Tien punten ter overbrugging van
Engelands dollar-tekort
Tsjecho-Slowaakse bisschoppen bieden
„vredes-memorandum" aan
Besluiten te Washington
Crisis moet in 1952 overwonnen zijn
WEERBERICHT
T.U.C. hacl aanhangers goed
in de hand
Communisten hebben geen schijn van kans
Pauselijk gezag in kerkelijke zaken
dient erkend
HEUSS: eerste president van
West-Duitsland
„Duitsland kan niet zonder Europa"
86ste Jaargang
DINSDAG 13 SEPTEMBER 1949
00 No. 26794
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per week
TelefooD Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 57U55
De Ministers van Financiën van de Ver. Staten, Engeland en Canada heb
ben gisteren bekend gemaakt, dat zij zijn overeengekomen maatregelen te
nemen, die er toe zullen leiden, dat Engelands dollarcrisis in 1952 zal zijn
overwonnen.
In een officieel communiqué delen de ministers mede, dat het vooruitzicht
bestaat, dat er in 1952 een „bevredigend evenwicht zal zijn in de betalin
gen tussen de gebieden van het pond sterling en van de dollar".
Het communiqué bevat een program-
_ia om Engelands dollartekort te over
bruggen. dat uit de volgende 10 punten
bestaat:
1 Amerikaanse beleggingen in het
buitenland: alle drie de landen, die aan
de conferentie hebben deelgenomen,
rillen trachten de investering van
Amerikaans particulier kapitaal in het
buitenland te stimuleren, en te bevor
deren. dat er bij de Wereldbank en bü
de Amerikaanse Import-Export bank
nieuwe aanvragen worden ingediend
;oor economische ontwikkelingsprojec
ten in landen buiten de VB.
Goederenovereenkomsten en voor
raad vorming: Canada is bereid stappen
te nemen om zijn reservevoorraden van
tin en rubber te vergroten. Amerika
al met hetzelfde doel zijn programma
voor de vorming van strategische voor
reden herzien en inmiddels de gelegen
heid openen voor grotere verkopen van
natuurrubber in de Ver. Staten.
3. Beperkingen van de goederenaan
kopen, die met ECA-gelden mogen wor
den gefinancierd: de Ver. Staten zien
in, dat Engeland meer aankopen In het
(iollargebied met ECA-gelden zal moe
ten kunnen financieren dan tot dus-
Terre het geval is geweest. Paul Hoff
man, de leider van de ECA, heeft te
kennen gegeven, dat Engeland toestem
ming zal krijgen om ECA-gelden te
festeden voor het aankopen van Ca
nadese tarwe.
4. Douaneprocedure: Zowel Amerika
sis Canada hebben toegezegd de proce
dure, die bij de heffing van invoerrech
ten wordt gevolgd, te herzien teneinde
ce goederenlnvoer te vergemakkelijken.
De Amerikaanse regering werkt wets
voorstellen in dien zin uit. die aan het
Congres zullen worden voorgelegd.
5. Tariefpolitiek: Men heeft opge
merkt, dat hoge douanetarieven kenne
lijk onverenigbaar zijn met de positie
van crediteurlanden. De Ver. Staten
hebben nogmaals hun politiek beves
tigd, die bestaat uit het streven naar
bet sluiten van nieuwe handelsovereen
komsten, die het mogelijk maken van
de Amerikaanse douanetarieven over te
taan tot verdere verlagingen.
6. Vrijmaking van het inter-Europese
handels- en betalingsverkeer: Engeland
beeft ter conferentie een plan inge
vend. dat beoogt de handel tussen de
landen van West-Europa te vergemak-
Wijken en verzachting verzocht van de
m de Brits-Amerikaanse leningsover
eenkomst vastgelegde bepalingen, waar-
fcj het Engeland verboden is discrimi
nerende maatregelen te nemen tegen
Amerikaanse goederen. Ten aanzien van
w punt zijn de Ver. Staten en Canada
overeengekomen, dat de Britse invoer
ringen „aan een voortdurend on
derzoek zullen worden onderworpen",
hetgeen kennelijk betekent, dat de
Amerikaanse regering bereid is in be-
p-aalde gevallen Britse discriminaties,
to* zij als gerechtvaardigd beschouwt,
w aanvaarden.
