Praag eist de terugroeping der Nederlandse diplomaten Debat in Britse Lagerhuis voortgezet Engeland's geduld inzake de ontmanteling is ten einde Communisten veroorzaken wederom vechfpariij in Franse parlement PRESIDENT AURIOL OP BEZOEK TE LONDEN Ver trek dient binnen acht dagen te geschieden maatregel van verwachten Overeenkomstige Den Haag te Kolonel Hasselman voor bespreking overgekomen WEERBERICHT Prijsstijging schterhaalf loonsverhoging 89ste Jaargang WOENSDAG 8 MAART 1950 No. 26943 1DSCH DAGBLAD I precteur: J. W Henny I Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal; 32 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041: Red 21507 Witte Singel 1, Lelden Giro no 67055 Radio-Praag meldde gisteravond, dat do Ts3echo-Slowaakse regering ver- |f«ht heeft om terugroeping binnen 8 dagen van de drie leden van de Neder- llandse legatie, die genoemd werden in het proces tegen de hoofdvertegen- |ïoordiger van de AKU, in Tsjecho-Slo wakije, de heer Louwers. Dit betreft de zaakgelastigde de heer J. J. van der Gaag, de militaire ittaché kolonel B. R. P. F. Hasselman en de kanselier de heer Th. Lochmann. Van officiële zijde in Den Haag vernemen wij, dat analoge maatregelen |t> verwachten zijn, wat betreft het gezantschap van Tsjecho-Slowakije in ons I bnd. Het verzoek om terugroeping was vervat in een nota van het Tsjechoslowaak- 15; Departement van Buit. Zaken, die gisteren op de Nederlandse legatie is overhandigd. ontkende. dat hij in Tsjecho-Slowakije was om militaire inlichtingen te verza melen. maar hij had dit altijd op wet tige basis gedaan. Dit was de voornaamste, zo niet de enige taak van een militaire attaché. Hij geloofde, dat dit de taak is van de Tsjechoslowaakse militaire attaché te Londen. Parijs en Brussel. Hij zeide voorts, dat de Tsjechoslo waakse generale staf geen bezwarên had geuit, wanneer hij met vragen over militaire aangelegenheden was geko men, hoewel hij niet altijd antwoord had gekregen. De Tsjechoslowaakse generale staf, zo zei hij, had geweigerd hem foto's van het leger te verstrekken of hem in lichtingen te verschaffen over de orga nisatie van de Generale Staf en som- mige.andere staven. j De heer Van der Gaag verklaarde cii deze nota. die 8 pagina's telde, een liü-hallng bevatte van de beschuldigin gen, die de openbare aanklager en de ■president van de rechtbank m het pro- Louwers tegen de leden der Neder landse legatie hadden uitgebracht. 1 In de nota werd geëist, dat de heren ■Hisselman, Lochmann en hijzelf het liP.d „onmiddellijk" zouden verlaten. Id? woorden „binnen 8 dagen" waren liassen haakjes geplaatst achter het ■voord „onmiddellijk", j De heer Van der Gaag zeide, dat hij Uk Nederlandse regering onmiddellijk ■Wefonisch van het Tsjechische verzoek Ico de hoogte heeft gesteld. De Nederlandse regering bespreekt thans met de inmiddels in ons land I gearriveerde kolonel Hasselman de situatie. De heer Hasselman arriveerde na- I melijk gisteravond omstreeks 6 uur met het K.L.M.-toestel uit Praag op Schiphol en is voornemens vandaag I weer naar Praag terug te keren. Hij zeide bij aankomst: „Ik ben door de heer Van der Gaag gestuurd om iets Ie bespreken met iemand van Buit Zaken en kan hieraan niets toevoe- ten. VERKLARINGEN VAN KOLONEL HASSELMAN. I In een verklaring tegenover de Wes- lelijke pers heeft kolonel Hasselman l'oor zijn vertrek naar Den Haag met ■ndnik de tijdens het proces tegen Lou- 'cis afgelegde verklaringen tegen ge roken. nl. dat deze Tsjechoslo waken Hand had helpen ontvluchten, auto's |hd verkocht en dat hij zich aan onwet- I'-ie geldhandel had schuldig gemaakt Kolonel Hasselman zei, dat hij niet Het Tsjechoslowaakse antwoord was, dat deze .staven „voortdurend