Republikeinse visie op
financieël-economische kwesties
Wat de Leidse Raad Maandag a.s,
zal behandelen
Een R.K. Ambachtsschool thans
voorgesteld
Met een enkel woord
DINSDAG 23 AUGUSTUS
l
Voor nationalisatie der
Javase Bank
„Omtrent de schuldcnregeling tus
sen Nederland eri Indonesië zullen wtj
niet zoveel moeilijkheden hebben in
dien Nederland tenminste zich er voor
wacht voor de rezelincr der schulden
waarborgen te stellen, die wil met het
oog cd onze souvereiniteit niet kunnen
aanvaarden," aldus verklaarde een
economisch deskundige van de Repu
blikeinse delegatie.
„De formuleringen, die men in Neder
landse kringen van deze waarborgen
soms hoort, maken ons wel eens onge
rust Wii krijgen n.l, soms de indruk,
dat Nederland als het ware de neiging
heeft ons voor te schrijven, welke fl-
nancieel-economische politiek wij moe
ten gaan volgen". Als voorbeeld wees
deze zegsman op het Contract-Fox.
In kringen van de Republikeinse dele
gatie staat men op het standpunt, dat
het Contract-Fox geen onderwerp kan
zijn voor de R.T.C.. Het is een zuiver-
interne Indonesische aangelegenheid.
Wel zal de Republikeinse delegatie dit
punt bespreken met de BJF.O.
.Een andere moeilijkheid vormt vol
gens dez-e deskundiee de oosit-ie van de
Javase Bank. In Republikeinse kringen
staat men nationalisatie van de bank
voor. Men is bereid dit niet- plotseling
te doen. maar met een bepaalde over
gangsperiode. Gedurende die periode
moet echter uitgesloten ziin. dat de bank
een eigen politiek voert onafhankelijk
van de financiële politiek der regering.
Voorts wees de zegsman er op. dat
de bestaande Nederlandse economi
sche organen volledig hun werkzaam
heid zullen kunnen blijven verrichten,
voor zover deze on particulier initia
tief steunen, „Indonesië kan voor Ne
derland. weer een belangrijke bron
van dollarinkomsten worden. In zover
re heeft Nederland in Indonesië grote
mogelijkheden. Wanneer wij er on
verhoopt niet in zouden slagen tot
samenwerking te komen, dan betekent
dit voor Nederland een onherstelbaar
slag."
Voor Indonesië geldt dit niet in de
zelfde mate. aangezien wii nog andere
mogelijkheden hebben, met aiame de
hulp van de Internationale Herstelbank
en andere dergelijke lichamen. ,.In ver
band hiermede werd gewezen naar het
economisch rapport van president Tru
man aan het congres, waarin als pro-
Valse bankbiljetten van
100.- in omloop
Het hoofd van het. Bureau Criminele
Voorlichting van het Ministerie van
Justitie te Den Haag. vestigt er de aan
dacht op, dat valse Nederlandse bank
biljetten van f. 100.— in omloop zijn.
De algemene indruk van deze biljetten
is bedriegelijk. Het papier is wat slap
per en vertoont over het gehele biljet
gelijkvormige stippen, al of niet ge
kleurd. De bruine kleur is vooral bij de
woorden „honderd gulden" iets te licht
van tint. De letters van de tekst van
de strafbepaling zijn volgelopen of be
schadigd,
Bij „Betaalt aan toonder" zijn de B.
en R. vervormd.
Bij aantreffen van een dergelijk bil
jet wordt verzocht zich onmiddellijk
met de plaatselijke politie te verstaan,
teneinde de identiteit van de aanbieder
zo spoedig mogelijk te kunnen vaststel
len.
HAND VERBRIJZELD DOOR
KANTELENDE MACHINE.
Gisteren waren enkele arbeiders van
de expediteur Sluiters uit Vlaardinger-
ambacht bezig een drukmachine die
vervoerd moest worden van Rijswijk
naar Oversohle, op een vrachtauto te
takelen. Door onbekende ooi-zaak ls de
machine (2300 kilo) gekanteld, waar
door de heer G. Hinterding uit Over-
schie met zijn hand bekneld raakte tus
sen de machine en een muur.
De hand werd gedeeltelijk verbrijzeld
en de onbboden geneesheer adhtte over
brenging naar het ziekenhuis Antonius-
heve te Voorburg noodzakelijk.
RICHARD STRAUSS
GAAT GOED VOORUIT.
Riohard Strauss, die zeer ernstig ziek
was tengevolge van een hartaanval,
hoopt spoedig de orchestra tie van de
kinderopera, die hij aan het schrijven
is voort te zetten. De 85-jarige toon
dichter gaat goed vooruit en zijn tem
peratuur is normaal, adus de behande
lende geneesheer.
MEVR. SMITT-AVIS PARTICULIER
SECRETARESSE VAN DE KONINGIN
In verband met het aan mej. mr H.
A. Sneller op haar verzoek verleend
eervol ontslag is met ingang van 1 Oct,
as. tot particulier secretaresse van
H.M. de Koningin benoemd mevrouw
N. Smitt-Avls te Blaricum, thans twee
de secretaresse van de Oecumenische
Raad van Kerken in Nederland.
grammapunt wordt ontvouwd een dol-
larsteun aan economisch minder ont
wikkelde gebieden. Het ligt echter voor
de hand. dat deze hulpbronnen langza
mer inwerking komen en wii daarom van
Nederlandse hulp. vooral wat betreft uit
rusting en technische krachten gaarne
«rebruik zullen maken. Wij hopen slechts
dat men van Net erlandse ziide dit niet
uit overwegingen van sentiment of po
litiek onmogelijk maakt."
