Toekomstige organisatie van
Ziekenfondswezen
Memorie van Antwoord
wetsontwerp Oorlogsschade
-tijdelijk
SÖci.p.pond
DRIE LEVENS
De grens der mogelijkheden is bereikt
RECHTZAKEN
Cctoé Kachelpasta
Radio-programma
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 25 Februari 1949
Tweede Blad No. 266271
Uitgangspunt:
„Verplichte verzekering"
(Speciale berichtgeving).
Thans is verschenen het rapport
vin de Commissie ter bestudering van
de toekomstige organisatie van het
Ziekenfondswezen, ingesteld door het
bestuur van de Stichting voor de Ar
beid. Als uitgangspunt van de bespre
kingen heeft de commissie daarbü ee-
nomen de nieuwe uitvoeringsorganisa
tie voor de sociale verzekering, als
ontworpen door de betreffende com
missie, waarop is voortgebouwd in de
gemengde commissie-Van Rhfjn, in
take de herziening van de sociale ver-
tekering d.d. Maart 1948.
Gelet op de zeer nauwe verwantschap
r.-en de Ziekenfondsverzekering en de
r'jenaamde sociale verzekering, met
•laie de ziekengeldverzekering, kan,
"'•■it het oordeel van de commissie, ook
7 Ziekenfondsverzekering voor wat be-
t haar administratief-technische uit-
^ring, worden opgenomen in een nieu-
v uitvoeringsorganisatie van alle tak-
hn van sociale verzekering.
EEN ZIEKENFONDSRAAD
De centrale sociale verzekeringsraad,
voor tweederde uit vertegenwoordi-
f7-s van het bedrijfsleven bestaat, en
or eenderde uit vertegenwoordigers
13 o"e overheid, zal voor de verschillen
en takken van verzekerden een aantal
i;:e afdelingen behoeven. Aan een van
c:? afdelingen zal de leiding moeten
vvfden opgedragen in ziekenfondsaan-
.::e;snheden. Deze afdeling zou de
cnmlssie voor dit geval 'willen aandui-
c;d als de „Ziekenfondsraad", waaraan
i? uitvoering van de toekomstige zieken-
ftadsen worde opgedragen.
STELSEL VAN VERPLICHT
VERZEKERDEN.
De Commissie heeft het stelsel van
de verplicht verzekerden als uitgangs
punt aanvaard. Daaronder vallen al
len ,dle in een loondienstverhouding
werkzaam zijn. Het is gewenst dat
onder de verplicht verzekerden in de
toekomst ook vallen de ambtenaren,
beambten en werklieden, in dienst van
de overheid, overheids- en semi-over-
heidsbedrijven, voorzover ook zii een
salaris verdienen .gelegen beneden na
der te noemen loongrenzen.
De overheid zal dan in haar hoe
danigheid van werkgeefster mede pre
mie betalen over de door haar uitbe
taalde salarissen en lonen aan ambte
naren en werklieden, die voor de zie
kenfondsverzekering in aanmerking
komen.
Ook de gezinnen van de militairen
csnen onder de verplicht verzekerden
worden gebracht. Wanneer verder
tö al degenen, die een uitkering ont
nemen krachtens een van de sociale
icrzekeringen of sociale voorzienin-
i-u c.q. steunregeling, onder de ver
lichte verzekering komen te vallen,
da zal nog een relatief kleine groep
-i vrijwillig verzekerden overblijven.
Deze overblijvende groep wordt ge-
fchat op circa een millioen zielen, hoofd-
nkelijk bestaande uit de kleine zelf
standigen.
DE FINANCIERING DER VRIJ
WILLIGE VERZEKERING.
Kaar de mening van de Commissie
ilijft er ook voor de toekomst geen an-
i-;e mogelijkheid open. dan dat de vrij
willig verzekerden, die de premie niet
tóf kunnen opbrengen, door een bij
drage van overheidswege in staat wor-
h gesteld een vrijwillige verzekering
tgraal aan té gaan ,resp. voort te
ten.
Wat de indirect verzekerden (tot het
'■in van de verzekerden behorende
freonen) betreft, zou de Commissie als
uianlg ook aangemerkt willen zien kin-
en beneden de 21 jaar. die het dag-
rderwijs volgen aan een inrichting voor
gemeen vormend of vakonderwijs.
