Herstel der Republiek veroorzaakt chaos en is onmogelijk Dr VAN ROYEN IN VEILIGHEIDSRAAD: Amerika kan Nederlandse houding niet begrijpen Dr Van Royen zegt: „Amerika laat deur open voor Ronde-T af el-Conferentie" Veiligheidsraad tone open oog voor andere methodes! weerbericht 88ste Jaargang VRIJDAG 11 MAART 1949 DAGBLAD Directeur: 3 W Henny DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dlr en Adm.: 25041; Red 21507 Hoofd ac e. Menkhorst enJ. Brouwer f4.15 per kwartaal; 32.cents per week Witte Singel 1, Lelden Giro no.; 57055 LEIDSCH Berlijn thans niet bij voorgestelde West-Duitse staat Bij. een bespreking met Duitse politici over de grondwet voor West-Duitsland hebben verbindingsofficieren der bezet tende mogendheden medegedeeld, dat Be-.yn „onder de nuidige oro-jianriig- heden" niet by de voorgestelde West- Duitse staat kan worden ingelijfd. De volgende week zullen de bespre kingen over de grondwet tussen de Westelijke geallieerden en de uit alle partijen bestaande Duitse commissie voortgezet worden. Nieuwe Chinese premier Ho ying tsjin heeft een benoeming als premier van China aanvaard, zo wordt te Nanking van gezaghebbende zijde vernomen. Ho volgt dr Soen Fo op. De generaal tekende namens China de officiële overgave van de Japanse troepen In China in 1945. Hij is lid van de militaire staf commissie van-de V. N. Onlangs werd hij genoemd als moge lijke opvolger van Tsjang kai sjek als president. DE CONTROLE VAN DE AMERIKAANSE ZONE-GRENS. De Amerikaanse militaire gouverneur In Duitsland, generaal Clay, heeft be kend gemaakt, dat alle niet-Duitsers, die de Amerikaanse zone van Duitsland verlaten of binnengaan, voortaan alleen maar gebruik mogen maken van be paalde grensovergangen. Zij zullen bij het overschrijden van de grens op de aan te wijzen plaatoen aan een visitatie onderhevig zijn. Het oversteken van de grens op andere plaatsen zal verboden en belet worden door de bevoegde Duit se autoriteiten. In het gebouw van de Eerste Kamer te 's-Gravenhage is gisterochtend een aanvang gemaakt met de driedaagse con ferentie van ministers der Beneluxlanden. - Overzicht tijdens de openingsrede van de Nederlandse Minister-President dr W. Drees. Van links naar rechts: de Belgische ministers G. Eyskens, P. Spaak, G. Moene de Fernig. J. Duvieu- sant, De Groote en le Trocet; de Nederlandse ministers Joekes, Mansholt, In 't Veld, Drees, Stikker, Lieftinck en opitzen. de Federale regering, hetgeen een ge heel andere kwestie is. Bovendien zal de overdracht van de souvereiniteit elk psychologisch wapen ontnemen aan de guerillabendenB zo zeide hij. PALAR VINDT ONS TE GOEDE DEMOCRATEN. De Republikeinse afgevaardigde, de heer Palar, deed uitkomen, dat men aan Republikeinse zijde een der ern stigste moeilijkheden voor de uitvoe ring van het plan tot het houden van een Ronde-Tafelconferentie gelegen vindt in de constitutionele gebonden heid van de Nederlandse regering. De Nederlandse grondwet, inclusief de amendementen van verleden jaar, is gebaseerd op de oude toestand en ne geert volkomen het historisch feit van de Indonesische revolutie en de vor ming van de Republiek Indonesia met eigen wetten, aldus Palar. De Neder landse regering zou zich op de basis van de realiteit dienen te stellen en besluiten moeten nemen, die uit die realiteit voortvloeien, zelfs al zou de Grondwet daarin niet voorzien. Deze zou later bij de nieuwe situatie moe ten worden aangepast, zo zeide Palar, die daaraan schertsend toevoegde: „De moeilijkheid is, dat jullie Hollanders veel te goede democraten zijn." Opstelling Amerikaans wetsontwerp voor