Duitse soldaten keren als wrakken terug
Uiterlijk gebroken, innerlijk dodelijk vermoeid
Beeld van verwording
der Franse staatsorganen
Kerstvreugde duurt hier tieu dagen
Radio-programma
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 5 Januari 1949
Tweede Blad No. 26583
Terug uit de Russische hel:
(Speciale reportage).
Meer dan 30% van de in Rusland
vrijgelaten Duitse soldaten moest, tot
voor kort, onmiddellijk bij aankomst
in het vaderland naar een ziekenhuis
worden vervoerd. Na Juli is daar ge
lukkig een vrij sterke verbetering in
gekomen, maar ook nu verkeert nog
alt|jd minstens 10% van de terugke-
renden in een lichamelijk en geeste
lijk zo erbarmelijke toestand dat lang
durige verpleging in een hospitaal
absolute noodzaak is.
Overigens is dit slechts een enkel
onderdeel van het grote, beangsti
gende probleem dat de in Rusland
eindelijk vrijgelaten soldaten aan het
Duitse thuisfront bieden. Er zijn hier
naast nog vele andere aspecten en
zij zijn zeker niet minder erg. Tijdens
een kort bezoek aan ons land heeft
dc Duitse kapelaan Germann, uit
Miihlheim-Essen, ons daarvan verteld.
Ongeveer 630 Duitse mannen komen
er per dag gemiddeld bij Frledland over
de grens tussen de Sovjetrussische en
de Engelse zone, mannen in de leeftijd
van 2035 jaar, die de kracht van een
natie moeten vormen. Zij keren helaas
terug als wrakken, uiterlijk gebroken,
innerlijk dodelijk vermoeid, kapot ge
maakt door een jarenlange gevangen
schap, die met slavernij gelijk Is te
stellen. Dat de laatste tijd hun licha
melijke toestand bepaald beter is dan
in de eerste 'helft van dit jaar, meende
kapelaan Germann een gevolg te moe
ten noemen van het feit dat men er
in Rusland eindelijk in geslaagd is de
hongertoestanden in de gevangenkam
pen althans enigermate te overwinnen.
VROUWEN IN KOLENMIJNEN.
Voor de vrouwen en meisjes geldt
die verbetering overigens nog niet.
Velen van haar gingen met het leger
mee naar het Oosten en geraakten
aldus eveneens in krijgsgevangen
schap. Zij kwamen in Tiflis en werk
ten daar in de kolenmijnen, sommige
van hen drie jaar achtereen onder de
onbeschryflykstc omstandigheden. Er
waren misdadigers in hun gezelschap,
mannen en vrouwen van allerlei slag.
Zij mochten niet schrijven, ontvingen
geen post en genoten geen geestelijke
verzorging. Er zijn geen woorden om
de indruk te schetsen van deze ramp
zalige wezens bij hun terugkeer in
het vaderland
Minstens 55% gaat van Friedftnd
rechtstreeks door naar een ziekenhuis.
Zij, die uit Rusland gekomen zijn, de
mannen en de vrouwen, vertellen niet
veel van hun leed. De herinneringen
aan de „Russische hel", zoals zij het
noemen, is veelal te sterk. Zij zijn stil
geworden en in zichzelf gekeerd. Zij
hebben geen interesse voor enigerlei
initiatief. Dat is, zegt kapelaan Ger
mann, het kenmerk van allen, die
terugkeren. En het is een ontzagwek
kend probleem om daar weer verande
ring in te brengen. Opwinden kunnen
zij zich niet en zy willen geen stelling
nemen tegenover de grote vraagstukken
van f,deze tijd, op politiek noch kerke
lijk .gebied.
Er is een groep, maar het is helaas
een zeer kleine, die de zwakheden van
alle ideologieën is gaan zien en begrij
pen positief gelovig is geworden. Bij
hen vindt men ook de nieuwe jeugd
leiders, die als het. ware van de grond
af weer moeten opbouwen, omdat ook
bij de jongeren de idealen zijn zoek ge
raakt. En omdat het kan niet wor
den ontkend talrijke jongeren voor
de huidige jeugdbeweging zo weinig voe
len, doordat de uniformen nog ontbre
ken (gelijk bij ons b.v. die van de pad
vinders) ener te weinig gemar
cheerd wordt.- Men „ziet" blijkbaar niet
genoeg aan de jeugdbeweging van thans,
die nog tasten moet naar haar defini
tieve vorm en houdt zich daafpm voor
een aanzienlijk deel nog afzijdig.
De grootste groep onder de terugke
rende soldaten is echter, die van de
oppervlakkigen. Zij willen niet werken
en vooral ook niet denken, zij willen
zich voor de vele ontberingen alleen
maar schadeloos stellen door dansen en
feesten en drinken en alles vergeten in
een dolle roes. Innerlijk zullen deze
mannen het waarschijnlijk niet gemak
kelijker hebben dan de anderen en de
Duitse geestelijkheid houdt zich ook
met hen daarom zeer sterk bezig.
