Rapport Franeker-ramp over 14 dagen gereed
Scherp protest tegen het Fox-contract
Hoe dient het Ziekenfondswezen georganiseerd
Dean Acheson verdedigt
militaire hulp-plan
„Palar en Sumitro leiden een luxe-leven"
WEERBERICHT
Sociale verzorging naar sociale behoefle
Staking vijandelijkheden spoedig
verwacht
Besprekingen te Djokja bevredigend besloten
Officiële ontvangst
bij Viking-invasie valt in duigen
88ste Jaargang
VRIJDAG 29 JULI 1949
00 No. 26755
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4,15 per kwartaal; 32 cents per week
Telefoon Dir. en *»dm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 57055
As der omgekomen
journalisten te New York
Het officiële rapport over de oor
zaak van de ramp met de „Franekcr"
zal binnen twee weken gereed zyn,
aldus heeft K. M. Raha, de plaats
vervangende directeur-generaal voor
de Burgerluchtvaart in India, giste
ren verklaard.
Raha, die de Indiase regeringscom
missie van onderzoek naar de ramp
leidt, zal vandaag met de andere leden
van de commissie naar Palam bij New-
Delhi vertrekken, van welk vliegveld de
„Franeker" voor het laatst opsteeg.
Te Bombay heeft de commissie 34 ge
tuigen gehoord en met de Nederlandse
luchtvaartdeskundigen de plaats van,
het ongeluk bezocht.
Het radiologboek, de hoogtemeter en
de snelheidsmeter, die uit het wrak van
de bij Bombay verongelukte „Franeker"
zijn gehaald, zullen door de Indiase
autoriteiten worden overhandigd aan
de KLM-vertegenwoordigers. die zich
thans te Bombay bevinden.
Prof. dr Ir F. A. Vening Meinesz,
I hoofddirecteur van het K.NJVLI., en
een aantal functionarissen van de KLM,
die hebben deelgenomen aan het onder
zoek naar de oorzaak van de ramp,
zijn gisteren uit Bombay naar Karatsji
vertrokken, op weg naar Amsterdam.
Gisteren zijn op diverse plaatsen van
ons land slachtoffers van de „Frane-
ker"-ramp onder grote belangstelling
ter-aarde-besteld.
De as van tien omgekomen Ameri
kaanse journalisten is gisterochtend
met een speciaal K.L.M-toestel te New-
York aangekomen. Verschillende Ne
derlandse autoriteiten waren hierbij
tegenwoordig.
Nadat het vliegtuig tot stilstand was
gekomen, werden eerst verscheidene
grote bloemstukken uitgeladen. Vervol
gens werd de omfloerste kist, waarin
zich de tien urnen bevonden, uit het
toestel gedragen en daarna overgedra
gen aan de vertegenwoordigers van
het Amerikaanse ministerie van Bui-
tenl. Zaken, dat voor doorzending van
de urnen aan de familieleden der over
ledenen zal zorg dragen.
ROUWDIENST IN FLEETSTREET
In de Parochiekerk van Fleetstreet,
de Londense krantenwijk, is gisteren
een rouwdienst voor de verongelukte
Amerikaanse journalisten gehouden,
bijgewoond door meer dan 50 vooraan
staande journalisten te Londen en de
Nederlandse ambassadeur jhr Michiels
van Verduynen. Ook was Gandhi's zoon
Devadas Gandhi, een der commissaris
sen van het Engelse persbureau Reuter
en directeur van de „Hindustan Times"
aanwezig. Hij woonde de plechtigheid
by als vertegenwoordiger van de
Press Trust of India.
De nationalisatie der Britse
ijzer- en staalindustrie
Het in meerderheid conservatieve
Britse Hogerhuis heeft met 103 tegen
29 stemmen zijn amendement gehand
haafd, dat de door de regering voorge
stelde nationalisatie van de ijzer- en
staalindustrie pas na de komende alge
mene verkiezingen volgend jaar in wer
king zal treden.
De woordvoerder van de oppositie,
lord Salisbury, verklaarde, dat zij de
andere amendementen, die door het
Lagerhuis waren verworpen, niet op
nieuw zou indienen.
