Koning der Belgen dringt aan op
eenheid
Prinses Irene legde eerste steen
voor Ned. kerk in Londen
WEERBERICHT
Huidige Kabinet blijft in functie
Prinsen Boudewijn en Albert
voltooien opvoeding in vaderland
89ste Jaargang
MAANDAG 24 JULI 1950
No. 27056
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dir. en Adm.: 25041: Red. 21507
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer f 4 50 per kwartaal: 35 cents per week Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055
LEIDSCH
DAGBLAD
Mackenzie King overleden
VOORMALIG EERSTE MINISTER
VAN CANADA.
De voormalige Canadese eerste minis
ter, Mackenzie King, is te Ottawa in
de leeftyd van 75 jaar overleden. Hij
kreeg Donderdag longontsteking en
bevond zich toen in z(jn zomerverblijf
te Kiugsmere, 30 km van Ottawa.
Hij is nooit geheel genezen van een
stoornis in dje bloedsomloop, die zich
openbaarde toen hy zich in Septem-
ber 1948 te Parijs bevond.
Williaim Ly-on Mackenzie King was
leider van de liberale partij in Canada.
21 jaar lang bekleedde hij de functie
van eerste minister, langer aan welke
politieke leider ook in de Engels-spre
kende wereld.
In 1900 werd hem door de regering
van Canada verzocht, mede te werken
aan de organisatie van een Ministerie
van Arbeid, waarvan hij later plaats-
vervangend minister werd. Hij stelde
het wetsontwerp op inzake het onder
zoek betreffende industriële geschillen.
Zijn rol in het openbare leven werd
steeds belangrijker en culmineerde, na
zijn verkiezing in 1919 tot leider van
de liberale partij, jn zijn benoeming tot
eerste minister van Canada in Decem
ber 1921.
In 1930 moest Mackenzie King aftre
den. Vijf jaar lang trad hij niet meer
cp de voorgrond totdat hij in 1935 weer
aan het bewind kwam na een van de
meest verrassende stembusoverwinnin
gen in de geschiedenis van Canada.
Van dat tijdstip af tct November '48
vervulde hij ononderbroken de functie
van premier.
Mackenzie King woonde de conferen
ties bij van Churchill en Roosevelt in
1941, 1942 en 1943.
In Augustus 1948 trad Mackenzie King
af als leider van de liberale partij, een
rol die hij 29 jaar had vervuld. Tot zijn
opvolger werd gekozen de huidige eer
ste minister, Louis St. Laurent.
Mackenzie King is ongehuwd geble
ven.
Charleroi drie bomaanslagen gepleegd.
Een station van een eleci.iscine centrale
werd beschadigd door bommen van
klein kaliber.
ALGEMENE STAKING?
Men moet inmiddels in de eerstko
mende dagen een poging tot het doen 1
uitbreken van een algemene staking
verwachten. De socialistische en com
munistische vakbonden hebben daartoe
besloten. Zy zouden de staking hoofd
zakelijk beperken tot de zeer grote be
drijven en de sleutelbedrijven, o.a. de
openbare diensten, waardoor het gehele
economische leven automatisch wordt
lamgelegd. Men kan niet met zekerheid
voo spellen, wat het resultaat van die
pogingen zal zijn. Aan de symbolische
staking van 24 uur, enkele dagen voor
de terugkeer van de Koning, nam slechts
ongeveer 60% van de arbeiders deel. De
financiële toestand der vakbonden zou
geen langdurige staking mcgelyk ma
ken.
Koning Leopold zal, naar wij ver
nemen, heden met zyn besprekingen
beginnen. Daar hy het homogene ka
binet van Duvieusart in zijn functie be-
vestigde, zullen deze besprekingen J
geen omvorming van de regering be- I
ogen. maar louter een informatief
karakter hebben.
Mackenzie King
Zoals mijn voorgangers het deden, die op sommige tijdstippen van hun bewind
op wrede wijze werden aangevallen, zal ik de tegen mij gevoerde polemieken
vergeten om alleen aan de toekomst te denken. De Koning is het symbool van
de continuïteit van de natie. Hij heeft tot taak een raadgever te zijn, buiten de
partijtwisten om, met eerbied voor de besluiten van de meerderheid, met aan
dacht voor de meningen van de minderheid.
Welke ook de nieuwe beproevingen mogen zijn, die de toekomst mij oplegt, ik
beschouw dat als mijn taak.