militaire hulp Het Amerikaanse ministerie van bui tenlandse zaken heeft medegedeeld, dat ongeveer terzelfder tijd, dat het Noord- atlantische pact in het Congres ge bracht zal worden, een wetsontwerp zal worden ingediend tot het verlenen van militaire hulp. Dit zal geschieden om het Atlantische pact kracht bij te zet ten. Naar in gezaghebbende kringen verluidt, zullen behalve voor de bewa pening van de pact-mogendheden, gel den worden uitgetrokken voor financie ring van de bewapening van gebieden, welker stabiliteit van belang is voor de veiligheid van de V. S. Naar verder ver luidt zouden Griekenland, Turkije, Per- zië en de Philippynen tot deze gebieden behoren. OPPERSTE SOVJET-RAAD BIJEEN. Stalin, Molotof en Mikojan waren bij. dei opening der zitting van de op- perse ..Sovjet-raad niet aanwezig, wel Wysjinsky, de pas-benoemde minister van buitenlandse zaken, en Worosjilof de vice-president van de Sovjet-unie. De'gezamenlijke zitting van de twee karpers, welke des avonds werd gehou den; iverd bijgewoond door Stalin en Molótóf, omgeven door het merendeel der leden van het politieke bureau. De afgevaardigden en de vele genodigden juichten hen enige minuten toe, toen zij in de regeringsloges verschenen. Stalin droeg de uniform van veld maarschalk en zag er buitengewoon goed uit. De gemeenschappelijke zitting duur de anderhalf uur. Nadat de minister van financiën. Zwerefs, een verklaring had afgelegd over de begroting voor 1949. werd me degedeeld. dat de twee kamers de be-, grotlng in gescheiden vergadering zou den behandelen. De uitgaven ten behoeve van de ge wapende macht zouden 79 milliard roe bel bedragen ("ongeveer 39 5 milliard gulden). Dit bedrag maakt 19 procent van de totale begroting uit. Verkiezingen in Zuid-Afrika De nationalistische partij van premier Malan heeft aanzienlijke overwinningen geboekt ten koste van de verenigde par ty van generaal Smuts bij de verkie zingen voor de provinciale raden in Zuid Afrika, maar toch niet het ver wachte resultaat geboekt. Op één uitslag na, die nog moet bin nenkomen, zyn de uitslagen voor de vier provincies: nationalisten 85 zetels, ver enigde party 78, arbeidersparty 3 en de onafhankelijken eveneens 3, Eén van de onafhankelijken zal de nationalisten steunen. De partner van de nationa listen in de coalitieregering, de Afrika ner Partij onder leiding van de minis ter van financiën, Havenga. nam geen deel aan de verkiezingen. Zij was van mening, dat de geringe meerderheid van de regering in het parlement het door voeren van constitutionele wyzigingen in de niet-Europese vertegenwoordiging niet wettigde. Dr Malan had met een meerderheid van slechts 4 zetels in het parlement, verzocht om een mandaat dat zou afhangen van de uitslag der provinciale verkiezingen om ziin poli tiek van ..apartheid" voort te zetten. De verenigde party behaalde in drie kiesdistricten, waarin zij by de alge mene verkiezingen door de nationalisten was verslagen wederom de overwinning. De nationalisten handhaafden zich min of meer in Noord-Natal. De eindcijfers zijn: nationalistische nart,ij 34, verenigde partii 27. onafhan kelijken twéé en socialistische partij twee zetels: één zetel bleef vacant. Kaapprovincie: nationalistische par tii 26. verenigde partij 28 zetels; dp so cialistische narty verwierf één zetel Oran.ie Vrystaat: nationaljstisphe nar- >ty 24 zetels, verengde partii één zetel. Natal: nationalistische oartii twee en verenigde partij 22 zetels, onafjianke- Iyken één zetel. LABOUR HANDHAAFT ZICH. De Labour-party heeft haar zetel be houden by de tussentydse verkiezing in North