Duizenden begroetten thuiskomst
der vloot in Weymouth-baai
Onbekende veeziekte teistert dierentuin te Rome
Dr van Royen niet ontevreden
over bereikte resultaten
Teleurstelling over uitlatingen der Republikeinen
„Sukarno koestert zich in zon
van Veiligheidsraad"
Hoogste instanties namen geen notitie
van de werkelijkheid
WEERBERICHT
1 1
Geboorte van nauwe
samenwerking der oorlogsmarines
Van grote historische en politieke betekenis
88ste Jaargang
VRIJDAG 8 JULI 1949
00 No. 26737
D'tecteur: J. W. Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dlr en Adm.: 25041: Red 21507
HonfrirpdarMe: B W Menkhnrst en J Brouwer f4,15 per kwartaal: 32 cents per week Witte Singel l, Leiden Giro no.: 57055
Alleen samenwerking kan
chaos voorkomen
In een vraaggesprek van Radio-
Indonesia met dr Van Royen heeft
deze o.m. medegedeeld, dat het werk
van de voorconferentie nog niet vol
tooid is. De details van de order tot
het staken van de vijandelijkheden
moeten nog worden uitgewerkt. „Zo
als u weet, is officieel alleen gespro
ken van een „overeenstemmend
standpunt", een ontmoeting der gees
ten vertalen door „wilsovereenstem
ming", maar hoe dit ook zy. het is
duidelijk, dat de uitwerking van de
principieel bereikte overeenstemming
ten aanzien van het „staakt het vu
ren" nog zal moeten volgen."
Dr Van Roijen achtte de grootste
concessie van Nederlandse en Republi
keinse zijde bij de onderhandelingen
het laten varen van het aan beide zij
den bestaande wantrouwen. De Neder
landse delegatie heeft van het begin
der conferentie af zich op het stand
punt gesteld, dat zü vertrouwen moest
hebben in de wederpartij. Dit was ge
zien het verleden een belangrijke con
cessie onzerzijds.
Aan de andere kant hebben de lei
dende figuren der Republiek een van
hun standpunt uit uiterst belangrijke
concessie gedaan door, vertrouwende op
de oprechte bedoeling van Ndeerlandse
zijde om tot een spoedige souvereini-
t-eitsoverdracht te komen, zich te ver
plichten de in de Statements van 7 Mei
neergelegde politiek te volgen. De Re
publikeinse leiders hebben hiermede ge
riskeerd de steun van hun volgelingen
te verliezen.
Hij zeide, dat de beste waarborg,
dat overeenstemming over de gehele
linie verwezenlijkt zal worden, is, de
overtuiging, dat alleen door samen
werking de orde cn vrijheid hersteld
en gehandhaafd zullen kunnen wor
den en alleen door samenwerking In
donesië van chaos zal kunnen worden
gevrijwaard. Dr Van Roijen zeide met
het tot dusver bereikte resultaat niet
ontevreden te zyn.
Gevraagd naar de reactie van de de
legatie op de uitlatingen van de Repu
blikeinse leiders, i.e. van de Sultan na
het terugtrekken van de Nederlandse
troepen uit de residentie Djokja, zeide
dr Van Roijen, dat de Nederlandse de
legatie het zeer ernstig betreurt, dat
de Republikeinse leiders, m.n. de Sul-
HET PROCES TEGEN JOANOVICI.
Het proces tegen de millionnair-vod-
den-raper Joanovici ls gisteren te Pa
rijs voortgezet.
Joanovici verklaarde, dat hij een keer
de Gestapo met een som van 5 millioen
francs had omgekocht. Hij had het
geld aan Laffont, de Franse Gestapo-
chef gegeven in ruil voor een indenti-
teitskaart van de Gestapo. „Je kan
beter je armen laten afhakken dan je
hoofd", aldus zijn motief.
ITALIAANS VICE-PREMIER
AFGETREDEN.