Belgen, wccst onze nationale leuze indachtig: „Eendracht maakt macht. God
bescherme België!"
Na zes jaar ballingschap is Koning j buiten het Paleis-hek, die gekomen Unieke herdenkingsdienst in de open lueht
Leopold III Zaterdag in zijn land I zijn om hun teruggekeerde Koning te
teruggekeerd. begroeien.
Koning Leopold, staande op het bor- I Links van de koning Kroonprins Bou-
des van zijn Paleis te Laeken, wuift dewijn, en rechts de zestienjarige prins
naar de menigte Belgische royalisten i Albert.
Voorts heeft de Koning boodschappen
gericht tot de voorzitters in de beide
Kamers en tot het kabinet en de mi
nisters van Staat.
Aan de eerste ontlenen wij:
„Ik heb het mijn plicht geacht, zoals
de grondwet dat mij oplegt, in te gaan
op het verzoek van het Parlement om
de uitoefening van mijn grondwettelijke
prerogatieven te hervatten..
Bij het hernemen van mijn rol als
staatshoofd, stel ik er prijs op te ver
klaren. dat het mijn voortdurend stre-
'en zal zijn in contact te blijven met de
leidende elementen van het land om
j«!dus het vertrouwen te doen herleven
en de verzoening in de hand te wérken.
Dc Prinsen Boudewjjn en Albert, die
met mij in het land teruggekeerd zijn,
zullen in hun vaderland liun opvoe
ding kunnen voltooien. En ik zal er
onverwijld naar streven, dat aan de
Kroonprins de vereiste militaire en
politieke opleiding wordt gegeven.
Ik sluit mij aan bij de hulde, welke
de regering en het parlement aan mijn
broeder, de Prins-Regent, bij het neer
leggen van zijn taak hebben gebracht. I
Door de continuïteit van de monar- j
Cnie te verzekeren, heeft de Prins-Re- 1
Bent zich verdienstelijk gemaakt jegens
net vaderland.
SOCIALISTISCHE MINISTERS
VAN STAAT NAMEN
ONTSLAG.
Er zijn Zaterdag vele besprekingen gs-
ijouaen. De vergadering van de kroon-
raad werd slechts bijgewoond door de
b>wen van het katholieke kabinet en
jooor de katholieke ministers van staat,
j üne van de vijf liberale ministers van
öe herer* Gill on Maistriau en
lP:!r<L had:lsn zich ook naar het pa-
j begeven, maar teen zy van minis-
j President Duvieusart vernamen, dat j
lrip-e^P by eenkomst, in aanwezigheid 1
Erf» KonjnSs een verklaring zou afleg-
en fot de liberalen waren uitgeno-
S Pi» ,omdat anders alleen katholieken
;hp-K kroonraad zouden deelnemen,
Cf? zii er de voorkeur aan gegeven
,e' pa.eis weer te verlaten.
VRIJ KOEL.
rf verwacht tot morgenavond:
vp-cn?«ei) vesl bewolking met enkele
preide buien. Langs de Waddeneilan-
aanvankelyk
Het bureau der liberale party heeft
nog in de loop van de dag een reso
lutie gepubliceerd waarin het de vorst
mededeelt, dat dc liberalen zich niet
in staat achten hem hun politieke
steun te verlenen en zyn aandacht
wensen te vestigen op de gebiedende
noodzakelijkheid liet land te redden
doo. een spontane, en eervolle afstand
van de troon.
De negen socialistische ministers van
staat hadden reeds in de loop van
Zaterdagmorgen in telegrammen aan
de Koning c-n aan minister-president
Duvieusart meegedeeld, dat zy Leo
pold III niet als Koning der Belgen
erkennen, weigeren aan de kroonraad
KONING GEZOND EN
WELGEMOED
Wy hadden de gelegenheid het Pa
leis te bezoeken en door de Koning te
worden ontvangen, aldus de ANP-cor-
respondf/nt. Hy drukte, met zijn beide
I zoons staande in een van de ont
vangstzalen, elk der journalisten, die
bij zyn aankomst waren tegenwoordig
geweest, de hand. De Koning zag er
gezond en welgemoed uit en zyn ge-
I bruinde gezicht leek jonger dan men
na de moeilykhedcn der laatste tien
jaren zou hebben kunnen verwachten.
