Leidsch Dagblad | 1949 | 12 mei 1949 | pagina 1

Slagbomen te Berlijn werden opgeheven

Regering ziet nog mogelijkheid tot
vreedzame oplossing

Overeenkomst vervalt bij niet-realisatie
der Republikeinse toezeggingen

Een ontzettende drukte op de weg

88ste Jaargang

DONDERDAG 12 MEI 1949

00 No. 26690

LEIDSCH

DAGBLAD

Directeur: J. W. Henny

Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer

DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN

f4,15 per kwartaal; 32 cents per week

Telefoon Dlr en Adm.: 25041: Red 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055

Regeringsverklaring over Indonesië in Tweede Kamer

Goede bedoelingen overheersen betekenis
van het accoord

De minister van Overzeese Gebieds delen a.i. mr H. J. van Maarseveen,
heeft in de hedenmiddag gehouden vergadering van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal de volgende regeringsverklaring afgelegd:

Mijnheer de voorzitter,

De regering stelt er prijs op in deze Kamer een verklaring af te leggen,
die betrekking heeft op de nieuwe fasewelke in de ontwikkeling van het
Indonesisch probleem is ingetredep door een overeenkomst, welke op Za
terdag 7 Mei j.l. is gesloten te Batavia.

Voor ik overga tot een bespreking van de inhoud en strekking dier over
eenkomst moge ik een korte terugblik werpen op enkele feiten die aan die
overeenkomst zijn voorafgegaan.,

Op 16 Februari j.l. mocht ik |n deze Kamer aangeven, in welke richting
de Nederlandse regering de oplossing van het Indonesisch vraagstuk zocht.
Vraagt men thans, of de Nederlandse regering de toen uitgestippelde ge
dragslijn heeft gevolgd, dan luidt het antwoord, dat de regering koers heeft
gehouden in de richting van het toen aangegeven doel, maar zich tijdens de
vaart daarheen wijzigingen heeft veroorloofd, welke noch aangekondigd, noch
voorzien waren. Indien men de regering daarvan een verwijt zou willen ma
ken, merk ik in het raam van het ge bruikte beeld op dat een kapitein wel
commando heeft over zijn schip, maar niet over de zeeën, die hy bevaart,
noch over de winden.

Omdat de regering in de omstandig
heden, welke zij bij het nastreven van
haar doel ontmoette, aanleiding heeft
gevonden om van de vooraf uitgestip
pelde koers af te wijken, gevoelt zij het
als een plicht deswege verantwoording
af te leggen aan de Staten-Generaal.
Van die plicht kwijt zij zich op dit
ogenblik.

Op 16 Februari j.l. mocht ik herin
neren aan wat de minister-president op
12 Augustus 1948 had gezgd en na het
begin van de tweede politionele actie
herhaald had:

„Voor een herstel van de staatkun-
kundige en economische eenheid in
Indonesië, voor het herleven van de
welvaart, voor het scheppen van een
rechtsorde, die waarborgen biedt voor
allen, is het van groot belang, dat de
Republiek op korte termijn haar
plaats inneemt in de Ver. Staten van
Indonesië, die bezig zijn zich te vor
men".

In de overeenkomst, welke op 7 Mei
jl te Batavia is afgesloten, wordt nu
voorzien, dat de Republiek als een staat
zijn plaats zal innemen In de Ver. Sta
ten van Indonesië.

Op 16 Februari vermeldde ik, dat er
geen verschil van mening was over het
het doel, dat men wenst te bereiken na
melijk de schepping van de Ver. Staten
van Indonesië, waartoe de Republikeinse
gebieden behoren, en waarin de Repu
blikeinse leiders een belangrijke positie
zullen kunnen innemen, maar dat de
moeilijkheid steeds heeft gelegen in de
overbrugging van de periode tot aan de
vorming van de Souvereine Ver. Staten
van Indonesië, aangezien de Republiek
tiet bereid was haar prerogatieven op
te geven, voor en aleer een dergelijke
souvereine federatie tot stand was ge
bracht.

De overeenkomst van 7 Mei j.l. voor
ziet thans in een overbrugging van
deze periode, doordien de Republiek
in een gedeelte van haar vroeger ter
ritoir hersteld wordt in afwachting
van het ogenblik, waarop zy haar
plaats in de Ver. Staten van Indonesië
zal innemen.

