Bepalingen der nieuwe Eenheidsstaat WEERBERICHT Senaat en Hoge Adviesraad worden opgeheven Accoord Eenheidsstaat heeft karakter van compromis Acheson en Bevin: Atlantisch pact heeft vrede-verbeterende invloed 39ste Jaargang ZATERDAG 20 MEI 1950 No. 27002 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4.50 per kwartaal; 35 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 57055 Twee stromingen Twee stromingen doorkruisen elkaar op het ogenblik! Na de bijeenkomst van de Westelijke pole drie is te Londen de raad van het Npord-Atlantisch pact bijeen geweest a deze heeft, het valt moeilijk te ont kennen, spijkers met koppen geslagen, innemend dat de ..koude oorlog" voor- topte nog niet zal worden gestaakt, is toen er toe overgegaan, om zowel mili- air als economisch te streven naar de .o'komen eensgezindheid der leden on- ir het motto: een voor allen en allen vrór een! Natuurlijk alleen verdedigend niet agressief, dat spreekt van zelf. want agressie ligt het Westen verre. Integendeel ziet men deze kwade eigen schap juist achter het IJzeren Gordijn, ook al wordt daar een krachtige cam- cagne voor de vrede gevoerd. In vrij lelie bewoordingen is dat ook ter con ventie tot uiting gebracht, maar te vens werd er voor gewaakt, dat de con troverse tussen Oost en West er niet coor werd verscherpt. En waarom ook u men dat doen? Dat zou totaal geen rn hebben. Vooral niet, als men zich op het standpunt stel't, dat Moskou te allen tijde de gelegenheid moet worden gelaten om terug te keren van zijn dwaalwegen. En dat doet het Westen Immers? Niettemin, het Westen begrijpt aan de andere kant, dat er moet worden op- geschoten wanneer men de afweer tegen magelijke agressie van het Oosten uit werkelijk wil afschrikken En dat laat ste is Immers de bedoeling. Men wil een afteer-front vormen zo sterk, dat Mos kou er nog wel eens over zal nadenken alvorens zich te wagen aan een gewa pend optreden! In dit licht bezien heeft de conferen tie der twaalf te Londen ontegenzegge lijk vrucht afgeworpen. De militaire krachten zullen volkomen worden ge coördineerd onder een gemeenschappe lijk aanvoerder, die zo spoedig mogelijk zal worden benoemd door een college van twaalf plaatsvervangers der minis ters dat permanent zitting zal hebben, n die aanvoerder zal geen militair doch en burger zyn. Dat geeft o i. duidelijk aan, dat naast het militaire gedeelte ook ean het economische deel alle waarde wordt toegekend. Hetgeen'doet uitkomen dat er naar gestreefd zal worden om de kosten der militaire bewapening eerlijk te verdelen naar draagkracht over de deelnemende landen. Daardoor krijgt het Atlantisch pact plotseling meer realiteit en meer betekenis, want zonder een der gelijke financiële regeling zouden de kosten der bewapening verscheidene ceelnemers boven het hoofd zijn uitge groeid. Meer effectief dan ooit zet het Wes ten dus alle hens aan dek om de af weer tegen een aanval uit het Oosten te kunnen keren! En tegelijkertijd hesft Trygve Lie. de ecretaris-generaal der VN. een bezoek eebracht aan Moskou en daar met alle diers gesproken. Met Wysjinski, met Molotof en zelfs met Stalin in eigen ufrsoon. En al heeft Lie weinig los ge kten. toch toonde hij zich niet ontevre- c'°n over het resultaat van zijn Mosko vische reis Alleen liet hij door schemeren. dat er vermoedelijk de eer- 'e naar maanden nog wel weinig te merken zou zijn van zijn steekproef in het rode Mekka Niettemin doen de eerste geruchten al veer de ronde. da<t een bespreking lus- en Oost en West niet tot( de onmoge lijkheden behoort. Als van zelf doemen tal van vragen op' Was de reis van Lie wel geheel per soonlijk^ Had hij zij het niet-offlcieel. peen opdracht om de voelhorens uit te teken