Republiek zal aan Conferentie
te Batavia deelnemen
Heden ondertekening van
Noord-Atlantisch pact
WEERBERICHT
Opnieuw wordt herstel van
Djokja geëist
Een jaar Marshall-hulp aan Europa
88ste Jaargang
MAANDAG 4 APRIL 1949
00
No. 26659
LEIDSCH
Directeur: 3 W Henny
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f4.15 per kwartaal: 32 cents per week
DAGBLAD
Telefoon Dlr en Adra.: 25041; Red 21607
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57U55
w
Sovjet-nota afgewezen
De ministers van Buitenlandse Zaken
der mogendheden van de Westelijke
Unie hebben een bespreking van twee
uur met hun Amerikaanse ambtsgenoot
Acheson gevoerd.
Zij hebben de tekst van het Noord-
atlantisch verdrag officieel ongewijzigd
goedgekeurd.
In een communiqué, uitgegeven na
hun gemeenschappelijke bijeenkomst,
verklaren zij:
1. ..Een voorlopige beschouwing" werd
gewijd aan de verdedigingsraad, op te
richten in het kader van het Noordat-
lantisch verdrag.
2. Er is overeengekomen dat de raad
zal worden samengesteld uit „ministers
van Buitenlandse Zaken of andere re
geringsvertegenwoordigers".
3. De raad zal bijeenkomen, onmid
dellijk nadat het verdrag door de oor
spronkelijke zeven leden is geratificeerd,
ten einde de commissie voor de verde
diging in te stellen.
De volgorde, waarin de ministers van
Buitenlandse Zaken heden zullen teke
nen. Is als volgt:
België. Canada. Denemarken. Frank
rijk, IJsland, Italië, Luxemburg. Neder
land. Noorwegen, Portugal, Engeland,
Verenigde Staten.
Tevens hebben de ministers een ge
meenschappelijk antwoord gepubliceerd
op de Sovietrussische nota over het
Noordatlantisch verdrag.
In dit antwoord wordt met nadruk
verklaard, dat het verdrag van „volko-
komen defensieve aard" is.
De ministers brengen naar voren.dat
het verdrag niet is gericht tegen enig
land of enige groep van landen, doch
alleen tegen gewapende agressie. Zij
verklaren, dat de in de jongste Sovjet-
nota naar voren gebrachte zienswijze
in haar verkeerde voorstelling van de
aard en bedoeling van dit verbond ge
lijk is aan de in Januari door het Sov
ietrussische ministerie van Buitenlandse
Zaken gepubliceerde, toen de tekst zelfs
nog niet bestond.
„Hieruit zou kunnen blijken, dat de
zienswijze van de Sovjet-regering over
dit onderwerp niet ontspruit aan een
onderzoek van de aard en de tekst van
het Noordatlantisch verdrag, doch aan
andere overwegingen".
Na de ondertekening van het Atlan
tische Pact zullen verscheidene honder
den vliegtuigen met propellor-aandrii-
ving overgebracht worden, zo schrijft
de militaire correspondent van de „New
York Times". Atlantische mogendheden
hadden reeds verzocht om sommige van
de duizenden vliegtuigen van de Ame
rikaanse luchtmacht, die opgeslagen
zijn. Engeland zou gaarne 150 tot 200
sunerforten ontvangen.
De meeste volgens het Pact te zenden
uitrustingen zouden, aldus de correspon
dent, uitrustingen zijn voor het land
leger en voor vliegtuigen, die hun bases
op het land hebben. De V. S. konden
artillerie-stukken en machinegeweren
uit voorraad leveren, doch nieuwe
tanks, moderne electrische uitrustings
stukken. raketten en technische appa
raten waren thans schaars.
TURKIJE EN EEN
MIDDELLANDSE-ZEEPACT.