DE LOONGRENS BLIJFT f. 3750.-
De loongrens voor de Ziekenfonds
verzekering zou onder de huidige loons-
verhoudingen gesteld dienen te blij
ven op het bedrag van f. 3750.- per
jaar. Boven deze loongrens dient de
mogelijkheid tot vrijwil'ige verzek'ering
tegen de zwaardere risico's te wor
den opengesteld. De Commissie is
van mening, dat wanneer de neven
inkomsten van de loontrekkende
slechts van bijkomstige aard zijn, deze
loontrekkende niet van de verplichte
verzekering mag worden uitgesloten.
Wanneer daarentegen de opbrengst
van de loondienstbetrekking in ver
houding tot het totaal inkomen van de
betrokken persoon gering is, dan
dient zo iemand niet in de verplichte
verzekering te worden opgenomen, in
dien de totale inkomsten de nader
vast te stellen loongrens (grenzen) te
boven gaan.
PREMIE-OPBRENGST
Ten aanzien van de financiering van
de verplichte verzekering moet wor
den vastgehouden aan het bestaande
systeem van premiebetaling voor de
helft door de werkgever en voor de
helft door de arbeider.
Uit de op deze wijze bijeen gebrachte
premiën zal ook de financiering van de
I verzekering der indirect verzekerden
I plaats vinden.
De premie voor de vrijwillige verzeke
ring zal in beginsel door de vrijwillig
verzekerden zelf moeten worden opge
bracht.
In een zeer uitvoerig rapport, namelijk van 164 bladzijden, heeft de
Regering geantwoord op het voorlopig verslag van de Tweede Kamer naar
aanleiding van het wetsontwerp op de materiële oorlogsschade.
Daarin gaat de Regering in op de verschillende beschouwingen, die de
Tweede Kamer gewijd heeft aan de rechtsgrond, waarop een regeling van
de vergoeding der oorlogsschade zou moeten zijn gebouwd.
uiteindelijke oihvang van de „onrenda-
oele toppen", thans nog niet bij benade
ring kan worden vastgesteld. De renda
biliteit van het moment kan volgens de
regering geen maatstaf zijn. De huidige
rendabiliteit is daartoe te kunstmatig, de
toekomst ten deze te ongewis. De be
slissing. omtrent de grootte van de aan
vullende bijdrage, welke vanwege de
„onrendabele top" dient te worden toe
gekend, moet dus wel tot een later tijd
stip worden uitgesteld Het ontwerp legt
daarom voor de eerstkomende jaren een
noodverband, bestaande uit credieten
met allerlei faciliteiten en uit vergoe
dingen voor hen, die de vereiste midde
len zelf weten aan te trekken. Na 10 ja
ren wordt Ingevolge art. 71, lid 7 van
het ontwerp de extra-bijdrage vastge
steld (de zogenaamde uitgestelde bij
drage); na de uitkering daarvan zal het
noodverband vervallen. De normeYi,
waarnaar de grootte van de uitgestelde
bijdrage zal worden vastgesteld, zijn vol
gens de fyl. v. A. thans nog niet te be
palen, eensdeels, omdat de toekomst te
zeer van allerlei onzekere factoren af
hankelijk is indien de algemene om
standigheden ten gunste keren, dan zal
dat uiteraard ook de normen gunstiger
doen zijn anderdeels, omdat het in
zicht ten deze nog onvoldoende is ge
rijpt. Vóór 1 Januari 1956 zullen de nor
men echte}- in een nadere wet worden
neergelegd.
DIFFERENTIATIE NAAR
DRAAGKRACHT.
De regering wijst er op, dat daar waar
in het ontwerp bij de financiering van
de onrendabele top niet elkeen wordt
tegemoet gekomen, ongeacht de draag
kracht van de getroffene, een differen
tiatie zal plaats hebben,- waarbij de ver
mogenspositie een grote rol speelt
De door vele leden gemaakte opmer
king, dat'het ontwerp niet een differen
tiatie naar draagkracht ,doch een diffe
rentiatie naar rendabiliteit zou kennen,
wijst naar het oordeel van de regering
niet op een juist begrip by deze leden
voor hetgeen het ontwerp inhoudt.
De rendabiliteit bepaalt het tekort in
de exploitatie, waarin gefinancierd
Totaal uitgaven voorlopig
4457 millioen
De regering is van oordeel, dat het
algemeen welzijn geen verdere tege
moetkoming bü de schadevergoeding
verdraagt dan het wetsontwerp geeft.
