KLM
Nieuwjaars-
Advertenties
Incident over garantiewet
in Tweede Kamer
1 Een Groot Licht
KAMPTOESTANDEN
STADSNIEUWS
Studenten ensembles vertolkten
Bach's-Weilinachtsoratorium
Zuivere introductie tot de Kersttijd
s van
Met een enkel woord
ZATERDAG 17 DECEMBER
Regering tegen „grote trek"
Nieuw-Guinea
De regering kan een niet bchocr-
Ejk voorbereide en georganiseerde
feansmigratie op enigszins grotere
schaal niet voor haar verantwoording
nemen, aangezien op Nieuw-Guinea
noch onderdak noch voedsel noch be
staansmogelijkheid voor grote aan
tallen transmigranten aanwezig is en
ook niet op korte termijn kan worden
geschapen. Aan een groep van 300
geselecteerden is toestemming ver
leend naar Nieuw-Guinea te vertrek
ken. Deze groep zal er voor zorgen,
dat de overkomst van verscheidene
andere groepen in de toekomst mo
gelijk wordt gemaakt. Dit wordt op
gemerkt in een regeringsnota, naar
aanleiding van het verslag van de
commissie van rapporteurs uit de
Tweede Kamer.
Met voldoening heeft de regering er
kennis van genomen, dat het algemeen
beerijpelyk en aanvaardbaar wordt ge
acht. dat het ontwerp machtigingswet
Nieuw-Guinea in deze vorm werd gego
ten. De regering voelt er niets voor ver
wachtingen te wekken, waardoor de
ongeorganiseerde trek naar Nieuw-
Guinea zou toenemen en nieuwe teleur
stellingen zouden ontstaan.
Soekamo spiak:
„Ik ben de dienaar van
mijn volk"
SLUIT U AANEEN TOT HECHTE
EENHEID!
Na de beëdigingsplechtigheid heeft ir
Soekarno een redevoering tot het Indo
nesische volk gehouden, waarin hij o.a.
zeide: „Ik ben beëdigd als de eerste pre
sident van de R.I.S. Persoonlijk is het
voor mij de meest gedenkwaardige ge
beurtenis van mijn leven Moge God
mij bijstaan in het vervullen van mijn
zware taak".
„Op dit. ogenblik gaan mijn gedachten
uit naar het Indonesische volk. dat heeft
geleden van de oorlog. Moge God de ge
vallenen, die hun leven voor onze ge
meenschappelijke zaak hebben gegeven,
zegenen."
Soekarno zeide voorts: „Ik ben de
dienaar van mijn volk. niet hun mees
ter. Daarom heb ik plechtig gezworen
mijn land en volk te dienen. Ik heb
de eed afgelegd als een gelovig man".
„De R.I.S. is niet ons einddoel. Moge
God ons zegenen en ons tot een grote
natie maken. Onze positie is zowel
strategisch, politiek! economisch als
militair gezien goed. We willen een
steeds hoger peil bereiken, hoger dan
de huidige R.I.S.daarom moeten wij
voortgaan met ons werk."
Soekarno zeide. dat in sommige lan
den de burgeroorlog woedt. „Bij deze
gedenkwaardige gebeurtenis doe ik een
beroep op u: „Weest een We zijn nu op
hel punt aangekomen, dat we voor ons
zelf werken aan de voleinding van ons
doel Daarom vraag ik van iedere groep,
welke dan ook, in het land, om zich
aaneen te sluiten tot een hechte een
heid. En lk vraag aan de wereld: geef
ons de grootst mogelijke welwillendheid.
Wij willen in vrede met de hele wereld
leven en bijdragen tot het maken van
een betere wereld."
INCIDENT VOOR NEDERLANDSE
LEGATIE TE PRAAG.
Gistermiddag heeft voor de Neder
landse legatie te Praag het volgende
incident plaats gehad. Een Nederlan
der. die pas getrouwd was met een
Tslecho-Slowaakse, wilde met zyn
vrouw het legatiegebouw binnengaan
om voor haar een Nederlands paspoort
te laten uitschrijven, toen zij werden
aangesproken door twee personen, die
hun verzochten even mee te willen
gaan. Jhr van Tets. de Nederlandse ge
zant. werd onmiddellijk gewaarschuwd.
Na zijn tussenkomst werd het Neder
landse paar verder met rust gelaten.
Men meent te weten, dat een Neder
landse zakenman, Maas genaamd, te
Praag is gearresteerd.
Gruwelijke mishandeling
van kindje
DOOR DE VADER GEDOOD.
Een gruwelijke mishandeling is aan
het- licht gekomen, die een vader pleeg
de op zijn v;?r maanden oude baby, een
jongetje, waardoor deze baby ten slotte
overleed.
