Devaluatie alleen kan niet
voldoende zijn
België laat franc morgen
met 12.34 vallen
Minister Stikker zegt: „te ver"
WEERBERICHT
Lieftinck dringt aan op
inspanning en offerbereidheid
Problemen blijven in tie grond dezelfde
88ste Jaargang
WOENSDAG 21 SEPTEMBER 1949
00 No. 26801,
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per week
Telefoon Dir, en Adm.: 25041; Red 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 67055
Thans ook de gulden
Zal het binnenlands prijspeil stijgen?
(Van onze financiële medewerker).
Het was te verwachten
Nadat niet minder dan 19 landen het voorbeeld van Engeland haddcr ge
volgd, is ook de Nederlandse regering overstag gegaan. Voor alle Europese
landen, die tot dusverre hebben gedevalueerd, is het percentage 301/j
behalve voor Frankrijk, dat sinds 1914 reeds tienmaal zijn waardemeter heeft
ingekort en er nu nog eens 27 afdoet wat de dollar betreft. De Amerikaanse
dollar is thans dus f. 3.80 inplaats van f. 2.65 waard en derhalve met circa
43 gestegen, wat dus wil zeggen dat alle in dollars luidende obligaties, vor
deringen en aandelen automatisch ruim 40 meer waard zijn dan voorheen,
cn dat de Amerikaanse import met ruim 40 meer moet worden betaald!
REGERING KtflJGT EEN
„POTJE".
Wanneer bedacht wordt dat Neder
land in 1948 voor circa f. 1 milliard uit
de Ver. Staten en Canada invoerde,
dan zal voortaan voor die invoer circa
f. 400 millioen meer moeten worden
betaald. Uit België (ook min of meer
een dollar-land) voerden wij in 1948
voor f. 720 millioen in. België is tot
een aanzienlijk geringere devaluatie
overgegaan, zodat ook de Belgische
goederen duurder moeten worden be
taald.
Dat de ruilvoet met de landen, die
ook hebben gedevalueerd, gelijk blijft,
spreekt vanzelf.
Daar is gezegd, dat wij de gevolgen
van de duurdere dollars niet zullen
voelen omdat onze invoer feitelijk
met Marshalldollars wordt betaald,
die wij goeddeels cadeau krijgen.
Maar dit is een halve waarheid. Niet
het Nederlandse bedrijfsleven krijgt
die dollars cadeau, maar de Neder
landse schatkist, die ze aan het Ne
derlandse bedrijfsleven verkoopt te
gen de officiële dollarkoersEn
ook voor de Marshall-goederen zal
het bedrijfsleven dus hogere prijzen
moeten betalen. Het voordelig ver
schil is voor de staat, die voor de
Marshalldollars meer guldens ont
vangt.
Uitgaande van het laatst vastgestel
de bedrag voor 19491950 ad ruim 300
millioen, kan dus worden gezegd dat
de Marshall-hulp de Staat circa f. 350
millioen meer zal opbrengen. Hier staat
tegenover dat de Staat ook dollarschul
den heeft, waarvoor thans wegens ren
te en aflossing meer moet worden be
taald.
Maar in elk geval wordt het effect
van de prijsstijging der Amerikaanse
goederen op de Nederlandse-productie
kosten en derhalve op het algemeen
prijsniveau niet automatisch genivel
leerd door de Marshall-hulp. Wel krygt
de regering door haar winst op de
Marshalldollars een „potje', waaruit zij
eventueel toeslagen en subsidies zou
kunnen verlenen, indien de bepalingen
omtrent de besteding van de Marshall
hulp zulks tenminste toelaten.
WAT NOG BLIJKEN MOET.
Het is by een zo drastische devalua
tie, welke, zoals men uit de medede
ling van minister Lieftinck wel
heeft kunnen opmaken, ook de Ne
derlandse regering wel wat ver gaat,
nauwelijks denkbaar, dat het binnen
lands prijspeil daardoor niet zal wor
den beïnvloed, zoals Cripps zijn land
genoten heeft willen doen geloven.
