Herstel der Republiek veroorzaakt
chaos en is onmogelijk
Dr VAN ROYEN IN VEILIGHEIDSRAAD:
Amerika kan Nederlandse
houding niet begrijpen
Dr Van Royen zegt:
„Amerika laat deur open voor
Ronde-T af el-Conferentie"
Veiligheidsraad tone open oog voor
andere methodes!
weerbericht
88ste Jaargang
VRIJDAG 11 MAART 1949
DAGBLAD
Directeur: 3 W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dlr en Adm.: 25041; Red 21507
Hoofd ac e. Menkhorst enJ. Brouwer f4.15 per kwartaal; 32.cents per week Witte Singel 1, Lelden Giro no.; 57055
LEIDSCH
Berlijn thans niet bij
voorgestelde West-Duitse staat
Bij. een bespreking met Duitse politici
over de grondwet voor West-Duitsland
hebben verbindingsofficieren der bezet
tende mogendheden medegedeeld, dat
Be-.yn „onder de nuidige oro-jianriig-
heden" niet by de voorgestelde West-
Duitse staat kan worden ingelijfd.
De volgende week zullen de bespre
kingen over de grondwet tussen de
Westelijke geallieerden en de uit alle
partijen bestaande Duitse commissie
voortgezet worden.
Nieuwe Chinese premier
Ho ying tsjin heeft een benoeming als
premier van China aanvaard, zo wordt
te Nanking van gezaghebbende zijde
vernomen.
Ho volgt dr Soen Fo op.
De generaal tekende namens China
de officiële overgave van de Japanse
troepen In China in 1945. Hij is lid van
de militaire staf commissie van-de V. N.
Onlangs werd hij genoemd als moge
lijke opvolger van Tsjang kai sjek als
president.
DE CONTROLE VAN DE
AMERIKAANSE ZONE-GRENS.
De Amerikaanse militaire gouverneur
In Duitsland, generaal Clay, heeft be
kend gemaakt, dat alle niet-Duitsers,
die de Amerikaanse zone van Duitsland
verlaten of binnengaan, voortaan alleen
maar gebruik mogen maken van be
paalde grensovergangen. Zij zullen bij
het overschrijden van de grens op de
aan te wijzen plaatoen aan een visitatie
onderhevig zijn. Het oversteken van de
grens op andere plaatsen zal verboden
en belet worden door de bevoegde Duit
se autoriteiten.
In het gebouw van de Eerste Kamer te 's-Gravenhage is gisterochtend een aanvang gemaakt met de driedaagse con
ferentie van ministers der Beneluxlanden. - Overzicht tijdens de openingsrede van de Nederlandse Minister-President
dr W. Drees. Van links naar rechts: de Belgische ministers G. Eyskens, P. Spaak, G. Moene de Fernig. J. Duvieu-
sant, De Groote en le Trocet; de Nederlandse ministers Joekes, Mansholt, In 't Veld, Drees, Stikker, Lieftinck en
opitzen.
de Federale regering, hetgeen een ge
heel andere kwestie is. Bovendien zal
de overdracht van de souvereiniteit elk
psychologisch wapen ontnemen aan de
guerillabendenB zo zeide hij.
PALAR VINDT ONS TE GOEDE
DEMOCRATEN.
De Republikeinse afgevaardigde, de
heer Palar, deed uitkomen, dat men
aan Republikeinse zijde een der ern
stigste moeilijkheden voor de uitvoe
ring van het plan tot het houden van
een Ronde-Tafelconferentie gelegen
vindt in de constitutionele gebonden
heid van de Nederlandse regering. De
Nederlandse grondwet, inclusief de
amendementen van verleden jaar, is
gebaseerd op de oude toestand en ne
geert volkomen het historisch feit van
de Indonesische revolutie en de vor
ming van de Republiek Indonesia met
eigen wetten, aldus Palar. De Neder
landse regering zou zich op de basis
van de realiteit dienen te stellen en
besluiten moeten nemen, die uit die
realiteit voortvloeien, zelfs al zou de
Grondwet daarin niet voorzien. Deze
zou later bij de nieuwe situatie moe
ten worden aangepast, zo zeide Palar,
die daaraan schertsend toevoegde: „De
moeilijkheid is, dat jullie Hollanders
veel te goede democraten zijn."