7. Stcrlingsaldi: De drie landen zijn
J net kader van hun streven op lange
tfmijn naar verbetering van Enge
rds economische positie overeengeko
men het probleem van Engelands schul-
c-m aan andere landen aan een verder
®aerzoek te onderwerpen. Een bepaal-
maatregel werd nog niet voorgesteld.
Petroleum: De drie landen zijn
preengekomen, dat er een gedetail-
^•rd onderzoek 'zal worden ingesteld
^a; de productie, raffinage en geo-
Suische distributie van petroleum,
zover hierdoor het Britse dollar-
i-£°men wordt beïnvloed.
1 Scheepvaart: Overeengekomen werd
scheepvaartkwestie eveneens aan een
jtfder onderzoek te onderwerpen in het
JfN van Engelands belang bij het ver
enen van meer dollars door het ver
ben van scheepvaartdiensten.
Voortzetting van het overleg: Daar
ministers bepaalde punten niet tot
oplossing konden brengen, stellen
j ach voor het onderzoek voort te
.^n van de kwesties, waarover naar
'••uoopt wordt overeenstemming kan
bereikt.
Men verwacht, dat de maatregelen,
i:t-oemd onder de nummers 2, 3, 4 en
OOSTELIJKE WIND.
Bilt verwacht tot morgenavond
Jüdelijk overdrijvende bewolking
bijna overal droog weer. Matige,
bet Noorden van het. land van tijd
'UW nog vrij krachtige oostelijke
'tod. Morgen overdag Iets hogere tem-
toaturen dan vandaag. (Opgemaakt te
'uur).
14 SEPTEMBER
J1 op: 6.12 uur; onder: 18.59 uur.
op: 21.11 uur. onder: 14.09 uur
(15/9 L.K.)
■oogwater te Katwijk te 6.58 en 19.16 u
6 van het programma onmiddellijk in
vloed zullen hebben op Engelands dol
larinkomen.
De ministers waren het er volkomen
over eens. dat noodmaatregelen geen
blijvende oplossing van het probleem
kunnen brengen. Door alle betrokke
nen dienen grondiger pogingen in het
werk tc worden gesteld om het dol
larinkomen van het sterlinggebied te
verhogen en de investeringen van
Noord-Amerika in de rest van de we
reld uit te breiden.
HULP NOORD-AMERIKA EIN
DIGT MIDDEN 1952.
Engeland gaat er mede accoord, dat
aangenomen wordt, dat de buitenge
wone hulp van Noord-Amerika in het
midden van 1952 eindigt, en dat het
sterlinggebied te beginnen in 1952
zichzelf zal kunnen bedruipen. Voorts
heeft dit land zich bereid verklaard
een prikkel te verschaffen voor de
uitvoer naar het dollargebied en de
productiekosten te verlagen.
Amerika en Canada zijn overeenge
komen, dat aan de exporteurs van
het sterlinggebied de gelegenheid zal
worden gegeven om him afzet op de
Amerikaanse en de Canadese markt
te handhaven en dat de moeilijkhe
den, die deze afzet in de weg staan,
zullen worden verminderd.
nummer bestaat uit zes pagina's.
De Nederlandse oorlogsbodem „Tjerk
Hiddes" vertrok dezer dagen voor een
reis om de wereld uit de Annabaai op
Curasao. Het eindpunt van deze reis is
Nieuwediep.
Besprekingen
Acheson-Bevin-Schuman
De Amerikaanse minister van Buit
Zaken, Acheson, heeft verklaard dat
hij de eerstvolgende drie dagen over-
lee zal Diegen met Bcvin en dat hü
eerstdaags besorekiP"°n zal voeren
met de Franse minister van Buiten
landse Zaken, Scliuman. In goed in
gelichte kringen tp Washington ge
looft men. dat de ministers de alge
mene politieke en economische toe
stand zulle- bespreken.
AMERIKAANSE B-29 NEERGESTORT
Valschermen gingen niet open.
