Engelse pond van 4,03 op 2,80 dollar gevallen Vloed van devaluaties in andere landen Andere oplossing niet mogelijk" dan- devaluatie Uitzonderingen: België, Zwitserland, Italië, Japan Opleving wereldhandel verwacht Sir Stafford Cripps Voorlopig alleen brood duurder voor de radio EERBERICHT Onzekerheid over Nederlandse devaluatie Beslissing eerst morgen 88ste Jaargang MAANDAG 19 SEPTEMBER 1949 00 No. 26799 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f4,15 per kwartaal; 32 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055 Sir Stafford Cripps, de Engelse minister van Financiën, heeft gister avond in een radiorede bekend gemaakt dat Engeland het pond sterling heeft gedevalueerd van 4.03 dollar per pond tot 2'80 dollar per pond. Wü verwezen voor deze rede naar elders. De officiële goudprijs zal in overeen stemming worden gebracht met de nieuwe waarde van het pond sterling. Het Internationale Monetaire Fonds heeft zijn goedkeuring gehecht aan dc genomen maatregel. In de banken en effectenbeurzen in de landen, wier munteenheden zijn beïnvloed dojr de devaluatie van het pond sterling zijn vandaag gesloten. De morgen gesloten. beurs te Amsterdam is vandaag en BEURZEN GESLOTEN. In aansluiting hieraan maakte de Neder^andsche Bank gisteravond be kend, dat zij de op grond van art. 4 van het Deviazcnbesluit 1945 vastge stelde wisselkoersen met ingang van 19 September 1949 alle heeft inge trokken. Aan- en verkoop van bui tenlandse vorderingen, buitenlandse betaalmiddelen en buitenlandse gelds waardige papieren als in art. 5 van het Dcviezenbesluit 1945 omschreven, is dientengevolge tot nader order niet toegestaan. Voor dringende door de deviezenbanken te beoordelen ge vallen kan voor het reisverkeer en voor de betaling van documenten hiervan worden afgeweken, waarbij de definitieve verrekening in guldens pas mag plaats vinden, zodra nieuwe wisselkoersen door de Nederlandsche bank zijn vastgesteld. Voorts heeft de Minister van Finan ciën krachtens art. 2 van de Beurs wet 1914 bepaald, dat de beurzen voor de geld- en fondsenhandel op Maandag 19 September en Dinsdag 20 September gesloten zijn en dat die dagen voor geldleningen als be doeld in afd. V der beursvoorschrif- ten 1940, niet als werkdagen zullen worden beschouwd. Het Bestnur v. d. Ver. voor de Effec tenhandel (Bedrijfsgroep Effecten handel) deelt in verband hiermede hare leden mede, dat het om redenen van algemeen belang de leden der vereniging op Maandag 19 en Dins dag 20 September a.s. niet zal zyn toegestaan: a. hun bemiddeling te verlenen voor de aankooü of verkoop van effecten: b. voor eigen of anderer rekening effecten te kopen of te verkopen. Daar volgens dc beschikking beurs- vrkeer 1947 aan- of verkoop van effecten zonder tussenkomst van een lid der vereniging verboden is, is door dit samenste' van maatregelen elke handel in effecten voor twee dagen opgeschort. DE ANDERE VALUTA. Er zal geen wijziging komen in de bestaande omrekeningskoersen van de munteenheden van België, Zwitserland en Italië ten aanzien van de dollar. Frankrijk overweegt nog of het tot de valuatie zal overgaan. Na overleg met de bezettingsautori teiten heeft de Japanse minister van Financiën, Hajato Ikeda, verklaard, dat er niet gedacht wordt aan een de valuatie van de jen. Ikeda heeft er aan toegevoegd, dat de vroegere wisselkoers van het pond ten aanzien van de dollar behouden blüft in de tussen Japan en Engeland reeds gesloten handelsovereenkomsten. Tot nog toe hebben de volgende lan- m eveneens een devaluatie