gereor ganiseerd" werden De generale staf had hem echter antwoord gegeven op een vraag ten aanzien van de samenstelling van het hoge militaire gerechtshof. KOPRIKA EISTE „GENADE LOZE VERWIJDERING VAN GEVAARLIJKE ELEMENTEN" Nu opnieuw een Westelijke diploma tieke vertegenwoordiging h?t doelwit van de toorn der Tsjechoslowaakse communistische regering is geworden, aldus LLP., mag in herinnering wor den gebracht dat twee dagen geleden het hoofdbestuur van de Tsjechische communistische partij een ernstige waarschuwing heeft gepubliceerd van Ladislav Kaprika tegen de „imperia listen" en ,Titoisten" die het commu nistische bewind van het land zouden trachten te vernielen. Koprika zei: „In ons land proberen imperialistische oorlogsaanstichters hun misdadig werk tegen ons volk te verrichten" en verlangde daarom „voortdurende waakzaamheid" en „ge nadeloze" verwijdering van alle ge vaarlijke elementen. EEN SCHOK VOOR DE HEER VAN DER GAAG. Sedert October van het vorige jaar, toen de Amerikaanse diplomaten Isaac Patch en John Heyn en de Franse mi litaire attaché Georges Heillot op be schuldiging van spionnage opdracht kregen binnen 24 uur Tsjechoslowakije le verlaten waren tot nu toe geen andere Westelijke diplomaten uitgewezen. De heer Van der Gaag deelde nog mede, dat de nota „laat in de middag" was gebracht door een boodschapper van het Ministerie van Buit. Zaken en zei dat hij nog maar nauwelijks was bekomen van de schok. De Tsjechische radio maakte voor het eerst melding van de uitwijzing in de nieuws-uitzen- dinrg van 1800 G.MT. Coplon en Goebitsjef schuldig bevonden MORGEN VONNIS. Judith Coplon, een Amerikaanse amb tenares, en Valentin Goebitsjef, een Rus sische werktuigkundige en voormalig employé van het secretariaat der Ver enigde Naties, zijn door een federale jury te New York schuldig bevonden aan spionnage. Morgen zal de rechter vonnis wijzen. Coplon, noch Goebitsjef toonde enige emotie, toen zij het schuldig over zich hoorden uitspreken. Mej. Coplon kan een maximum ge vangenisstraf van 25 jaar krijgen en Goebitsjef 15 jaar en een boete van 20.000 dollar. LEWIS STELT GEZAMENLIJKE ACTIE VOOR. John Lewis, de leider der Amerikaan se mijnwerkersbond en winnaar in de mijnstaking, heeft Philip Murray, de leider van het Congress of Industrial Organisations, voorgesteld, dat de arbei ders in de mijn- en staalindustrie ge zamenlijk tot actie overgaan om het „denkbeeld, dat onze grote vakverbon den een voor een kunnen worden aan gevallen en lamgeslagen uit de wereld te helpen". Lewis stelde voor een „verdrag voor wederzijdse hulp bij de verdediging" te sluiten en nodigde Murray uit een com missie te benoemen, die met een dele gatie van de verenigde mijnwerkers zou kunnen onderhandelen. Ook bij de Italianen is het skiën een geliefde sport. Zodra het ski-seizoen begint, trekken zij, ieder vrij ogenblik te baat nemend, de Dolomieten in. Bij Giorgio Sanpietro, die in de winter sportplaats Sestrieri woont, worden de ski's naar maat voor de jongste ski- liefhebers vervaardigd. Een drie-jarige hummel past met een blij gezichtje haar nieuw ski's. Churchill aan het woord Winston Churchill heeft gisteren in 't Britse Lagerhuis er op aangedron gen de nationalisatie der staalindus trie tot negen maanden na de volgen de verkiezingen uit te stellen. Zo de Labour-regering hier'niet op in zou gaan zouden de conservatieve parlementsleden stemmen voor het gis teren ingediende amendement op de troonrede, waarin betreurd wordt, dat in de rede geen mélding is gemaakt van de nationalisatie. Eerder in zijn Deze zal nu rigoureus worden doorgezet Sir Brian Robertson, de Britse hoge commissaris in Duitsland, heeft op een persconferentie te Berlijn