V Generaal-majoor Engles trad te Bandoeng bemiddelend op Wester ling's troepen verlieten de stad ordelijk Stad heeft normaal aanzien herkregen weerbericht Saluutschoten begroetten Prins Bernhard bij Aruba Kranslegging bij verzetsmonument fe Oranjestad „Niet Westerling tegen Oosterling" Conflict gaat boven interne aange!egenheid uit 88ste Jaargang DINSDAG 24 JANUARI 1950 No. 26906 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal: 32 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red 21507 Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055 Generaal-majoor Engles heeft vanmorgen een verklaring afgelegd, waarin hl) zegt, dat hy en zyn staf bemiddelend zijn opgetreden, waardoor de actie van de A.P.R.A. werd stopgezet ter wijl de leiders van de groepen werden bewogen de stad Bandoeng te verlaten. Engles verklaarde geen enkele ver antwoording te kunnen en willen dragen voor eventuele deserteurs van het K.N.I.L., die zich bij de A.P.R.A. aangesloten hadden, evenmin als de T.N.I. verantwoording kan nemen voor de T.N.I.-desertcurs, die zich in de gelederen van de A.P.R.A. bevonden. Van Nederlandse militaire zyde te Bandoeng werd medegedeeld, dat de eenheden van de A.P.R.A. gistermid dag om viïr uur de stad ordelijk in Westelijke richtin0 verlieten. Met ingang van gistermiddag waren ook te Bandoeng alle Nederlandse militairen geconsigneerd. Te Djakarta verklaarde een woordvoerder van de regering dat Bandoeng zijn normaal aanzien herkregen had en dat de kantoren, ook de particuliere bureaux geopend waren. troepen van Westerling begonnen, welke voortgezet werden. De speciale correspondent van Aneta meldde voorts, dat de regering van Pa soendan vanochtend bij monde van vice- premier Soera dired ja een verklaring heeft afgelegd, waarin het gebeurde ten sterkste werd afgekeurd en waarin zij haar spijt hierover betuigt. Soeradi- redja verving premier Tjokkroaminoto, die zich naar Djakarta had begeven. De regering van Pasoendan heeft een tele gram gezonden aan de minister van De fensie der R.IJ3. met het verzoek zich persoonlijk van de feiten op de hoogte te willen stellen. In het parlement van Pasoendan, waarin bovengenoemde ver klaring werd afgelegd, werden vervol gens de gevallenen herdacht, die Maan dag tengevolge van het optreden van de A.PJt.A sneuvelden. Het Indonesische Rode Kruis kon nog geen mededelingen doen over het aantal doden en gewonden te Bandoeng. BEKENDMAKING VAN BAN DOENO'S BASISCOMMAN DANT. Nader meldt Aneta's speciale cor respondent, dat de basiscommandant te Bandoeng, overste Sentot Iskandardi- nata vanochtend een bekendmaking uitgaf, luidend: Maandag viel een gro te bende onruststokers bestaande uit deserteurs, komende uit de richting Batoejadjar-Tjimahi, plotseling mili taire posten in de stad Bandoeng aan. Door de bende werd o.m. het hoofd kwartier bezet. Na een ogenblik ver warring, ontstaan door de verscheiden heid van groepen en de aanwezigheid van leden van het Nederlandse leger, kon ds T.N.I. zich ctnsolideren op een plaats in de stad. Cw v.). Tussen 13.00 en 14.00 uur werd de T.N.I. door generaal Engles verzocht het schieten te staken, opdat hy zijn eigen leger kon consigneren, aldus de bekendmaking. Om 16.00 uur werd de T.N.I. bevel gegeven de posten weder om te bezetten. Om 17.00 uur trok de bende zich terug. Om 18.00 uur was de stad weer geheel rustig en stond zij onder het militair bestuur, waar door massamoord werd voorkomen. Op het volk wordt een beroep gedaan rustig te blijven en zijn dagelijkse be zigheden normaal voort te zetten. De handhaving van rust en orde is weer vei'i? in handen van het leger en politie. Tot zover de