Een B-29 (viegend fort) van de Ame
rikaanse luchtmacht is nabij San Fran
cisco neergestort, nadat een motor in
brand was geraakt. Volgens ooggetui
gen heeft de bemanning getracht zich
met de valschermen in veiligheid te
brengen, doch is slechts een enkel
scherm opengegaan. Twee vliegtuigen
van de kustwacht zijn naar de plaats
van het ongeluk vertrokken. Het aan
tal slachtoffers is nog niet bekend.
TSJOENGKING BRAND WEER.
Vijf personen gearresteerd.
Te Tsjoengking is weer brand uitge
broken. die vier uur duurde en ongeveer
80 huizen in het Zuidelijk deel der stad
In as legde. Vijf personen, verdacht
van brandstichting, ziln gearresteerd.
Koninklijk Paar
ontving deelnemers R.T.C.
RECEPTIE IN PALEIS NOORDEINDE
H. M. de Koningin en Z.K.H. Prins
Bernhard hebben gisteren in het Pa
leis Noordeinde de gedelegeerden ter
R.T.C. tijdens een receptie ontvangen.
Aanwezig waren de voorzitter der
R.T.C., de minister-president dr W.
Drees. de voorzitter der delegatie der
Republiek, de voorzitter der delegatie
van het B.F.O., de voorzitter der Ne
derlandse delegatie, leden en adviseurs
van de republikeinse en B F.O.-delega-
ties, leden der Nederlandse delegatie, de
leden der voorlopige federale regering,
die als adviseurs der Nederlandse dele
gatie optreden, de leden en de secre
taris der Unci, de waarnemers van de
Nederlandse Antillen ter R.T.C.. de
secretaris-generaal en de adjunct-se
cretarissen-generaal der R.T.C.
Nadat de Koningin en de Prins alle
aanwezigen hadden begroet, onderhiel
den H. M. en Z.K H. zich geruime tijd
met minister-president dr Drees, met
leidende figuren uit de verschillende
delegaties en met de leden der Unci.
De Nederlandse ministers en ver
scheidene Indonesische gasten waren
door hun echtgenoten begeleid.
Wordt spoorwegconflict
krachtproef?
(Van onze correspondent te Londen)
In striid met de verwachting is de
jaarlijkse conferentie van het Britse
Vakverbond zonder sensatie verlopen.
De communisten hielden zich muisstil.
Nieuwe taktiek? De bijeenkomst weer
spiegelde de critieke toestand van het
ogenblik waarvoor treffende slagzinnen
nu eenmaal geen oplossing kunnen
brengen De tegenstrubbeling tegen de
loonpolitiek der regering was veel ge
ringer dan het vorige laar.
Het Tuc getuigde daarmede van een
sterk gevoel van verantwoordelijkheid.
Dat betekent echter niet. dat cr in de
naaste toekomst toch geen moeilijk
heden komen, want het blijft smeulen
en broeien in de Engelse Vakbewe
ging. Vandaar, dat de conferentie in
Regering zal voorstellen
vermoedelijk niet aanvaarden
Door een gezaghebbende woordvoer
der van kerkelijke zjjde is te Praag
verklaard, dat de Tsjechoslowaakse
bisschoppen de Staat een uit zeven
punten bestaand vredesaanbod heb
ben gedaan.
In de afgelopen maand is te Trna-
va in Slowakije een geheime bijeen
komst van bisschoppen gehouden,
zulks ter gelegenheid van het wijden
van twee nieuwe bisschoppen; op
deze vergadering werd het voorstel
geformuleerd.
Te Praag is men van mening, al
dus Reuter, dat de aanvaarding door
de regering van de in het memoran
dum vervatte voorwaarden, een ai-
gehele ommekeer in het regerings
beleid ten opzichte van de kerk zou
brengen. Men acht het daarom niet
waarschijnlijk, dat de regering de
voorstellen zal aanvaarden.
In het vredesmemorandum, verklaren
de bisschoppen bereid te zijn trouw aan
de staat te zweren onder de voorwaar
den van de bestaande regeling tussen
de Staat en het Vatlcaan, en onder het
beding, dat de regering haar aanvallen
op de kerk stopzet, godsdienstvrijneid
garandeert en het Pauselijk gezag In
kerkelijke zaken erkent.