Opstelling Amerikaans
wetsontwerp
voor militaire hulp
Het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken heeft medegedeeld, dat
ongeveer terzelfder tijd, dat het Noord-
atlantische pact in het Congres ge
bracht zal worden, een wetsontwerp zal
worden ingediend tot het verlenen van
militaire hulp. Dit zal geschieden om
het Atlantische pact kracht bij te zet
ten. Naar in gezaghebbende kringen
verluidt, zullen behalve voor de bewa
pening van de pact-mogendheden, gel
den worden uitgetrokken voor financie
ring van de bewapening van gebieden,
welker stabiliteit van belang is voor de
veiligheid van de V. S. Naar verder ver
luidt zouden Griekenland, Turkije, Per-
zië en de Philippynen tot deze gebieden
behoren.
OPPERSTE SOVJET-RAAD BIJEEN.
Stalin, Molotof en Mikojan waren
bij. dei opening der zitting van de op-
perse ..Sovjet-raad niet aanwezig, wel
Wysjinsky, de pas-benoemde minister
van buitenlandse zaken, en Worosjilof
de vice-president van de Sovjet-unie.
De'gezamenlijke zitting van de twee
karpers, welke des avonds werd gehou
den; iverd bijgewoond door Stalin en
Molótóf, omgeven door het merendeel
der leden van het politieke bureau. De
afgevaardigden en de vele genodigden
juichten hen enige minuten toe, toen
zij in de regeringsloges verschenen.
Stalin droeg de uniform van veld
maarschalk en zag er buitengewoon
goed uit.
De gemeenschappelijke zitting duur
de anderhalf uur.
Nadat de minister van financiën.
Zwerefs, een verklaring had afgelegd
over de begroting voor 1949. werd me
degedeeld. dat de twee kamers de be-,
grotlng in gescheiden vergadering zou
den behandelen.
De uitgaven ten behoeve van de ge
wapende macht zouden 79 milliard roe
bel bedragen ("ongeveer 39 5 milliard
gulden). Dit bedrag maakt 19 procent
van de totale begroting uit.
Verkiezingen in Zuid-Afrika
De nationalistische partij van premier
Malan heeft aanzienlijke overwinningen
geboekt ten koste van de verenigde par
ty van generaal Smuts bij de verkie
zingen voor de provinciale raden in
Zuid Afrika, maar toch niet het ver
wachte resultaat geboekt.
Op één uitslag na, die nog moet bin
nenkomen, zyn de uitslagen voor de vier
provincies: nationalisten 85 zetels, ver
enigde party 78, arbeidersparty 3 en de
onafhankelijken eveneens 3, Eén van de
onafhankelijken zal de nationalisten
steunen. De partner van de nationa
listen in de coalitieregering, de Afrika
ner Partij onder leiding van de minis
ter van financiën, Havenga. nam geen
deel aan de verkiezingen. Zij was van
mening, dat de geringe meerderheid van
de regering in het parlement het door
voeren van constitutionele wyzigingen
in de niet-Europese vertegenwoordiging
niet wettigde. Dr Malan had met een
meerderheid van slechts 4 zetels in het
parlement, verzocht om een mandaat
dat zou afhangen van de uitslag der
provinciale verkiezingen om ziin poli
tiek van ..apartheid" voort te zetten.
De verenigde party behaalde in drie
kiesdistricten, waarin zij by de alge
mene verkiezingen door de nationalisten
was verslagen wederom de overwinning.
De nationalisten handhaafden zich min
of meer in Noord-Natal.
De eindcijfers zijn: nationalistische
nart,ij 34, verenigde partii 27. onafhan
kelijken twéé en socialistische partij
twee zetels: één zetel bleef vacant.
Kaapprovincie: nationalistische par
tii 26. verenigde partij 28 zetels; dp so
cialistische narty verwierf één zetel
Oran.ie Vrystaat: nationaljstisphe nar-
>ty 24 zetels, verengde partii één zetel.
Natal: nationalistische oartii twee en
verenigde partij 22 zetels, onafjianke-
Iyken één zetel.
LABOUR HANDHAAFT ZICH.
