Rekenkamer verontwaardigd over
buitensporige salarissen in Amerika
Zeer aanzienlijk uit goudvoorraad geput
Bovendien duurte-, verblijfs
representatietoelagen
en
Ambtenaren leefden op te hoog niveau
Hoe hel direct na de bevrijding ging
En géén belasting
Een duur evacuatieqord voor
Marine-Hoofdkwartier
K.N.S.M. profiteerde van dwangpositie
Waardering voor
financieel beleid
Hulde voor snelle huipaan geplunderd land
Hoorapparaten
Batterijen
Maatregelen voor geldzuivering
ontijdig getroffen
ZATERDAG 17 DECEMBER
Het enquèterapport doet een aar
dig boekje open over de salarissen
van ambtenaren van builen Enge
land gevestigde overheidsorganen. Zo
toucheerde de voorzitter van de Ne
therlands Purchasing Commission te
New York hetzelfde salaris als een
Amerikaans minister, namelijk 1500
dollar in de maand. Dit kwam neer
op 375 Engelse pondrn. terwijl een
Nederlands minister te l.onden 235
pond sterling wedde ontving.
Men zou zeggen, dat zulk een hoog
tractement wel gewenst was tegen
over de verleiding, waaraan inkopers
van goederen ter waarde van mil-
lioenen en millioenen dollars bloot
staan. Maar de directeur van het
Nederlands Informatie Bureau te N.-
York genoot een maandsalaris van
1400 dollar. Soortgelijke verhoudin
gen golden ook voor hoeero Neder
landse en Nederlands-Indische amb
tenaren, voor wie belangrijke bedra
gen ten behoeve van hun gezinnen
werden gereserveerd.
De Buitengewone Algemene Reken
kamer noemde dit salarispeil kort
weg buitensporig Temeer, daar van
die zeer hore bedragen in het geheel
geen belasting behoefde te worden
betaald!
Tn lagere regionen waren eveneens
dergelijke voorbeelden te vinden, en
het euvel strekte zich uit zowel over
mlMtairen als ambtenaren.
De verblijfsvergoedingen het was
niet helemaal duidelilk waarom die
moesten worden ultgpkeerd waren
In Amerika naar verhouding oefc hoger
dan in Engeland Hier kwamen er no?
duurtetoeslagen bii. en in belde wist
men met representatiegelden ook best
weg
Voor overheidspersoneel, welks sa
laris in Nederlandse guldens luidde be
rekende men dit evenals de verblfjfs-
toelage en het wachtgeld (want ook
dit extraatje kwam wel voori naar de
toen geldende koers van f. 1,90 per
dollar.
BEMOEI ER NIET MEE!
Een regeringscommissaris, de heer
Van Stolk, die een verblijfstoelage van
25 dollar per dag kreeg toegewezen,
achtte dezp zelf te hoog. waarop zii
op diens eigen verzoek werd verlaagd
tot 18 dollar. Maar de commandant van
de 015, wiens verblijfsvergoeding per
dag 14 dollar bedroeg en die naar
Londen seinde, dat dit veel te hoog
was. kreeg ten antwoord zich niet met
die zaken te bemoeien.
De Commissie is dan ook ten aan
zien van deze en dergelijke uitgaven
tot de overtuiging gekomen, dat op
het Westelijk halfrond in nog min
dere mate dan in Engeland gehan
deld Is met de zuinigheid, die in
verband met de moeilijke financiële
omstandigheden waarin de Neder
landse regering verkeerde, geboden
was. Het Nederlandse salarispeil in
Amerika en Canada was hoger dan
dat van de ginds in dezelfde omstan
digheden werkende Britten.
Omtrent Curacao vermeldt het rap
port, dat aan bezwaren van de Reken
kamer ln het tweede halfjaar van 1944
nog niet was tegemoet gekomen, of
schoon de Minister van Koloniën zich
daarover reeds in 1943 met de Gou
verneur van Curacao in verbinding
had gesteld.
In Suriname was het nog een graad
je erger!