De politie had er de lucht van ge
kregen. dat het kind van de familie P
die destijds aan de Schiedamseslngel
woonde, vermoedelijk een onnatuurlijke
dood was gestorven. Bij onderzoek
kwam aan het licht, dat de baby reeds
zes weken na de geboorte moest worden
opgenomen in het Sophia-Kinderzie-
kenhuis. Het leed ..toen aan hersenbloe
ding. Na anderhalve»» maand verpleegd
te zijn geweest kon het weer naar huis,
maar een week later moest het kind op
nieuw worden opgenomen wegens kwet
suren aan de hals en een gebroken sleu
telbeentje. Op 8 November van dat Jaar
verliet de baby opnieuw het ziekenhuis,
maar een week later overleed hij. Thans
is de vader aangehouden. Hij heeft een
volledige bekentenis afgelegd en be
weerde in die tijd zeer nerveus te zijn
geweest en aan slapeloosheid te heb
ben geleden.
Als het kind 's nachts huilde ging hij
het bed uit en kastijdde het. Eenmaal
heeft hij zijn zoontje op het hoofd ge
slagen. de tweede maal sloeg hij het in
het nekje. De vader is voor de Officier
van Justitie geleid.
TEGEN GEREDUCEERD TARIEF
De prijs voor z.g. NIEUWIAARS
ADVERTENTIES in ons nummer
vcm Zaterdag 31 December a.s. is:
115 m.m. f 1.80
elke m.m. meer I 0,14
De beschikbare ruimte is nog be
perkt. Geef ze daarom spoedig op.
De opdrachten worden in volgorde
van binnenkomst uitgevoerd.
Na 28 December worden geen
Nieuwjaars-advertenties tegen dit
gereduceerd tarief aangenomen.
DE DIRECTIE
DE „ZUIDERKRUIS" AANGEKOMEN.
Hel troepentransportschip „Zuider
kruis" is gisteravond kwart voor elf aan
de Lloydkade te Rotterdam gearriveerd.
De ontscheping van de opvarende mi
litairen volgde hedenmorgen.
Behandeling geëist vóór
overdracht
(Van onze parlementaire Redacteur)
In een ochtend- en een middagverga
dering is de Tweede Kamer gisteren
voortgegaan met de behandeling van
de begroting van het Dep. van O K.
en W De beraadslagingen zijn afge
wisseld met een debat over de behan
deling van het ontwerp-garantiewet
voor Nederlandse ambtenaren in In
donesië.
's Morgens had de voorzitter ge
lijk gemeld meegedeeld, dat het zo
mogelijk a.s. Vrijdag zou worden be
handeld en het ontwe.p-machtigings-
wet Nieuw Guinea a.s. Maandag.
's Middags vroeg de heer Rommc
(KVP) of er op gerekend kon worden,
dat de garantiewet nog voor de sou-
vereinitcltsoverdjracht wordt behan
deld. Die zekerheid bleek niet meer
te bestaan. De voorzitter, de heer
Kortenhorst, zei zeer tot zjjn Iced-
W3zen te moeten meedelen, dat de
regering het ontwerp gaarne eerst na
de overdracht behandeld zou willen
zien. De heer Romme beriep zich op
de afspraak, welke ter zake gemaakt
Is by de behandeling van het wets
ontwerp souvcreiniteitsoverdracht en
die moet z.l. ten volle worden nage
komen.
Toen werd de voorzitter gemachtigd
zich met d? regering in deze zin te
verstaan.
Eij de replieken over de afd. onder
wijs „Voorbereidend hoger en middel
baar onderwijs" wilde mevr. Fortanier
De Wit iWD) een duidelijk aniwoord
of het gerechtvaardigd is meisjes
studenten. die een voorschot genisten
en zich hebben ve-bonden lerares te
worden. by huwelijk het volle bedrag
te laten terugbetalen.
Minister Rutten verklaarde, dat zij
een bedrag zullen moeten terugbetalen
ln verhouding tot het aantal jaren, dat
zij werkzaam waren als lerares. In ant
woord op andere vragen deelde de be
windsman mede. dat een oplossing ls
gevonden voor de salarissen der lera
ren van het bijzonder onderwijs te
Amsterdam De nieuwe salarissen kun
nen onmiddellijk worden uitbetaald. By
ontbinding van het contract inzake
lerarenb?urzen moet gedeeltelijke te
rugbetaling volgen en men zal altijd
enige jaren leraar moeten zijn ge
weest. Een maatregel tot terugbetaling
per Jaar zal worden opgenomen ln de
contractuele voorwaarden.
In antwoord op vragen, gesteld bij de
afd. ..Nijverheidsonderwijs" zeide de
minister, dat gebleken is, dat de scho
len zoveel mogelijk moeten worden ver
spreid. Dat het Christelijk Nijverheids
onderwijs zou worden achtergesteld, zo
als de heren Stapelkamp (AR) en de
Ruiter (CH) hadden te kennen gege
ven, ontkende spr. opmerkend, dat alle
aanvragen op een na zijn ingewilligd
Aan het onderwijs aan schipperskinde
ren, ter sprake gebracht door de heer
De Loor (Arbeid) zeide de minister
gro'e aandacht te zullen blijven beste
den.
Of aan afgestudeerden van een school
voor maatschappelijk werk een bc-
scnermde titel kan worden verleend, zal
worden nagegaan.
