lijn was ook op de binnenlandse markt
jsaar al te duidelijk waarneembaar.
Juist waar het hier onmiddellijke le
vensbehoeften betreft, valt het niet te
ontkennen, dat de situatie voor de kleine
man hoe langer hoe moeilijker werd en
j steeds groter moeite had de eindjes
ran elkaar te knopen. Vooral In deze
kring zal het jongste regeringsbesluit
dan ook met onverdeelde en volkomen be
grijpelijke instemming worden begroet.
UITERAARD, zouden wij willen
schrijven, is het enthousiasme in
ondememerskringen aanzienlijk
minder groot. Het khn dat ook onmo
gelijk zijn. Want het is niet alleen, dat
de 5% loonsverhoging een, ook door de
regering erkende, aanzienlijke verzwa
ring inhoudt voor het Nederlandse be
drijfsleven, maar deze last wordt nog
verzwaard door de doorwerking dezer
verhoging in op de loonbasls ingestelde
belastingen voortvloeiende uit Ongeval
lenwet, Ziektewet, Ziekenfondsbesluit
en Vereveningsbelasting.
_.i alsof dit alles nog niet genoeg is,
stelt de regering een verhoging in uit
richt van andere sociale lastenkinder
bijslag. overbruggingsgelden e.d. Ver
plichtingen, welke weliswaaar niet u i t-
s lui tend op de werkgevers drukken,
doch waarin zij toch ongetwijfeld zullen
moeten participeren, omdat deze gelden
nu eenmaal voortkomen uit de openbare
kas.
Ds regering betoogt in haar commu
niqué met grote nadruk de noodzakelijk
heid van verhoging der productie, het
geen bij de Januari-verhoging nog min
ol meer als wenselijkheid werd uitge
sproken.
Ook wij zien dit als een onafwijsbare
noodzaak De cijfers van het Centraal
Bureau voor de Statistiek, welke ook
regelmatig in ons Blad worden gepubli
ceerd. en die van de Limburgse Staats
mijnen wijzen met een verblijdende
duidelijkheid uit. dat er hier te lande
geen sprake is van arbeidsschuwheid.
Maar anderzijds blijken de voor-oor-
logse productiecijfers op alle facetten
van het arbeidsfront, nog niet te zijn be
reikt. terwijl helaas, maar onafwend
baar de internationale situatie een
aanmerkelijk grotere productie nood
zakelijk maakt. Ook in een socialistisch
i geregeerd land als Engeland wordt die
waarheid erkend. Ook aan de overziide
van de Noordzee groeit het besef dat
een verdere uitbouw van de sociale wen-
lelijkheden in het huidige tijdsgewricht
(tijdelijk) ondergeschikt is aan de vol-
I strekte noodzakelijkheid thans in de eer
ste plaats op de bres te staan voor het
geen het leven alleen waard maakt ge-
leefd te worden: de persoonlijke vrij
heid. De onvermijdelijke consequentie
van dit. besef is een grotere krachts-
Insoanning oo alle fronten van het ar-
hpidsproces. Deze kan alleen verwezen
lijkt worden, wanneer de -verhouding
tussen lonen en prijzen over de gehele
vrijheidlievende wereld in evenwicht
hn worden gebracht.
Gebeurt dit niet. dan dreigt het ge
vaar van inflatie met alle daaraan ver-
tonden gevolgen van economische en
monetaire ontwrichting.
Erkennend dat deze jongste regerings
maatregel. mede onder buitenlandse In
vloeden, noodzakelijk was. rest de. ook
ooor de regering uitgesproken. hart
grondige hoop. dat het hierbii zal kun
nen blijven en dat een verdere prijs-
dijring niet zal plaats vinden.
GEEN Nederlands burger heeft be
lang hij een verminderde koopkracht:
IEDER landgenoot daarentegen in de
hoocstc mate bii een verhoorde werk
kracht. Omdat de inzet is het aller-
te goed: de vrijheid van de mens!
WISSELEND BEWOLKT.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Wisselend bewolkt met flinke opkla
ren. In het Noorden van het land
pnkele verspreid optredende buien.
°verieens droog weer. Meest matige
^'nd uit Westelijke richtingen. Frisse
^htend. Overdag ongeveer dezelfde
temperatuur als vandaag.
(Opgemaakt te 10 uur).
8 September.
Zon op: 6.02 uur; onder: 19.18 uur.
Maan op: 0.44 uur: onder: 18.12 uur.
Hoogwater te Katwijk te 0.51 en 12.25
uur.
