„Volkenkunde" ontsluit het
rijk van Tibet
Slechts één Nederlander is het gehikt dit
mystieke land binnen te dringen
Een wonderbare
In het jaar
visvangst
1613
Voor de Jeugd
Het wordt de effecten-bezitter
bang te moede
Wanneer komt er weer leven in de brouwerij
Eénvandedrie,
Gramofooiiplatenliefhebbers
kunnen in hun handen wrijven
Koude of warme oorlog tussen
exporteurs en kwekers?
Mijnenschool onderwijst onze
militairen voor Indië
De kleinste fout kan noodlottig zijn
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLADZaterdag 18 December 1948
Tweede Blad No. 26570
Het Rijksmuseum voor Volkenkunde
te dezer stede, dat ons reeds me
nige interessanten tentoonstelling
bracht wij denken hier aan de
expositie van Afrikaanse kunst in
Nederland" en „Schepen uit verre
landen" zal in de komende maan
den onze belangstellende aandacht
vragen voor de tentoonstelling „Go
den en demonen van Tibet".
Reeds alleen het noemen van de naam
Tibet roept denkbeelden op aan een ver
en geheimzinnig land, onbereikbaar
voor Westerse reizigers en onderzoe
kers en daardoor onderwerp van een
dikwerf tè levendige verbeeldingskracht
Politieke redenen hebben de vroegere
Chinese gezaghebbers er toe gebracht
om de grenzen van dit land aan het
eind der 18e eeuw hermetisch te slui
ten voor iedere westerling. De ligging
van Tibet bevorderde dit streven ten
zeerste; aan alle zijden door hoge
bergruggen of woeste steppen omgeven,
ls het slechts langs enkele bergpassen
bereikbaar uit noordelijke, westelijke
en zuidelijke richting, terwijl langs Ti-
bets oostgrens de Ngoloks zwerven, de
nomadenstammen, welke er geen af
keer van hebben de kleine groepen rei
zigers, die van het oosten uit Tibet
willen binnentrekken, te" beroven van
have en goed en hen naar het leven te
staan; welke eigensohap eveneens om
politieke redenen niet wordt bestreden.
Zo blijft het reizen in dit verre
land nog steeds een hachelijke, zo
niet onmogelijke onderneming en
de vele reisverhalen, die zo in de
loop der jaren het licht hebben#ge
zien. bevatten ook bijna evenveel
rapporten van mislukkingen om het
land binnen te komen en de heilige
stad Lhasa te bereiken. Voor zover
bekend-is het in de 18e eeuw slechts
één Nederlander, de heer Samuel v.
d. Putte, gelukt het land binnen te
dringen en zich op de hoogte te
stellen van de zeden en gewoonten
van dit mystieke volk. Helaas zijn
zijn aantekeningen voor het nage
slacht'verloren gegaan en heeft men
het tot op vandaag moeten stellen
met reisverhalen en overleveringeh
van anderen.
Des te meer moeten wij het op prijs
stellen, dat de tegenwoordige directeur
van het museum voor Volkenkunde, dr
G. W. Locher, het initiatief heeft geno
men om ons iets nader in kennis te
brengen met dit mysterieuze land van
de Boeddha, het pantheon, de demo
nenwereld. de thangka's. het lij ken veld
en nog zo veel meer. Dat hij daarbij
heeft kunnen profiteren van het we
tenschappelijk inzicht van de conser
vator van het museum, dr P. H. Pott,
die de inrichting van deze tentoonstel
ling geheel voor zijn rekening nam, komt
deze expositie zeer ten goede en doet
haar in de rij van door Volkenkunde
georganiseerde tentoonstellingen een
eervolle plaats innemen.
Dr Pott, die ons deze tentoonstelling
rondleidde, wees er ons op, dat het
vooral de godsdienst is geweest, die de
westerse onderzoeker naar Tibet heeft
getrokken. Naast de serene leer van
de Boeddha, welke hier is doorgedron
gen, duiken schrikwekkende demonische
gestalten op, waarbij men niet ontkomt
aan de vraag: wat hebben deze figu
ren toch te maken in deze wereld der
verschijnselen en hoe zijn zij in over
eenstemming te brengen met Boeddha's
leer en welke is hun functie in het uit
gebreide Boeddhistische pantheon. De
expositie, die hiervan een zo volledig
mogelijk inzicht wenst te geven, brengt
ons voorts in aanraking met de sym
boliek van de mystiek van het lijken-
veld, terwijl ook de bronzen en cultus-
voorwerpen een voorname plaats inne
men.