bekendmaking van over ste Sentot Iskandardinata, die nog ver klaarde. dat als logisch gevolg van de actie van gisteren tegen de A.P.R.A. zal worden opgetreden. Voorzover kon worden nagegaan is te Bindoeng een Chinees jongetje gedood en zijn een Chinese vrouw en een bet- Jakvoerder gewond. Te Tjimahi zouden twee burgers gewond zijn. ARRESTATIES. Intussen deelde de woordvoerder van de militaire gouverneur van Djakarta Raya mede, dat gisteravond arrestaties zijn verricht van verscheidene personen van wie men over gegevens beschikt, dat 2-ij direct of indirect betrokken zijn bii de iongste gebeurtenissen te Ban- Deze arrestaties zijn bedoeld als preventieve maatregel, terwiil de onder laken thans nog gaande ziln. Van an- ^dare zijde werd vernomen, dat zich on- de gearresteerden o.a. de heer J. H. Bi'man, voormalig hoofd van de voor lichtingsdienst bevond, alsmede de heer [J- Kosak. redactielid van het Batavia's Nieuwsblad en voormalig collega met ^p'êverllng. INDONESISCHE VERKLARINGEN fok de Indonesische regering heeft a noch tend een verklaring uitgegeven, 'aarin wordt bevestigd, dat de troepen Jan Westerling Bandoeng hebben- veria- en. ,In deze verklaring wordt gezegd, dat onder de troepen van Westerling w Nederlanders bevonden, die kort ge- 6-en uit hun troepenafdelingen waren -jeserteerd De Indonesische regering Dj de Nederlandse regering er her- 1?1'deUik no gewezen, da'- de mogeliik- 'cd van desertie naar Westerling be- voor de in en om Bandoeng gs- ?-;*de Nederlandse troepen. De Neder- 'nders hadden de verzekering gegeven, a* zulks niet zou geschieden. Daarno verschillende eenheden van de P-N.I. voor het volbrengen van een taak Ito ^l!:3prs §ezonden- t westerling? ?°wapende bende, ge- door Nederlandse deserteurs L vn van deze gelegenheid gebruik ge- om Bandoeng binnen te rukken", I^is d? verklaring. waren reeds operaties tegen de Ufn Zie irie voor Laatste Berichten pagina van dit Blad. aanhoudend winterweer. ps Bilt verwacht tot morgenavond: a/v!? We9r met slechte hier en daar ^woikinjr en meest matige Ooste- f-, wind in de nacht en ochtend midden od de dag lichte vorst, gemaakt te 10 uur). 25 JANUARI E,cp 8,32 uur: onder: 17.14 uur. op: ïioo uur. '26/1. EK.). water te Katwijk te 7.45 en 20.04 ragste temperatuur —7° c. SCHERPE AFKEURING VAN MINISTER v. MAARSEVEEN. Aneta had gisteren minister Van Maarseveen, die zich te Djakarta be vindt, gevraagd wat zijn mening over de zogenaamde APRA is. De minister antwoordde hierop, dat hij terzake al leen een mening heeft voorzover hier bij Nederlanders zijn betrokken of per sonen, die onder Nederlands comman do staan of hebben gestaan. In aansluiting op hetgeen de Hoge Commissaris reeds 10 Januari avond en de aankomst van eenheden per vliegtuig vanochtend Bandoeng be heersten. Men meent, dat de strijd krachten van Westerling zich in de bergen ten N.W. van de stad bevinden, Een woordvoerder van de Nederland se strijdkrachten te Djakarta ver klaarde, dat ongeveer 50 gedeserteer de Nederlandse militairen vrijwillig naar hun onderdelen waren terugge keerd na het terugtrekken van Wes terllng. Ongeveer 10*0 Indonesische militairen, die enige weken geleden overliepen naar Westerling, zijn vol gens berichten op hun posten in Pa soendan teruggekeerd. MINISTER SCHOKKING VANAVOND VOOR DE MICROFOON. De minister van Oorlog en van Ma rine mr W. F. Schokking, zal vanavond in het Strijdkrachtenprogramma om 18.30 uur via Hilversum I spreken over de betekenis van het charteren der buitenlandse schepen ten behoeve van de repatriëring der Nederlandse mili tairen. Actie Westerling bundeling van anti-Unitaristische krachten SCHERPE REACTIE, DIE IN OOST