De staatsschuld drukt ons al zwaar
genoeg: zjj beloopt medio 1948 reeds
23,5 milliard gulden, waarin 3.8 mil
liard is begrepen voor de verplichtin
gen die als gevolg van de oorlogsscha
de volgens de thans geldende regelin
gen op ons drukken. Verhoging van
de staatsschuld zou verkeerd zijn en
de belastingdruk is al zo zwaar, dat
hij mindergewenstc gevolgen dreigt
op tc roepen.
Er is bovend'en een ernstig tekort
aan binnenlandse besparingen. Het
aantrekken in een bepaald aantal ja
ren van vier milliard ter financiering
van de oorlogsschade van particulie
ren en van 1.7 milliard ter financie
ring van de publiekrechtelijke oorlogs
schade zal zeer zware eisen stellen aan
de kapitaalmarkt.
De geleidelijke dekking der uitgaven
zal trouwens toch al een last betekenen
Zjj zal dwingen tot een verminderde con
sumptie of tot verminderde besparin
gen door degenen, die hogere belastin
gen zullen moeten opbrengen opdat het
de Staat mogelijk zal zijn rente en af
lossing te betalen over de herstellenin
gen.
De totale uitgaven op grond van het
wetsontwerp bunnen worden gesteld
op 4457 millioen gulden, waarbij men
in aanmerking moet nemen dat het
thans niet mogelijk is, een gefundeer
de uitspraak tc doen omtrent het ver
loop van de bouwkosten in de toe
komst.
ONRENDABELE TOPPEN.
Het wetsontwerp richt zich in het
belang van de wederopbouw en van dc
oorlogsslachtoffers tevens - in de eer
ste plaats op het meest fnuikende
probleem, dat zich voordoet, nJ. dat
van de financiering van de z.g. „on
rendabele toppen". Het ontwerp gaat
er van uit, dat dit probleem vóór alles
tot een redelijke oplossing moet wor
den gebracht.
In verband met de financiering van de
„onrendabele top" wordt er op gewe
zen, dat de grote moeilijkheid, welke
zich hierbij voordoet ,deze is, dat de
wordt. De omvancr van de extra-steun
wordt door andere factoren te we
ten de draagkracht bepaald.
Ingevolge art. 8 wordt een bijdrage op
basis van vervangingswaarde met aff{
trek van een bedrag voor afschrijving
op basis 9 Mei 1940 toegekend aan
diegenen, die een eigen woning, een
eigen bedrijf of schip verloren en wier
maatschappelijke positie slechts een zo
danige is, dat zij met een kleine nieuwe
woning en een klein nieuw bedrijfspand
weer zijn geholpen. Zonder overgangs
periode dus zonder een noodverband
als hiervoren omschreven wordt hier
terstond definitief voorzien in alle moei
lijkheden, welke voortvloeien uit de stij
ging van de bouw- en installatiekosten.
Dit artikel bestrijkt voorts slechts de
eigen kleine woningen, bedrijfspanden
en schepen.
HUISRAADSCHADE.
Wat de huisraadschade betreft zal
boven de bijdrage ingevolge de oude
regeling een aanvullende bijdrage wor
den verleend, welke het mogelijk zal
maken dat het oorlogsslachtoffer in de
meeste gevallen zich weer overeenkom
stig ziin oude staat zal kunnen inrich
ten. Het maximum van de vergoeding
zal met inbegrip van die aanvullende
bijdrage, 11,250 gulden zijn.
Er waren klachten over de ambtelijke
behandeling van de rond een millioen
gevallen van oorlogsschade De regering
merkt daarover op. dat het commissa
riaat voor oorlogsschade zal worden uit
gebreid met twee vertegenwoordigers van
de getroffenen zelf en dat de instruc
ties volgens welke de ambtenaren wer
ken. zonder bezwaar openbaar kunnen
worden gemaakt.
BELASTINGEN.
Uitvoerig gaat de regering in haar
antwoord in op de belastingen welke ten
aanzien van oorlogsslachtoffers geheven
I worden. Er wordt onder andere opge
merkt dat boekwinst .ontstaan door het
toekennen van een vergoeding wegens
schade aan bedrijfsmiddelen, onbelast
I blijft, als aan de vergoeding een ver
plichting tot herbouw is verbonden. Voor
de Ondernemersbelasting mogen in
schrijvingen op het grootboek van de
wederopbouw gelijkgesteld worden met
gebouwde en ongebouwde eigendommen,
als de inschrijvingen voor zulke eigen
dommen zijn verleend.