De regering is voornemens het wets
ontwerp in Januari volgend jaar op
nieuw aan het parlement voor te leg
gen, waarop het zonder toestemming
van de lords kracht van wet krijgt op
grond van de geamendeerde wet betref
fende het parlement, die bepaalt, dat
een wetsontwerp na door het Hoger
huis te zijn verworpen, binnen een jaar
ondanks de lords wet wordt.
Wereldbank zendt missie naar
Joego-Slavië
De wereldbank heeft te Washington
I bekend gemaakt, dat er in de tweede
I week van Augustus een missie naar
I Joego-Slavië aal gaan om een onder-
zoek in te stellen naar de grondslag,
waarop een lening aan dit land kan
I worden verstrekt.
De missie „zal de economie van het
I land bestuderen met betrekking tot de
I aanvraag om een lening, die de Joego-
I Slavische regering tot de bank gericht
heeft, en zal een onderzoek instellen
I naar de te financieren projecten".
Onder deze projecten vallen land
bouwmechanisatie, -irrigatie en -drai
nering, ontwikkeling van mijnbouw- en
metaal-industrie, verbetering van het
vervoer en bosbeheer, vergroting van de
capaciteit der bestaande industrieën en
stichting van nieuwe.
TSJANGTSJA GEVALLEN?
Te Kanton is van officiële zijde ver
nomen, dat de radiografische verbin
ding tussen Kanton en de hoofdstad
van de provincie Hoenan, Tsjangrsja,
gistermiddag was verbroken, hetgeen
wordt opgevat als een aanwijzing, dat
de communistische troepen de strijd
krachten der regering, die voor het
voeren van een achterhoedeactie te
Tsjangtsja waren achtergelaten, heb
ben overweldigd.
Als beslist noodzakelijk
minimum
De Amerik. minister van buiten
landse zaken, Dean Acheson, heeft ln
de commissie voor buitenl. zaken, ten
gunste van het door de regering voor
gestelde bedrag voor militaire hulp ge
sproken. Hij verklaarde, dat „de vrije
landen van West-Europa niet in staat
ziin zich teeen een grote gewapende
aanval te verdedigen". Dit feit, en ook
het feit dat de sovjet-unie zo'n groot
leger op de t>een hield, maakte het
noodzakelijk, dat het Congres het pro
gram snel goedkeurde.
Volgens Acheson moest de moge
lijkheid van een „directe militaire
agressie" tegen West-Europa niet
uitgesloten worden geacht. Als de po
litieke agressie mislukt, zei hy, zijn
totalitaire regimes dikwijls geneigd
hun doel met militaire middelen te
bereiken, vooral wanneer zij zien, dat
doeltreffend verzet niet mogelijk is.
Acheson wees de bewering, dat het
program kon worden "beknot van de
hand. Hij zei. dat „met het oog op de
militaire en politieke doelen, die moe
ten worden bereikt", beperking van het
program niet verantwoord is. De vrees,
dat het program aanleiding zou kun
nen zijn tot een internationale bewa
peningswedloop of de sovjetunie tot
oorlog zou kunnen aanzetten, is onge
grond. Wat voorgesteld is. Is geen ver
sterking op grote schaal van de legers
in West-Europa, maar de leverantie
van bepaalde essentiële wapens en uit
rusting voor de zeer bescheiden strijd
krachten waarvoor de Europeanen
reeds gelden hebben uitgetrokken, aldus
de minister.
Acheson trachtte punt voor punt de
critiek te weerleggen, die door congres
leden op het wapenprogram is geoefend.
Omdat onze bronnen beperkt zijn. zei
hij. is het nodig het grootste deel van
de Amerikaanse hulp op Europa te con
centreren. Als de VS deze landen niet
met hun herbewapening hielpen, zou
den de latere kosten voor het behoud
van de veiligheid van de VS aanzien
lijk groter zijn.
Acheson zeide geen teken te bespeu
ren. dat wees op een afnemen van de
agressie-dreiging in West-Europa.
