Vele sprekers in uiterst gespannen
Tweede Kamer
weerbericht
Bevolking mede verantwoordelijk voor
handhaving der veiligheid
Debatten Souvereiniteitsoverdracht:
Oud en Tilanus behouden zich
hun stem voor
Commandant Siliwangi-divisie
militair gouveriieur Wesl-Java
(Sste Jaargang
WOENSDAG 7 DECEMBER 1949
00 No. 26866
LEIDSCH
DAGBLAD
pirectcur: J. W. Henny
Eindredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per weck
Telefoon Dir. en Adm.: 25041: Red. 21607
Witte Singel 1, Lelden Giro no:. 67055
„Wat gebeurt als het Kabinet valt
(Van onze parlementaire redacteur).
De AR-leider Schouten begon gistermiddag in de Tweede Kamer diens
rcde vermeldden wü reeds gisteren de grote debatten over het aanvaarden
[cl verwerpen van de uitkomsten der RTC met de vaststelling, dat dit de
Mangdjkste beslissing wordt, waarvoor ons Koninkrijk ooit werd gesteld.
deie sprekers vielen hem hierin bij.
I Ed het belang van die beslissing drukt hen zo zwaar, dat de Kamerleden
üe de doorslag moeten geven nog steeds aarzelen een keuze te doen.
Zij wilden eerst nog véél meer gegevens hebben van de regering over de
volgen van een eventuele verwerping, hoofdzakelijk wat betreft buitenlandse
irak.
Zij wilden bovenal eerst een ondubbelzinnig stelling nemen van de Kamer,
ju in bet bijzonder van de Katholieke fractie, ten aanzien van haar houding
-eval hei wetsontwerp wordt verworpen.
Due laatite sensationele, of beter dramatische wending kwam. pas na
e tien uren debatteren, des nachts om half een, toen de VVD-leider Oud
tvezen niets anders deed dan de Katholieke leider Romme opvorderen tot
n duidelijke verklaring, of hy bereid zou zyn met CH, VVD en natuurlijk
«ek de AR een nieuw kabinet te vormen.
De heer Oud, die zich de laatste jaren
- herhaling door de kwaliteit zijner
xevoeringen aan de spits der parle-
rntsleaen stelde, deed zulks ook nu
m door de scherpe probleemstelling
- de practische gevolgtrekkingen.
VRAGEN VAN OUD.
I Tot zijn vreugde vond hij in de dis-
We met de regering een gemeen
happelijk: uitgangspunt in deze vra-
cn: le Blijft het RTC-resultaat bin-
in het kader van de grondwet? 2e Is
'et ook om zijn inhoud, dus uit be
tover vvegingen aanvaardbaar? en 3e
0 neen, zijn dan de gevolgen van ver-
ërping zó ernstig dat omwille van de
:komst van het Koninkrijk toch tot
invaarding moet worden besloten?
1 Hierin ligt inderdaad de kern van
1 hele vraagstuk, dat buiten de Ka-
u sentimenten oproept, waardoor de
•leider Tilanus terecht van een soort
"uwenoorlog sprak. Gelijk spreekt uit
brieven en telegrammen, die de po-
&el en ongetwijfeld ook de kabinets-
Jen In grote getale ontvangen.
„Verachtelijk is de rol eens verraders
woordbrekers. Als zodanig zult gij
itëbrandmerkt wezen als ge stemt voor
eerloos product der RTC".
Zo seinde b.v. een voormalig hoog
%ch ambtenaar aan de heer Oud.
jfcar er is geen sprake van eedbreuk,
iiMiii spreker, als het kamerlid in ge
lede meent dat er geen sprake is van
j.'injd met de grondwet. Zelfs niet als
E-jn om derwille van hoger belang, het
klmg van het Koninkrijk, in strijd
M de letter van de grondwet stemt,
p-i b dan een gewetensprobleem, door
Mer naar eer en geweten op te lossen
[Mijn vrienden en ik hebben deze
pze nog niet gedaan, en zullen dat
p doen aan het einde der discussies.
staan open voor alle argumenten.
,pe eerste en verreweg de belang-
Ijpte vraag beantwoordt spr. beves-
pftnd: de regeling is z.i. niet in strijd
F'.de grondwet.