JAVA UITBLEEF. (Van onze correspondent te Djakarta). Het politieke beeld op Java ontwik kelt zich de laatste tijd met grote snelheid in de richting van vervul ling der 'Unitaristische verlangens. In Oost Java is de invloed der indertijd door de geïnfiltreerde TNI opgerichte schaduwbesturen groter geworden naarmate de onzekerheid groeide over de positie der Federale regenten, be stuursambtenaren en parlementsle den. Deze ontwikkeling» culmineerde in moties van mr Indrakoesoema, de voornaamste Unitarist in deze Nega ra, waarin het opgaan van Oost Java in de Republiek werd gevraagd, waar mee uiteraard gepaard zou gaan de liquidatie van de federale en scha duwbesturen. Riepen deze Unitaristische acties in Oost Java geen scherpe reacties op, geheel anders is de toestand in Pa soendan. De benoeming van Anwar Tjokroaminoto iPartai Serikat Islam Indonesia) kon reeds gezien worden als een poging van de Wali Negara van Pasoendan om aan de Islamitische stromingen in de Negara tegemcet te commissaris reecis iu januari 1.1.1, hierover^ heeft gezegd, sprak ook mi- mét df SaToef°Sam0 «f verwant Anwar rust en orde te ver zekeren. De felle reacties van Soejoso, leider der Unitaristen in Pasoendan, in het toonden duidelijk aan, dat nister Van Maarseveen zijn scherpe afkeuring over hun optreden uit. De minister voegde hieraan toe, dat hü wil aannemen, dat deze personen niet beseffen welke grote nadelen er door hun optreden dreigen en merk te op, dat het voor hen op dit mo ment nog niet te laat is om een wending ten goede te maken, maar dat als zü dit nalaten dadelijk te doen, het zeer snel te laat zal zü'n, omdat van Nederlandse züde dan de strengste maatregelen te venvachten zün. 270 DESERTEURS NAAR KARTA GEVLOGEN. DJA- Een woordvoerder van het Nederland se leger verklaarde, dat 270 deser teurs van wie 127 behoorden tot de Nederlandse strijdkrachten te Ban doeng en de overigen behoorden tot de onder Nederlands commando staande pre-federale strüdkrachten Pasoendan heden naar Djakarta werden gevlogen. De correspondent van Reuter te Ban doeng bericht, dat de Nederlandsetroe pen gedurende de periode, die verliep tussen 't terugtrekken door de troepen van Westerling om 17.00 uur gister- parlement Anwar inderdaad de man was van wie verzet kon worden verwacht tegen de aansluitingspagingen van de Unitaris ten. Sinds de installatie van het ka binet Anwar is Scejoso reeds tweemaal bij Soekarno geweest om tegen het nieuwe kabinet te protesteren. Uit het officiële .R.I.S.-communiqué over de onlusten te Bandoeng blükt volgens onofficiële Indonesische zegs lieden duidelijk, dat deze actie ge zien moet worden als een bundeling van alle krachten, die weinig goeds verwachten van een regiem, dat naar een opgaan van de Pasoendan in de Republiek zou streven. De by de voormalige T.N.I. zozeer gevreesde rode en groene baretten van kapitein Westerling schynen individueel al evenmin van die vergevingsgezindheid overtuigd te zijn als de volgelingen van de Daroel Islam, die sinds jaar en dag schermutselingen met de TNI hebben gehad. De reactie van de wettige regering van Pasoendan op de gebeurtenissen te Bandoeng is nog niet bekend. Amerikaans-Engels-Belgische atoombesprekingen Een woordvoerder van het Britse Foreigh Office heeft medegedeeld, dat Groot-Britlannië, de Verenigde Staten en België op 30 Januari te Washington besprekingen zullen beginnen over „al gemene kwesties van wederzijds belang op het gebied van de atoomenergie". In gewoonlijk betrouwbare kringen veronderstelt men, dat de besprekingen betrekking zullen hebben op de voorzie ning met uranium uit de Belgische Congo. Volgens een In de oorlog geslo