Na anderhalf uur door de commissie
leden met vragen te zijn bestookt, ver
dat de duur van
te voren was te
klaarde de minister,
het program niet
zeggen,
In antwoord op vragen verklaarde
Acheson voorts, dat van de totale
1.450 millioen dollar, die de regering
voor het program in 1950 vraagt, 50
millioen is voor Griekenland en Turkije
als landen „die in het gebied liggen,
waar de sovjetrussische druk zich on
middellijk doet gelden".
Voor de leden van het Atlantische
Pact wil de regering een totaal van
1.100 millioen dollar uittrekken.
Acheson achtte .redelijke grond"
aanwezig „om te verwachten, dat de
operaties tegen de Griekse guerilla's in
de nabije toekomst tot een geslaagd
einde kunnen worden gebracht".
MAATREGELEN TER VERLAGING
VAN DE KOSTEN VAN LEVENS
ONDERHOUD IN ENGELAND.
In Engeland zullen voor het eerst con
crete maatregelen genomen worden om
de kosten van levensonderhoud te doen
dalen. Deze maatregelen, die door sir
Stafford Cripps voor zijn vertrek naar
Zwitserland zijn onderzocht, zullen be
staan uit een onder strenge staatscon-
tróle toe te passen verlaging van de prij
zen van alle kledingstukken, textielgoe-
deren en gebruiksschoenen met 5%.
Deze priisverlaging.die ten laste van
de detaillisten zal komen, zal in het be
gin van September a.s. van kracht
worden.
Het Zweedse vrachtschip „C. A. Banck" dat op de beruchte stormdag 1 Maart van dit jaar op het Bloeniendaalse
Strand aan de gTonü liep. is gisteravond om kwart voor zes vlot gekomen Door de sleepboten „Maas" en .Rlanhenburg"
werd het schip naar de haven van IJmuiden gesleept. De „Banck" in volle zee kort voor het binnenkomen in de
haven van IJmuiden. Achter de ..Banck" de sleepboot „Maas".
Een rampzalige overeenkomst
John R. Andu, oprichter en v.m. pre
sident van de Indonesian League of
America, en Odie Rothie, die hem als
president van de League opvolgde, heb
ben gereageerd op het terugroepen van
Palar en Sumitro naar Djokja door Su
karno voor het plegen van overleg.
In hun verklaring wordt gezegd:
„Wy weten nog niet, wat de uitslag
van dit overleg zal zyn. Als voorma
lige autoriteiten van de Indonesion
Gedurende de zomermaanden worden in het permanente kamp te Teuge bij
Apeldoorn de leden van de Nationale Reserve geoefend. Soldaten met geca
moufleerde helmen klaar voor de oefeningen.
KANS OP EEN REGENBUI.
Ge Bilt verwacht tot morgenavond:
bewolkt met enkele ver
af optredende regenbuien. Matige en
k-Piifb? krachtige wind aanvan-
tn m West«Hike richting, later tus-
en No<>rd West. Ongeveer
I <rwe temO«ratuur als vandaag.
'Opgemaakt te 10 uur).
Zon
30 JULI
op: 4.57 uur; onder: 20.34 uur.
n °P- 10.59 uur; onder: 22.34 uur
(N.M.)
'oogwater te Katwijk te 6 11 en 18.44 u.
Dit
nummer bestaat uit zes pagina's.
De komende militaire
besprekingen
De Amerikaanse stafchefs, die per
vliegtuig naar Europa vertrekken voor
een tiendaags bezoek, zullen met veld
maarschalk Montgomery, chef van de
defensie der West-Europese Unie, be
sprekingen voeren over de integratie
van de defcnsiemaatregelen krachtens
het verdrag van Brussel met die van
Canada en de Ver. Staten.
De besprekingen tussen Amerikaanse
en Canadese stafchefs zyn reeds be
gonnen.
Naar vernomen wordt, heeft de com
missie van Montgomery de vitale pro
blemen der verdediging van de zeewe
gen bestudeerd, alsmede de voorname
rol, die Denemarken zou kunnen spelen
door te verhinderen, dat onderzeeboten
de Noordzee en de Atlantische oceaan
bereiken.