En dat dit ook hier te lande niet ge
loofd wordt, blijkt wel uit de eis van
de Vakverenigingen iK.A.B.) dat de
„premie voor de werkloosheid" niet ten
laste van de arbeiders mag worden ge
bracht.
Anderzijds heeft „de industrie" de
minister reeds gewaarschuwd tegen het
belasten der devaluatiewinsten door.
haar terecht schijnwinsten genoemd,
waarop echter door het knmerlid, de
heer Hofstra, wordt aangedrongen.
Ook de Benelux-verhouding is in het
geding, nu aan de ene kant België
beducht is voor een goederenstroom
uit Nederland en hier gevreesd wordt,
dat we door België zullen worden
„leeggekocht".
Genoeg om tc doen zien, dat we er
met de devaluatie niet zijn, maar nog
zal moeten blijken of de resultaten
zullen worden bereikt, welke er van
worden verwacht.
Het gevaar voor de nadelen van een
devaluatie van de Indische gulden is
door de devaluatie van de Nederlandse
gulden uiteraard verminderd. De waar
devermindering van de Indische gulden
met 30 betekent thans voor het Ne
derlands kapitaal geen geldelijk ver
lies Gelet op het feit. dat de Indische
gulden de laatste tijd met 20 25
cent betaald wordt, zal het zeer de
vraag zijn. of Indonesië met een deva
luatie van 30 zal kunnen volstaan
MOEILIJKHEDEN NIET
OPGELOST.
Ten slotte worden nóch voor Neder
land, nóch voor enig ander land de be
staande moeilijkheden door devaluatie
opgelost.
Minister Lieftinck heeft het scherp
en klaar gezegd: „devaluatie is geen
substituut voor noodzakelijk binnen
landse correcties".
Het gewenste resultaat zal voor een
groot deel afhangen van de vraag, of
door die binnenlandse correcties op het
verlaagde niveau het internationaal
vertrouwen in de valuta terugkeert, dat
wil zeggen of het mogelijk zal zijn het
vrije geldverkeer, de z g. convertibiliteit
der valuta, te herstellen.
België heeft dit reeds enige tijd ge
leden aangedurfd, ook Frankrijk waagt
het erop. En wij zijn geneigd te zeggen:
Engeland en Nederland moeten het ook
wagen. Want als voor pond en gulden
ook nu weer een zwarte markt ontstaat,
worden deze valuta opnieuw onder-
Helpt mee prijzen controleren
DRINGEND BEROEP VAN HET NW.
Het dagelijks bestuur van het NW
doet een dringend beroep op de ar
beidersbevolking nauwlettend toe te
zien, dat het door dc regering afge
kondigde verbod tot prijsverhoging
wordt nageleefd, en adviseert indien
men toch prijsopdrijving vaststelt,
zich te wenden tot de plaatselijke
prijscommissie.
Een en ander opdat de lasten der de
valuatie niet od de schouders van de
minder draagkrachtigen afgewenteld
worden en het prijspeil niet nodeloos
wordt opgeschroefd.
Daarnaast heeft het dagelijks bestuur
van het NW zich tot haar vertegen
woordigers in de plaatselijke prijscom
missies gericht met de oproep te zorgen,
dat onmiddellijk maatregelen worden
genomen voor een effectieve prijscon-
tróle ter plaatse, alsmede voor een
•oede en vlotte behandeling van bin
nenkomende klachten van het publiek.
Koninklijk bezoek aan
Amsterdam gaat niet door
Het bezoek, dat de Koningin en de
Prins morgen aan Amsterdam zouden
brengen, gaat niet door wegens de on
gesteldheid van ZX.H. Prins Bernhard.
BRITSE BEZUINIGING.
Van gezaghebbende zijde wordt ver
nomen. dat de Engelse premier Attlee
alle regeringsdepartementen opdracht
heeft gegeven ten minste vijf procent
te bezuinigen op de ambtelijke uitgaven
gedurende het lopende jaar.