verklaard, dat de gebeurtenissen te WatenstedtSalz- gitter het onmogelijk gemaakt hebben verdere concessies op het gebied van ontmanteling te doen. Ook door het Honden zijn belangrijke opgravingen Een groepje archeologen, dat 5 enige maanden een door bommen Moeste wijk tot werkterrein had, N twee Romeinse wijnvaten. Men i^oedt, dat de vaten dateren uit de 5te eeuw na Christus, p theologen bij hun vondsten. Hen zie voor Laatste Berichten 3 van het Eerste Blad. I HERWEGEND DROOG WEER. 1^ Bilt verwacht tot morgenavond: l ^egend droog weer met enkele ^kijvende wolkenvelden en in de na- Jbï en vroege ochtend plaatselijk mist. tot matige wind uit Westelijke ï-'-lnsen. Vannacht iets minder koud r;, hechts op enkele plaatsen lichte Tblvorst. Morgen overdag iets minder dan vandaag. Opgemaakt te 10 9 MAART 7.09 uur; onder: 18.33 uur. op0.42 uur; onder: 8.49 uur. P water te Katwijk te 6.40 en 19.00 I-1 nummer bestaat uit zes pagina's. Levensonderhoud werd 6.9 duurder Uit de jóngste cijfers van het C.B.S. blijkt, dat reeds 14 dagen na haar afkondiging op 1 Januari de van overheidswege toegestane loonsver hoging reeds achterhaald was door de prijsstijging. Van 15 September 1949 tot 15 Januari 1950 is het levens onderhoud gemiddeld 6.9% duurder geworden. Deze prijsstijging werd ver oorzaakt door de devaluatie. Van half December tot half Januari liepen de prijzen van wittebrood, melk, boter. thee. chocolade en fruit op. Goed koper werden eieren, kaas en sommige groenten. Daarentegen werden duurder: kledinv °n schoeisel, .huisraad en snie- re artikelen voor woninginrichting, zeep. linnengoed, keukengerei, vaste brandstoffen en rijwielbanden. Ver hoogd werden o.a. ook de kappersta rieven. hoofdkwartier van de geallieerde hoge commissie te Bonn werd verklaard, dat de ontmanteling zal worden voortgezet. Sir Brian verklaarde, dat hij van plan was geweest redelijk te zijn en in be paalde gevallen de ontmantelingsmaat regelen te verzachten. „Deze nonsens heeft mij echter van gedachten doen veranderen en ik zal nu niet'langer re delijk zijn. Ik zal het voor ieder duide lijk maken, dat ik zulke nonsens niet langer zal dulden". De Britse hoge commissaris verklaar de, dat er voldoende Duitse politiemacht beschikbaar was gesteld voor de be scherming van de staf in de voormalige Hermann-Goering staalfabriek. Er zal een onderzoek worden ingesteld om vast te "stellen, waarom de politie niet voor 'haar taak berekend was. Over het probleem der Duitse vluch telingen uit Polen verklaarde Robertson, dat deze vluchtelingen aan de zone- grens moeten worden teruggewezen, hoe pijnlijk deze beslissing ook is. De hoge commissaris was met Polen overeengekomen 25 000 vluchtelingen toe te laten, doc-h thans schijnt Polen 2 400.000 vluchtelingen naar West-Dults- land te willen zenden, aldus Robertson. „Dit is een opzettelijke poging om (3e economie van West-Duitsland in de war te sturen. Voor zoveel mensen kan geen woningruimte en werk worden gevon den". De fractieleiders van alle belangrijke partijen in de raad van Watenstedt heb ben tegen de-ontmanteling geprotesteerd. Volgens het officiële verslag had de christendemocra tische burgemeester zelfs verklaard: „Wat nu gebeurt, is erger dan het natlonaal-socialisme". De leider van de democratische par ty had de ontmanteling een dolkstoot In de rug van de Europese gedachte" genoemd en de liberale fractieleider had het woord „onmenselijk" gebruikt. Een communistische woordvoerder had ten slotte verklaard, dat" de Britse „po litiek der geblakerde aarde" er een be wijs voor was. dat de geallieerden zich gereedmaken voor een nieuwe oorlog Volgens een regeringswoordvoerder te Bonn veroordeelt de Westduitse rege