Bij zijn vertrek naar de V. S voor
het bijwonen der Algemene Vergadering
der V. N. heeft de Turkse minister van
Buitenlandse Zaken. Sadak, verklaard,
dat Turkije niet het plan heeft aan te
dringen op een spoedig afsluiten van
een Middellandse-Zeepact. Hij gaf ech
ter te verstaan, dat Turkije ziln opvat
ting, dat er een regionaal verdedigings
systeem in het Oostelijk deel der Mid
dellandse Zee noodzakelijk is, niet had
veranderd. Turkije zou echter niet In
de onmiddellijke toekomst besprekingen
met mogelijke deelnemers voeren. Tot
nu toe was niet met zekerheid na te
gaan of de V. S. al of niet een dergelijk
Pact wensten. Men legt dit te Ankara
algemeen uit, als zou Amerika Turkije
medegedeeld hebben, deze tijd niet het
geschikte moment te achten voor be
sprekingen over een dergelijk Pact. Be
sprekingen hieromtrent zouden In ieder
geval uitgesteld moeten worden totdat
de Senaat het Atlantische Pact heeft
goedgekeurd.
PROTEST-NOTA'S DER SOVJETS.
De gezant der sovjet-unie te Kopen
hagen heeft hedennacht bU het Deense
ministerie van buitenlandse zaken een
nota ingediend, waarin wordt gepro
testeerd tegen het plan van Denemar
ken zich bij het Atlantisch verdrag aan
te sluiten.
Volgens een officiële Deense woord
voerder is de nota „louter een fo-mak-
teit", doch de tijd van indiening (2.50
uur Deense tijd) „zeer ongebruikelijk".
De nota is van gelijksoortige inhoud
ais de nota's, die verleden week aan de
zeven mogendheden van het verdrag
werden gezonden en waarin het ver
drag agressief en teg.-r de sovjet-unie
gericht genoemd wordt.
Ook te Oslo is een dergelijke rota
overhandigd.
Churchill weer naar huis
Winston Churchill heeft te New York
aan boord van de Queen Mary, voordat
het schip naar Engeland vertrok, op een
persconferentie verklaard, dat de Wes
telijke landen ..de vriendschapshand
naar het Russische volk wensten uit te
steken, doch geen kans zagen dat volk
te benaderen."
Churchill zeide een „buitengewoon
prettige" ontvangst genoten te hebben
in de V.S en voegde er aan toe. dat hij
nog eens over hoopte te komen. ..Het is
prettig om eens flinke maaltijden te
hebben", zo zeide hij. Op de VTaag of
er niet 13 mannen in het Kremlin wa
ren in plaats van 14. zoals hii in zijn
rede. te Boston verklaarde, antwoordde
Churchill:
„Ik dacht dat het er veertien waren,
doch de pers wist het beter en zeide, dat
het er 13 zijn. Wel, dat is juist een goed
getal". Hij kon de 13 of 14 mannen niet
noemen, doch zeide te geloven, dat Sta
lin er een van was.
Nieuw Feuilleton
Morgen beginnen we met een
nieuw feuilleton. Het gebeuren
speelt zich af aan de kust van
Essex in Engeland, waar eenzaam
in de bossen verscholen een som
ber huis ligt, voortdurend op al
lerlei manieren bewaakt. Scotland
Yard moet een zeer ernstig pro
bleem oplossen en heeft het ver
moeden. dat in dit huis de dra
den bijeenkomen.
Inspecteur Brannigan, die sleohts
over geringe aanwijzingen be
schikt, roept de hulp in van de
vroegere Geheime dienst-officier
Bob Arlen, en deze volgen wij op
een reeks spannende avonturen
in het kustplaatsje, waar het hem
gelukt het probleem te ontsluie
ren. De titel van het verhaal
luidt: „Het huis aan de Baai",
schrijver is Andrew Mackenzie.
Gouden priesterfeest
van de Paus
Paus Pius XII heeft gistermorgen in
de Sint Pieter twee missen opgedragen
bij gelegenheid van de viering van zijn
gouden priesterfeest Het celebreren
van deze missen geschiedde zonder eni
ge staatsie, daar de Paus deze plechtig
heid uitdrukkelijk wilde houden in een
geest van soberheid, gebed en verster
ving, met het oog op de beproevingen,
welke de gelovigen in vele landen moe
ten ondergaan.
Na de missen zegende de Paus de
menigte en de wereld.
Twintigduizend armen in Rome ont
vingen een maaltijd ter gelegenheid
van het priesterfeest.
Nog heeft de Paus 50.000 kinderen
van 4 tot 12 jaar op het Belvedèreplein
van het Vaticaan toegesproken. De kin
deren, in wit en blauw gekleed, wierpen
gele en witte bloemen (de Pauselijke
kleuren) omhoog.