Merkwaardig genoeg is de kwaal op
het platteland erger dan in de grote
steden
IN BARAKKEN EN NISSENHUTTEN
Om het Duitse volk tot bezinning
en tot rust te brengen is niet alleen
nodig, zegt kapelaan Germann, dat
het voedsel en kleding heeft, maar
voor alles, dat het behoorlijk onder
dak krijgt en een dragelijke verzor
ging. Hoe ontzaggelijk veel ontbreekt
daar echter nog aan. Aan de buiten
kant van de steden kan men ze zien:
de barakken en nissenhutten, waarin
een aanzienlijk deel woont van de
mannen, die jarenlang in Rusland ge
vangen hebben gezeten. Van de ene
hel in de andere. Duizenden hokken
er bijeen. Niemand bekommert zich
om hen, omdat de staat noch de par
ticulier de middelen heeft om deze
volkomen verwaarloosde schepselen
kinderen dikwijls nog te helpen.
Er is een poging in de goede richting.
In de grote steden worden panden ge
bouwd of ruïnes weer bewoonbaar ge
maakt voor de inrichting van de z.g.
Heimstatter, waar de mannen althans
een dak boven hun hoofd vinden en de
meest noodzakelijke verzorging. Het is
helaas nog volkomen ontoereikend om
op het grote probleem beduidende in
vloed te kunnen uitoefenen
VERWILDERDE JEUGD.
Kapelaan Germann wees er ten slotte
op, dat er ook moeilijkheden zijn met
de jeugd, die niet in de oorlog is ge
weest. Van onderwijs is in de jaren van
strijd practisch niets gekomen. Zij heb
ben leren vechten, deze meisjes en jon
gens, om het bezit van een paar aard
appels, een oude jas. of een paar schoe
nen, zij hebben hun zorg moeten ge
ven voor allerlei zaken, die anders voor
behouden zijn voor de ouderen. Deze
kindereil zijn zonder idealen, zagen leed
en ellende en suizende bommen, zijn
geestelijk verwilderd en aan elk disci
plinair denken onttrokken. Zij hebben
èen gat in hun denk- en ontwikkelings
vermogen en kennen de meest primi
tieve dingen soms niet.
Deze jeugd is onzeker, te materialis
tisch, maar Goddank geestelijk niet on
geneeslijk ziek.
Lichamelijk is haar conditie helaas
dikwijls erger. De vreselijke woning
nood, de slechte voeding en kleding
hebben dat natuurlijk in de hand ge
werkt. Een onderzoek op een aantal
volkshogescholen wees uit, dat onge
veer 30% lijdende is aan tubercu
lose
De eerste en belangrijkste taak in
het Duitsland van thans moet zijn
om die kinderen te redden, die nog
te genezen zijn.
Kapelaan Germann hoopt dat er
ook van bulten de grenzen bij dit
menslievende werk steun zal komen..
Duiker Ted Taplin daalt in de haven
van Southampton af om de schade aan
de achtersteven van de „Queen Mary"
op te nemen. Het 81.000 ton metende
schip van de Cunard White Star Line
liep Zaterdagavond even buiten Cher
bourg op een zandbank. Alvorens de
machtige mailboot haar reis naar New
York kan voortzetten, zullen bepaalde
reparaties aan roer, schroeven en huid
verricht moeten worden. Men verwacht,
dat het schip heden uit Southampton
zal kunnen vertrekken.
De Rekenkamer rapporteert
(Van onze Parijse correspondent)
Zo min als van de Nederlandse
staatscourant wordt door de grote mas
sa der krantenlezers de lectuur van
het Franse zusterorgaan „Le Journal
Officiel" als onderhoudende lectuur
hoog aangeslagen. Buiten de directe be
langhebbenden interesseren zich hier
maar weinigen voor het laatste mini
steriële decreet betreffende de uitvoer
van onverwerkt vlas of voor de nieuwste
ridders van het Legioen van Eer. Het
zal dan ook maar weinig voorkomen,
dat iemand de Franse staatscourant bij
zich steekt om de verveling van een
lange reis te doden. En dit te minder,
aangezien deze van nature reeds niet zo
erg opwindende stof op een ambtelijke
kurkdroge wijze behandeld pleegt te
worden.
Niettemin zou de laatste aflevering
van het Franse staatsblad een goede
kans kunnen maken een „bestseller"
te worden. Want de bloemlezing van
schandalen, die men in dit nummer
aan kan treffen, bevat meer sensatie
dan in de volledige jaargangen van
alle Parijse boulevardbladen bij elkaar
gefantaseerd en geroddeld is. Boven
dien zijn deze verslagen met het
officiële merkteken der absolute
authenticiteit gemerkt.
