Naar devaluatie of nieuwe sanering
in Indonesië?
Prijzen vliegen als vuurpijlen
omhoog!
Pleidooi van mr Adema Zijlstra
voor „Roulette"
ExploiSaf'e Mij Scheveningen loop! gevaar
WEERBERICHT
Hollanders triomferen
Gentse Floraliën
C9ste Jaargang
VRIJDAG 28 APRIL 1950
No. 26985
Directeur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dlr en Adm.: 26041; Red 21607
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer f4.50 per kwartaal; 35 cents per week Witte Singel 1, Lelden Giro no. 67055
LEIDSCH
DAGBLAD
R.I.S.-regering bevordert
zwarte handel.
(Van een bijzondere medewerker
te Soerabaja).
De onrust, ontstaan door de financiële)
maatregelen van de regering van de
RIS, duurt onverminderd voort. De
verwarring wordt steeds groter en met
angst vraagt men zich af waar het
met de prijzen naar toe moet. Voort
gaande op de weg, die thans deels
gedwongen, deels willens cn wetens
bewandeld wordt, zal Indonesië over
enige tijd een gebied zijn waar het
leven onbetaalbaar is. Want behalve
dat alle importgoederen thans drie
maal zo duur zijn geworden, zfjn nu
ook de prijzen van hier vervaardigde
producten, waarin grondstoffen uit
het buitenland zjjn verwerkt, gestegen.
Alle door de overheid vastgestelde
maximumprijzen worden geleidelijk her-
rien.
Bier kost nu in een café f4,— per
fles van een liter. Schoeisel werd 60
duurder, gloeilampen zijn met 100 tot
150% in prijs gestegen, autobanden met
80 tot 100
Andere artikelen, zoals brood en mar
garine, staan op de nominatie om een
paar sporten op de prijsladder omhoog
te gaan. Voor beide producten zal die
stap waarschijnlijk niet gering zijn.
Brood zal zo ongeveer op 58 of 59 cent
per 600 gram komen, terwijl de oude
prijs 39 cent was. En margarine zal,
naar verwacht wordt, binnenkort f.5,
per kilogram kosten. Men betaalt er nu
1 3,37 voor
Die sterke stijging van de margarine-
prijs is niet uitsluitend te wijten aan de
invoering van de deviezencertificaten,
doch mede aan de stijging van de copra-
prijs gedurende de afgelopen weken.
De winkeliers zijn naar zij verkla
ren wat de margarine betreft, uit
verkocht. AI dagenlang hebben zij
geen margarine ontvangen. Ergens
wordt dus de margarine vastgehou-
den. Waarom dat gebeurt is volkomen i
duidelijk. Straks, wanneer het nieuwe
prysbeslult voor margarine afgekon
digd wordt, brengt Immers elke kilo
zo ongeveer f. 1,60 meer op. Er Is geen
instantie, die er aan denkt om tegen i
dit oppotten van margarine ook maar
Iets te doen, al heeft de bevolking dat
artikel ook nóg zo nodig!
enorm gestegen een liter klapperolie
kost thans f. 2,60 dat de fabriek, wan
neer zij zou afleveren tegen de officieel
vastgestelde prijs van 35 cent per tablet,
een verlies per Tablet zou lijden van
11 cent.
Een dag of wat geleden hebben om
dezelfde reden ook zo goed als alle
Kretek-sigarettenfabrieken op Java
en dat zijn er heel wat hun productie
gestaakt. De Kreteksigaret is het ro
kertje van de Indonesiër. Ze is gemaakt
van inlandse tabak, waarin kruidnagelen
uit Zanzibar, dus import, is verwerkt.
Die Zanzibar-kruidnagelen kosten nu
hst krankzinnig hoge bedrag van f. 2750
per 100 kg, tegen een maand geleden
f 1200 Een riem sigarettenpapier steeg
van f 120,— tot f. 190,— en een riem
cellofaan, waarin de sigaretten worden
verpakt, van f. 475,— tot f. 975.—.
