I
Katwijk, aam Zee kerdlemkt 350 jaar
Reeds in 1599 ging ds Josias Heinsius
in Oude Kerk voor
kan griep-epidemieën localiseren
Ee
n
anker der
87ste Jaargang
z LEIDSCH DAGBLADDinsdag 25 Januari 1949
Tweede Blad No. 26600
Mijlpaal in Hervormd Gemeenteleven
83 der bevolking van het"^
Zeedorp, Ned. Hervormd!
(Van een onzer redacteuren)
Als straks op 24 Februari a.s. de Ned. Herv. Gemeente van Katwijk aan Zee
het feit zal herdenken, dat de gerestaureerde Oude Kerk vóór 25 jaar weder-
on. in gebruik werd genomen, zal tevens worden herdacht, dat deze ge
meente vóór drie en een halve eeuw in ds. Josias Heinsius haar eerste herder
en Ierar ontving. Katwijk aan Zee, dat voordien met Katwjjk aan de Rijn en
Valkenburg „in gemeenschap van goederen was getrouwd", kwam door de
komst van ds. Heinsius in 1599 kerkelijk zelfstandig te staan. Sindsdien is
het steeds crescendo gegaan en worden er thans op de ruim 17.500 ingezete
nen te Katwijk aan Zee pl.m. 14.500 Hervormden gevonden ,die daar de
geestelijke bearbeiding ontvangen van 5 predikanten en 1 hulppredikers, ter-
vijl al weer ernstige pogingen worden aangewend om over te gaan tot de
stichting van een zesde predikantsplaats.
Zonder ook maar iets te kort te doen aan de geloofsovertuiging van anders
denkenden, mogen wij dan ook wel zeggen, dat, zoals het witte kerkje, met
zün helaas nog geschonden toren, aan de Boulevard de eeuwen door het sil
houet van deze bad- en vissersplaats heeft beheerst, het ook steeds de Ned.
Hcrv. gemeente is geweest, welke heel het kerkelijk denken en handelen heeft
geactiveerd ,en daaraan leiding en richting wist te geven. Maar putten wij voor
een ogenblik uit de rijke historie van Hervormd Katwijk aan Zee, waaraan
vooral het thans nog levende geslacht zulke inhoudvolle bladz$dcn heeft toe-
gevoegd.
door het uitbreken van de eerste we
reldoorlog het beroepingswerk eniger
mate vertraagd., op de 27ste Juni 1915
mooht de Ned. Herv. gemeente in ds G.
Bolkestein haar derde dienaar des
Wocr-ds begroeten. Het ging nu weer
enige jaren goed, totdat ock de zaal in
de Voorstraat als hulpkerk al spoedig
te klein bleek. Het was in die tijd, dat
veler gedachten teruggingen naar de
Oude Kerk aan de Boulevard. Als men
die eens terugkocht? Besprekingen
in die richting hadden een gunstig re
sultaat en zo kon het gebeuren, dat
deze kerk, na een grondige restauratie,
op 27 Februari 1924 wederom in ge
bruik kon worden genomen. Voor vele
Katwijkers die het met lede ogen had
den aangezien, dat dit h-stortsohe
kerkgebouw als rederij-pakhuis in ge
bruik was, een grote dagIntussen
breidden de burgerlijke en de kerkelijke
gemeente zich voortdurend uit en om
streeks 1938 stonden bijna 13.030 lid
maten in de kerkelijke register's inge
schreven. Alweer dacht men aan een
nieuwe predikantsplaats, welke op 11
October 1942 door ds B. v. Ginkel, thans
Ned. Herv. predikant te Amsterdam,
kon "worden bezet. En neg was aan het
aantal nieuwe predikantsplaatsen geen
einde gekomen, want op 28 Juli 1946
kwam ds. J. J. v. d. K-rift het vijftal
vol maken.
wijlen ds J. C. Hentzepeter ln de jaren
18501852 heeft gevoerd voor de hand
having van de Zondagsrust der vissers
bevolking, welke ock vandaag aan de
dag nog onverzwakt wordt gehand
haafd.
EEN NIEUWE KERK IN DUIN
OORD.