Ze vormen namelijk, in 106 compacte
pagina's het rapport van de „Com- des
compt.es" men kan zeggen: de Franse
Rekenkamer over de fipanciële ge
dragingen der gezamenlijke Franse
staatsorganen over het boekjaar 1946-
'47. Het verslag is opgesteld met de
zorgvuldigheid van een punctueel boek
houder en geredigeerd in een beheerste
stijl, die zich nimmer tot enige veront
waardiging verleiden laat. Heb stuk is
andere jaren uit te strekken en geëist
de verantwoordelijke personen met af
schrikwekkend effect te straffen. Ove
rigens diept, volgens de eisen der poli
tieke strategie, natuurlijk elke partij
juist dat materiaal uit het rapport, dat
alleen de tegenstander kan belasten.
Maar er is keus voor iedereen
Wanneer men van deze 106 pagina's
kennis heeft genomen, dan benijdt
men in de eerste plaats de schrijvers
van dit rapport wegens hun Stoïcijnse
gemoedsrust en hun psychisch even
wicht. Geen woord gaat er over de
schreef en nergens manifesteert zich
een spoor van die verontwaardiging,
welke toch door elk normaal mens
gevoeld moet worden bij het beeld,
dat oprijst uit deze tekst. Een beeld
namelijk van algemene corruptie, van
hypocrisie, van morele verwording,
welke alle staatsorganen schijnen te
te hebben aangetast.
Terwijl ministers het belasting-beta
lend volk tot zuinigheid en spaarzin
opwekten, werden door hun diensten
voor rmlliarden kastelen gekocht (waar
van nog niemand de bestemming weet),
werden de officiële „autoparken" met
honderden nieuwe wagens uitgebreid
doch de benzine-rantsoenen verlaagd
werden detachementen secretaressen en
bureauchefs „met een missie" naai- de
Rivièra gezonden, die nimmer een let
ter tekst uitbrachten, en werden tien
tallen huizen gevorderd ofschoon de
woningnood in Parijs heel erg is om
in dienstgebouwen (met badkamers en
bioscoopzalen) te worden getransfor
meerd. Een militaire staf installeerde
zich voor enkele maanden ergens in de
provincie. De bureaux werden met Oos
terse tapijten, Chinees perselein en in
tieme verlichtingen uitgerust Kosten:
ongeveer 2 millioen francs (óp dat mo
ment ca. 50.000 gulden). Van dergelijke
dan ook niet als aanklacht bedoeld. De staaltjes wemelt het rapport,
conclusies worden, gelijk dat heet, aan Om ze op hun juiste waarde te taxe>
de lezer overgelaten. In dit geval aan i ren, dient men te weten, dat in die-
de president der republiek, aan wie het
rapport is geadresseerd. Niettemin heeft
de kamer, die nattigheid gaat voelen,
met unanieme stemmen een uitzon
dering in de jongste annalen der par
lementaire geschiedenis de regering
al verzocht de onderzoekingen over
zelfde tijd de regering het initiatief tot
grootscheepse bezuinigingen nam. De
commissies van het „hakmes" en de
„guillotine", met veel decoratieve ophef
geïnstalleerd, ontvingen de opdracht om
de ambtenarenstand ingrijpend uit te
dunnen. Deze comité's hielpen de rege
ring aan haar meerderheid, toen over
het nieuwe budget moest worden ge
stemd. De staat gat immers het goede
voorbeeld.
In het rapport kan men nauwkeurig
lezen tot welke effectieve resultaten dit
voorbeeld van hogerhand heeft geleid:
namelijk tot een verhoging der uit
gaven.
WERKLOZE AMBTENAREN
ZIJN TOCH VOORDELIGER.
De praktijk heeft namelijk uitgewe
zen, dat „ontslagen" ambtenaren of wel
naar andere diensten werden overge
heveld of wel met succes aanspraak
konden maken op zulke hoge vergoe
dingen, dat de staat, hoe dan ook, het
kind van de (verhoogde) rekening
bleef. De conclusie die hier niet
wordt geformuleerd is derhalve, dat
het voor de schatkist voordeliger is een
leger ambtenaren in dienst te houden,
waarvoor het werk ontbreekt, dan het
de laan uit .te zenden. Bureaucratius
weet zich nu eenmaal beter te verde
digen dan Jan Sijmen, die hem onder
houdt.
De „Entrade frangaise" het restant
der Franse winterhulp had, op pa
pier, al tweemaal massale ontslagen
uitgevaardigd. Resultaat een perso
neelsuitbreiding van 340 man.
Dit bleek zelfs de Rekenkamer te gor
tig. De ontbinding van dit lichaam
schijnt aanbevolen te mogen worden,
constateren de heren laconiek.