Hoewel de kern van deze tentoonstel
ling uit eigen bezit werd gevormd, is
de aesthetische waarde van de exposi
tie in belangrijke mate verhoogd door
enige waardevolle inzendingen van het
museum van Aziatische Kunst te Am
sterdam. de Kon. Ver. Indisch Instituut
te Amsterdam, het museum voor Land
en Volkenkunde te Rotterdam en enkele
particulieren.
Hedenochtend heeft prof. dr F. D. K.
Bosch de tentoonstelling, welke tot 12
Maart a.s. voor belangstellenden ter be
zichtiging is opengesteld, met een kort
woord geopend, waarna de aanwezigen
met zeer veel interesse van deze unieke
verzameling kennis namen.
UIT VROEGER EEUWEN
Vajraponi, een der vele fraai uitge
voerde demonische figuren.
RAADSELS
voor allen om uit te kiezen; de
groteren (1116 jaar) vyf, de
kleineren (711 jaar) drie goede
oplossingen. Naam, leeftijd en
adres onder de raalsels. Inzen
den naar*Bureau Leidsch Dagblad,
of naar Wasstraat 38, tot uiterlijk
Dinsdagmorgen 9 uur.
I (Ingezonden door Corrie Blansjaar)
De beginletters van onderstaande woor
den (alle van 5 letters), van boven naar
beneden gelezen, noemen een plaats in
Noord-Holland. De woorden betekenen:
1 zwarte vogel.
2. huishoudelijk voorwerp.
3 zuidvrucht.
4. vrucht van een eik.
5. tegengestelde van lelijke.
6doe je, als je bang bent.
7moet je in school.
8. waaruit de slagtanden van een oli
fant bestaan.
9- zit aan een ketting.
II (Ingezonden door Aat Collee).
Wat vindt men midden in een mijn?
III (Ingez- door Frans Spierenburg).
Mijn geheel is een plaats in Noord-Hol
land. Mijn eerste deel is een kledingstuk,
mijn tweede is het tegenovergestelde van
af. mijn derde het tegenovergestelde van
korte (met een n er achter), mijn vier
de een beschermer tegen het water.
IV (Ingezonden door Lenie Nieboer).
Ik ben een spreekwoord van 27 letters.
3. 9. 5 is een leuk dier uit de dierentuin,
4. 25, 7. 13, 15, 13, 14 is een bewaarder
van de openbare orde op straat, 1, 23,
12 is een boom. 10. 17, 2, 18 zit onder je
schoenen, 8, 13. 6, 18 is een getal, een
24. 26, 27 is oorlogstuig. 3. 19. 26. 21. 22
komt vóór de nacht. 11, 3, 20, 18, 11 is
een lekkernij, 16, 20, 21 is een voorzetsel.
V (Ingezonden door Wim Kramer).
Verborgen vogelnamen: l.lawzuw; 2.
velremwiuzee;3. wikeureel;
4. kuejwat; 5. aoeiravo.
VI (Ingezonden door Willie Jansen).
Ik ben een slim dier: ik word groter, als
Ik onthoofd wordt. Wie ben ik?
VII: Afrika begint met een a, en ein
digt met een e. Hoe kan dat?
VIII: Mijn geheel bestaat uit 12 let
ters, en is iets. wat we eind December
zullen zingen, en waarnaar alle mensen
verlangen.
5. 7, 8 is een familielid, 7, 8, 9, 10, 11 een
sterk dier, 3. 4, 5 een plaats in Gelder
land, 1, 12. 2 is niet dichtbij, 11, 3 is een
lidwoord-
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige num
mer.
1 Koehuid; koe, huid.
2 Kerstvacantie1. koud, 2. eend, 3,
rood, 4. soep. 5. thee. 6. vuil, 7. acht,
8 cent, 9. Ajax, 10. niet. 11. toon, 12.