De prys van etiketten, die op de
pakjes geplakt worden, verdubbelde.
Dat alles gebeurde in één maand tijd!
Niettemin is de door de overheid vast
gestelde verkoopprijs van de Kretek
sigaret nog steeds dezelfde, met het ge
volg dat de fabriek aan productiekosten
plus accijns voor een Kreteksigaret, die
in de kleinhandel voor zes cent ver
kocht mag worden, 7.2 cent ton koste
moet leggen. Bovendien doen z!ch bij de
Kretekindustrie grote mop"Mkheden j
voor met de banderollen.
HONDERDDUIZENDEN ENSEN
WERKLOOS.
De sluiting van de zeepfabrieken en
van de Kretekindustriën, in het bij
zonder van de laatsten, heeft hon
derdduizenden Indonesische mannen
en vrouwen werkloos gemaakt. Het
zijn deze mensen, die verstoken van
alle inkomsten in een tijd waarin
alles duurder wordt, een groot gevaar
voor dc maatschappij vormen. En dat
in een tijd, waarin het toch al zo on
rustig is
men haar hier betaalt men op het
ogenblik voor hetzelfde blikje tussen de
5 en 6 gulden. De Importeur ls dus nu
verplicht zijn gecondenseerde melk te
verkopen tegen een detailprijs van, laten
we zeggen, f. 5,50, hij maakt dus een
overwinst van f. 4.75. Hiervan moet hij
95 aan de Minister van Financiën
len op de officiële zwarte markt mogen
worden verkocht.
Het is natuurlijk zonder meer duide
lijk dat al deze prijsverhogingen niet
zonder gevolg blijven voor de producten
van zuiver binnenlandse aard. Waar
meer uitgegeven moet worden, moet ook
meer worden verdiend, Dus gaat de rijst
ongeveer 90 cent per liter kosten, een
slachtkip f. 5.per stuk, een cocosnoot
80 cent per stuk, en voor een ritje met
een betjak van een paar minuten be
taalt men al minstens f. 1,Het kopje
koffie in een café kost straks f. 2,50 en
het laten knippen van zijn haar even
eens een riks. het laten plakken van een
afdragen en mag hij 5 in zijn eigen j een gulden' als het eat
kennint? voor niec ce &r<XM- 1S-
steken bij wijze van erkenning voor
de zwartehandelaarsdienst, den lande
bewezen.
Behalve gecondenseerde melk mag er
thans officieel op die wijze geknoeid
worden met verschillende soorten tex
tiel, rijwielonderdelen en kramerijen.
Binnenkort zullen nog meerdere artike-
Terwijl alles dus zienderogen duurder
wordt, nemen intussen de geruchten
hand over hand toe dat een devalua
tie of een nieuw geldsanering wel niet
zo heel lang meer op zich zal laten
wachten. Niemand ziet er meer een
gat in
Vijf millioen zou te
realiseren zijn
Op een door de N.V. Exploitatie
Maatschappij Scheveningen be'egde
persconferentie heeft mr A. Adema
Zijlstra. gedelegeerd lid van de Raad
van Beheer dezer maatschappij, de
alarmklok geluid in verband met de
toekomst van Scheveningen ?.ls bad
plaats cultureel centrum
Mr Zijlstra zcidc daarbij letterlijk,
„dat zi. de invoering van de roulette
de conditio sine qua non was voor het
hotels, waarvan de modernisering een
gebiedende eis is, door ons worden be
kostigd, c.q. in onze handen zijn, dan
is het geen boute bewering te zeggen,
dat wij de enige van nature aangewezen
instantie zijn om het spel te exploi
teren.
WEERLEGGING VAN
BEZWAREN.