Uniforme weekpremie van
55 cent
De besturen van de Ziekenfondsen,
georganiseerd in de Federatie „Verenig
de Maatschappij-Ziekenfondsen kwa
men in Utrecht in vergadering bijeen
ter bespreking van het komende ont
werp der wettelijke regeling van het
Ziekenfondswezen. De Federatie V.M Z.
omvat circa 60 ziekenfondsen, verspreid
over geheel ons land. waarbij ongeveer
drie en een kwart millioen verzekerden
d.w.z. ruim de helft der totale Zie
kenfondsbevolking is ingeschreven.
Naar de mening van de Federatie staat
men voor de keus een Ziekenfonds
regeling te creëren, die in en door haar
uitvoeringsorganen waarborgen schept
voor een uniforme en economisch ver
antwoorde toepassing, of de versplinte
ring in het Ziëkenfondswezen te be
stendigen en uitbreiding daarvan te be
vorderen.
Als algemene grondslag ziet de Fe
deratie een eigen taak en een eigen
plaats, dus als een zelfstandig geheel
tussen andere bij de volksgezondheid
en sociale verzekering betrokken orga
nen.
De leidende gedachte behoort te zijn:
sociale verzorging naar sociale be
hoefte. Ook aan dc praeventieve ge
neeskunde dient hierbU bijzondere
aandacht te worden besteed. Als een
eerste voorwaarde voor het vervullen
van de bemiddelende taak wordt de
zelfwerkzaamheid van het zieken
fonds beschouwd.
De omvang der tegenwoordige ver
zorging dient verder in de nieuwe
wet ongetwijfeld gewaarborgd te
worden en evenzeer wordt de toekom
stige financiering een zeer belangrijk
punt geacht. Eenvoud in dit opzicht
wordt dringend nodig geacht. De
scheiding tussen verplicht en vry-
willig verzekerden dient onvenvyld
te worden opgeheven, en dc gecom
pliceerde premieheffing vervangen.
m
Naar de mening van de Federatie
zou by een uniforme weekpremie van
55 cent per verzekerde per week
kinderen vrii van premiebetaling
en handhaving van de werkgevers
bijdrage to' het thans geldende be
drag, het financiële probleem met
één slag zyn oplossing nabij zyn.
BEROVING OP PARIJS STATION.
Gisterochtend is op een der grote
Paryse stations, op een spitsuur, een
betaalmeester van de Metro beroofd
van twee zakken met in totaal meer
dan zes millioen francs aan geld, die
hij tezamen met twee helpers moest
transporteren. Toen de betaalmeester
en zijn gezellen in de trein wilden
stappen verschenen drie gewapende
mannen, die hen dwongen de zakken
af te geven. Een der beambten, die
zich poogde te verzetten, werd met de
kolf van een schietwapen neergeslagen
De twee anderen achtervolgden de ro
vers, doch dezen dekten hun aftocht
met revolverschoten, zonder overigens
iemand te treffen, en ontkwamen in
een gereed staande auto.
De Federatie heeft dit financierings
plan door deskundigen laten uitwer
ken en op zyn juistheid getoetst. Aan
de noodlydcndheid van de afdeling
vrijwillig-verzekerden zou dan ook
een einde komen.
De methode van voor de oorlog: één
soort verzekerden en één uniforme
weekpremie zou dan terugkeren.
Het werd hoog tyd geacht, dat de
verschillende Ziekenfondsen in het
zelfde werkgebied elkander vinden en
de noodzaak erkennen om de handen
ineen te slaan. De ervaring in bepaalde
streken van het land heeft aangetoond
dat dit systeem heel gunstig werkt en
in de toekomst enkele mlllioenen gul
dens zou besparen.
ZAL DE ECA DE VERSTREKKING
VAN DE AANKOOPMACHTIGINGEN
MOETEN STAKEN?
Functionarissen van de EOA verklaar
den, dat de verstrekking van aankoop
machtigingen waarschynlyk Zondag a.s.
na middernacht zal moeten worden ge
staakt, tenzij de Senaat de SCA-begro-
ting voor 1949/50 goedkeurt, of het con
gres het verlenen van een nieuw over
bruggingsvoorschot toestaat.