ten overeenkomst had Engeland recht op een deel van dit uranium doch het heeft de V.S. dit aandeel laten gebrui ken. Amerika zal bij de besprekingen ver tegenwoordigd worden door George Per kins, assistent-staatssecretaris: België door baron Robert Silvercruys, Belgisch ambassadeur te Washington; Engeland door de Britse ambassadeur sir Oliver Franks. President Truman heeft onverwacht gisteravond een vergadering van Ame- rika's vooraanstaande leiders op mili tair- en defensiegebied belegd. Deze be kendmaking van het Witte Huis heeft aanleiding gegeven tot de veronderstel ling, dat een beslissing op handen is over de vraag, of de V S met de pro ductie van de waterstofbom zullen be ginnen. De minister voor legerzaken. Gordon Gray, heeft echter verklaard, dat de kwestie van de waterstofbom niet be sproken was. De secretaris van de pre sident, Charles Ross, zeide, dat de ver gadering bijeengeroepen was. teneinde president Truman op de hoogte te hou den van de stand der bewapening. Dit was de derde vergadering van deze soort. Ross weigerde mede te delen welke wapens besproken waren. Op twee na waren alle leden van het kabinet ver tegenwoordigd. De volgende bijeenkomst in deze geest zou binnen drie maanden gehouden wor den. President van India gekozen De Indiase constituerende vergade ring heeft met alge"mene stemmen dr Radjendra Prasad gekozen als president van de nieuwe republiek India, die Don derdag a.s. zal worden geproclameerd. De president is 65 jaar oud en was tot cfusver voorzitter van de constituerende vergadering. Prasad was nauw bevriend met ma- hatma Gandhi en heeft lange tijd in gevangenissen doorgebracht in de pe riode van India's strijd voor de vrijheid. Gisteren heeft Prins Bernhard Aru ba bezocht, 's Morgens vertrok hy met Gouverneur Peters en zyn gezel schap van het vliegveld Hato, nadat hem door een commissie uitgeleide was gedaan, waarna de Prins vertrok in de DC 4 „Paramaribo"; hij be stuurde het toestel zelf. Bij aankomst op het Arubaanse vlieg veld werd- de Prins, na de erewacht te hebben geïnspecteerd, door de gezag hebber a.i./ de heer W. A Heesllng en een gTOte commissie van ontvangst be groet. Bij de landing loste de „Van Speyk" 35 saluutschoten. Padvinders vormden een erehaag. Onmiddellijk na de verwelkoming reed de Prins onder grete publieke be langstelling naar het Boy Ecuryplein in Oranjestad, waar kort geleden een gedenkteken voor de in het Nederland se ondergrondse verzet gevallen Aru baanse student Boy Ecury is opgericht. Om de gevallen strijder te eren, leg de Prins Bernhard een krans bij het monument. Voor de Julianaschool in Oranjestad werd vervolgens Z.K.H. een aubade ge bracht door alle leerlingen van de i Mulo-school. Na afloop gaf de Prins de schoolkinderen een vrjje dag. Tij dens een rondrit door de stad bezich- Drie welpen bieden Z.K.H. Prins Bern hard een geschenk aan op het Fortplein te Willemstad. Links gouverneur ir L. A. H. Peters. Westerling's optreden (Van onze parlementaire redacteur). nummer bestaat pagina's. In het district Matthews in het midden Westen der Ver. Staten werden alle hui zen behalve één door het wassende wa ter van de Kleine Rivier overstroomd. Dit huis is thans geheel door het water geïsoleerd. Door middel van zandzakken, die met boten (zichtbaar links van het huis) werden aangevoerd, tracht men het water ts stuiten. DUIZENDEN EIEREN IN DE SLOOT... Bij de Knype vlak bij Meppel geraakte een vrachtauto van het transportbe drijf Rock uit Hierden. geladen met 20 000 tot 30.000 eieren voor een firma in Oostzaan. in een sloot. nad3t twee bomen waren omgereden. De twee in zittenden kwamen er zonder letsel af, maar