Giovanni Porzio, Italiaans vice-pre-
mier en minister zonder portefeuille, is
afgetreden uit protest tegen een wet,
waarbij machtiging wordt verleend tot
uitvoering van openbare werken. Vol
gens Porzio zou deze wet, die door de
Kamer is aanvaard, voorkeur verlenen
aan steden In het Noorden boven die
van het „verarmde Zuiden". Men ver
wacht dat Porzio van zijn besluit zal
terugkomen na tussenkomst van mi
nister-president De Gasperi.
tan van Djokja, geen mogelijkheid heb
ben gezien om hun volgelingen te wij
zen op de ernstige wil tot samenwer
king, die aan Nederlandse zijde bestaat,
en deze volgelingen aan te sporen ook
hunnerzijds de thans toegestoken hand
te grijpen. Wij hopen en verwachten
intussen, dat de Republikeinse regering
na haar terugkeer in Djokja bereid zal
zijn de openbare mening in construc
tieve zin te leiden.
Hy zeide overtuigd te zijn, dat voor
Indonesië grote zo niet onbegrensde
mogelijkheden weggelegd zijn, maar dat
deze alleen verwezenlijkt kunnen wor
den door bewuste samenwerking van
alle constructieve krachten, zowel van
de Republiek als van de B.F.O. en Ner
derland.
Truman zegt:
wereld gaat naar de vrede
Op zijn wekelijkse persconferentie
heeft president Truman gezegd, dat
de wereld zich langzaam en geleide
lijk naar een wereldvrede beweegt.
Uiteindelijk zou deze vrede bereikt
worden.
Op een voorstel om na de ratificatie
van het Atlantische pact tot een we-
reldkruistocht voor de vrede op te roe
pen antwoordde de president, dat hij
sinds 1945 „onophoudelijk op" een vre-
deskruistocht" is geweest. Hij had niet
de bedoeling Europa later in dit jaar
te bezoeken.
Truman verklaarde zeer optimistisch
over de Amerikaanse economische toe
stand te zijn. De president wenste geen
commentaar te leveren op de berichtèn
over eventuele Amerikaanse economi
sche steun aan Engeland. Te Parijs en
Londen werden hieromtrent besprekin
gen gevoerd.
Mening van Kapitein Williams
Aan het artikel van William H. New
ton over de rapporten van de militaire
waarnemers, ontlenen wii nog het vol
gende
De beslissingen die gebaseerd ziln op
onjuiste of bevooroordeelde' berichtge
ving. zullen kennelijk leiden tot het vor
men van een regiem in Indonesië, dat
noch de macht noch de bekwaamheid
heeft om de communistische opmars in
Azië te weerstaan.
Het ongevallencijfer. onder de mili
taire waarnemers bedraagt 10%. hetgeen
uitermate hoog is. zelfs voor een leger
in oorlogstijd.
De Australische officier kapitein C.
G Williams deed dienst als militair
waarnemer voor de Ver. Naties van Juli
1948 tot Maart 1949. Nadat hij zijn mis
sie had volbracht, publiceerde hij in een
rapport aan zijn landgenoten feiten, die
hii niet eerder had kunnen openbaren.
„Het is ongelukkig, dat de wereld de
Indonesische sprekers en propagandis
ten gelooft, die blijven beweren, dat
iedere Indonesiër in Indonesië tot hun
partii behoort, en hem de edelste mo
tieven, de hoogste cultuur en de meest
vaderlandslievende geest van offer
vaardigheid toeschrijft, waar dit ken
nelijk onjuist is", aldus schreef Wil
liams".
Honderden Indonesiërs werden we
kelijks door extremisten vermoord,
bruggen en treinen opgeblazen, open
bare nutsbedrijven vernield en land
verwoest. Sukarno c.s. bekommeren
zich niet over deze onverantwoorde
lijke vemielig. Zii koesteren zich in de
zon van de steun .van de Veiligheids
raad en weigeren ieder aanbod voor
'n redeliike opdossing". aldus Williams,
die vervolgt: „Tijdens de recente ac
tie zag ik zowel dode als levende Ja
panners en het lijdt geen twijfel, dat
ook zij een actieve rol spelen in het
huidige conflict".
Het ls Inderdaad zo. dat van de me
ning van Williams door de Unci of de
hoogste instanties van de Ver. Staten
nooit de minste notitie is genomen. Want
deze is niet .in overeenstemming met hun
Dolitiek. aldus Newton volgens de pu
blicatie in „Het Dagblad" te Batavia.