Ook op het terrein van de kerkbouw
ontwikkelt de Hervormde gemeente
van Katwijk aan Zee een gTote activi
teit. Zo is thans reeds grond aange
kocht voor de bouw van een nieuwe
Duincordkekr, terwijl ock de tekeningen
niet meer lang op zich zullen laten
wachten.' Een prachtige basis vcor deze
kerkbouw vormt het fonds dat uit de
5 p^rt-actie is gevormd.
WAT AAN 1599 VOORAF GING
Schenken wij allereerst even aan
dacht aan de tijd van voor 1589. Het ls
in de middeleeuwen,. dat aan het
strand nog maar slechts enkele vissers
woningen staan. De gemeente was zo
klein, dat zij niet eens een kerkgebouw
bezat. De parochiekerk stond te Val-
kenourg, waaronder de beide Katwij
ken ressorteerden. Slechts een kleine
kapel was Katwijk aan Zee rijk, welke
kapel was ingericht als een bidplaats
voor de vissers. Wanneer Katwijk aan
Zee zloh begint uit te breiden wordt
deze kapel in de 14e eeuw verbouwd
tot een kruiskerk, welke wordt gewijd
aan de apestel Andreas, de broer van
Simon Petrus. Omstreeks 1400 had deze
kerx reeds de vorm aangenomen van
de tegenwoordige oude kerk, welke ech
ter in de loop der jaren meerdere ma
len is vernield en verbrand. Zo ver
meldt de historie, dat de Spanjaarden
bij het beleg van Leiden de kerk in
brand hebben gestoken en dat de En
gelsen bij een invasiepoging in 1808
toen het ging in de strijd tegen Napo
leon de inmiddels weer herbouwde
kerk hebben beschoten. Dit was op een
Zondagmorgen tijdens een doopdienst;
zonder iemand te verwonden kwamen
de kogels terecht in het doophek, waar
op dat moment juist de latere presi
dent-kerkvoogd, de heer Ouwehand,
ten doop werd gehouden. In dit ver
band is* het v/el aardig te vermelden,
dat deze functie achtereenvolgens is
waargenomen door een zoon en een
kleinzoon van wijlen de heer Ouwe-
hand, terwijl thans een achterklein
zoon, de heer D. J. Kleen, deze plaats
met ere inneemt.
HOE HET GROEIDE
Zoals in zovele gemeenten in ons
land, heeft ook -het kerkelijk leven in
Katwijk aan Zee tijdens de reformatie,
een bewogen tijd meegemaakt. Men
koos de zijde der hervormers. Het is
uit die tijd, dat de samenwerking met
Katwijk a. d. Rijn en Valkenburg
stamt. De geweldige groei van het pro
testantisme leidde al spoedig tot de
conclusie, dat de bearbeiding van deze
drie gemeenten voor één predikant te
zwaar was, weshalve de Ned. Herv. Ge
meente van Katwijk aan Zee het voor
die dagen belangrijke besluit nam om
voortaan kerkelijk zelfstandig te staan;
ds. Josias Heinsius was haar eerste
voorganger. Ondanks de voortdurende
uitbreiding der burgelyke gemeente,
zou het nog een paar eeuwen duren
Aantal griepgevallen blijft
stationnair
(Van onze Haagse redacteur).
Hoewel nog steeds niet voldoende be
trouwbare cijfers beschikbaar zijn,
meent men in medische kringen, dat
het aantal griepgevallen ongeveer sta
tionnair blijft.
Nieuwe ziektegevallen worden gecom
penseerd door het aantal herstelden en
men neemt bij enkele instellingen een
verminderd absenteïsme waar.
De gezondheids-autoriteiten blijven
echter waakzaam. In 1918 is de eerste
influer.za-golf door een tweede, ergere,
gevolgd en men neemt thans alle maat
regelen om tegen .een dergelijk ver
schijnsel gewapend te zijn.
Wie na zulk een opmerkelijke
groei van Hervormd Katwijk mocht
denken, dat nu voorlopig de top
wel was bereikt, vergist zich niet
weinig. In enkele jaren tijds heeft
Ds R. P. A, Rutgers, die reeds in 1911
zijn intrede in de Ned. Herv. Gemeente
van Katwijk aan Zee deed. Thans is
hij nog als hulpprediker werkzaam.