Na de val van Indië was een grote
hoeveelheid oorlogsmateriaal, dat voor
Indié bestemd was geweest, naar Pa
ramaribo verscheept op verzoek van de
Gouverneur, naar later bleek. In Lon
den en na de bevrijding in Nederland
zijn pogingen aangewend om die voor
raden. die in Suriname uiteraard wa
ren blootgesteld aan de Invloed van
het tropische klimaat en niet behoor
lijk konden worden onderhouden, nog
naar elders te verkopen. Doch men
schilnt» hierin niet al te best te zijn
geslaagd. De tanks werden echtpr wel
geregeld uit elkaar genomen, schoon
gemaakt en weer in elkaar gezet. De
accountant achtte de uitgaven voor be
waking en onderhoud niet bepaald
nuttig besteed.
ANGST VOOR INVASIE
IN SURINAME.
Bovendien was er een vliegveld van
geweldige omvang in aanleg, aan welks
Zuidelijke rand zware kazematten wa
ren gebouwd Op een zeer afgelegen
punt was een tankgracht gegraven,
waar de tanks evenwel rustig doorheen
konden rijden. Een ondervraagde zeide
bij zijn verhoor dat hij 50 of 75 tanks
ln actie had gezien. Een ander ver
klaarde. dat er 12, of misschien 24
tweemanstanks waren besteld, en later
13 driemanstanks. Waarom er later ook
nog zware viermanstanks waren geko
men begreep hij niet
Maar ook andere wapens waren bij
de bestelling, zoals mitrailleurs, vlam
menwerpers en mortieren, terwijl een
van de hoofdvragen van de Gouver
neur was om zwaar geschut voor de
riviermonding.
Toen er critiek kwam werd gezegd.
dat de wapens bestemd waren voor
een expeditionaire macht naar Neder
lands Indië Doch dit kon slechts voor
een deel der uitrusting opgaan.
De Enquêtecommissie is tot de be
vinding gekomen, dal de regering te
Londen wel degelijk bemoeiingen met
deae wapenleveranties heeft gehad,
en dat minister Gerbrandv de voor
zitter van de N.P.C. te New-York op
dracht heeft gegeven West-Indië zo
spoedig mogelijk van het aange
vraagde materiaal te voorzien. De
commissie is wel van oordeel, dat cr
in 1942 aanleiding bestond om dc
defensie van Suriname te versterken.
Zy betwijfelt echter, of de uitvoering
de nodige efficiency is geschied,
daarvan wel in alle opzichten met
Zachter kan men het al niet zeg
gen!
Intussen wordt op dit moment ln
opdracht van de Ministei van Finan
ciën en de Nederlandse Rekenkamer
nog een uitgebreid onderzoek ingesteld
naar deze zaken en het financiële be
heer ln het algemeen gedurende de
oorlog In Curacao en Suriname.
Het betreffende rapport wordt nog
voor het einde van dit jaar venvacht!
C. en A. was véél
voordeliger
Tijdens en kort na de Mei-dagen
1940 was een belangrijk gedeelte van de
Kon. Ned. Marine in Engeland aange
komen en het bleek noodzakelijk naar
geschikte kantoorruimte uit te zien voor
het hoofdkwartier.
De heer W. C. J. J Grootenhuis, vol
gens admiraal Fiirstner een handig za
kenman, werd benoemd tot res. overste
voor speciale diensten. Hij trad onmid
dellijk in onderhandeling met de heren
Brenninckmeyer, want hun gebouw
Hereford House in Oxford strest had
een lege vijfde verdieping.
De BBC had al een oogje op deze
ruimte laten vallen maar de heren
Brenninckmeyer gaven er uit vader
landsliefde de voorkeur aan deze ruimte
af te staan aan een Nederlandse rege
ringsinstantie.
Men was bereid de gehele vijfde ver
dieping aan do Marine te verhuren
vooreen pond per Jaar. Later
werd de gehele vi-.rde verdieping
eveneens gehuurd voor een pond per
jaar. Deze voor de Nederlandse rege
ring voordelige huurovereenkomst is
gedurende het gehele verblijf te Lon
den bestendigd. De commissie meent
daarom haar waardering te moeten
uitspreken voor de vrijgevige wRze,
waarop de heren Brenninckmeyer in
de behoeft» aan huisvesting van de
Marine hebben vooralen.
