Aanvaarding geeft recht op herstel
van verlies
Dodenherdenkingen en bevrijdingsfeesten
Radio-rede van Koningin Juliana
Een geestelijk goed gaat
niet verloren
Koningin Juliana bij stadionspel „Wij willen"
WEERBERICHT
Een ernstige Trygve Lie
Ik ben aan het spitten
Truman optimist inzake oorlog
89ste Jaargang
ZATERDAG 6 MEI 1950
No. 26991;
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.50 per kwartaal: 35 cents per week
DAGBLAD
Telefoon üir en Adm.: 26041: Red 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67U55
Belangrijke
besprekingen
op komst
Hetgeen zich achter het IJzeren
Gordijn afspeelt, wordt steeds meer
m het oog onttrokken. In de eerste
plaats worden de buitenlandse verte
genwoordigingen belangrijk ingekrom
pen. daar de Sovjets en de verbonden
jatelliet-landen blijkbaar zo weinig mo-
gelük pottekijkers wensen; zulks onder
het motief, dat deze vertegenwoordi
gers zich te zeer lenen voor spionnage
en wat daarmede annex is. Blijkbaar
zien de communisten in de meest ge
wone pogingen cm zich te oriënteren
verraad.
En in de tweede plaats is de bewe
gingsvrijheid der ambassadeurs en ge
zanten beperkt!
Men mag zich langzamerhand gaan
afvragen of de taak van deze buiten
landse vertegenwoordigingen niet Vol
ledig is geworden tot een spel van
boodschappenjongens voor eigen rege
ring en voor de Sovjets!
Een en ander typeert overigens-wel
zeer sterk de toenemende verstarring bus
sen West, en Oost. Het valt moeilijk te
ontkennen, dat de verhoudingen in toe
nemende mate zich toespitsen. Over en
weer neemt men tevens hoe langer hoe
minder een blad voor de mond en wor
den harde woorden gespreken. Af en
toe zelfs van een dergelijke heftigheid,
cat er vroeger sprake zou geweest zijn
van een eis tot genoegdoening! Maai
de huidige- politiek neemt het blijkbaar
niet meer zo nauw met de beleefdheid
tussen „vredelievende" landen.
Dientengevolge behoeft men neg niet
direct te denken aan het begrip oorlog.
Het grote gevaar is evenwel, dat op
een bepaald ogenblik ondergeschikten
hun zenuwen niet meer in bedwang
weten te houden en onverwachte da
den stellen, waarvan de draagwijdte
niet is te overzien, laat staan te voor
zien.... Dat is en blijft de gevaarlijke
consequentie, aan de koude oorlog ver
bonden.
De leiders, die aan de touwtjes trek
ken, kunnen zich zelf waarschijnlijk
wel in de hand houden, maar zullen
zij op den duur al hun volgelingen we
ten af te houden van gevaarlijke ge
voelsuitingen met alle gevolgen daar
van? Helaas zijn we daarvan minder
overtuigd. En hoe meer de koude oor-
Icg zich toespitst, des te groter wordt
het gevaar!
Met bijzondere Interesse mag men
caarom volgen, wat het bezoek van de
secretaris van de U.N.O., Trygve Lie,
aan Moskou zal uitwerken. Lie erkent
zelf volmondig, dat de Verenigde Na
ties tengevolge van de controverse
Oost-West in een slop zijn beland, zo
dat van werken behalve op een paar
ondergeschikte -punten feitelijk geen
sprake meer is. De reden, dat in de
Verenigde Staten al stemmen opgaan
tct de vo-rming van een nieuwe U.N.O.
zonder de communistische landen, die
evenwel nog geen steun uit officiële
kringen verwerven.
Lie wil nu trachten door persoonlijk
contact met de rode machthebbers In
het Kremlin ontspanning te bewerken.
Or.zetwyfeld is hij daarvoor een ge-
f"hikte figuur, want Lie is bij het
Kremlin persona grata, mede door zijn
afkeuring van het Noordatlantisch
pact. dat docr Moskou immers altijd
tevuur en te zwaard is bestreden. Zal
hij daar in het rode Mekka iets kun-
ren bereiken? De toekomst zal het
leren.