St. Pancras (Londen). De uit slag v/as: Labour 16.185 stemmen, Conservatie ven 11.118 stemmen en Communisten 854 stemmen. By de algemene verkiezing, vier jaar geleden, verkreeg de Labour-candidaat een meerderheid van 7.630 stemmen. Onze Londense correspondent seint nog: Het meest opmerkelijke was het byna volkomen negatieve resultaat van de communisten die de eerste van de hon derd candidaten waarmede ,zij in het veld zullen versehynen, kans'loos zagen ondergaan. In paats van de 2000 stem men, die zy hadden verwacht, behaal den zy er slechts 85*. Hyn deelneming was er kennelyk op gericht, de Tories te laten winnen. De strijd tegen Labour als belangrijkste programmapunt schynt de nieuwste communistische partyiyn te zyn. De tegenwoordige regering geeft de communisten namelyk geen kans tot het verwekken van onrust .ofndat de arbei- i ders niet geneigd blijken te ziin tot sta kingen onder een Labourregime. Labour is de eerste receringspartii, welke een onafeebroken serie van 32, dat ziin alle tussentiidse verkiezingen, waar eigen zetels op het spel stonden, wist te winnen. Op hun beurt hebben de conservatieven 12 eigen zetels be houden, twee onafhankelijken gewon nen, en één buitgemaakt op de onaf hankelijke labourparty. De nieuwe moeilijkheden in Palestina Terwyi Arabische berichten blyven spreken van een Joodse opmars in Transjordanië in de richting van Aka- ba, geeft Israël een formeel dementi, zeggend, dat alle Israëlische groepen zich op Israëlisch gebied bevinden. Schuilt in dit laatste een addertje? In een aan de pers verstrekt com muniqué verklaart de vertegenwoordi ger van de Staat Israël in Frankrijk toch: „Sommige kringen pogen verwar ring te stichten inzake, Akatoa., Men dient onderscheid te maken tussen de stad Aka.ba, die op Transjordaans grondgebied ligt, en de Golf van Aka- ba, waarvan een gedeelte der kust streek, krachtens een beslissing der V.N., aan Israël werd toegekend. Dr Bunche, de plaatsvervangende be middelaar der V.N. voor Palestina, heeft de Transjordaanse en de Israëli sche delegaties op Rhodos gewaar schuwd, dat hij hun respectieve landen zou beschuldigen van inbreuk op de resolutie van de Veiligheidsraad be treffende de order tot staken van het vuren, indien militaire activiteit in het gebied van Akaba zou plaats vinden of zou worden voortgezet. De Britse minister van het gemene best, Philip Noel Baker, verklaarde in het parlement, dat de Britse regering van plan was haar verplichtingen vol gens het verdrag met Transjordanië ten uitvoer te brengen. Hij weigerde echter een verklaring af te leggen over de huidige situatie. Hij zeide, dat beter te kunnen over laten aan de minister van Buitenland se Zaken. Het. parlement van Israël heeft met 73 tegen 45 stommen een vertrouwens votum aangenomen voor de regering van David Ben Goerion en haar pro gram. DE MILITAIRE UITRUSTING VAN DE WEST-EUROPESE UNIE. De Britse minister van oorlog, Shin- well, heeft in het parlement verklaard, dat de behoefte van andere landen van de West-Europese Unie aan uitrusting^ voor hun strijdkrachten zó urgent is, dat Groot-Brittannië zich genoodzaakt zou kunnen zien, zyn eigen reserves duchtig aan te spreken. Groot-Briltar,- nia heeft reeds zékere uitrustings-arti- kelen aangeboden, die het zelf niet on- middellyk nodig heeft. Shinwell sprak naar aanleiding van de legerbegroting voor het komende jaar ten bedrage van 304.700.000 pond sterling. Wanneer in de naaste toe komst. mobilisatie nodig zou zyn, aldus de minkter. zou Engeland een aan zienlijk Aantal manschappen ter be schikking hebben, die In de oorlog heb ben