Hij moet daartoe over het bezwaar
Sappen, dat Suriname en de Antillen
tig niet, volgens art. 211 der grondwet,
p-t resultaat hebben aanvaard. Hij
pet daartoe met Romme. het wezen
i«r monarchie in haar erfelijkheid vin-
ko. Doch met veel theorie en vernuft
|r& hij ts betogen, dat de grondwet
k'h niet tegen het RTC-resultaat
Kr#.
De aanvaardbaarheid van de inhoud
|«r overeenkomsten toetste de heer Oud
m het beginsel- en verkiezingspro-
zijner party, benevens aan de
®hnn op 29 Oct. j 1. aangenomen
De Ur.le vindt hij aldus wel reëel,
,^r iij geen persoonlijke unie is. De
j-voon acht hij een „werkelijke sluit-
i-r?n, zij het in een uiterst licht ge-
J^merte'. Maar hij wil de besluiten
I^L ,t. Unie-hoofd door de verant-
i^wrdelljke ministers van beide staten
li",;11 contrasigneren. Daarom heeft hij
grover, althans wat voor Nederlands
ifeft om niet aan het RTC-resultaat
ra^en, een amendement gemaakt,
'nu Unieregeling vindt spreker
-os inde hoogste mate onbevredigend,
ïp'ri' nanciële regeling aoht hij zeer
bevredigend.
n® minderhedenkwestle is niet vol-
GELEIDELIJK KOUDER.
^verwacht tot morgenavond:
^ankelijk meest zwaar bewolkt
K?-en dan eniSe regen, later en-
jun en plaatselijk opklaringen,
'•'billik kracht,i§e tot harde en
WelÜcht stormachtige wind fcus-
brS en west, in het binnenland
wge tot harde wind tussen Zuid
feiïf.ï' Geleidelijke daling van tem-
(Opgemaakt te 10 uur).
8 December.
MaL°p: 8-34 uur- onder: 16 29 uur.
m op: 18.36 uur; onder: 11 40 uur
Bo»* (V- M)
^ater te Katwijk te 4.43 en 16.58
Maimer beslaat nit zes pagina's.
gens haar belangrijkheid behandeld, al
is hier niet per se strijd met de grond
wet. Nieuw Guinea is al evenmin een
succes geworden. Spreker waarschuwt
nu reeds, dat deze kwestie niet buiten
het parlement, doch volgens art. 210
van de grondwet moet worden opgelost.
Het voorgestelde is dus al heel wei
nig aannemelijk. En op zijn eigen mé
rites getoetst zou het met een absoluut
„neen" moeten worden afgewezen.
Doch de gevolgen van verwerping zijn
ernstig. Wij weten niet, of die ernsti
ger zullen zijn dan de gevolgen van
aanneming. Daarom is de keuze zo af
schuwelijk. Spr. verwijt de regering,
dat zij niet eerst de Staten Generaal
heeft geraadpleegd, zoals spr. op 18 Au
gustus voor een geval als dit had ge
elst.
Hierop wil hij niet alleen antwoord
van Lunshoffs „Nederlander", dat toen
het kabinet zou zün gevallen als CH en
VVD maar hadden gewild. Doch Rom
me had dezelfde verantwoordelijkheid
als wij allemaal.
De VVD vroeg zich af, en gij moogt
dat gerust weten, aldus Oud tot de
regeringstafel, of wij wel met dit kabi
net de RTC konden beginnen. Maar
Romme wilde toen het kabinet niet
laten vallen.
Wij hebben met ons achten een heel
andere verantwoordelijkheid dan hij
met z n 32-en.
Nu valt de verantwoordelijkheid op
de kleine partijen van CH en VVD,
die de tweederden moeten volmaken.
Die verantwoordelijkheid drukt ons
zwaar. "Wij hebben heel ernstige be
zwaren tegen aanvaarding van het
wetsontwerp en ik neem niets terug
van mijn rede van 16 Augustus j.L
Doeh wat gebeurt er als het wetsont
werp wordt verworpen? Die vraag
benauwt ons. Wij vragen van de re
gering, dat zij alle materiaal zal aan
brengen en de meest volledige inlich
tingen zal verstrekken. Dan zullen
wij, hoofd voor hoofd, naar eer en
geweten onze beslissing nemen.