Eerste vonnissen
in Tsjecho-Slowaakse
geloofsstrijd
Te Bratislava is officieel medegedeeld,
dat twee personen zijn vrijgespro-
Alvorens een gecontroleerde verkie- ,ken en aan negen anderen gevangenis-
zing gehouden is zal niemand weten, straffen tot tien" jaar werden opgelegd.
wie elkaar steunen, maar naar hetgeen
ik er persoonlijk van gezien heb. zou ik
niet zeggen, dat Sukarno od meer dan
10% van de bevolking zal kunnen reke
nen. welke dan nog door Japan gedrilde
elementen zouden ziin."
Sprekende over de discipline van de
Republikeinse troepen welke van vi
taal belang is voor de stabiliteit van het
land, nadat de Nederlandse troepen zijn
vertrokken merkt kapitein Williams
op: „De eneklacht na de andere werd
door de militaire waarnemers ingediend
bij de verantwoordelijke Republikeinse
autoriteiten betreffende de door hun
troepen veroorzaakte incidenten. Moch
ten zii al beloven de zaak onmiddellijk
recht te zettep. dit bracht niet de min
ste verandering. De waarheid is. dat zij
niet de minste controle over hun men
sen hadden, 's Lands toestand is bedroe
vend.
De Republikeinse autoriteiten zijn in Djokja teruggekeerd, nadat de Neder
landse troepen de residentie Djokja hadden ontruimd. De herbezetting van
Djokja door de Republikeinen geschiedde zonder incidenten onder toezicht van
de UNCI-commissie - Dc Sultan van Djokja bekijkt bii Prambanon. 16 km
ten O. van Djokja. een Nederlands machinegeweer. In het midden Arnold
Brackman. Amerikaanse correspondent te Batavia.
AANHOUDEND VRIJ KOEL WEER.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Zwaar bewolkt met aanvankelijk nog
hier en daar enige motregen, maar
morgen plaatselijk opklaringen. Zwakke
tot matige wind uit Noordelijke richtin
gen. Weinig verandering van tempera
tuur. - (Opgemaakt te 10 uur).
9 JUNI.
Zon op: 4.30 uur; onder: 20.59 uur.
Maan op: 21.14 uur; onder: 2.44 uur
(10/7 v.m.) 0
Hoogwater te Katwijk te 2.09 en 14.42
uur.
Dit nummer bestaat uit zes pagina's.
Felle brand te Vlaardingen
HISTORISCH PAND GEHEEL
VERWOEST.
Gistermiddag, is een felle brand uit
gebroken in een opslagplaats van smeer
oliën en vetten van de Oil Import Com-
pay Technoza. gelegen in het centrum
van Vlaardingen. De vlammen sloegen
ver boven het dak uit. daartussen door
klonken doffe knallen van uit elkaar
springende olievaten, zodat eevaar voor
uitbreiding niet denkbeeldig was.
Huizen en winkels werden tot ver in
de omtrek ontruimd. Het vuur werd met
niet minder dan 15 stralen van alle zij
den aangetast Men had de vlammenzee
binnen het half uur bedwongen. Het
pand kan echter geheel als verloren
worden beschouwd. Het dateerde uit
1665 en had een prachtige gevel en ge-
ve'steen Het geheel stond onder toe
zicht van monumentenzorg. De oorzaak
van de brand is onbekend.
Zij waren beschuldigd van daden van
geweld en roof in Levoc, 25 Juni begaan.
De voornaamste beklaagden werden er
voorts van beschuldigd in contact te
staan met vroegere anti-democratische
organisaties en vreemde mogendheden,
die Tsjecho-Slowakye niet vriendelijk
gezind zijn.
Volgens eén officieel rapport ontston
den de ongeregeldheden te Levoc toen
een menigte zich voor het huis van pa
ter Vojta verzamelde van wie men meen
de. dat hy gearresteerd zou worden.
Een lid van het nationale comité was
echter slechts bij hem voor een bespre
king over een te houden bazar. De me
nigte viel het lid van het nationale
comité aan en drong later de huizen
van andere leden binnen, waar huis
raad en meubels vernield werden. De
leden, die van genoemde bespreking
naar huis keerden, werden eveneens
geslagen.
Van Cauwelaert voert
besprekingen
VOORLOPIG NOG GEEN
AANWIJZINGEN.