KOMT ER DIT JAAR WEER
EEN TOREN OP DE OUDE
KERK?
Als een droeve nalatenschap van
onze bezetting in de jaren 1940
1945 prijkt nog altijd de Oude Kerk
aan de eveneens geschonden Boule
vard zonder toren. Hoewel deze toren
eigendom van de burerlijke ge
meente is, zal de Ned. Herv. ge
meente van Katwijk aan Zee niet
rusten voor ook deze „herinnering
uit de bezetting" is verdwenen. Naar
wü vernemen zijn de plannen tot
algehele herbouw reeds volledig uit
gewerkt en door het Rijksbureau
voor Monumentenzorg goedgekeurd.
Het wachten is alleen nog maar op
de materialen en ook aan de -ver
krijging hiervan wordt hard ge
werkt.
Natuurlijk kunnen de financiën nog
een welkome ver&térVing ontvangen,
terwijl aan vrijwillige hulp bij de we
deropbouw wordt gedacht, maar ook
wat dit betreft is men vol hoopvolle
verwachting. Zou dit zo vragen wij ons
af niet het prachtLgste geschenk zijn
dat de Ned. Herv. gemeente bij haar
350-jarige zelfstandigheid zou kunnen
ontvangen?
Zoals bekend werd de Oude Kerk in
verband met de oorlogsomstandigheden
in 1942 buiten gebruik gesteld en op
20 December 1943 wederom in gebruik
genomen.
KERKELIJKE ACTIE
OP GEZONDE BASIS.
RUST
Hebben wij het. tot nog toe in grote
lijnen vrijwel uitsluitend gehad over de
geestelijke bearbeiding en de grote
aangewezen zal blijven als gespecia
liseerd verpleegcentrum, wenst men
voor eenvoudige behandelingen het
„wat dichter bij huis te zoeken".
- KERKTELEFOON EEN UNICUM
IN DEN LANDE.
Met voorbijgaan van alle overige niet
te verontach tarnen verenigin?sarbeid
willen wil hier nog wUzen op hst on
baatzuchtige werk, dat de com mi s: ie
„Kerktelefoon" nu al sinds 1928 ver
richt en dat voorzover ons bekend
op de omvangrijke wije, zoals dit in
Katwijk aan Zee geschiedt, als een
unicum voor ons land geldt.
Middels een in de Nieuwe Kerk op
gestelde installatie werden tegenwoor
dig alle kerkdiensten „per draad uit
gezonden", terwijl drie keer per week
via dit net ook een ziekenhalfuurtje
wordt verzorgd. Verder zijn de aange
slotenen in de gelegenheid ook alle bij
zondere diensten en huwelijksbevesti
gingen. welke in de Nieuwe Kerk wor
den gehouden, te beluisteren. Momen
teel maken hiervan reeds een 143
ouden van dagen, zieken of zij- die een
lichaamsgebrek hebben, gebruik. Dat
een dergelijke gelegenheid het contact
met de kerk in belangrijke mate ver
stevigt, ligt voor de hand. De voorbeel
den zijn er dan ook in Katwijk te over!
KERKELIJKE VIERING VINDT
OP 24 FEBRUARI PLAAT3.
Zoals wij reeds met een enkel wcord
hebben gemeld, zal de kerkelijke viering
van deze hoogtijdagen in het Herv.
kerkelijk leven van Katwijk aan Zee op
Donderdag 24 Februari, in de Oude
Kerk plaats vinden. Tegelijkertijd zal
dan worden herdacht, dat de heer N.
van Beelen 25 Jaar organist van deze
kerk is, terwijl ook de heer B. Vis zijn
zilveren jubileum als koster zal her
denken. In aansluiting op deze kerk
dienst wordt in de Oranjezaal van het
Jeugdhuis een receptie gehouden.
Hoewel buiten deze feestviering val
lende, is ook de 16e Februari voor de
Ned, Herv. gemeente te Katwijk aan
Zee een belangrijke dag. want dan zal
Alleen internationale samenwerking
Philips-Van Houten
de Nederlandse barrière
(Van een onzer redacteuren).