Ter gelegenheid van de opening van de
de Staten-Generaal in de Ridderzaal te
's-Gravenhage. sprak HM. Koningin
Juliana de Troonrede uit.
Ook Griekenland devalueert
Na afloop van de Belgische kabi
netsraad heeft Liebaert, de minister
van Financiën vannacht verklaard,
dat van morgen af de officiële koers
van de Belgische franc ten opzichte
van de dollar van 43,8275 op 50 franc
wordt gebracht. De koers van dc
Belgische franc ten opzichte van het
pond sterling zal van 176 tot 140
franc verlaagd worden.
De devaluatie bedraagt 12.34%.
In het communiqué wordt verder ge
zegd. dat de huidige pariteit van de
Congolese franc met de Belgische wordt
gehandhaafd.
De regering verklaart met nadruk,
dat de koerswijziging, waartoe besloten
is, niet van zodanige aard is. dat zij een
verhoging van de kosten van levenson
derhoud zou veroorzaken of rechtvaar
digen.
De Nationale Bank van België
heeft medegedeeld, dat zij alle note
ringen voor buitenlandse munten
met ingang van gisteren geschorst
heeft.
Voor de opening van de vergadering
van de Algemene Assemblée verklaar
de minister Stikker, dat de mate,
waarin het pond sterling is gedeva
lueerd, hem heeft verbaasd, cn naar
zijn mening „te ver" is gegaan.
De minister deelde mede, dat hy zo
mogelijk op het einde van deze week
naar ons land zal terugkeren.
mijnd en zal, ondanks de pertinente
verklaring van Cripps, dat het niet zal
en niet mag gebeuren, t.z.t de valuta
manoeuvre moeten worden herhaald.
Niet zonder spanning mag dus worden
afgewacht, welke pijlen de Engelse en
de Nederlandse regering nog op hun
boog hebben om de devaluatie voor de
Internationale positie der betrokken
landen effectief te maken.
AANHOUDEND RUSTIG WEER.
De Bilt verwacht tot Donderdagavond:
In het binnenland eon tamelijk
koude nacht en ochtend met weinig
wind en op vele plaatsen mist. Overdag
wisselende bewolking. In het zuiden
van het land enkele verspreide buien,
maar elders droog weer. Langs de
Waddenkust weinig wind, overigens
2wakke tot matige Oostelijke wind.
Ongeveer dezelfde temperatuur als van
daag. (Opgemaakt te 10 uur).
22 SEPTEMBER.
Zon op: 6.25 uur; onder: 18.40 uur.
Maan op: 6 02 uur: onder: 18.46 uur
(NM.).
Hoogwater te Katwijk te 2.46 en
15.13 uur.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's.
De Belgische koningskwestie
De Belgische Senaatscommissie voor
justitie en binnenlandse zaken hebben
het wetsvoorstel van senator Struye tot
het houden van een volksraadpleging
over de terugkeer van koning Leopold
aangenomen met 23 (kath.) tegen 14
stemmen (soc.) bii 6 onthoudingen
(lib
Bjj de discussies verklaarden de socia
listen dat zii in principe tegenstander
blilven van een volksraadpleging, daar
zij deze in strijd achten met de grond
wet. Zij zouden evenwel bereid ziln aan
het organiseren van een dergelijke
volksraadpleging hun medewerking te
verlenen indien van te voren werd be
paald. dat de koning 66 procent van de
stemmen in het land op zich zou moe
ten verenigen om naar België te kun
nen terugkeren
De liberalen verklaarden, dat zii zich
van stemming hebben onthouden, om
dat zii zich hun beslissine wensen voor
te behouden.
18 October komt de Senaat bijeen.
Met het gebruikelijke ceremonieel is
gistermiddag door HM Koningin Ju
liana de officiële opening verricht van
de Staten-Generaal in de Ridderzaal te
Den Haag De gouden koets, waarin de
vorstin en Prins Bernhard gezeten zijn.
op het Binnenhof.