Ergerlijker nog dan deze voorbeelden
van officiële oplichterij een andere
term is moeilijk te vinden is het ge
val van het interneringskamp te Poi
tiers. dat uitvoerig in het rapport staat
beschreven. De rantsoenen, die hier of
ficieel aan de gevangenen waren toege
wezen werden, door toedoen van amb
tenaren en handelaren, naar de zwarte
markt gekanaliseerd. In enkele maan
den werden aan dit kamp fortuinen ver
diend. In enkele maanden werden
eveneens 250 sterfgevallen geregistreerd,
waarvan de oorzaak ondervoeding was.
De voormalige commandant van dit
kamp, die verantwoordelijk is voor deze
georganiseerde massamoord, is thans
afgezet. Hy werd echter niet vervolgd.
Behalve zijn pensioen, toucheert hij
thans nog regelmatig een speciaal
wachtgeld, dat hem voor de gevolgen
van zijn ontslag schadeloos moet stel
len.
Men zou verkeerd doen te denken,
dat deze 106 pagina's tekst nu alles be
vatten. wat er op het gebied van het
officiële wanbeleid in Frankrijk gedu
rende een enkel boekjaar is gepresteerd.
Driekoningenfeest in Italië
En bereikt haar hoogtepunt in
orgie van lawaai
(Van onze Romeinse correspondent)
Het nieuwe jaar begint in onze Wes
telijke wereld, met de lange maand Ja
nuari, veelal koud en onprettig. De re
keningen voor de feestvreugde van De
cember moeten worden betaald, of heb
ben reeds het familiebudget lichtelijk
ontredderd. De winkels houden uitver
koop, omdat ook zy hun rekeningen
moeten voldoen en, nu het einde van de
winter naakt, niet graag de winterse
waar een halfjaar lang in voorraad hou
den.
Januari is ieder jaar weer de ont
nuchterende kater na de gezellige roes
van December, Overal, maar niet in
Italië De Kerstvreugde gaat hier onge
stoord verder en bereikt op 6 Januari
haar hoogtepunt. Nederlandse kinderen
hebben met Sinterklaas hun schoen on
der de schoorsteen ge;, t en de goede
Sint kwam o er de dakeeai had ren
aardig geschenk voor ieder De kinder
tjes in Rome 'en geheel Zuid-Itallë ko
men eerst in Januari aan de beurt. Zij
kennen geen Sinterklaas en ook geen
vadertje Kerstmis, maar zij hebben ban
Befana.
Dat Sinterklaas in Italië zo weinig
vrienden telt is wel vreemd, als men
weet. dat de gebeenten van de goede
Heilige te Bari in een monumentale kerk
worden bewaard. De reden zal wel ziin,
dat deze Oosterse heilige in het avond
land eerst meer bekend werd onder kei
zer Otto de Tweede (973—983) wiens ge
malin Teofano uit Byzantium stamde.
In die tijd kon de heilige weldoener der
jeugd in Noord-Europa nog de faam ver
werven, dip hij tot heden behield, doch
in Italië was reeds sedert vele eeuwen
6 Januari het feest der geschenken bij
uitnemendheid. De oude Romeinen
plachten hun vrienden en vooral hun
cliënten en slaven te onthalen en ge
schenken te geven tijdens de Saturna
liën. Door de geboorte van Christus te
herdenken juist in de periode der .hei
dense Saturnaliën werd dit oude feest
gekerstend. De Oostelijke, kerken vier
den eerst uitsluitend de epiphanie, de
openbaring der goddelijkheid van Chris
tus, welke tot uiting kwam door de ver
richte wonderen, door de stem uit de
hemel tijdens de doop in de Jordaan
en door de ster, die de drie wijzendeed
opgaan naar Bethlehem. Toen het Oos
ten uit Rome het feest der geboorte over
nam, schijnt Rome het feest der epipha
nie te zyn gaan viereh En in het theo
logisch zoveel minder geschoolde Wes
ten kreeg van de drie gebeurtenissen, die
men op die dag herdenkt, de meest kin-
Dit rapport is namelijk geenszins vol
ledig. Over het befaamde wynschan-
da-al, waarin premier Gouin gewikkeld
was en dat hem zijn politieke carrière
heeft gekost, wordt met/geen»\voord ge
rept.
Evenmin over de geruchtmakende
vlees-affaire en de deviezen- en licen
tie-corruptiezaken, waarover de Franse
kranten in die dagen uitvoerig hebben
bericht.
De oorzaak? Schandalen In de al
lerhoogste regionen laten gewoonlijk
weinig sporen achter en de Rekenka
mer registreert alleen aanwijzingen
en bewijzen, die onmiskenbaar zUn.
Dit rapport mag men dus alleen nog
maar beschouwen als een officiële
kroniek van kleine misdaden. Het
alarmerende is dan ook niet steeds in
de omvang der afzonderlijke misdrij
ven gelegen, doch eer in de algemene
stelselmatigheid, waarmee zij schy
nen te worden bedreven,
In het parlement heeft een ministe
riële woordvoerder van de regering naar
aanleiding van dit rapport al opge
merkt, dat men de democratie moet
prijzen, aangezien een openbaar rap
port verre te prefereren is boven de
doofpot der dictaturen. Accoord. Doch
helaas is er generlei garantie, dat er
in de schaduw van deze openbare vuil
nisemmers der vierde republiek, niet
ook nog enkele doofpotten op staan ge
steld. De sterke lucht doet dit zelfs
heel erg vermoeden
FEUILLETON
Het testament
VAN MEVROUW MAQUISIEN
door Patricia Wen thworth.