Vragen, gesteld bij de afd. Hoger On
derwijs, beantwoordend, zeide minister
Rutten, dat hij omzetting van het bui
tengewoon hoogleraarschap in de
Spaanse taal aan de Rijksuniversiteit
te Utrecht bepleit door mej. Tende-
loo (Arbeid), de heer Weiter (KNP) en
mevrouw Fortanier—De Wit (WD)
met sympathie zou overwegen. De uit
betaling van oorlogsschade aan bijzon
dere universiteiten, aangeroerd door de
heer Terpstra (AR) wordt niet ver
waarloosd. maar die zaak, loopt over
zoveel schijven. Er is nuttig overleg
geweest over de taakverdeling der uni
versiteiten. Spr. zeide niet te kunnen
overgaan tot vestiging van een gewone
leers'oel in de Nederlandse dialecten,
zoals mevr. Fortanier wilde, daar er al
In Groningen een bijzondere leerstoel
is. Tegen een door de heer Zandt (SG)
bepleitte leerstoel in de homoepathie
heeft de Gezondheidsraad zeer nadruk
kelijk geadviseerd. Mevr. FortanierDe
Wit en de heer Weiter hadden het be
treurd, dat de subsidie aan het Alg
Ned. Verbond was vervallen De minis
ter zeide, dat er z.i. geen termen zijn
voor een vast subsidiebedrag. Wel wilde
hij bij bijzondere werkzaamheden hulp
geven.
BIJ de afd. „Kunsten" vroeg de heer
Willems (Arb.) voor een viertal punten
de aandacht, n.l. de aesthetische vor
ming van de jeugd, het wekken van be
langstelling voor de kunst in alle lagen
der bevolking, de bevordering van het
vervaardigen van aesthetisch verant
woorde producten en de spreiding der
cultuur'bver alle delen van het land
Zeer ln het bijzonder vroeg hy de aan
dacht voor het Twents Philh. Orkest
en het Leeuwarder Orkest; voor beiden
wilde hij ruimere steun.
De minister verklaarde, dat de ge
hele orkestpolitiek herzien wordt. Om
het Twenls orkest niet in moeilijkhe
den te brengen, heeft hij gezegd, dat
hij hulp wil bieden met een bescheiden
bedrag. Ook voor het orkest te Leeu
warden geldt dat.
De heer Van*der Zaal-(AR) maakte
er bezwaar tegen, dat de Wereldomroep
het strijdkrachtenprogramma uitzendt.
Dat wordt gefinancierd uit de retribu-
ties ten koste van de binnenlandse om-
roepverenigtngen. Hy wilde weten wan
neer de toegezegde nieuwe radiowet
komt. De Ned. Radio Unie beschouwde
hy als de zetbaas der regering. Hij
achtte sterke beperking van de rege
ring-uizendingen gewenst
De heer Comelissen (WD) vond.
dat ln de nieuwe wet niet moest worden
opgenomen de verplichting van opgave
san de PTT van door radiohandelaren
verkochte toestellen.
Hierop sluiting.
MENTHO-REX
Verkou dbeidszalf
bc-*mjdt de kou
van buitenaf
lanK» twee wegen:
inademen cn inwrijven
dJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillU:
Een wooid van bezinning
1944 - '45 - 1948
Rapport van Dr H. W VAN DER
VAART SMIT.
De vierde druk van deze brochure
over de schrikwekkende toestanden
in NEDERLANDSE interherings-
kampen in de Jaren 19441948 is
verschenen met een belangrijke
uitbreiding van 40 pagina's bewijs
materiaal. 108 pagina's, prijs f.0.60.
Verkrijgbaar bij de boekhandel en
de uitgeefster
N.V. Uitgeverij KEIZERSKROON
HAARLEM.
DE BOUW VAN EEN
WOONWAGENKAMP.
Gisteren is ten Stadhuize aanbe
steed: het aanleggen en Inrichten van
een woonwagenkamp op een terrein
aan de Broekweg. (In 2 percelen).
Inschrijvers waren: A. v. Halem, Lei
den perc. 1 f.11930; H. Rienstra. Rot
terdam, perc. 1 f.12500; C. A. Lange-
veld, Alphen a/d. R. perc. 1 f.12600; P.
Key zei- en J. Momshouwer. Bergschen-
lioek ptrc. 1 f. 12900; fa C. Westelijk en
Zn en W. v. Wanrooy, Wou brugge en
Leiden perc. 1 f.13925; N.V. Prori, Was
senaar perc. 1 f. 15990, in massa f. 27950
J Kooyman, Voorschoten perc, 1
f.17200; L. P. Waals, Rotterdam perc.
1 f.17200, in massa f.28800; L. Boekee,
Den Haag perc. 1 f.2400; N. Mol, Lei
derdorp perc. 2 f. 12025; K. Burgy. Lei
den perc. 2 f. 12050; Th. G. Barthen Jr
Lelden perc. 2 f. 12200; M. Kool. War-
I mond perc. 2 f.13000; F. Donker, Al-
I phen a/d. R. perc. 2 f. 13200; J. H. v. d.
j Blij Sr, Oegstgeest perc. 2 f.13580; L.