om tot regelrechte besprekingen peraken. die dat zij erkend, de enige mogelijkheid bieden voor een oplossing van de koude oorlog", die immers niet ten eeuwige dage kan worden voortgezet zonder tot ongelukken te leiden. Ziedaar de beide stromingen, die el kaar dwkruisen. Enerzijds de vaste wil van het Westen zich op iedere eventua- teit voor te bereiden anderzijds nieuwe pogingen, om een verzoening tot stand te brengen. En tussen dit alles door fleemt het wereldverloop zijn gang Het Plan Schuman vindt vrijwel unaniem waardering, maar algemeen wordt de uitwerking, de practische uitwerking beschouwd als doorslaggevend, hetgeen zich zelf juist moet worden geacht. En daarover is nog te weinig bekend om te kunnen oordelen. Wel treft. dat Schumacher, de leider der Westduitse socialisten, het meest aarzelt, om niet te ZErjen. argwanend er tegenover staat. Heeft hij al iets meer gehoord over a besDrekingen. die in besloten kring zijl gevoerd tuscen Fransen en Duitsers? lu ieder geval de grote betekenis van voorstel od zich zelf wordt algemeen 'kend en zonder twilfel Z3l alles wor- <kn gedaan om de idee tot werkelijk- he'd te maken, zo er slechts kans van -slagen bestaat! ENGELAND WIL ACTIEF DEEL NEMEN AAN EEN EUROPESE BETALINGSUNIE. Volgens een verklaring, die door een cord voerder van het Britse ministerie financiën is afgelegd, is de eigen de strekking van de jongste voorstel en welke Engeland 3an de OEES heeft Maan. dat Groot-Brittannlë voorne- m-ns is aan een Europese betalingsunie actief deel te nemen en niet lbuter als °,J1tensewoon lid. ENKELE OPKLARINGEN. De Bilt verwacht tot morgenavond: iMSSe*enc*e bewolking met plaatselijk flkele buien. Meest matige wind over zend uit richtingen tussen Zuid en tem In de kustProvlncies iets lagere fPeraturen elders weinig verandering '-n temperatuur. Zon w Maan 21 MEI cPi 4.38 uur; onder; 20.35 uur. op: 717 uur; onder: 0.17 uur, water te Kawijk te 5.45 en 18.10 m(22/5 te 6 23 en 18.49 uur). Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. Soekarno als president De verklaring omtrent de te vormen Eenheidsstaat, waaraan wij gisteren reeds aandaeht wijdden, bevat nog het volgende: De grondbeginselen van de nieuwe slaat zijn: Besloten werd eep 'commissie in te stellen voor het zo spoedig mogelijk uit voeren van deze overeenstemming. De resultaten zal de regering der R.I.S voorleggen aan de voorlopige volksver tegenwoordiging en de Senaat, de rege ring der R.I. zal deze voorleggen aan 1. intern: de vervolmaking van de het werkcomité van het K N.I.P. Indien volkswelvaart en de eenheid van het' deze aanvaard worden, zal de president Indonesische volk; 2. naar buiten: de' de vorming van de Eenheidsstaat offi- verzorging van de goede betrekkin- ciesl afkondigen Hierna zullen de re gen met andere landen. geringen van de RI. en de RIS. opge heven worden en zal de president stap- Inzake de voorlopige constitutie werd l>sn ondernemen tot vorming van de overeengekomen, dat de constitutie van 7-1 de Eenheidsstaat zal worden verkregen door het aanbrengen van veranderin gen in de grondwet der R.I.S., waarbij de ^essentialia van de grondwet der Republiek Indonesië, met name de art. 27 29 en 33. vermeerderd met de goede delen van de grondwet der R.I.S, zullen worden opgenomen. Verdei is een artikel opgenomen waarin de grondgedachte „eigendoms recht is een sociale functie" tot uit drukking wordt gebracht. (Art. 27 ze/gt: Alle burgers hsb'ren voor de wet en voor de regering een ge lijke status en zullen, zonder uitzonde ring, de wet en de regering eerbiedigen Elke burger heeft recht op arbeid en het recht op een redelijke levensstan daard. Art. 29" de Staat, is gegrondvest op het geloof in God. De