Over 1 !/2 jaar Studenten-sanatorium gereed STEEDS WEER OOST-WEST WEERBERICHT Hoe Mucke's vermogen verdween en opdook Ook politie thans overtuigd van moord op Schallenberg Tweede Kamer bespreekt „pleisters op oorlogswonden" Geen schoolgeld over cursusjaar '44-'45 88ste Jaargang ZATERDAG I OCTOBER 1949 No. 26810 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f 4,15 per kwartaal; 32 cents per week Telefoon Dtr en Adm.: 25041; Red 21507 Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 67055 De tegenstelling Oost-West blijft de ganse situatie op onze wereld beheer sen. Welk vraagstuk men ook, politiek gesproken, aanroert, steeds stuit men op dezelfde controverse. Uit den treure wordt op de Sovjets een beroep gedaan, maar Moskou blijft de sfinx. Men beluistert slechts vredes- geluiden in alle landen worden ge regeld „vredesdagen" georganiseerd maar op de woorden volgen nimmer •daden. Integendeel, de daden, die tot uiting komen, zijn weinig met de prachtige woorden in overeenstemming. Zie b.v. naar het conflict met Zuid- Slavié. Al scherper en scherper wordt dit toegespitst met de duidelijke be doeling om het bewind van maarschalk Tito op de knieën te dwingen. Waar alle totdusver getroffen maatregelen sohipbreuk leden, is Moskou thans overgegaan tot het scherpste geschut. De Sovjets hebten het vriendschapsver drag met Belgrado opgezegd en de sa- telliet-staten zullen nu wel volgen, ■blindelings gehoorzamend aan de stem van de meester. Zeer dicht benadert dit het afbreken van alle betrekkingen. Met Hongarije is dit stadium trouwens practisch reeds 'bereikt, want op de gezant na zijn over en weer alle leden der ambassade de grens over getrans- •porteerd. Alles wijst er op. dat Moskou een beslissing wil forceren. Het gevaarlijk ste aspect daarvan is wellicht, dat zo doende het prestige van Moskou in het geding word; gebracht en, men weet ihet, waar prestige een ernstig woord gaat meepra.en, is er, helaas, maar al te zeer aanleiding om te vrezen voor erger. Maarschalk Tito is allesbehalve ge neigd om bakzeil te 'halen, zet alle zei len 'bij. om zijn macht te handhaven en er is no£ geen enkel teken, dat zyn regering ernstig wordt bedreigd. Onder het motto „wij zijn niet bang" heeft de maarschalk zelfs een redevoering gehouden, die allesbehalve op een toe geven duidt. Daarnevens zijn er wel tekenen, die er op wysen, dat het nationalistische communisme van maarschalk Tito doorvreet in de overige satelliet-landen van Moskou, want na de schijn-pro- cessen in Hongarije lijken thans der gelijke processen in Tsjecho-Slowakije op koms:. Overtuigend bewijs, dat er ondergronds wel iets smeult! In Europa is er momenteel geen mogelijkheid meer voor uitbreiding van het communistisch gevaar, integendeel moet Moskou zich bezinnen op behoud van het veroverde. Doch dat bergt ge varen in zich, die zich niet zo eenvou dig laten schetsen. Schijnbaar in tegenspraak met de dreiging tegenover Zuid-Slavië is wel de plotselinge toege vensgezin de ge neigdheid van Moskou ten aanzien van het Griekse vraagstuk. Met toestem ming ran Moskou is immers ter ver gadering van de Verenigde Naties be sloten om weer eens een commissie te benoemen om het Balkan-vraagstuk tot een oplossing te brengen. Zodoende wordt echter opnieuw uitstel verkregen en oi. Moskou in de kaart gespeeld! Met iiet straks uit te brengen rapport kunnen de Sovjets immers nog altijd doen en laten, wat zij willen. Daarom rijst direct de vraag, of het wel zo gun stig was, om met een dergelijk uitstel- voorstel te komen. Ook de Berlynse kwestie lijkt