De laatste weken hebben de algemene
belangstelling weer gericht op een ziek
te, die voortdurend tallozen onaangena
me dagen bezorgt en van tijd tot tijd een
gevaar wordt voor de gehele beschaafde
samenleving, zoals in vroeger eeuwen
andere thans bedwongen epidemische
ziekten zijn geweest: de griep.
Vooral in ons land pleegt iedereen,
die zich een paar dagen niet fit voelt,
daarbij een stevige Verkoudheid onder
gaat en al met al liever in bed of bij
de kachel blijft dan door het gure win
terweer naar het dagelijks werk te eann
zichzelf een licht „griepje" toe te ken
nen. Soms is zulks inderdaad het ge
brekend werk verricht op het gebied van
nadere wetenschappelijke analysering
van de griep en vooral de bestrijding
van deze voor de samenleving zo ge
vaarlijke ziekte. In samenwerking met
diverse autoriteiten en instanties op
het gebied van de volksgezondheid, be
nevens de pharmaceutische industrie,
belichaamd door de industriële combi
natie PhilipsVan Houten te Weesp,
is in de laatste helft van het vorig jaar
een begin gemaakt met de vervaardi
ging van een vaccin, dat de mens kan
immuniseren tegen besmetting met de
griep-virus. Sinds geruime tijd worden
thans die vaccines in Weesp vervaar
digd. onder het toeziend oog van de
overheid.
Daarmede zou het probleem van de
griepbestrijding zijn opgelost, wanneer
zich niet enkele complicaties voordeden,
vaï,"' doch" over "hst a'gcmêenTs het een I die van principiële invloed zün op de
doodgewone verkoudheid of een soort
gebrek aan lichamelijke energie, het
geen niets uitstaande heeft met wezen-
lÜkc griep.
Werkelijke griep, het zelfde als het
wat ernstiger klinkende influenza, is
geheel iets anders dan verkoudheid.
Do griep komt van tyd tot lyd epi
demisch voor, soms in lichte mate,
zoals thans, soms in kwaadaardige en
zelfs catastrofale vorm. Dc laatste
weken heerst zulk een omvangrijke
doch niet uitgesproken gevaarlijke
griepepidemie in West-Europa, ook
in hot Zuiden van o^ land. Deze epi
demie is in sterkte niet te vergelijken
met dc epidemie van 1918, toen over
dc gehele wereld niet minder dan
200.000.000 mensen er het dodelijk
slachtoffer van werden waarvan 50.000
in ons land. Er bestaat geenszins aan
leiding om dc huidige epidemie wat
gevolgen betreft met die van dertig
jaar "geleden te vergelijken, doch dc
cijfers van 1918 wijzen slechts uit, dat
Je griepbestryding wel degelijk een
vraagstuk van groot gewicht is voor
de ontwikkelde volkeren, zelfs nog af
gezien van dc maatscnappelijkc ont
wrichting, die ziekte van een groot
deel der mensen onvermijdelijk tot
gevolg heeft.
Door onderzoekingen eldrrs was reeds
voor de.'oorlog de verwekker van de
griep, een bepaald virus, niet een baccil
"zoals men lange tijd veronderstelde, ge
ïdentificeerd. In ons land heeft de
Leidse internist prof. dr J. Mulder, voor
de oorlog werkzaam te Groningen, baan-
Hervormd Katwijk aan Zee wacht
ongetwijfeld betekenisvolle dagen,
waarop terug zal worden gezien op eerr
het nieuwe orgel van de Nieuwe Kerk j lange periode van door God gezegende
aan de Voorstraat in gebruik worden arbeid, welke in alle menselijke zwak-
.genomen.
held is verricht.
HJIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllll'
llllllllllllllllllllllllllllllllillrr
zn
Bij het 350-jarig bestaan der N.H. Gemeente
te Katwijk aan Zee
Het oude witte kerkje op de Boulevard, dat sinds eeuwen het beeld van het Katwijkse
vissersdorp beheerst. Pogingen worden in het werk gesteld om dit jaar de toren, die op last
van dc bezettingsautoriteiten werd afgebroken, te herbouwen.