Tenslotte bestreed mr Zijlstra de ar
gumenten van tegenstanders der rou-
i ..v*, lette- die voornamelijk bestaan-uit reli-
voortzetten van een exploitatie, zoals j S^euse bezwajen en angst voor excessen
zijn maatschappij doet. Men kan zich' en ongelukken
niet voorstellen, aldus spreker, hoe Wat de godsdienstige bezwaren betrof,
op den duur concerten, seizoenhotels morste spreker op, dat, sinds de invoe-
e.d. zonder de uit het spel voort- i rln£> totalisator, hier niet meer over
komende financiële middelen moeten gesproken behoeft te worden, „als spel
worden geëxploiteerd en hoe aan de een uitvinding van de duivel is, zoals
concurrentie met hot wèl spelende sommigen zeggen, dan heeft het Neder
landse volk ln meerderheid bewezen,
het niet als zodanig te beschouwen".
De totalisator is bovendien veel ge
vaarlijker dan de roulette De totalisator
wordt op wel 20 plaatsen geëxploiteerd
voor tienduizenden bezoekers. Er is
volstrekt geen contröle op; rijp en groen
buitenland het hoofd geboden moet
worden.
Margarine is trouwens niet het enige
product dat van de markt verdwenen is.
Hetzelfde geldt voor zeep. Sinds een dag
of wat hebben alle zeepfabrieken ln
Soerabaja hun poorten gesloten De
prijzen van de grondstoffen zijn zó
„De indirecte baten van het spel", al
dus mr Zijlstra, „zijn een veelvoud van
de directe: de verlevendiging van het
De nieuwste maatregel van de rege-badplaatsverkeer trekt neringdoenden
ring, die opnieuw tal van prijzen alsaan, het geld gaat rollen en vooral het j en arm en rijk kan er "aan "deelnemen,
vuurpijlen omhoog zal doen schieten, is geid dat men wint, wordt onmiddellijk Door het kopen van meerdere tickets
dat verschillende Importartikelen niet weer uitgegeven". kan men net zo hoog spelen als men
Het spel is een instituut, dat in één j wil.
object verenigt de twee hoofdvoorwaar- En wat de excessen en ongelukken
den voor een florerende badplaats-
exploitatie
le. de eerstc-rangsaltractie. die vreem
delingen trekt en 2e. de winstbron
waaruit modernisering, reclame, cul
turele demonstraties enz. kunnen wor
den bekostigd.
Wanneer men nu bedenkt, zo zelde
mr Zijlstra, dat èn de gehele publicatie
meer aan maximumprijzen gebonden
zullen zijn. Aan de importeur is de ver
plichting opgelegd deze goederen tegen
de hoogst mogelijke prijs van de hand
tc doen. Van wat hij hierdoor aan over-
winst maakt, moet hij 95 in 's lands
schatkist storten. Onder de artikelen,
waarin nu dus de overheid zwart gaat
handelen, bevindt zich o.a. geconden
seerde melk. Tot nu toe bedroeg de
maximum-verkoopprijs van een blikje
gecondenseerde melk f.0,75. Op de
„zwarte markt" vrije markt noemt èn de culturele attracties èn de grote
plaatselijk opklaringen.
d2 Bilt ve;wacht tot morgenavond:
Matige, tydelyk krachtige wind uit
westelyke richtingen Zwaar bewolkt
opklaringen en aanvankelijk nog
oKeie buien. Ongeveer dez°""' -*n-
Peratuur als vandaag.
Opgemaakt te 10 uur).
29 APRIL.
Zon op- 5 15 uur: onder: zu.uu uur.
(E K>n °P: 1627 UUr; onder: 4,12 uur
.Hoogwatei te Katwyk te 0.49 en 13.14
nummer bestaat uit achl pagina's
Sinds er geen pasp1 nodig is
voor het verkeer tussc ederland en
België, is het oontol personen, dot
eens bij de Beneluxburen op bezoek
goat, aanzienlijk toegenomen. Verbe
tering van sommige grenswegen is
daardoor noodzakelijk geworden.
Deze foto toont de verbeteringswerk-
zoomheden op de weg van Breda
noor Antv/erpen. juister nog, precies
op de grens tussen Wernhout en
Wuestwezel.