PROTESTNOTA's AAN BULGARIJE,
ROEMENIË: EN HONGARIJE.
De V S. en Engeland hebben nota's
aan Bulgarije. Hongarije en Roemenië
overhandigd, waarin deze landen van
..herhaaldelijke schendingen" worden be
schuldigd van de voorzieningen in de
vredesverdragen betreffende de rechten
van de mens
Canada heeft de Amerikaanse verte
genwoordigers in die landen verzocht
mededeling te doen van ziin instemming
met het protest. (Canada onderhoudt
zelf geen diplomatieke betrekkingen met
.enoemde landen).
Uit Syrië
De oud-president van de Syrische re
publiek Sjoekri Koeatli. is Der extra-
vlieetuig „ergens in de woestijn" ge
bracht.
Kolonel Hoesni Zaim heeft een stu
dentenafvaardiging ontvangen die hem
kwam gelukwensen. Hii deelde mede.
voornemens te ziin een Kamer met zes
tig volksvertegenwoordigers te vormen,
die uitsluitend de bevolking der steden
zal vertegenwoordigen; de volksstam
men zullen door een speciale commissie
vertegenwoordigd zijn.
Koning Ibn Saoed heeft kolonel Zaim
medegedeeld dat hij hem persoonlijk
verantwoordelijk stelt voor het leven
van de Syrische president.
Andere Arabische staten hebben de
militaire regering te Damascus doen we
ten. dat zii de mededeling van koning
Ibn Saoed onderschrijven.
Koning Faroek van Egypte zond een
persoonlijke missie naar Damascus.
Te Caïro is de staat van alarm van
kracht.
MINDER ZACHT DES NACHTS.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Gedurende de nacht tijdelijk opkla
rend en minder zacht. Morgen overdag
toenemende bewolking maar nog bijna
overal droog weer. ongeveer dezelfde
temperatuur als vandaag. Langs de
Waddeneilanden aanvankelijk nog
krachtige, overigens meest matige wind
tussen West en Zuid-West.
(Opgemaakt te 10 uur).
5 APRIL
Zon op: 6.07 uur: onder: 19.20 uur.
Maan op: 8.57 uur; onder 2.26 uur
(N.M.)
Hoogwater te Katwijk te 7.09 en 19.36 u.
Wapenstilstand
tussen Israël en Transjordanië
Israël en Trans jordanië hebben op
Rhodos een wapenstilstandsovereen
komst gesloten.
Deze werd bereikt nadat de beide sta
ten precies gedurende een maand had
den onderhandeld. Het is de derde wa
penstilstandsovereenkomst. welke door
Israël op Rhodos thans het „vredes"-
eiland in de Middellandse Zee genaamd
Is gesloten. De belde andere overeen
komsten kwamen tot stand met Egypte
en met de Libanon.
In het algemeen komt de nieuw vast
gestelde demarcatielijn overeen met de
bestaande bestandslinies; in Zuid-Pa-
lestina valt zij samen met de interna
tionale grens.
Aan het document zijn bijlagen ge
hecht. waarin de wederzijdse verminde
ring der strijdkrachten wordt geregeld,
welke binnen 14 weken moet zijn vol
tooid.
Als gevolg van de overeenkomst zal de
spoorweg tussen Haifa en Tel Aviv prac-
tisch over zijn gehele lengte onder Is
raëlische contróle komen te staan; een
uitzondering is gemaakt voor een punt
te Toelkarim.
De aan het Zuidelijke einde van de
Dode Zee gelegen potaschfabrieken ko
men eveneens in Israëlische handen.
De situatie in Jeruzalem blijft onver
anderd.
De .oslofjord", het vlaggeschip van de Noorse koopvaardijvloot, geheel van
suiker vervaardigd. als tafelversiering ter geleeenheid van het diner, dat
Zaterdagavond aan het Kroonprinselijk Paar van Noorwesen in het Amstel-
hotel te Amsterdam werd aangeboden
Dit nummer bestaat uit zes pagina's.
Tijdens hun verblijf in Nederland waren Kroonprinses Martha en Kroonprins
Olav van Noorwegen de gasten van H M de Koningin op Paleis Soestdiik. De
Noorse gasten tezamen met het Koninklijk gezin; van links naar rechts: Prinses
Margriet, Koningin Julana met Prinses Irene, Kroonprinses Martha, Kroon
prins Olav. Prinses Beatrix en Prins Bernhard.