De minister van Financiën acht trou
wens fiscale voorzieningen ten behoeve
van de financiering der o orlogs-
slachtoffers zeer gewenst en bereidt
daaromtrent een en ander voor.
FACILITEITEN.
Wat het herstel van woningen al dan
niet met bedryfsruimte betreft, dat zal
geheel worden gefinancierd.
De minister van Financiën wil echter
in de financieringsvoorwaarden de be
paling opnemen, dat een herstelde wo
ning van meer dan 750 kubieke meter
inhoud voor bewoning door meer dan
een gezin geschikt moet worden ge
maakt Op financiële faciliteit mag wor
den gerekend bij herbouw en herstel van
kleine bedrijfspanden, waarvan de bouw
kosten in Mei 1940 niet meer dan 30.000
guldenbedroegen.
TWINTIG JAAR VOOR CHEF VAN
V.M. SOCIALE POLITIE.
Het Amsterdamse Bijzonder Gerechts
hof veroordeelde de beruchte chef van
de sociale politie in Amsterdam, Nico-
laas Cornells Jonker, tot twintig jaar
met aftrek en levenslange ontzetting
uit de politieke rechten. De advocaat
fiscaal had de doodstraf geëist.
Truf d» erkend»
■erken I
//1111\>
BIRD S EYE KRISTAL VITA VONK WINTERZON
lAdv.)
Spaak over de Benelux Opening Boekenweek 1949
DE ENIGE GOEDE WEG.
Tijdens een zakenlunch van het co
mité voor de Belgisch-Nederlands-
Luxemburgse samenwerking te Brus
sel, heeft de Belgische eerste minister
Spaak, het woord gevoerd. Hjj stelde
In het licht dat België, Nederland en
Luxemburg door naar de vorming van
de Benelux te streven de enige goede
weg gekozen hebben om uit de chaos
te geraken. „Iedere andere weg" al
dus de eerste minister wzou naar de
chaos leiden".
Hoewel Spaak het er over eens is, dat
bepaalde projec'en voor een zekere da
tum verwerkelijkt moeten zijn, is hij van
oordeel dat men zich er voor moet hoe
den, zich teveel aan een bepaalde da
tum vast te klampen.
Zelfs wanneer men niet voor een be
paalde datum met een onderdeel van
de economische unie gereed komt, be
tekent dit nog geenszins een misluk
king van de Benelux. Men zal dan
slechts wat meer tijd nodig hebben om
te slagen.
Sprekend over de Europese samenwer
king, merkte minister Spaak op, dat
men hiervan niet direct wonderen moet
verwachten en dat men niet de Illusie
moet koesteren, dat deze slechts voor
delen zal opleveren. Deze Europese sa
menwerking zal slechts stap voor stap
kunnen worden verwezenlijkt en het
zou gevaarlijk zijn te menen, dat zij in
een handomdraai tot stand kan komen.
Een grote stap j.n de goede richting
noemde Spaak de instelling van een
„Raad van ministers". De fundamentele
problemen" aldus spr. „zullen evenwel
zeer moeilijk blijken te zijn".
BIJZONDERHEDEN OVER HET
NIEUWE SPOORBOEKJE.
Van de nieuwe zomerdienstregeling,
die op 15 Mei as. ingaat, zal een reis
gids verschijnen, die weer ongeveer de
vooroorlogse gedaante zal hebben en bo
vendien uitgebreider zal zijn.
Het boekje zal 192 pagina's omvatten.
Evenals voor de oorlog zal deze reisgids
cursief gedrukt de aansluitingen ver
melden. Het formaat ondergaat een
kleine wijziging. Het nieuwe boekje zal
namelijk wel even hoog zijn als het voor
oorlogse, doch iets breder.
Het stijve omslag, dat aan de voor
zijde met een klep naar binnen wordt
geslagen, zal aan de binnenkant het
spoorwegkaart-je van Nederland te zien
geven. De achterzijde van het omslag,
die eveneens met een klep naar binnen
wordt geslagen, zal het spoorwegkaartje
van de Benelux-landen bevatten.
AUTOMOBILISTEN. OPGELET!
De K.N.A.C. doet een dringend beroep
op bestuurders van auto's bij het stop
pen. in het bijzonder op wegen voor
snelverkeer, op het achterop komend
verkeer te letten.
Stop voorts uiterst rechts van de weg
of, indien aanwezig, op de parkeerstrook.
De laatste maanden zijn door onoor
deelkundig stoppen ernstige botsingen
voorgekomen met het achterop komend
l verkeer.
Een
('cta-Berer
produet!