de eieren overleefden dit onge luk niet.... Gisteren laat in de namiddag verga derde de Ministerraad in het gebouw van het Departement van Justitie, naar aangenomen mag worden ter bespreking van het optreden van ka pitein Westerling. Een communiqué werd evenwel niet verstrekt. Het is nochtans niet uitgesloten, aldus ver namen wy, dat er vandaag een offi ciële verklaring van de regering ter zake zal worden verstrekt. Van de zijde van het. ministerie voor Unie-zaken en Overzese Rijksdelen, onthield men zich eveneens van elk commentaar. Als enige, min of meer officiële uitlating beschikte men gister avond nog slechts over de korte verkla ring van Minister van Maarseveen aan Aneta. Ook in andere kringen onthield men zich angstvallig van enig oordeel over het optreden van de „Turk", blijkbaar in het bewustzijn van het netelige van de situatie en het besef dat ook een kleinigheid de moeilijkheden kan ver groten. Wel vestigden Indonesië-kenncrs on ze aandacht op de passage in het interview van minister Van Maarse veen: „dat (hy) alleen een mening heeft voor zover hierbü Nederlanders zijn betrokken of personen, die onder Nederlands commando staan of heb ben gestaan". Hierin ligt, volgens deze kenners, de kern van de kwestie. En naar hun me ning zijn er maar weinig Nederlanders of (oud) K.N.I.L.-manschappen bij de strijdmacht van Westerling aangeslo ten. Het is geen strijd van de Westerling tegen de Oosterling. Zij menen veeleer dat het een strijd is van de Soendane- zen tegen Djokja, waarvan zy zich ln hun eigen Negara autonoom wensen te houden. In zoverre gaat het conflict uit boven een interne Indonesische aangelegen heid, dat Nederland een Unie heeft met een federalistisch en geen unitaristisch Indonesië. Het zou teveel gevergd zijn Nederlandse hulp te verwachten bij het' hkwideren van Negara's, die op zelfbe houd uit zijn. Een dergelijke hulp zou te ernstige consequenties hebben, naarmate er naasr Westerling meer oud KNIL-man- neu ck Negara Pasoendan steunen Onder de ..deserteurs", die zich bij de .Angkatan Prang Ra toe Adil" hebben aangesloten, vermoeden onze zegslieden dan ook zeker evenveel deserteurs van de TNT., niet alleen mannen die hst oorlogsbedrijf moeilijk kunnen staken doch ook T.N.I-manschappen. die al cinds lang met de Nesa~a Pasoendan hebben samengewerkt en die zelf Soen- dauezen zijn. Aan een gewapend optreden van Buurman van Vreeien's soldaten tegen de A P.R A. gelooft men in ieder geval niet in deskundige kringen. STRIJDBARE FIGUUR. De man, die door zijn actie thans in het middelpunt van de belangstelling is komen te staan, kapitein Westerling, heefc aan de bevrijding van Nederland een werkzaam aandeel gehad. Als lui tenant was hij ingedeeld bij het Glider Command, en zowel bij Eindhoven als bij Vlissingen heeft: Westerling met zijn zweefvliegtuigen moedige prestaties ge leverd. die hem in hoog aanzien deden staan bij zijn strijdmakkers. Hij gold als onverschrokken en doortastend en staat bekend als een goed worstelaar In zijn optreden had deze kleine strijd- ba-e figuur iets van Napoleon. Vooral het avoptuur lokte hem. en toen ons land eenmaal was bevrijd be- eaf hii zich naar Indonesië, waar hij in de rimboe menig gevaarlijk werkje heef» opeeknapt. Hij wordt bijzonder geore- zen om zijn 2-ote kameraadrebanp°lijk h"id Zijn devies Is: «n man een man een woord e^n woord". Ten onrechte is wel eens gezegd, dar zijn moeder een Turkse was. Zij wac o.on prqncs'sp. Slechts h°t feit, dat hij in Turkije ceboren was. b*zo ?de hem in Indonesië de bijnaam ,.De Turk". tigöe de Prins het San Pedro hospitaal en de nieuwe zeer moderne Protestant se kerk, die nog niet in gebruik geno men is, terwyl het carillon vaderland se liederen speelde. Een bezoek aan het bedrijf van de „Arend" Petroleum Maatscnappü, een I dochteronderneming van de Shell, volg de, waarna het nieuwe stationsgebouw „Dakota", dat nog niet in gebruik ge nomen is, bezichtigd werd. Het Prinselijk gezelscnap en de ge nodigden georuikten vervolgens de lunch in de Pasanggrahan. 