Over de oplossing van de politieke
problemen was de zegsman vrii ontimis-
tisch gestemd. Ten aanzien van Nieuw-
Guinea verklaarde hij: „Indien op deze
Conferentie eenstemmig zou worden
vastgesteld, dat Nieuw-Guinea een in-*
tegrerend deel van Indonesië is en zal
blijven, dan valt ons over de practische
bestuursregeling en alle daarmede sa
menhangende kwesties gemakkelijk te
oraten."
Geef ook Uw leven weer kleur!
Jaag die Rheumatlsche Pijnen uit Uw
leden. o
'n Leven met Rheumatische Pijnen
mag eigenlijk geen leven genoemd wor
den. Dat is lijden voor en na en lijden
van de ergste soort. Maak een einde
aan die rampzalige pijnen; jaag ze uit
Uw leden. Met Kruschen Salts. Iedere
morgen die kleine dosis drijft alle pijn-
venvekkende afvalstoffen uit Uw bloed.
Dat komt omdat Kruschen de activiteit
van Uw bloedzuiverende organen op
wekt tot jeugdige werking en die, waar
ze door de jaren of door omstandig
heden verzwakt of verslapt zijn, voor
ziet van nieuwe energie. De zes mine
rale zouten van Kruschen zijn de
zuiverste natuurproducten, ieder voor
zich nodig voor Uw organen, om af
doend en regelmatig te functionneren.
Helpt Uw organen een handje. Met
Krusohen. Ge plukt er zelf de vruchten
van in de vorm van nieuwe levens
vreugd, van een opgewekt, veerkrachtig
en levenslustig gestel. Kruschen is ver
krijgbaar bij alle Apothekers en Dro
gisten,
(Advertentie)
Zelfbestuur als wapen tegen
communisme
RODEN IN WERKELIJKHEID
ANTI-NATIONALISTISCH.
De „New York Herald Tribune"
doet een beroep op de Westerse de
mocratieën „zichzelf voorvechters te
noemen van het zelfbestuur in Azië".
„De Ver. Staten en andere Wester
se mogendheden moeten er zoveel
mogelijk de nadruk op leggen, dat de
Westerse landen vrijheid aan de
Aziaten verleend hebben en dat succes
van de communisten aldaar het her
stel van de buitenlandse overheersing
betekent.
Het communisme zou een slechtere
vorm van explotatie van de Aziaten
betekenen dan zij ooit in het'koloniale
tijdperk ondervonden en op die moge
lijkheid moet bij Iedere voorkomende
gelegenheid de nadruk gelegd worden".
De wens van de Aziaten tot zelfbe
stuur zou dus „als wapen tegen het
communisme gebruikt kunnen wor
den".
Het blad wijst op de vrijheid, die men
op de Philippijnen, in India. Pakistan,
Birma en op Ceylon verkregen heeft,
en op hetgeen Indo-China en Indone
sië te verwachten hebben, dat „niets
minder dan zelfbestuur is".
Tot nu toe is door de Westerse mo
gendheden weinig gebruik gemaakt
van de enorme kracht van het natio
nalisme in Azië. De roden konden
zich tijdelijk voordoen als nationalis
ten en hebben aldus gebruik gemaakt
van een streven, waar zij in werkelijk
heid tegen zijn.
Dit konden zij, omdat enige politieke
groepen in Europa de ij dele hoop koes
terden, dat het oude koloniale systeem
zou kunnen herleven. Deze hoop had
nooit enige werkelijke achtergrond, het
geen thans erkend wordt aldus het
blad.
verfris
U dan
met
(Adv.)
BRAND IN GOEDERENWAGON.
Vanmorgen om halfaoht ontstond
door het warm lopen van een pot brand
in een wa.gon van een goederentrein,
die op weg was van Dieren naar Zut-
phen.
De lading, bestaande uit balen lom
pen, ging grotendeels verloren en d#e
betreffende wagon werd zo goed ais
vernield.
LUIT,-GENERAAL BUURMAN VAN
VREEDEN OP INSPECTIEBEZOEK.
De Legercommandant, Luit.-Gene-
raal Buurman van Vreeden is gisteren
naar Bandjermassin vertrokken voor
een kort insnectiebezoek en zal van
daag in Batavia terugkeren.
Algehele overeenstemming
te Medan
VERTROUWEN IN
„STAAKT HET VUREN".
De locale gemengde commissie te
Medan heeft Zondagochtend voor de
eerste maal vergaderd. De voorzitter
van de locale gemengde commissie te
Medan, Luitenant-Commander Y. Alex
ander van de Amerikaanse Marine, ver
klaarde, dat de besprekingen in een zeer
vertrouwelijke sfeer werden gevoerd.
Hij was vol vertrouwen, dat het
„staakt het vuren" in liet gebied, res
sorterende onder de Medanse com
missie (Sumatera Timur en Atjch)
geen moeilijkheden zal opleveren. Op
alle punten, die werden behandeld,
werd algehele overeenstemming be
reikt.