GEZIN IN KIST UIT POT
GEVLUCHT.
Een Duits gezin van vier personen is
er in geslaagd uit zijn woonplaats Rati-
bor in het door Polen bezette Opper-
Silezië te vluchten door zich op te laten
sluiten in een kist. die dichtgetimmerd
en verzonden werd en behouden te
Furth im Walde in de Amerikaanse zone
aankwam aldus meldt het te Frankfort
verschijnende blad .Nachtausgabe"
Douanebeambten te Furth hoorden
vreemde geluiden in de kist. openden
deze en vonden moeder vader en twee
kinderen uitgeput, doch ongedeerd na
hun verblijf van vijf dagen in de kist.
GEEN DEVALUATIE CURACAOSE
EN SURINAAMSE GULDEN.
j Het Gouvernement van de Ned. An
tillen heeft besloten niet over te gaan
tot devaluatie van de Curaqaose gul
den. Er zjjn nieuwe koersen vastgesteld
ten opzichte van het pond, als volgt:
5.26 inkoop, 5.29 voor banken en 5.33
een-kwart voor particulieren.
De voorzitter van het college van Al
gemeen bestuur van Suriname, de heer
De Miranda, heeft medegedeeld, dat
het bestuur van Suriname van mening
is dat er onder de huidige omstandig
heden geen aanleiding bestaat tot ver
mindering van de waarde der Suri
naamse gulden en dat derhalve niet tot
devaluering van de Surinaamse gul
den zal worden overgegaan.
WEL EN NIET.
Het hoofd van de exportafdeling van
de economische commissie voor de
Sovjet-zone heeft te kennen gegeven,
dat de Oost-Duitse mark niet zal wor
den gedevalueerd.
Polen heeft de koers voor het pond
sterling gewijzigd van 1600/1616 in
1117/1123 zloty. De koersen voor de
andere gedevalueerde munteenheden
zullen op overeenkomstige wijze worden
aangepast.
Het Inter-Monetaire Fonds heeft be-
.Jtend gemaakt, dat Griekenland de
koers van de drachma heeft gedeva
lueerd van 10.000 drachmen per dollar
en 32.000 drachmen per pond sterling
tot resp. 15.000 en 42.000.
De regering van Pakistan heeft beslo
ten de koers van de Pakistanse rupee
ten opzichte van de dollar niet te de
valueren. Pakistan is het enige land
van het Britse gemenebest, dat de de
valuatie van het pond sterling niet
volgt.
PRIJSDALING IN ENGELAND
OP KOMST?
Er waren gisteren te Londen aanwij
zingen, dat de Britse regering de strijd
heeft aangebonden tegen de stijging
van de kosten van levensonderhoud, die
een devaluatie met zich brengt.
De Britse regering maakte gister
avond bekend, dat de broodprijs als
resultaat van de Canadese devalua
tie niet in die mate zal stijgen als
sir Stafford Cripps Zondagavond had
voorspeld. De prijzen van bepaalde
oederen, voornamelijk kleding, zul-
en met ingang van Maandag a.s.
reeds met 5% dalen. De Board of
Trade had deze prijsverlaging reeds
bevolen, voordat tot devaluatie was
besloten. Waarschijnlijk zal de prijs
verlaging worden uitgestrekt tot vele
huishoudelijke artikelen.
De Minister-president Attlee. heeft
voorts opdracht gegeven de admi
nistratieve uitgaven der departemen
ten dit jaar aanzienlijk te beperken. De
besparingen, die deze maatregel zal op
leveren, zullen de regering vermoedelijk
in staat stellen de inkomstenbelasting
te verlagen.
20% DEVALUATIE IN
WEST-DUITSLAND?