Gedurende de periode, waarin Londen
bijna elke nacht door de Duitsers werd
gebombardeerd, waren er mensen op het
Marine-hoofdkwartier, die volkomen uit
hun evenwicht geraakten, waardoor een
geregelde gang van zaken belemmerd
werd in Hereford House Ramen sloe
gen uit het gebouw en er werden vaak
niet ontplofte bommen aangetroffen. Zo
zag men uit naar een geschikte evacua
tieplaats, te meer daar de Britse marine
van Londen naar Bath verdween.
Hiertoe werd East Burnham House,
ongeveer 22 myi ten Z W. van Londen
gekozen Om goede nachtrust te krij
gen, gingen hier de leidende figuren
van h?t Marine-hoofdkwartier slapen
Minister Dyxhoom weigerde aan de
heer Fürstner een toelage om daaniit
de betrekkelijk hoge huur van East
Burnham House te bekostigen en hij
raadde hem aan een combinatie met de
andere bewoners te vormen. Oo 28 Juli
1941 vertrokken er enkele bewoners,
zodat, ten slotte alleen de heren
Fürstner en Grootenhuis overbleven.
Toen is de huur van het gebouw ten
laste van de begroting van het Dep.
van Marine gekomen. Dit duurde een
half jaar. waartegen natuurlijk bezwaar
werd gemaakt. De huur droeg per kwar
taal 341 5 - pond. E- was nog al rovale
ruimte voor de in East Burnham House
vertoevenden en bovendien waren er
bedienden, die eveneens uit 's lands
schatkist werden betaald.
Weinig loffelijke handelwijze!
De Parlementaire Enquette Commis
sie heeft gemeend niet nader op de
vraag te moeten ingaan In hoeverre
het mogelijk ware geweest de gehele
goudvoorraad uit Nederland weg te
voeren.
Naar haar mening bevatten de door
prof. mr A. M. de Jong, de huidige
directeur-secretaris van de Neder
landse Bank, gedane mededelingen
een afdoende verklaring voor het door
haar betreurde feit, dat als gevolg van
de door de regering gevoerde neutra
liteitspolitiek en mede door het snelle
en voor Nederland ongunstige verloop
der krijgsverrichtingen bijna een vijf
de gedeelte van de goudvoorraad hier
te lande achter bleef.
Het verhoor van de heer De Jong geeft
de Commissie aanleiding tot een op
merking over een bedrag van f 500 000.
dat de KNSM voor het vervoer van de
goudvoorraad van Amsterdam naar En
geland heeft bedongen.
De heer De Jong heeft wel is waar
aan de Commissie medegedeeld, dat ge
woonlijk voor goudtransporten een
vracht werd berekend van een ',fe% der
waarde, zodat die in dit geval normaal
f.830 000 zou hebben bedragen, doch het
ging hier om een zo uitzonderlijk trans
port onder zo bijzondere omstandighe
den en van zo grote omvang. dat rede
lijkerwijze met een lagere vracht had
behoren te worden volstaan.
Op verschillende gronden was het aan
bod van de hei- T>« Jong om voor het
vervoer van het goud naar Engeland
een vracht te betalen van f. 415.000
(14%) reeds een royaal voorstel en
net dc weigering na enig onderhan
delen van de directie der KNSM om
lager te gaan dan f. 500.000 heeft deze
naar de mening der Commissie op
weinig loffelijke wijze gebruik ge
maakt van de dwangpositie, waarin
de Nederlandse Bank zich bevond.
Zij heeft de directeur dezer maat
schappij. de heer Van Hasselt, die de
onderhandelingen met de heer De Jong
gevoerd heeft, doch die inmiddels is
overleden, niet als getuige kunnen ho
ren.
Uit de aan de Commissie ter beschik
king gestelde cijfers blijkt, dat de Ne
derlandse regering te Londen voor het
verkrijgen van middelen in zeer aan
zienlijke mate uit de goudvoorraad heeft
geput. Zij heeft 126.314 kg goud ver
kocht en voor de aflossing van de door
haar gesloten leningen van 100 en 35
millioen dollar is uiteindelijk weer
116 254 kg goud nodig geweest. De ver
krijging van verreweg het grootste ge
deelte van haar middelen is slechts mo
gelijk geweest door overdracht van een
uitermate belangrijk deel van de Neder
landse goudvoorraad. Op basis van de
op 31 Maart 1940 vastgestelde goudprijs
van f.2009 per kg fijn is de tegenwaarde
daarvan reeds bijna 500 millioen gulden.