Staat garan deert voor het volk vrijheid van gods- dienst. Art 33: de economie zal op' coöperatieve g.ondslag worden georga-1 niseerd. Prcductie-organen die vanj belang zijn voor de Staat en die het I leven van een groot deel van het volk beïnvloeden, zullen door de Staat wor- den gecontroleerd Land en water en de natuurlijks rijkdommen daarin zul len door de Staat worden gecontroleerd en zullen worden geëxploiteerd tot heil van het volk Red. LD.). nieuwe regering. De overeenstemming werd vastgelegd in een acte getekend door drs Hatta (R.I.S.) en dr Halim (RI SOE STDIJK 7 A t tsi lïUI Over en weer concessies Onze correspondent te Djakarta tele grafeerde Hoewel gisteravond nog zo goed als geen commentaar te verkrijgen was cp dc overeenstemming die de R.I.S. en de Republiek bereikte inzake de vorming van 'n eenheidsstaat, meen de men toch in sommige Indonesi sche politieke kringen, dat de over eenkomst blijk geeft van wederzijdse concessies, zodat over het algemeen over een compromis kan worden ge sproken. Als belangrijkste concessie van de R.I S. aan de Republiek ziet men de opneming van art. 33 van de Cnnstitu- - - tie van de Republiek, aangevuld met voorlopige volksvertegenwoordiging zal; fragmenten van de voorlopige R.I.S.- beslaan uit de samengevoegde voor- I constitutie in de ontworpen grondwet lopige volksvertegenwoordiging der v2n de Eenheidsstaat. R IS.. het werkcomité van het K.\' I Genoemd artikel zegt dat de econo- I.P. (voorlopige Republikeinse Parle- m^e coöperatief zal worden georgani- ment) en door de president aangeive- s{1„rd en dat d. productietakken. welke zen eden. waarover nader overleg zalbelangrijk zijn voor de staat en het worden gepleegd. leven raken van het merendeel der be- I volking, dcor de staat zullen worden r»Q pnnetifno^tn f „,i. Xio gecontroleerd en geëxploiteerd moeten De constituante beslaat uit leden, oie worden tsn bats van de volkswelvaart. D? Senaat zal worden opgeheven. Dc door middel van algemene verkiezingen zijn gekozen, op basis van een lid per 300.000 inwoners. Verder bestaat er een redelijke vertegenwoordiging voor de minderheden. President wordt Soekarno. De minis terraad zal het karakter van een parle mentair kabinet hebben. Met betrekking tot de vice-president zal nader van ge dachten worden gewisseld In afwach ting van de wetgevingseenheid blijven de bestaande wetten en verordeningen van kracht. Waar mogelijk, zal getracht worden de wetgeving der R.I, te doen voortbestaan. De Hoge Adviesraad wordt opgehe ven. De belangrijkste bases voor hri oplossen van aangelegenheden op het politieke gebied van politiek, econo mie. financiën, veiligheids en van I andere zaken dienen rekening te j houden met dc „mogelijkheden van dit I ogenblik en van de toekomst". Dat omgekeerd ook de Republiek be langrijke concessies heeft gedaan aan de RJ.S., aldus deze politieke kringen, blijkt uit de passage der overeenkomst waarin werdt gszsgd dat de constitutie van de Eenheidsstaat verkregen zal werden door wijziging van de voorlopi ge R.LS.-ccnstitutie. Voorts wees men op de uit de over eenkomst blijkende tegemoetkomend heid aan de wensen van Oost Suma tra en Oost Indonesië. De laatste alinea van de verklaring omtrent de bereikte overeenstemming zegt name lijk, dat de president de vorming van de Eenheidsstaat zal afkondigen in een gezamenlijke vergadering van de voorlopige volksvertegenwoordiging en de Senaat van de R.I.S. en dus niet in het K.N.I.P. Verdere blijken van het compromis-karakter der overeen stemming kan men vinden in het opheffen van de Hoge Adviesraad door de Republiek en de Senaat door de R.I.S. Onzekerheid bestaat over de beteke nis van ae passage der overeenkomst, waarin verklaard