gediend en tot de reserve behoien. De begroting is goedgekeurd. Posthume Ned. onderscheiding voor Koning George II van Griekenland De Nederlandse gezant te Athene heeft aan Koning Paul een onderschei ding uitgereikt, welke door de Neder landse regering posthuum ia verleend aan Koning George IL De Nederlandse eedeleeeerde in de Veiligheidsraad dr. J. H. van Royen kloogde in de zitting van gisteravond, dat de Nederlandse regering drie pun- ten van de resolutie van de Raad heeft uitgevoerd, maar dat zij bezwaren loodt tegen het herstel ran de Republikeinse regering in Djokja op dit ejenblik. Elke poging tot herstel van de Republikeinse regering zou slechts lei den tot wanorde. De drie punten, waarover geen verschil van mening bestaat tussen de Nederlandse regering en de Veiligheidsraad zyn volgens dr van Royen de vol- fende: 1) Herstel van volledige vrijheid van beweging voor de Republikeinse lei ders. 2) De Republikeinen hebben de gelegenheid om met alle personen in Indonesië contact te zoeken en besprekingen tc voeren. 3) De Nederlandse regering voert onderhandelingen met de Republikeinse Wders. „Er bestaat g?een verschil tussen de|nen), dat de werkelijke reden, waarom mistellingen van de Nederlandse re- J fcring en die van de Veiligheidsraad", aldus vervolgde dr Van Royen. Het dis puut. handelt slechts over de middelen tot het gemeenschappelyke doel te {iraken, „Het Nederlandse volk is ervan over tuigd, dat blyvende vrijheid en vrede roor Indonesië niet kunnen worden bereikt door volledige uitvoering van de resolutie onzerziids en dat er ele menten zyn in deze resolutie, die slechts tot rampen kunnen leiden. Dr Van Royen zeide zich voor dit ogenblik be zullen onthouden van com mentaar op het eerste rapport van de Unci van deze maand. Hy wilde slechts constateren, dat zdjn voorzeggingen om trent de gevolgen van aanvaarding der resolutie waren bewaarheid: nl. zij ver akte een „deadlock" door verwar ring te stichten over geheel Indonesië en zij bracht de besprekingen betref lende een Federale regering tot stil stand. Sjahrir werd hierdoor gereser veerd en Hatta weigerde naar Batavia te komen. Dr Van Royen protesteerde tegen de aansporingen tot voortzetting van de cuerlllastryd door de noodregering op Sumatra en drukte zyn verbazing uit over het feit, dat de Unci hiervan geen melding heeft gemaakt in haar rapport. Met betrekking tot het plan betref fende de Ronde-Tafelconferentie ver klaarde dr van Royen: „Veel zal thans lihangen van het antwoord van de Unci op de uitnodiging van de Neder landse regering". „De Nederlandse re- ffring vraagt thans slechts, dat de Veiligheidsraad de Unci toesta de Ron de-Tafelconferentie by te wonen en har succes zal bevorderen". Het voornaamste punt van geschil tussen mijn regering en de Veilig heidsraad, aldus dr v. Royen, vormt de aanbeveling van de resolutie om de republikeinse regering in Djokja te herstellen. Dit herstel zou ongetwij feld over geheel Indonesië beschouwd worden als een zichtbaar symbool van «n zeer groot succes van de Repu bliek. „Het is een illusie te denken, dat de Commissie der V.N. met een handvol mensen verspreid over een bevolking van millioencn in staat zou rijn om ordeverstoringen, voortkomend (rit dit herstel der Republikeinse re ling, te voorkomen. Hierna ging dr Van Royen uitvoe rig in op het voorstel van de Neder landse regering tot het houden van Mn Rondetafelconferentie. Dit Nederlandse aanbod biedt, indien het wordt aanvaard, vele voordelen boven de resolutie van de Veiligheidsraad: 1) het doel van deze resolutie, de overdracht van de souvereiniteit, zou «n jaar eerder worden verwezenlijkt. 