Met betrekking tot de hier te lande
meer dan eens geuitte bewering .dat onze
regering in Engeland van aldaar geves
tigde Nederlanders Industriële onderne
mingen financiële bijstand zou hebben
genot en— hetgeen onder de gegeven
omstandigheden zeker ongewenst zou
zijn geweest ts de Commissie opgrond
van de voor haar afgelegde verklarin
gen van oordeel, dat van de juistheid
van deze berichten niets bewezen is.
Schriftelijk heeft de Buitengewone
Alg. Rekenkamer de Minister van
Marine op een cn ander gewezen,
doch hij was zeer ontstemd over de
wjjze waarop deze Kamer de aange
legenheden behandelde. Hij verzocht
aan de Kamer zich ln de toekomst te
onthouden over een beoordeling van
zijn beleid.
De Kamer volhardde evenwel in haar
mening. De Minister van Financiën
wees ten slotte in een brief aan de
Minister van Marine erop, dat er een
ander evacuatie-oord voor de Marine
staf te huur was voor slechts 2.10.- per
week, zolang het niet bewoond werd.
Ten slotte werd de huurovereenkomst
voor East Burnham House op 5 Jan.
1942 beëindigd. De commissie acht het
begrijpelijk, dat werd overgegaan tot
het huren van een verblijf, waarheen
het hoofdkwartier van Marine geëva
cueerd zou kunnen worden, indien dat
nodig zou zijn. Het argument van de
heer Fürs'ner. dat de topleiding der
Marine het gehuurde evacuatie oord
ging gebruiken, teneinde zich de nodige
Van begin Mei tot
20 November 1945
WEG AANGEGEVEN VOOR
MOEILIJKE OPLOSSINGEN.
Over het na de terugkeer der Neder
landse regering in Nederland gevoerde
financiële beleid tot 20 November 1945
hoorde de Commissie de huidige minis
ter van Financiën, prof. mr P. Lieftinck,
die op 24 Juni 1945, dus zeer kort na de
terugkeer der regering in Nederland, als
zodanig benoemd werd.
De heer Lieftinck deelde mede, dat hij
een Departement van Financiën aan
trof, dat in een tamelijk gedesorgani
seerde toestand verkeerde en nog gecon
centreerd moest worden in Den Haag.
Zyn ambtsvoorganger, dr G. W. M.
Huysmans, had hem medegedeeld, dat
hy er in geslaagd was ln Amerika een
crediet op te nemen van 100 milloen dol
lar tegen goud als onderpand, zodat de
heer Lieftinck. wat de aankopen in
Amerika betrof, vooruit kon.
Aangezien het merendeel van de fi
nanciële maatregelen, welke gedurende
de periode van na de bevrijding tot
20 November 1945 zijn genomen, de
grondslagen hebben gevormd tot de fi
nanciële politiek, zoals de regering he
den ten dage voert, ligt het niet op de
weg van de Commissie daaromtrent in
nadere beschouwing te treden.
Zy wenst er echter wel met waar
dering voor de daarby aan de dag ge
treden kennis en toewyding op te wy-
zen, dat gedurende de periode van be
gin Mei tot 20 November 1945 zeer
vele moeiiyke vraagstukken van grote
verscheidenheid betreffende het fi
nanciële beleid tot oplossing werden
gebracht of dat de weg daartoe werd
aangegeven.
nachtrust te verzekeren, kan de com
missie niet volgen Dit toch was gans
anders dan 'het evacueren van een
hoofdkwartier
Onder drang van de Buitengewone
Alg. Rekenkamer heeft de Minister van
Marine na 6 maanden deze onjuiste
gedragslijn laten varen. Een en ander
gaf geen blijk van juLst inzicht In ver
band met de benarde omstandigheden!
Royale wachtgeldregeling
Oog heeft de Parlementaire commis
sie voor het feit, dat de ambtenaren,
door de vaak onbevredigende en on
evenredig zwaar belaste bureaux, zeer
druk werk hadden. Uit dien hoofde
acht de commissie het aanvaardbaar,
dat deze ambtenaren aanspraak
maakten op een zekere mate van
comfort. Maar met de Rekenkamer is
zy tot het inzicht gekomen, dat tot
1 Juli 1942 de genoten verblijfsver
goedingen, tezamen met een gedeelte
der bezoldigingen, hen in staat stel
den te leven op een niveau, dat aan-
merkelijk uitging, boven hetwelk zij
vóór 10 Mei 1940 in Nederland ge
wend waren.