ingevoerd: Australië: 1 pond is 2.24 dollar. De houding van 125 Australische tegen A Engelse ponden blijft gehandhaafd. Denemarken: 1 dollar is 6.90714 Deen- kronen (voorheen 4,81). Het pond iing blijft gehandhaafd op 19,36 fcense kronen. Egypte: 1 Egyptische pond is 2,871 Jllar. Ierland: 1 pond is 2,8 dollar. India: 1 roepij is 21 dollarcents. Israël: 1 pond is 2,8 dollar (voorheen 3) Nieuw-Zeeland: 1 pond is 2,8 dollar. Noorwegen: 1 dollar ié 7,14286 kronen, pond sterling blijft 20 Noorse kro- Zuid-Afrika: 1 pond is 2,8 dollar. De Zweedse regering heeft besloten Zweedse betalingen naar het buiten- id voorlopig op te schorten. De nieuwe waarde van het Zuidafri- anse pond sterling zal geljjk zijn aan van 38,4 gram fijn goud. De nieuwe van goud in Australië zal 15,09 sh. !i per ons bedragen. Birma: 1 dollar is 4,76 roepijen. Economische deskundigen te Praag verklaarden dat het besluit tot devalua tie van het pond sterling uiteindelijk een herziening der wisselkoersen tussen Oost- en West-Europa moet teweeg brengen. Zij zeiden, dat onder de nieu we omstandigheden de officiële koersen absurd zouden zün. Indien de Oosteuro- pese landen hun plaats op de Westerse afzetgebieden willen handhaven, zouden zfj gedwongen zijn hun valuta's te her zien. Door Radio-Frankfort werd een ver klaring van prof. dr Ludwig Erhard die algemeen wordt beschouwd als de man, die de portefeuille van Economi sche Zaken te beheren zal krijgen omgeroepen, waarin hij verklaarde van mening te zijn dat, nu het pond ster ling is gedevalueerd, ook de mark ge devalueerd zal moeten worden. In Argentijnse zakenkringen verwacht men dat de koers van de peso tegenover buitenlandse valuta In dezelfde mate zal worden gedevalueerd als het Britse pond. JOHN SNYDER: „EEN OPBOUWENDE STAP" De Amerikaanse Minister van Fi nanciën, John Snvder, heeft verklaard, dat de devalutatie van het pond ster ling „een spoedige stijging" van de Britse hulpbronnen, in dollars ge waardeerd, ten gevolge zal hebben. Hij voegde hieraan toe: „De Britse regering heeft een van opbouwende zin getuigende economische stap ge daan, door het pond sterling te deva lueren. Men mag verwachten, dat deze Britse maatregel op de duur een ge zonde stimulans voor de wereldhandel in het algemeen zal zijn". GENADESLAG VOOR BRITS TOERISME. In Britse bankierskringen te Genève werd verklaard dat de bekendmaking van minister Criops de definitieve ge nadeslag zal betekenen voor het Britse tour is ten verkeer in Zwitserland. Hieraan werd toegevoegd dat zich thans in Zwit serland bevindende Britse toeristen, die hun reis-chèques ter waarde van 50 pond sterling, nog niet volledig voor Zwitserse francs hebben ingewisseld, in ernstige moeilijkheden zullen geraken. Od „Lloyds Bank" te Genève werd verklaard: „Wü verwachten een grote toeloop van Britse toeristen, die zich genoodzaakt zullen zien Zwitserland zo spoedie mogelijk te verlaten, daar al hun onkosten-berekeningen met be trekking tot hun vacantieverbliif in Zwitserland thans teniet ziin gedaan. Wii hopen slechts dat er zoveel on dc treinen zal ziin. dat de Britse toeris ten in staat zullen ziin uit Zwitser land te vertrekken." SCHOK IN WALLSTREET. Wallstreet was gisteren geschokt, toen de nieuwe koers van het pond sterling bekend werd. De nieuwe omrekeningskoers van het pond sterling ten aanzien van de dollar werd aanzienlijk lager geacht dan door de banken en door industrië len was verwacht. Te New York werd de devaluatie uitgelegd als te betekenen dat Groot-Brittannië erkent dat