Op het ogenblik schijnt het twijfel
achtig, of de Senaat, die gisteren het
begrotingsontwerp ter heroverweging
aan de begrotingscommissie heeft terug
gezonden, dit ontwerp tijdig genoeg zal
terugontvangen om nog vóór Zondag
een beslissing te kunnen nemen.
League zouden wy echter gaarne ons
volk in Indonesië er voor waarschu
wen, dat wij onveranderd tegen het
zgn. contract-Fox zyn, dat getekend
werd door dr Sumitro en drie andere
leiders en dat een werkelijk handels-
monopolie over Indonesië verleent
aan Matthew Fox en Amerikaanse
zakenlieden voor de periode van 15
jaar.
Wy vernemen, dat de heer Fox reeds
bijna een millioen dollar aan bovenge-
noemden voorschoot voor het betalen
van de kosten in de Ver. Staten. Een
deel van "dit geld werd-verkwistend be
steed aan persooniyke luxe. dure appar
tementen. een grote villa ln Westbury,
Long Island voor dr Sumitro, verschei
dene auto's en drie grote kantoren in
het begin van de campagne. De kanto
ren werden meest bezet door Ameri
kaanse secretarissen en publlciteits-
mensen. De Indonesiërs, die deze kanto
ren bezochten, werden koel ontvangen
en het was voor hen onmogelijk de ver
tegenwoordigers persoonlijk te spreken.
Er was geen nauwe samenwerking tus-
l sen deze autoriteiten en de Indonesische
burgers in de Ver. Staten. Wij zouden
gaarne een sterk protest tegOn hun
werkzaamheid in de Ver. Staten laten
horen en wij stellen ons in hevige mate
tegen enige poging van deze heren, het
Contract-Fox op te leggen aan d)e toe
komstige Federale regering van de Re
publiek der Ver. Staten van Indonesië
of het Indonesische volk met hun ge
maakte schulden in de Ver. Staten te
belasten.
De publicatie van het Contract-Fox
had een vrcselyk effect op de reputa
tie van de Indonesische zaak in het
buitenland. Zelfs het Statedepartment
achtte het noodzakelijk het contract
geheel openbaar te verwerpen. Wy
vertrouwen, dat de Indonesische lei
ders in Indonesië zich niet voor dé
gek laten houden- door deze ramp
zalige overeenkomst te ratificeren.
wy dringen er voorts bii het Indo-
nesiche volk en alle nationalistische
leiders op aan. de toekomstige proble
men van een onafhankelijk Indonesië
in volledige eenheid en langs de weg
van democratisch overleg met ieder te
beschouwen. Wy Indonesiërs in de Ver.
Staten zijn gereed de nieuwe regering
van de „Republik Indonesia Serikat"
met alle kracht en enthousiasme te
steunen", aldus de verklaring.
Dr Van Royen is uit Djokja te Batavia teruggekeerd. Op het vliegveld deed
hy tegenover de pers mededeling van een gezameniyk communiqué van bei
de delegaties. Dit luidt: „Bij do sluiting van hun informele zittipg te Djokja
op 29 Juli hebben de voorzitters van de Nederlandse en Republikeinse de
legaties bekendgemaakt, dat de besprekingen over het staken van de vyan-
delykhcden, welke op 25 Juli begonnen en waaraan de Unci heeft deelge
nomen, op bevredigende wyze besloten zyn.
Een spoedige bekendmaking van de resultaten van deze besprekingen en
de daaropvolgende staking van de vy andelijkheden kan verwacht wroden.
de Nederlandse en Republikeinse dele
gaties. Ook kolonel Djatlkusumo van de
Republikeinse generale staf reisde mee.
Dr Van Royen deelde aan Aneta
mede, dat hy verwachtte in de loop
van de volgende week uit Indonesië
to kunnen vertrekken.