Eerste Amerikaanse wapenen
in België aangekomen
De eerste lading wapenen voo*- de
Atlantische Unie is te Zeeb:ugge aan
land gebracht zonder dat zich inciden
ten hebben voorgedaan.
Het Britse schip „Empire Doric" ar
riveerde giste en te Zeebrugge met een
lading van 190 ton wapenen De haven-
arbciders z\jn terstond begonnen me',
het ontladen en in de middaguren was
h?t werk voltooid
De „Empire Doric" is in de loop van
de namiddag wee: uit Zeebrugge ver
trokken Aan de haven was een nitge-
bïc üe «ïl'^heiJsaienst ingericht
Ontspanning op de Balkan
In een verklaring van de Griekse re
gering wordt gezegd, dat de verklaring
van maarschalk Tito, waarin deze zich
ui;spreekt voor herstel der betrekkingen
tussen Griekenland en Joego-Slavië op
de Griekse regering een zeer aange
name indruk" heeft gemaakt.
dat wil zeggen: „kapitaalkrachtiger we
reld" behoren. Men kan de toeganke
lijkheid net zo regelen als men wil en
net zo aan banden leggen als men wil.
Minister Wijers heeft dus ongelijk, zo
zeide mr Zijlstra, wanneer hij meent
i „verder af te glijden" door een roulette
te geven na de totalisator. Spreker be-
1 sloot: „men kan toch hier niet verbie-
den. wat naast de deur wordt toege
laten".
Doet men dit toch, dan wordt men
zelf de dupe.
aangaat: gegokt is er altijd en zal er
altijd worden, getuige de beurs, de
staatsloterij, het kaartspel en de paar-
denrennen. Roulette speelt men ln een
Casino, voor enkele tientallen spelers,
meest buitenlanders of Nederlanders,
die tot een zekere uitgaande of reizende,
Met de roulette zijn naar schatting
alleen te Scheveningen pl.m. f. 5 mil
lioen per jaar te realiseren, die be
stemd kunnen worden voor weder
opbouw, modernisering, cultuur en
publiciteit, die ieder weer deviezen
helpen aantrekken.
Tito's verklaring kwam als een ver
rassing Men verwacht een verdere ont
wikkeling a!s de Joegoslavische zaakge
lastigde dc volgende week naar Athene,
vanwaar hy gisteren vertrok, terug
keert.
Internationale bewondering
voor vakmanschap
der kwekers
(Van een bijzondere medewerkt
Het „oud Belfort" ls niet het enige
„zinbee'd van 't verleden" dat de Stad
Gent lijk is Maar wie mocht m-nen,
dat men in Gent op het verleden teert
en het een dode museum-stad geworden
is, zou het tegendeel ondubbelzinnig
bemerkt hebben. Indien hij deze week
een bezoek aan de stad van Jan Hyoens
en d? Arteveldes had gebracht
Want voor het eerst na de oorlog
vie t Gent weer het vijfjaarlijkse bloe-
menfeest d'r „Gentse Flcraliën" in een
imposant getouw, speciaal voor dit doel
opgericht. In alle straten rondom staan
auto's geparkeerd met de nationallteits-
kenmerken van vele landen. Een inter
nationaal publiek verdringt zich op de
trappen die naar de grote bloemenhal
leiden.
Ondanks de stevige toegangsprijzen
(Zondag 200 francs, de overige dagen
100 francs» is er bijna geen doorkomen
aan. Betreste en gehelmde gendarmes
manen voortdurend tot doodopen Rijen
dik drentelt het publiek langs de stands,
verdringt zich op het podium, vanwaar
men een overzicht heeft over de expo
sitie Tijd om de bloemen rustig te be
kijken is er niet noch 's morgens om
negen uur. wanneer de noorien open
gaan. noch in het middaguur, noch
's avonds, wanneer de verlichting bij-
zondrre luister bjjzet aan al het schoons
Want schoon, overweldigend schoon,
imoonerend. sprookjesachtig is de aan
blik van deze tentoonstelling, die zo
zorgvuldig is voorbereid, dat iedere In
zending van tevoren in kleuren ln beeld
is gebracht, opdat de kleurschakering
ha-monisch zal zijn en de tentoonstel
ling zodoende één schoon geheel zal
vormen.