De bisschoppen zeggen voorts, dat zij
in „onbeihagelijke" omstandigheden
hebben vergaderd, omdat zy bezorgd
waren over de „schismatieke" en door
de regering geïnspireerde „katholieke
actie" en verantwoordelyk gesteld wer
den voor de gespannen betrekkingen
tussen kerk en Staat.
Behalve aartsbisschop Beran en de
oude bisschop van Hradec Kralove, die
de reis naar Slowakye niet kon onder
nemen, waren alle bisschoppen aanwe-
„Arbeid gaat boven alles"
Theodor Heuss, de 67-jarige leider
van de (liberale) vrije democratische
party, is gisteren te Bonn tot eerste
president van West-Duitsland geko
zen.
416 van de 804 leden der boide ka-
Prof. Theodor Heuss
mers van het West-Duitse parlement
kozen met hem de eerste Duitse pre
sident, sinds Hitler dit ambt, dat het
laatst door veldmaarschalk Von Hin
denburg bekleed was, afschafte.
Heuss heeft het presidentschap aan
vaard.
Bij de eerste stemming, waarby Heuss
377 stemmen behaalde, de sociaal-de
mocraat Schumacher 311 en de links
katholiek Amelunxen 28, kon Heuss
niet de vereiste absolute meerderheid
behalen. Er waren 76 onthoudingen en
2 ongeldige stemmen. 6 9temmen wer
den uitgebracht op Schlange-Schönin-
gen, een op Karl Arnold, een op Josef
Mliller en een op Alfred Loritz.
De overwinning behaalde Heuss bij
de tweede stemming, waarbij 800 par
lementsleden hun stem uitbrachten.
Het aantal onthoudingen was tot 37
gedaald en dat der ongeldige stemmen
tot 3 gestegen Dr Schlange-Schönin-
gen, die niet officieel candldaat gesteld
was. ontving ditmaal 2 stemmen. Drje
parlementsleden, die de eerste maal ge
stemd hadden, verlieten voor de tweede
stemming de zaal.
Dr Heuss, die steeds na de parle
mentsverkiezingen door de machtige
Christen-Demoncratische Party van dr
Adenauer voor 't presidentschap is ge
steund. stemde als afgevaardigde van
de liberaal-democraten in de Rijksdag
ln 1933 voor de wet. die Hitier aan de
macht bracht. Later werd hii door de
Gestapo verhoord. Hij is echter nooit
gearresteerd, ofschoon zijn boek .Hit
ler's weg" door de Nazi's in het open
baar verbrand is.
Na de eedsaflegging verklaarde Presi
dent. Heuss dat. hii „genoeg had van de
elleboog-politiek. De post, waartoe ik
ben geroepen is er eeen, waarby men de
ellebogen moet gebruiken. 7ij is boven
do politieke striid verheven". ..Ik hoop.
dat wil in zullen slaven de Duitse
eenheid uit de huidige rhaoc te voor
schijn te brengen", zo zeide hU
Hij gewaagde van het „lot van Ber
lijn, dat mij na aan het hart ligt.
daar ik mijn halve leven in deze stad
heb doorgebracht".
„Het lot van Berlijn is met West-
Duitsland verbonden", zo zeldc hij.
„doch wij moeten niet vergeten, dat
het lot van geheel Duitsland met
Berlyn verbonden is. Oost-Duitsland
is niet alleen een reusachtig aardap
pelland, bet is het thuisland van
Duitse mensen. Het is Duitse grond,
die wij niet kunnen afstaan".
Dr Heuss verklaarde, dat Duitsland
Europa nodig heeft, doch dat Europa
Duitsland evenmin kan missen. „Wy
staan voor de grote taak een nieuw
nationaal gevoel te scheppen. Wjj
willen geen centralisme. Het natio-
naal-socialisme heeft ons getoond,
waartoe dit leidt. De Lander behoren
ieder hun eigen leven te leiden, doch
niet hun eigen leren afzonderiyk. Wij
willen geen gestandaardiseerde Duit
sers".
„Mij bewust van myn verantwoorde
lijkheid aanvaard ik dit ambt en hier
door stel ik het en onze gemeenschap
pelijke arbeid boven alles", zo besloot
de president.