Op 16 Februari j.l. mocht ik mede-
dolen, dat de H.VJK. een aantal voor
stellen had gedaan, bekend als het
plan-Beel, om deze overgangsperiode zo
spoedig mogelijk af te sluiten. Het
"toornaamste voorstel van het plan-
B-el was gelegen in de opzet om tot een
vervroegde overdracht van de souverei-
mteit te geraken en om tegelijk met
o?ze cvéi dracht het statuut van de
Nederlands-Indonesische Unie en ande
re noodzakelijke overeenkomsten vast
te stellen. Te dien einde heeft de Ne-
oerlandse regering uitnodigingen tot
net houden op 12 Maart 1949 van een
•tonde Tafelconferentie te 's-Graven-
noge gericht om aan de B.F.O. en de
Republiek. Eerstgenoemde aanvaardde
neze uitnodiging, de Republiek wees
naar af. By de op 7 Mei 1949 te Batavia
-as-oten overeenkomst hebben thans de
nesWent en de vice-president van de
republiek verklaard, dat zij de deelne-
aan de Ronde Tafelconferentie te

Gravenhage zullen bevorderen.

Gp 16 Februari j.l. verklaarde ik in
tïu? Karner; ..Het Nederlands gezag in
tn.aonesië is voor het ogenblik de enige
PO'er van orde en recht in dié streken,
waaraan zou een onherstelbare slag
orden toegebracht indien de republi-
•-ïnse leiders thans in het bestuur van
Jokja hersteld werden".
Vo f overeenkomst van 7 Mei 1949
t, eft Nederlandse regering ver-
l a™> dat zy instemt met de terug-
r van de Republikeinse regering
Djokja.

Indien men de regering thans verwijt,
Eelyk men reeds gedaan heeft, en on-
getwijfeld nog doen zal, dat zy op dit
zeer belangrijke punt van een verkla
ag, hier in de Kamer afgelegd, is
^geweken, merk ik op, dat zy, die dit
Qoen, niet aueen ae schyn, maar
?e,'s een deel van de waarheid aan
nun zijde hebben.

Ue volle waarheid is echter, dat de
reSering aan haar verklaring, dat
terugkeer naar Djokja onmoge-
'JK was, de motivering verbonden
ae«t» dat de Republikeinse regering

I niet bereid was, tot de Federale in
terim-regering toe te treden, en dat
zy nog steeds niet had doen blijken,
dat zy ook aan de eerste aanbeveling
van de Veiligheidsraad wenste gevolg
te geven, en met name de guerilla
zou afgelasten en met Nederland zou
samenwerken tot herstel van vrede
en handhaving van recht en orde.

Op deze punten nu is een ommekeer
ingetreden. Wat de deelneming aan de
Federale interim-regering betreft, de
instelling van deze regering wordt door
geen der betrokken partyen meer nood
zakelijk geoordeeld, omdat zij in het ont
worpen plan van versnelde souvereini-
teitsoverdracht een te kort bestaan
heeft, om het tijd. en energieverlies,
hetwelk met haar instelling gepaard zou
gaan, te rechtvaardigen.

Thans echter bestaat er bereidheid
de Republiek haar plaats te doen in
nemen in de Ver. Staten van Indone
sië en de president en vice-president
der Republiek hebben op 7 Mei 1949
verklaard te zullen bevorderen, dat
'n order wordt uitgevaardigd aan de Re
publikeinse gewapende aanhangers om
de guerilla-oorlog te beëindigen en dat
medegewerkt wordt aan herstel van de
vrede en dc handhaving van recht
en orde.

Nadat het initiatief van de Neder
landse regering om op 12 Maart in Den
Haag een Ronde Tafel Conferentie te
beleggen, niet tot resultaat had geleid,
werd de Indonesische kwestie opnieuw
in de Veiligheidsraad aan de orde ge
steld en werd op 23 Maart 1949 het
Canadese voorstel door de Veiligheids
raad aanvaard, hetwelk behelsde, dat de
Unci in overeenstemming met de reso
lutie van 28 Januari 1949 en zonder te
prejudiciëren op de rechten, aanspraken
en positie van partyen. deze zou bij
staan in het bereiken van overeenstem
ming over de uitvoering van de resolu
tie van 28 Januari en speciaal over par.
l en 2 dier resolutie en over de tijd en
de voorwaarden voor het houden van de
voorgestelde conferentie te 's-Graven-
hage.