Co O
De Regering heeft gistermiddag het
volgende communiqué uitgegeven:
,,In de afgelopen weken heeft de re
gering. in overleg met dg in de Stich
ting van de Arbeid verenigde werkge
vers en werknemers, het vraagstuk van
lonen en prijzen onder ogen gezien. Zij
heeft er zich daarbij rekenschap van
gegeven, dat de door de devaluatie te
weeg gebrachte prijsstijging in het al
gemeen binnen redelijke grenzen is ge
bleven en aanvankelijk ook de verdere
ontwikkeling, mede dank zij de met
betrekking tot de in- en uitvoer ver
wezenlijkte liberalisatie, zich niet on
gunstig liet aanzien. De recente inter
nationale spanningen en hun onvermij
delijke economische consequenties heb
ben echter een nieuwe toestand deen
ontstaan. Ten aanzien van de lonen is
de Regering daarom tqt de conclusie
gekomen, dat de door de Stichting van
de Arbeid tot uitdrukking gebrachte
wenselijkheid ener verhoging met 5%
tot het behoud van rechtvaardige so
ciale verhoudingen meet worden on
derschreven Sedert 1 Januari j.l. im
mers is door verschillende oorzaken
een toeneming van de kosten van
levensonderhoud opgetreden, welke niet
ver beneden 5% blijft, terwijl bovendien
als gevolg van de gewijzigde interna
tionale toestand het prijsverloop op de
wereldmarkten een voortgaande stij
ging vertoont.
De regering heeft _daarom, zoals wij
gisteren in een gedeelte van onze
oplage nog konden berichten, besloten
door het college van rijksbemiddelaars
een beschikking te doen uitvaardigen,
waarbij met ingang van de eerste volle
loonweek van September 1950 (c.q. I
September voor hen, die een maand
loon ontvangen) een verhoging van
5 pet. wordt voorgeschreven van de
rechtens geldende in geld genoten
lonen en salarissen van alle mannelijke
en vrouwelijke werknemers, die de
leeftijd van 23 jaar hebben bereikt
dan wel gehuwd of kostwinner zijn en
wier arbeidsverhouding is geregeld in
een C.A.O. of bindende loonregeling.
Voor de mannelijke werknemers, die de
leeftijd van 23 jaar hebben bereikt,
zal daarbij een minimum verhoging
van 4 cent per uur gelden, terwijl aan
niemand krachtens deze beschikking
een groter loonsverhoging mag wor
den toegestaan dan f. 180 per jaar.
Voor wat betreft de mannelijke en
vrouwelijke werknemers beneden 23
jaar en niet gehuwd of kostwinner
zijnde, zal de mogelijkheid worden ge
opend om de lonen te verhogen vol
gens een geleidelijk opklimmende
schaal.
MOGELIJKHEID TOT
DISPENSATIE.
Voor die bedrijfstakken, wairin de
naleving dezer beschikking tot ern
stige economische moeilijkheden zou
leiden, kan door het college van rijks
bemiddelaars, gehoord de Stichting
van de Arbeid en de betrokken par
tijen, dispensatie worden verleend.
Verzoeken om dispensatie moeten
uiterlijk 16 September a.s. bij het col
lege van rijksbemiddelaars zijn inge-
diend. Het college beslist omtrent deze
i verzoeken uiterlijk 15 October a.s. Ge-
j durende de periode dat het college nog
geen uitspraak heeft gedaan, wordt de
j verplichting tot het toekennen der
loonsverhoging opgeschort. Indien het
college het verzoek afwijst, moet de
verhoging met terugwerkende kracht
worden toegekend.
Daarnaast zal door het college van
rijksbemiddclaars een vergunning
worden gegeven om eenzelfde loons
verhoging toe le kennen voor die ar
beidsverhoudingen, welke niet bij
C.A.O. of bindende beschikking zijn
geregeld. De positie van het over
heidspersoneel tenslotte zal door de
Regering afzonderlijk worden gere
geld.
VERHOGING KINDERBIJSLAG
OVERWOGEN.
In samenhang met het voorgaande
overweegt de Regering tevens te be
vorderen, dat op de kinderbijslagen
en andere uitkeringen krachtens de
sociale wetgeving alsmede krachtens
rijksregelingen voor sociale bijstand,
w.o. de overbruggingsregeling, ook een
verhoging wordt toegepast. Omtrent
deze verhoging is nog overleg tussen
de Regering en de Stichting van de
Arbeid gaande. Zo spoedig mogelijk,
zal ook daaromtrent een beslissing
worden genomen.