1 Hij liet weinig merken van vermoeid
heid of van de spanning der laatste da
gen. De Koning droeg over zyn gene
raalsuniform een zwarte koppelriem en
:'o arm een rouwteken voor zijn on-
»ari. 11U3 krachtige: overl-
riNn'w63^ wind uit Westelyke
10 Uu^" koel weer. (Opgemaakt te
25 JULI.
S?J.nop: 4-50 uur; onder: 20.42 uur.
1 HoncMi-fP' 8-16 uur: onder- 0 07 uur.
23,4s uu- te te 11.15 uur en
niprjncj bestaat uit acht pagina's.
Zaterdagmorgen vroeg landde op het
vliegveld Evere bij Brussel de militaire
Dakota, waarin koning Leopold, prins
Albert en de premier Duvieusart wa
ren gezeten.
Op de foto boven: de koning passeert
op het vliegveld het vaandel, onder:
de koning inspecteert de ere-wacht.
langs overleden schoonmoeder. I11 de
voorhal van het slot waren links en
rechts op de marmeren vloer bloemstuk
ken gelegd welke door koningsgezinde
burgers aan het paleis waren bezorgd.
Ook op de marmeren statietrap, waar
de Koning Zaterdagochtend voor het
eerst na zes jaren zyn moeder, koningin
Elisabeth, begroette, waren vele bloem
stukken gezet.
I gen over Ayn besprekingen met de
Koning. Het hgt echter niet in zyn
bedoeling een nieuw regeringspro
gramma op te stellen, of om een mo- j
tie van vertrouwen te vragen.
SOCIALISTEN ZETTEN DE STRIJD
j VOORT.
Een duizendtal functionnarissen van
1 de socialistische party kwamen Zater- I
j dagmiddag voor het Pershuis te Brussel j
bijeen. Besloten werd een demonstratie i
tc houden.
's Avonds volgde hierop een mars der
socialisten naar het Plein der Martela
ren, die vrij rustig en gedisciplineerd
1 verliep.
Staande voor het standbeeld ter ere
der Martelaren van 1830 sprak sena- 1
tor Rolin dc ongeveer 3000 mensen toe 1
Hy las in het Frans en in liet Vlaams j
een eedsformule voor en liet dc me-
nigte zweren, dat zy met de leiding l
der partij de strijd tegen de Koning
zou voortzetten" totdat aan het hoofd
van de slaat een man zal slaan, die
de trouw aan de grondwet en de een
heid van het land zal kunnen her
stellen".
Vervolgens zeide flpaak, dat de socia
listische partij door' de terugkeer van de
Koning in een moeilijke situatie is ge
komen, doch dit was volgens hem geen
reden om de strijd op te geven. Wellicht
zouden nog meer veldsiagen verloren
1 gaan, doch de overwinning der zaak der
tegenstanders van de Koning was ze
ker, aangezien deze zaak gerecht en
goed" was en de „trouw aan de gealli-
eerden en aan de strijders van het ver
zet vertegenwoordigde".
Na afloop van Spaak's rede maakte
i de stoet, waarin Spaak en meerdere af-
j gevaardigden, o.w. de vetéraan-socialist
en oud-senator de Brouckère, voorop
liepen, een mars door het. oude stadsdeel
terug naar het socialistische part ij huis.
BLOEMSTUKKEN EN TELE
GRAMMEN VAN HULDE.
Onze Brusselse correspondent tele
foneerde ons hedenochtend:
Duizenden bloemstukken en hulde- j
telegrammen komen sinds Zaterdag in
de Koninklijke residentie tc Laeken I
aan, en in de meeste Vlaamse steden
vonden massa-optochten plaats, welke
in het algeraen door de volledige ge
meentebesturen werden bijgewoond.
Gisterochtend presideerden beide zo
nen van Koning Leopold. Kroonprins
Boudcwyn en Abert. prins van Luik,
de grote jaarlijkse plechtigheid van
de uitreiking der decoraties voor da
den van moed en zelfopoffering,
In het Brusselse Pa'/is van de
Academie kwam het tot een uitbun-
dige en spontane hulde aan het adres
van Leopbld. Dc Vlaamse gedecoreer
den werden door Prins Boudcwïjn in
onberispelyk Nederlands gefeliciteerd.