Intussen Ls nog een belangrijke ont
moeting cp komst, n 1. de bij-eenkomst
t? Londen van de leiders dor grote
'Westelijke drie. Zij zullen, dat staat
vel reeds vast, alle vraagstukken, die
momenteel de wereld beroeren, geza
menlijk doornemen en trachten tct een
pemeenschappelijke houding te gera
ken. De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Dean Acheson.zal
zowel te Parijs als te Lenden voorbe-
forekinsen houden. Ook de Benelux zal
haar stem kunnen doen horen ln alle
vraagstukken, waarbij deze combinatie
b betrokken, een vooruitgang bij vroe
ger vergeleken. Onnodig te zeggen, dat
d'-t wel voornamelijk het Duitse vraag
stuk zal betreffen, dat als het ware
om een oplossing schreeuwt, maar
daarvan, helaas, nog zo ver is verwij
derd.
Zo gaat de wereld weer eens zeer
langrijke beslissingen tegemoet, waar
van de betekenis niet hoog genoea kan
vorden aangeslagen. Zal "door de nu
•komende ontmoetingen een weg kun-
ten worden gevonden van toenadering,
0le geleidelijk zal kunnen leiden tot
opherfing van de koude oorlog?
Moskou's houding zal om te slagen
vel een zeer bijzondere wijziging moe-
kn ondergaan. Wij vrezen een te
frote....
Gisteravond heeft H.M. de Koningin de volgende radiorede uitgesproken:
„10 Mei 1940, en 5 Mei 1945, voor altijd onvergetelijk, zijn levend voor ons als
de dag van vandaag. Wij tellen de jaren van Mei tot Mei, en van Pinksterfeest
tot Pinksterfeest, zoals onze dichters zeggen.
We voegen fragmenten samen en een volledig beeld ontstaat. Wat er is voor
gevallen, gedenken we liever met onze gedachten dan met woorden.
Bij alle redevoeringen ter herdenking van de oorlog en van degenen, die er hun
hoogste offer in brachten, is steeds het hoofdmotief: laten wij het ideaal, waar
voor zij gestorven zijn, in ons leven waar maken.
En velen wanhopen, of wij ooit in vredestijd die eendracht en die energie zullen
kunnen opbrengen, die daarvoor nodig zijn.
Na 5 jaren vrede gaan velen zelfs soms zover, dat zij menen, dat het geestelijke
goed. in de strijd verworven, in de veelbewogen en teleurstellende nasleep teloor
is gegaan. Maar een geestelijk goed gaat niet verloren. Het kan ondergronds gaan,
maar het blijft doorwerken. En het werkt nog steeds. Let op, overal om u heen,
in uw eigen kring en elders. Het gaat steeds verder, Bewust en onbewust wil men
anders, voelt zich daartoe onweerstaanbaar gedreven.
Waarom zouden we in herhalingen treden, door oude voorbije tijden te plaatsen
voor de tegenwoordige. Daar iedere tijd nieuwe mogelijkheden biedt en de voorbije
altijd weer gebleken zijn tot een verderf inplaats van tot opbouw te leiden?
Er ligt hier een diepgaand verschil of men de feiten in de ogen durft te zien,
of men ze verwerpt of aanvaardt, omdat het eindresultaat van dit aanvaarden of
verwerpen voor ieder mens een zaak is tussen hemzelf en God.
In West-Europa heeft Nederland het zwaarst geleden, en ook het meest opval
lend herstel beleefd. Buitenlanders zien dit duidelijk, en verklaren, dat wij met
zoveel wilskracht aanpakken. Naar Nederland blijft men uitkijken. Nederland
heeft verplichtingen in de broederschap der volkeren. Het hoort een voorbeeld
te zyn van ontplooiing in het nieuwe seizoen van de 2e helft der 20e eeuw.
Er moet worden losgelaten wat voorbij is, als offer, en laat ons aanvaarden,
dat herstel van mensen-waarden alleen kan geschieden van uit een volkomen
rustig, uitgebalanceerd verlangen naar vrede en vooral naar welvaart.
Welnu, we gaan dus blijkbaar de weg al op. die leidt naar zelf-hervinden in
de traditie van vernieuwing, door zichzelf te geven voor volk en land, is de enige
mogelijkheid aangedaan leed te laten voor wat het is en te vergeven.