Inmiddels zullen de Republikeinse
vertegenwoordigers en de Unei-wa.arne-
mers contact opnemen met de op Suma
tera Timur aanwezige T.N.I.-eenheden.
Kolonel HidayaC is in Medan terug
gekeerd na edn tweedaags bezoek aan
Sibolga, v/aar hij verschillende com
mandanten heeft ontmoet.
Hidayat verklaarde, dat de samen
werking niets te wensen overliet. Van
Nederlandse zyde werd alle mogelijke
medewerking ontvangen, vooral wat
betreft de verbindingen.
Zondag is Hidayat naar Bukittinggi
geweest voor het opnemen van contact
met de Republikeinse commandanten
aldaar.
Mij. tot financiering van
Indonesie's herstel
H.V.K. TOT OPRICHTING
GEMACHTIGD.
Bedrijfskapitaal 3(H) millioen gulden.
De H.V.K. is thans bij besluit ge
machtigd tot het in leven roepen van
de Nederlands-Indonesische Maat
schappij tot Financiering van het her
stel van Indonesië N.V. Het bedrijfs
kapitaal zal 308 millioen gulden (Lid.
Crt.) bedragen, verdeeld in 50.080 pri
oriteitsaandelen A van elk f. 1000,
waarvan de helft uitsluitend ge
plaatst zal kunnen worden bij en ten
name van de Nederlandse Staat en
de helft ten name van Indonesië,
200.000 gewone aandelen B van elk
f. 1000 en 50.0*00 preferente aandelen
C van elk f. 1000.
Alle aandelen A zijn reeds geplaatst
en volgestort. De uitgifte van de ove
rige aandelen zal geschieden door de
directie tegen een nader vast te stel
len koers, welké niet beneden pari mag
zijn.
De door de Staat der Nederlanden
verrichte volstorting van de aandelen A
isgeschied door middel van het ver
lenen van een credlet ten behoeve van
de vennootschap op een bij de schat
kist geopende speciale rekening ten be
drage van de tegenwaarde in Neder
landse valuta van het bedrag der deel
neming. De directie van de nieuw op
gerichte maatschappij bestaat uit twee
directeuren en indien de Koning
zulks besluit een president-directeur.
Zij zullen worden benoemd door de
algemene vergadering van aandeelhou
ders. Een directeur zal worden gekozen
uit een voordracht, opgesteld door de
Nederlandse Minister van Financiën en
één uit een voordracht, opgesteld door
de Gouverneur-Generaal van Indone
sië,
Voorts zullen nog worden opgericht
een Raad van Toezicht en een Com
missie van Advies.
FAMILIEBERICHTEN ONTLEEND
AAN ANDERE BLADEN.
Bevallen: Llpmann-van der Venn, z., Den
Haag; Vos-Versteeg, z., Zeist.
Gehuwd: J. A. van Haaften en C. A.
Schagen, Den Haag; J, R, van Wuliften
Palthe en N. Kreeft, Balikpapan.
Overleden: J, C. de Zwaan, m., 35 Jaar,
Den Haag; H, A. Hautzsch-van Albada,
v.. 60 jaar, Den Haag; F. S. C, van Voorst
Vader-Metzlar» v., Den Haag; A. van Dee-
len, m., 72 Jaar, Voorburg; J. Labruyére,
m,, 73 jaar, Den Haag; H. Beens, m., 67
jaar, Enschedé; G. C. S. Reeser, m., 70
jaar, A'dam; J. Smid, m., 73 Jaar, R'dam;
A. J. Holmberg de Beckfelt-van Ooster
zee, v.. 70 Jaar, Den Haag; H. P. v, d. Wal.
m 66 jaar, R'dam; C. van der Kloot, m.,
74 Jaar, Hlllegersberg.
Een nieuw woonwagenkamp
BINNENLAND
Het bedevaartplaatsje Kevelaar ln
het Rijnland staat bij de Nederlandse
bedevaartverenigingen weder ln bijzondere
gunst. Maria van Kevelaar telt blijkbaar
ln ons land nog tienduizenden vereerders
Dat bleek de laatste Zondagen, toen bul
ten de Duitse processies uit het Rijnland
zeker tien Nederlandse processies aan
wezig waren met gemiddeld 300 tot 400
processlegangers uit Amsterdam, Nijme
gen. Zeeland en het Maas en Waal ge
bied.
Te Doetlnchem ls gistermorgen door
dr W. C. Groeneveld Meyer, directeur-
generaal van de afdeling Middenstands
zaken van het Dep. van Economische
Zaken de internationale bakkerstentoon
stelling „Dobato". die tot en met 28
Augustus aldaar gehouden wordt, geopend.
Gisteren vierde graaf J. H. F. du
Monceau, die Jarenlang opperceremonle-
meester was van Prinses Wilhelmina, zijn
90ste verjaardag HIJ woont sedert 25 Jaar
met zijn echtgenote op het landgoed
„Dennebroek" op de grens van Barneveld
en Lunteren. Ter gelegenheid van deze
verjaardag kwam o.a. H.K.H. Prinses Wil
helmina hem gelukwensen.
Te Wijk aan Zee ls het 3-Jarlg jon
getje F. M, uit Beverwijk van een muurtje
van nauwelijks een meter hoogte gevallen.