TILANUS:
„ZWARE BESLISSING".
Deze rede en die van de heer Tilanus
(C.H.) waren vanzelfsprekend de belang
rijkste, al werden zij beide uitgesproken
in de avondvergadering, toen slechts
30 Kamerleden in de zittingzaal aan
wezig waren, tegen wellicht 90 in de
middag.
De heer Tilanus kwam hoofdzakelijk
terug op zijn vroeger amendement in
zake de Uniekroon. dat in de grondwet
werd opgenomen. Maar daarvan kwam
in de R.T.C.-overeenkomsten niet veel
terecht. „Staatsnoodrecht is voor ons
moeilijk te aanvaarden."
Overigens levert spreker eigenlijk
een pleidooi voor het regeringsbeleid.
Hij heeft vele bezwaren, maar die
heeft de regering eigenlijk ook.
Hoofdzaak is de vernieuwde sfeer
van vertrouwen en waardering ter
R.T.C. geschapen. Hierop komt alles
aan.
Wij zullen wel is waar een sproug
in het duister doen, doch verwerping
Terwijl in de Tweede Kamer de debat
ten betreffende het wetsontwerp souve
reiniteitsoverdracht Indonesië aan de
gang waren, had zich op het Binnenhof
een vrij grote mensenmenigte verzameld,
die op duidelijke wijze van haar houding
tegenover het wetsontwerp blijk gaf.
van Minister Van Maarseveen, doch
ook van Minister Stikker, de vertrou
wensman van de VVD in het kabinet.
Ook wil hij ingelicht worden over Stik
kers laatste reis naar Indonesië. Want
wij zijn blijkbaar weer op weg naar de
voldongen feiten. B.v. inzake de over
dracht reeds op 15 Dec. a.s. van de In
dische departementen.
De heer Stikker: „Dat is niet waar".
De gevolgen van verwerping zijn in
Indonesië de volstrekte chaos, aldus
de heer Oud. Maar komt die tóch
niet bij aanvaarding? Want wij mo
gen de nieuwe machthebbers al ver
trouwen, doch zijn zij ook in staat
om orde en veiligheid te verzekeren?
Over de moeilijkheden op internatio
naal terrein wil spreker zwijgen.
De gevolgen voor de binnenlandse
politieke verhoudingen verdienen ech
ter beschouwing: spreker verwerpt als
pure fantasie bet bericht als zou de
regering bij verwerping toch trachten
het wetsontwerp alsnog met gewone
Kamermeerderheid aangenomen tc
krijgen.
Dus houd ik rekening met het af
treden van het kabinet en de vorming
van een nieuw bij verwerping van het
wetsontwerp.
Nu zeióe Romme, dat zijn groep daar
bij geen moeilijkheden in de weg zou
leggen.
De heer Romme: „Dat mag geen en
kele groep".
De heer Oud: „Ja, maar hier is toch
duidelijkheid gewenst. Dus, wat bedoelt
ce heer Romme met dat gezegde?"
De heer Oud moet Romme toch ver
wijten, dat deze het voorstelt als zou
zijn groep het zo goed gedaan hebben.
Romme is mede verantwoordelijk voor
de toestand, die wij Ln 1948 vonden
En het aftreden van Sassen was niet
de ooi-zaak van alle ellende.
Sassen schreef, naar later bleek, aan
de bekende politicus von Baumhauer
(de initiatiefnemer tot een nieuwe li
berale partij) in het laatste nummer
zou ernstige repercussies met zich
brengen. „De jonge staat zal met veel
harder hand de orde handhaven, dan
wy ooit zouden hebben gedaan."
De heer Tilanus besloot: „Wij leden
der Staten-Generaal staan voor een zeer
zware beslissing. Persoonlijk zou ik be
reid zijn dit wetsontwerp te aanvaar
den, ware het niet. dat er twee don
kere schaduwen op liggen, namelijk de
grondwetskwestie en de uitoefening van
het zelfbeschikkingsrecht.
WELTER:
„DE ANGST REGEERT."