De Labour-party heeft haar zetel be
houden by de tussentydse verkiezing
in North St. Pancras (Londen). De uit
slag v/as:
Labour 16.185 stemmen, Conservatie
ven 11.118 stemmen en Communisten
854 stemmen.
By de algemene verkiezing, vier jaar
geleden, verkreeg de Labour-candidaat
een meerderheid van 7.630 stemmen.
Onze Londense correspondent seint
nog:
Het meest opmerkelijke was het byna
volkomen negatieve resultaat van de
communisten die de eerste van de hon
derd candidaten waarmede ,zij in het
veld zullen versehynen, kans'loos zagen
ondergaan. In paats van de 2000 stem
men, die zy hadden verwacht, behaal
den zy er slechts 85*. Hyn deelneming
was er kennelyk op gericht, de Tories
te laten winnen. De strijd tegen Labour
als belangrijkste programmapunt schynt
de nieuwste communistische partyiyn
te zyn.
De tegenwoordige regering geeft de
communisten namelyk geen kans tot het
verwekken van onrust .ofndat de arbei- i
ders niet geneigd blijken te ziin tot sta
kingen onder een Labourregime.
Labour is de eerste receringspartii,
welke een onafeebroken serie van 32,
dat ziin alle tussentiidse verkiezingen,
waar eigen zetels op het spel stonden,
wist te winnen. Op hun beurt hebben
de conservatieven 12 eigen zetels be
houden, twee onafhankelijken gewon
nen, en één buitgemaakt op de onaf
hankelijke labourparty.
De nieuwe moeilijkheden
in Palestina
Terwyi Arabische berichten blyven
spreken van een Joodse opmars in
Transjordanië in de richting van Aka-
ba, geeft Israël een formeel dementi,
zeggend, dat alle Israëlische groepen
zich op Israëlisch gebied bevinden.
Schuilt in dit laatste een addertje?
In een aan de pers verstrekt com
muniqué verklaart de vertegenwoordi
ger van de Staat Israël in Frankrijk
toch: „Sommige kringen pogen verwar
ring te stichten inzake, Akatoa., Men
dient onderscheid te maken tussen de
stad Aka.ba, die op Transjordaans
grondgebied ligt, en de Golf van Aka-
ba, waarvan een gedeelte der kust
streek, krachtens een beslissing der
V.N., aan Israël werd toegekend.
Dr Bunche, de plaatsvervangende be
middelaar der V.N. voor Palestina,
heeft de Transjordaanse en de Israëli
sche delegaties op Rhodos gewaar
schuwd, dat hij hun respectieve landen
zou beschuldigen van inbreuk op de
resolutie van de Veiligheidsraad be
treffende de order tot staken van het
vuren, indien militaire activiteit in het
gebied van Akaba zou plaats vinden
of zou worden voortgezet.
De Britse minister van het gemene
best, Philip Noel Baker, verklaarde in
het parlement, dat de Britse regering
van plan was haar verplichtingen vol
gens het verdrag met Transjordanië
ten uitvoer te brengen.
Hij weigerde echter een verklaring
af te leggen over de huidige situatie.
Hij zeide, dat beter te kunnen over
laten aan de minister van Buitenland
se Zaken.
Het. parlement van Israël heeft met
73 tegen 45 stommen een vertrouwens
votum aangenomen voor de regering
van David Ben Goerion en haar pro
gram.
DE MILITAIRE UITRUSTING VAN
DE WEST-EUROPESE UNIE.
De Britse minister van oorlog, Shin-
well, heeft in het parlement verklaard,
dat de behoefte van andere landen van
de West-Europese Unie aan uitrusting^
voor hun strijdkrachten zó urgent is,
dat Groot-Brittannië zich genoodzaakt
zou kunnen zien, zyn eigen reserves
duchtig aan te spreken. Groot-Briltar,-
nia heeft reeds zékere uitrustings-arti-
kelen aangeboden, die het zelf niet on-
middellyk nodig heeft.
Shinwell sprak naar aanleiding van
de legerbegroting voor het komende
jaar ten bedrage van 304.700.000 pond
sterling. Wanneer in de naaste toe
komst. mobilisatie nodig zou zyn, aldus
de minkter. zou Engeland een aan
zienlijk Aantal manschappen ter be
schikking hebben, die In de oorlog heb
ben gediend en tot de reserve behoien.