het waarschijnlijk kleinere leningen van de Ver. Staten zal ontvangen, en dat alle door de Ver. Staten aan het buitenland verleende dollarhulp in 1952 zal ophouden. In handelskringen te New York werd verklaard, dat Groot-Brlttan- nië een onmiddellijke herleving van dc Amerikaanse aankopen van Britse goederen mag verwachten, zulks als gevolg van de devaluatie. illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll Ex-koning Peter wil een volksstemming In een exclusief onderhoud met het Franse blad Combat heeft ex-koning Peter van Joego-Slavië verklaard: „Het regiem van Tito is tot de ondergang ge doemd. indien het geen rekening houdt met vriendschappelijke betrekkingen met het Westen. Bovendien is een Joe- gosiavisch herstel niet mogelijk zonder de hulp van Joegoslavische vakmensen en intellectuelen, die nu in ballingschap leven Er kan echter geen overeenkomst tussen Tito en mij ziin zonder verande ring van de nolitieke omstandigheden in Joegoslavië. Indien echter het Joegosla vische volk zich door een volksstemming onder internationaal toezicht vrijelijk zou mogen uitspreken over het regiem, dat het verkiest en er voldoende waar borgen zouden ziin. zullen er tussen Tito en mii eeen onoverkomenllike hinderpa len meer bestaan. Peter geloofde echter niet. dat Tito op zulk een volksstemming zou ingaan- De Raad van het Noord-Atlantisch Pact bijeen De ministers van Buitenlandse Zaken van Engeland. V."5 Canada. Frankrijk, België. Nederland. Luxemburg. Noorwe gen. Denemarken. Italië en Portugal en de ?ezant van IJsland kwamen te Washington biieen in hetzelfde gebouw, waar zij in April jl. het "Noord-Atlan tisch verdrag tekenden. De vergadering koos Dean Acheson, de Amerikaanse mi nister van buitenlandse zaken, tot voor lopig voorzitter en begon terstond aan de behandeling van het raDPort van de werkgroeD Dit rannort behandelt de wilze waar op het defensie-apparaat van de rar.d moet worden georganiseerd, in de geest van het Zaterdag reeds eemeldde Cyrenaica onafhankelijke staat Emir Sajid Idris el Senoessi, di heerser over een kwart millioen be- noessi-Arabieren, heeft officieel de grondwet van Cyrenaica bekrachtigd, waardoor dit land een onafhankelijke staat is geworden. De vruchtbare kustvlakte van Cyre naica, eens een deel van de Italiaanse kolonie Libye, was reeds Vrijdag door een proclamatie van de Britse beheer der als onafhankelijk in binnenlandse aangelegenheden erkend. De grondwet geeft de emir de be voegdheid om doodstraffen te bekrach tigen, een minister-president te kiezen, die op zijn beurt een raad van ministers moet samenstellen, die verantwoordelijk is tegenover de emir. De emir kan wetten bekrachtigen op advies van de raad van ministers of op verzoek van een raad van afgevaardig den. Hij krijgt het beheer over leger en politie en hij kan de grondwet herroe pen en de staat van beleg afkondigen. De raad van afgevaardigden, die slechts adviserende bevoegdheden heeft, wordt door mannelijke volwassenen ge kozen en kan steeds door de emir ont bonden worden, waarna binnen vier maanden nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden. Mijnwerkers in staking De leden van de verenigde milnwer- kersbond in Amerika, die onder leiding staat van John Lewis, ziin vandaag be gonnen m?t een staking ter ondersteu- rflne van hun eisen met betrekkine tot Densïoenen en sociale voorzieningen. Men verwacht, dat vanavond het grootste deel der 480.000 mijnwerkers in staking zal ziin geeaan. Hun leus: geen Densioen. eeen werk". De milnen in Pennsylvanië en West- Virginia meldden reeds, dat er geen en kele arbeider od het werk is verschenen. 