(Foto D. Kruyt).
teor men besloot tot de stichting van
een tweede predikantsplaats, maar in
1864 was het dan toch zover, dat de
geestelijke bearbeiding aan twee pre
dikanten werd opgedragen: het waren
ds C. P. van Tooren en ds W. A. J.
Lucas, welke laatste de zo hoog nood
zakelijke versterking bracht.
De gestadige groei van het aantal
gemeenteleden (aan het einde der 19e
eeuw waren ruim 5500 personen als
dd, resp. dooplid ingeschreven) was
terzaak, dat de kerkvoogdij moest om
zien naar een royaler bedehuis. Plan
ben tot de bouw van een nieuwe kerk
aan de Voorstraat werden gemaakt,
daarvan de verwezenlijking niet lang
op zich liet wachten: 12- Januari 1887
kon deze nieuwe kerk plechtig in ge
bruik worden genomen. Aangezien men
Jan oordeel was, dat deze kerk lange
tijd in de behoefte zou kunnen voor
zien, werd gelijktydig besloten over te
gaan tot de verkoop van ae Oude Kerk
aan de Boulevard, waarin een rederij-
pakhuis werd gevestigd. Het ging ech
ter geheel anders dan verwacht was":
oe Nieuwe Kerk werd te klein vcor de
tele kerkgangers en de gemeente te
groot voor twee predikanten. Toonde
pen kerkelijke statistiek niet aan, dat
"et ledental na 25 jaar was gestegen
tot pl.m. 8000? Pogingen om meer
P'aatsruimte te verkrijgen en een der-
te predikantsplaats te vestigen werden
niet succes bekroond. Voor het houden
godsdienstoefeningen kreeg men de
tesohikking over een zaal in de Voor
praat, welke als hulpkerk werd inge-
ncht en op 11 December 1913 officieel
mi gebruik kon worden genomen. Werd
het ledental de 14.500 reeds over
schreden, zodat al weer aan uit
breiding van het aantal predikahts-
plaatsen wordt gedacht. Zelfs is de
verwachting gewettigd, dat in de
nabije toekomst zal worden overge
gaan tot de stichting van een zesde
predikantsplaats, waarna ogenblik
kelijk het beroepingswerk ter hand
zal worden genomen.
AAN WIE THANS DE GEES
TELIJKE ARBEID IS TOE
VERTROUWD.
Met de kerkeraad, welke thans uit
48 leden is samengesteld, en een groot
aantal kerkelijke colleges, werken mo
menteel in grote eeAdracht samen de
predikanten P. Pras, J. G. van Iepe
ren, J. J. v. d. Krift, D. Bouman en
H. A. Jellema, welke laatste echter in
Mei naar zijn nieuwe gemeente Balk
zal vertrekken- Daarnaast werken in
Katwijk aan Zee ook twee hulppre
dikers, t.w. ds R. P. A. Rutgers, die
als oudste predikant in jaren zioh reeds
in 1911 aan de Katwijkse gemeente
verbond en daar na zijn emeritaat in
1945 rustig is blijven voortarbeiden en
ds H. Bogers, emeritus-predikant te
Achlum, die eveneens zijn voortduren
de zorgen aan kerkelyk Katwijk blijft
schenken.
Uiteraard bewaart de Ned. Herv. ge
meente ook aan haar vorige voorgan
gers de beste herinneringen. Zonder
aan de nagedachtenis van één harer
overleden voorgangers ook maar iets te
kort te doen, wordt ook heden ten
dage nog met bijzondere waardering
gewag gemaakt van de strijd, welke
vlucht, welke de Ned. Herv. gemeente
in Katwijk a. Zee in de loop der jaren
heeft genomen thans rest ons nog een
enkel woord over de velerlei actie, wel
ke hieruit is voortgevloeid. Naast een
opgewekt jeugdleven, dat zich ln hoofd
zaak concentreeit in de zaal voor Chr.
Prot. Belangen en het Jeugdhuis in
de Voo;straar pn zijn uitlopers vindt in
tal van jeugdverenigingen, wordt in
deze gemeente ook een bloeiende Zon
dagsschool gevonden, waarop het ca
techetisch onderwijs aansluit. De Zon
dagsschool „Det mosterdzaadje", in 1857
door wylen de heer L. A. van Mels op
gericht, heeft in haar nu ruim 90-ja-
rige bestaansperiode reeds duizendenen
duizenden kinderen, die daarvoor op
verschillende plaatsen in de gemeente
samenkwamen, de weg tot de kerk mo
gen wijzen. Daarnaast heeft de Herv.