De twijfel is een slechte kameraad en de hoop eigenlijk niet minder, omdat
beide concrete aanvaarding verwerpen en dus nimmer een gezonde beschouwing
ontstaan kan.
Niets kan ons beletten étlles te verwachten van het leven, maar dan als begrip
voor dat, wat het leven ons brengt in de afmetingen van onze draagkracht. Hoop
en twijfel trekken ons links en rechts. Aanvaarding geeft recht op herstel van
welk verlies dan ook.
Ons verlangen zijn de draden, waarmee God weeft en het weefgetouw van God
is onnaspeurlijk, evenals het vervliegen van onze verlangens. Doch niet één draad
zal onbruikbaar blijken, omdat God deze zal weven ln het gewaad van zijn
schepping".
ERNSTIG ONGELUK TENGEVOLGE
VAN HOOG WATER.
Donderdagavond heeft zich in de stra
ten van Rio de Janeiro een ontploffing
voorgedaan in een bus, die door hoog
water was blijven steken. De bus ge
raakte in brand. 12 inzittenden ver
brandden levend en 21 andere liepen
verwondingen op, van wie twee in ern
stige mate.
Nieuwe Amerikaanse nota.
INZAKE DE PRIVATEER.
De V.S. hebben in een nieuwe nota
aan Moskou de Sovjet-Unie beschul-
alleen de verplichtingen, welke het vol
kenrecht en het internationale gebruik
de leden van het gezin der landen op
legt. niet is nagekomen, maar deze ook
niet heeft willen nakomen."
De ncta acht het duidelijk, dat ..deze
riigd van negatie van haar internatio- negatie van het recht, de gewoonte en
nale verplichtingen bij de behandeling de mening van de wereld een nieuw
van het incident met het Amerikaanse beletsel vormt voor de totstandkomirg
vliegtuig boven de Oostzee. van harmonische betrekkingen tussen
Het Amerikaanse ministerie van Bui- de landen en niet ln overeenstemming
tenlandse Zaken verklaart in de nota. i gg-bracht kan worden met de voortdu-
dat Rusland een „onjuist verslag" van rer.d herhaalde plechtige verzekeringen
het neerschieten van het Amerikaanse van de Sovjetrussische regering van
vliegtuig cp 8 April heeft gegeven. I haar verknochtheid aan de zaak van
„De nota luidt woordelijk: „De re- j de vrede."
gering der V.S. moet de regering van De nota dcet duidelijk uitkomen, dat
de USSR wijzen op de ernst waarmede öe beschuldigingen en tegen-beschuldi-
zjj de houding van ds regering der gingen inzake het verlies van de Prl-
USSR beschouwt in zaken van zulk vateer een impasse hebben bereikt en
groot gewicht." I verklaart, dat het onmogelijk is de
De nota verwerpt voor de tweede kwestie op te lossen „zolang de Sovjet-
keer de Russische verklaring, dat het
vermiste Amerikaanse vliegtuig het
'docr Rusland bezette) gebied vanLet-
I land heeft geschonden en zegt, dat de
Amerikaanse regering tot de conclusie
I moet komen, dat de Sovjet-Unie „niet
russische regering weigert haar hou
ding te baserert op de feitelijke toe
dracht van de zaak."
Volgens de Amerikanen werd het
vliegtuig boven de vrije Baltische zee
neergeschoten.
Gisteren zijn overal in den lande, land, vice-voorzitter van de Raad van
dikwijls onder stromende regen; de State., generaal mr H J. Kruis, luite
bevrijdingsfeesten gevierd, die volg
den op de plechtige dodenherdenkin
gen en stille tochten van Donderdag
avond.
Te Baarn heeft Koningin Juliana,
vergezeld van de beide oudste Prin
sesjes, nadat de twee minuten stilte
waren betracht, als eerste een krans
van groen met witte bloemen aan de
voet van het monument van de ge
vallenen gelegd.