In financiële kringen te Frankfort
rekent men er op, dat de pariteit van
de West-Duitse mark ten opzichte van
de dollar, die thans 30 dollarcent per
D.M. bedraagt, zal worden gewijzigd in
24 dollarcents, hetgeen pen devaluatie
met slechts 20% zou betekenen. Naar
verluidt wordt de beslissing over de
nieuwe pariteit van de West-Duitse
mark vertraagd door meningsverschil
len tussen de geallieerde bezettings
autoriteiten, die hun oorzaak zouden
vinden in bepaalde beloften, welke te
Washington aan sir Stafford Cripps
zouden zijn gedaan. Men vermoedt, dat
de Britse minister van Financiën van
de Amerikaanse regering ds toezegging
heeft ontvangen, dat de West-Duitse
mark met ten hoogste 20% zou worden
gedevalueerd.
Men is van oordeel, dat een beslis
sing vóór Zaterdag a.s. waarschijnlijk
niet te verwachten is.
goi
lei
Prijsstijging geringer dan
devaluatie-percentage
Prof. dr P. Lieftinck, minister van
Financiën, heeft gisteravond zich in
een radiorede tot het Nederlandse
volk gericht met een rede, waarin hij
de redenen heeft uiteengezet, welke
de Regering hebben genoopt, om tot
devaluatie van de gulden te beslui
ten. Na de devaluatie van het
Engelse Pond, zo zei hü o.m., kon
de Nederlandse regering geen andere
weg bewandelen, dan die, welke zü
thans heeft gevolgd. Het Ls vooral de
positie van de Nederlandse betalings
balans, welke de doorslag heeft ge
geven.
De concurrentie-positie van ons land
wordt niet geschaad. Het is een ingrij
pende maatregel, waarvan de nadelige
gevolgen zeer ernstig onder ogen moe
ten worden gezien, maar daar staan
voordelen tegenover. Het beleid zal
het devaluatiepercentage van 't Eugelse
pond. Differenties zouden ..vreselijk ge
vaarlijk" geweest zijn en niet te overzlene
consequenties hebben meegebracht. Men
kan zich hier niet vergelijken met
Frankrijk, dat reeds enige waardever
minderingen van zijn munt achter de
rue heeft, en evenmin met België, welks
valuta veel krachtiger is. De devaluatie,
aldus deze bankier, zou voor ons land
een lichtpunt kunnen zijn doch dan
moet aan enige belangrijke voorwaarden
voldaan worden, zoals afschaffing van
de dividendstop, en van de speculatie
winstbelasting. alsmede consolidatie van
de staatsschuld met verhoging van het
renteniveau en verlating der politiek
van goedkoop geld.
In dat eeval zou automatisch het ver-
crouwen in de eu'den kunnen terug
keren. Vooral met het oog op de Be
nelux
Over het algemeen achtten bankiers-
kringen het thans een psychologisch
moment, om noe tot andere maatrege
len over te eaan. teneinde het vertrou
wen in de gulden te verhogen.
OORDEEL VAN BANKIERS
De meningen der bankiers blijken
oyer het algemeen niet ver uiteen te
lopen. Merendeels is men van oordeel,
dat de waardevermindering van de
gulden zeer drastisch is. Een devalu
atie met 20 a 25 procent had men
voldoende geacht.
Overigens vraagt men zich af. waar
om eeen andere maatregelen genomen
zijn om de export te bevorderen. Nog
steeds ontbreekt een vrije inwisselbaar
heid van de valuta's, en ook thans zijn
de wisselkoersen weer vastgesteld zonder
dat. het Int Mon Fonds iets gedaan
heeft om de vriie inwisselbaarheid der
valuta's te bevorderen.
In sommige kringen was men gene'gd
deze devaluatie voorlopig als een ..na
tionale ramD" te beschouwen. Indien
daaruit althans geen andere maatrege
len zouden voortvloeien.
Uiterst verstandig noemde het een
bankier, dat men niet is afgeweken van
„DEVALUATIE VOOR INDONESIË
NIET ONGUNSTIG".
De secretaris van Staat van Econ.