Het kwam op zijn hoofdje terecht, brak
een halswervel en was op slag dood.
Op de Hemweg in de bocht bl| de
aanlegsteiger van de Velzer pont slipte
een sportwagen, botste tegen een paaltje
en sloeg over de kop. De 50-Jarlge be
stuurder en de naast hem gezeten dame
liepen een hersenschudding op en enkele
fracturen Zij zijn ln het Wllbelmlnagast-
huis te Amsterdam opgenomen.
Gistermiddag ls de 14-jarlge scholier
Henk van Drunen te Rotterdam, bij het
zwemmen verdronken.
Gisteravond is per KLM-lljntoestel
mr A. Spits, Nederlands gedelegeerde bij de
Ver, Naties naar New York vertrokken.
BUITENLAND
Het personeel van de „Compagnie
internationale des wagons-llts,, heeft met
1712 tegen 279 stemmen besloten de sta
king voort te zetten,
Meer dan 80 000 mijnwerkers kunnen
In Yorkshire en Lancashire tengevolge van
de staking van enkele honderden mijn-
llftmachlnisten niet aan het werk gaan.
In het gebied van Terrebonne, onge
veer 30 km ten Noorden van Montreal ln
Canada, ls een bosbrand uitgebroken. Het
vuur bereikte een munitledeDot van
„ondeugdelijke" luchtdoelprojectielen.
Honderden granaten ontploften en
scherven vlogen rond. De vlammenzee
bereikte een breedte van ongeveer 30 km.
Het Britse militaire bestuur heeft de
ontmanteling bevolen van de fabriek van
synthetische benzine ..Ruhroel" te Bot
trop, ln het Ruhrgebied De ontmantelde
fabriek zal als herstelbetaling worden toe
gewezen, Zi1 komt voor op de lijst der ver
boden Industrieën.
De raad van vier voor Oostenrijk
heeft vandaag opdracht gegeven de uit
gave van het blad „Berichte und Infor-
matlonen" stop te zetten.
Het weekblad werd cedlrlgeerd en uit
gegeven door Herbert Kraus de leider van
de nartlj van onafhankelliken.
In een brief aan de Oostenrijkse kan-
selarll geeft de raad ondracht de uitgave
van het blad voor de tijd van twee maan
den te verbieden, wegens het publiceren
van Nazi artikelen en bet propageren van
de ..Pan-Germaanse" idee.
Het weekhlaa werd reeds eenmaal door
de raad van vier gewaarschuwd. (U.P.).
Albanië heeft ln een protestnota
Joegoslavië beschuldigd van provocaties
aan de grens en geëist, dat „voor eens
en altijd een einde wordt gemaakt aan
deze opzettelijke vijandige daden".
Te Hamburg ls het proces begonnen
tegen de 61-Jarige Duitse veldmaarschalk
Von Mansteln, die wordt beschuldigd van
17 soorten oorlogsmisdaden, begaan ln de
Jongste wereldoorlog.
Tijdens een voorstelling ln de Britse
sector van Berlijn, waarbij vier koord
dansers en -danseressen toeren volbrachten
op een touw, gespannen tussen de spitsen
van twee gedeeltelijk verwoeste torens,
welke tijdens de oorlog werden gebruikt
voor het signaleren van naderende ge
allieerde vliegtuigen, viel een negentien-
Jarig meisje van een hoogte van zestig
meter omlaag. Zij werd ernstig gewond. De
drie andere artlsten. die door de val van
hun vrouwelijke collega het evenwicht
verloren, wisten zich aan het touw te
blijven vasthouden, totdat de brandweer
met ladders hulp bracht.
Bijna 500 dorpen in India staan on
der water als gevolg van overstromingen
na hevige regens. Aanzienlijke schade aan
bezittingen en gewassen wordt gemeld.
Amerikaanse oorlogsschepen zullen
spoedig een bezoek brengen aan Spanje.
De Amerikaanse kruiser Columbus zou een
tocht van twee weken maken en deel
nemen aan oefeningen ln de Middellandse
Zee.
De beroemde violist Jehudl Menuhin
ls met zijn vrouw per vliegtuig uit New
York naar Lausanne vertrokken om met
het Weens Philharmonisch Orkest het
Concerto van Brahms voor de gramofoon-
Slaat te vertolken. Na concerten in
ctober zal de vlolist in de Ver. Staten
Ztlrich en Berlijn zal hij naar Londen gaan
waar h(| twee concerten zal geven. In
terug zijn.
Naar aanleiding van het verzoek van
het bestuur yan de Stichting R.K. Am
bachtsschool „Don Bosco" om de wen
selijkheid en noodzakelijkheid van een
Katholieke Ambachtsschool te Leiden
als streetóbelang te willen erkennen en
verklaren, en medewerking tè verlenen
tob oprichting van zulk een school,
brengen B. en W, in herinnering, dat
de Raad op 27 October 1947 op een ge
lijk verzoek van dat bestuur afwijzend
heeft beschikt.
Uitvoerig wordt nog eens geschetst
waarom de meerderheid van B. en W.
destijds ook tegen inwilliging was, erop
neerkomend, dat de bestaande sohool
ihet aantal leerlingen wel kon verwer
ken.