wordt dat in de ko mende grondwet een artikel zal wer den opgenomen dat uitdrukking geeft aan de fundamentele gedachte dat „het eigendomsrecht een sooiale func tie is". Tenslotte achten genoemde politieke kringen het nog van belang, dat over ae status van Hatta nog geen beslis sing is genomen, zoals blijkt uit de pas sage inzake het ambt van vice-presi dent. De regeringen zullen in de tijd dat de constituante nog niet is samen gesteld over het ambt van vice-presi dent nader van gedachten wisselen. Een en ander leidt tot de samenvat tende conclusie, dat de omvorming tot de Eenheidsstaat geschiedt via de R.IS.. waarbij aan dc Republiek de belangrijke concessie is gedaan van overname van genoemd artikel 33 van haar huidige constitutie. Medicijnen en medicamenten voor Molukken „DOOR DE EEUWEN TROUW" IS MET BANG. „Het geweten der natie". (Van onze Haagse redacteur). „Wij trachten het geweten der natie Churchill zal uiterste kracht inspannen Winston Churchill, de leider van de Britse conservatieven, verklaarde op een massa-'oijeenkomst van het Schot se unionistische (conservatieve) ver bond, dat hoewel hij het p!an-Schu- man in beginsel toejuichte, „wy niette min zorgvuldig de wijze, waarep Enge land zo effectief mogelijk in een derge lijk groter verband van de Europese industrie zou kunnen deelnemen die nen te overwegen." Churchill voegde er aan toe, dat voorzichtigheid geboden was cpdat deze deelneming geen ver laging van de lonen en de levens- en aroeidsstandaard in Engeland zou mee brengen. De voorwaarden waarbij de Britse staalindustrie met die der con tinentale -landen zou kunnen worden gecombineerd, dienden zorgvuldig be studeerd te worden. Churchill sprak de hoop uit, „dat de eenheid, die thans tussen alle Wes terse democratieën en de Atlantische landen wordt gevestigd, ons voor dc verschrikking en onuitsprekelijke el lende van een derde wereldoorlog zal behoeden.'1 Churchill spoorde aan tot een uiterste krachtsinspanning om de kloof tussen Oost en West te over bruggen. Hij wenste, dat iedere po ging op hei hoogste niveau zou wor den gedaan om de Sovjetrussische regering de ernst van de feiten te doen beseffen. STAKINGEN IN GRIEKENLAND. De arbeiders in de Griekse telecom municatiebedrijven zyn een staking be gonnen om uitbetaling te verkrijgen van achterstallig loon voor overwerk. Dit is ae eerste van een serie stakingen welke, zo vreest de regering, het economische leven van het land zal verlammen. Heden gaan 60.000 ambtenaren waar onder personeel van ministeries, grif fiers en onderwijzers, in staking wegens Het Nederlandsche Roode Kruis orga niseert gedurende veertien dagen door het gehele land een inzamelingsactie. H.M. Koningin Juliana schreef hier voor bovenstaande aanbeveling. tezijn," zo sprak gisteren te Den Haag ^'CiSsring der reger.ng om hun eisen de heer Coenradi als voorzitter van loonsverhoging in overweging te de vereniging." „Door de eeuwen n^Blen- trouw", die opnieuw belangstelling wil employé s van drie der grootste wekken voor Ambon, Timor en de banken zullen Maandag in staking gaan. Minahassa, en voor alle landen en Ook het personeel, dat de signalen op groepen in het voormalig Nederlands vliegvelden bedient, is voornemens zich WY' Zoals bekend zullen H.M. Koningin Juliana en Z.K.H. Prins Bernhard van 23 tot 26 Mei a.s. een bezoek brengen aan Frankrijk. Reeds geruime tijd is men bezig voorbereidingen te treffen, zowel in als buiten het Elysee Paleis, waar het Koninklijk echtpaar zal ver blijven. Deze foto toont U de .Salon des Dames" in het Elysee Paleis. India, die staan op hun zelfbeschik kingsrecht. De goede verstandhouding tussen ae Unie-partners mag nooit gaan ten kos te van opoffering