Uit het Engels vertaald
door Alice van Iterson.
33)
Ellen verroerde zich niet.
Vijf en dertig jaar nu, dat is
een hele tijd. U zult eigenlijk meer
een vriendin dan een dienstbode ge
weest zijn en vertrouwde, nietwaar?
Het zou mij niet verwonderen, als me
vrouw Maquisten u dingen had ver
teld, die zij niet aan de familie ver
telde.
Ellen perste haar lippen op elkaar.
Het waren dunne, bloedeloze lippen,
bleke strepen.
En het zou mij ook niet verwon-
deren, wanneer zij meer waarde had
gehecht aan hetgeen u zei dan aan de
woorden van haar familie.
Er kwam leven in de achterdochtige
ogen. Zij was niet iemand om naar
iraad van anderen te luisteren, dat is
zij nooit geweest!
Bent u van oordeel dat het beter
was geweest als zy dat wèl gedaan
had?
De lippen werden weer op elkaar ge
klemd. De groeven in het gezicht her
stelden zich. Toen opende zy' haar
mond opnieuw.
Dat heb ik haar zelf wel eens ge
zegd nog op die zelfde dag heb ik
het tegen haar gezegd. U moest beter
luisteren naar mensen, die u jaren
lang trouw hebben gediend en u niet
van de wys laten brengen door iemand,
w aar u niets van weet die zich maar
bij u indringt en van u profiteert en
de anderen, die als uw eigen kinderen
zyn geweest, eenvoudig op zy dringt.
U bedoelde Juffrouw Silence? zei
McGillivray.
Ellen staarde hem aan. Wie zou ik
anders bedcelen? Zij kwam daar maar,
terwijl niemand haar nodig had en die
arme oude lieverd maakte een drukte
over haar van belang. Het was maar
Carey voor en Carey na en Ik zal haai
de robijnen laten erven, Ellen. Zich het
hoofd o-p hol laten brengen, zo noem
ik dat. Ik weet nog niet, hce lk mijn
mond gehouden heb. Zondagavond
heeft ze me neg de brandkast laten
r oen maken en de robijnen er uit laten
r.'.len ze d?ed haar het collier om.
en zei, dat ze zelf in de spiegel moest
gaan kijken! Nou, en toen dacht ik zo
bij mezelf: „Hocgmoed komt voor de
val, juffrouw Carey Silence! En laat
mevrouw Maquisten me nou de woor
den uit mijn mond halen!"
En hoe kwam zij daartoe'
Ellen snoof. Ze noemde haar een
trots, eigenzinnig schepsel, maar ze
lachte er zo'n beetje bij, net alsof ze
haar plaagde. En toen zei ze 't precies
zó: Hoogmoed komt voor de val. En
ik dacht: Kinderen en oude mensen
zeggen de waarheid.
McGillivray zat haar aan te kijken,
U houdt niet erg van juffrouw Silence,
zei hy ten slotte.
Ellen ging nog rechter overeind zit
ten, haar schouders leken vierkant;
haar handen hield zij nog altijd voor
haar maag gevouwen. Alleen haar
hoofd stak naar voren. Op bittere t-oon
zei ze: Ze was gekomen als 'n vreemde
en ze werd bemind als een kind. Ep
nu ziet u, wat er van gekomen is!
En wat is er, volgens u. van ge
komen, mevrouw Bridling?
De felle blik uit die kleine ogen trof
hem als 'n dolkstoot. Toen werden zij
weer wantrouwig, op hun hoede.
Het staat niet aan my om dat te
zeggen.
Doch nu zei hy hard en snel: U be
doelt, dat u veronderstelt, dat juffrouw
Silence mevrouw Maquisten de eeuwi
ge slaap ingezonden heeft. Waarom
denkt u dat?
De oogleden werden snel opgeslagen.
De ogen stonden nu woedend. Is er
soms iemand anders, die het gedaan
kan hebben? Dat moet u me dan eens
vertellen! Is er niemand anders, die er
alles by te verliezen had, als die arme
lieve mevrouw van mij was blijven
leven? Of weet u niet, dat het juffrouw
Carey was, die uit haar testament ge
schrapt zou worden?
Kunt u dat met bewyzen staven?
Ik weet niet, wat u bedoelt.