weer eens vastgelopen tengevolge van het niet-nakomen van de Russen van de aangegane verplichtingen. Gelukkig neemt men deze onderbreking niet te zwaar op, zodat verdere maatregelen va.i een van 'beide zijden achterwege zullen blijven, naar het zich laat aan zien. Maar toenadering vertoont de gang vin zaken derhalve allerminst en zon- d?r dat zal het op den duur moeilijk hijken om botsingen te voorkomen. Het h een reden te meer, om bijzonder scherp in het oog te houden, wat zich ie Lake Success afspeelt in en rondom de assemblee der Verenigde Naties, die als een klankbord mag gelden voor de wereld-opinie. Weliswaar hebben de Sovjets ook daar met haar voorstel om een vredes conferentie der Grote Vijf te beleggen, vrede in de mond, maar wederom blij ven practisch alle stappen achterwege, die werkelijk tot enige oplossing zou den kunnen voeren. Inzake de vrede met Oostenrijk schijnen de ministers dan ook geen resultaat te bereiken. Van Amerikaanse zijde opmerke lijk is ongetwijfeld, dat van deze zijde heel wat minder fel tegen Moskou wordt opgetreden dan door de overigen sohijnt een ernstige poging in het werk te zullen worden gesteld om de kwestie van een internationale regeling voor het atoomwapen opnieuw aan de orde te stellen, doch erg hoopvol lijkt de horizon in deze niet. Waarheen men ziet, wat men ook wil regelen, steeds weer stuit men op de tegenstelling Oost-West. Deze ver giftigt de politieke atmosfeer en er zijn volstrekt geen aanwijzingen, dat binnen afzienbare tijd een wending ten goede zal Intreden. NAAR WEST DRAAIENDE WIND. De Bilt verwacht tot morgenavond: Overdrijvende wolkenvelden, maar overwegend droog weer. Tamelijk koude nacht met hier en daar tijdelijk mist, overigens weinig verandering in tempe ratuur. Zwakke tot matige, langs de Waddeneilanden later vrij krachtige, naar Westelijke richtingen draaiende wind. (Opgemaakt te 10 uur). 2 OCTOBER. Zon op: 6.41 uur; onder; 18.17 uur- Maan op; 17.18 uur; onder: 0.59 uur (EK.). Hoogwater te Katwijk te 0.03 en 12.34 uur. (3/9 te 0.59 en 13.32 uur; 4/9 te 1.46 en 14.16 uur). Mucke's vermogen (Speciale berichtgeving). Het net om de zaak-Schallenberg, welke in de loop van deze week zoveel stof heeft doen opwaaien, wordt steeds nauwer toegehaald. Met zekerheid is thans te zeggen dat zelfs in politiekrin gen, gelijk wij gisteren reeds meldden, de mening heeft post gevat dat men niet te doen heeft met een geval van zelfmoord, maar dat de Haagse sport huiseigenaar om het leven is gebracht door lieden, die om persoonlijke redenen Jpy de dood van Schallenberg het grootste belang hadden. Zo is het ons bekend, dat op de korts mogelijke termijn van de zijde der Rijksrecherche, welke thans de zaak in handen heeft, arrestaties zijn te ver wachten. Dc onderhavige zaak is van een dusdanig gecompliceerd karakter dat het de vraag is of men er zelfs nu de meest integere juslitionale autoriteiten m;t het onderzoek te maken hebben in slaagt de gehele affaire tot volledige klaarheid te brengen. Hij wist te veel! Dat er geen sprake geweest kan zijn van zelfmoord is duidelijk, indien men weet dat het slachtoffer op de avond, voorafgaande aan zijn dood, er in toe stemde lid te worden van een feest comité, enige bridgedrives organiseerde en verschillende afspraken maakte voor dezelfde en de volgende week en daar enboven bezig was met het organiseren van een tennistoumooi op de overdekte banen van het Park Marlot te Den Haag. Schallenberg was daarenboven een man, die van een goed leven hield, en niettegenstaande zijn doorlopend financiële zorgen, nimmer