Iris, 13. even.
3- Een locomotief.
4 Een schoen.
5 Radio-programma.
paard, ar. oom.Ria. Ma, paar,
6-Roermond; roer, mond.
7- Rust roest; roe, Truus, st, roet.
8 1. Deventer; 2. Zierikzee, 3, Zwolle, 4,
Alkmaar; 5- Leeuwarden.
Beste raadselnichtjes en -neefjes,
belkom .voor de nieuwelingen.^ Natuur
lijk mogen jullie meedoen. Nü kan ik
°°k weer nieuwe raadsels gebruiken,
vooral verschillende soorten (letterraad
sels van spreekwoorden heb ik nog ge
noeg).
De laatste ronde! Zorg. dat je present
tent en mee kunt loten. Dan komen er
veer zes boeken los. en dat juist in de
vacantieAlvasteen Drettig vacantie-
«eekje voor allen. Heerlijk, met de voor-
tereidingen voor Kerstmis! Tot volgende
Allen hartelijk gegroet door jullie
«teadseltante,
Mevr. M. J. Boterenbrood.
(Van onze financiële medewerker)
Het is een uiterst labiele toestand,
waarin de beurs en met name de afde
ling der Indische fondsen, zich bevindt.
De stemming gaat op en neer met de
stemming van Hatta mag men wel zeg
gen en de ernstiee toestand waarin men
zich langzamerhand gewerkt heeft, re
sulteert af en toe in scherpe reacties.
Het is geen** wonder, dat het de ef
fectenbezitter langzamerhand bang te
moede wordt. Hii ziet zijn aandelen
van dag tot» dag dalen nu de inflatie
vrees, die het koersueil opschroefde,
grotendeels geweken is, terwiil de zwa
re belastingdruk de zelffinanciering
der bedrijven, over we'ker noodzake
lijkheid wjj reeds schreven, breed in de
weg staan. Verkenen voor de betaling
van bijzondere heffingen en ter reali
sering van speculatieverliezen om
daarmede gemaakte speculatiewinsten
voor het einde van het jaar weg te
werken, completeren het stemmings
beeld ter beurze.
Aan de andere zijde loont de belegger
ook met zijn obligatiebezit geen geringe
risico's, tenzij hij zich beperkt heeft tot
kortlopende leningen. Het huidige ren
tepercentage ligt ver beneden dat van
onze Beneluxpartner en er zal toch to
zijner tijd enige toenadering ook op dit
gebied moeten gezocht worden.
De koers onzer staatsstukken wordt
thans noe opgehouden door de belasting
faciliteiten die er aan verbonden zijn;
men kan er immers de z.g-n. oude be
lastingen en de bijzondere heffingen mee
voldoen. Aan de 3% Investeringscertifi-
caten en de 3lz pCt beleggingscertifi
caten is deze faciliteit nu ook verbon
den. om daarmede tevens naar minister
Lieftinck toegaf, de koers te "steunen.
Op renteverhoging op deze uit de geldzul-
vering voortgekomen en voortkomende
staatsstukken bestaat geen kans; minis
ter Lieftinck heeft dat in de Kamer met
een lange lofrede op de geldpolitiek der
regering, stellig afgewezen.
Mogelyk dat na de jaarwisseling de
loskomende achterstallige dividenden
op Amerikaanse fondsen over 1947 en
1948 enig leven in de brouwerij bren
gen. Doch vóór alle dingen is opkla
ring van de politieke toestand in In
donesië, om van Europa nog maar te
zwijgen, nodig om de beurs weer wat
vertrouwen te geven.
Voor Nederland, dat 15 k 20van zijn
nationale vermogen in Indlë belegde,
zou. na de zware derlatingen die wij
reeds moesten ondergaan, verlies van In
donesië een ramp zijn, die wij nimmer
te boven zullen komen. De mogelijkhe
den van herstel zijn zeker aanwezig; de
tot dusver gepubliceerde verslagen ge-
waeen alle van toenemende winsten en
meevallende verliezen .doch voor de toe
komst wordt steeds orde en rust als alles
beheersende voorwaarde gesteld .Naar
het zich laat aanzien zal in de komende
-'aeen of weken over het wel of wee van
Nederland en Indonesië beslist worden
en de beurs blijft een der meest geïn
teresseerde toeschouwers.