De begroting is goedgekeurd.
Posthume Ned. onderscheiding
voor Koning George II
van Griekenland
De Nederlandse gezant te Athene
heeft aan Koning Paul een onderschei
ding uitgereikt, welke door de Neder
landse regering posthuum ia verleend
aan Koning George IL
De Nederlandse eedeleeeerde in de Veiligheidsraad dr. J. H. van Royen
kloogde in de zitting van gisteravond, dat de Nederlandse regering drie pun-
ten van de resolutie van de Raad heeft uitgevoerd, maar dat zij bezwaren
loodt tegen het herstel ran de Republikeinse regering in Djokja op dit
ejenblik.
Elke poging tot herstel van de Republikeinse regering zou slechts lei
den tot wanorde.
De drie punten, waarover geen verschil van mening bestaat tussen de
Nederlandse regering en de Veiligheidsraad zyn volgens dr van Royen de vol-
fende:
1) Herstel van volledige vrijheid van beweging voor de Republikeinse lei
ders.
2) De Republikeinen hebben de gelegenheid om met alle personen in
Indonesië contact te zoeken en besprekingen tc voeren.
3) De Nederlandse regering voert onderhandelingen met de Republikeinse
Wders.
„Er bestaat g?een verschil tussen de|nen), dat de werkelijke reden, waarom
mistellingen van de Nederlandse re- J
fcring en die van de Veiligheidsraad",
aldus vervolgde dr Van Royen. Het dis
puut. handelt slechts over de middelen
tot het gemeenschappelyke doel te
{iraken,
„Het Nederlandse volk is ervan over
tuigd, dat blyvende vrijheid en vrede
roor Indonesië niet kunnen worden
bereikt door volledige uitvoering van
de resolutie onzerziids en dat er ele
menten zyn in deze resolutie, die
slechts tot rampen kunnen leiden.
Dr Van Royen zeide zich voor dit
ogenblik be zullen onthouden van com
mentaar op het eerste rapport van de
Unci van deze maand. Hy wilde slechts
constateren, dat zdjn voorzeggingen om
trent de gevolgen van aanvaarding der
resolutie waren bewaarheid: nl. zij ver
akte een „deadlock" door verwar
ring te stichten over geheel Indonesië
en zij bracht de besprekingen betref
lende een Federale regering tot stil
stand. Sjahrir werd hierdoor gereser
veerd en Hatta weigerde naar Batavia
te komen.
Dr Van Royen protesteerde tegen de
aansporingen tot voortzetting van de
cuerlllastryd door de noodregering op
Sumatra en drukte zyn verbazing uit
over het feit, dat de Unci hiervan
geen melding heeft gemaakt in haar
rapport.
Met betrekking tot het plan betref
fende de Ronde-Tafelconferentie ver
klaarde dr van Royen: „Veel zal thans
lihangen van het antwoord van de
Unci op de uitnodiging van de Neder
landse regering". „De Nederlandse re-
ffring vraagt thans slechts, dat de
Veiligheidsraad de Unci toesta de Ron
de-Tafelconferentie by te wonen en
har succes zal bevorderen".
Het voornaamste punt van geschil
tussen mijn regering en de Veilig
heidsraad, aldus dr v. Royen, vormt
de aanbeveling van de resolutie om de
republikeinse regering in Djokja te
herstellen. Dit herstel zou ongetwij
feld over geheel Indonesië beschouwd
worden als een zichtbaar symbool van
«n zeer groot succes van de Repu
bliek. „Het is een illusie te denken,
dat de Commissie der V.N. met een
handvol mensen verspreid over een
bevolking van millioencn in staat zou
rijn om ordeverstoringen, voortkomend
(rit dit herstel der Republikeinse re
ling, te voorkomen.
Hierna ging dr Van Royen uitvoe
rig in op het voorstel van de Neder
landse regering tot het houden van
Mn Rondetafelconferentie. Dit
Nederlandse aanbod biedt, indien het
wordt aanvaard, vele voordelen boven
de resolutie van de Veiligheidsraad:
1) het doel van deze resolutie, de
overdracht van de souvereiniteit, zou
«n jaar eerder worden verwezenlijkt.