Maar de omstandigheden veranderen
In 1948 bedroeg het totaal-getal am
bachtsschool-leerlingen 50.000, de Leid
se school had 574 leerlingen, waarvan
nog slechts 205 uit Leiden. Gerekend
naar de landelijke norm en naar het
getal inwoners onzer gemeente zouden
in 1948 echter ten minste 450 Leidse
leerlingen de ambachtsschool hebben
-moeten bezoeken. Deze teruggang van
het getal Leidse leerlingen is moeilijk
te verklaren, vooral als men ziet, dat
de bevolking van onze stad in dat tien
jarige tijdperk belangrijk is toegeno
men, en weet, dat tegenover deze da
ling niet staat een enigszins belangrijke
stijging van het getal leerlingen van
het V.H.M.O. en U.L.O.
B. en W. achten het waarschijnlijk,
dat deze daling een gevolg ts van de
omstandigheid, dat de Leidse ouders
en vooral degenen onder hen, die in
moeilijke financiële omstandigheden
verkeren en veelal nog min of meer
vastgeroest blijven in van vroegere ge
slachten overgenomen levensopvattin
gen. gemakkelijker dan zulks met de
ouders elders het geval is voor de ver
leiding bezwijken om voor hun kinde
ren een of ander niet moeilijk te ver
krijgen en redelijk betaalde betrekking
aan te nemen.
Het behoeft h.l, geen uitvoerig be
toog, dat dit voor onze stad zeer be
denkelijk is. Niet alleen toch, dat voor
de bestaande industrieën en ambachten
het gevaar dreigt, dat er een belangrijk
tekort aan goed geschoolde werkkrach
ten zal ontstaan, ook bedenkelijk is dit
rvoor de vestiging van nieuwe industriële
ondernemingen in onze gemeente. Im
mers al heeft men een gebouw en al
beschikt men over de nodige geldmid
delen. zonder een vcidoend aantal -ge
schoolde werkkrachten kan geen enkele
industrie worden opgezet.
Het moet dan ook als een belang van
de eerste orde worden gezien in deze
fatale gesteldheid van onze bevolking
verandering te brei.gen. Gelukkig is
>men hiermede reeds bezig; in dit ver
band wijzen B, en W, op de komende
tentoonstelling irDe Mens en zijn Ar
beid" en op het vaste voornemen van
het bestuur van de Sichting, welke deze
tentoonstelling organiseert, om, ook na
afloop van die tentoonstelling, krachtig
actie te blijven voeren voor een goede
en doelmatige vakopleiding. Van nog
meer belang voor de toeneming van
het getal ambachtsschool-leerlingen is,
dat als zeker mag worden aangenomen,
dat het verplichte 8e leerjaar met in
gang van 1 Januari 1950 zal herleven,
En als men nu weet, dat bij de op
schorting van het verplichte 8e leer
jaar het getal aangemelde leerlingen
dei- Ambachtsschool alhier met niet
minder dan 30% terugliep, dan is het
duidelijk, dat de wederinvoering van
het verplichte 8e leerjaar een belang
rijke stijging van het getal leerlingen
der Amoaohtsschool ten gevolge zal
hebben. Verder zal door hec verolnaen
aan deze school van opleidingen voor
bakkers, banketbakkers, schoenmakers
en kleermakers het getal leerlingen niet
onaanzienlijk toenemen.
Rekening houdende met deze nieuw
optredende factoren zien B. en W, d<
toekomstige bezetting van de Am
bachtsschool als volgt:
Het getal leerlingen bedraagt thans
pl.m. 620. De stijging van. 't getal leer
lingen, welke o.m, zal worden veroor
zaakt door de herleving van het ver
plichte 8e leerjaar in 1950 schatten zij
op pl.m. 150. De toeneming van het
getal leerlingen, als gevolg van het
verbinden aan de school van bovenge
noemde opleidingen, ramen zij op ten
minste 100. Totaal pijn, 870.
Wel is waar zal de Leidse school door
de stichting van ambachtsscholen te
Katwijk en Alphen leerlingen verliezen,
maar dit verlies, dat vooncplg zeer ge
ring zal zijn, wordt door B. en W., na
ingewonnen inf onna ties bij de Inspec
teur van het N.O., op den duur, wan
neer die scholen volledig zullen werken,
toch op niet meer dan ten hoogste 50
leerlingen geschat. Naar hun mening
mag dus wel als vaststaande worden
aangenomen, dat de Leidse school bin
nen afzienbare tijd ernstig gebrek aan
plaatsruimte zal krijgen. Hierop wijst
ook, dat bij het bestuur der Ambachts
school reeds enige jaren lang het voor
nemen tiestaat om tot uitbreiding der
school te geraken. Daarbij komt nog,
dat ook al zou de sohool hetgeen
niet het geval is wel voldoende
plaatsruimte bieden, binnen korte tijd
het getal leerlingen, dat door de Mi
nister van O.K.W, als het absolute
maximum voor 'n ambachtsschool wordt
beschouwd, n.l. dat van 700, zou worden
overschreden. In dit verband vermelden
B. en W. nog, dat de Inspectie van het
Nijverheidsonderwijs van mening is,
dat het maximum-getal léerlingen van
een ambachtsschool eigenlijk nog lager
behoort te zijn, dan het door de Minis
ter aangenomen maximum. De visie
van B. en W. op de toekomstige ontwik
keling van de Ambachtsschool leidt der
halve tot de conclusie, dat, gezien de
evengenoemde nieuwe factoren, stich
ting van een tweede ambachtsschool in
de naaste toekomst nodig is.