Onder een gestaag aanhoudende re
gen werd gistermorgen op de Canadese
begraafplaats te Groesbeek de overgave
der Duitse troepen aan het Canadese
leger in ons land herdacht. Inwoners
van Groesbeek stonden om de graven
geschaard, terwijl de jeugd bij ieder
graf met bloemen in de hand gereed
stond o:n die straks uit te strooien.
De vertegenwoordiger van H.M. de
Koningin, vice-admiraal N. A. Rost v.
Tonr.ingen, werd verwelkomd door de
gezant van Canada, de heer P. Dupuy.
Een erewacht werd gevormd door
leden van de Ken. Marechaussee. Rev.
R C. Austin en de Nederlandse aal
moezenier L. B Burgmeier, herdachten
in een gebed de duizenden manschap
pen, die hier begraven liggen.
De geestelijke herdenking werd beslo-
I ten met het „Onze Vader". Bij de
plechtigheid waren o.m. aanwezig de
minister president d<r W. Drees, de
mmisters P. Lieftinck en J. R. H van
I Schalk, jhr mr F. Eeelaerts van Blok-
De Commissie Nationale Herdenking
heeft Donderdagmiddag in de Ridder
zaal ter gelegenheid van de Nationale
Herdenking een bijeenkomst gehou
den. Tijdens de rede van de voorzit
ter der Éérste Kamer, prof. mr R.
Kranenburg. Op de eerste rij de mi
nisters (links dr Drees), en de verte
genwoordiger van H.M. de Koningin.
Finland in moeilijkheden.
nant-generaal M. R. H. Calmeier,
plaatsvervangend chef van de Genera
le Staf, de staatssecretaris van Oorlog,
Schout bij Nacht H. C. W. Moorman,
generaalmajoor M. G. van Kesteren,
bevelhebber van het tweede militaire De rechtse coalitieregering in Finland
gewest en verder tal van hoofdofficie- wankelt ender de slagen van de vak-
ïen van de verscnlllende legeronderde- beweging, d:e haar gezag bespot. Het
vakverbond gaat voort met de voor-
Verder werden opgemerkt mr Moh. bereiding van een algemene staking,
Poen. Hoge Commissaris van de Ver. Maandag meet beginnen, ondanks
Staten van Indonesië, jhr dr C. G. C. ^et feit dat de staking van overhelds-
Quarles van Ufford, Commissaris der zVde onwettig is verklaard.
Koningin in Gelderland, Clarenoe-Hun-i hoofdarbeiders, onder wie ook de
ter.noc-fd van de Eca-missie in Neder- .onderwijzers, zullen zich bij de staking
land en vele ambassadeurs.
Talrijke kransen werden gelegd.
Ook o.a. in Vught zijn de gevallenen
met eerbied herdacht. Daar trokken in
een stille tocht enkele duizenden, o.w.
j talrijke nabestaanden van de gefusil-
1 leerden, r.aar de beruchte fusillade- v,
plaats, midden in de sombere bossen j Vl
Amerikaanse Senaat aan
vaardt hulpverleningswet.
De Amerikaanse Senaat heeft een
!?~PVerleningswet ten bedrage van
1 ."2-450 000 dollar aanvaard. 2.850.000.000
collar hiervan zijn bestemd voor de
Mjrshall-landen.
De wet werd met 60 tegen 8 stemmen
ingenomen.
veranderlijke bewolking.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
net Zuid-Westen van het land aan-
anseljjk enkele opklaringen, overigens
Ver het algemeen veel bewolking met
coral in de Noord-Oostelijke helft van
land plaatselijk enige regen. Zwak-
e tot matige wind tussen Zuid en Oost
n weinig verandering in temperatuur,
opgemaakt te 10 uur).
7 Mei.
2on op: 5.00 uur; onder: 2014 uur.
Maan op: 2.04 uur; onder- 9.08 uur
u (8/5 L. K.)
«oogwater te Katwijk te 6.57 en 19.30
«ur- (8/5 te 7.55 en 20.36 uur).
Dit nummer bestaat uit 12 pagina's.