's Middags werd een bezoek gebracht aan het kerkje van Noord, waar de Prins door de pastoor rondgeleid werd en grote belangstelling voor het Interi eur toonde, o.m. voor de preekstoel, ciie afkomstig is uit de kerk van de Heili ge Antonius aan de Oude Schevenlngse weg te Den Haag. Deze preekstoel werd in 1925 naar Noord gezonden. Van zes uur tot halfacht werd in. Passanggrahan een receptie gehouden, die, evenals die op Curasao, druk be zocht was. De Prins verbleef met zijn gevolg enige tijd aan een baai, waar gerust en gezwommen werd. Om acht uur werd de terugreis aanvaard. Ook thans nam de Prins weer in de stuur hut plaats en nam zelf het stuur in handen. Op Hato werd de Prins door dezelfde commissie begreet, die hem ontvangen had. Vandaag zal de Prins nog een bezoek aan Aruba brengen. President Truman stelt belastingwijzigingen voor GEEN GROTE SCHOMMELINGEN. President Truman heeft in een spe- ciale boodschap aan het Congres voor gesteld ce accyhzen en de omzetbelas ting te veriagen, de belastingen op on- dernemiiigswinsten, onroerende goede ren en g;ote giften te verhogen met in totaal 1 milliard dollar per jaar en de mazen in de wet, die het mogelijk ma ke:. belastingen te ontduiken, te sluiten. Hij zeide in zyn boodschap niet, in hoeverre de accijnzen zouden moeten wo.den verlaagd, doch gaf te kennen, dat verlagingen het dringendst nodig zijn in de belastingen op vracht-, spoorweg- autobustarieven, tarieven van telefoon- en telegraafverkeer op lange afstand en in de omzetbelastin gen op alle artikelen. Deze belastingen zullen volgens het voorstel van presi dent Truman echter slechts in zoverre verlaagd worden, dat de hieruit voort vloeiende vermindering van de inkom sten van de schatkist kan worden ge compenseerd door zodanige wijzigingen van de belastingwetgeving, dat belas tingontduikingen onmogelijk worden. Volgens Truman beschikken de olie maatschappijen en mijnbouwonderne- mingen over de grootste mogelijkheden om belastingen te ontduiken. Ten aanzien van de belastingen op de ondernemingswinsten stelde Truman voor de belasting op dat gedeelte van de winsten, dat meer dan 50.000 dolla-s bedraagt, in bescheiden mate te verho gen en het belastingtarief voor de on dernemingswinsten tussen 25.000 en 50.000 dollars, dat thans ten hoogste 53 bedraagt, te verlagen. Voor de belastingen op onroerende goede-en en giften stelde Truman een uhiforme regeling voor en beperking van de huidige ontheffingen, teneinde niet alleen de opbrengst te verhogen, doch ook deze vo-m van belastinghef fing billijker te maken. Truman maakte het in zijn bood schap duidelijk dat hü zijn veto zal uitspreken over iedere maat egel, die de belastinginkomsten vermindert, zon der dat hiervoor door een andere rege ling compensatie wordt ve-kregen. BU de bestaande regeling zullen de be- lastinginkoms'en der VS dit jaar naar "Twachtin* 37 3 mfllJ;» d doHars bedra gen. terwiil d? uitgaven naar raming onge"«°- 5 5 milliard dollars hog-r zul- 'en zyn President Truman heeft in zün bood schap ook aanbevo'en in de wetten be treffende de in het buitenland verdien de inkomsten zodanige wijzigingen aan te b engen, dat de investeringen in h:t buitenhnd worden aangemoedigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1950 | | pagina 1