Pag 2 van de bedoelde resolutie had
betrekking op het herstel van de Re
publikeinse regering in Djokjakarta. De
regering besloot, na raadpleging van de
betrokken Nederlandse instanties om
aan de uitnodiging van de Veiligheids
raad tot het houden van een prelimi
naire conferentie tot bovenvermeld doel
gevolg te geven. Van dat ogenblik af
was het duidelyk, dat de Nederlandse
regering bereid was een herstel van de
republikeinse regering in Djokjakarta
in overweging te nemen, een herstel
waartoe de B.F.O. kort tevoren onder
zekere waarborgen had geadviseerd.

Nadat de Nederlandse regering be
sloten had gemelde uitnodiging van de
Veiligheidsraad te aanvaarden, heeft
zij een delegatie ingesteld. Zij had het
geluk, dr Van Royen aanstonds bereid
te vinden om, trots ernstige bezwaren
van persoonlijke en zakelijke aard, zich
met de leiding van de delegatie te be
lasten. Hy werd bijgestaan door enkele
personen van zijn keuze en door een
aantal civiele en militaire medewerkers,
die op voordracht van de H.V.K. In de
delegatie werden benoemd. Nadat in
verschillende besprekingen met dr Van
Royen deze had kennis genomen van
het standpunt der Nederlandse rege
ring, hetwelk op essentiële punten in
een instructie werd vastgesteld, vertrok
dr Van Royen met de wetenschap, dat
de Nederlandse regering zowel in het
belang van de bevolking van Indonesië
als van die van Nederland van harte
hoopte, dat zijn missie zou slagen, in
dien dit op een wijze, die verantwoord
mocht heten, mogelijk zou blijken.

In de eerste fase van zijn opdracht is
dr Van Royen thans geslaagd. Is de
wijze, waarop hij daarin geslaagd is,
verantwoord?

Voor het antwoord op die vraag is
het nodig, op inhoud en strekking der
gesloten-, overeenkomst in te gaan.

De overeenkomst wordt gevormd
door twee verklaringen, waarvan in
tijdsorde de verklaring van de Repu

blikeinse delegatie voorgaat. Zij be
helst verzekeringen omtrent beëindi
ging van de guerillastryd, omtrent
vreedzame samenwerking en omtrent
deelneming aan de Ronde Tafel Con
ferentie. Deze verklaring is minder
sterk dan de verklaring, welke de Ne
derlandse delegatie heeft gegeven.

De verklaring van de Nederlandse
delegatie bevat een verbintenis van
Nederland, dc verklaring van de Re
publikeinse delegatie slechts een be
lofte van de twee hoogste regerings
personen van de Republiek, welke
echter zonder meer de Republiek niet
bindt, daar slechts wordt verklaard,
dat men een bepaalde politiek zal be
vorderen en op aanvaarding van die
politiek door de regering der Repu
bliek sterk zal aandringen.

Bij de beoordeling van dit verschil
moet men acht slaan op het navolgende:

1. De feitelijke positie, waarin de
Republikeinse regering op dit ogen
blik zich nog bevindt, verschilt wel
zeer sterk van die, waarin de Neder
landse regering verkeert.

2. Van belang is wat men overeen
komt, maar vooral, dat men het over-
eengekomene realiseert. Het is moge

lijk en vooral onder de huidige om
standigheden zelfs waarschijnlijk, dat
de Republiek langs de door haar lei
ders ingeslagen weg met minder be
zwaar kan bekrachtigen en daarna
realiseren wat haar leiders voor ogen
staat dan langs de weg ener reeds
voor terugkeer naar Djokja aange
gane formele regeringsverbintenis.

3. Indien de Republikeinse leiders
niet zouden slagen in dc realisering
van de door hen aanvaarde politiek,
zou de overeenkomst komen te ver
vallen.

4. Wat de oplossing van het Indo
nesisch probleem vooral in de weg
heeft gestaan is niet alleen het weder
zijdse wantrouwen, maar vooral ook
de maatregelen, welke partyen tegen
elkander op grond van dit wantrou
wen beraamden en uitvoerden. De
overeenkomst is te zien als een po
ging tot doorbreking van dit weder
zijdse wantrouwen. De Nederlandse
regering, die thans steunt op het ver
trouwen. dat zy in de Republikeinse
leiders wil stellen, slaat daarmede de
weg in, welke uitsluitend kan leiden
tot een oplossing van het conflict.