ring krachtig de beroering en is zij van mening dat de openbare orde koste wat het kost moest worden hersteld. De regering zou alles doen wat ii haar macht ligt om maatregelen te tref fen tegen de leiders der onlusten en om nieuwe onlusten te voorkomen. Gisteravond werden door de demon stranten drie steigerpalen van 40 meter hoog, die voor de ontmantelingswerk zaamheden om de hoogovens waren ge plaatst, vernield. Te voren was een Britse tank, die door de demonstranten was bespuugd en ge stenigd, op een geïmproviseerde barri cade gereden. Toen de bemanning van de tank haar geweren op.de arbeiders richtte, verspreidden deze zich. De tank moest door een jeep worden weggesleept. Anti-sabotagewet aangenomen ■Tien minuten na middernacht heeft de Franse Nationale Vergadering het debat over de anti-sabotage-wet voort gezet. Bijna alle afgevaardigden waren aanwezig toen het debat begon. De pu blieke belangstelling was groot Een sterke politiemacht was buiten het ge bouw op de been. Alle afgevaardigden rezen op toen voorzitter Herriot de ver gadering opende met een toespraak ter nagedachtenis van wijlen oud-president Albert Lebrun. De communistische afgevaardigden gingen vervolgens over tot hun obstruc tie-tactiek door gebruik te maken Van een procedure-regeling, waarbij de as semblee de handelingen van de vorige vergadering moet goedkeuren alvorens te kunnen beginnen met de volgende vergadering. Nadat zij anderhalf uur hadden gesproken, begonnen Herriot en de ministers de parlementaire regle menten op te slaan om een middel te vinden, waardoor de woordenvloed der communisten zou kunnen worden ge stuit. Terwijl hij de reglementen snel doornam schudde Herriot verscheidene malen het hoofd Toen rechtse afge vaardigden de communisten in de rede vielen, riepen deze- „Aannemers van chèques", doelend op de beweerde om koperij in da „zaak der generaals". Aannemers van roebels", kaatsten hun tegenstanders terug. Na twee uur behaalden de commu nisten een overwinning, doordat zij de handelingen niet authentiek verklaar den en het bureau van de assemblee dwongen om samen te komen om ze te bc^oreken. Kwart over twee hervatte de assem blee de vergadering en maakte Herriot bekend, dat het bureau had besloten de handelingen in stemming te brengen. Een communistisch Kamerlid verzocht opnieuw een kwestie van procedure aan de orde te mogen stellen. Toen hij ten antwoord kreeg hiermede te wachten tot na de stemming, ontstond een tu mult, dat na tien minuten bedaarde. Op verzoek van de communisten werd er hoofdelijk gestemd. Om vier uur was men nog bezig met het tellen der stemmen De vergade ring ging echter verder- De communis ten begonnen terstond met hun fili- busfer-actie. Met een van emotie tril lende stem wees Herriot met zijn vinger dreigend naar de communisten en ver klaarde. dat het volk genoeg had van dit debat en niet goed vond. dat ziin vertegenwoordigers gemene taal uit sloegen en scheldwoorden gebruikten. Na een scheldpartij tussen de com munistische oud-minister Billioux en enige rechtse kamerleden stormden de communisten op hen af en kwam het weer eens tot handtastelijkheden. In een ogpnhlik was de vergaderzaal in een strijdtoneel herschapen, waar aan driehonderd Kamerleden deelna men Zij klommen over banken en schopten en sloegen naar e'kander. Op het hoogtepunt van de.striid kwa men de suppoosten ^ansneUen om de vechtenden te scheiden Enkele afge vaardigden ontdeden de siinnoosten van hun zware metalen ambtsketenen en begonnen er mede oo 'os te slaan. Het pnhHek. dat vijf uur op deze sen satie had zitten wachten, werd uit de zaal verwijderd. Door optreden van de republikeinse garde werd de orde hersteld, waarna het debat over