I P. v. d. Geer, Leiden, m massa f. 31400.
Bach's „Weihnachtsoratorium". d.w.z.
de eerste drie delen der zes, speciaal
gedacht voor de drie Kerstdagen zelf,
had dirigent Henk Berghout ditmaal
uitgekozen voor de uitvoering van het
Leids Studenten Zangkoor en het
Studenten Kamerorkest „Collegium
Musicum" in de Remonstrantse Kerk.
Deze drie delen (eigenlijk cantates)
vormen een treffende eenheid, die op
wonderbaarlijke en stemmige wijze
getuigen van het vreugdevolle Kerst
gebeuren. Geen werk kan ons op ho
ger geestelyk en wijdingsvol niveau
tot dc Kersttijd inleiden: koor cn
solisten vertellen er ons hooggestemd,
ontroerend of in alle eenvoud van cn
het is Bach, die in zijn begenadigde
muziek de zuivere sfeer tot in de
kern verwezenlijkt: in het centrum
plaatste hij, als introductie tot het
tweede deel, die onvergelijkelijke or
kestrale „Symphonia pastora'e". bij
welker klanken men, zoals André Pir-
ro het uitdrukt „de koude winter
nacht, waarin zich het Goddelijke ge
beuren afspeelt, als het ware onder de
donkerblauwe, met sterren bezaaide
hemel voelt".
Voor dilettanten was het inderdaad
een gewaagde onderneming Bach's
„Weihnachtsoratorium" tot uitvoering
te brengen, dóch men had zich .een
verheugende zelfbeperking opgelegd: de
delen die men bracht, waren inderdaad
buitengewoon ernstig voorbereid, zij
getuigden van accuratesse en fijnzinnig
heid. Na afloop zijn wij getroffen naar
huis gegaan, dankbaar voor zoveel toe
wijding en discipline, beschaafd stijlge
voel cn homogeniteit tussen koor en
orkest.
Het koortje is niet groot, maar dat
hoeft ock niet, om er toch veel mee te
bereiken. Speciaal de tenorengroep is
wat zwak. hetgeen byv. tot uitdrukking
kwam tijdens de inzet van het „Herr-
scher des Himmels", by de aanvang van
het derde deel. Doch dat ls, naast zo
veel goeds, van ondergeschikt belang.
Het rhythme is steeds perfect en men
weet zich dikwijls reeds verre boven
de noten alleen te verheffen. Vooral ls
dit het geval bij het orkest, dat zich, zij
het aangevuld met enkele voortreffe-
lijke beroepshulpkrachten - hobo -) al
even serieus had voorbereid op deze
hoge en veeleisende opgave, onder di
rectie van een man als Henk Berghout,
die weet hoe hij een Bach dient te eren.
4
Reeds het inleidingskoor, het „Jauch-
zet, frohlocket" werd, na de iets te ge
jaagde instrumentale introductie, tot
een aangename verrassing: zó punctueel
en markant van accentgeving werd het
gezongen. Ook de koralen bezaten een
uitstekende klankverhouding en getuig
den van stvlistlsch begrip.
Het stemt tot voldoening, dat Henk
Berghout, die niets aan het toeval over
laat, deze twee ensembles heeft opge
voerd tot een peil, waaraan ook een
Een situatie-tekening van nu zou
kunnen zijn: „Het volk, dat in
duisternis wandelt". De illustratei
daarvan is de verhouding van vele
staten, volkeren en rassen. Ook
kunnen wij daarvoor nemen de ver
houding van mensen onderling. Wij
zijn schepen, die elkaar in de avond,
in het donker passeren. Wij zien el
kaar niet. We weten alleen van ons
zelf en van de ander, dat vele ge
varen dreigen ln het donker, dat er
dikwijls ongelukken gebeuren. Een
auto kantelt van de kade de diepte
in. Zoveel doden. En zo gaan er
meer, die buiten de begaanbare weg
raken.
Dat „in duisternis wandelen"
geldt ook voor ons, als we ons licht
opsteken bij de toonaangevende
wijsgerige systemen van onze dag,
waarin elk hoopvol uitzicht ont
breekt.. We zitten dan in een ver
trek met wanden zonder vensters
naar het licht en zonder deur naar
buiten. Maar ook is het „duisternis
wandelen", als we leven bij zg.
christelijke opvattingen, als daar
het woord „zonde" het een en het
al is, zonder dat daar enige tegen
waarde tegenover staat. Dan leven
we ook in de schaduw van de don
kere dood.
Nu stel ik tegenover de fatale
duisternis „een Groot licht". Daar
kom ik niet uit mezelf aan. Dat heb
lk van de profeet Jesaja. En die
heeft het ook niet van zichzelf,
maar die heeft het o wonder
van God gehoord. Hij waagt het te
zeggen: „Het volk, dat ln duister
nis wandelt, ziet een groot licht".