De overeenkomst, die gesloten is op
grond van de ruling van de Veiligheids
raad van 23 Maart, welke ruling tege
moet kwam aan de overwegende bezwa
ren. welke Nederland tegen de resolutie
van 28 Januari van de Veiligheidsraad
had. heeft thans internationaal de
grootst denkbare instemming gevonden.
Amerika heeft jegens de betrokken par-
tiien aan ziin verheugenis over het be
reikte resultaat ultdrukkine gegeven.
Aziatische staten, die zioh voor het In
donesisch probleem sterk interesseerden,
hebben de overeenkomst toegejuicht. De
commissie ad hoc van de Ver. Naties
heeft met een overweldigende meerder
heid besloten de behyideling van de In
donesische kwestie van de huidige agen
da der Assemblée af te voeren.

Deze internationale morele steun, die
een imponerende indruk achterlaat,
zal voor alle betrokkenen een spoor
slag ziin om de thans gesloten over

eenkomst ook tot verwezenlijking te
brengen.

De verklaring van de Nederlandse de
legatie behelst, dat de terugkeer der Re
publikeinse regering naar Diokja wordt
aanvaard. Hoewel de besluiten van de
Veiligheidsraad, welk#» de basis vormen
voor de preliminaire besprekingen, naar
het oordeel der Nederlandse regering
slechts spreken over de stad Djokja en
hare onmiddellijke omgeving, heeft de
Nederlandse regering er geen bezwaar
tegen een meer ruime interpretatie aan
deze gebiedsomschriiving te hechten en
met name de gehele residentie Djokja
karta daartoe te rekenen, indien zulks
het bereiken van een algehele overeen
stemming tussen partijen kan bevorde
ren.

Naar verluidt zal de Sultan van Djok
jakarta belast worden met de handha
ving van de orde in dit gebied. Voor de
terugkeer echter een feit kan worden
moet een accoord bereikt ziin over de
met die terugkeer samenhangende
vraagstukken, waarondervallen de maat
regelen ter staking van de guerilla, het
herstel van de vrede en de handhaving
van recht en orde. waaronder vooral ook
begrepen ziin maatregelen, die voorko
men. dat represailles, in welke vorm
ook. genomen worden.

Afgezien van het herstel van dc Re
publiek in Djokja zal er overigens in
afwachting van dc volledige souver^'-
nïteitsoverdracht als gevolg der Ronde
Tafel-Conferentie een staatkundig be
stand intreden. Als onderdeel van dat
bestajid heeft de Nederlandse rege
ring harerzijds besloten in dc over
gangstijd geen negara's of daerah's of
uitbreiding daarvan meer te erkennen
voor zover zulks betrekking heeft op
gebied, dat vóór 19 December 1948 on
der Republikeinse controle stond. Deze
bepaling laat onverlet hetgeen in de
betrokken gebieden vóór 7 Mei Is tot
stand gekomen.

Als tweede onderdeel van dat bestand
moet gewezen worden op de bepaling,
dat in de gebieden buiten D.jokja, welke
thans niet bestreken worden door werk
zaamheden van het ambteliik apparaat
van de Indonesische revering, de Repu
blikeinse civiele en politionele ambtena
ren in functie blijven. In deze bepaling
is een consolidatie van een' bloot feite-

Vriendelijke Russen

Onmiddellijk nadat de blokkade om
één minuut over 12 (plaatselijke tyd,
11.01 uur Ned. tijd) was opgeheven
vertrok een Amerikaanse jeep als
eerste van Berlijn naar de Westelyke
zones.

Deze Amerikaanse jeep werd gevolgd
door een tweede en een Duitse Merce
des .met een knap meisje aan het stuur.

De stroom auto's, die weldra volgde,
passeerde rustig de Sovjet-Russische
controlepost, waar de papieren der in
zittenden slechts vluchtig werden door
gekeken.

Te middernacht maakte het onder
Sovjet-Russische controle staande
radiostation Berlijn het volgende be
kend: „Op dit ogenblik zijn alle ver-
keers- en handelsbelemmeringen tussen
de Sovjet-zone van Duitsland en de
Westelijke zone plus Berlijn, die sinds
1 Maart 1948 zijn ingesteld, op bevel
van de vier bezettende mogendheden
opgeheven".

Eveneens om een minuut na midder
nacht begon de straat- en huisverlich
ting te Berlijn te branden, daar de gro
te electrische centrale in de Sovjet
sector de stroomlevering had hervat.