Nu uitbreiding tot koloniën
Door het Europese hoofdkwartier van
de E.C.A, te Parijs is bekend gemaakt,
dat de hulp, welke volgens het plan-
Marshall aan Europese staten wordt
verleend zal worden uitgebreid, teneinde
deze landen in staat te ste'len hun in
andere werelddelen gelegen koloniën tot
ontwikkeling te brengen.
Waarschijnlijk zal bij het ten uitvoer
leggen van de volgende projecten in ko
loniale gebieden hulp worden verleend:
het uitbreiden van haven-instaliaties,
het bouwen van krachtstations en het
tot stand brengen van verbindingsmid
delen. het in exploitatie brengen van mi
nerale hulpbronnen en het bstriiden van
de tsetsevlieg (die de slaapziekte ver
oorzaakt)
Paull Hoffman, de administrateur van
de E.C.A.heeft Zaterdag verklaard, dat
in het eerste jaar van het plan-Marshall
een vooruitgang werd bereikt, die niet
verloren mag gaan. Hogere oroduotie en
grotere export in de Marshall-landen
hebben het tekort op de betalingsbalans
dier landen verminderd en de inflatlo-
nistische tendensen minder sterk ge
maakt.
De industriële productie in 1948 lag
in alle Marshall-landen vrijwel op voor-
ooHcgs niveau. Wanneer men West-
Duitsland niet mederekent. was de pro
ductie 14 procent groter dan voor de oor
log Het voor 1952 eestelde doel ligt on
geveer 30 procent boven het vooroorlog
se niveau Bij de zware industrieën had
de staalindustrie de leiding Haar pro
ductie beliep in 1948 ongeveer 40 mil-
lioen ton (doel voor 1952. 58 milhoen
ton) De verbetering oo het gebied vau
I brandstoffen blijkt uit de verminderde
export van Amerikaanse kolen naar de
Marshall-landen. 33 millioen ton in 1947
en naar schatting 14 millioen ton in
1949, De West-Europese kolenproductie
was in 1948 398 millioen ton groot (doel
voor 1952 meer dan 500 millioen ton).
De productie van textielbarons was in
het vierde kwartaal van 1948 nog geen
6 procent kleiner dan voor de oorlog.
(Doel voor 1952, 22 procent meer dan
voor de oorlog). De export in 1943 steeg
tot 21 procent boven die van 1947. doch
de totale inkomsten daaruit zijn nog
steeds slechts voldoende voor ongeve°r
de helft van de totale invoer (in 1947
minder dan 40 procent). De landbouw
productie was in 1948 ongeveer eelük aan
die van voor de oorlog. (Doel voor 1952 10
tot 15 procent boven het vooroorlogse
niveau)
De Britse premier. Clement Attlee,
heeft ter ge'egenheid van de eerste ver
jaardag van 'het plan-Marshall in een
telegram aan president Truman o.m.
verklaard, dat de Marshall-hulp gedu
rende het laatste laar het economische
leven in West-Europa veranderd heeft
.In een mate die ons allen moet verba
zen indien wij ons de onzekerheid en de
gevaren van de onm'ddelliik daaraan
voorafgaande jaren herinneren". De
vooruitgang in het herstel was mogelijk
geworden door de goedgeefsheid van het
volk en de regering van Amerika. Zon-
hulp zouden de verkregen re
sultaten niet ziin bereikt. ..Laat ons er
naar streven Duitsland niet slechts eco
nomische stabiliteit, doch ook een eer
volle plaats te geven onder de demo
cratische landen van Europa, a's hun
deel gemot in het zoeken van eéh weg
naar vrede en voorspoed", zo besluit
Attlee.
De Republikeinse autoriteiten uit
Batavia en Djokja, die naar Banka
reisden om overleg te plggen met Su
karno c.s. in verband met de invitatie
voor de Batavia-conferentie. ziin Za
terdagmiddag in Batavia terugge
keerd. Zij brachten het antwoord mee,
dat dr Leimena aan Critchley over
handigde.
Het antwoord was vervat in een brief,
ondertekend door Moh. Rum.
Daarin wordt o.a. gezegd, dat besloten
werd, de uitnodiging van de Unci te
aanvaaraen.