van enige zwaarmoedigheid blijk gaf. Het is po sitief onjuist dat hij zich ooit zou heb ben uitgelaten over zelfmoordplannen. Zowel zijn weduwe als zijn compagnon, de heer Trimbach, laten hierover niet de geringste twijfel bestaan. De jacht naar het vermogen van Mucke is de diepste oorzaak van de moord op Schallenberg. MUCKE EN DIENS VERMOGEN. In dit verband lijkt het ons dienstig nog eens precies na te gaan wat er na de bevrijding met dr Mucke is gebeurd. De Utrechtse „Margrietgroep". die in de illegaliteit was ontstaan, zette zich, zoals dit na de bevrijding vaker is ge beurd, om in een arrestatieploeg. Een Utrechts advocaat was op de hoogte van de gedragingen van Mucke en had 't volledige dossier daarover in zijn bezit. Deze advocaat wendde zich tot de „Margrietgroep" met het ver zoek Mucke te arresteren. Deze ar restatie geschiedde en Mucke werd overgebracht naar het hoofdkwartier van de groep, dat destijds aan de Oudenoord te Utrecht gevestigd was. Uiteraard gingen leden van de groep in de woning, tevens kantoor van Mucke, aan de Obrechtstraat aldaar een onderzoek instellen. Tijdens het onderzoek ontdekte men, ten kantore van Mucke een brand kast, welke evenwel ter plaatse en onaangeroerd bleef. Militair Gezag vorderde op een bepaald ogenblik het perceel, waarna onder leiding van een kapitein, die later een be langrijke functie zou gaan innemen bü het Bureau Nationale Veiligheid, deze brandkast werd geopend. Dit feit wekte grote ontstemming bü de Margrietgroep, omdat deze al het voorbereidende werk had gedaan en op zichzelf een sterke tegenstander was van het „legaal stunten" van in beslag genomen goederen. De inhoud van de brandkast ver dween en men kan slechts vermoeden voor welk een waarde er in aanwezig was. Vast staat evenwel, dat het hier een zeer groot vermogen betrof, be staande uit juwelen en effecten, waar van een groot gedeelte vermoedelijk heeft toebehoord aan gedeporteerde Joden. Mucke, inmidels uit zijn deten tie op fort De Bilt vrijgelaten, diende een aanklacht in. SPOREN VAN DE „POET" DUIKEN OP. Het grote vermogen uit de brandkast bleef verdwenen, totdat een R.K. gees telijke uit Utrecht een mededeling ont ving van iemand, die wist waar het verborgen was. Deze geestelijke wendde zich tot een bekende Utrechtse in dustrieel, die op zijn beurt met Schal lenberg in verbinding trad, met wie hij als gevolg van een persoonlijke zaak zeer bevriend was geraakt. Vrijlating van de Lire De Italiaanse Minister van Financiën, Giuseppe Pella, heeft bekend gemaakt, dat de lire zou worden vrijgelaten om haar eigen koers op de internationale geldmarkt te vinden. De kwestie van officiële devaluatie van de lire doet zich niet voor, totdat Italië een koers voor de lire aan het Int. Mon. Fonds opgeeft. Volgens Radio Rome betekent deze be kendmaking dat besloten is niet tot devaluatie over te gaan. Feestviering in vogelvlucht HEDENAVOND. 7Vi uur: Taptoe. 812 uur: Lunapark Schuttersveld. MAANDAG 3 OCTOBER. 7 uur voorm.: Reveille vanaf bal kon Stadhuis. 8 uur voorm-: Koraalmuzick Van der Wcrffpark. 810 uur voorm.: Uitdeling haring en wittebrood. &1/' uur voorm.: Intocht der Geu zen. 10 uur voorm.: Herdenking in Pieterskerk. 1012 uur voorm.: Tentoonstelling „Lakenhal". 101VA uur voorm.: Fontein Vis markt springt. 15 uur nam.: Optocht „Leidcns beleg en ontzet". 8 uur nam.: Cabaret Stadsgehoor zaal. 11 uur nam.: Vuurwerk Schutters veld. 9 uur voorm.12 uur 's nachts: Lunapark Schuttersveld. 1 uur 's nachts: Sluiting. Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Te Londen is het huwelijk voltrokken tussen de graaf van Harewood. neef van de Engelse koning en Marion Stein, dochter van een uit Wenen uitgeweken muziekuitgever. Boven: het bruidspaar na de huwelijksvoltrekking Onder: V.l. n.r. Koningin Mary: Prinses Mary, moeder van de bruidegom; het bruids paar; Koning George van Engeland: de Hon. Gerald Lascelles. broer van de brui degom en koningin Elizabeth. Schallenberg heeft in of omstreeks Juli 1949 aan een zijner nauwe relaties meegedeeld dat er ergens een geweldige „poet" zat, die voor een lage prijs te koop was. Schallenberg was op het spoor van het vermogen. Het is zijn dood geworden, niet uitsluitend omdat die anderen zozeer op dat geld belust waren, maar omdat zij geassocieerd waren met de hoogste politiële en justitiële kringen in den lande. Schal lenberg wist te veel. VOORMALIG P.R.A. HOOFD VERDWENEN. Op Dinsdag, 13 September, de avond, voordat hij de dood vond, heeft Schal lenberg twee lange telefoongesprekken gevoerd met zijn Utrechtse vriend. Zijn compagnon heeft deze gesprekken ge hoord. Hierna is hij heen gegaan om zijn echtgenote te gaan afhalen, die deelnam aan een bridgedrive in de binnenstad van Den Haag. De volgen de morgen werd de man, die zo bang was als een wezel voor water en daar enboven van alles „vies" was. dood in een sloot in Zorgvlied gevonden. Ten aanzien van de te verwachten arrestaties kan nog worden meege deeld dat men op het spoor is geko men van een deel van het vermogen van Mucke. Interessant in dit ver band is dat sinds enkele dagen liet vroegere hoofd van de PRA te Utrecht, de heer Kool, die in een vroegere zaak een zeer vreemde rol heeft gespeeld, spoorloos uit zün wo ning in Jutphaas is verdwenen. Te Portsmouth werden op grote schaal door afdelingen van het Engelse leger, de luchtmacht en marine gecombineerde oefeningen gehouden. Straalbommen- weroers vlogen over het strand, waar mijnen ontploften. Tijdens de oefeningen helpen matrozen artilleristen een stuk luchtafweergeschut van een landingsvaartuig aan wal te sle pen. Op de achtergrond een helicoptère. Dit nummer bestaat uit 10 pagina's. Maximum voor H.B.S. en Gymnasium f 600 (Van onze parlementaire redacteur). Gisteren behandelde de Tweede Ka mer het wetsontwerp „Regelen betr. toekenning ener tegemoetkoming aan personen, die ten onrechte als politieke delinquenten zyn behandeld, of hun erfgenamen, voor schade, ten gevolge van ondergane bewaring of voorlopige hechtenis geleden". De heer Scheps (Arb.) wil het vraag stuk der toekenning van een tegemoet koming in zijn geheel nog eens bezien, want er zijn heel veel meer personen, die daarop recht hebben dan de kleine groep, die onder het huidige ontwerp vallen. Spr. denkt in de eerste plaats aan de verzetshelden, die onvoldoende zijn schadeloos gesteld. Maar ook aan de slachtoffers van het M.G., die „de stukgeslagen eieren blijken, om daar mee de omelette van de rechtsstaat te bakken". De regering is als de man. die een advertentie plaatst: „Verzoeke geen geld of goederen af te geven aan het M.G., daar door my niets za! worden betaald". Alleen komt die waarschuwing wel wat laat Spr. hoopt, dat bij die totale herzie ning minister Lieftinck een ongedevalu- eerd geweten moge hebben. De heer Terpstra (A.R.) is blij met het ontwerp, maar betreurt de late in diening. Hij vindt het jammer, dat niet ook een tegemoetkoming krijgen, wie alsnog kunnen aantonen, dat zij scha de hebben geleden. Mevrouw Tendeloo (Arb.) vindt dit ontwerp beter dan nog langer wachten. Zy komt op tegen de verdachtmaking, alsof er toch altijd wel iets mis zal