Informateur Frans van Cauwelaert
heeft inzake de Belgische crisis gister
avond aan journalisten medegedeeld,
dat hij besprekingen heeft gevoerd met
verscheidene politieke persoonlijkheden,
onder wie Rolin. voorzitter van de Se
naat. Devèze, lid van het bestuur der
liberale partij, August de Schrijver,
voorzitter van de CVP, De Vleeschau-
wer, katholiek senator, Motz, voorzitter
der liberale partij, Max Buset, voorzit
ter van de socialistische partij en Gi-
lon, liberaal minister van Staat.
Na afloop van deze besprekingen had
Van Cauwelaert een onderhoud met de
Prins-Regent. Frans van Cauwelaert
toonde zich zeer optimistisch over het
verloop der onderhandelingen, doch
zeide in dit stadium nog geen medede
lingen te kunnen doen.
Heden en morgen zal hij zijn bespre
kingen voortzetten en hij venvacht
Maandag een verklaring te kunnen af
leggen over het resultaat.
STAKING BIJ GAS EN ELECTRICI-
TEIT IN FRANKRIJK.
In Parys is de electrische stroom af
gesneden en de druk van het gas ver
minderd ten gevolge van sporadische
stakingen bij de gasbedrijven en de elec
trische centrales. De betrokken arbei
ders eisen hoger loon.
Een woordvoerder van de „Electricité
de france" verklaarde, dat de helft van
Frankrijk en geheel Parijs bij de sta
king betrokken waren.
Bevin nodigt Abdoellah uit
Bevin. de Britse minister van buiten
landse zaken, heeft koning Abdoellah
van Transjordanie voor een bezoek aan
Londen uitgenodigd. Koning Abdoellah,
die de uitnodiging heeft aangenomen, zal
vermoedelijk in de eerste week van
Augustus naar Londen vliegen.
Abdoellah's verbliif te Londen zal sa
menvallen met dat van ziin premier.
Tewfik pasja, die Woensdag voor een
verblijf van drie ftweken te Londen zal
aankomen en van de Iraakse regent
emir Abdoel Illah.
LEIDSCH m DAGBLAD
Duizenden vacantiegangers zagen gisteren de vloot der Westeuropese
Unie, bestaande uit 100 schepen, de Weymouth-baai indraaien. De
vloot kwam In twee linies, de ene aangevoerd door het vlaggeschip „Im
placable" en de ander door het slagschip „Anson".
De vloot heeft zich „al strijdend" tegen „aanvallen" van vliegtuigen
met bases op het land, motortorpedoboten en onderzeeërs, een weg
door het Kanaal gebaand in het laatste stadium van de vier dagen
durende oefeningen op zee.
Mijnenvegers hebben meer dan 100
magnetische mijnen en kabelmijnen op
geruimd. Het waren oefenmijnen, waar
van men bij ontploffing de schok in
•het gehele vaartuig kon voelen.
Een gedeelte van de vloot voer op
zettelijk door het ongezuiverde gedeel
te. In het gezuiverde gedeelte kwam
geen enkele mijn tot ontploffing, doch
in het andere gedeelte, waardoorheen
o.m. de „Implacable" voer, ontploften
vijf mijnen. Het was een moeilijke taak
de gehele vloot in de baai te doen va
ren, daar er gevaarlijke stromen en
zandbanken zijn. Alles werd echter
goed uitgevoerd onder het commando
van Opperbevelhebber, McGrigor.
ZEER GROOT SUCCES.
Admiraal Mc Grigor verklaarde, dat
de oefeningen een zeer groot succes
zyn geworden.
Evenals Veldmaarschalk Montgomery
achtte hy het zeer wenselyk, dat de
volgende oefening door de mogend
heden van het Atlantisch Pact zullen
worden gehouden.
Vandaag vond aan boord van het
vlaggeschip een grote conferentie van
vlagofficieren plaats, waarop admiraal
McGrigor de manoeuvres in detail
analyseerde.
Hij vermeldde in het bijzonder de
dood van de Nederlandse waarnemer
Van Breem en noemde het zeer treu
rig. dat de oefeningen de docd van een
der dappere officieren van de Neder
landse Marine tot gevolg moesten heb
ben.