Er wordt echter aan toegevoegd c&t,
deze aanvaarding „alvorens door Neder
land werd toegestemd in een herstel van
de Republikeinse regering te Djokja
karta", waarschijnlijk „ernstige misver
standen bij de Republikeinse leiders in
andere delen van het land en daarbui
ten. alsmede bij het Indonesische volk
in het algemeen" tengevolge zal hebben,
welke misverstanden „ongetwijfeld een
eventuele bli legging van het Indonesi
sche geschil nog meer zouden bemoeilil-
ken". Tevens wordt nadrukkelijk ver
klaard, dat deze deelneming aan de con
ferentie noodzakelijkerwijs een beperkt
karakter zal hebben, althans gedurende
de eerste fazen der besprekingen
Nadat vervolgens o.m. is verwezen
naar de desbetreffende passages in het
rapport der UNCI van 1 Maart en naar
de debatten in de Veiligheidsraad, on
derstreept de Republikeinse brief.
dat wederinstelling van de Republi
keinse regering te Djokja „voorwaar
de is voor vruchtbare onderhandelin
gen". Vervolgens wordt gepreciseerd,
dat de Republikeinse delegatie bij
deelneming aan de besprekingen tc
Batavia „aanvankelijk" alleen in staat
zal ziin „de practische bijzonderheden
van het herstel der Republikeinse re
gering te Djokja te bespreken."
De brief besluit met het uitspreken
van de hoop. dat Nederland in principe
-net een dergelijk herstel ..reeds dadelijk
bij het begin" zal instemmen, teneinde
de Republikeinse regering in staat te
stellen, te Djokja ..en op grond van de
onomstootbaar vastgestelde wensen van
haar volk, essentiële besluiten te nemen
met betrekking tot de rerolutie van de
Veiligheidsraad van 28 Januari en de
richtlijnen van 23 Maart".
Open brief
aan de Raad van Ministers
VOORSTELLEN TOT OPLOSSING
DER INDONESISCHE KWESTIE.
Een aantal Nederlanders heeft zich in
een open brief gericht tot de Raad van
Ministers.
Hierin wordt o.a. gezegd:
De toestand in Indonesië dwingt de
regering en ons gehele volk tot een
verantwoordelijke beslissing, want wij
zijn thans volledig in een impasse ge
raakt. Dit wordt met de dag duidelij
ker.
Het geweten van velen in den lande
wordt door de gang van zaken in stij
gende mate verontrust. De tiid van be
raadslagingen. van aarzelende maatre
gelen en van voorstellen, die door de
feiten achterhaald worden is voorbij.
Wij zullen zo spoedig mogelijk tot een
moedige en constructieve daad moeten
komen, die een definitieve oplossing in
uitzicht stelt.
Wij vertrouwen door deze open brief
uw ernstig streven om tot een snelle op
lossing te komen, te steunen.
Vast staat, dat het dringend vereist is
tot een onmiddellijke beslissing te raken.
De militaire actie kost ons mensen
levens. werkkrachten .millioenen en in
ternationale goodwill, die wij bU de op
bouw van ons industriële apparaat en
voor onze export niet kunnen missen
Zij vertraagt de reconstructie van
het geteisterde Indonesië en vervreemdt
grote delen van de bevolking van ons.
Wij stellen daarom voor om zo spoedig
mogelijk tot de volgende beslissingen
te komen:
a. „Vertegenwoordigers van Neder
land en Indonesië komen op de kortst
mogelijke termijn samen om in ge-
mcenschappeliik overleg als volkomen
geliikc^-e^hilgden de moeeliiUhgden
te onderzoeken van en dan de
grondslagen te leggen voor een te
voTnen L'nie.
b. dit sluit in dat de vertegenwoor
digers van Indonesië door de aldaar
bestaande deelstaten (het B.F.O.) de
Republiek en eventuele andere groe
peringen in volle vrijheid en geheel
volgens eigen inzicht worden aange
wezen.