Vandaag wordt in het Grosvenor
House te Londen een jnternationale
postzegeltentoonstelling geopend. Als
speciale attractie zullen er postboden
rondlopen in costuums van 1793 tot
1950. Links op de foto een brieven
besteller uit de jaren van 1793 tot
1855. Het rode jasje is afgezet met
blauwe revers. Door het luiden van
een bel werd men er op attent ge
maakt dat de brievenbesteller in aan
tocht was. Een deftige hoge hoed
completeerde het uniform. Rechts de
postbode in het huidige costuum, be
staande uit een blauw pak met een
soort politiepet.
Wisjinsky ontving
Indonesische delegatie.
De Sovjetrussische Minister van Bui
tenlandse Zaken, Andrei Wisjinsky.
heeft gisteren de Indonesische delega
tie. onder leiding van dr Palar, ont
vangen.
De delegatie had een onderhoud van
een uur met de minister. Gezegd werd,
dat het onderhoud in een hartelijke
sfeer verliep.
WEER STAKING TE MEDAN.
Te Medan is voor de derde maal een
staking onder het gemeentepersoneel
uitgebroken De burgemeester had een
loonsverhoging van ëen gulden per dag
voorgesteld, doch deze werd afgewezen
De stakers eisen 75 loonsverhoging.
De Ver. naties werken
niet normaal.
(Van enze parlementaire redacteur).
De secretaris-generaal van de Ver-
enizce Naties, de heer Trygve Lie, bleek
in een ernstige stemming toen wij hem
gisteren in het Vredespaleis te Den
Haag ontmoetten: héél ernstig, on
danks de ontwapenend.» lach. waarmee
bij herhaling vragen wedden alge-we
zen, die hij nu al zo vaak heeft moe
ten beantwoorden tijdens zijn reis door
Eurcpa.
Maandag en Dinsdag a.s. spreekt
Trygve Lie te Genève voor de „Wereld
Gezondheids Organisatie". Woensdag
daarep vertrekt hij naar Moskou. Of
hij neg andere hoofdstedn aandoet?
Dat hangt er van af waar het vlieg
tuig landt, in Frankfort bijvoorbeeld,
want daar moet ik toch de minister
van Buitenlandse Zaken bezoeken.
De heer Lie denkt enige dagen Ln
Moskou te blijven en Sovjetleiders te
spreken
„Als premier Stalin in Moskou is en
het kan worden geregeld, hoop. ik hem
te ontmoeten."
Er is niet het minste verband tussen
de bezoeken van de secretaris-generaal
aan Washington, Londen en Parijs,
met de bijeenkomst van de Noordat-
lantlsche Ministerraad te Londen. Hij
heeft ook helemaal niet het plan om
zich tot die vergadering van ministers
van Buitenlandse Zaken te wenden.
Ook heeft hij geen opdracht of bood
schap van Truman, Attlee of Bidault,
of van wie ook. Hij doet eenvoudig
wat hij meent dat zijn plicht is. Het
is een gewone zakenreis, zoals hij
gewend is te maken jaarlijks voor de
algemene vergadring van de Uno-
bijeenkomst. Alleen heeft hij daarbij
nooit Moskou aangedaan. Dit wordt
de eerste keer. „Ik heb geen speciale
verwachtingen van dat bezoek in een
speciale richting. Ik ploeg de grond.
Iemand moet toch dat werk doen.
De Ver. Naties functionneren niet
normaal."
Het internationale Hef van Justitie
heeft geen gelegenheid iets te doen in
de kwestie der Oost-West-tegenstelllng.
Het Hof treedt in werking, als er een
beroep op wordt gedaan Het ls geen
I politiek instrument. Dit is mijn per-
j soonlijke mening."
Er moet eer. nieuwe en krachtige
poging gedaan worden om een eind te
maken aan de „koude oorlog". De eer
ste stap daartoe het is duidelijk
moet wezen, ae Ver. N3ties weer te
herstellen als de ontmoetingeplaatster
beslechting van de geschillen onder de
naties.
rond oe Lunetten.
Tot be.Tuit van de plechtigheid defi
leerden allen in stilte langs het monu
ment, waarou de namen van de in
Vught gefus-aieerden staan gebeiteld.