De züvUufM wordt gch«cl ingenomen
door de Hollandse afdeling, waar
Roskooo en Aalsmeer het publiek ver
baasd doen slaan met een weelde van
evclamen. azaJra's en andere pro-
d«»eten van onze kwek°rijen de
afdaling die d« Grote Pril* van de
•^tad Gent wiri te veroveren (20.000
franje v^-meldt de mededeling er
'akrjyk bij)
Onder di® Hol'andse inzenders zün
er drie uil «te Ro'ien teerk. de firma
A. C. v. d Schoof met bolgewassen
1 voomameliik tulipa's. de geculti
veerde K->,,l'asisrhe tulpen) en de
"role wedijveraars op hef gebted van
4-» amarv'liseullnur. d® firma's W S
Warm°nhoven en I "dwte en Co A'Ir
drte uit HiDecnm En all- drie win
ner»! van "ouden medailles op deze
tentoonstelling w»*® kwek»rs uit alle
'anden. tot uit Italië toe. elkaar party
geven!
De teelt van amaryllis heeft grote
vorderingen gemaakt de laatste jaren,
vooral sinds men er in geslaagd is de
p achtige witte kelken, met het zacht
groen in de keel dat het wit van de
bloem nog te intenser schjjnt te maken,
te kweken Op dit gebied ztfn de Hol
landers, en wel in 't. bijzonder deze
beide specialisten, onbestreden mees
ters.
En het is bü deze inzending dat de
gendarmen onophoudelijk hun „doorlo
pen asteblief madam" moeten doen
klinken. Want bewonderend, opgetogen
is het publiek, en in alle talen geeft
het van die bewondering blijk
Een Hollandse mijnenveger ligt in de
haven van Gent. H°t Concertgebouw
orkest geeft een uitvoering. Maar al
dit vlagvertoon kan niet overtreffen de
zwygende demonst atie van Hollands
vakmanschan di° gegeven wordt in de
Hollandse afdeling van de Gentse Flo-
raliënl
Radiorede
ministerpresident
Dr Drees
Ter inleiding van de inzamelings
actie van de Stichting 1940—1945
zal minister-president dr W. Drees
morgen om 20 05 uur over beide
zenders een radiotoespraak houden
getiteld „Wat zjjn vyf jaren vrij
heid u waard?"
Ij||llllllllllllllll!llllh!lllllllllll!lllllllll!llllllll||||||||||||||||||||||
Oud-president Hoover
wil een nieuwe V. N.
Hoover, ex-presidem van de Verenig
de Staten heeft in een rede te New-
York aangedrongen op de opheffing
van de organisatie der Verenigde Naties
en de stichting van een nieuwe organi
satie. waarvan de communistische lan
den zouden zijn uitgesloten
Hoover zelde dat er dringende be
hoefte bestond aan een „nieuw vere
nigd front" tpgen „het aansluipende
rode imperialisme"
Hij verklaarde, dat de Verenigde Sta
ten meer en meer alleen kwamen te
staan In de koude oorlog en voortdurend
terrein ver'oren aan Rusland en zfjn
bondgenoten.
dulles wil herziening van het
handvest der v. n.
John Foster Dulles, de republikeinse
leider op het gebied van de buitenlandse
politiek, heeft in een rede voor de Ame- j
rikaanse vereniging voor inte-nationaal 1
recht verklaard, dal het tijd is een alee-
mene conferentie voor te bereiden ten I
•Inde het handvest dei V N. tc her/|pn
Sinds 1945 heeft de wpreld niet stil ee- j
staan en het handvest moet ook niet
stilstaan". 1
Een nog niet gepubliceerd portret
van HM. de Koningin die bondag
a.s. haar verjaardag viert en dat
gemaakt is tijdens de feestelijkheden
ter gelegenheid van het 12l/2iari9
huwelijksfeest van HM. de Koningin
en Z.K.H. Prins Bernhard.