Kerk zich de zorg van het onderwijs
sterk aangetrokken, niet minder dan
zeven scholen en één kleuterschool
worden namens haar geëxploiteerd.
Voorts noemen wü hier de exploitatie
van het Weeshuis aan de Voorstraat
en het Rusthuis voor ouden van dagen,
dat in zulk een behmfte blükt te voor
zien. dat men met jrlai.nen rond loopt
om nog eens over te gaan tot de bouw
van een nieuw rusthuis.
Tevens denkt men er over om, zo
mogelijk in nauwe samenwerking
met andere protestantse groepen,
in de naaste toekomst te komen lot
de oprichting van een protestants
verpleegcentrum met eenvoudige
klinische verzorging en kraamver-
I pleging. Hoewel men van de ge
dachte vervuld is, dat Leiden steeds
Ter gelegenheid van het feit,
dat het dit jaar 350 jaar is ge
leden. dat de Ned. Herv. Ge
meente te Katwijk aan Zee haar
zelfstandigheid verkreeg, vonden
wij ds R. P. A. Rutgers, emeri
tus-predikant dezer gemeente,
bereid voor ons Blad de volgende
overdenking te schrijven:
„Aan het «vriendelijk verzoek,
tot mü gericht, om een korte
overdenking te schrüven bü gele
genheid van de herdenking van
het 350-Jarig bestaan van de Ned.
Herv. Gemeente te Katwijk aan
Zee, heb ik gaarne voldaan. Meer
dan 37 jaren heb ik in haar mid
den mogen arbeiden en heb ik
met haar lief en leed gedeeld.
Onze gemeente gaat een merk
waardige gedenkdag tegemoet.
Wanneer herdacht zal worden,
hoe onze gemeente 350 jaren als
een zelfstandige gemeente heeft
mogen bestaan dan staat mü in
zenderheid voor de geest 't Ker-
kelük zegel, dat onze Hervormde
gemeente bezit. Op dat zegel staat
afgebeeld een schip in de bran
ding en daarbü een anker. Een
randschrift bevat de woorden:
Catti aborigines Batavorum, d. w.
z. de Catten stammen van de
Batavieren af en de tekst: He-
breën 6 19a, ter verklaring van
de afbeelding op het zegel. Deze
tekst luidt: „welke wij hebben als
een anker der ziel, hetwelk vast
en zeker is". M. 1. is het een tref
fend zegel voor een Kerkelijke
gemeente, gelegen aan de zee,
waarin het visserij bedrijf eén
hoofdrol speelt. Het schip, op het
zegel afgebeeld, stelt de Kerk in
haar geheel of een gemeente in
het bijzonder voor. Het bevindt
zich te midden van kokende ba
ren maar het zal niet vergaan,
want het anker is uitgeworpen
en heeft een hechte grond, zoals
in Hoor.6 ons gezegd wordt, dat
het ingaat in het binnenste hei
ligdom, waar de voorloper voor
ons is ingegaan, n. Jezus Hij be
waart en behoedt Zyn Kerk. Hü
heeft het beloofd: de poorten der
hel zullen myne gemeente niet
overweldigen. Gedurende de 350
jaren, dat onze gemeente zelf
standig bestaan heeft, heeft zij
dit ook mogen ondervinden. In
letterlyke zin zün over haar veel
stormen heengegaan en dienten
gevolge hebben meerdere vissers
hun graf gevonden in de zee. Ik
denk terug aan zo menige zware
gang, die ik in de loop der jaren
heb moeten doen om een jobs
tijding over te brengen en aan
de familie bekend te maken, dat
een man en vader of een zoon en
broer haar is ontvallen. Ook ln
figuurlijke zin kunnen wü zeggen,
dat er menige storm over de ge
meente Ls heengegaan. In het rijk
der natuur kunnen stormen geze
gend zyn. Veel dor hout wordt
weggenomen en door de storm
worden levende bomen dieper en
vaster geworteld. Zo is het ook ln
het geestelüke leven. Stormen,
die komen over de Kerk in haar
geheel of een Kerkelüke gemeen
te in het büzonder kunnen heil
zaam zün. Uitwendig is in de
loojy van de 350 jaren onze ge
meente büzonder uitgebreid.