De heer Welter (Nat Kath ging in
een rede van 2Vz uur de hele geschie
denis nog eens na en legde de schuld
voor het gebeurde vooral op de Katho
lieke fractie. De heer Romme ver
klaarde hier wel. niet verantwoordelijk
te zijn voor het verleden, doch zijn par
tijgenoot Van Maarseveen gaf hem les
in het abc van het staatsrecht door
er op te wijzen, dat wie de regering niet
naar huis zond verantwoordelijk is voor
het gevoerde beleid.
De heer Welter doet een hartstoch
telijk beroep op Romme, Kamer en Re
gering voor de „gewichtige belangen" en
de Indische Nederlanders. Wij mogen
niet eerloos handelen.
Achtereenvolgens belicht spreker de
politiek en de motieven daartoe van En
geland. Amerika, de Uno en Rusland,
zoals hij die ziet en noemt de Djokja-
mannen slechts armzalige pionnen.
De houding van de Nederlandse re
gering jegens de Minahassa, Ambon
en Timor is zodanig, dat spr. het niet
in parlementaire bewoordingen kan
uitdrukken.
Naar zyn oordeel zou voor de Indi
sche Nederlanders een positie trczocht
moeten zijn, welke gelijkwaardig was
aan die der Indonesiërs.
Internationale machten kunnen mis
schien een regering dwingen de grond
wet op zij te zetten, maar internatio
nale machten kunnen niet het volk
daartoe dwingen, aldus spr., die voorts
te kennen geeft, dat de Veiligheids
raad zal zwijgen, als hem de Renvllle-
papieren worden voorgehouden.
De heer Welter merkt o.a. nog op,
dat in een groot deel van Java en
Sumatra angst bestaat. Dat is be
schamend. De heer Romme heeft dc
vrees uitgesproken voor kans «n r' aos.
maar deze chaos is cr (hans ?V F**n
deel der werkelijke machthebbers in
Djocja Is naar sprekers oordeel com
munistische geïnfecteerd.
We staan nu voor overdracht aan
ondeskundige en incompetente men
sen, zonder geordende status, met op
de achtergrond Oosterse despotische
machten en het jonge communisme,
welke ieder ogenblik tot excessen kun
nen overgaan, aldus de heer Welter.
die voorts nog te kennen geeft, dat
men de datum van 1 Januari 1950 had,
behoren te veranderen in 1 Februari
1950. Nu dwingt dc regering het par
lement.
De Engelse houding jegens Nederland
kenschetst spr. als vijandig. Amerika
en Rusland ziet hij als machten die ont
binding van een potentieel-sterk Ne
derland gaarne zouden zien.
Na 1945 ziet men de Nederlandse re
gering haar benarde positie voor het
volk verzwijgen, hetgeen gepaard gaat
met een buigen voor grote machten.
De capitulatie, welke thans aan de
orde is, acht spr. beschamend. Waarom
heeft de regering geen steun gezocht
bij het volk. Waarom is zij bevreesd toe
te geven wat de hele wereld weet, na
melijk dat zij gebogen heeft onder druk
van Amerika?
Spr. meent dat Nederland geraakt is
ln een net van intriges en het gebrek
aan homogeniteit in het kabinet ver
oorzaakt moeilijkheden. Hij vraagt of de
regering bereid is aan een commissie
over te leggen de telegrammen e.d.,
welke gewisseld zijn met de ambassa
deurs en de H.V.K. om vast te stellen
of het kabinet voor Amerika heeft ge
bukt. Z.i. moet het voor de regering
aangenaam zijn te worden ontheven
van een verschrikkelijke verantwoorde
lijkheid, welke van haar wordt afgeno
men. als blijkt, dat zij onder druk ge
handeld heeft.
De Angelsaksische 'maohten zullen
niet veel moeite doen om Nederland
uit het Germaanse bloc te houden. In
donesië heeft er geen belang bij eco
nomische betrekkingen met Nederland
te onderhouden.
Als het wetsontwerp wordt verwor-
Den. zal er niets gebeuren, zegt de heer
Welter. die voorts verklaart er van
overtuigd te zijn. dat een zelfstandige
houding ons meer vrienden zal brengen.