Heeft zy u verteld, dat het juf
frouw Silence 'was, die zy onterven
wilde? Als dat zo is, waarom hebt u
dat dan niet eerder gezegd? Hier heb
lk de getuigenverklaring, die u zelf
hebt ondertekend, en daarin staat: „Zy
was erg boos en praatte over bedrogen
zyn, maar ze noemde geen namen. Ik
heb haar niets gevraagd, omdat ik myn
handen vol had om haar te kalmeren."
Dat hebt -u verklaard.
De scherpe, woedende blik liet niet
af. Die jongeman heeft me gevraagd
of ze namen had genoemd en toen heb
ik hem de waarheid gezegd. Het is niet
nodig namen te horen als je zo lang
by iemand in dienst bent geweest als
ik. Ik wist, wie zy bedoelde en dat zou
iedereen geweten hebben, die z'n ge
zond verstand gebruikte.
Wat zei ze precies?
Ze zei, dat ik haar gewaarschuwd
had en dat ze naar me had moeten
luisteren. Ellens boosheid werd getem
perd. door twee prachtige filmtranen.
Een van de ruwe werkhanden greep
naar ben zak in haar rok en kwam er
uit te voorschijn met een grote, ouder
wetse zakdoek, die keurig opgevouwen
was. Toen werd er hevig over de rode
ogen gewreven en luidruchtig gesnoven.
Ellen slikte, sohraapte haar keel en
ging verder: En als ze maar naar me
geluisterd had, dan zou ze nou nog
leven, het gceie ouwe mens, maar dat
wist ik toen nog niet. Je hebt gelijk
gehad Ellen, en ik had naar je moeten
luisteren, zei" ze en ze huilde.
H'm. En u nam als vaststaand
aan, dat zy juffrouw Silence be
doelde? Waarom?
Ellen vouwde de zakdoek uit en snoot
heftig haar neils. Omdatik haar ai-
door voor juffrouw Carey gewaar
schuwd 'had en op dat ogenblik dach-
5). Het zou echter niet allemaal zo
I plezierig blyven. In het vooruitzicht
I van het tochtje had Panda er niet op
gelet, dat de lucht steeds donkerder was
i geworden en de schipper had het bdjk-
baar te druk met zijn passagiers gehad
om er acht op te slaan.
„Hy mag wfel gauw zorgen, dat ny
thuis komt" zei Panda met een oezorgd
gezicht in zichzelf, „anders kon het cr
wel eens lelijk gaan uitzien. Er komt
daar maar een vies luchtje opzetten en
die wind begint ook al zo naargeestig
te huilen. Ik vertrouw het niets".
Nu, het bleek, dat Panda gelijk had.
De wind nam iedere minuut in hevig
heid toe en voortdurend sloegen er
zware stortzeeën over de boot heen.
„Hé, je raakt voortdurend verder van
de kust af!" schreeuwde Panda boven
het gehuil van de wind tot de schip
per, maar die gaf nauwelijks antwoord,
omdat hy het veel te druk met zijn
boot had.
„Doe je zwemvesten maar liever om",
bromde hy tegen de passagiers. „Het
kon wel eens slecht weer worden".
Haastig werd zyn raad door iedereen
opgevolgd.
ter\» we alle twee aam Juffrouw Carey.
H'm. Maar kykt u eens hier, me
vrouw Bridling, het is heel goed mo
gelijk, dat terwyi u juffrouw Carey in
uw gedachten had, mevrouw Maquisten
aan heel ieipand anders dacht.
Ellen snoof verachtelijk. Dat bestaat
niet! Al meteen toen ik naar binnen
ging, zodra ze die brief ontvangen had
en ze zo woedend was, zei ze: Nu El
len, je hebt geiyk gehad en dat zal ik
nu wel voor de rest van myn leven
van je moeten horen! zei ze. Gelukkig
dat ik een vriendin had, die me de
waarheid gezegd heeft, voordat het te
laat was, Zy had de brief in haar
hand, maar ze zei me niet, van wie hy
was alleen maar dat ze dankbaar
was omdat ze een vriendin had, die
niet bang was om de waarheid te zeg
gen.
U denkt dus niet, dat zy daarmee
op u zelf gedoeld kan hebben?
Nee, het was degeen, die haar de
brief had geschreven. Die bedoelde zy.
Ze had hem immers in haar hand! En
toen zei ze; Dat heb je met mensen die
omhoog schieten als een vuurpijl die
vallen snel omlaag. Een volgende keer
zullen ze my niet meer kunnen bedrie
gen, zei ze. Ik zal een nieuw testament
maken en dan zullen we eens zien wie
er het laatst lacht. En toen nam ze
myn hand en ze zei: jy hebt me ge
waarschuwd en ik had naar je moeten
luisteren, Ellen, en de tranen liepen
over haar gezicht, de arme lieverd.
Nou, toen troostte ik haar maar een
beetje en ik zei: Maak u nou maar
niet overstuur, want dat is ze waar
achtig niet waard. Schrap haar uit uw
testament en uit uw gedachten en dan
kan alles weer net zo goed worden als
eerst.