De politiepatrouilles, die aan de grens
tussen de Westelijke en de Sovjet-Rus
sische sectoren alle voetgangers en voer
tuigen controleerden, werden te mid
dernacht teruggetrokken. De meeste
versperringen op de sectorgrenzen wa
ren reeds tevoren weggebroken.

Zes minuten na middernacht rolde
een Brits convooi bij Helmstedt over de
grens van de Sovjet-zone.

Het Britse convooi had ongeveer 20
minuten oponthoud aan de Sovjet-Rus
sische controlepost, doch een Russische
kapitein lachte de chauffeurs vriende
lijk toe en liet hen na een lichte in
spectie verder gaan.

De Sovjet-Russische commandant
van de post nam de menigte journa
listen in ogenschouw en zei: „in mijn
hele leven heb ik nooit zulke zenuwach
tige mensen gezien".

Kolonel Boris Kalinin, chef-staf van
de Sovjet-Kommandantura te Berlijn,
weigerde een glas wodka, dat de jour
nalisten hem aanboden, met de woor
den: „nee, dank je. Ik heb vannacht
nog een bende werk te doen". Hij be
loofde echter heden met de journalisten
te drinken.

Aan de Westelijke contróleposten bij
Berlijn heerste een stemming als bij
een operapremière. Iedere auto, die
voorbijkwam, werd met luide toejuichin
gen begroet.

Een ononderbroken stroom Britse en
Amerikaanse vrachtauto's was op weg
naar Berlijn. Boven hun hoofden gaat
echter de luchtbrug voort, met om de
90 seconden een krachtig geronk van
de viermotorige Skymasters.

Om 1.25 uur plaatselijke tyd meldde
radio Hamburg, dat de eerste trein zo
juist uit Helmstedt was vertrokken. De
ze trein, getrokken door een locomotief
uit de Sovjet-zone, telde acht wagons,
waarin zich behalve talrijke Engelse,
Amerikaanse en andere corresponden
ten ook doedelzakspelers van de „Gor
don Highlanders" bevonden. De locomo
tief was feestelijk versierd met groene
twijgen. Bij Marienborn aan de Sovjet
grens werd van locomotief gewisseld.

12 Spoorlijnen werden voor het ver
keer opengesteld tussen het bizonale
gebied en de Sovjet-zone. Men wil voor
lopig gemiddeld 16 goederentreinen, 5
geallieerde pnssagierstreinen en 1 Du!t
se passagierstrein per dag op het tra
ject Helmstedt-Berlijn laten rijden-

Bij de Hamelin-brug aan de Zuid-
West-grens van Berlijn, het controle
punt der Westelijken, hadden zich meer
dan 100 auto's met booglampen en film
camera's opgesteld. Vertegenwoordigers

van verschillende omroepverenigingen
over de wereld stonden daar met vracht
ladingen opname- en uitzendappara-
ten opgesteld, terwijl eer? wachtende
menigte stond te praten, roken en drin
ken. De eerste, die Berlijn binnenkwam,
was de Amerikaan Walter Rundel. Om
1 uur 46 passeerde hij in een grote
Ford dit punt. Zijn wagen werd hier
omstuwd door meisjes uit Berlijn met
boeketten bloemen.

Volgens de onder Sovjet-Russische
controle staande radio Berlijn zal de
opheffing der blokkade heden in alle
Duitse fabrieken worden gevierd en zul
len de schoolkinderen een vrije dag
krijgen. Alle Berlijners worden uitge
nodigd om 14 uur plaatselijke tijd een
massa-demonstratie in de Sovjet-sector
bij te wonen „om uiting te geven aan
de wil van Berlijn, een verenigde hoofd
stad en een onverdeeld Duitsland te
verkrijgen".

Luitenant-generaal John Cannon, be
velhebber der Amerikaanse luchtmacht
in Europa, heeft in een officiële ver
klaring te Wiesbaden gezegd: „De
luchtbrug wordt evenals tot op heden
voortgezet, totdat voldoende voorraad
is gevormd en wij er van verzekerd zijn,
dat het vervoer over de grond de be
hoeften van West-Berlijn kan voor
zien.