Vooral in de laatste halve eeuw
ls dit heel sterk toegenomen. Of
met die gestadige uitwendige
groei ook gesproken kan worden
van groei van het geestelijk le
ven, is een vraag, die helaas ont.
kennend beantwoord moet wor
den. Zowel ter land als ter zee
zien wü in dit opzicht verachte-
ring. De tijdgeest, die overal
doorwerkt, heeft ock onze ge
meente niet onbewogen gelaten.
Kon er vroeger gesproken worden
van de godvrezende zeeman,
thans is het niet meer het ge
val en is het aan boord van de
loggers niet meer zo stichtelijk
toegaande als het voorheen op
de bomschuiten het geval was.
Vooral sinds de Zondagsvisserij
op de vloot wordt uitgeoefend, is
het geestelijk peil sterk gedaald.
Maar ook op het land zien wij in
onze gemeente achteruitgang.
Gingen vroeger de gezinnen ge
regeld naar de Kek en waren de
kerkgebouwen overvol, thans is
dit niet meer het geval. Daar
zün onder de ouderen en Jonge
ren, <iie de Kerk niet of heel
weinig bezoeken. Daarom zal het
nodig zijn, dat de Kerk hen op
zoekt, die meer en meer van het
kerkelüke leven vervreemd raken.
Gelukkig dat veler ogen daarvoor
geopend zün en ook in onze ge-^
meente de arbeid onder de on-
en buitenkerkelü'ken ter hand is
genomen. Gods onmisbare zegen
ruste daarop!
350 jaren is onze Kerkelüke ge
meente van de Heere gespaard
en gezegend! Dankbaar hopen
wy dit te gedenken en in stil
geloofsvertrouwen gaan wü de
onbekende toekomst tegemoet.
Want de Heere is de Getrouwe,
Die wat Hü belooft, ook doen zal.
Houdt Christus Zijne Kerk in
stand,
Zo mag de hel vrü woeden;
Gezeten aan Gods rechterhand,
Kan HÜ haar wel behoeden".
R. P. A. RUTGERS
''lilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIUIIIIIIillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllirf:
mogelükheden dier bestrüding. Het
vaccineren tegen griep komt neer op
het toedienen van sterk verzwakte
griep-kiemen, die niet meer de normale
ziekte-verschijnselen opwekken, doch
wel tot resultaat hebben, dat het ge
vaccineerde lichaam de anti-stoffen
gaat fabriceren, waarmede het metter-
tüd een werkelijke infectie van griep-
kiemen kan bestrüden.
Aleer deze opbouw van afweermidde
len door het menselük lichaam is vol
tooid, verlopen na de vaccinatie tien
dagen. Dit betekent, dat in die eerste
tien dagen na de vaccinatie wel dege-
lük griep kan optreden. Indien de nor
male besmetting door griepkiemen voor
komt. Effectieve bestrüding van een
griepepidemie kan derhalve slechts
plaats vinden, indien tien dagen voor
de epidemie in een bepaald land op
treedt de bevolking geheel ls gevacci
neerd.
Het is namelijk door de hoge kosten
en de betrekkelük korte Immuniteit na
vaccinatie (ruim een half jaar) niet
doenlük om de gehele bevolking per
manent immuun te houden.
De huidige epidemie zou met dat al
les nog wel op te vangen zün geweest,
aangezien de haard Italië te ver weg
lag om de epidemie gelegenheid te ge
ven ons land binnen tien dagen te be
reiken, indien ër niet een tweede com
plicatie optreedt, die een en ander niet
zo eenvoudig maakt en als eerste eis
stelt een zeer nauwe en snelle inter
nationale samenwerking. Er bestaan
nar.ielük verschillende soorten griep-
verwekkers, die ieder een ander bestrü-
dingsvaccin eisen. Aleer derhalve met
dc massale vaccinatie een aanvang kan
worden gemaakt, moet bekend zün wel
ke vorm van griep epidemisch dreigt,
wik vaeccin dus moet worden toege
diend.