4000 jongeren, leden van samenwer
kende jeugdorganisaties, voerden gis
teravond i.j het stadion te Utrecht het
jcugdspel „Wi; willen" op in tegen
woordigheid var o.m H.M. de Konin
gin, de Prinsesjes Beatrix en Irene en
vele autoriteiten, o.w. de Commissaris
der Koningin, de heer M. A. Reinalda,
en generaa'-majoor S. W. Rawlins, die
in 1945 als oinmandant van de 49e
Britse aivisie Utrecht bevrijdde. Het
spel. een scenario van de districtscom
mandant der Nederlandse padvinders-
vereniging, H, M Rozenöaal, bracht de
leus tot uiting: „In geloof, hoop en
liefde eendrachtig werken voor de vrij
heid".
aansluiten als aan hun salariseisen niet
onmiddellijk wordt voldaan.
Ongeveer 1.500 man locomotiefper-
sonel, die tegen soldij voer arbeids
plicht zijn opgeroepen, weigeren hun
normale werkzaamheden te verrichten.
Wel onderhouden zij de machines en
egen zij de r©mi§es1 Alle treinen ln
hpt land staan stil. Ook de herstelbe-
talingdeveranties aan Rusland worden
-niet uitgevoerd.
Natuurlijk steunen de communisten
krachtig de stakingsactie.
De regering heeft werkgevers en
werknemers bijeengebracht voor be
sprekingen over de lonen. Zelf heeft
zij salarisverhoging aan de hoofdarbei
ders toegezegd.
rosT
VOOR
gen
fregat-bemannin-
in amerika.
Bloemenweelde in Betuwe
Verwacht wordt dat de appelbomen
in de Betuwe, in het bijzonder de dra
gers der goudreinetten, Zondag a-s. in
volle bloei zullen staan.
Alle luchtpcststukken, bestemd voor
het marinepersoneel, dat momenteel te
Boston vertoeft, meet als volgt ge
adresseerd worden: rang1 kwaliteit,
naam, stamboeknummer; Marine deta
chement Boston; p/a Amsterdam-
Schiphol.
De verzending van post naar het
Marine detachement Boston geschiedt
wekelijks. De brieven dienen uiterlijk
Dinsdags ter post bezorgd te zijn, ge
frankeerd volgens het ln het interna
tionale verkeer geldende tarief.
Deze regeling geldt alleen voor lucht
postbrieven en briefkaarten. Postpaket-
ten en drukwerken dienen c-p de ge
bruikelijke wijze cp de postkantoren te
werden aangebeden.
V.N. onveranderd.
Op zijn wekelijkse persconferentie
heeft presdent Truman verklaard, dat
de V. S. alle tc hunner beschikking
staande midden dienden (c gebruiken
om de koude oorlog te winnen. Het
plan-Marslialj was zo zeide Truman,
ccn van de voornaamste middelen tot
dit doel. Hij wees er op, dat het veel
goedkoper was dan een werkelijke
oorlog.
In verband met opmerkingen van
journalisten over de hoge kosten van de
herbewapening en dc programma's voor
buitenlandse steun zeide de president
dat de defensie begroting voc het vol
gende jaar veel kleiner zou zijn dan die
voor dit jaar. Ei was geen reden tot on
gerustheid, daar het defènslesehema
voor de verdediging var de V. S. vol
doende zou zijn.
De president hield voorts een vurig
pleidooi voor de V. N Hg verklaarde
het niet eens te zijn met de suggestie
van oud-president Hoover, dat de niet-
eommunstische landen zich moesten
organiseren met uitsluiting van de
communistische landen.
De V.S. zouden de V N. blijven steu
nen, zolang hij, Truman president van
de V. S. was. De V N waren een orga
nisatie vooi overleg tussen de landen,
die een vreedzame regeling van hun ge
schillen zochten De organisatie func-
tionneerde ln vele opzichten goed, aldus
Truman.
Truman wilde geen commentaar leve
ren op enige uitlating van senator Mc
Carthy. daar dit. zo zeide hij, niet de
moeite waard was.
Naar aanleiding van de opmerking
van Tydlngs. voorzitter van de senaats
commissie voor de gewapende diensten,
da; de V. S. zich dicht bij een werkelijke
oorlog met de Sovjet-unie bevinden,
verklaarde Truman, dat Tydings onno
dig ongerust was. daar de situatie niet
zo ernstig is als in de eerste helft van
Itefi en deze verbetert.