Slechts een beperkt aantal ambtena
ren heeft gebruik gemaakt van de ge
legenheid om in de voorsteden van
Londen op goedkopere wijze onderdak
te vinden. Indien vele ambtenaren hun
intrek hadden genomen in een pension,
wat blijkens wat anderen deden zeer
stellig mogelijk was geweest, zou dit
naar de mening der commissie meer
In overeenstemming zijn geweest met
de vereiste soberheid.
Bij een niet gepubliceerd K.B. van
28 Aug. 1940 is bepaald dat met ingang
van 1 Augustus van dat jaar aan een
minister, hoofd van een departement,
aan de vice-president van de Raad van
State en aan de directeur van het Ka
binet der Koningin, die tengevolge van
de op 10 Mei 1940 ingetreden oorlogs
toestand in Nederland zijn werkzaam
heden buiten Nederland had moeten
verrichten en sindsdien eervol ontsla
gen was, een wachtgeld werd toegekend
op voet van de bepalingen van dat be
sluit. Hetzelfde gold voor een burgerlijk
rijksambtenaar Het bedroeg 85 van
de laatstelijk genoten wedde ve-hoogd
met een bedrag, dat door functie of
rang ee1,?,r eestelden in het buitenland
als verblijfsvergoeding werd genoten.
Het wachtgeld werd genoten tot aan de
dag. waarop de betrokkene naar hel
oordeel van de regering naar Nederland
kon terugkeren of was teruggekeerd.
De Commissie is van oordeel, dat de
wachtgeldregeling voor ministers en
ambtenaren te Londen tot stand
gekomen gebillijkt kan worden
maar aan de royale kant was. Ten
slotte heeft het de commissie getrof
fen dat het betreffende K.B. nimmer
gepubliceerd werd.
NOG MEER ONZINNIGHEID!
Aan de ministers en de Secretarissen-
Generaal die over een auto beschikten
werd een vast bedrag van resp. 25 en 15
pond per maand toegekend voor het
vervoer van hun woning naar Londen
en het vervoer in Londen. Bovendien
konden de ministers, die voor hun auto
deze vergoeding kregen, nog het salaris
van 'n chauffeur in rekening brengen Re
paraties die 5 pond te boven gingen wer
den extra vergoed. Benzine, banden etc
moesten dus uit de vergoeding betaald
worden. Ministers en Secretarissen-
Generaal die niet de beschikking over
een auto hadden we; den tot maxima
van resp. 25 en 15 pond per maand
Indien zü buiten Londen woonden, de
volle gosten naar en in Londen ver
goed. Wanneer men een eigen auto ge
bruikte voor ander vervoer dan van de
woning naar Londen en in Londen
dus voor dienstreizen werd een ver
goeding van 10 dime per mijl toegekend.
Deze beschikking trad in werking op
1 November 1941.
J>eze gang van zaken acht de com
missie niet in overeenstemming mat
de eisen van zuinigheid, die bij het
uitgeven van 's Lands gelden gesteld
moeten worden. Een minister die een
eigen auto had, heeft geen gebruik
gemaakt van de geboden vergoedin
gen. De tarieven zyn later, na her
haald aandringen van de Buitenge
wone Alg. Rekenkamer, verlaagd.
Beter ware het geweest, aldus de
Commissie, als hier terstond toe was
overgegaan.
Toen de heer Mansholt op 26 Juni
zyn ambt aanvaardde, was de voed
selsituatie vooral in het Westen van
Nederland nog zeer zorgelijk. De ge
middelde dagvoeding ln 1945 bedroeg
voor het Westen van het land, in
calorieën uitgedrukt, in het eerste
kwartaal 619. In het tweede kwartaal
kon het worden opgevoerd tot 1376,
in het derde tot 2092 en in het vierde
tot 2179 per dag.
Deze snelle verbetering was te dan
ken aan de reliefzcndingen en aan de
regeringsaankopen, want uit de bin
nenlandse oogst kwam In die tyd zeer
weinig ter beschikking en het land
was leeg.