Terwijl het in Vlaanderen nergens tot I
tegsn-manlfestaties kwam, zijn daaren-
tegen de Brusselse en Waalse antl-ko- j
ningsgezinden met hun actie begonnen. I
Te Brussel mislukte deze gisteren. I
Slechts een kleine honderd jonge com- 1
munisten waren aanwezig op de aange-
kondigde „massa-betoging" tegen de j
Koning.
In het overwegend socialistische en
communistische Henegouwen werden in
de nacht van Zaterdag op Zondag in
Negen tikken met een
houten hamer
(Van onze Londense correspondent)
Tien jaar geleden ving een baby de
eerste blik van Londen op. Het' was de
negen maanden oude Prinses Irene. In
de bange Meidagen van 1940 wandelde
Prinses Juliana met haar tweede doch
ter op het stille plein van de Britse
hoofdstad, waar zij gisteren weer ver
toefde. De baby van toen is thans een
vriendelijk .schoolmeisje. Ongedwongen
in een lichtblauw zijden jurkje waarin
een roos was gestoken, een witgebor-
duurd kapje achter op het blonde haar,
stond Prinses Irene gisterochtend, verge
zeld van haar Vader en omringd door
kerkeiyke en wereldlijke autoriteiten, op
het terrein van Austin Friars in de City,
waar de nieuwe Nederlandse kerk zal
verrijzen.
Een monumentale, rechthoekige ge
denksteen van lichte kleur, waarin het
gedenkwaardige feit van de eorslc-
steen-iegging in het Nederlands staat
vermeld, werd aan een takel opgehe
sen cn geplaatst op de even tevoren
door Prinses Irene met een zilveren
troffel gladgestreken specie. Met een
houten hamer gaf zij, guitig kijkend
cn met dc tong tussen de tanden, er
negen ferme tikken op. Daarna hoor
de men een heldere kinderstem dui
delijk zeggen: „Hiermede is dc eerste
steen legt voor de nieuwe kerk. Daar-
Vader vragend aan: „heb ik het goed
gedaan?". „Ja" knikte Prins Bernhard
goedkeurend. De Prinses had hiermede
haar eerste officiële daad in het bui
tenland verricht. Zij was daartoe aan
gezocht, omdat zij destijds in Londen
is gedoopt.
DUIZEND NEDERLANDERS
GETUIGE.
Van het historische ogenblik waren'
niet minder dan 1000 in Engeland "wo
nende landgenoten getuige, zy zaten op
klapstoeltjes in de open lucht op het uit- j
gegraven terrein tegenover een door zeil
doek overdekte tribune, welke feestelijk
versierd was met vlaggen en bloemen.
Aan weerszijden van Prinses Irene en
Prins Bernhard waren gezeten - - .if 1
van Athlone en prinses Allee, die d En-
gelse Koninklyke Familie vertegen '-oor-
dlgden, de Nederlandse ambassadeur en 1
Prinses Irene slaat met de houten
hamer op de door haar geplaatste
steen. Rechts van haar Prins Bernhard.
Op de achtergrond de Nederlandse
ambassadeur te Londen, jhr. Michiels
van Verduynen.
mevr. Michiels van Verduynen en de
Lord Mayor van de City van Londen.
Rondom dit door hoge gebouwen omslo
ten vredige plekje in de razende stad
verdrongen zich de nieuwsgierigen
waarvan velen ook een plaatsje hadden
gevonden in de kozynen der omringen-
ae kantoren, van welker gevels de En
gelse en Nederlandse vlaggen wapperden
REGEN WEEK VOOR ZON.
Regenbuien kletterden dc hele dag
op Londen neer, maar tijdens de
plechtigheid scheen als uitzondering
de zon.
De herdenkingsdienst onder de open
hemel, die aan de steenlegging vooraf
ging, was een waarlyk unieke gebeurte
nis. Van de ruines der verwoeste kerk
was niets meer te bespeuren. Alleen te
gen de blinde muur zag men de afre
kening der oorspronkelijke spitsvormige
gewelven.
Ds R. H. van Apeldoorn, de Londense
predikant op wiens stola voor het eerst
het In rood en goud geborduurde wapen
van de ..bovking" Eduard VI. cie de
kerk het charter had gegeven, was aan
gebracht, zulks als een bijzondere be
schikking van de tegenwoordige Koning
van Engeland, zeide in zijn predikatie,
dat de kerk van Austin Friars door de
eeuwen heen voor de Nederlanders in
Londen een stukje thuis heeft betekend.