VERZWARING VOOR
BEDRIJFSLEVEN.
De Regermg is zich er van bewust.
dat door het toepassen ener loonsver-
hoging de productiekosten van het be
drijfsleven zullen toenemen en de con
currentievoorwaarden ten opzichte van
het buitenland zullen worden ver
zwaard. terwijl de betalingsbalans nog
steeds niet sluit. Dit is te meer van
betekenis, aangezien de sterke prijssty-
gingen op de gronistoffenmarkten, af
hankelijk als wij zjjn van de inveer van
grondstoffen, onze ruilvoet ten opzichte
van het buitenland hebben verslech
terd, hetgeen wil zeggen, dat wij naar
verhouding voor de invoer meer moe
ten betalen dan veor de uitvoer wordt
ontvangen.
Zij wyst er in dit verband op, dal
de sociaal gerechtvaardigd te achten
loonsverhoging op den duur slechts
houdbaar zal zyn. indien door het
gehele bedrijfsleven met inspanning
van alle krachten wordt gestreefd
naar een verdere verhoging van de
productie en de arbeidsproductiviteit.
PRIJSREGELING.
De regering is van mening, dat be
paalde maatregelen op het gebied van
de prijzen niet kunnen worden ontbeerd.
Zij volgt nauwlettend de krachtige prijs
stijging, die zich op de internationale
grondstoffenmarkten voordoet. Zij stelt
zich daarbij op het standpunt, dat de
consequenties hiervan in gemeenschap
pelijk overleg tussen de bij de Europese
Betalingsunie aangesloten landen onder
ogen moeten worden gezien. Zij is na
melijk van mening, dat de economische
samenwerking tussen de betrokken lan
den van zo essentieel belang is voor de
weerstandskracht en de verdere toe
komst van West-Europa, dat een terug
val in de nationale afgeslotenheid der
laatste jaren dient te worden vermeden.
Binnenlandse maatregelen, die een ver
mindering van de liberalisatie in het
intra-Europese handelsverkeer tot ge
volg zouden hebben, dienen dus tot het
uiterste te worden voorkomen. Integen
deel moet onder de nieuwe omstandig
heden ernaar worden gestreefd dat de
integratie van de Europese economie
juist zoveel mogelijk wordt bevorderd.
BEROEP OP ONDERNEMERS.
Daarnaast staat de regering op het
standpunt, dat een inflationistische
prijsbeweging met kracht moet worden
tegengegaan. Zij meent intussen, dat
voorshands voor dit laatste niet be
hoeft te worden gevreesd. De ontwik-
keüng enerzijds van de geldcirculatie
en anderzijds van de gocderenvoor-
zienlng geeft hiertoe geen aanleiding.
Niettemin wenst de regering er geen
twijfel over te laten bestaan, dat zij
elke niet-noodzakelijke prijsverhoging
met kracht zal tegengaan. Zij doet
daarom allereerst een dringend be-1
roep op alle ondernemers om geen
ongemotiveerde prijsverhogingen toe
te passen.
Zij zal voorts de gang van zaken met
betrekking tot het prijsverloop van een
aantal voor het levensonderhoud be
langrijke artikelen nauwkeurig onder
zoeken en tot de vaststelling van prijs
regelingen overgaan, indien zou blijken,
dat de prijzen zijn verhoogd boven het
geen kostprysteohntkch verantwoord
mag worden geacht.
Daarnaast zal zij ook in het algemeen
ongemotiveerde prijsverhogingen met j
behulp van de daartoe beschikbare wet- j
teiijke middelen met name de Prys- j
opdrijvlngs- en Hamsterwet actief
tegengaan. In verband hiermede zal aan
de economisohe controledienst de voor
het bovenstaande noodzakelijke omvang i
worden gegeven.
Tenslotte zal de regering door het
tegengaan van ongewenste onderne
mers-afspraken. het nemen van maat
regelen tot stabilisatie va:i aan seizoen-
schommelingen onderhavige prijzen (bv.
het opslaan in tijd van* overvloed en we
der in de handel brengen bij schaarste)
en door beïnvloeding van de In- en uit
voer. voorzover dit met het oog op de
betalingsbalans en in het kader van de
liberalisatie mogelijk is, ernaar streven
om de bevoorrading van de binnen
landse markt met goederen van rede
lijke prijs te bevorderen.
Naast de genoemde aanstonds te ne
men maatregelen is de regering boven
dien voornemens, gezien het grote be
lang van deze aangelegenheid voor het
Nederlandse sociaal-economische leven,
omtrent het gehele vraagstuk der in de
naaste toekomst te voeren prijs- en
loonpolitiek het advies in te winnen van
de Sociaal Economische Raad.