Wanneer was dat? zei McGilli
vray.
Ellen staarde voor zich uit. Dat was
nadat, de zuster weggegaan was, zei ze
op beledigde toon.
McGillivray keek naar de tabel op
zijn blocnote. Die ging om zeven uur
weg. Van zeven uur tot zeven uur der
tig was u in uw kamer, met de deur
open. Van halfacht tot acht uur was
u by juffrouw King.
Ellen bleef beledigd voor zich uit-
kyken. Wat dacht u nou dat ik haar
maar zo in de steek zou laten en hele
maal niet eens ging kijken,/» hoe ze het
maakte? Zodra de zuster weg was, ben
ik even overgestoken.
Dus dan was u niét in uw kamer
tussen zeven uur en halfacht.
Dat was ik wél, tenminste zo lang
ik niet by mevrouw was.
(Wordt vervolgd)
derlyke, meest voor uitbeelding vatbare,
de aanbidding door de drie koningen,wel
dra de overhand. Zo werd de oude ge
woonte om tydens de Saturnaliën ge
schenken te geven, overgebracht op 6
Januari, toen de wyzen uit het Oosten
schonken „wierook, myrrhe en goud".
Menig Italiaan en vooral menig Ita
liaanse zal ook nu nog op die dag „wie
rook, myrrhe en goud", parfumerieën en
juwelen, ontvangen. Maar de „Befana"
is toch vooral het feest voor de kinde
ren en die krijgen als overal speelgoed
en zoetigheden. Het is een heerhjk feest
voor de kleintjes en er aan vooraf gaat
precies dezelfde, gezellige drukte, die
onze steden in de Sinterklaastyd ken
nen. Te Rome is het hoogtepunt van die
drukte de centrale Piazza Navone (het
reuzenschipplein). Dat zeer ruime, el
lipsvormige plein, waarvan de hulzen
rusten op de overblijfselen van een an
tiek stadion uit de tiH van keizer Dlo-
cletianus, is Rome's feestzaal by uitne
mendheid.
Drie grote fonteinen met triomfante
lijk spuitend en klaterend water vormen
de spil van het plein. Het zyn fontei
nen, zo groots van afmetingen de
middelste met vele beelden en bekroond
door een Egyptische obelisk als alleen
Rome bezit. Van begin December tot
half Januari is het plein in feestgewaad.
Er staan honderden tentjes, waar nou-
gatbakkers hun zoet bedrijf uitoefenen,
vaardige vingers beeldjes sniiden -/oor
de kerstkribbe en waar men alles kopen,
kan, wat r-en Ron.siqs kinderhart be
geert: stoelt).s, poppen, bezempjes, keu
kentjes of schoolbanken voor de meis
jes, paarden, auto'tjes, trommels, ban-
dietencostuums en helaas ook heel veel
soldaatjes, tanks en geweertjes voor oe
jongens. Er zyn ook verscheidene tent-
les met echte gordynen, coulissen en
kleurige décors, voor het poppentoneel.
Een hele reeks schiettenten en ander
kermisvermaak lokt de rijpere jeugd,
WAT IS NU DIE „BEFANA?"
Het woord is natuurlijk een verbaste
ring van „Epiphanla". Maar het volks
geloof is, dat in de „twaalf nachten"
tussen Kerstmis en Eplphania een lely-
ke oude heks op de aarde rondwaart.
Zij doet echter geen kwaad en vooral in
de laatste nacht van haar verbiyf cp
aarde gebeuren e- velerlei wonderen: cie
bomen tooien zich met vruchten, de
beesten kunnen spreken, het water der
rivieren en bronnen verandert in louter
goud en wanneer een jongmeisje wat
olyvenblaadjes strooit over de warme as
van het vuur, zal zij de trekken van
haar toekomstige bruidegom zien. Aan
de kinderen, die goed oppassen, geeft de
heks die nacht geschenken, die zy ver
stopt' in een oude kous, welke de kin
deren by het vuur hangen, en slechte
kinderen vinden hun kous gevuld met
as en droog zand
Groepen jongelui dragen de Befana
rond in de vorm van een leiyke pop, die
laat in de nacht wordt verbrand, warr-
mee het einde van het rijk der Befana
wordt aangeduid. De speelgoedmarkt op
de Piazza Navona is op ae avond van
5 Januari een ware heksen sabbath. Al
les wat jong is, gaat er heen om lawaai
te maken en alle vaders en moeders om
speelgoed te kopen. De handel, een ze.^r
levendige hanuel, heeft tot achtergr md
een heidens kabaal van blikken trom
petten, waarmee tienduizenden jongelui
elkaar, en vooral de meisjes, trachten cp
de vlucht e jagen. De heksen moeren
worden uitgebannen en wel alleen me>
geluid, dat dus zo sterk moet zijn, dat
de „boze machten", die schijnbaar in
alle vrouwen schuilen, er niet tegen be
stand zyn. Het is een aardig feest, vol
traditie en zo uitbundig van lawaai, als
men zelfs in dit rumoerige Zuüden niet
mogeiyk zou achten. Tot een onbepaald
uur omstreeks zonsondergang, zindert
heel Rome van trompetgeschal.