c. Aan alle Indonesiërs wordt volle
bewegingsvrijheid toegestaan, zonder
enigo restrictie, om tot gezamenlijk
overleg te komen, nodig om het sub b
gestelde to verwezenlijken;
d. De bevelvoering van onze troepen
in Indonesië, die een in gemeen over
leg vast te stellen politionele taak te
vervullen hebben ten einde recht te
handhaven en veiligheid te verzeke
ren, worde ten spoedigste geregeld op
een wijze die het vertrouwen der In
donesische bevolking waarborgt;
c. Aan eigen en buitenlandse pers
wordt de grootst mogelijke vrijheid
geschonken om op eigen wijze ons
volk de onmisbare voorlichting te ge
ven;
f. Vanuit uw beslissend gezag ga het
moedige initiatief uit om nu eindelijk
eens krachtdadig en zonder aanzien
des persoons die personen te verwijde
ren die in het verleden telkens weer
uw bedoelingen hebben doorkruist en
die gü met vaak onbegrijpelijke lank
moedigheid geduld, ja gehandhaafd
hebt
De ondertekenaars van deze oproep
zijn diep bezorgd over de gang der ge
beurtenissen en zijn van oordeel, dat
bovenstaande voorstellen, of andere
voorstellen van verwante strekking, ten
snelste dienen te worden uitgevoerd."
De brief was o.m. ondertekend door
prof dr J. J. L. Duyvendak, prof. R. B.
G. Escher en prof, dr K. H. Miskotte,
hoogleraren te Leiden en J. A. Riedel,
fabrikant te Leiden.
Sumatraconferentie dringt aan
op V. S. I.
GELIJKWAARDIG PARTNER
MET NEDERLAND.
In de slotzitting van de Sumatracon
ferentie, werd een uitvoerige resolutie
aangenomen, waarin de deelnemers con
cluderen. dat zij de sooe-dige tot-stand-
koming van de uit gelijkwaardige en ge
lijkgerechtigde deelgebieden bestaande
vrije souvereine Ver Staten van Indone
sië, als gelijkwaardige partner verbon
den met Nederland, met alle middelen
zullen bevorderen. Zij overwegen daarbij,
dat Sumatra bij de staatkundige vor
ming en opbouw van de VJ3.I, een be
langrijke rol zal dienen te vervullen, het
geen zij alleen mogelijk achten, indien
het eiland op basis van de volkswil
wordt geordend en dat derhalve de
staatkundige opbouw van de gebiedsde
len, berustend op de volkswil moet wor
den bevorderd, opdat deze gebieden ten
snoedigste als zelfstandige gebiedsde
len van de V.S.I. worden erkend.
Besprekingen
van minister Stikker
OVER INDONESIË EN ATLANTISCH
PACT.
Mr Stikker heeft gisteren een onder
houd gehad met dr Van Royen, die
waarschijnlijk vandaag van New-York
naar ons land zal vliegen.
Dit onderhoud had plaats twee
dagen na de bespreking tussen
de ministers Acheson en Stikker, tij
dens welke dc Amerikaanse minister
van BuitcnI. Zaken zijn Nederlandse
collega heeft aangeraden, zo spoedig
mogelijk een oplossing te vinden voor
het Indonesische problem.
Minister Stikker voerde Zaterdag te
Washington op de Britse Ambassade be
sprekingen met zijn Engelse en Franse
ambtsgenoten Bevin en Schuman, De
kwestie van de bewapening vkn West-
Europa in het kader van het Atlantisch
verdrag vormde een onderwerp van dis
cussie. De vijf ministers van Buiten
landse Zaken der West-Europese Unie
hadden Zaterdag een afzonderlijke bij
eenkomst met Acheson. waarop de ge
meenschappelijke politiek ten opzichte
van Duitsland werd besproken.
ARRESTATIES ROND LÊMBANG.
Een politie détachement uit Lembane
arresteerde bii een nacMe'nke razzia In
verschillende dessa's elf geïnfiltreerde
leden van de Siliwan» d'vicje en legd°
besla» oo een Jananc rmrtier. 4 gewe
ren eert tijdbom en 1600 scherpe geweer-
partonen.
Prinses Wilhelmina
exposeert haar schilderijen
Dr HAMMACHER SCHETST
HET WERK.
Zaterdag is te Apeldoorn geopend
dc tentoonstelling van schilderijen van
Prinses Wilhelmina. Voor de eerste
maal is haar werk volledig te zien In
de expositiezaal der Ver. van Apel-
doornse Beeldende Kunstenaars, aan de
Loolaan.
Het oeuvre 28 schilderstukken en 17
tekeningen bestaat geheel uit Ne
derlandse, Zwitserse en Scandinavische
landschappen.