Groote
tube
20 ft.
FEUILLETON
door DAVID GARTH
-Op een andere keer, Bill. Zie je.
-Oh," zei Bill, „eenzaamheid, hè?
M is er aan de handheb je daar
ra vrouw?"
voelde zich rood worden achter
oren.
-Dat-," wist hij uit te brengen, „is
- amusant."
ris het niet?" zei Bill grinnikend.
-Wel, ik zie je nog wel. Tot ziens,
toe jongen."
J,-ck reed eerst naar de stad, waar
-■ een voorraad kruidenierswaren, in-
en een blik petroleum. Na enig
tfieg kocht hij ook een exemplaar
Gloeiende Romantiek en veelde
een beetje verlegen er mee.
^ius uitgerust verscheen hij bij de
-'••Hij vond het meisje in de MQrris-
attend met slierten sigaretten-
om haar hoofd.
-ö; zijn verbazing was zij verdiept in
getypt manuscript. Zij moest zich
toch zeker wel erg verveeld hebben.
.-Ha." zei zij onmiddellijk, „ik ben
4 u te zien."
je volkomen op Je gemak ge-
.Jh, ja, ik ben zeker op mijn gemak
Infest, mr Pemberlain. Behalve dat ik
•nanacht niet slapen kon en toen
.•-jj ik dit begonnen te lezen voor ik
■'-emaal gek werd. Nou, nou, u heeft
hele voorraad meegebracht. Dat is
^vriendelijk van u."
■eenvoudige kost," zei Jock. Hij ging
kampeerstoeltje zitten en keek
eens onderzoekend aan.
dlJ was bijna vergeten, hoe zij er uit
Nu zag hij, dat zij werkelijk niet
was, ofschoon men bijna zou
;^n, ondanks haarzelf, omdat haar
zo geblondeerd was, dat het op
blometer afstand naar de peroxide-
Wees en dan droeg zij ook nog die
j^:hrikkelijke lange, valse wimpers.
Tff mond was met lipstick tot een
Sado-boog getekend, maar de lijnen
haar hals en kin waren gracieus
?tevig_
strakke blikken joegen haar
":a het bloed naar het hoofd.
-i5 er iets, mr Pemberlain*"
R zit er over te denken, hoe we
3er, moeten handelen, Constance. Dit
I.]e Is goed voor een tijdelijk verblijf,
tf nauwelijks voor een onbepaalde
we nioeten zien je op de een of
aere manier in het stadsleven in te
W 2 er enté idee van, hoe
•Jhet nodig voor je zal zijn, om die
kim te ontlopen."
Dat wist Constance Dawson niet.
Maar voor zover het haar betrof, zo
lang mogelijk, verzekerde zij hartstoch
telijk.
„U heeft er recht op, om iets van mij
af te weten," zei zij plotseling. „U helpt
ten slotte iemand, die in cabarets en
danstenten gewei kt heeft
Jock onderbrak haar haastig, voor zij
ook misschien nog een moordenares
zou blijken te zijn.
„Dat doet er nu minder toe," zei hij
haastig. „Die bijzonderheden kunnen
we wel terzijde laten." Toen glimlachte
hij even tegen haar. ..Ik apprecieer na
tuurlijk je openhartigheid, Constance.
Je wenst niets te dissimuleren. Dat is
een bewonderenswaardige eigenschap."
„U bedoelt." zei het meisje een beet
je onzeker, „dat u niets van mij wenst
te weten?"
..Het zou nergens toe dienen," gaf
Jock ernstig ten antwoord. Hij dacht
even na. en keek haar nog eens aan.
„Wat kun je eigenlijk doen?"
„Ik kan dansen. Ik ben een prima
danseres. Ballroom, tap. alles, wat u
maar wilt."
„Kun je nog iets anders doen?"
„Wel. ik...." Zij zweeg en trachtte
na te denken. „Nou." zei ze eindelijk,
„ik geloof het niet."
„Kun je naaien?"
„Naaien? Wel, ik kan een ladder in
een kous maken of zo iets."
Jock trachtte zich nog enige andere
vrouwelijke bezigheden voor de geest
te halen, behalve dan een zorgzaam
moederschap en kwam tot de ontdek
king, dat zijn Ideeën op dat punt nogal
vaag waren.
„Ik denk. dat dansen van niet veel
nut zal zijn, hè?" vroeg zij somber.
„Integendeel." zei Jock. ..Alles wat
je goed doet, heeft zijn juiste plaats.