van het zelfbeschik kingsrecht. En dit wordt thans prijsgegeven. De regering durft zuiks niet te er kennen. Maar ens volk staat nog altijd open voer de rechtvaardige zaak van hen, aan wie wij zoveel verschuldigd zijn en voor wie wij op Am'ocn het mo nument oprichtten, waarep de woorden gebeiteld staan, waaraan de naam on zer verenig.ng is ontleend," aldus spr. Het bestuur van de vereniging heeft het initiatief genomen om op korte termijn levensmiddelen en medica menten te sturen naar dc Zuid-Mo- lukkcn, die door een blokkade zyn ge troffen. Er is daartoe een telegram gezonden aan het Rode Kruis. Mocht dit niet bereid zyn te helpen, dan charteren wij een buitenlands schip. Wy zijn niet bang voor de R.I.S.," zo zeide de heer Coenradi. Voorlopig is voor de actie f. 50.000 nodig, waarvoor de vereniging een be roep doet op onze bevciking om g-ften te storten cp giro 5135 ten name der vereniging bij de Amsterdamse Bank te Eindhoven of per postwissel aan de penningmeester, de heer W. C. de Vries, Berg F. 162, te Nunen, Noord Brabant. Ook de regering heeft de vereniging een telegram gestuurd om er op aan te dringen, dat aan de Indonsische vol ken wordt toegestaan cm in volle vrij heid ze.f te kiezen bij wie zij zich zul len aansluiten en hce zij geregeerd wil len worden. INDISCHE OORLOGSSLACHT OFFERS GEÏDENTIFICEERD. Te Tandjonggadai nabij Boekit Tinggi (Fort de Koek) zijn opengelegd de gra ven en massagraven van oorlogsslacht offers. die tijdens de Japanse bezettings tijd aldaar zeer waarschijnlijk zijn ge- e.xecuteerd. De stoffelijke overschotten van de volgende personen konden worden ge ïdentificeerd: Gen.-majoor R. T. Over- akker, kol. G. F. V. Gosenson, die bei den een leidende rol hebben gespeeld in de verzetsactie tegen het Japanse leger op Sumatra in 1942, res. kapt. G. J. Boekenoogen (voorheen administra teur van de BPM te Pangkalan Bran- dan) en eerste luitenant H. van Zanten. Op verzoek van de familieleden van de overledenen zullen de stoffelijke overschotten op 20 Mei a.s. worden her begraven op het ereveld Noord-Suma- tra te Medan, zo meldt het Nederlandse Rode Kruis. Hevige ontploffing in Amerikaanse haven VIER SCHEPEN IN DE LUCHT GEVLOGEN. In de haven van het Amerikaanse plaatsje South Amboy, op 50 km. van New York, heeft zich een verschrikke lijke ontploffing voorgedaan, waardoor verschillende personen om het leven kwamen en een honderdtal werden ge wond Volgens de politie ontploften kort na elkaar vier schepen, die, geladen met explosieve stoffen, klaar lagen om de haven te worden uitgesleept. Een ooggetuige, die zelf ernstig ge wond werd, verklaarde onmiddellijk voor de ontploffing vier schepen te heb ben gezien. Toen de rook was opgetrok ken, zag hy er geen meer. Een andere ooggetuige zeide, dat een nabijgelegen fabriek van meststoffen nagenoeg ge heel vprnield werd. Het plaatselyke ziekenhuis heeft bij na honderd gewonden opgenomen, die voor het merendeel door rondvliegende glasscherven en stukken puin waren ge troffen. De stad, waar electricitetts- en tele foonlijnen door de ontploffing zyn ver broken, is door de politie afgezet. Het havengebied werd ontruimd. Het station is door de ontploffing ver woest. Een trein, die het station was uitgereden, is ontspoord. Verscheidene reizigers werden door glasscherven ge wond. De kazernes in de omliggende steden zijn ter beschikking gesteld van de dak lozen en vluchtelingen uit South Amboy, terwijl het stadhuis en de scholen dienst doen als lazaretten voor de gewonden, die met auto's van de brandweer werden aangebracht, daar er een groot tekort was aan ambulances. Naar later wordt gemeld, zijn er 6 doden en 300 gewonden. bij de stakingsbeweging aan te sluiten. GENERAAL