Dr A. M. Hammacher, directeur van
het Rijksmuseum Kröller-Müller, con
stateerde, dat werk een zekere een
zijdigheid toont Maar in die beperking
schuilt een rijkdom van motieven en
wisselende uitdrukkingswijze, vooral in
de tekeningen. Dr Hammacher vroeg
aandacht voor de persoonlijkheid van de
kunstenares, speciaal voor die kant, wel
ke zich kort na de bevrijding van ons
land openbaarde.
Terwijl het geteisterde land de vorstin
geheel opeiste, op een wijze als wij
nauwelijks kunnen begrijpen, zocht zij
aansluiting bij onze kunstenaars. Wij
voelden, dat er iets was veranderd, dat
het oude verband tussen overheid-ge-
mecnschap-kunstenaar was hersteld,
zo zeide dr Hammacher.
Komende tot een beschouwing van het
geëxposeerde werk constateerde hij, dat
het méér dan alle andere dingen het
„absolute landschap" tot onderwerp
heeft De boom heeft daarin een aan
zienlijk. overwicht.
Soms zijn die landschappen meer ge
observeerd, maar er zijn er ook bij. die
uitdrukkelijk naar het expressieve nei
gen, hetgeen dan met een zekere ver
eenvoudiging van de vormen gepaard
gaat.
Vooral de tekeningen geven vaak een
gemoedstoestand weer en tonen haar
kracht in soms scherpe tegenstellingen:
woestheid en ruigheid, naast intimiteit,
welke vaak niet vrij is van ontroerende
tederheid.
Dr Hammacher besloot met een woord
van gelukwens tot de kunstenares, die
in gezelschap van mevrouw L. F. de
Beaufort, aanwezig was.
Marshall-ambassadeur
Harriman in ons land
„SCHITTERENDE VORDERINGEN
IN EUROPA".
De reizende ambassadeur voor hec
Marshall-plan, Avereill Harriman, is
gisteren van Kopenhagen met een spe
ciaal vliegtuig van de United States
Airlines op Schiphol gearriveerd.
HU werd begroet door de Amerikaan
se ambassadeur dr H. Baruch, door het
hoofd van de Marshall-missie in Ne
derland dr A. Valentine en enige an
dere Amerikaanse hoogwaardigheidsbe
kleders.
Het gezelschap reed per auto van
Schiphol naar Den Haag, waar de lunch
gebruikt werd in Restaurant Royal. De
heer Harriman is gast van de Ameri
kaanse ambassadeur.
Harriman heeft gisteravond in een
radio-rede. welke hU hield er gele
genheid van de herdenking van het
feit, dat de hulp, overeenkomstig het
plan-Marshall, thans gedurende een
jaar is verleend, verklaard dat West-
Europa „schitterende vorderingen"
met zjjn herstel heeft gemaakt.
HU bVacht Harriman hulde aan het
„harde en intelligente werk, door rege
ringen en volken der Westeuropese lan
den verricht", waardoor in de afgelopen
12 maanden de productie In fabrieken,
mUnen en op de landbouw-bedrijven,
was gestegen.
„Gedurende eeuwen werd Europa
beheerst door neiging tot versplin
tering, verdeeldheid en wantrouwen",
verklaarde hg. „doch nu spannen ver
tegenwoordigers van 19 afzonderlijke
politieke eenheden zich gezamenlijk
in, ten einde vereend te trachten hun
economische levenspeil wederom te
herstellen". x
Kwart van lading uit de
..Katowice" gered
SCHIP EN REST VAN LADING
VERLOREN
Personeel van de rederg' Doekscn.
versterkt met een groot aantal losse
arbeiders, is er in de loop van de laat
ste weken in ;ps'.aaga ongtveo- het
vierde deel van de '.«d'ng uk :et w:ak
van de Poolse boot „Kalo.ace die
in de orkaan van 1 Maart bil Ter
schelling strandde te berger. CTca
7000 huiden en enige duizel zak
jes looistof, te zamen voor pon waarde
van om en nabU f 250.000 ziin voor de
maatschappij, die de lad!ng verzeker
de gered.
De storm van de laatste dag" i heoft
voortzetting det bergingswerkzaamhe
den 'inmoBfihk gemaakt.
Met het schln moet nu de rost der
lading als verloren worden beschouwd.