(Foto Meyboom).
's Konings lijfgarde gereed
voor de toeristen
(Van onze Londense correspondent).
Ondanks de barre koude, gepaard met
sneeuwbuien, waardoor ook Engeland is
geteisterd, ls voor de erewacht voor
Buckingham Palace de zomer begonnen.
De speelgoedsoldaten, die hier volgens
het voorschrift stampvoetend wenden
en keren, hebben hun grijze uniformen
verwisseld voor hun uitdagend rode
tunieken, gecompleteerd door de don
kere topzware berenmutsen, balance
rend op hun puntje van hun neus
Traditie en toeristen eisen het, om
maar niet te spreken van de prentbrief
kaartenfabrikanten!
De lijfgarde des konings, die het pa
leis bewaakt, doet dit altijd te voet. Een
eindje verder zitten hun eveneens in
hst scharlaken gestoken wapenbroeders,
de ovale, naar boven toelopende koperen
helm met de klep diep over de ogen,
onbeweeelijk op hun gitzwarte paarden
met ruige manen voor het dorpsachtlg
poortgebouw, midden tussen de deftige
rezeringsblokken van Whitehall.
De vreemdelingen krijgen er nooit ge
noeg van naar deze afgezanten uit ver
vlogen tijden te staren, maar ook de
Londenaars hebben in hun hart een
zwak plekje voor deze statige rulter-
figuren. die in alle eerbied gezegd
de functie vervullen van onze Volen-
dammers!
Tweemaal daags verdringt men zich
op het rommelige binnenplaatsje om
naar het potsierlijk gedoe te kijken dat
er bij-de aflossing van de wacht te pas
komt. Grimmig uitziende officieren
schreeuwen bevelen en klepperen ver
vaarlijk met hun glinsterende sabels.
De omstanders denken huiverend dat er
nu dadelijk iemand zal worden ont
hoofd!
De kostbare pakjes van dit martiale
en omvangrijke gezelschap kosten drie
duizend gulden per stuk. Maar dat zal
geen regeringscrisis veroorzaken
havenstaking te londen
gaat voort
De Lor.dese hauenraad, die aan het
hoofd staat van alle Londense haven
arbeiders heeft de 14.422 stakers mee
gedeeld. dat zij ontslagen zullen worden
als zij niet op Maandag 1 Mei het weik
hervatten
De havenraad, die zowel de vakver
bonden als de werkgevers vertegenwoor
digt, is belast met de behartiging van
het arbeldsstatuut ln het belang van
allen, die er bij betrokken zijn.
Het arbeidsstatuut garandeert de in
geschreven arbeiders een minimum
weekloon voor het geval er geen of
onvoldoende werk vooi hen is.
Als dP arbeldprs Maandag niet naar
hun werk terugkeren zullen zij hun
recht up dit minimum weekloon ook
verbeuren
Intussen zendt de regering steeds
meer troepen naar de haven om aan
bederf onderhevige goederen te lossen.
staring te antwerpen
verloopt.
Ondanks de voortgezette actie van
communistische zijde blijkt de sta
kingsgolf In het Antwerpse havenkwar
tier terug te lopen ln de loop van de
namiddag waren gisteren ruim 6000 ha-
venarbeide s opnieuw aan het werk en
de Je bond leider* verwachten dar he
den hef erootste deel der 15C00 arbei-
liprc Weer zj| terugkeren.
Een der 15 communisten dip wegen®
opr Hng tot ordeverstoring was ge-
'VTPriperd. hef !ld van dp nrovinria'e
•?ad van An'-verpen MInncbo, ls ia
vrijheid gesteld.