zijn geweest aan de ten onrechte gedetineer den. De heer Bachg (Kath.) steunt het voorstel. Minister Wyers van Justitie zegt, dat men ten deze moeilyk iedereen tevreden kan stellen. Een deel van de gemaakte bezwaren zal men moeten slikken, omdat er niet meer te krijgen is, de andere bezwaren gaan niet op. omdat zy buiten dit ontwerp vallen. De wanorde onder het M.G. was nog door de Duitsers veroorzaakt en de schade, daardoor geleden, valt onder de oorlogsschadevergoeding. Voor de verzetsmensen is al een regeling ge troffen. Maar zelfs al zou deze laatste regeling onvoldoende zyn, dan is dat nog geen reden om aan de ten onrech te gedetineerden geen recht te doen. Het bedrag der vergoedingen is be perkt, doch er is nu eenmaal niet meer geld. (Het maximum-bedrag is f.8. per dag. in onverdiende hechtenis of voorarrest doorgebracht en wel na de periode van het M.G.) Minister Lieftinck zette de finan ciële zyde van het vraagstuk uiteen. Het is eigenlijk een conflict van rech ten. Er zün allerlei categorieën, die rechten hebben en allerlei gronden, waarom zij die rechten niet krügen. Bovendien is daar het gebrek aan fi nanciën. Bij de replieken diende de heer Bur ger (Arb.) een motie in om het wets ontwerp aan te houden, opdat de rege ring een gezamenlijke en gelijktydige regeling zou kunnen overwegen vooralle gevallen, waarin aan een tegemoetko ming behoefte bestaat. Maar de motie werd verworpen met 27 (Arb. en Comm.) tegen 43 (alle overige) stemmen. Het wetsontwerp werd daarop aange nomen met 47 tegen 23 stemmen, bü welke stemming mevr. Tendeloo en de heren v. d. Born, v. d. Brug, Emmens en Schilthuis (allen Arbeid) voorstemden. Het wetsontwerp inzake de aanspra kelijkheid der overheid voor handelin gen, verricht tüdens of ten gevolge van de bezetting, werd vervolgens aangeno men met 5S5 stemmen. Tegen waren de communisten en de heer v. d. Feltz (C.H.), terwijl de heer Van Dis (St. Ger.) zich aan stemming onttrok. Examens aan het ziekbed m. (Speciale berichtgeving). Vrijdag a.s. zal gelük gemeld H.M. de Koningin de eerste steen leg gen voor de definitieve bouw van het Nederlands Studenten-Sanatorium te Laren (N.-H.) Biedt het tegenwoordige Sanatorium hooguit plaats voor 20 patiënten, in het nieuwe te bouwen Studenten-sanatorium zal plaats zyn voor 83 patiënten (59 mannelijke en 24 vrouwelijke). Zoals men weet, is het .studenten-sa natorium reeds illegaal in 1944 ingesteld voor TBC-patiënten onder de stude rende jeugd. In 1946 werd het officieel in een villa te Laren in gebruik geno men en het biedt de student tijdens zijn ziekte gelegenheid het contact met zijn studie en universiteit te behouden, door dat de professoren, indien nodig, aan het ziekbed de paitënten komen doce ren. Vele patiënten hebben dan ook in de afgelopen jaren hun tentamens en examens zonder noemenswaardig tijd verlies kunnen doen. Eenmaal begaven zich zelfs 5 professo ren naar het Sanatorium om een can- didaat aan de tand te voelen. En de bed legerige patiënt slaagde. Door krachtige steun van de zijde van het Dep. van O., K. en W., door een grote gift van H.K.H. Prinses Wilhel- mina en een subsidie van het Prins Bernhard Fonds, is de bouw mogelük. Het nieuwe sanatorium zal volgens zeer moderne begrippen worden ge bouwd en o.m. bevatten: 0 kamers met 1 bed, 29 kamers met 2 bedden, 4 kamers met 4 bedden. Verder zullen er leskamers, een muziekkamer en een vertrek voor handenarbeid zijn. In het bestuur van 't Studenten-Sana torium, dat nauw verbonden is met het Nederlandse universitaire leven, hebben zitting van elke universiteit een hoog leraar en een student. Het Sanatorium staat officieel gere gistreerd als „instelling voor hoger on- derwüs". Een zaal van het nieuwe sanatorium ONZE VERLIEZEN De regering maakt bekend, dat tot haar leedwezen het volgende verlies in Indonesië is gerappor teerd Kon. Ned.