CLAY VERDENKT MOSKOU. Generaal Lucius Clay, gewezen Ame- PAKISTAN VERZET ZICH TEGEN rikaans militair gouverneur van West-, «ET HUWELIJK VAN PRINSES. Duitsland en thans gepensionneerd, ver- De iman (priester) van de moskee klaarde te Syracuse, in de Amerikaanse staat New York, dat hij „zijn uniform niet had uitgetrokken, indien hij van waarin koning Faroeks zuster Taikah de vorige maand in de echt verbonden werd, heeft verklaard het huwelijk van mening was geweest dat een "oorlog haar zuster, prinses Fathia, niet te wil- aanstaande moet worden geacht". i len inzegenen. Voorts zeide hy: „Ik ben echter wel De iman verklaarde te handelen in van mening, dat de Sovjet-unie voorbe reidingen treft voor een toekomstige oorlog en wel waarschijnlijk over een jaar of tien". opdracht van de ambassadeur van Pa kistan in de V S. en zeide ook bezwaar te maken omdat Kiad Ghali, de bruide gom. een Koptisch Christen is. Hulp aan Griekenland, Turkije en Perzië Alvorens scheep te gaan aan boord van het passagiersschip „Britannic", waarmede de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken van Liverpool naar New York is vertrokken, legde Dean Acheson een verklaring af, waarin hy zeide bemoedigd te zijn door de vor deringen. welke zyn gemaakt met de besprekingen in de atlantische raad. „De Londense besprekingen heb ben aangetoond dat er geen vraag stuk bestaat, waarvan de oplossing voor de vrije volken der wereld van belang is, dat niet openlijk kan wor den besproken en waarovci geen over eenstemming op brede basis kan wor den bereikt. Ik heb van deze gelegenheid gebruik gemaakt om de regeringen der andere vertegenwoordigde landen mede te de len. dat de Verenigde Staten een blij vende belangstelling hebben voor de gang van zaken in Europa, en dat zij, wanneer 1952 het einde brengt van het Europese herstelprogramma, niet voor nemens zijn zich verder niet meer met de Europese aangelegenheden in te laten. Wy hopen, dat een daadwerkelijke samenwerking tussen Canada, de Ver enigde Staten en de organisatie voor Europese economische samenwerking (de OEES) zal ontstaan, waardoor het mogelijk zal worden de vigerende eco-. nomische problemen gezameniyk te be studeren. wy verwelkomen het stoutmoedige en van verbeeldingskracht getuigende voor stel, dat minister Schuman namens de Franse regering heeft gedaan. Wy zijn van mening dat dit voorstel een zeer wezenlijke bijdrage is, niet slechts ter verzekering van de Frans-Duitse be trekkingen. doch ook ter bevordering en uitbreiding van de eenmaking der Euro pese economie. Het Noordatlantische verdrag heeft een de vrede versterkende Invloed, welke zich uitstrekt buiten het gebied der ledenstaten. Naarmate de defensieve positie van dit gebied krachtiger wordt, zal deze Invloed zich steeds meer doen gevoelen. Ik wil hier echter reeds thans ge tuigenis afleggen van de grote belang stelling, welke de Amerikaanse rege ring heeft voor de veiligheid van Griekenland, Turkye en Per/ie. Wij zijn vastbesloten onze politiek van hulpverlening aan deze en andere landen, die er naar streven door een krachtsinspanning op militair en eco nomisch gebied hun onafhankelijk heid en territoriale integriteit te be waren, voort te zetten. De Verenigde Staten, die er van over tuigd zijn dat geen nationale onafhan kelijkheid en democratische evolutie mogelijk ls voor landen, die verstrikt geraken in de netten van het Sovjet russische imperialismee. pogen de Indo- Chinese staten te helpen, die trachten, binnen het kader van de Franse unie, hun eigen politieke toekomst te bepalen en hun eigen economisch welzijn te be vorderen". Bevin heeft zich in gelijke geest uit gelaten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1