Thans terugkomende op het verzoek
van de Stichting „Don Bosco" merken
B. en W. op, dat een R.K. Ambachts
school naar verwachting de eerste ja
ren zeker 250 leerlingen zal teilen en
dat dit getal na enige tijd zal stijgen
tot ten minste 350.
Vanzelfsprekend moet er op worden
gerekend, dat de Leidse school, na de
stichting van een R.K. school, in de
toekomst weinig R.K. leerlingen zal
trekken, maar dit verlies zal h.i. toen
niet zodanige afmetingen aannemen,
dat voor onderbezetting van de be
staande sohool zou moeten worden ge
vreesd. Het huidige aantal RK. leerlin
gen der Ambachtsschool is nog beneaen
ae 200.
Op grond van het vorenstaande ko
men B. en W., met de Commissie voor
het Onderwijs, tot de slotsom, dat het
verzoek van het bestuur van de Stich
ting „Don Bosco" thans behoort te
worden ingewilligd.
Na de oprichting van het woonwagen
kamp aan de Lage Morsweg heeft zich
in dat deel der gemeente een belang
rijke woonwijk gevormd. In verband
h ermede werd vóór de oorlog reeds ver
plaatsing van het woonwagenkamp over
wogen. Echter moest bij de keuze van
een terrein voor woonwagens rekening
worden gehouden met de omstandigheid,
dat dit niet te ver van een goed be
gaanbare weg en zo ver mogelijk van de
bestaande bebouwing verwijderd komt te
liggen, en bovendien, dat dit zich niet
zal bevinden in de nabijheid van een
rijks- of provinciale weg. Aangezien de
remeente niet over een terrein beschik
te, dat aan o^ze eisen volkomen kon be
antwoorden, kon toen verplaatsing van
het woonwagenkamp niet worden be
vorderd
Intussen heeft, de gemeente de eigen
dom verkregen over een terrein, dat voor
het Inrichten tot woonwagenkamp alles
zins geschikt kan weden geacht. B. er
W ^?bben hierbij hef- oog op een per
ceel grond, gelegen aan de Broekweg.
Verplaatsing van het woonwagenkamp is
thans urgent- eewo oen in verband met
het voornc.nfr. om op het terrein, waar
op dit zich thans bi vindt, in aansluiting
aan de od re aangrenzende percelen in
aanbouw zijnde 120 montagewoningen,
74 montagewoningen te doen bouwen.
Het terrein zal toegankelijk ziin van de
Broekweg en ec-n ruimte bieden voor 30
wagens, waarmede, rekening houdende
met de bezes.Mg van het" huidige wen
wagenkamp. voorshands kan worden
volstaan,
De inrichtine van het terrein zal be
perkt blijven tot het noodzakelijke, zoals
het maken van dammen met duiker., het
Meelteliik verharden van het terreim
het maken van een aansluiting op de
waterleiding, van latrines, een paarden
stal en een mestput, het aanbrengen van
electrische verlichting enz. Ten einde
het terrein aan het gezicht te onttrek
ken. is voorts een beplanting daarlangs
ontworpen De kosten van inrichting
van het terrein worden begro'ot o
f. 36 000.—
Overeenkomst met het Rijk
inzake Rhijngeest
22 November 1937 werd met het Rijk
een overeenkomst aangegaan inzake o.m.
de vestiging van een psychiatrische kli
niek ln het sanatorium .Rhijngeest", De
gemeente nam op zich om aan het Rijk
beschikbaar te stellen enige vertrekken
met stoffering en meubilair in het
hoofdgebouw van 't sanatorium „Rhijn
geest" ten behoeve van de huisvesting
van een psychiatrische kliniek, twintig
bedden in dat sanatorium, ten dienste
van het onderwils in de psychiatrie en
een oppervlakte grond, deel uitmakende
van het terrein van ..Rhijngeest". ten
behoeve van de uitbreiding door het Rijk
van een bestaand semi-oermanent ge
bouwtje. Het Rijk verplichtte zich daar
tegenover om voor de beschikbaarstel
ling van de vertrekken c.a. in het hoofd
gebouw een vergoeding van f. 3.000.—
oer jaar aan de gemeente te betalen en
voor de beschikbaarstelling van de bed
den een vergoeding van f. 1.050per
laar. Deze laatste vergoeding waarin is
begrepen een vergoeding van de kosten
van huisvesting, verpleging, bediening en
voeding en genees- en verbandmiddelen,
zomede van kleding en bewassing. werd
daarna enige malen verhoogd in verband
met de stijging van de exploitatiekosten.
De overeenkomst werd aangegaan voor
het jaar 1938 met dien verstande, dat
zij geacht werd telkens stilzwilgend voor
een jaar te ziin verlengd, indien zij niet
door één der partijen binnen de bij de
—*enkomst voorziene termijn schrif
telijk werd opgezegd. Zij is nog steeds
van kracht.
De twintig bedden vallen onder de ex
ploitatie van het sanatorium ..Rhijn
geest". De zakelijke leiding berust bij de
directie van de gestichten ..Endegeest",
..Voorgeest" en ..Rhijngeest": de medi
sche behandeling van de patiënten op
die bedden heeft, plaats door of onder
le'ding var» de betrokken Hoogleraar. De
«"emeente had voor de behandeling van
de patiënten op de overige bedden ln het
sanatorium een geneesheer in dienst.