De Londense kerk is de enige der tal-
ryke Noaer.andse kerken in Engeland,
welke zich heeft kunnen handhaven te
gen aanslagen op haar zelfstandigheid.
Het was volgens de predikant meer
dan een toeval, dat vierhonderd Jaar
geleden een kinderhand Austin Friara
aan het voorgeslacht schonk, en dat
thans weer een kinderhand dc eerste
steen legt voor d e nieuwe kerk. Daar.
in smelten verleden, heden en toe
komst samen.
Met het ten gehore brengen van de
volksliederen was de plechtigheid ten
einde.
De Koning der Belgen, Leopold ni, die Zaterdag in zyn land teruggekeerd is,
heeft de volgende boodschap tot het Belgische volk gericht:
1 „Waarde landgenoten,
I Na zes lange jaren verbanning voel ik my diep ontroerd nu ik opnieuw de voet
l heb gezet op vaderlandse bodem, waar ik door het parlement wordt terug-
geroepon.
Myn hand is gestrekt naar al wie zoals ik slechts door één gedachte zyh be-
I zield: „het land tc dienen".
Mijn terugkeer maakt een einde aan de lange constitutionele crisis waaronder
t, België te lijden had. Ik zal alles doen wat in mijn macht ligt opdat dit een begin
zy van nationale verzoening in het teken van verdraagzaamheid en goede trouw.
Nu ik mijn vaderland terug zie, gaan myn gedachten uit naar mijn oude wapen
broeders uit de twee oorlogen.
Met hen heb ik aan de Yzer en de Leie gestaan. Met fierheid mogen wy zeg
gen, dat de Belgische troepen van 1940'45, evenals de Belgische strijdkrachten
van 1914'18, hun plicht volkomen hebben vervuld, en naar de mate van hun
middelen, in Europa en in Afrika, en by de bevrijding, tot de eindoverwinning
I hebben bijgedragen.
I Onze kolonie, die aan België onwrikbaar blijft gehecht, heeft aan de oorlog-
voering merkwaardig deelgenomen. Dit wil ik onderstrepen.
Mijn eerste gedachten gaan ook uit naar al wie, in welke hoedanigheid ook, in
'i België en in het buitenland, zich schrap gezet hebben in een fiere houding van
verzet tegen de vijand, die geleden hebben in de stryd voor de onafhankelijkheid
cn hebben vertrouwd in de eenheid en in de traditionele instellingen van het land.
Wij beschouwen het als een dringende plicht het lot te behartigen van al wie
zich voor het vaderland hebben opgeofferd, van hun weduwen en wezen.
Gelukkig is eenzelfde solidariteit, die tussen de Belgen onderling heeft bestaan,
ook tussen België en de geallieerden na de oorlog gehandhaafd.
De samenwerking, die op het Westelijke en Atlantische Pact tot uiting komt,
Is een waarborg voor welvaart en vrede.
Met de levendigste belangstelling heb ik de breedopgezette politiek van sociale
hervormingen gadegeslagen, die sinds de bevrijding door het land werd gevolgd.
Bij voorbaat sluit ik my aan bij al wat zal worden ondernomen om meer wel
vaart en sociale rechtvaardigheid tc doen heersen.
Speciaal gaat mij de jeugd ter harte, die morgen de toekomst van België zal
bouwen. Moge zij het vertrouwen en de hoop waardig zijn die de natie in haar
stelt.
Waarde landgenoten, ik doe een plechtig beroep op uw eensgezindheid en be
zweer u, laat u niet met ijdele en onvruchtbare twisten van het goede doel
j afleiden.
GEEN NIEUW! REGERINGS
PROGRAMMA.
Het Belgische parlement komt mor
gen in verenigde vergadering by een om
te luisteren naar een boodschap van
Koning Leopold. De eerste officiële
handeling van de Koning was het over
handigen van de tekst van deze bood
schap aan de vooratters van Kamer en
Senaat.
De eerste minister Duvieusart heeft
verklaard, dat hij morgen in het Par
lement een korte verklaring zal afleg-
deel te nemen en ontslag nemen als
minister van staat.
Minister-president Duvieusart heeft
na afloop van de kroonraad de Koning
het ontslag van het kabinet aangebo
den. De vorst heeft het kabinet echter
verzocht in functie te blijven en hier
toe heeft dit zich bereid verklaard.