Enig leven in de brouwerij bracht voor
de diverse waarden van de in Amerika
werkende Hypotheekbanken het rapport
der Commissie, welke zich gevormd heeft
om deze bedrijven te bestuderen. Het
blijkt, dat de inkomsten dezer banken (die
practisch alle in liquidatie-toestand ver
keren), niet kloppen op de gegevens der
Census of Agriculture, die eens in de
vijf jaar wordt uitgegeven in Amerika
en alle denkbare gegevens bevat om
trent boerderijen, oogsten, opbrengsten
etc. Volgens deze gegevens zouden door
de hypotheekbanken veel hogere op
brengsten moeten zijn verkregen dan
het geval geweest is en zou de waarde
der aanwezige activa hoger moeten lig
gen dan steeds werd aangenomen. Ge
tracht wordt nu de Amerikaanse zaak
waarnemers ter verantwoording te roe
pen. In elk geval zijn de vooruitzichten
van de houders der pandbrieven .aande-
lenbewijzen van deelgerechtigdheid en
hoe al deze dingen mogen heten, er niet
op verslechterd.
naar persoonlijke smaak, want
alle drie zijn goed tegen ruwe,
rode handen en schrale huid:
Purol (balsem)-Hamea (crème)
Hamea (gelei). In prijzen v. 30-75ct
(Adv.)
Op één dag werden 30.000
schelvissen aangevoerd
(Slot)
Naast talrijke andere markten, die
Leiden tot centrum van de omringende
plaatsen maakten, was vanouds de Vis
markt bekend. Daar werd twee keer per
dag de vis aangevoerd uit Katwijk en
Noordwijk en op en beneden de Visbrug
stalden de visverkopers hun waar uit:
gezouten vis, haring, bokking, maar
ook verse vis: kabeljauw, schelvis, schol
enz.
Als elk ander bedrijf in de middel
eeuwen had ook dat der viskopers zich
aan strenge regels te onderwerpen.
Vóór een bepaalde tijd mocht geen vis
verkocht worden, en dan nog alleen op
de markt. De stad hief haar belasting
van de aangevoerde vis, en stadskeur-
meesters waakten voor de kwaliteit.
Niemand moest proberen minderwaar
dige vis voor eerste klas te verkopen:
De vis werd verbeurd, en de schuldige
een boete opgelegd. De verbeurd ver
klaarde vis ging meest naar gast- of
weeshuis.
Het stadsbeeld in de middeleeuwen
werd beheerst door de geestelijke of
semi-geestelijke gebouwen. Geen won
der dat ook de viskopers hun eigen
kapel hadden.
Reeds in 1376 schonk de Burggraaf
een kapel aan de viskopers der stad.
Maai- het schijnt, dat de Kerkelijke
Overheden tegen het gebruik hiervan
bezwaar hadden, omdat deze kapel
stond op grond van de Burggraaf. In
1383 werd daarom besloten zelf voor
een kapel te zorgen, „in dewelcke dage-
lix Misse gedaen werde voor de vissers
en de viswyven". Was men bezorgd voor
het zieleheil van de genoemden, of was
het zoals arglistige naturen ver
moedden om althans in de morgen
uren het marktrumoer wat te tempe
ren?
Hoe het zij, deze kapel, die stond tus
sen Vismarkt en Maarsmanssteeg, deed
dienst tot 1567. Toen werd zij afgebro
ken, want het was: „ten tijde van Due
d'Alba, toen vele en verschelde Kloos
ters en Kerken afgeworpen en geruï-
neert wierden".
Maar al was de Kapel verdwenen, de
vismarkt bleef van grote betekenis. In
zijn „Beschrijving der stad Leyden"
van 1781 zegt Orlers dan ook: „De
Borgers en Inwoonders van Leyden
worden door Godes zegen en den arbeid
van de Visschers woonende tot Kat-
en verschen Zeevisch van verscheide
zoorten".
Vooral in 1613 was er een zeer over
vloedige aanvoer. Van 22 tot 28 - April
werden niet minder dan 150.000 schel
vissen aan de markt gebracht. Alleen
op 27 April al 42 yragens of schuiten
met 30.000 schelvissen.