2. de interimpcriode met al haar
moeilijkheden kan tot de duur van
ooige maanden worden teruggebracht.
Bij de opening had de voorzitter, de
Jubaan Alvarez, medegedeeld dat hy
y. verzoek had ontvangen van Palar
het verlenen van vrijgeleide voor
sdarpo Sastrosatomo, persattaché van
k Indonesische delegatie, om van Lake
j^cess naar Banka te reizen teneinde
*sprekingen te voeren met de republi-
binse leiders aldaar, aangezien de
Mpubllkein.se delegatie het noodzake-
p acht uit de eerste hand inlichtin-
te ontvangen omtrent de situatie en
f- gebeurtenissen in de Republiek, Al-
deelde daarna mede, dat hy zich
J verbinding had gesteld met dr Van
r^yen, die na contact met Den Haag,
"fn had medegedeeld, dat de Neder-
r^dse regering daartegen géén bezwaar
Ka de rede van dr Van Royen ver
aarde generaal C. Romulo (Philippij-
Nederlanders weigeren de Republi
keinse leiders naar Djokja te laten te
rugkeren, ligt in het feit, dat zij thans
doende zyn de gebieden van Midden-
Java be organiseren tot een nieuwe
„marionetten-staat". Recente gebeurte
nissen hebben aangetoond, dat de be
sluiten en aanbevelingen van de Veilig
heidsraad zyn omzeild, verwaarloosd of
geschonden door „dubbelzinnige uit
spraken, of de ons maar al te goed be
kende tactiek der voldongen feiten".
De heer Palar verklaarde, dat de ma
nier, waarop de Nederlanders hun nieu
we plan voorstellen, het doet voorkomen
alsof het de grootst mogelijke dwaling
van de Republiek en van de Veilig
heidsraad zou zyn ditplan niet met
open armen te aanvaarden. „Inderdaad,
wij zouden deze voorstellen van ganser
harte aanvaarden, indien wij onze droe
vige ervaringen met de Nederlanders
konden vergeten. Wij kunnen dit echter
niet en mogen dit ook niet.
Palar betoogde voorts, dat dit ogen
blik belangrijk was in de geschiedenis.
De Nederlanders, ofschoon bewerend dat
zij de situatie nog steeds onder hun
contröle hebben, worden gekweld door
hun slecht koloniaal geweten. De Ne
derlanders gebruiken Nazi-methoden op
Java en ik ben aldus Palar bevreesd
voor het lot van myn volk daar, niet
alleen op grond van getuigenissen van
Nederlandse soldaten zelf, maar ook
omdat ik weet, wat het Nederlandse le
ger myn volk aandeed in Zuid-Celebes,
niet zo heel lang geleden.
Ik vraag om een onderzoek door
een internationaal orgaan naar de
methoden, welke het Nederlandse
leger toepast op Java, Sumatra en
Madura.
„wy vragen om voortzetting van de
onderhandelingen onder auspiciën van
de Unci", aldus Palar.
„De voorgestelde vervroegde over
dracht van souvereiniteit wordt verbon
den met de gelyktydige vestiging van
de Ned.-Indonesische Unie binnen de
grenzen van de Nederlandse constitu
tie. Deze overdracht wordt hiermede
volkomen onzeker, ér is geen enkele ga
rantie voor een werkelijke overdracht
van souvereiniteit, noch minder voor
een versnelling daarvan. De enige ga
rantie voor deze^ overdracht is gelegen
in een verklaring van de Nederlandse
regering en de napporten van de C. v.
G. D. maken het duidelijk hoe men een
garantie van de Nederlandse regering
beeft te waarderen. De heer Palar vroeg
vervolgens aan dr Van Royen, om een
definitie van wat de Nederlanders ver-'
staan onder souvereiniteit.
Mr Warren Austin (Ver. St.) ver
klaarde dat zyn regering de resolutie
van de Veiligheidsraad blijft steunen.
„De Nederlanders hebben te kennen ge
geven niet bereid te zijn de regering
van de Republiek in Djokja te herstel
len zoals de resolutie van 28 Januari
van hen vraagt.