Ook is hij er van overtuigd dat ons
volk zich niet zal stellen achter het
kabinet. Ons volk is sterk in het zeggen
van „neen".
Wat gebieden eer en plicht? Het ge
ven van antwoord op die vraag zal ons
rust geven. Het enige antwoord .dat mi
nister Van Maarseveen z.i. kan geven
is: ,neen".
Als de voorzitter de heer Welter
vraagt of hij uitgesproken is daar hij
al twee uur spreekt en het allang tijd
is voor het avondeten, antwoordt de
heer Welter: „Het gaat om het bestaan
van ons Koninkrijk, en dan is twee en
half uur niets".
Aan het slot van zijn rede betoogt
SDreker, dat de regering dient heen te
gaan.
ROMME: „NIET MOEILIJK.
MAAR ZWAAR".
Van de voorstanders van het wets
ontwerp kwamen tot dusver slechts de
heren Romme en Van der Goes van
Naters, fractieleiders resp. van de Kath.
en de P. v. d. A„ aan het woord.
Eerstgenoemde begon al aanstonds
in zijn geheel eigen stijl door uitvoerig
te betogen, dat de beslissing waarvoor
de Kamer staat helemaal niet moeilijk
is, doch wel zwaarVeel open vra
gen blijven er ten aanzien van de toe
komst, dus is de beslissing zwaar. Maar
zij is niet moeilijk, als men maar on
derscheid maakt tussen de feitelijkheid
van vandaag en de keten van oorzaken,
die daartoe hebben geleid".
Het alternatief is voor ons: samen
werking of niet. In het laatste geval
lopen wij ons te pletter tegen een
muur. Spreker betreurt dat wy niet
hebben kunnen verwerkelijken, wat
ons voor ogen stond. Toch kiest hij
zonder aarzeling voor de samenwer
king, ook om haar inhoud. Want ver
beeldt u eens, dat w|j in de Benelux
onze Kroon tot Uniehoofd kregen, of
dat wij tot de Sovjets kwamen tot
zulk een ''verdrag van economische,
culturele en militaire samenwerking
als thans met de RIS
Deze grondwet met haar veertiende
hoofdstuk heeft invloed gehad en goe
de diensten bewezen om tot deze con
structie te komen. En zou dan diezelf
de grondwet een slagboom opwerpen
tegen de Unie?
Wie aan de Unie „zwaardmacht" had
toegedacht, die moet strijd met de
grondwet constateren. Maar de rege
ling van het Uniehoofd is niet ln strijd
met de grondwet. Want wat is konink
lijke waardigheid? Die zit ln de erfe
lijkheid, welke in verband staat met de
functie der Kroon, namelijk om een
werkelijke en duurzame samenwerking
te verwezenlijken.
Spreker heeft geen behoefte aan
staatsnoodrecht. Maar als hij aan de
grondwettigheid van het wetsontwerp
zou twijfelen, dan zou hij het noodrecht
aangrijpen om over zijn bezwaar heen
te stappen.
Alleen indien het wetsontwerp te
gen de nationale eer zou zyn. zou het
verworpen moeten worden. Maar dat
is het niet.
Ook een andere regering dan de
huidige, een kabinet WelterGer-
brandy, zou niet anders kunnen doen
dan nu geschiedt.
Spreker besluit met een beroep op
een zo groot mogelijke eensgezindheid
bij het nemen van de beslissing.
VAN DER GOES: „LAAT ANDEREN
OOK EENS OFFEREN".
De heer Van der Goes v«n Nnterc
houdt een hoofdzakelijk polemische rede.
Hij wijst de verantwoordelijkheid van
kabinet en P. v d. A. af De schuld ligt
bij Welter. die destijds de petitie Soe-
tardjo verwierp.
De heer Welter: „Daar zit uw partij
genoot minister Joekes, die datzelfde
deed
De heer Van der Goes* „Die deed dat
niet principieel, doch omdat hij tegen
de methode was".
Als de heer Welter. boos. blijft in
terrumperen, legt de voorzitter hem
het zwijgen op. Dc heer Writer zet
z'ch dan, mopperend, op de dichtri-
T •'-Mjnio bank: ccn bank van de P.
v. d. A„ waar reeds de heer Zandt
(St. Ger.) zich heeft genesteld (grote
vreugde in de zaal, dat beide oppo
santen zich onder de gelederen der
„progressieven" scharen).