Dank zy deze samenwerking, aldus
de heer Mansholt, Is de voedselvoor
ziening van het Westen zo spoedig
hersteld, waarvoor de minister zeide
groot respect te hebben.
Na de eerste noodvoorzieningen moest
de aankoop, die over verschillende bu
reaux in Engeland en Amerika was
verdeeld, te Den Haag nog worden ge
centraliseerd. Toen in September de
Shaeff-leveranties ophielden was Ne
derland geheel op regeringsaankopen
aangewezen. Het Voedselvoorzienmg
Import Bureau (VIB) nam geleidelijk
alle aankoop in het buitenland over en
de gehele invoer van goederen kwam
over dit bureau te lopen
Van 5 Mei 1945 tot medio November
van dat jaar stegen de rantsoenen
brood van 1200 gram per week per per
soon tot 2800 gram per week per per
soon. die van aardappelen van 1000 tot
3000 gram. van voedlngsvetten en vlees
resp van 125 tot 250 en van 125 tot 150
gram per persoon per week.
De Rijksdienst Landbouwherstel vond
na de bevrijding 240000 H A land ge
ïnundeerd, waarvan 70 000 met zout
water. Ruim 8000 H.A waren door uit
breiding van vliegvelden aan de nor
male cultuur onttrokken, terwijl door
vernieling en door de aanleg van mij
nenvelden en verdedigingswerken nog
70.000 H.A tijdelijk buiten gebruik wa
ren gesteld.
In de loop van 1945 Is het gelukt weer
150 000 HA. hiervan in cultuur te bren
gen
Ook de Visserij had met grote mo?i-
lifkheden te kampen Op het moment
van de bevrijding waren nog slechts 2
stoomtrawlers. 17 motorlogeers en 136
kleinere vissersvaartuigen in staat het
bedrijf "it te oefenen. Tot en met No
vember 1945 is het gelukt om 31 stoom
trawlers. 65 motorloggcs en 243 klei
nere vaartuigen in de vaart te brengen.
Er waren voor het herstel van ons
land bereids in Londen veel voorbe
reidingen getroffen, alle echter geba
seerd op de veronderstelling, dat men
hier te lande door desorganisatie niet
ln staat zou zyn. direct aan dc slag
te gaan. Dit was evenwel gelukkig
wel het geval en men had hier te
lande oök niet stil gezeten. Zo kon
het herstel onmiddellijk zyn gang
gaan volgens de lyn. die men hier zelf
reeds had getrokken onder de Duitse
bezetting.
De commissie wenst haar waarde
ring uit te spreken voor de snelle
wijze, waarop de regering een aan
vang heeft gemaakt met het treffen
van maatregelen ter bevordering van
het herstel van de voedselvoorziening
en het economische leven.
GEBR. PAES, BREESTRAAT 58
TELEFOON 23620,
naast Stadsgehoorzaal. Leiden.
ZIE ONZE ETALAGE.
Administratieve wanorde
te Madrid
AMBTENAREN TERECHT GESTRAFT
De commissie geeft een beschrijving
van de wanorde, waarin de administra
tie van ons gezantschap te Madrid heeft
verkeerd en spreekt als haar oordeel uit,
dat hier sprake is geweest van een ern
stige tekortkoming der ambtenaren, die
verantwoordelijk waren voor de goede
gang van zaken aan het gezantschap.
Er is gebleken, dat zij te enenmale on
voldoende toezicht hebben uitgeoefend
op de personen, die belast waren met
het voeren der financiële administratie.
Dat als gevolg van de bijzonder» om
standigheden deze taak moeilijker werd,
had voor hen een reden moeten zijn
voor een nog nauwkeuriger toezicht,
dan in normale tijden reeds vereist is.
Het is toe te schryven aan de goe
de wil en de eerlijkheid van de per
sonen, die belast waren met de finan
ciële administratie, dat er geen gel
den op ongeoorloofde wijze zyn uit
gegeven. Slechts na zeer veel onno
dige arbeid, moeite en extra-kosten
is men er in geslaagd de geheel ver
warde administratie in het reine te
brengen.
De Commissie acht het daarom Juist,
dat de betrokken ambtenaren die in
gebreke zijn gebleven, daarvoor zijn ge
straft. De omstandigheid, dat de op te
leggen straf eerst na de oorlog ten uit
voer kon worden gelegd, en de verdien
sten dezer ambtenaren uit anderen hoof
de zijn kennelijk van Invloed geweest op
de strafmaatregel.