De ontwikkeling van de psychiatrie
bracht geleidelijk aan met zich mede,
dat de psychiatrische kliniek van het
Rük langzamerhand de beschikking over
meer bedden nodig had en dat de aan
het sanatorium verbonden gemeentelijke
geneesheer niet meer alle gemeente-
natiënten alleen kon behandelen. Zo ont
stond een situatie waarin de Hoogleraar
de behandeling van een deel der ge
meente-patiënten op zich nam. Na het
overlijden van bedoelde gemeente-ge
neesheer werd daaraan nog uitbreiding
^egeven: in de door dat overlijden ont-
tane vacature werd voorzien en de ge
neeskundig* behandeling van all* ge
meente-patiënten werd door de Hoog
leraar overgenomen.
Er is dus wel een geheel andere ver
houding tussen het Rijk en de g*meente
ontstaan dan in de aangegane overeen
komst is neergetegd. Het leek daarom
ewenst na te gaan. of deze ongeregelde
toestand zou dienen te worden geregu
lariseerd. dan wel naar ppu andere op-
'oe-ring moest worden gezocht
Daarbii kwam r>o<r e*n andere om-
-torH'oheid \i'*lke het rmipge aanleiding
gaf de positie - van -het sanatorium
..Rhijngeest" onder oven tp zien. Sedert
enige laren toch levert de exploitatie
fan dat sanatorium e*n exploitatie*""
kort oo. dat n'et door een verhoging van
de vprotepgorils kan worden opgevan-
gen. Er d'end* dus ernstig te worden
overwnc*n of een verdere exploitatie
van .Rhüngeest." als gemeentelijk sana
torium wel strookte met- het belang van
~omeente.
Dit was aanstonds wel duidelijk, dat
van herstel van d* otHe toestand geen
orake kan zijn. Behalve de vervulling
van de vacature van gene*ihe*r aan het
-"natorium zou daarvoor een be^ngriike
litbreldine vm de medische etef van de
Gestichten ..Endegeest" ~c.a nodig zün.
aboratorium zouden moeten wordpn irj-
-r'eht en asisfenten aan^psteld De te
korten zouden tengevolge van een en
v«n-»o'fcr.«oVenri teenemen
Tevwhl B er W aan d*ze aang*ieg*n-
hpH hun aendfioht wiidden. 7n*hf, het.
Colleo-p vp" Curatoren van de Rijksuni
versiteit alhier overleg, omdat men ook
"an die ziide de bestaande ongeregelde
toestand niet wenste te bpstendieen.
Bil de ter zake met het College van
Curatoren gevoerde besprekingen bleek
enerzijds, dat dat College en de betrok
ken Hoogleraar op behoud van een dsj-
chiatrische kliniek in ..Rhijngeest" inhet
belang van het universitair onderwijs
prijs stelden, en anderzijds, dat een
-"chiatrische kliniek in de onmiddel
lijke nabijheid van ..Endgeest" niet te
onderschatten voordelen voor laatstge
noemde inrichting had met het oog op
het wetenschappelijk contact, hetwelk
tussen de Hoogleraar en de Directie van
..Endegeest" c.a. bestaat. In verband
hiermede kwam het B. en W. voor. dat,
in welke richting de regeling van de
door de omstandigheden geheel gewij.
zigde verhouding van het Rijk en de ge
meente ten opzichte van de psychiatri
sche kliniek ook zou moeten worden ge-
zocht, er daarbii van diende te worden
uitgegaan, dat de psychiatrische kliniek
in „Rhijngeest" zou worden bestendigd
Verschillende mogelijkheden zijn daar
na bij het gemeenschappelijk overleg
tussen Curatoren en het College bestu-
deerd, waarbij ook de mogelijkheid varj
vervreemding van „Rhijngeest" aan het
Rijk ter sprake kwam. Een zodanige
transactie ontmoette bij het Riik even
wel onoverkomenlijke bezwaren.
Ten slotte kwam zowel aan Curatoren
als aan B. en W. als de meest aanne
melijke oplossing voor. dat de gehele
exploitatie van „Rhijngeest" aan het
Rijk wend overgedragen, dat wil zeggen,
dat de exploitatie door het Rij-k voor
zijn rekening zou worden genomen,
met dien verstande, dat de zakelijke
leiding van de kliniek bü de Directie
van „Endegeest" en de medische lei
ding bij de Hoogleraar en zijn staf zou
blijven berusten. Als gemeentelijk sa
natorium zou „Rhijngeest" dan ophou
den te bestaan: alle bedden zouden
rijksbedden worden. Aangezien het
Rijk, indien op deze voet een regeling
kon worden aangegaan, de totale ex
ploitatiekosten van „Rhijngeest" zou
moeten dragen, zou de gemeente voor
het vervolg van de financiering van
exploitatietekorten van die inrichting
zijn ontslagen. Hierbij werd in aanmer
king genomen, dat een gezamenlijke
exploitatie van „Endegeest", „Voor
geest" en „Rhijngeest" èn voor de ge
meente èn voor het Rijk een belangrijk
financieel voordeel biedt. Immers In
dien de exploitatie van „Rhijngeest"
geheel van die van „Endegeest" en
„Voorgeest" zou worden losgemaakt,
zouden de beide exploitaties aanmer
kelijk duurder uitkomen. Verschillende
voorzieningen toch zijn ten behoeve van
.de drie inrichtingen genomen. Het na
deel. hetwelk uit dien hoofde voor „En
degeest" en „Voorgeest" zou voort
vloeien, wordt, thans op plm. f. 30.000,—
per jaar geschat.