Twee vrachtauto's met voedselpak
ketten voor Berlijn zijn door de Sovjet-
Russische controle te Luebeck terug
gestuurd. Volgens de Sovjet-Russische
autoriteiten mochten heden alleen com
merciële ladingen en geen liefdadig
heidszendingen worden doorgelaten.
Volgens een Sovjet-bureau trachtten de
Amerikaanse en Engelse journalisten,
die met hun auto's te Helmstedt klaar
stonden om de race naar Berlijn te
beginnen, op alle mogelijke manieren
eikaars start te belemmeren, bv. door
suiker in de benzinetank te strooien of
de wagen dwars over de weg te zetten.

De Engelse en Duitse verzekerings
maatschappijen hebben geweigerd de
deelnemers aan de race te verzekeren.

De Brandenburger Tor, de voornaam
ste toegangspoort tot de Sovjet-Russi
sche sector, is opnieuw in een vuurrood
toilet gestoken. Daarachter strekt zich
Unter den Linden uit als een bonte
aaneenryding van vlammende leuzen.

Er is een overvloed van rode en
zwartroodgouden vlaggen Overal ziet
men in rode letters de eis tot eenheid
van Duitsland en een spoedig vredes
verdrag aan de muren geschreven.
Daarentegen is in het stadsbeeld van
West-Berlijn weinig verandering te be
merken. Slechts het verblijf van de
Westelijke magistraat, waar vanoch
tend in het bijzijn van geallieerde ver
tegenwoordigers op plechtige wijze de
openstelling der wegen is herdacht,
werd in feesttooi gestoken. In de hal
van het gebouw hing de Sovjet-Rus
sische vlag weer naast de vlag van de
drie Westelyke bezetters, voor het eerst
sedert de Sovjet-Russische wachtposten
de rode vaan neerhaalden van het ge
bouw der geallieerde Kommandantura.

Een impressie van de
„opening"

De weg naar Helmstedt is thans open.
Voor het eerst na tien maanden zijn
geallieerde automobielen hedennacht
Russische slagbomen bij Babelsberg,
vijftien kilometer buiten Berlijn, gepas
seerd, om in lange karavaan naar het
Westen te rijden. Het officiële einde
van de blokkade die een zo betekenis
volle factor in de wereldpolitiek is ge
worden, had het karakter van een spor
tieve gebeurtenis. Het geallieerde con
trolepunt leek voor het middernachte
lijk uur op de startplaats voor een tul-
penralley. In vele honderden automo

bielen waren zij, die het einde der blok
kade ter plaatse wilden meemaken, naar
de controlepost gekomen. Reeds sedert
de middaguren had een leger van ge
allieerde en Duitse persfotografen er
collegiale strijd gevoerd om de beste
stellingen te betrekken. De weg was
door barricaden van fotoapparaten ge
blokkeerd en velen hadden zich met hun
toestellen op het dak van het controle-
gebouw of in bomen genesteld.

Het gros van de ongeduldige massa
bestond uiteraard uit journalisten. Pre
cies twaalf uur openden Amerikaanse
en Britse militaire politie de slagbomen
en terwijl blitzlicht uit tientallen lam
pen felle flitsen in de bossen wierp, die
de autobaan omzomen, zette een jour
nalistieke autoriace in, die geen einde
scheen te nemen. Door een haag van
honderden wuivende toeschouwers schoot
de ene na de andere auto door de con
trole. Dcumentaire formaliteiten waren
tevoren reeds verricht, een kilometer
verder bevond zich de Russische con
trolepost van Nowaves. Er stonden Rus
sische officieren en manschappen, die
zich niet om ons bekommerden en door
de Duitse politie het sein lieten geven,
dat wij zonder formaliteiten konden
doorrijden. Als een keten van lichten
begonnen de autorijders daarop aan de
honderdzestig kilometer naar Helm
stedt.

De kleine Amerikaanse wegpatroullle,
die met een radiowagen de stoet had
geopend, werd spoedig door wagens met
verslaggevers gepasseerd. Iedereen wil
de de eerste zijn om de contröle-post
aan het andere einde van de Russische
zone te bereiken. Halverwege ontmoet
ten wij de kop van de colonne, die uit
Helmstedt in omgekeerde richting was
gestart en ook daar dezelfde ijver. Met
deze colonne keerden wij naar Berlijn
terug. Een tocht zonder' sensatie. De
autobaan was eindeloos en eentonig als
altijd. De Engelse waarschuwingsborden
waren er nog. Aan het einde was de uit
vroeger tijden bekende controle door
Russische wachtposten. Ook daarin was
niets veranderd. Een kleine, jonge sol
daat, met Mongools uiterlijk, salueerde
beleefd en een beetle schuchter en vroeg
dokumenta".Hij wierp er nauwe
lijks een blik in en zeiDobry" dat wil
zeggen „in orde". Hij tikte wat onbe
holpen aan ziin pet.