Hij zag daarbij een nationale be
vrijding van een verdrukt en ver
slagen volk. Maar hy zag meer. Hij
zag iets beters. Hij kwam uit boven
het vlak van de geschiedenis Het
licht lag niet ln de onderlinge
machtsverhoudingen, die weer eens
zouden wisselen. Maar het grote
licht, dat de leugen van de 2.g.
werkelijkheid aan de dag zou bren
gen, kwam nog verder dan van de
zon. Dat licht kwam van gene zijde,
van ale menselijke beweging. Het
grote licht komt van de vergeten
naam in deze tijd, van God. Hij
brengt dat licht in het getuigenis
hier en nu van Zyn Koninkrijk en
heerschappij, van Zyn wetten en
geboden.
Die wetten en geboden klinken ons
als waanzinnige woorden in de oren.
Ik noem maar iets: Liefde als zelf
verloochening, het zwakke in stand
houden, het weerzinwekkende ver
zorgen, het niet aan je zelf denken,
maar aan de andere terwille van
die andere. Maar laat lk u niet lan
ger ergeren met verdere opsom
ming, Het is genoeg, te veel! Maar
deze dwaze gedachten zijn een ge
volg van de ontmoeting met het
Grote Licht, als we ook nu al we
ten, dat we het Grote Licht tege
moet gaan, dat we straks In Beth
lehem het wonderlijke licht van
Gods geweld zien. Wat een vreem
de macht, wat een curieus geweld,
een kind ln een kribbe, niet eens in
een zacht wiegje! En het eind van
de geschiedenis: Christus aan het
kruis. Waar blijft ónze bezinning?
Waar blijft de mens? God spreek:!
Hoor niet meer naar u zelf.
Hoor en zie, waar God Zich te
kennen geeft. Dat nieuwe contact
redt het leven.
Ga zo vol verwachting naar het
Kerstfeest.
A. M. KNOTTNERUS,
Herv. predikant
te Oude-Weterlng.
Fllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllirr
critisch gestemd oor zijn vreugde bele
ven kan. Een voordeel is voor hem on
tegenzeggelijk de eruditie zijner mede
werkenden. waardoor op zichzelf reeds
tot een voornaam plan gestimuleerd
wordt.
De keuze der solisten was een geluk
kige: vooraan stonden de dames Jea-
nette van Dijck (sopraan), die ons reeds
tydens de vorige uitvoering opviel en
ditmaal speciaal de alt Mia Greeve,
wier prachtig en donker getimbreerd
orgaan alle beloften voor de toekomst
inhoudt. Haar aria's „Bereite dich
Zlon" en „Schliesze mein Herze", met
een verrassend talentvolle violistische
omspeling van v. Asbeck, vormden on
getwijfeld ontroerende hoogtepunten.
De bas de Groot zong met uitdruk
kingskracht, doch een opvallend vibre
ren vormt in zijn zingen een hinderlijke
handicap. De tenor van Wim Bruning
is tot in het hoogste register uitstekend
geëgaliseerd, maar de tempi der recita
tieven kan hy gerust iets meer opvoeren
en er meer relief aan verlenen. Door de
veeleisende aria „Frohe Hirten" sloeg
f
WERK
KLEDING
Kan Lan ger Mee
MEER DAN 16 JAAR IN GEBRUIK' BIJ DE K.i.M.
NOG SÏECHTS BEPERKT LEVERBAAp 1
f-ABR NV.EHCO HAAKSBERGEN.
hij zich kranig heen.
Wellicht kan op de duur nog eens
tot de uitvoering van het ganse werk
overgegaan worden: de gunstige re
sultaten van ditmaal rechtvaardigen
in dat opzicht vertrouwen op een ge
lukkig verloop.
Het feit, dat deze studentcnensem-
bles zich zo vertrouwd wisten te ma
ken met de verheffende sfeer van
Bach's wonderwereld, strekt de jon
gere generatie tot eer.
Wy hebben er met dankbaarheid
acte van genomen H.
CONCERT RESIDENTIE-ORKEST.
Het vierde abonnementsconcert van
het Residentie-Orkest in de Stadsge
hoorzaal vindt plaats op Donderdag 22
December a.s. Het programma opent
met het Concerto grosso No 2 in d kl
t. van de 18-eeuwse Nederlander Pieter
Hellendaal, wiens werken ten on
rechte zo weinig bekendheid genieten.
Vervolgens speelt de pianist Willem
Andriessen het Pianoconcert No 12 in
A gr. t. K.V. 414. Het programma wordt
besloten met de vijfde symphonle van
Tsaikowsky. Oorspronkelijk zou op deze
avond Bruckner's Derde Symphonie ge
speeld worden, Door bijzondere omstan
digheden moet deze echter vervallen.
Het concert staat o.l.v. Jan Koetsier,
die met dit programma zijn debuut in
onze stad maakt.
Zoals bekend, werd de heer Koetsier
op 1 September j.l. to topvolger be
noemd van de heer Jan Out.