Reeds zün besprekingen gevoerd met
het doel een internationale samen
werking op te bouwen, die een effec
tieve bestrijding van de griep zou
kunnen verzekeren. Dan is nodig, dat
het land, waar de epidemie het eerst
tot ontwikkeling komt, onverwijld
onderzoekt met welk soort verwekker
men te doen heeft en voorts enig vac
cin ter verdere voortkweking aan an
dere landen afstaan, hetgeen met de
grootste spoed zou dienen te geschie
den om de landen die door dc epide
mie nog niet zyn bereikt voldoende
tyd te geven een barrière te vormen
tegen verdere verspreiding.
De Jongste epidemie heeft duidelijk
aan het licht gebracht, aldus prof. dr
J. Mulder en dr J. van Niekerk, tüdens
een door Philips—Van Houten belegde
persconferentie te Weesp, dat deze in
ternationale samenwerking tot dusverre
niet bevredigend functioneert. Philips
—Van Houten was sinds het najaar van
1948 bezig met de vervaardiging van
griep-vaccins en was van plan daar
mede enkele goed controleerbare be
volkingsgroepen te vaccineren om de
resultaten in de practijk te kunnen be
oordelen, toen dc huidige epidemie op
trad. Daardoor zün deze proefnemingen
sterk in waarde verminderd, waarte
genover het voordeel staat, dat de in
ternationale samenwerking „door scha
de en schande" wüs kan worden en
zich beter kan voorbereiden op een vol
gende werkelijk serieuze epidemie.
Prof. Mulder hoopte, dat de kwaad
aardige epidemische griep nog enige
Jaren zou mogen uitblyven, aangezien
z.i. de vaccin-berelding en de opbouw
der internationale samenwerking op t
gebied van melding en Identificatie van
de soort over ongeveer 4 jaar geheel
paraat zouden zyn om zelfs de kwaad
aardigste epidemieën tüdig te 'kunnen
localiseren en derhalve het overgrote
deel der ontwikkelde volkeren te be
schermen door een „dam" van geïm
muniseerde bevolkingsgroepen.
CREMATIE SLACHTOFFERS
FALSTER-VLIEGONGEVAL.
In het crematorium te Velsen ston
den de kisten met de stoffelijke over
schotten van de op Falster omgekomen
vliegers Protiva en De Jong gisteren te
midden van een zee van bloemen op
gesteld.
De directeur van Aero Holland, mr
J. A G. Jonckheer getuigde van de
diepe ontroering by dit tragisch ver
scheiden en herdacht de enorme werk
kracht en het zeldzame enthousiasme
van de overleden medewerkers. Als
oudste collega sprak piloot J. Scholte
woorden ten afscheid. De heer L. A. de
Lange, directeur van de RÜkslucht-
vaartschool, sprak uit naam van perso
neel en leerlingen.
De heer C. Hess vertolkte de gevoe
lens van de oud-illegaliteit te Gouda,
in welke organisatie De Jong een
werkzaam aandeel heeft gehad. De
voorzitter van de Tsjechische vereni
ging in Nederland, de heer v. Ambros,
hield in zijn landstaal een toespraak
tot mevrouw Protiva. Tenslotte heeft
de heer L. J. Klein, voorzitter van de
Comenius-vereniging, mede namens
Koos Vorrink woorden van medeleven
gesproken.
CENTRALE BEGRAAFPLAATS
TE LOENEN.
Voor dc oorlogsslachtoffers.
Er wordt thans een centrale begraaf
plaats aangelegd voor oorlogsslachtof
fers te Loenen op de Veluwe. Reeds is
begonnen met het overbrengen daar
heen van de omstreeks tweeduizend in
Nederland verspreide Ryksgraven. Ook
met het overnemen van de graven der
slachtoffers uit de koopvaardü, onge
veer duizend die over de gehele wereld
verspreid zijn, is een begin gemaakt.
Het opsporen en identificeren van de
graven van Nederlanders, die tydeni
de oorlog in Duitsland zün overle
den. zal nog zeer veel tijd in bes.a-g
nemen