Wij zyn niet in staat de houding van
de Nederlandse regering te begrijpen en
wel om twee redenen: 1) de voorzienin
gen van de resolutie zijn in dit opzicht
door en door gezond en redelijk. 2) de
voorgestelde versnelling der souvereini-
teltsoverdracht zou eveneens betekenen
een overdracht van de bevoegdheid aan
de Republiek om haar macht in Djokja
te herstellen.
Mijn regering houdt vol dat een mi
litaire actie niet tot gevolg mag heb
ben dat een der partyen voor de Vei
ligheidsraad wordt geëlimineerd, Zo
lang de Republikeinse regering piet is
hersteld in D lok ja kan zij niet deel
nemen in onderhandelingen over een
bevredigende oplossing van het gc-
schiL Het lijkt mij toe dat indien In
donesië spoedig onafhankelijkheid zal
verkriigen zoals wordt voorgesteld in
bet nieuwe Nederlandse plan een be
gin moet worden gemaakt met het
herstel van de Reoubliek.
Hierna werd de. zitting vArdaagd tot
vandaag te 17.30 Ned. Tijd.
Het schynt tot dusver, dat alle par
tijen het er over eens zijn, dat de
Ronde-Tafelconferentie een goed ding
zou zyn, wanneer wy er maar eerst
in slagen de obstakels uit de weg te
ruimen, aldus heeft dr Van Royen na
de zitting van de Veiligheidsraad ver
klaard tegenover de diplomatieke cor
respondent van Aneta. De voornaamste
van die obstakels is natuuriyk de kwes
tie van terugkeer der Republikeinse
1 eider's naar Djokjakarta.
Op de vraag of hy die moeilijkheid
cnoverkomelyk achtte, zeide dr Van
Royen: „Niets ter wereld is onoverko-
melyk. Als aan onze bezwaren tegemoet
gekomen zo-u kunnen worden, zou niets
ons verhinderen de gehele kwestie op
nieuw in ogenschouw te nemen Maar
ik heb nog geen enkele practische me
thode horen noemen, die inderdaad
onze bezwaren opheft."
Omtrent de rede van de Amerikaan
se gedelegeerde, Austin, zeide dr Van
Royen, dat hij het 'n voornaam punt
vond, dat die rede de deur had open
gelaten voor deelneming aan de
Ronde-Tafelconferentie door de par
tyen, wanneer deze onderling tot
overeenstemming konden komen. Hjj
achtte het belangryk, dat de Ver.
Staten zich blijkbaar niet aan de
letter van de resolutie van de Veilig
heidsraad vastklampen, maar het be
reiken van het gemeenschappelyke
doel zwaarder laten wegen.
Wanneer de Veiligheidsraad zich maar
niet persé aan de letter van de re
solutie wil houden, maar ook een
open oog toont voor andere metho
des, geloof ik wel, dat we iets zullen
bereiken, aldus verklaarde de Neder
landse gedelegeerde.
Naar aanleiding van de vraag van
Austin, waarem Nederland thans de
repübliek niet in Djokja kan herstel
len, maar zulk herstel over enkele
maanden na de overdracht van de
souvereiniteit. wel mogelijk acht, merk
te dr Van Royen op, dat de souverei
niteit niet aan de Republikeinse rege
ring zal worden overgedragen, doch aan
plaatselijk nachtvorst.
Bilt verwacht tot morgenavond:
Vannacht weinig wind, hier en daar
''fining van nevel of mist en op vele
fatsen nachtvorst. Morgen overdag
overdrijvende wolkenvelden.
Uïenvcgend droog wreer en in de mid-
ongeveer dezelfde temperatuur als
!jdaag Zwakke tot matige naar Zui-
E-Jjke richtingen draaiende wind.
12 maart
op: 7.03 uur; onder: 18.38 uur.
^n op: 15 16 uur; onder: 6.45 uur
s (EK.)
c»gwater te Katwyk te 1.12 en 13.37 u.
1 nummer bestaat uit zes pagina's.
De Koning van Zweden heeft op Kasteel Drotthingholm vertegenwoordigers ont
vangen van het Koninklijk Comité 1948, die hem een bedrag van 2 millloen kro
nen overhandigden, bestemd voor het Koning Gustaaf-Fonds, dat zich het lot
van de Zweedse jeugd aantrekt. Eerste minister Tage Erlander. president van
het Comité,, (rechts) overhandigt het bedrag aan Koning Gustaaf.