Je hebt een talent voor dansen. Ieder
talent is een rechtstreekse aanwinst.
Je bent nog lang niet failliet, Con
stance."
Hij keek even op zijn polshorloge en
stond op.
„Ik zal je niet weer kunnen bezoe
ken voor Maandag of Dinsdag in ver
band met de vergaderingen van het
week-end. Tegen die tijd hoop ik iets
voor je uitgedacht te hebben. Adieu
Constance."
„Tot ziens, mr Pemberlain."
Zij stond in de deuropening en zag
hem snel het pad door de bosjes maag-
depalm aflopen, tot zijn magere lange
gestalte geheel verdween. Een ogenblik
liet zij haar wang tegen de deurpost
rusten en keek hem met verwonderde
blikken na.
Hij praatte als een paar dictionnaires
en toch was hij bereid het zonder ver
dere vragen voor haar op te nemen.
Dat was wat nieuws voor Connie Daw
son. Zij had wel eens van dergelijke
lui gehoord, maar zij had ook wel eens
van Sinterklaas gehoord en beiden wa
ren tot dusver voor haar nog maar
legendarische figuren geweest.
Brenton School kwam in massa op
zetten bij de inwijding van de Carsden
Herinnerings Bibliotheek. Drie honderd
jongens groepeerden zich op het brede
groene grasveld voor het nieuwe ste
nen gebouw met zijn ouderwetse colon
nades Dicht bij de ingang waren be
langrijke oud-leerlingen, bezoekers,
oudere leden van de faculteit en ver
schillende leden van de Raad van Be
heer in jacquet en streepjespantalon
op stoelen gezeten.
Het was een prachtige dag. Jock
stond daar in het warme Juni zonlicht
en wachtte op de aankomst van de
Directeur met de oude Nathaniel
Carsden
Bill Armstrong tikte hem plotseling
op de schouder.
„Je zult me toch wel niet willen ver
tellen. dat dat de oude Mrs. Carsden
is", zei hij. „Kijk eens even naar die
equipage".
Jock keerde zich juist bijtijds om.
om een lange, lage, crème-kleurige
cabriolet de cirkelvormige oprijlaan te
zien opdraaien. Zijn hoed stevig vast
houdend zat de Directeur der School
naast het stuurwiel en degene, die
chauffeerde was Jock staarde er
49;. „Wel alle walvisbalelnen nog aan
toe. dat is een drommels goed voorstel,
wat!" riep kapitein Kupido, „de man,
die dat bedacht heeft, krijgt een extra
dag verlof als we weer thuis zijn!"
De kapitein had namelijk op die af
stand niet gehoord, dat het de walvis
was, die gesproken had. Maar de man
nen aan boord van de „Jonas" des te
beter. Ze aarzelden geen ogenblik, doch
hesen direct de drie walvissen In het
water.
„Kijk eens aan", riep de. kapitein op
getogen uit. „Zo komen we zonder nat
te voeten aan de overkant. Volg me
mannen! Alleen ls het deksels jammer,
dat Panda dit alles nu niet kan mee
maken. Maar ik heb nog niet alle hoop
verloren, zodra we een beetje uitgerust
zijn, gaan we toch opnieuw naar hem
zoeken, wat? Een dergelijke flinke ke
rel kunnen we toch bezwaarlijk in deze
Ijswoestijn achterlaten!"
Zo pratend stapte de kapitein van de
ene walvis op de andere en het duurde
niet lang of hij was de brede geul tus
sen de „Jonas" en het ijs overgestoken,
zonder dat er ook maar een spatje op j
zijn schoenen was gekomen.
naar met ongelovige ogen Nathaniel
Carsden's kleindochter!
Jock zag haar met zeer gemengde
gevoelens naderen hetgeen in vol
strekte tegenstelling was met de ge
waarwordingen van Bill Armstrong.
„Dat," zei Bill met eerbied in zijn
stem, „is een van de knapste meisjes,
die deze oude ogen nog ooit gezien
hebben."
De gehele vergadering van de leden
van de Raad van Beheer tot de jongste
leerling toe stond als één man op. Dr
Bryder, staande voor de door witte zui
len geschraagde ingang, stelde haar
aan het gezelschap voor. Zij was hier
in de plaats van haar grootvader, die
niet in staat was geweest de reis te
maken, „En laat ons nu bidden."