59- Gisteravond maakte dc Britss minister van Financiën, Sir Stafford Cripps, in zijn aangekondigde radiorede de devaluatie van het pond sterling be kend. De regering heeft reeds aange kondigd dat zij niet voornemens is de voedselsubsidies te verhogen en de prijs voor het brood van 4.5 penny zal tot zes pence worden verhoogd, binnen ongeveer 14 dagen. Cripps wees er op dat de deskundigen verwachten dat het onmiddellijke ge volg van de devaluatie van het pond zal zyn dat Britse goederen aantrekke lijker worden op de dollarmarkten, ter w\jl dollargoedercn duurder zullen wor den. De wijziging in de wisselkoers heeft geen betrekking op de binnen landse waarden van het pond sterling. De prijzen in de Engelse winkels zullen in de meeste gevallen dezelfde blijven, daar de binnenlandse waarde van het pond niet is veranderd, hetgeen evenmin het geval is met de waarde van de spaargelden. DAAR MOEST EEN EIND AAN KOMEN! Sir Stafford deelde voorts mee, dat het besluit tot devaluatie voor zijn be zoek aan Washington door de Engelse regering was genomen Hij wees er op, dat deze kwestie in vloed heeft in het gehele sterlinggebied en in feite overal, waar de dollar niet als betaalmiddel geldt. Daarom kan Engeland alleen- dit vraagstuk niet oplossen, aldus Cripps. „In de lente van dit jaar begonnen besprekingen over onze valuta koersen, die de vraag op wierpen, of deze niet te hoog waren. Toen men eenmaal vermoedde, dat een waardevermindering mogelijk zou zijn, trachtte men op alle mogelijke manie ren ponden sterling in goud en dollars om te zetten. Het is zeer moeilijk, deze gang van zaken een halt toe te roepen en de laatste tijd zijn vele pogingen hiertoe gedaan. Met gerings reserves kunnen wij ons dergelijke verliezen niet veroorloven Wij moesten enige stappen doen om hier een eind aan te maken Dit was een reden, die ons overtuigde van de noodzakelijkheid om de wissel koers van de sterling te verlagen, opdat WEINIG VERANDERING. Bilt verwacht'tot morgenavond: Minnacht weinig wind en plaatselijk st. overigens veranderlijke bewolking herwegend droog weer. Morgen over 's zwakke of matige wind uit Noorde- richtingen. Weinig verandering in ^peratuur. (Opgemaakt te 10 uur). 20 SEPTEMBER. I top: 6.22 uur; onder: 18.45 uur. r^n op: 2.57 uur; onder: 18.20 uur (L.K.) ?water te Katwijk te 1.20 en 13 53 u. Na de afkondiging van de order ..staakt het vuren" werden te Solo door middel van geluidsversterkers redevoeringen ge houden. teneinde de bevolking over de voorschriften, die deze order behelst in tp lichten. Ook werden de dagorders van de brigade-commandant, kolonel U. L. E. Ohl en de commandant van de tweede T.N.I -divisie, luitenant-kolonel Slamet Riadi. bekend gemaakt PANIEK ONDER ZWART-HANDELAARS Paniek te Brussel. nummer bestaat uit acht pagina's, versperringen od De verwachting, dat Sir Stafford Cripps de devalutatie van het pond ster- Militairen der T.N.I. ruimen overeen- I ^ne. bekend zou maken veroorzaakte 'n i.,».