Op deze basis is overeenstemming
tussen Curatoren en B. en W. bereikt
en het. Rijk heeft zich inmiddels met
deze oplossing verenigd De in het sa
natorium aanwezige lift zal in behoor
lijk bruikbare staat moeten worden ge
bracht. De gelden daarvoor zullen t.z.t.
worden aangevraagd.
BENOEMING EN ONTSLAG.
B. en W. stellen voor te benoemen
tot tijdelijk leraar aan het Gymnasium
in het Nederlands de heer W. Blok, in
de klassieke talen en de oude geschiede
n/is de heer P. H, L. Eggermont, in de
wiskunde de heer W. L. Langenberg
en eveneens ln de wiskunde (volledige
betrekking) ir. G. A. Opsterholt.
Tot tijdelijk leraar aan de HBS in
het Nederlands de heer B. M. Noach;
tot tijdelijk lerares aan de Meisjes HBS
in de plant- en dierkunde mej. M. L.
W. Baron, ln de Duitse taal mevr. N.
A. J. StrackHageman.
Voorts stelen B. en W. voor op ver
zoek eervol ontslag te verlenen aan ir
K. J Metman als leraar in de schei
kunde aan de HBS en voorts aan de
heer M. Marik. als onderwijzer aan de
Meisjesschool voor ULO daar het hem
verleende verlof reeds meer dan een
jaar ls vervallen en hij alle brieven
ontbeantwoord laat. en het belang van
h*t. onderwijs vervulling van zijn plaats
eist.
DIVERSE VOORSTELLEN.
B. en W. stellen voor opnieuw voor
10 jaar kosteloos in gebruik te geven
aan de Ver. voor Ohr. Onderwijs een
terrein aan de Hoge Morsweg groot 164
M2 voor semlpermanente schoollokalen
en in te willigen het verzoek van de
wed. A. C. J de Wolff—de Vries inzake
leisvergoeding voor haar zoontje ad
f. 13.65 voor bezoek aan de Chr. school
voor B.L.O. te Katwijk.
B en W. stellen voor aan de stich
ting Instrumentenfonds Toonkunst een
renteloos voorschot te verlenen van
maximaal f. 4000.voor het Toon
kunst-orkest, dat in opriohting is
(symphonie-orkest)
Een regeling voor levering van gas
en eleotriciteit aan d'e gemeente Kou
dekerk wordt voorgesteld evenals een
regeling voor de levering van electrici-
teit aan de gemeente Moerkapelle.
f 14.000 vragen B. en W. voor aan
schaffing van een ambulance-auto voor
de Gem. Eerste Hulpdienst en f. 1200
voor revisie van de huidige auto-
B. en W. stellen voor de gemeente
Leiden, ten behoeve van de Psychiatri
sche Inrichtingen „Endegeest" c.a. en
de Gemeentelijke Werkplaats, te doen
toetreden als lid van de Coöperatieve
In- en Verkoopvereniging „AV.O-
Handelsbureau" G.A.
B. en W. vragen een bedrag ad
f. 1.500-beschikbaar te stellen ten
behoeve van het verlenen van een bij
drage aan de Stichting tot Bevordering
van Kunst, Ontwikkeling en Ontspan
ning (K. én O.) voor het seizoen 1949/
1950 ad f. 3.50 per lid van het gemeen
te-personeel, voor zover het deelneemt
aan het K en O.-werk, en, indien dat
personeel gehuwd is of naar het oordeel
van het College van Burgemeester en
Wethouders enig kostwinner is, ook
voor een huisgenoot van dat personeel.
De salarisgrens ad f. 3600 is thans
weggelaten.
Ten slotte zijn er nog enige voor
stellen inzake begrotingswiizi^in,5en'
verandering en verordeningen etc.
Burgerlijke Stand van Leiden
GEBOREN:
Dirk, z. van H. H van Me IJ gaarden <m
J. Jasperse; Johannes Jurgen, z, van
van der WetJden en J. van Amsterdam.
Johannes Nlcolaas Willem, z. van A.
van Reeuwljk en C M. Hoffschulte: an-
dries Rudy. z. van P. J. van Dam.en d-
Keijzer: Jan Cornells, z. van C. A. Feeleu
en G. Schutte Catharina Wilhelmina.
van P. Benders en T. Arendse; Anton
PieternelJa Margaretha. d, van A. J- Scm
en C. l'Ami.
GETROUWD:
C. Oudshoorn ]m en J van Nood Jd.
J L. Hlllenaar Jm en C. van der Sleet N'
P. H. van Veen Jm en E. Bloemzaad
OVERLEDEN:
W. Leeflang. man, 40 Jaar; M. A. M.
alser. d 3 Jaar; M. A. Koopman.
an S. Verver 66 Jaar; C. Parmentler, we»
van A. L Kauta Andreae, 73 Jaar.