procedure-kwesties werd hervat. Verscheidene afgevaardigden en sup poosten liepen verwondingen en builten op. De oudste afgevaardigden verklaar - rede verrastte Churchill het Huis met het voorstel, dat een parlementscom missie een herziening van het kiesstel sel zou bestuderen. De plaatsvervan gende premier, Herbert Mcrisson, ver wierp dit voorstel. Hy zeide, dat een dergelijke commissie „niet overeenkom stig de regels van staat en parlement" zou zijn Churchill zeide: „Wij moeten niet blind zijn voer de ongeregelde toestand, welke ontstaan is door de verkiezing van 186 afgevaardigden door een min derheid in hun kiesdistricten." Churchill bedoelde hiermee, dat in districten, waar drie of meer candida- ten waren, een gekozene minder stem men ken hebben dan zijn tegencandi- daten tezamen verwierven. De liberalen hadden te lichtvaardig de stellfng aangenomen, dat zij met hun negen vertegenwoordigers een on evenredige machtspositie in het parle ment zouden innemen. „Wij wensen niet sommige buiten landse parlementen na te volgen, waar kleine partyen, door zich op de wip te plaatsen, belangrijke zaken kunnen beïnvloeden." Churchill zeide het geenszins zeker te achten, dat over enkele maanden ge houden algemene verkiezingen ten ge volge zouden hebben, dat men over de impasse van heden heen zou geraken. Attlee had be geschillen „welke hem en zijn volgelingen van ons allen over de gehele wereld scheiden" in de meest extreme termen naar voren gebracht, stuur aan Schotland en Wales. „Wij zijn verplicht ons met onze ver enigde en vastbesloten tegenstand te gen hem te weer te stellen." De leider der oppositie achtte het gevaar voor verdere devaluatie aanwe zig. Het heretel van het pond in bin nen- en buitenland, zowel van net ver trouwen en het crediet, zou niet plaats hebben zolang er een regering was „die bekend staat als een bittere vijand van het opeenhopen van welstand en welke de uitgesproken vijand is van het ka pitalistische stelsel In antwoord op Churchills rede zeide Morrison nog, dat hij diens woorden over verdere devaluatie onverantwoor delijk en in strijd met het openbaar belang achtte. Churchills voorstel, dat d% ijzer- en staalindustrie met rust moest worden gelaten tot er nieuwe verkiezingen zouden ziin gehouden, noemde Morri son „zonderling". De liberale leider, Davies, steunde Churchills voorstel tot het houden van een bespreking der Grote Drie op het hoogste niveau over de waterstofbom. Hjj vroeg, waarom Churchill de kwes tie der ijzer- en staalindustrie thans reeds op het tapijt had gebracht, ter wijl er krachtens de nationaüsatlewet geen effectieve maatregelen in deze materie konden worden getroffen vóór 1 Januari 1951. Het houden van nieuwe algemene verkiezingen binnen 2 of 3 maanden achtte Davies ondenkbaar. De liberale partij heeft een amen dé- ment op de troonrede ingediend, waar in wordt „betreurd", dat deze rede niet gewaagt van hét verlenen van zelfbe- Hartelijke ontvangst Met de „Arromanches" heeft president Auriol over een volkomen glad Kanaal, onder een wolkenloze hemel en volle zonneschijn, de overtocht naar Enge land gemaakt. Op de kade te Dover stond de hertog van Gloucester in khaki-generaalsuni- form en in gezelschap van de Franse ambassadeur, Massigli, en het voor Auriol bestemde gevolg de aankomst van de boot af te wachten ter begroe ting. Gistermiddag arriveerde de Franse president met zijn echtgenote aan het „Victoria-station" te Londen, waar zij begroet werden door 't Britse konings paar, de andere leden van de koninklij ke familie en vooraanstaande leiders van het land. Er werden warme hand drukken gewisseld. Het station en ock de straten waren rijk versierd met de Franse driekleur, de „Union jack" en draperieen. Er heerste 'n winterse mist in Londen. De president met zyn echtgenote reed in een open landauer door de versierde straten naar Buckingham Palace, waar beiden drie dagen de gasten zullen zijn van het Engelse koningspaar. Bij het station inspecteerde de president nog n erewacht van de „Grenadier guards", die grijze overjassen over de scharlaken uniform droeg; de geweldige berenmuts op het hoofd. Op de klanken van de Marseillaise, voorafgegaan door een escorte van de' „Household cavalry", begon men de tocht. De samengestroomde Londenaars juichten zo hard zij konden en wuifden met de Franse driekleur. den na afloop van het debat over de anti-sabotage-wet, dat zij nog nooit zulke vechtpartijen in de Nationale Ver gadering .hadden gezien als in de alge lopen dagen. Het wetsontwerp, dat gericht is te gen sabotage, is ten slotte hedenmor gen met 393 tegen 186 stemmen aan genomen. De Franse regering had aan de stemming over het ontwerp de ver trouwenskwestie verbonden. Alle arbeiders in het genationaliseer de Franse gas- en electriciteitsbedrijf zyn opgeroepen in de nacht van heden op morgen in staking te gaan. Meer dan 300 000 arbeiders in Frankrijk heb ben reeds het werk neergelegd en nog meer stakingen worden verwacht. Naar verluidt, is met het stakende personeel der Metro en bussen overeen stemming bereikt over de pensioenen, maar nog niet over de lonen. Overal waren nauwkeurige veiligheids maatregelen getroffen. Des namiddags legde president Auriol een krans op het graf van de Onbeken de Soldaat in Westminster Abbey. In Buckingham Palace overhandigde de koning de president de versierselen van „Knight grand cross of the order of the Bath", de op een na oudste orde voor ridderlijkheid in Engeland. In Buckingham Palace is, gisteravond een feestmaaltijd gehouden'ter ere van het bezcek van de Franse president. Hier wisselden koning George en pre sident Auriol de meest hartelijke woer den. SCHUMAN BIJ BEVIN. De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Schuman, had een onderhoud van meer dan een uur met zijn Britse amotgenoot, Bevin. Uit gewoonlijk wélingelichte bron wordt vernomen, dat Schuman en Be vin een mogelijke agenda en algemene voorbereidingen bespraken voor een bij eenkomst in de lente met Dean Ac.ae- son. Een datum voor deze dnemogend- hedenbijeenkomst zou nog niet zyn ge noemd, doch beide ministers waren het er over eens, dat deze bijeenkomst z^u moeten worden voorafgegaan door ae viermaandelijkse zitting van de Raad der mogendheden van net Brussels pact en door de eerstkomende bijeenkomst van het ministercomité van de Raad van Europa. Vervolgens zouden Schuman en Bevin de houding van Duitsland ten aanzien van het lidmaatschap van de Raao van Europa in net licht van de overeen komst met brankryk over het Saarge- bied besproken hebben. Naar in diplomatieke kringen ver luidt. gaf Bevin Schuman de verze- kering, dal Engeland de overeenkom sten betreffende het Saargcbied zal steunen, daar Engeland deze be schouwt als een voldoende waarborg Voor de komende regeling van de Saarkwëstie in 'n vredesverdrag met Duitsland, ZWARE VERLIEZEN VOOR DEENSE COMMUNISTEN. De communisten hebben zware ver liezen geleden tijdens de eerste helft van de Deense gemeenteraadverkiezin gen. De tweede helft van de gemeente raadsverkiezingen zal worden gehouden op 14 Maart. De onofficiële uitslagen van 20 steden (tussen haakjes de cijfers van 1946) wa ren: sociaaldemocraten 148 zetels (150), communisten 9 zetels (24), andere par tijen 144 zetels (132). Het verlies van de communisten kwam In hoofdzaak ten goede aan de niei- socialistische Ipartijén.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1