*.. Daniek od de Brusselse zwarte valuta- i werkloos waren, komstig de order „staakt het vuren j markt. Het was onmogelijk een pond biljet in Brussel te wisselen. een eind zou gemaakt worden aan het interen van onze reserves. Het was van belang de nieuwe koers vast te stellen op een niveau, dat wü zouden kunnen handhaven". GEEN WANHOOPSPOLITIEK. „De regering nam het besluit en wij stelden onze Amerikaanse en Cana dese ambtsgenoten van dit besluit op de hoogte op de eerste dag van onze aankomst te Washington voordat de eerste besprekingen of beraadslagingen over verlaging van de wisselkoers van het pond sterling tegenover de dollar begonnen. In de laatste paar dagen heb ben wü vastgesteld, wat de nieuwe koers zou zün en hoe de uitvoering. Wü kunnen altyd de koerswaarde verhogen, indien blükt, dat wü het pond te veel gedevalueerd hebben. Een andere reden van dit besluit was dc noodzaak, onze mogelijkheid tot liet verdienen van dollars te vergro ten. Dat ls de enige blijvende oplos sing voor onze moeilijkheden: méér dollars verdienen. Wij moeten óf meer dollars verdienen of minder dollars uitgeven om evenwicht te verkrijgen. Alleen onze uitgaven ver minderen en niets doen om onze inkomsten te vrhogen is een wan- hoopspolitiek, die wü niet kunnen volgen. Wü zouden op grote schaal van helangryke voediensmiddelen en grondstoffen beroofd worden en zo een verlaging van onze levensstan daard te weeg brengen". EEN BETERE WEG! „Neen, wü moeten een betere weg kiezen. Wij moeten meer goederen en diensten voor dollars verkopen. Dat is nu in het büzonder van belang, voordat in 1952 het plan-Marshall eindigt. Dan moeten wij in deze dol larkwestie op eigen benen staan en genoeg dollars verdienen, want an ders is lager levensstandaard en werkloosheid op grote schaal het ge volg." Cripps noemde de devaluatie een van de voorwaarden en wel een zeer belang rijke. die het mogelük maken, dat het sterlinggebied niet verhinderd wordt de noodzakelyke dollars te verdienen. ,,Op verschillende manieren hebben wü onze industrieën direct aangemoedigd, meer dollars te verdienen. Wü hadden het hele jaar 1948 veel succes. De kloof tussen onze dollarverdiensten en dol larbetalingen werd langzamerhand ge dicht. Kortgeleden kwam echter een om mekeer. Enkele exportprüzen op de dollar- markten waren te hoog en in een aan tal gevallen leverden die markten niet genoeg resultaat op om onze fabrikan ten en exporteurs aan te moedigen hun do.'larexporten te vergroten. Eertüds zou prijsdaling gewelddadig tot stand gebracht zijn door het scheppen van werkloosheid en bankroet. De werklo zen zouden geen geïmporteerde grond stoffen meer nodig gehad hebben, om dat zü geen werk hadden; noch zou den zü veel voedsel kunnen kopen, cmdat zü gean loon kregen. Dat zou de uitgaven overzee verminderd heb ben. En wanneer genoeg mensen zou het op grond van vrees en ellende mogelük geweest zün, zakelyk gemaakt hebben. Zo zouden onze goederen goedkoper geworden zün met als uitemdelü'k gevolg meer verkoop. Er kan échter geen sprake van zyn, dat de regering deze poli tiek volgt. Onze innigste overtuiging is, dat de productiekracht van het gehele volk ten volle gebruikt moet worden en dat armoede temidden van over vloed (geen werk, geen loon, geen goederen voor hen, die slechts werk willen om goederen te produceren) nooit meer op mag treden, indien wü dat op enigerlei wüze kunnen verhinderen." J het algemene loonpeil te verlagen en ^lllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllillllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllliy ff Naar aanleiding van de mededelingen van Sir Stafford Cripps, in- zake de devaluatie van het pond sterling, werd gisteravond bekend ge- maakt, dat de Nederlandse regering zich hierdoor genoodzaakt ziet een zelfde of soortgelüke stap te overwegen. De beslissing was hedenmid- dag echter nog niet afgekomen. §j In leidende kringen in de Ver. voor de Effectenhandel te Amsterdam |s verklaarde men ons heden, dat men de