Dit alles in aanmerking nemend,
meent de Commissie zich te kunnen
verenigen met de genomen maatregelen,
te meer. daar de aard dier maatrege
len met zich brengt, dat deze ambtena
ren steeds in hun carrière de gevolgen
ondervinden van de onvoldoende ver
vulling van hun plicht.
BREESTRAAT 143
TELEFOON 25873
Kostbare tijd ging verloren!
Zoals algemeen bekend, aldus de Par
lementaire Enquête-Commissie, hebben
de voorbereidingen tot de geldzuivering
in Nederland en het nemen van de
belangrijkste maatregelen ter uitvoering
daarvan, plaats gevonden vóór 20 No
vember 1945. de datum tot welke het
onderzoek van de Commissie zich uit
strekt In het onderzoek heeft de Com
missie zich uitsluitend afgevraagd in
hoeverre de Nederlandse regering ge
durende haar verblijf in Engeland aan
dacht heeft gewijd aan de zorgwekken
de toestand, welke op het gebied van het
geldwezen tijdens de bezetting hier te
lande was ontstaan en of zij voorberei
dingen heeft getroffen om deze haar
toen reeds bekende moeilijkheden na
terugkomst in Nederland ten spoedigste
tot een oplossing te brengen. De Com
missie heeft echter de mérites van de
met betrekking tot de geldzuivering op
gestelde en uitgewerkte plannen en de
terzake getroffen maatregelen niet in
haar beschouwingen betrokken, aange
zien zulke beschouwingen in de beide
Kamers der Staten Generaal na 20
November 1945 uitvoerig zijn gehouden
en de Kamers zich met het in deze
gevoerd beleid hebben verenigd.
Na grondig Onderzoek ls de Commissie
tot de conclusie gekomen, dat de rege
ring te Londen voor het optreden van
de heer G. M W. Huysmans als Mi
nister van Financiën géén voorberei
dingen voor geldsanering heeft getrof
fen. E°rst dr Huysmans heeft in het
voorjaar van 1945 opdracht gegeven tot
het doen drukken van de voor de geld
zuivering in Nederland benodigde munt
en bankbiljetten.
De Commissie is van oordeel, dat
wanneer er te Londen tydig maatre
gelen waren getroffen om in Neder
land zo spoedig mogeiyk na de bevry-
ding de geldsanering tot stand te
brengen, deze enkele maanden eerder
had kunnen worden uitgevoerd dan
nu het geval is geweest.
Dat op deze wyze kostbare tyd Is
verloren gegaan, meent dc Commissie
'e moeten betreuren.
AANMUNTEN NIEUW ZILVER
GELD ONJUIST.
Met betrekking tot het aanmunten
van nieuw zilvergeld is de Commissie
uit de afgelegde verklaringen gebleken,
dat het besluit daartoe is tot stand ge
komen op initiatief van de ministers
Van den Broek en Gerbrandy. Deze
laatste gaf als motief voor dit besluit
aan, dat het zulk een goede entree zou
zijn, als de regering bij haar terugkeer
in Nederland nieuw zilvergeld ln cir
culatie zou brengen....
Naar het verdere oordeel van de
Commissie heeft de regering evenwel bij
het nemen van deze maatregel te wei
nig acht geslagen op de voor de hand
liggende waarschijnlijkheid, dat dit
geld zeer spoedig uit de circulatie zou
verdwijnen, doordat het zou worden op
gepot. Bovendien was van deskundige
zijde daartegen gewaarschuwd Na te
rugkeer der regering in Nederland is
duidelijk gebleken, dat het besluit tot
het aanmunten van nieuw zilvergeld
onjuist is geweest.
De strijd om Jeruzalem
In een gezamenlijke resolutie hebben
België en Frankrijk de trustschapsraad,
die het besluit van de algemene verga
dering der V.N. om Jeruzalem te inter
nationaliseren, in beschouwing heeft,
doen weten, dat zy de beslissing van de
Israëlische regering om haar departe
menten naar Jeruzalem over te brengen
„betreurenswaardig" acht.
In diplomatieke kringen te Washing
ton wordt verklaard, dat de Verenigde
Staten de Israëlische daad niet kunnen
goedkeuren.