Dr Van Royen
volgende week naar ons land
De delegaties keerden met twee vlieg
tuigen te Batavia terug. Uit het Unci-
toestel stapten, behalve de leden van
de Unci, o.m. Moh. Hatta, de Sultan van
Djokja, Sutan Sjahrir. Het KLM-toestel
dat enige minuten later aankwam, ver
voerde dr Van Royen en de leden van
Politie-cordon verbroken
Duizenden vacantiegangers braken
door het politiecordon en overzwermden
het officiële comité -van ontvangst toen
de 53 baardige Deense noormannen, die
uit Denemarken waren gekomen om de
verovering van Brittannië door de An-
gel-saksers, 1500 jaar geleden, te her
denken. te Broadstairs op de Britse kust
aan land gingen.
De plaatsen voor de pers werden onder
de voet gelopen en de persfotografen
door de amateurs omver geduwd.
Toen de politie er ten slotte met man
en macht in geslaagd was. de menigte
terug te dringen en voldoende orde had
geschapen om de plechtigheid van de
ontvangst te laten beginnen waren de
redevoeringen onhoorbaar door het ge
juich van de meniete en de oorlogskre
ten van de „Saksische krijgers", die zich
een weg wilden banen om de invallers
terug te drijven.
De politie wist een nauw pad te ma
ken, waardoor het hoofd der Noorman
nen een 34-jarige verzekeringsagent
het ontvangstcomité kon bereiken
waarop prins George van Denemarken
zich er op beroemde, dat de Denen een
der weinige volken waren, aan wie het
gelukt was Engeland binnen te vallen.
Van het antwoord der Vikingen was
niet meer te verstaan. d«n dat zil een
eoede reis hadden eehad en dat het niet
makkelijk is. om over de Noordzee te
roeien.
Toen ten slotte de „oorlogszuchtige
Saksers" de Noormannen konden berei
ken. werd hun gemoed vertederd en zl1
tracteerden de dorstige invallers uit een
ketel met mede. de aloude Germaanse
honigdrank
De .Hugin", het Vikingschip, had bij
het binnenkomen van Engeland zwaar
te kampen met de van de kust af waai
ende stijve bries. De oDvarenden waren
echter in de be=te stemming De hoofd
man. Erik Suell Kiersgaard. voorop,
stonden de krijgers met hun indrukwek
kende baardeezichten het zwaard tus
sen de tanden en in de historische vi-
kingkledil. krijgshaftig met hun sneren
en strijdbijlen te zwaaien.
Er bleken ook uitvallers te ziin Schip-
Der Jensen deelde namelijk oer scheeos-
roeper aan de Ders mede. dat twee der
mannen ziek waren geworden. Een heeft
tongontsteking eekreeen en de ander
heeft een slrrr no het hoofd eehad Beide
zieken ziin aan boord van het Deense
escortevaartuig, de Thetis, gebracht.
De voorzitter van de BFO. Sultan Ha-
mid II, is tezamen met de HVK, die een
eendaags bezoek bracht aan de daerah
West-Borneo, gistermiddag te Batavia
aangekomen. Hij verklaarde aan Aneta,
dat het zyn bedoeling is onmiddellijk
na de beëindiging van het tweede deel
der In ter-Indonesische conferentie naar
Den Haag te reizen.
Morgenavond wordt een begroetings-
byeenkomst in het Gedong Indonesia
Serikat (het voormalige Volksraadge
bouw) gehouden, waar Zondagmorgen
de eerste formele vergadering van het
tweede deel der inter-ïndonesische con
ferentie zal worden gehouden.
Frankrijk ratificeert Atlantisch
Pact
De Franse Raad van de republiek
heeft met 284 tegen 20 stemmen het
Atlantisch Pact geratificeerd.
De Raad van de Republiek aanvaard
de verder met 292 tegen 20 stemmen een
motie, waarin de regering verzocht
wordt al haar invloed aan te wenden
om van de mede-ondertekenaars van
het pact ,de nodie° waarboreen te ver
krijgen omtrent de .samenstelling van
de subs'diair? oreanlsaties en van het
volgens artikel negen van het Dact in
te stellen defensie™^'té in het bijzon
der wat betreft de Franse vertegen
woordiging in deze organisaties" *>n om
van de Amerikaanse regering ..de on
misbare bevoorrad'ng mef wa nonen ea
moderne uitrusting te verkrijgen".