Roem aanvaardt benoeming
tot Minister
WEET NIET WIE HEM ALS H.C.
ZAL OPVOLGEN.
Op een vraag van een vertegen
woordiger van het A.N.P. aan de
nieuw benoemde Minister van Bui
tenlandse Zaken der Republiek Indo
nesië antwoordde mr Moh Roem, dat
hij thans officieel in kennis is gesteld
van z'yn benoeming en dat hij deze
heeft aanvaard.
„Ik heb in Nederland" zeide de In
donesische Hoge Commissaris „een.
zeer aangename ambtsperiode gehad,
maar. zoals ik reeds eerder heb gezegd,
als Indonesië mij nodig heeft, ben ik
bereid te gaan."
Roem deelde mede. te verwachten,
nog in de loop v%n deze maand naar
Djakarta te zullen vertrekken.
Over dc persoon van zijn opvolger
is hem nog niets bekend.
De heer Roem betreurde het niet-
deelnemen van de PartaJ Nasional In
donesia aan.de Regering, doch verwacht
niet. dat deze partij daarom in politiek
opzicht in de oppositie zal gaan. Het
verschil van mening gaat immers zo
zeide hij niet over het regeringspro
gramma, doch over het aantal plaatsen
in het kabinet, dat door de P.N.I. werd
gewenst.
DEENS J \CHTJE VERKEERDE
„IN NOOD".
Maar bracht het er zond.T assistentie
goed af.
Het Deense jachtje .Kometen", heeft
m de opstekende storm van vannacht
op 15 mijl ten Zuid-Westen van IJmui-
den noodseinen uitgezonden, daarbij
nadrukkelijk om sleepboot- en red
dingboothulp verzocht, doch heeft la
ter in de nacht medegedeeld, dat het
op eigen kracht naar Umuiden terug
komt. Zowel de Nceltje Jacoba als een
sleepboot zijn de gehele nacht in touw
geweest en in IJmuiden is men lichte
lijk verontwaardigd over de onverant
woordelijke manier, waarop de Deense
pleziervaardexs met het reddings
systeem langs de kust omsprongen.
De drie vakbonden N.V.V., C.N.V. en K.A.B. hebben gisteravond afzonderlijk
vergaderd en daarna commentaar geleverd op de beslissing van de Rege
ring t.a.v. de loonsverhoging en prijsregeling.
N.V.V.Niet ontevreden
ondanks ernstige bezwaren
De heer A. Vermeulen, secretaris van
het NW, verklaarde voor de radio:
„Wij vinden de mogelijkheid tot dis
pensatie in het Regeringsbesluit op
genomen niet fraai. Er bestaan on
zerzijds zelfs ernstige bezwaren tegen
omdat voor bepaalde categorieën
hierdoor vertraging zou kunnen ont
staan.
De praktische uitwerking van deze j
dispensatie-mogelijkheid zal echter
moeten uitwijzen of onze bezwaren ge- I
wettigd zijn."
Het uitblijven van een prijsstop en
van een verbod van doorberekening j
van de loonsverhoging is evenmin in
overeenstemming met de wensen van
de Raad van Vakcentralen. Maar ook
Dit
nummer bestaat uit acht pagina's.
Te Cornwall werd de jaarlijkse plech
tigheid gehouden ter ere van de
mythologische figuur Arthur.
Arthur is ongetwijfeld een der grootste
figuren uit de Engelse mythologieHij
zou in het begin van de zesde eeuw de
aanvoerder der Britten zijn geweest
in de strijd tegen de Angelen en Sak
sen. Met het verstrijken der eeuwen
werden Arthur's avonturen groter en
talrijker. Te Kelli IVic in Cornwall zou
hij zijn residentie hebben gehad, waar
hij werd omringd door een merkwaar
dige hof- en jachtstoet.
Deze foto toont de ,,zv/aarddrager
Gwas" ,die tijdens de plechtigheid het
zwaard van Arthur droogt.
op dit jihnt moeten wij een definitief
oordeel opschorten.
In het algemeen is het NW zeker
niet ontevreden over de genomen be
slissing.
C.N.V.: Geen bevrediging;
prijsstop noodzakelijk
Het bestuur van het Christelijk Na
tionaal Vakverbond Is eenparig van
gevoelen, dat deze beslissing geen
bevrediging biedt.
Het is verheugend, dat thans, in af
wijking van December vorig jaar, geen
vergunning tot 5% loonsverhoging is
gegeven, doch dat dit bij beschikking
is afgekondigd.