Duitse politiemannen openden de
slagbomen en schoten stram in de hou
ding. Alles was alsof er niets was ver
anderd. Hetzelfde ritueel, dat wij nog
gewoon waren van tien maanden gele
den. Verderop, bij de Westelijke con
trole. schoten nog een paar blitzflitsen
op onze waeen. Toen was de grote sen
satie voorbij. Voor ons lag Berlijn, de
straten en ruïnes overcoten door een
overvloedig maanlicht. Niet langer heers
te die ter ~end zwarte nacht. In de hoofd
straten brandden weer lantaarns en uit
vele vensters scheen licht, het licht dat
zovele maanden heeft ontbroken en dat
nu plotseling en eigenlijk zonder enige
sensatie weer is teruggekeerd.

DE LUCHTBRUG.

In 10 maanden luchtbrug-operatie
brachten Amerikaanse en Engelse vlieg
tuigen meer dan 1.500.000 ton goederen
m bijna 200000 vluchten naar Berlijn.
Zn hebben hierbii een gezamenlijke af
stand van 87 mlllioen mijlen afgelegd.

De vervoerde voorraden bestonden
o.m. uit 950.000 ton steenkool en 438.000
ton voedsel.

De luchtbrug kostte naar schatting
aan de Verenigde Staten 150 millioen
dollar en aan Engeland 6.500.000 pond
sterling.

Begin Mei waren er 380 Amerikaanse
en Engelse vUeetuigen od de luchtbrug
waaronder 200 viermotorigp Amerikaan
se Skymastprs. een pas gpkomen Ame
rikaanse Stratocruiser. Dakota's en
Britse Yorks en Hastings.

Meer dan 57.000 man hebben de vlieg
tuigen van de luchtbrug bemand.

lijke toestand uitgewerkt zoals dis thans
in At.leh wordt aangetroffen.

Mocht deze bepaling elders dan ln
Atjeh tot bezwaren aanleiding geven,
dan vertrouwt de Nederlandse rege
ring, dat de oplossing daarvan zal
plaats vinden in de geest van samen
werking tot handhaving van recht en
orde. welke aan de bereikte overeen
komst ten grondslag ligt.

De verklaring van de Nederlandse
delegatie heeft ook betrekking op de
Ronde Tafel Conferentie. Onvermin
derd de erkenning van het zelfbeschik
kingsrecht overeenkomstig de beginse
len van Linggadjati en Renville, wordt
bepaald, dat de Republiek straks als
een staat haar plaats in de Ver. Sta
ten van Indonesië zal innemen en in
't. voorlopig vertegenwoordigend lichaam
daarvan een derde van het aantal ze
tels zal bezetten. Buiten twijfel wordt
gesteld, dat de Ronde Tafel Conferen
ce enerzijds zal leiden tot bespoedi
ging van de onvoorwaardelijke over
dracht van de wezenlijke en volledige
souvereiniteit aan de Ver. Staten van
Indonesië, anderzijds dat deze over
dracht moet plaats vinden in overeen
stemming met de Renville beginselen,
welke in onze grondwet hun weerslag
hebben gevonden.

Ik moge mij tot deze resumptie van
de inhoud der beide „statements" be
palen. Zij hebben de vorm van eenzij
dige verklaringen, maar het karakter
van constateringen van het door beide
partyen aanvaarde resultaat van het
gevoerde overleg, gelijk op verzoek van
en ten overstaan van de' heer Cochran
als voorzitter der Unci door beide de
legaties uitdrukkelijk is verklaard.

De Nederlandse regering heeft op
Vrijdag 6 Mei j.l. haar delegatie ge
machtigd de overeenkomst in naam
der Nederlandse regering aan te gaan.

Daarmede heeft dc Nederlandse
regering de verantwoordelijkheid voor
de thans ingeslagen weg aanvaard.

ZU is tot dit besluit geleid door de
overweging, dat de gewenste opbouw
van de Ver. Staten van Indonesië als
een Souvereine Staat en de tot stand
koming van de Unie vroeg of laat
eisen, dat de strijd, die thans gevoerd
wordt, plaats maakt, voor overleg.