Zaken te Bataria, mr J. E. van Hoog
straten, heeft verklaard van mening
te zijn. dat de Gevolgen der devalu
atie voor Indonesië niet ongunstig
zullen zijn."
T a.v. de Indonesische export zeide mr
Van Hoogstraten te verwachten, dat de
devaluatie van de gulden ten ooziehte
van de dollar een stimulerende invloed
zal oefenen od de uitvoer naar het dol-
largebied. In verband hiermee is ze'fs
besloten de regel ne waarbij t a.v. de
ondernemingsrubber de exporteurs op
gedragen werd .minstens 50% van hun
uitvoer naar landen met een harde va
luta te exDOrteren od te heffen In ieder
I geval betekent het grotere bedrag, dat
in euldens uitgedrukt voor de uit
voer va- onderneminesoroducten en
andere oroducten naar het dol'argeb ed
zal worden ontvangen ongetwiife'd in
vele z?vallen eer stimulans tot groter®
joroductie en een grotere uitvoermoge-
lilkheid, aldus mr Van Hoogstraten.
stellig worden bemoeilijkt, als thans
een sociale onrust zal ontstaan.
Een van de gevolgen van de deva
luatie zal geker zyn. de stüging van
een aantal kosten en pryzen. De in
vloed zal echter zeker veel kleiner
zijn dan het percentage, waarmee de
gulden is gedevalueerd.
De regering is er zich van bewust,
dat de economisch zwakkeren onder
ons volk, en inzonderheid zij, die op
kleine vaste inkomens zijn aangewe
zen, het meest worden geschaad, in
dien de binnenlandse prijzen verder
zouden stijgen.
De gevolgen, die de devaluatie kan
hebben voor de binnenlandse inko
mensverdeling, hebben dan ook de
volle aandacht der regering. Slechts
in nauwe samenwerking met dc Sta
ten-Generaal en met de daarvoor in
aanmerking komende organisaties,
zullen deze moeilijkheden op bevre
digende wyze kunnen worden op
gelost
De minister besloot zijn rede aLs
volgt:
Een belangrijk onderdeel van de
Nederlandse herstelperiode sedert de
oorlog wordt afgesloten.
In diepste grond blyven de econo
mische en sociale problemen voor
ons volk echter dezelfde, en nog iets
anders blyit gelijk. Namelijk dit, dat
slechts by inspanning en oiferbercid-
heid van allen, voor het Nederlandse
volk de hoop bestaat om in de ko
mende periode zyn economische
kracht te herwinnen en de zwakke
ren onder ons datgene te verschaf
fen, dat hun bestaan verzekert cn
menswaardig maakt.
De Regering doet een dringend be
roep op allen om haar de medewer
king. die zij behoeft om dat te berei
ken, elk naar zyn kracht, te verlenen.
DE KERKSTRIJD IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
Uit het district Valasky Mezerice in
Noord-Oost-Moravië wordt bericht, dat
een communist, een zekere Valleek, dje
de Dolitie zou hebben geholpen bij het
iDSDoren van een geheime zender, .n
een bos werd aangetroffen met twee
schoten door het hoofd gedood Valicek
zou vermoord zijn, nadat de Dolitie de
oastoor van de Dlaats Mikula. had ge
arresteerd. Uit protest tegen de arresta
tie en de houding van de organist, die
de Driester zou hebben verraden, zouden
de Darochianen geweigerd hebben te
zineen en stil gebeden hebben Buiten
de kerk was een billet aanseDlakt met
hei ODschrift: .Satan is ziin werk be
gonnen De gelovigen worden verzocht
n et te zineen in de kerk rmai Ir. stilte
voor onze Driester* te bidden
i« De niet-officiële maar gezaghebbende
1 inlichtingendienst van de katholieke
kerk berichtt» voorts, dat oarochlan^n
I van het dom Kelca een eeestellikp had
den gered" uit de handen van de oc-
I lit.c.
LEIDSCH
DAGBLAD