Morgen worden overal de drie konin
gen voor de Kerststalletjes neergezet en
is er dus opnieuw aanleiding om in ker
ken en paleizen de kerstkribben te gaan
zien. De stad wordt plechtig gezegend,
hoog van de Kapitoiynse heuvel, met
het wonderdoend Christuskindje, dat de
Franciskanermonnlken bewaren in de
kerk van Aracoeli. Ieder heeft dan zyn
Befana-geschenken ontvangen en met
weemoed bedenkt men, dat de Kerst
periode alweer voorbij is. De „feste" heb
ben we gehad en onze portemonnaie is
akelig dun.
En trots de winterse zonneschyn zou
den we byna treurig worden, als we niet
bijtyds bedachten, dat over een paar
weken carneval begint
VOOR DONDERDAG 6 JANUARI.
Hilversum I (301 M.) KRO 7.00:
nieuws: 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
gram.mulek; 7.45: morgengebed en litur
gische kalender; 8.00: nieuws; 8.15: muziek
van Tsjaikofskl; 8.25: Inleiding; 8.30:
Hoogmis Sacramentskerk Breda; 9.45: mu
ziek van Dvorak; NCRV 10.00: muziek van
Beethoven; 10.15: morgendienst o. 1. v.
ds L. Doekes; 10.45: Ora et Labora; KRO
11.00: ziekenbezoek; 11.40: muziek van
Mozart en Dupré; 12.00: Angelus; 12.03:
Anna Wester, plano; 12.30: weerpraatle;
12.33: orkest Klaas van Beeck; 12.55: zo'n-
newyzer; 13.00: nieuws; 13.15: orkest Klaas
van Beeck; 13.45: voor de vrouw; NCRV
14.00: Metropole orkest; 14.30: Hongaarse
Rhapsodle van Llszt; 14.40: onder ons;
15.00: Paul Robeson en orkest; 15.15: ka
merorkest; 16.00: bybellezlng; 16.45: mu
ziek van Bach; 17-00: Jeugdjournaal; 17.30:
Amsterdams Vocaal Kwartet; 18.00: Leger
des Hells; 18.15: land- en tuinbouw; 18.30:
Ned. strijdkrachten; 19.00: nieuws; 19.15:
Ned. organisten spelen eigen werk; 19.30:
actueel geluid; 19,45: RVD antwoord;
20.00: nieuws; 20.05: proloog; 20.15: ster
avond; 21.30: famlllecompetltle; 22.00:
gram.muzlek; 22.05: buitenlands overzicht;
22.46: liederen uit Valerius' Gedenck
Clanck; 22.45: avondoverdenking; 23.00;
nieuws; 23.1524.00; muziek van Beet
hoven.
Hilversum II (415 M.) AVRO 7.00:
nieuws; 7.15: lichte klanken; 7.60: dag
opening; door dr A. Trouw; 8.00: nieuws;
8.15: ochtendvarla; 8.56: voor de vrouw;
9.00: gram.muzlek; 9.30: waterstanden;
9.35: een lied gaat de wereld rond; 10.00:
morgenwijding o. 1. v. ds B. J. Lletaert
Peerbolte; 10.15: arbeidsvitaminen; 10.50:
voor de kleuters; 11.00: gram.muzlek;
11.45: het gezinsleven bij de Bataks; 12.00:
bloemenmuzlek; 12.30: weerpraatje; 12.33:
ln 't spionnetje; 12.38: Pierre Palla, plano;
13.00: nieuws; 13.15: mededelingen; 13.20:
orkest John Renova; 13.50: Rlna Ketty
zingt; 14.00: wy zijn bang voor het geluk;
14.20: sollstenconcert; 15.00: voor zieken
?ï?„gezonden 16 00: gevarieerd programma;
17.00: kaleldoscoop; 17.20: over dieren;
17.30: tips voor modelvliegtuigbouwers;
17,35: orkest Victor Silvester; 17.50: cor
respondentieclub; 18.00: nieuws; 18.15:
sportpraatje; 18.30: Skymasters'; 19.00*:
radiostrip; 19.10: avondschool; 19.46: mu
ziek van Serge Rachmaninof; 20.00:
nieuws: 20.05: ln het zoeklicht; 20.15:
Concertgebouworkest; 22.15: Erica Morlnl,
viool; 22.30: Driekoningenavond; 23.00:
nieuws: 23.15: reportage Europees kam
pioenschap biljarten Schevenlngen; 23.2®
24.00: lichte amusementsmuziek.
AGENDA
WOENSDAG.
Gerecht 10: Geünieerde Loge van Theo»
•ophen. 8 uur nam.