Volgens deze kringen heeft het be
sluit der .algemene vergadering verwar
ring onder de functionarissen van het
Lagerhuis veroorzaakt.
De Verenigde Staten, die zich tegen
internationalisatie van Jeruzalem heb
ben verklaard, zullen thans deelnemen
aan het werk van de trustschapsraad
om een statuut voor Jeruzalem op te
stellen. Het Amerikaanse departement
zou echter bereid zyn iedere oplossing
te aanvaarden, die de Joden, Arabieren
en andere geïnteresseerde partyen ac
ceptabel achten.
ATOOMONDERZOEK IN RUSLAND.
Het Russische nieuwsbureau te Ber-
lUn maakt melding van een bericht uit
Moskou, dat Russische geleerden een
apparaat voor atoomsplitsing hebben
geconstrueerd, dat de voordelen van het
cyclotron en het betatron in zich ver
enigt. Het apparaat, synchrotron ge
naamd, is ontwikkeld door prof. Weksler.
Verklaard wordt, dat het de electronen
een veel grotere energie geeft dan het
betatron „Elke gewenste verandering in
de kern kan met dit apparaat worden
uitgevoerd. Door het gebruik van bij
zonder snelle electronen hoopt men te
kunnen doordringen tot de geheimen
van de cosmische stralen", aldus het
bericht.
Kostof terechtgesteld
Traitsjo Kostof, de voormalige plaats
vervangende Bulgaarse premier en eer
ste communistische leider na Dimltrof,
is gisteren na een snelle en schitte
rende carrière in de Bulgaarse commu
nistische partij als een verrader van de
party en zyn land terechtgesteld.
In een brief aan de Bulgaarse minis
ter-president Kolaref, die hy verzocht
zou hebben zyn doodvonnis in levens
lange gevangenisstraf te veranderen,
zou Kostof hebben beloofd, zyn leven
aan de communistische party te zullen
wijden. Kostof zou hebben verklaard
van mening veranderd te zijn sinds zijn
ontkenning in het proces. De bekente
nis die hy tydens het vooronderzoek zou
hebben geschreven en tydens het ver
hoor had verworpen, was waar, zo zou
Kostof hebben geschreven.
In een beroep op de grote raad zou
Kostof zyn gedrag tydens het proces
hebben toegeschreven aan „myn opge
wonden. zenuwachtige toestand en ook
aan mijn ziekeiyke eerzucht als intel
lectueel".
Conflict in Londense stroom
bedrijven geregeld
Het conflict ln de electriciteitsvoor-
ziening van Londen is „definitief gere
geld", zo verklaarde Frank Foulkes, ver
tegenwoordiger van de vyf betrokken
vakverenigingen, nadat hij zes uur lang
in bespreking was geweest met de B.E.A.
(British Electricity Authority).
Vakverenigingsleiders en vertegen
woordigers van de B E-A. spraken er gis
teravond hun vertrouwen over uit. dat
het werk volledig zou worden hervat,
nadat hunnerzijds een gezamenlijke
verklaring zou zijn afgelegd.
Deze verklaring luidt: „Wij zyn over
eengekomen, dat hervatting van net
werk in de electrische centrales zal ge
schieden op geen andere voorwaarden
dan die, welke verkregen zijn vóór het
neerleggen van het werk, d.w.z, de
voorwaarden, waartoe is besloten door
de nationale raad voor de industrie".
NEW YORK IN WATERNOOD.
Ten gevolge van de grote droogte ls
de watervoorraad van de stad New York
zodanig uitgeput, dat men is overgegaan
tot instelling van een waterloze Vrydag,
waarop de New Yorkers worden ver
zocht geen water te gebruiken voor ba
den, wassen en scheren.
De Nederlandse consul-generaal, de
heer Cnoop Koopmans en zyn stal
werkten gisteren op originele manier
mee door de volgende kennisgeving aan
de deur van het consulaat te bevestigen:
„Heden zal het consulaat slechts die
genen helpen, die zich niet geschoren
hebben In geval van nood kan men
ook als men zich by vergissing gescho
ren heeft), een baard van Sint Nicolaas
lenen en daarvoor 10 dollar voor het
Nederlands liefdadige genootschap stor
ten". A
De mededeling trok veel bekyks vaö
publiek en persfotografen.