Dr Bryder had zyn lange en welspre
kende redevoering beëindigd. Iedereen
ging weer zitten. De Directeur van de
School wachtte tot alles weer rustig
was en stond toen zijn plaats aan Fon
taine Carsden af. zy nam met een ge
makkelijke zelfverzekerdheid zijn plaats
over en begon met een heldere goed
gemoduleerde stem langzaam te spre
ken.
„In de eerste plaats moet ik u zeg
gen, hoezeer het mijn grootvader spijt,
dat hij hedenmorgen zelf niet hier kan
zijn. Ik breng u zijn groeten en beste
wensen over. Toen hij mij vroeg, om
hem te vertegenwoordigen, heb ik daar
met vreugde in toegestemd, omdat ik
mijzelf eigenlijk voel als een lid van de
Brenton School-famihe. Mijn vader
hield veel van deze school. Hy bracht
hier enige zeer gelukkige Jaren door.
Ik zal niet lang spreken. Dit gebouw
spreekt voor zichzelf tot u. Er is veel
meer in gegaan dan stenen en betim
meringen, etc. Er is de herinnering In
gegaan aan een dappere Jongeman, die
eens op deze terreinen rondliep! U
zoudt van hem gehoulen hebben. Hy
zou u vriendschappelijk tegemoet ge
treden zyn. Hy zou aan uw atletiek
wedstrijden heoben meegedaan; hy zou
deelgenomen hebben aan uw debat
avonden en tegehjk met u zich ln be
nauwdheid over het hoofd hebben ge
streken by de examens. Hy stierf in
Frankrijk evenals een groot aantal an
dere Jongemannen en een millioen bi
bliotheken kunnen hem niet terugbren
gen. Maar er is één ding, dat lk u
gTaag duideiyk zou willen maken. Toen
myn grootvader u deze bibliotheek gaf,
ontwierp hy die niet als een monu
ment voor zyn zoon. Hy bedeelde die
veel eerder als een nuttig geschenk van
de Brenton School, van een andere
jongeman, wiens eigen nuttige leven
eindigde in een luchtgevecht by het
aanbreken van een mooie Juli-dag.
(Wordt vervolgd)
GALA-AVOND EN BAL
IN AMSTERDAMSE SCHOUWBURG.
Met de traditionele litteraire gala-
avcnd: „Het beek der Muzen", waarop
tientallen auteurs, een aantal vooraan
staande figuren uit het Nederlandse
culturele leven en vele vrienden van
het beek tezamen de Amsterdamse
Stadsschouwburg geheel vulden, is gis
teravond de. Boekenweek 1949 officieel
geopend.
De heer Chr. Leef lang, voorzitter van
de Commissie voor de propaganda van
het Nederlandse Boek, begroette om.
mr A. J. Reinink secretaris-generaal
van het ministerie van O., K. en W.
De avond ving aan met voordrachten
door Claudine Witsen Elias en Albert
Vogel Jr. waarna de Nederlandse opera
een opvoering gaf van Maurice Ravel's
enige, in 1907 voltooide opera „L'Heure
Espagnole".
Terstond na deze voorstelling volgde
het traditionele „Schryversaal".
Friese klokken nog geen
museumstukken
BIJ DE LAATSTE KLOKMAKERS
IN JOURE.
Reeds jaren zijn de Friese staart-
stukklokken en dè stoeltjesklokken
over de gehele wereld bekend.
In Joure hebben verscheidene ge
slachten gewoond, waar het oude
ambacht van klokmaker overging van
vader op zoon. Uit een van die ge
slachten stammen de gebroeders
Nanne en Sikkc de Vries, die nu te
Joure de laatste Friese klokmakers
zijn. In hun ruime werkplaats heb
ben zü het nog behooriyk druk, want
de vraag naar dit speciale arabachts-
kunstwerk biyft bestaan en boven
dien schyn^n deze broers de enigen
te zijn, die nu nog een oude Friese
klok vakkundig kunnen repareren.
Stoeltjesklokken worden tegenwoor
dig niet meer gemaakt, maar nog wel
gerestaureerd.
De z.g. „Schippertjes", die nu vooral
nog gemaakt worden, zyn bijzonder voor
beelden van handwenkkunst. In de
werkplaats van de beide laatste Jouster
klokmakers worden door een frais-
machine en aan de draaibank de on
derdeeltjes vervaardigd. Als materiaal
wordt geel koper (z.g. messing) ge
bruikt. Vroeger gebruikte men week-
smeedyzer, maar dit is niet zo duur
zaam. Een echte Friese klok wordt niet
met goudbrons, maar met bladgoud be
schilderd. Dan zyn er nog de versier
sels, de z.g. beeldjes met zinnebeeldige
voorstellingen. Nog steeds is dit oude
ambacht lonend, maar het zal moeten
worden afgewacht, of de laatste beide
klokmakers het op den duur zullen bol
werken.