Theatrale pompeusheid.
Lldo De gecreëerde en gei'nspl-
reerde roem over „Jeanne d'Arc" is de
film verre vooruit gesneld. Het ware
beter geweest, indiern deze kwalificatie
voortgekabbeld was. Niet. alleen ter ver
mijding van hooggestemde verwachtin
gen, maar vooral omdat dit werk geen
roem kan oogsten in de ogen van een
filmliefhebber. Zeker, wy dienen direct
te erkennen, dat enkele facetten wc-1
bewondering afdwingen. Deze staan
echter niet in direct verband tot de
middelen, waarmede een goed filmwerk
geschapen wordt. Millioenen dollars
werden voor „Jeanne d'Arc" uitgegeven,
duizenden costuums moesten worden
vervaardigd, eindeloos duurden de op
namen, tientallen spelers van formaat
werden geëngageerd voor deze film. Een
historisch adviseur werd in de arm ge
nomen om te controleren of dit wel
verantwoord was en of dat wel door de
beugel kon. De nog steeds onvolmaakte
Technicolor moest het kapitale werk
tot een festjjn voor het oog maken. Een
jaar lang werkte men te Hollywood aan
deze overdadige film. Niets was te veel,
„minder" werd niet gehoord, ..meer"
weerklonk iedere dag door de studio's.
Geweldige massa-scènes werden op
touw gezet, het ene kledingstuk moest
wedijveren met het andere in schoon
heid. rijkdom en imponerende kracht.
Hiermede is de film feitelilk voldoen
de getekend. Zij werd niet met het hart
gemaakt, doch met de portefeuille!
„Jeanne d'Arc" moest het toppunt van
succes worden, het werd helaas een ere-
tuigenis van Hollywoods innerlijke
zwakte. Men zocht naar overdadigheid,
pompeusheid theatraliteit. en overbluf
fende overvloed. Beperkingen kende
men niet. Men begreep niet, dat een
voud, innerlijke sterkte, overtuiging en
liefde voor de wonderbaarlijke gebeur
tenis belangrijker waren! Hollywood
doet er beter aan maar op haar eigen
terrein te blijven: show en ontspan
ning. Hierin zijn zij ware meesters De
sporadische goede films, welke in Cali-
fomië vervaardigd worden, zijn bij
lange na nog geen bewijs voor de uni
versele kracht en kunde van de Hol
ly woodse filmmakers! Zij dienen hun
eigen bepeiktheid te kennen en zich
geen onverdiende lauwerkransen om te
hangen! Men kan er overigens ze
ker van ziin. dat de Fransen met pre
cies dezelfde middelen wel vijf ..Jeanne
d'Arc"-films zouden kunnen vervaardi
gen. en dan ln gewoon zwart-wit. welke
een voor een beter zouden zijn dan dit
product.
Thans enkele woorden over Ingrld
Bergman. Het zou te ver voeren de
bil-hoofd figuren nader te analyseren,
daar geen einde komt aan hun aantal.
Zoals bekend, heeft de Zweedse ac
trice geruime tijd op Broadway de
Jeanne d'Arc-rol vervuld. Het was haar
vurigste wens. onk voor de film deze
eenvoudige en bijna raadsp'achtiff0 fi
guur tot'leven te wekken. Niemand kan
ontkennen dat zh' niet met van al
haa*' '"-achten gestreefd heeft naar een
waarliik grote creatie. Dat dit nletae-
lukte is ni°t haar enthousiasme te v°r-
wi'ter». wel haar beperkt kunn°n. Tn-
erid Bergman v:eM niet- zichzelf abso
luut te vergpten enTieaone d'Arc in hari
en nieren uit te beelden. F*ar krachten
schieten tekort, daar is alles mee ge
zegd.
Teanne d'Arc" werd een schoon kilk-
snri. treen waarlijke belevenis van het
wonder.
BINNENLAND
Te Pretoria ls een fonds voor Neder
landse immigratie gesticht om de Immi
gratie van daartoe geschikte Nederlanders
ln Zuld-Afrlka te bevorderen
Aan de Memorie van Antwoord over
het ontwerp van wet betreffende het
zulver-wetenschappelllk onderzoek ont
lenen wij dat het ondanks de krappe toe
stand van 's lands kas, nodig is meer geld
voor wetenschappelijk onderzoek uit te
trekken.
De Haagse recherche heeft gearres
teerd de 45-jarige H. J C H die in 1948
een aantal gegadigden voor emigratie naar
Canada wist te bewegen tot het betalen
van bedragen, variërend van twee duizend
tot acht duizend gulden, onder voorspie
geling dat hij zou kunnen zorgen voor een
vroegtijdig vertrek. In totaal wist H op
deze manier een bedrag van f20.000 in
handen te krijgen. Ook in Canada heeft
hij zich aan oplichting schuldig gemaakt.