2. de interimpcriode met al haar moeilijkheden kan tot de duur van ooige maanden worden teruggebracht. Bij de opening had de voorzitter, de Jubaan Alvarez, medegedeeld dat hy y. verzoek had ontvangen van Palar het verlenen van vrijgeleide voor sdarpo Sastrosatomo, persattaché van k Indonesische delegatie, om van Lake j^cess naar Banka te reizen teneinde *sprekingen te voeren met de republi- binse leiders aldaar, aangezien de Mpubllkein.se delegatie het noodzake- p acht uit de eerste hand inlichtin- te ontvangen omtrent de situatie en f- gebeurtenissen in de Republiek, Al- deelde daarna mede, dat hy zich J verbinding had gesteld met dr Van r^yen, die na contact met Den Haag, "fn had medegedeeld, dat de Neder- r^dse regering daartegen géén bezwaar Ka de rede van dr Van Royen ver aarde generaal C. Romulo (Philippij- Nederlanders weigeren de Republi keinse leiders naar Djokja te laten te rugkeren, ligt in het feit, dat zij thans doende zyn de gebieden van Midden- Java be organiseren tot een nieuwe „marionetten-staat". Recente gebeurte nissen hebben aangetoond, dat de be sluiten en aanbevelingen van de Veilig heidsraad zyn omzeild, verwaarloosd of geschonden door „dubbelzinnige uit spraken, of de ons maar al te goed be kende tactiek der voldongen feiten". De heer Palar verklaarde, dat de ma nier, waarop de Nederlanders hun nieu we plan voorstellen, het doet voorkomen alsof het de grootst mogelijke dwaling van de Republiek en van de Veilig heidsraad zou zyn ditplan niet met open armen te aanvaarden. „Inderdaad, wij zouden deze voorstellen van ganser harte aanvaarden, indien wij onze droe vige ervaringen met de Nederlanders konden vergeten. Wij kunnen dit echter niet en mogen dit ook niet. Palar betoogde voorts, dat dit ogen blik belangrijk was in de geschiedenis. De Nederlanders, ofschoon bewerend dat zij de situatie nog steeds onder hun contröle hebben, worden gekweld door hun slecht koloniaal geweten. De Ne derlanders gebruiken Nazi-methoden op Java en ik ben aldus Palar bevreesd voor het lot van myn volk daar, niet alleen op grond van getuigenissen van Nederlandse soldaten zelf, maar ook omdat ik weet, wat het Nederlandse le ger myn volk aandeed in Zuid-Celebes, niet zo heel lang geleden. Ik vraag om een onderzoek door een internationaal orgaan naar de methoden, welke het Nederlandse leger toepast op Java, Sumatra en Madura. „wy vragen om voortzetting van de onderhandelingen onder auspiciën van de Unci", aldus Palar. „De voorgestelde vervroegde over dracht van souvereiniteit wordt verbon den met de gelyktydige vestiging van de Ned.-Indonesische Unie binnen de grenzen van de Nederlandse constitu tie. Deze overdracht wordt hiermede volkomen onzeker, ér is geen enkele ga rantie voor een werkelijke overdracht van souvereiniteit, noch minder voor een versnelling daarvan. De enige ga rantie voor deze^ overdracht is gelegen in een verklaring van de Nederlandse regering en de napporten van de C. v. G. D. maken het duidelijk hoe men een garantie van de Nederlandse regering beeft te waarderen. De heer Palar vroeg vervolgens aan dr Van Royen, om een definitie van wat de Nederlanders ver-' staan onder souvereiniteit. Mr Warren Austin (Ver. St.) ver klaarde dat zyn regering de resolutie van de Veiligheidsraad blijft steunen. „De Nederlanders hebben te kennen ge geven niet bereid te zijn de regering van de Republiek in Djokja te herstel len zoals de resolutie van 28 Januari van hen vraagt. Wij zyn niet in staat de houding van de Nederlandse regering te begrijpen en wel om twee redenen: 1) de voorzienin gen van de resolutie zijn in dit opzicht door en door gezond en redelijk. 