Vandaag keren de Franse, Belgische
en Nederlandse eenheden naar haar
thuishavens terug en houden onderweg
afzonderlijke oefeningen.
ZWARE LAATSTE LOODJES.
De laatste loodjes der manoeuvres
wogen het zwaarst. Zij waren een aan
eenschakeling van aanvallen van on
derzeeboten, motortorpedoboten en
vliegtuigen op het zwaar beschermde
convooi, dat aoor een smal Kanaal tus
sen mijnenvelden door langs de Zuid
kust van Engeland voer. De oeieningen
waren ditmaal zeer realistisch. En
vooral de aanval van de MTB's in de
vrcege morgen, nadat de maan was
ondergegaan, was spectaculair. Lioht-
kogels en fakkels kleurden de zee met
feiie gloed en deed de jagers die het
convooi beschermden en de MTbs als
schichtige schimmen over het water
schieten. Voor een eenzaam vissersooot-
je, dat toevallig in het strijdgewoel
raakte, moeten dit angstige momenten
geweest zijn.
CONCLUSIES.
Noch de aanvallende vliegtuigen, noch
de MTB's hadden echter veel succes.
De grootste triomfen vierden de aan
vallende onderzeeboten, die bewezen,
dat dit wapen nog immer een groot
gevaar vormt voor de convooien. Mo
gelijk is dit de belangrijkste conclusie
van deze groots opgezette en geslaagde
manoeuvres. Eentweede conclusie is,
dat bewezen mag werden verondersteld,
dat de onderdelen van de vloten der
Westeuropese landen samen een sterke
macht kunnen vormen. De afgelopen
tien dagen hebben geleerd dat de wil
en de middelen tot samenwerking mo
gelijk zijn in een periode, dat zowel de
marine van Nederland, ais die van En
geland en Frankrijk met personeelge-
brek te kampen heeft. Dat zij nood
zakelijk is, bewezen ojn. de successen
der onderzeeboten.
De historische betekenis van dit ge
beuren is waarschijnlijk, dat het de
geboorte zal blijken te zyn van een
definitieve en nauwe samenwerking
van de oorlogsmarines der vredelie
vende landen.
Dat de Nederlandse vlooteenheden
hierby een goed figuur hebben gesla
gen, is te waarderen.
West-Europa heeft getoond ter zee
één te willen en te kunnen zyn en dc
politieke betekenis van deze demon
stratie moet hoog worden aangesla
gen.
LOF VAN DE SCHOUT BIJ
NACHT.
Tot besluit der oefeningen heeft
Schout bij Nacht J. J. L. Willinge op
de rede van Weymouth aan boord van
de Tromp een persconferentie gehou
den. Hij zeide o.a. dat de Nederlandse
sohepen behoorlijk hebben meegedaan,
in het bijzonder de-„Tijgerhaal",
De A.N.P.-verslaggever tekent hierbij
aan, dat de Schout bij Nacht opvallend
bescheiden is met uitingen van lof.
Op de vraag of het volgend jaar weer
dergelijke oefeningen zullen worden ge
houden, antwoordde de Schout bij
Nacht:
„Als het blijkt dat het nuttig is in
deze geest dóór te gaan, zal het zonder
twijfel gebeuren." Deze mening wordt
onderstreept door uitlatingen van
Montgomery, die o.a. verklaarde, dat
het zeer belangrijk is, dat hoge leger
officieren eens met de vloot kennis
maken.
Op de vraag of het convooi onkwets
baar was gebleken, antwoordde de
Schout bij Nacht: „Dat is zeker niet
het geval. Evenmin is eohter gebleken,
dat een onderzeeboot er doorheen komt.
Omstandigheden spelen in deze een zeer
belangrijke rol."
Tenslotte merkte dc Schout bij Nacht
op, dat Nederland by oefeningen als
deze nooit moet ontbreken en moet
trachten met een belangrijk contin
gent te komen. De Nederlandse vloot
eenheden zullen Zondag in ons land
arriveren.