By een oude Friese klok behoort ook
een klokkleedje van Friese volkskunst.
Deze kleedjes worden tegenwoordig
weer vrij veel vervaardigd. De motleven
warden ontleend aan ae „letterlappen".
In menig opzicht bloeit de Friese
volkskunst. Het materiaal, waarover zy
beschikt, is omvangryk en er wordt de
laatste tyd heel veel gedaan om de
oude motieven in nieuwe vorm tot uit
drukking te brengen. Ook het klok
makersambacht laat dat zien en zoals
het nu lükt is de belangstelling er voor
wel zodanig, dat de Friese klokken
voorlopig nog geen museumstukken be
hoeven te worden.
VOOR ZATERDAG 26 FEBRUARI.
Hilversum I (301 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
Maria ter ere; 7 45: morgengebed en litur
gische kalender; 8.00: nieuws; 8.15: pluk
de dag; 9.00: voor do vrouw; 9.05: gram.-
muzlek; 10.00: klein, klein kleutertje;
1015: muziek houdt fit; 11.00: de Zonne
bloem; 11 45: schoolradio; 12.15: banjospel:
12.30: mededelingen; 12.33: amusements
orkest; 12.55: zonnewyzer; 13.00: Ned.
strijdkrachten; 13.30: balletmuziek: 13.50:
film en toneel; 14.10: Roger Machado.
plano; 14.20: Engelse les voor beginners;
14.40: dameskoor; 15.10: naar het wonder
land der muziek; 15 30: Metropole orkest;
15.55: Hongarije: 16.10: Harmonie muziek;
16.30: de schoonheid van het Gregoriaans;
17.00: de wigwam: 18.00: London radio or
kest; 18.15: Journalistiek weekoverzicht;
18 30: Ned. strijdkrachten; 19.00: nieuws;
19.15: Katholiek thuisfront; 19.25: Prome
nade orkest; 19.45: voor de Nederlanders
ln Duitsland: 20.00: nieuws: 20.05: de ge
wone man: 20.12: Minneapolis Symphonle
Orkest; 20.20: lichtbaken; 20.50: Slavische
dansen; 21.00: negen helt de klok; 21.45:
radio-estafette; 22.00: weekend serenade;
22.30; actualiteiten; 22.45; avondgebed en
liturgische kalender: 23.00: nieuws; 23.25
24.00: Mozart concert.
Hilversum II (415 MVARA 7.00:
nieuws; 7.15: 6electles; 8.00: nieuws; 8.15:
strijdlied; 8.18: Prankle Carle en zyn or
kest; 9.00: Londens Philh. Orkest: VPRO
10.00: morgenwijding door ds W. Muilwyk;
VARA 10.20: radiofeuilleton; 10.35: voor de
arbeiders ln de continubedrijven; 11.35:
Béla Bartók; 12.00: Vincentlno; 12.30:
mededelingen; 12.33: orgelspel. Johan Jong;
13.00: nieuws: 13.15: kalender: 13.20: John
Carter, tenor; 13.30: The Ramblers; 14.00:
als een bonte vogelvlucht: 14.20: planoduo;
14.30: harmonie muziek; 15.00: Frvsk
healürke: 15.25: Omroepkamerorkest; 16.10
komt u binnen; 16.25; gr.pl.; 16.45: sport;
17.00: USA-cabaret; 17.30: om en naby de
twintig; 18.00: nieuws: 18.15: verrassende
getallen; 18.25: populaire liedjes; 19.00:
artistieke staalkaart: VPRO 19.30: Vryzln-
nlg protestants sociaal werk; 19.45: passe
partout; VARA 20.00: nieuws; 20.05: din
gen van de dag; 20.12: varia; 20.15: Accor-
deola: 2100: socialistisch commentaar;
21.15: winter; 22.00: Stradlva-sextet;
22.25: Ie moet maar pech hebben; 22.40:
kwartet Jan Corduwener; 23.00: nieuws;
23.2"24.00: gram.muzlek. 1
AGENDA
ZATERDAG:
Stadszaal: Balmasqué „Nut en Ver
maak".
Volkshuls: Architect F. S. Spanjaard
over woninginrichting. 4 uur nam.