2) de voorgestelde versnelling der souvereini- teltsoverdracht zou eveneens betekenen een overdracht van de bevoegdheid aan de Republiek om haar macht in Djokja te herstellen. Mijn regering houdt vol dat een mi litaire actie niet tot gevolg mag heb ben dat een der partyen voor de Vei ligheidsraad wordt geëlimineerd, Zo lang de Republikeinse regering piet is hersteld in D lok ja kan zij niet deel nemen in onderhandelingen over een bevredigende oplossing van het gc- schiL Het lijkt mij toe dat indien In donesië spoedig onafhankelijkheid zal verkriigen zoals wordt voorgesteld in bet nieuwe Nederlandse plan een be gin moet worden gemaakt met het herstel van de Reoubliek. Hierna werd de. zitting vArdaagd tot vandaag te 17.30 Ned. Tijd. Het schynt tot dusver, dat alle par tijen het er over eens zijn, dat de Ronde-Tafelconferentie een goed ding zou zyn, wanneer wy er maar eerst in slagen de obstakels uit de weg te ruimen, aldus heeft dr Van Royen na de zitting van de Veiligheidsraad ver klaard tegenover de diplomatieke cor respondent van Aneta. De voornaamste van die obstakels is natuuriyk de kwes tie van terugkeer der Republikeinse 1 eider's naar Djokjakarta. Op de vraag of hy die moeilijkheid cnoverkomelyk achtte, zeide dr Van Royen: „Niets ter wereld is onoverko- melyk. Als aan onze bezwaren tegemoet gekomen zo-u kunnen worden, zou niets ons verhinderen de gehele kwestie op nieuw in ogenschouw te nemen Maar ik heb nog geen enkele practische me thode horen noemen, die inderdaad onze bezwaren opheft." Omtrent de rede van de Amerikaan se gedelegeerde, Austin, zeide dr Van Royen, dat hij het 'n voornaam punt vond, dat die rede de deur had open gelaten voor deelneming aan de Ronde-Tafelconferentie door de par tyen, wanneer deze onderling tot overeenstemming konden komen. Hjj achtte het belangryk, dat de Ver. Staten zich blijkbaar niet aan de letter van de resolutie van de Veilig heidsraad vastklampen, maar het be reiken van het gemeenschappelyke doel zwaarder laten wegen. Wanneer de Veiligheidsraad zich maar niet persé aan de letter van de re solutie wil houden, maar ook een open oog toont voor andere metho des, geloof ik wel, dat we iets zullen bereiken, aldus verklaarde de Neder landse gedelegeerde. Naar aanleiding van de vraag van Austin, waarem Nederland thans de repübliek niet in Djokja kan herstel len, maar zulk herstel over enkele maanden na de overdracht van de souvereiniteit. wel mogelijk acht, merk te dr Van Royen op, dat de souverei niteit niet aan de Republikeinse rege ring zal worden overgedragen, doch aan plaatselijk nachtvorst. Bilt verwacht tot morgenavond: Vannacht weinig wind, hier en daar ''fining van nevel of mist en op vele fatsen nachtvorst. Morgen overdag overdrijvende wolkenvelden. Uïenvcgend droog wreer en in de mid- ongeveer dezelfde temperatuur als !jdaag Zwakke tot matige naar Zui- E-Jjke richtingen draaiende wind. 12 maart op: 7.03 uur; onder: 18.38 uur. ^n op: 15 16 uur; onder: 6.45 uur s (EK.) c»gwater te Katwyk te 1.12 en 13.37 u. 1 nummer bestaat uit zes pagina's. De Koning van Zweden heeft op Kasteel Drotthingholm vertegenwoordigers ont vangen van het Koninklijk Comité 1948, die hem een bedrag van 2 millloen kro nen overhandigden, bestemd voor het Koning Gustaaf-Fonds, dat zich het lot van de Zweedse jeugd aantrekt. Eerste minister Tage Erlander. president van het Comité,, (rechts) overhandigt het bedrag aan Koning Gustaaf.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1949 | | pagina 1