Een loonsverhoging zonder doortas
tende maatregelen op het gebied van
""'«•n brengt onder de gegeven
omstandigheden niet meer dan een
zeer tijdelijk soulaas.
Een gebonden loonpolitiek gepaard
aan een vrije prijsvorming is voor dc
Christelijke vakbeweging onaanvaard
baar.
Onder de invloed van de internatio
nale factoren zijn wy opnieuw een tijd
van spanning ingegaan, waarin prjjs-
beheersing noodzakelijk is.
De Christelijke Vakbeweging blijft
daarom van oordeel, dat noodzakelijk
blijft de afkondiging van de prijsstop.
Zij doet een beroep op het bedrijfs
leven in al zijn schakeringen om nu
door verhoging van de productie en
door verhoging van ce winst en oma?t-
marge al het mogelijke, te doen om
prijsverhoging tegen te gaan.
K.A.B.Waardering doch
critiek op loongrens
De dagelijkse leiding van dc KAB
nam met waardering kennis van de
beslissing, waarbij dc verhoging met
5% verplicht wordt voorgeschreven,
alhoewel zij betreurt, dat ten aanzien
van de lonen en salarissen boven de
f. 3600.de 5niet volledig zal gel
den.
Voldoening werd tevens uitgesproken
over de mededeling, dat ook de kinder
bijslagen en uitkeringen krachtens de
sociale verzekeringen zullen worden ver
hoogd. Met vertrouwen ziet zij de door
de Regering te nemen maatregelen ten
aanzien van het prijsbeleid tegemoet,
opdat ongemotiveerde prijsstijging worrit
voorkomen.
Het probleem van lonen en prijzen
wordt uiteraard niet door de thans ge
nomen maatregelen als opgelost be
schouwd. doch zal op korte termijn
op grondige wijze terdege onder dc
ogen worden gezien. j
Historisch moment in Spoorwegbouw
Hedenochtend om 8.59 uur viel de laatste klap op de laatste paal van de
894, die ten behoeve van de bouw van het viaduct aan de Rijnsburgerweg In
de grond zijn gegaan. Ongetwijfeld een historisch moment in de bouw van de
Leidse spoorwegwerken
(Foto L.D./Van Vlier
Nu volgen er 430 voor
stationsgebouw
Precies halfnegen was deze histori
sche paa-1, voor deze gelegenheid met
groen omkranst, tussen de heistelling
geplaatst en even daarna daalde het
heiblok neder. Tientallen malen werd
dit herhaald. Nadat het geluid van de
laatste klap verstild was. wenste een 1
deputatie van het personeel ir. F. Schaly,
die vanwege de Ned. Spoorwegen met
de uitvoering en de leiding van dit mil-
lioenenplan is belast, en de hoofduit
voerder. de heer H. Heilbron, geluk met
dit moment.
De heiwerkzaamheden, welke op 20
20 Juli 1949 aanvingen met het slaan
van de eerste paal in de bouwput aan
de stadszijde, duurden hier tot 12 Sep
tember van dat jaar. In deze put gingen
366 palen de grond in.
Op 7 Juni van dit jaar begon men
met heien in de bouwput aan de zijde
"an de Rijnsburgerweg. In totaal ver
dwenen in deze put 528 palen. Gezamen
lijk- hadden deze palen een lengte van
3.300 meter. I
Teneinde de maximale draagkracht
te toetsen he6ft men één dezer dagen
op één der palen een proefbelasting van
circa 150.000 kg. aangewend. Hierby is
gebleken, dat de palen minstens met
een 2- k 3-voudige zekerheid kunnen
worden belast.
Nu de heiwerkzaamheden voor het
viaduct aan <le Rijnsburgerweg zijn ge
ëindigd. denkt men volgende week te
gaan heien voor de te maken spoorweg
onderdoorgang aan de Gevangenlaan.
Het graven van een diepriool en het
storten van de vloer zijn thans de eerste
werkzaamheden aan de bouwput aan de
Rijnsburgerweg.
430 PALEN VOOR HET
STATIONSGEBOUW.
Voorts zal men nog deze maand een
aanvang maken met het heien van
cle 430 palen, waarop het toekomstige
Stationsgebouw zal komen te rusten.
Vat het f-ontaanricht en de inrich
ting van dit gebouw betreft, verwijzen
wij naar h onderhoud, dat wij één
dezer dagen hadden met de architect,
ir II. G. T. Schelling en dat elders la
dit nuaamcr is opgenomen.