Met Ingang van heden zijn de prij
zen voor telegrafie-, telefonie- en sterk
stroom-apparatuur. materiaal voor radio
zenders e.d vrijgelaten
Ook die van paraffine, voor zover het
na 1 Augustus 1949 Ingevoerde paraffine
betreft, zijn vrijgelaten
De pauselijke internuntius te Den
Haag. mgr. Globbe, is gisteren door de
Paus in Vaticaanstad ontvangen.
In tegenwoordigheid van generaal J
C Smuts heeft de Nederlandse gezant te
Pretoria de versierselen van het Grootkruis
ln de Orde van Oranje-Nassau met de
zwaarden uitgereikt aan sir Pierre van
Ryneveld. oud-chef van de generale staf
van de verdedlglnesmacht der Unie van
Zuld-Afrlka als erkenning van de grote
verdiensten, die Sir Pierre tijdens de oorlog
aan de Nederlandse zaak bewezen heeft.
Gistermorgen is te Velp (G) de
kapitale boerderij van de heer P P Roe-
lofsen aan de Graaf Ottostraat totaal in
de as gelegd Kortsluiting ls vermoedelijk
de oorzaak. Het vee en een gedeelte van de
Inboedel kon worden gered.
BUITENLAND
Admiraal Conolly. bevelhebber van
de Amerikaanse vloot ln het Oosten der
Atlantische Oceaan en de Middellandse
Zee zal deze functie behouden, als admi
raal Louis Denfeld weigert hem op te
volgen.
Trygvc Lie, de secretaris-generaal
van de VN heeft medegedeeld, dat hij
zich. na beëindiging van zijn ambts
periode ln 1951, niet herkiesbaar zal
stellen.
Vijfduizend employé's van het Vatl-
caan zullen op initiatief van de Paus ge
durende het heilige Jaar 8 percent salaris
verhoging krijgen wegens de drukte die
deze tijd voor hen meebrengt.
Een professor van het conservatorium
1 te Moskou heeft de oorspronkelijke Darti-
j tuur van Tslalkofsky's twpede symuhonle
l gevonden. Dit werk werd door de compo-
nlst zelf gereviseerd.
De Bondsdag te Bonn heeft met
grote meerderheid besloten Hedlers parle
mentaire onschendbaarheid op te heffen.
Zoals men weet zou deze een anti-Joodse
rede hebben uitgesproken.
Een Poolse DC-3 met 15 inzittenden
is te Roenne, op Bornholm. geland. De
passagiers verklaarden uit Polen te zijn
gevlucht Zij hebben de wens te kennen
gegeven als politieke vluchtelingen te wor
den beschouwd.
Als lid van de provinciale raad van
Kaapland voor de Westelijke Kaapse natu
rellen is gekozen Fred. Carneson. Met hem
doet de eerste communist zyn intrede ln
een provinciale raad. (In de volksraad
heeft Sam Kahn zitting als enige commu
nist.
Bij Wolfsberg (Engelse zone van
Oostenrijk) zijn 3 personen om het leven
gekomen doordat een huls onder een
lawine bedolven werd.
Een Mexlcanns vliegtuig met dertien
passagiers en een bemanning van vier aan
boord is bij Vera Cruz neergestort. By het
wrak. dat door opsporlngsvliegtulgen is
gesignaleerd, zijn geen tekenen van leven
waargenomen. Men neemt aan. dat het
ongeluk is veroorzaakt door slecht weer
Alle passagiers waren Mexicanen.
De regisseur Victor Fleming gebruikte
Maxwell Anderson's versie van de Jean
ne d'Arc historie en niet de veel een
voudiger en directer van Shaw,
Uit de oude doos.
Trianon Voor liefhebbers van ope
ra-zang volop gelegenheid te luisteren
naar Benjamino Glgli, Peter Bosse en
Maria Cebotari. Door deze overdaad
van zang weinig handeling. „Moeder
lied" ls een Italiaanse film van voor de
oorlog met ale gebreken van dien.
Rassenprobleem
Casino Oorspronkelijk is de film
„Ik ben een kleuring", uitgebracht on
der de naam „Home of the braves". Zij
behandelt het vooral in Amerika nog
steeds actuele rassenvraagstuk, waar de
houding tegenover de negers in brede
kringen nog véél of alles te wensen
over laat Zowel in de Amerikaanse lit-
terauur (Caldwell) als anderszins is
daartegen dikwijls stelling genomen en
nu is daar ook deze door Marlc Robson
geregisseerde film, om hen, die er nog
niet van overtuigd waren, onder het
oog te brengen, dat óók negers men
sen zijn en dienovereenkomstig behan
deld moeten worden.
De film is spannend: niet slechts
door de geschiedenis, die rond het pro
bleem vervaardigd werd, maar ook
door het suggestieve spel, het tempo
en het zielkundige aspect, waarop het
accent gelegd is.
Toch betwijfelen wij of in deze voor
de negersoldaat Peter Moss zo persoon
lijke gebeurtenissen en de psychoana
lytische behandeling die hy ondergaat,
om van zyn complexen te genezen, een
oplossing gevonden kan worden voor
het probleem in zyn geheel gezien.