Hoe eerder dit overleg begint, hoe
eerder een eind kan komen aan de
offers aar» mensenlevens, die slechts
verantwoord zijn, zolang zy het min
dere kwaad vormen, zolang zy de tol
zyn, die betaald moet worden aan een
betere toekomst, welke zonder deze
offers niet bereikbaar is. Maar zodra
de verantwoordelijke politieke leiders
van een volk de rekelijkc mogelijkheid
zien om langs vreedzame weg tot een
oplossing te komen van een probleem
als dit, waaronder het bestaan van
byna 100 millioen mensen nu reeds
sinds vele jaren gebukt gaat. zyn zij
verplicht deze mogelijkheid niet onbe
proefd te laten voorbijgaan.

Naar de vaste overtuiging van de Ne
derlandse regering is zulk een mogelijk
heid thans aanwezig. Indien beide par
tijen er naar streven om de moeilijkhe
den te verkleinen, die elk van haar
thans op eigen terrein ongetwijfeld on
dervindt, maar die in het licht van het
op korte termijn te bereiken doel van
de R. T. C. van snel voorbijgaande aard
zullen zijn, dan zal in onderlinge sa
menwerking een werk tot stand gebracht
kunnen worden, dat straks tot zegen zal
strekken van de vrije en souvereine vol
ken van Indonesië en Nederland.

Ik sluit mij aan bij de woorden, die
de voorzitter van de Republikeinse dele
gatie ter gelegenheid van een te Bata
via op 7 Mei jl. door hem gehouden
persconferentie heeft gesproken: „Het
belangrijkste is de krachtige wil van
beide partijen om uit te voeren het
geen thans overeengekomen is en dat
niet geheel kan worden vastgelegd in
woorden en termen. De goede bedoe
lingen vormen dc grondslag van de he
den afgelegde verklaringen en het hangt
van de goede bedoelingen af of wij zul
len slagen of niet.

Ik neem aan. dat met goede wil en
hulp van alle betrokken partijen dat,
wat bereikt werd, kan dienen als ge
zonde basis voor verdere overeenkom
sten".

Inderdaad, van overheersend belang
zijn de goede bedoelingen. In het licht
daarvan verbleekt de betekenis van be
palingen, die op zichzelf een van beide
partijen zwaar kunnen vallen en zelfs
te zwaar zouden zijn, indien zij aan de
goede bedoelingen van de wederpartij
zou moeten twijfelen.

De jongste geschiedenis van het
Indonesisch probleem is rijk aan te
leurstellingen voor alle betrokken
partyen. Het heeft geen nut op dit
ogenblik na te gaan waaraan die te
leurstellingen te wy'tcn zyn, maar
wel mag de wens worden uitgespro
ken, dat een nieuwe geest zal intre
den, waaruit men de kracht zal put
ten om de in het verleden begane
fouten te vermijden en aan het lot
van de volken van Indonesië en Ne
derland een beslissende kentering ten
goede te geven.

Door deze hoop geleid heeft de Neder
landse regering de resultaten van de
onvermoeide arbeid van dr. Van Royen
en zijn medewerkers aanvaard Zij heeft
zich er van vergewist en met voldoening
er van kennis genomen, dat ook de
B.F.O. daaraan haar volledige instem
ming hecht, omdat de voortdurende me
dewerking van de B.F.O. aan de verdere
ontwikkeling van zaken volstrekt onmis_
baar is.

Het is mogelijk, dat de thans ingesla
gen weg vooral in den beginne moeilijk
begaanbaar zal blijken en dat wij daarop
nog hindernissen zullen aantreffen, die
een minder door tegenslagen gehard volk
dan het onze zouden afschrikken. Dit
vooruitzicht beneme ons niet de moed
voort te gaan ten einde te verwezenlij
ken, wat wij beloofd hebben en overeen
gekomen zyn.

Moge de overeenkomst van Balaria
van 7 Mei 1949, die de naam van Van
Royen-Rum-Statements zal dragen, on
der Gods zegen de smartelijke historie
der laatste vier jaar besluiten en een
tydpork inluiden, waarin wederzyds
begrip, wederzijdse oprechtheid we
derzijdse goede wil, hulp en bijstand
zullen tonen, wat deze factoren vermo
gen voor een mensheid die snakt naar
verlossing uit de machten van het
kwaad.