Buiten het glazen parlementsgebouw
stonden honderden Duitsers langs de
Rynoever en luisterden door luidsprekers
naar de verkiezing.
HEUSS: DE DEMOCRATISCHE
HINDENBURG.
Prof. Theodor Heuss, is een van de
weinige mannen, die in de Bondsdag,
waar de party tegenstellingen scherp-
getrokken zyn, vrywel ieders respect
genieten. De enige smet is het feit. dat
hij. gelyk gezegd, zyn stem uitbracht
voor de volmachtwet die Hitier aan de
macht bracht.
Gedurende de laatste verkiezingscam
pagne verwierf de 67-jarige Heuss, die
door sommige van zijn tegenstanders
„een democratische Hindenburg" wordt
genoemd, aanzien, doordat hjj de enige
partyleider was, die zyn redevoeringen
niet doorspekte met een luidruchtig
nationalisme.
De president pleegt precies te 7 uur
od te staan en gaat zelden voor 1 uur
des nachts naar bed Hü spreekt ge-
makkeiyk en maakt voor zy*n redevoe
ringen «lechts enkele korte aan'^ken'n-
gen. Hy was een hartetochteliik sisra-
renroker. doch de dokter heeft zijn
rantsoen verkleind tot twee of drie
sigaretten per dag Heuss Is ook jour
nalist en onderwyzer geweest.
zig. Beran had medegedeeld, dat hy in
zyn paleis te Praag „geïnterneerd"
was.
Het memorandum bevat de waar
schuwing, dat de positie voor de rege
ring zeer moeilyk zou worden, als zy
wetten zou invoeren, die de kerk niet
kan aanvaarden. Het verlangt ook,
dat de regering de „Katholieke actie"
niet langer zal steunen.
De bisschoppen verlangen, zo resu
meert men hier het memorandum,
dat de regering van een groot deel
barer aangekondigde politiek terug
komt,
De bisschoppen protesteren tegen de
benoeming van regeringsagenten in
consistoria. omdat naar hun mening de
vrye godsdienstuitoefening hierdoor
wordt belemmerd.
Verder-eisen de bisschoppen, dat „aan
de interventie in het onderwijs aan
toekomstige katholieke geestelyken of
lekenreligieuzen, waardoor de rechten
der kerk worden geschonden," een ein
de komt.
Zij protesteren tegen de „sluiting van
kerkeiyke scholen, de requisitie van
kerk- en kloostergebouwen en tegen
alle stappen, die de godsdienstvryheid
beperken."
In hun memorandum verklaren de
bisschoppen, dat de voorbereiding van
de regering tot het uitvaardigen van
een wet. waarbij de staat het beheer
over alle kerken overneemt, „volko
men unilateraal en onaanvaardbaar
als een equivalent voor de geconfis-
keerde kerkelijke eigendommen" is.
De bisschoppen „protesteren tegen
de beschuldigingen, dat zij in dienst
van het kapitalisme staan en tegen
standers zijn van de verrichtingen
van het volk en de sociale vooruit
gang van onze tyd."
hoofdzaak een moraliserend karakter
droeg. Attlce deelde wijze lessen uit,
nog eens herhalende, dat alleen die
loonsverhogingen door de beugel kun
nen. die gerechtvaardigd worden doo~
een overeenkomstige vergroting der
productie.
Hij leede de vinger od een misstand,
n.l. kleingeestigheid in verschillende
bonden, waar de beter betaalden er zich
tegen verzetten, dat de minst gesala
rieerde groepen looncorrecties ontvan
gen. omdat ze de eenmaal bestaande ver
schillen tussen geschoolde en onge
schoolde arbeid onder alle omstandte-
heden wensen te handhaven. Naarmate
de sociale rechtvaardigheid groter wordt,
dienen de arbeiders zich bewust te wor
den van een hogere sociale verplichting.
Velen zitten nog vastgeroest ln het ver
leden. Ook voor de Vakbeweging geldt
nu dat het algemeen belang vóór het
groepsbelang gaat!