Voor iedere neger, die gebukt gaat
onder de behandeling der Amerikaanse
blanken, ligt het geval weer anders:
hoogstens mogen wij er ons over ver
heugen, dat de neger in deze film be
grepen heeft, dat ook hij een méns is
en er recht op heeft, als zodanig be
handeld te worden De grootste schok
van zyn leven kreeg Moss, toen hy
merkte, dat zelfs de énige vriend, op
wie hij dacht te kunnen rekenen, tij
dens een ogenblik van hei hoogste ge
vaar ook zijn innerlijkste gevoelens prys
geeft en hem voor negei uitscheldt. Dat
hij er zich in eerste instantie over ver
heugt. dat niet hii hef dodelyk slacht
offer van de Japanse vyana is gewor
den. maar zyn vriend, brengt het be
wustzijn van schuld en ae totale ver
lamming van zyn benen Hoe hy door
de psychiater genezen en tot het in
zicht gebracht wordt, dat alle mensen
eenzelfde reactie hebben en hij dus
niet van de blanken verschilt, schenkt
hem de. erkenning van zijn menseiyke
gelijkwaardigheid.
Een film, rich afsoelend od een een
zaam eiland waarin slechts enkele
mann°n striid moptpn voeren tegen rje'
•Taparm°rs pn die ons doet hopen, dat
de ogen van vel° Amerikanen di® tot
nu toe een onjuist Inzicht hadden ln
hun verhouding to' de negprs. voor wat
het n'-oble^iri rasson betreft, openge
gaan zün. Negers ziin mensen evenals
de blanken, zij het met dezelfde goede
of slechte eigenschappen. Dit aan te
tonen, lykt ons het doel van deze film.
waarin de kleurling James Edwards be-1
wogen spel te zien geeft, evenals zijn J
blanke tegenspelers.
Oude Fritz Lang herleefd.
Luxor Het ls reeds meerdere malen
ln deze kolommen betoogd, dat de in
'9ó te Oostenryk geboren regisseur Fritz
Lang door het materialistische Holly
wood beroofd werd van zyn grote
kracht. Zijn esprit, zyn gevoelig beheer
sen van de filmtaal, maar ook zijn
krachtige uitdrukkingsmiddelen ver
vlakten in deze Callfornische stad van
schone schyn. Men denke eens terug
niet alleen aan zyn Europese periode,
maar ook aan de eerste jaren van zijn
verblijf in Amerika! „Fury" blijft nog
steeds een werk van bruisende kracht
en geraffineerde conceptie.
Een viertal maanden geleden werd
alhier vertoond Lang's „Spionnen aan
de Theems". „Was Lang nog de oude.
schreven wy toen. Thans mogen wü op
timistischer oordelen over „Straat der
Verleiding". Weliswaar is dit werk geen
volledige terugkeer naar Lang's glans-
periode, maar wèl zyn er scènes aan
te wyzen, waarin zijn groot vakman
schap zich openbaart, zowel op het ter
rein van beeldcompositie meesterlijk
spsl tussen licht en donker nis op
dat van beheersing van het spelrs ma
teriaal.
Over de spelers het volgende- ..Ed
ward G. Robinson, een karakterspeler
van formaat, „Overspeelt" zich vei
eens, waarmede wij willen zeggen, aa-
hy tè nadrukkeiyk zyn expressie-mo
gelijkheden gebruikt, daarby vervallen
de uiteraard in overdrUving. Toch staat
zijn creatie op een zeer behoorlijk p-'1-
Dan Duryea blyft steeds zich 7A '°n
ruw onverschillig, hard voor anderen
en getekend als sluw gangster. To -y
de top van de driehoek: Joan Benne -
Met haar donkere stem en exp'esste
gezicht is zij als het ware geschapen c-
vrouwen met een nu niet bepaald z«j-
vere levenswandel waarheidsgetrouw
ui* te beelden.
Het onwaarachtige van Straat eer
Verleiding" zyn enkel? verhoudingen r
het veriiaal; persoonlijke capaciteit»
van „de man op leeftyd" die els Zo-*-
dagsschilder s'ukken produr?prt. weiK
de kunstkenners doen verbazen.
Geheime agenten.
Rex De film „Mensenjacht"
een klein beeld van de opleiding vs.
en het gevaarlyke werk dat geallieera
agenten tydens de jongstleden ooiosi
in de beze'te gebieden leverden, j*
Amerikaans team wordt per
in F-ankrijk geparachuteerd De um
sers hebben er echter lucht van.?.J*\.
gen en dan volgt een wilde achte
ging doo- Frankrijk. Ond'rwyl worn
rjO notroni*lfilfa fit! 11 if.PVOP 0-
evaarlyke opdrach en ultgevoe i-
Het ls een ui'stekende f^ni. -eö*HlVir
op werkelijke gebeurtenissen en o
Pa amount, in sa man werking met
rikaanse regeringsinstanties verv
digd.
Alan Ladd en Geraldine Fitzgeruo
vervullen de hoofdrollen.