Ook met de CPN raakt de heer Van
der Goes herhaaldelijk in fel debat.
Wat de financieel-economische over
eenkomst betreft verklaart de heer Van
der Goes van Naters, dat hij op één
punt ernstige critiek op de regering
heeft, nJ. wat de schuldenkwestie aan
gaat. Er is van een bedrag van f.2 mil
liard afgezien, terwijl f. 1 milliard
ook al te hoog z.i. voldoende zou
zijn geweest. Spr. zou het willen zien
als delging van de ereschuld van Van
Deventer uit 1899.
In Indonesië moet nog altijd een stuk
koloniale hoogmoed worden gebroken.
Er zal de grootste aandacht moeten
worden besteed aan de uit te zenden
helpers van de Hoge Commissaris in
Indonesië. Zij moeten missionarissen
zijn van onze cultuur, aldus de heer
Van der Goes.
Wie nu grondwettelijke bezwaren heb
ben, hebben nooit de grondwetswijziging
innerlijk aanvaard, aldus spreker. Hu
noemt het onvruchtbaar om onderscheid
te maken tussen staats- en volkenrecht.
Wel vindt de heer Van der Goes de
toepassing van het zelfbeschikkings
recht „een pijnlijke en tragische kwes
tie", die wij met de grootste nauwge
zetheid moeten blijven volgen. Spre
ker vertrouwt ook op de Unci terzake,
evenals in andere punten, waarover
men zich zorgen mocht maken.
Na enige desiderata te hebben ge
noemd inzake de procedure bij belde
verdragspartners, besluit spreker met
te verklaren, dat verguizing en hoon
de voorstanders niet zullen worden
bespaard. „Maar wü, socialisten, heb
ben zo vaak offers gebracht als het
ging om het belang van de samen
werking in de binnenlandse politiek:
Laat nu ook de anderen eens een of
fer brengen terwlllc van de gemene
zaak".
Heden, voortzetting van de debatten.
De autobrug over het Wiedbachdal bij
Neustadt, welke de verbinding vormt
tussen Frankfort aan de Main en Keu
len, zal met Januari weer voor het ver
keer worden opengesteld. Op het ogen
blik wordt het verkeer over een hulp
brug naast de verwoeste brug geleid.
De Wiedbachdalbrug op een hoogte van
62 meter boven het dal. Tijdens deze
werkzaamheden kwamen drie arbeiders
om het leven.
Het Nationale Voorbereidingscomité
heeft na zijn vergadering van gister
ochtend een communiqué uitgegeven,
waarin om. verklaard wordt, dat prof.
Soepomo, voorzitter van de procedure-
commissie, procedures heeft uitgestip
peld, die gevolgd zullen worden voor de
ondertekening van de grondwet der Re-
publik Indonesia Serikat, de verkiezing
van de president, de vorming van het
kabinet, de installatie van de eerste
president der R.I.S. en de overdracht van
de souvereiniteit te Amsterdam en Ba>
tavia.
Dr Leimena, voorzitter van de mili
taire en veiligheidscommissie, heeft me
degedeeld. dat vier sub-commissies wer
den ingesteld, die tot taak hebben een
aanvang te maken met de ten uitvoer
legging van de ter RTC bereikte mili
taire overeenkomsten. Deze commissies
hebben hun taak reeds met kracht ter
hand genomen. Ruime spreiding van in
formatie is van vitaal belang met be
trekking tot de kwestie van de veilig
heid.
De Sultan van Djokja heeft ge
lijk gemeld een bezoek aan Ban
doeng gebracht voor besprekingen met
de regering van Pasoendan en de com
mandant der Nederlandse strijdkrach
ten aldaar, generaal Engles. Als resul
taat daarvan benoemde de Sultan ko
lonel Sadikin, commandant van de
Silliwangi-devisic, die by de bespre
kingen aanwezig was. tot militair gou
verneur van geheel West-Java. Hij
kreeg de volmachten om namens de
Sultan coördinator voor de veilig
heid op te treden.