-Ind. Leger: Sold. Ie kl. Asan. Indonesië. Kon. Landmacht: in de periode van 24 t/m 30 September 1949 geen verliezen. Na enige gedachtenwisseling nam de Kamer z.h.st. het wetsontwerp aan op het niet heffen van schoolgeld over het cursusjaar '44'45 en het wets ontwerp op het schoolgeld voor het M.O. en het V.H.O. Dit laatste verhoogt het maximum schoolgeld voor HBS-en en Gymnasia etc., van f. 475.tot f. 600.per jaar, al worden niet alle categorieën de heffing geschiedt naar draagkracht evenredig verhoogd. Voorts wordt weer de reductie inge voerd voor het tweede en volgende kin deren uit een en hetzelfde gezin, dat het M.O. of V.H.O. volgt. Bü de aanvang was nog z.hst. goed gekeurd het verslag omtrent de laatste nota inzake de deviezenpositie. Donderdag a.s. komt de Kamer weer by een. zal „Prinses Marijke-zaal" heten. By de geboorte van Prinses Marijke namelijk werd door de Utrechtse universitaire ge- meerschap een bedrag van f. 7000.— bij eengebracht voor speciale doeleinden. Dit fonds nu werd geheel aan het Stu denten-Sanatorium uitgekeerd onder voorbehoud dat een zaal de naam van Prinses Marijke zou dragen. Het sanatorium beschikt thans reeds over een boekerij van 4500 delen. Over anderhalf jaar zal het nieuwe sanatorium in gebruik kunnen worden genomen. Geen L.D. op 3 October In verband met het 3 October- feest zal ons Blad a.s. Maandag I niet vcrschüncn en zuilen onze Bu- I reaux de eehele dag gesloten zün. Gemengd bestuur in Renville-gebieden TER VERMIJDING VAN GEZAGS VACUÜM. De "Republikeinse regering zal van daag of uiterlijk Maandag een verkla ring uitgeven over de politieke ontwik kelingen van de laatste tüd. De Republikeinse Minister van Voor lichting, Sjamsuddin, heeft te Djokja medegedeeld, dat als gevolg van de on derhandelingen met mr s'Jacob naast het Nederlandse bestuur ook een Repu blikeins bestuur zal functioneren in de zgn. Renvillegebieden. „Zo zullen naast de regeringscommis sarissen, gouverneurs en residenten, die door de Nederlanders benoemd zün, ook Republikeinse gouverneurs met hun sta ven het bestuur waarnemen. Dit geldt ook voor de lagere functies", aldus Sjam suddin. Dit „gemengd bestuur" zal tot het einde van de R.T.C. worden gehand haafd, waardoor een eventueel „gezags vacuüm" kan worden vermeden. INTREKKING NEDERLANDSE MUNTEN IN SURINAME. De Staten van Suriname hebben een /erordening aangenomen tot Intrekking van de in omloop zijnde Nederlandse munten. De bevolking heeft tot 1 No vember 1949 gelegenheid haar rüksdaal- ders, guldens en halve guldens ln te le veren. De tegenwaarde zal geboekt worden op een geblokkeerde rekening. De blokkade duurt tot uiterlük 30 Juni 1950. Deze maatregel is nodig in ver band met de devaluatie van de Neder landse gulden; in Suriname zijn slechts Nederlandse munten in omloop. Naar rust en orde te Bandjermasin? ARRESTATIE VAN 19 BENDELEDEN. De besprekingen te Bandjermasin ieverden als resultaat op, dat van belde zijden werd overeengekomen, dat de politieke gevangenen en geïnterneerden zullen worden vrügelaten. Zü, die scha delijk moeten worden geacht voor de openbare rust, orde en veiligheid, zullen niet worden vrijgelaten. Van beide zijden zal er naar gestreefd worden, dat orde en rust weerkeren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1