Naar aanleiding van het vliegtuigon
geluk aan boord van de Theseus werd
nog medegedeeld, dat de Nederlandse
Tirefly te hoog in kwam, het raakte
het dek te laat, miste de barrier en
verspeelde zijn onderstel. Het toestel
sloeg cp 't dek achter de barrier, pikte
een Engelse Firefly mee en stortte in
zee. Luitenant Langenbach wist zich
los te maken en kwam boven, waar hij
werd opgepikt door een torpeaooootja-
ger. Hij heeft zijn sleutelbeen gebroken.
Het conflict tussen
N.V.V. - K.A.B. en C.N.V.
BESPREKINGEN TE AMSTERDAM.
Gistermiddag kwamen de besturen
van het N.V.V., de K.AJ. en het C.N.V.,
op verzoek van beide laatstgenoemde or
ganisaties te Amsterdam bijeen ter De-
spreking van de redevoering welke de
N.V.V.-secretaris de heer A. Vermeulen
op 24 Juni j.l. op de Internationale Ar-
beidsconferentie te jGenève hield over
het bisschoppelijk verbod voor Katho
lieke werknemers om lid te zijn van het
N.V.V. en over de op overtreding van
dit verbod gestelde sancties. De bespre
kingen zijn niet ten einde gebracht;
binnenkort komen de besturen opnieuw
bijeen.
Drastische maatregelen
Onze Romeinse correspondent meldt:
De dierentuin te Rome, die bezig was
zioh op verheugende wijze te herstellen
van de ernstige verliezen, die de oorlog
teweeg bracht, is door 'n buitengewoon
zware ramp getroffen. Enige maanden
geleden had de directeur een zestal
ga-zellen gekocht in Somaliland. Deze
dieren weroen per schip via Genua naar
Rome verzonden. Te Genua door de
veeartsen y kundige dienst onderzocht,
werden zij vrijgegeven en gedurende de
eerste weken van hun verblijf in de
dierentuin maakten zij de indruk vol
komen gezond te zijn. Plotseling wer
den de dieren ernstig ziek, weigerden
alle voedsel en stierven binnen weinige
dagen. Reeds enkele dagen later werden
ook andere dieren ziek* antilopen, her
ten, gemzen, runderen, d.w.z. zonder
uitzondering herkauwende zoogdieren.
De tuin werd gesloten en ontsmet.
Veeartsen en bacteriologen begonnen
onderzoekingen te deen om de virus
van de onbekende ziekte te vinden, he
iaas zonder resultaat. Sommige dieren
genazen wel is waar, doch in 'n maana
tyds zijn twintig herkauwers gestorven.
Daar het onderzoek geen resultaat
heeft opgeleverd en de ziekte nog steeds
nieuwe slachtoffers maakt, heeft de
hoge sanitaire raad van Italië na gron
dige besprekingen besloten het meest
radicale middel toe te passen om te
verhinderen dat de zeer gevaarlijke
ziekte zich buiten de hekken van de
„Zoo" zal verspreiden en de veestapel
van Italië, wie weet van geheel Europa,
aantasten. Het smartelijk besluit is ge
nomen om alle herkauwende zoogdie
ren in de tuin, zij die van de ziekte
genezen zyn en die welke tot nu toe
geen zichtbare symptomen vertonen, ter
dood te brengen en de cadavers che
misch te vernietigen. Antilopen en ga
zellen. gemzen, moeflons van Sardinië,
Exotische runderen zyn het tairijkst
onder deze ten dode opgeschreven ale-
ren, doen er zijn ook enkele zeer kost
bare en zeldzame dieren bij: bisons,
wisenten, giraffen en vooral een paar
Indische gaurrunderen. die hoogst zeid-
zaam zijn. Het schijnt ook nodig te zijn
de dertig wilde zwijnen, die de tuin
rijk is, te doden daar deze dieren wel is
waar zelf immuuh schijnen voor de
ziekte, doch geacht worden de virus
over te brengen. Na de aischawe.ijxe
slachting zal de genele tuin grondig
worden ontsmet en niet voor half Sep
tember voor het publiek worden her
opend. Men hoopt dat dit afdoende zal
blijken om 's lands veestapel tegen een
groot gevaar te behoeden.
Een foto van het Koninklijk Gezin, welke vervaardigd werd ter gelegenhe'd van het koperen huwelijksfeest van HM.
Koningin Juliana en Z.K.H. Prins Bern hard.