Luitenant-kolonel Iskandar Dinata
werd benoemd tot basiscommandant
te Bandoeng.
In- deze functie wordt hij bijgestaan
door de burgemeester en de burgerlijke
politie. Alle bestaande gezazsapparaten
van Pasoendan zullen aan de militaire
gouverneur en andere commandanten
ondergeschikt zijn.
Het communiqué vervolgt: deze be
noemingen werden door de aanwezigen
met voldoening en overtuiging aan
vaard. aangezien men de noodzakelijk
heid inzag van de meest doeltreffende
maatregelen, met terzijde stelling van
alle op sentimenten gebaseerde geschil
len. om de doelstellingen van het ge
hele Indonesische volk te verwezenlij
ken.
Het is in het belang van alle bevol
kingsgroepen zonder onderscheid
van ras. geloof en politieke overtui
ging dat zy mede verantwoordelyk-
heid dragen voor de handhaving van
de veiligheid en zodoende bijdragen
tot verlichting; van de zware en ver-
anfwnn'-d«>|i«Ue taak van de hand^a-
ring van rust en orde in geheel In
donesië.
Dit communiqué was ondertekend door
de Sultan van Djokja en namens de re
gering van Pasoendan door de premie
Djoehana Wiriaatmadja.
HATTA OVER NIEUW-GUINEA
Ten aanzien van Nieuw-Gulnea heeft
Hatta in de vergadering van het KNIP
nog gezegd, dat op grond van het feit,
dat het volk van Nieuw-Guinea nog niet
in staat is zijn status op democratische
wijze te bepalen en de R.I.S. buitenland
se steun nog niet kan ontberen om over
de moeilijkheden na de souvereiniteits
overdracht heen te komen. Nederland
beter ln staat ls Nleuw-Guinea te be
heren. Dat wij Nieuw-Guinea niet los
lieten bewijst het feit, dat de Republi
keinse delegatie het Nederlandse voor
stel verwierp tot vorming van een con
dominium, hetwelk „overheersing" zou
betekenen.
Het is nodig op de ondernemingen
onmiddellijk het werk te hervatten, al
dus Hatta. De regering zal sociale ga
ranties voor de arbeiders in het leven
roepen en niet toestaan, dat groot ver
schil bestaat in de positie der Neder
landers en buitenlanders.
Ten aanzien van de marinebasis te
Soerabaja, zeide Hatta: „Wij zijn tot
deze stap overgegaan, omdat wij nog niet
in staat zijn de lange kustlijn met drie
of vier schepen te bewaken ingeval van
een grote aanval van do zijde ener grote
mogendheid. Om die reden werd van de
Nederlandse vloot geleend." Deze kwes
tie komt na een jaar wederom in be
handeling,
VERVOLGING TEGEN „OVER
GELOPEN" AMBTENAREN
NIETIG.
In zijn vergadering heeft het Repu
blikeinse kabinet te Djokja ook de sta
tus der overheidsdienaren in de Repu
bliek behandeld.
De regering heeft maatregelen ge
nomen voor het herstellen van de
goede verstandhouding tussen de amb
tenaren, die trouw zijn gebleven aan
de Republiek en die, welke reeds werk
zaam waren bü niet-Republikeinse
instanties. Daartoe zün alle tegen
„overgelopen" ambtenaren ingestelde
vervolgingen nietig verklaard.
Het weder ln dienst stellen van deze
personen als Republikeinse ambteharen
zal verder worden geregeld door het
kantoor voor personele zaken. Voor de
trouw gebleven ambtenaren heeft de
Republikeinse regering reeds eerder een
belofte uitgegeven Inzake een twee-ja
rige garantie, terugbetaling en aanpas
sing der salarissen bij die van niet-Re
publikeinse instanties.
ONZE VERLIEZEN
De regering maakt bekend, dat
tot haar leedwezen de volgende
verliezen ln Indonesië zijn gerap
porteerd
Kon. Landmacht:
Wachtmeester J. Dool. Honey Lake
5b, Waltham, Abbey Sussex, En
geland-
Soldaat J. Ulttenbogaard, Groot-
Ammers (Z.H.).
Kon. Ned. Ind. Leger:
Geen verliezen.