beslissing van de Nederlandse regering inzake de devaluatie niet voor morgen verwacht. Men vreest dat met de devaluatie een afbreken van de Benelux ge- paard zal gaan. Het wordt daarom niet onwaarschünlük geacht dat onze regering, met het oog daarop, een lager percentage zal vaststel- len dan door Engeland is geschied. In vooraanstaande kringen van de Amsterdamse rederijen toonde men zich zeer geschokt. Amsterdamse rederüen exploiteren namelük geza- menlijk de Rünvaart en men vreest daar grote moeilükheden omdat de Westmark niet onder de devaluerende valuta begrepen is. illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll bankroet zou een vermindering van i niet snel genoeg is gegaan, ls wüzi- andere kosten in de industrie nood- ging van de wisselkoers de enige ma nier om snel genoeg onze prijzen om laag te krügen, aldus Cripps. De devaluatie heeft alleen invloed op de kosten van ons levensonderhoud, aldus Cripps, in de gevallen, dat wij meer ponden sterling voor dezelfde hoeveelheid dollargoederen moeten be taler.. Het belangrükste voorbeeld is de tarwe en bloem, die wü uit Noord- Amcrika importeren en waarvan een groot deel van ons brood wordt ver vaardigd Het bedrag van 465 mil lioen pond sterling subsidie per jaar op ons voedsel kan niet verhoogd wor den, zodat de prüs van brood en bloem hoger moet worden. Afgezien van deze prijsverhoging zul len andere prijzen in de detailhan del niet noemenswaard verhoogd worden, althans op het ogenblik niet aldus Cripps. In de komende paar maanden kan er een rechtvaardige reden zün voor prijsverhoging van een paar artike len, die voornamelük van geïmpor teerde met dollars gekochte grond stoffen vervaardigd worden, indien de dollarprüzcn tenminste niet da len. WAARSCHUWING TEGEN INFLATIE. „Het belangrijke feit, dat ik u allen bewust wil doen worden, is, dat er geen enkele reden bestaat voor een onmlddellükc prijsverhoging in de winkels, uitgezonderd voor brood, en dat wij niet zullen dulden, dat iemand uit eigen belang voordeel trekt van de toestand. Cripps deed ten slotte een ernstig be roep op fabrikanten en exporteurs, hun pogingen tot het verkopen van hun goe deren op dollarmarkten te vergroten en waarschuwde voor het gevaar van ver hoging der binnenlandse prijzen ten ge volge van inflatie, indien, zoals de be- l doeling Is, de export toeneemt. „Dat moeten wü vermijden. Wü moeten er voor zorgen, dat wü niet teveel tegeUjk trachten te doen. DE ERNSTIGSTE STAP. „Deze stap, die ik heb aangekondigd, is de ernstigste, die de regering kon doen, en wü doen deze, omdat onze huidige moeilükheden met het ster ling-dollar-vraagstuk naar onze me ning op geen andere wüze opgelost kunnen worden, Zü vereisen onmiddellüke drastische maatregelen, indien wü de stabiliteit van de sterling willen handhaven en onze mogelükheid tot het verdienen van dollars verhogen twëc absoluut onontkoombare eisen voor onze toe komstige welvaart. Wü hebben tot deze stappen besloten, omdat wü vast besloten zijn geen poging tot oplos sing van dit vraagstuk te doen ten koste van grote werkloosheid of door de sociale d:ensten te ondermünen, die de laatste 'aren ingesteld züo» *ldus besloet Cripps. PRIJSVERHOGING VAN BROOD. Daar verhoging van de productie De Br.tse minister van financiën Sir Stafford Cripps. heeft eisteravond voor I de B.B.C verklaard dat het Dond ster- j line eedevalueerd is. Sir Stafford ver- i laat het toestel waarmee hii naar Lon- I den uit Washington terugkeerde. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1