HET BRILLENSCHANDAAL
Attlee hekelde in zijn moraliseren
de speech ook het misbruik, dat er
van sommige sociale voorzieningen
wordt gemaakt.
Had hii daarbij het brillenschandaal
in gedachten?
Vier millioen mensen hebben een
bril aangevraagd, maar velen blijken
het alleen maar te hebben gedaan,
omdat het niets kost. Deeencn. die
werkeliik een bril nodig hebben, spe
ciaal kinderen, moeten nu een half
jaar en langer wachten.
Anderen profiteren van ziektegeld en
gaan stiekum een weekje op het land
werken En zo is er meer. dat correctie
behoeft.
Nu Bevin en Cripps in Washington
zijn. kon Attlee het verlossende woord.
Indien hij het al mocht hebben, niet
spreken, evenmin als iemand anders in
Bridlingt-on. Bovendien heeft het Tuc
alleen maar een adviserende functie.
nmdat de bonden volkomen zelfstandig
zijn. De meeste vraagstukken zijn dan
ook in de lucht blijven zweven zoals b.v.
de stakingen; illegale acties wordendoor
het arbitragevoorschrift ln de hand ge
werkt.
Maar wat moet er- gebeuren, indien
de a-leiders de ultslar van de bemid
deling niet accepteren? Dat is op het
moment de brandende vraag bij do
spoorwegen, nu het tribunaal de loon
eisen heeft verworpen. Staan wc voor
een werkelijke krachtproef? Het ver
lies van vier millioen Dond in het eer
ste jaar der transportnationaliscring
kwam tijdens de conferentie als een
koude douche. Het vooruitzicht voor
het lonende iaar is zelfs noe slechter,
al geven sommigen de schuld aan de
te hoge compensatie voor de oude
maatschapniien, welke volgens een ge
flatteerde koers zou zijn berekend.
ARBEIDERS ZIJN LOYAAL.
De grote troefkaart van de Tuc-lei-
ders ls. dat dank zij hun inspanningen
de dingen er niet slechter od geworden
zyn. Men is er trots op. dat de com
munisten in het huidige bestel oractisch
Teen schijn van kans hebben Het Tuc
zal nooit een Franse CGT worden.
Het nieuwe bestuur van het vakver
bond telt zelfs helemaal geen commu
nist. iets dat tot voor kort heel gewoon
was. Bridlington bewees eens te meer,
dat men de eigen aanhangers goed in
de hand heeft!
RICHARD STRAUSS TE MÜN^HEN
GECREMEERD.
„Vreugdevolle uren aan de mensheid
gegeven".
Het stoffelijk overschot van Richard
Strauss is gisteren na een plechtigheid,
welke door familieleden van de over
ledene officiële Dersonen en vrienden en
bewonderaars werd bijgewoond te Mün-
chen. gecremeerd.
Gespeeld werden het laatste deel van
Beethovens „Erolca" en het terzet van
Strauss' ..Rosenkavalier", In het cre
matorium waren ongeveer 60 kransen
neergelegd
De Beierse premier, dr Hans Ehard.
zei: „Wij zijn vol bewondering wanneer
wij naar de grote werken van man
die zoveel vreugde»*»Ue ur*n aan de
mensen in de eehelë wereld heeft ge
geven. luisteren
De as van de overledene zal volgens
ziin eigen wens in de tuin van zijn vil
la te Garmisch-Partenkirchen waar
Strauss ln de afgelopen 25 jaar heeft
gewoond, worden begraven.
Bij een paardensportfestiin te Twlnken-
ham (Engeland) was ook een nummer
voor Jeugdige ruiters op ponnies Kleine
Barry Minty vond het eigenlijk hele
maal geen festijn. Alleen gekleed in een
broekie, met een angstige uitdrukking
op het gezicht reed hij voor de lury.
Onze verliezen
sedert „Staakt het vuren"
Naar Aneta van welingelichte
zyde vernam, bedragen de Neder
landse verliezen sedert het van
kracht worden van de order tot
het staken der vyandelijkheden
tot 12 dezer. 14 uur: op Java 18
doden, 52 gewonden, 2 vermisten;
op Sumatra 1 dode en 5 gewonden
en ln Zuld-Borneo 2 doden en
4 gewonden.