Deze wonderbare visvangst inspireer
de een der „Broeders van de Witte
Acolyen", het Leidse Rederijkersgezel
schap tot een uitvoerig lofdicht. Het
was:
Od Saterdaechse Merckt. dat
waehens. schuvten srioedie
Gestelt. od veertie twee. waren vol
visch eelasn
Schelvisch dertich mael duvstD.
Tc laet d'ander visch noe staen
Die ook in overvloet ter Offslach ziin
bevonden
Dees Weeck die brachte od tot suvsme
van veel monden
Duvsent mael euldens vier. aen^
Voor die tijd een zeer aanzienlijke
som. En de „Broeders van de Witte
Acolyen" legden het totaal van de aan
gevoerde schelvissen vast in het vol
gende letterkonstig gewrocht:
„Leest Hier dees weeck
En sO het bi?eek.
Is iuyst bedraereNDe
De lEtteRs sTom
Elck wvst de som
NiEmaNt zvt Vraeende
In tYt niet clapendo
Hier Schelvisch veel
OF Tone en keel
Loffellck was Drvsende.
Laat staan noCh viscH
Al Die ons disch
Noch Uvt was soYSENde
ThoochsT eer bewvsende
(150.000)
Verstaet ende u selven stelt.
Hoeveel Schelvisschen doen eetelt.
i) 1000.
Vorige artikelen ln deze reeks op
25 Sept., 1. 9. 16, 23 en 30 October, 13,
20 en 27 November. 4 en 11 December.
Britse industrie in Heemstede -s-f">«a'le7
(Van een speciale verslaggever)
In het centrum van Heemstede .door
huizenblokken aan het oog van de
voorbijganger onttrokken, is in de af
gelopen maanden een geheel nieuw be
drijf gesticht. Het intcrièur bevat vele
vernuftige machines, waarmede sinds
enkele dagen een begin is gemaakt
met het persen van gramofoonplaten.
Hiermede heeft de Ned. gramofoon
platen-industrie een belangrijke uit
breiding ondergaan, hetgeen in meer
dan een opzicht van grote betekenis
voor ons land moet worden geacht.
De zwarte muzlekschijven ziin nier
een zeer gewild artikel. Voor de oor
log werden er jaarlijks enige millioe-
nen geïmporteerd.
Toen door oorlogsomstandigheden deze
import wegviel, ontstond een grote
schaarste, welke tot een soort wind
handel leidde, waarbii de platen vaak
voor de meest fantastische prijzen van
de hand werden gedaan.
Sinds de bevrijding wilde het met de
gramofoonplaten-voorziening in ons land
niet erg vlotten. Slechts weinig disco-
phielen konden in staat worden gesteld
hun collectie uit te breiden. De grootste
moeilijkheid vormdf de schaarste der
deviezen. De grote buitenlandse gramo-
wijk en Noordwijk, gevoed met goedenfoonplaten-concerns ..His Masters
De Algemene Veigadeiing van Bloembollencultuur:
Gespannen verhoudingen
(Van een bijzondere medewerker).
In de bloembollenwereld heerst grote
onrust, b.v. over de verdeling van het
Duitse en nog meer over de uitvoering
van het Engelse contingent. De kwekers
zien zich ook dit jaar weer voor een
groot surplus geplaatst.
Daartegenover ls het Engelse contin
gent niet geheel uitgeput-, wèl financieel,
maar niet quantitatief. Wat deviezen
betreft komen we wel aan onze trekken,
maar de kwekers hadden gaarne gezien
dat het uitgevoerde kwantum groter
was geweest en critiseren scherp de
handelwijze van de exporteurs, verenigd
in de Bond van Bloembollenhandelaren,
SCHEEPSBERICHTEN.
ARENDSDIJK. New-YorKRotterdam.
17/12 te Antwerpen; AMSTELKERK 16/
12 -geankerd voor Duala; BOSCHFON
TEIN 16/12 van Mombassa naar Dar-es-
Salaam; ERLNNA (t.) 16/12 dwars van
Belawan. Tandjong Oeban-Aden; DREN
TE. Lake CharlesBatavia. 17/12 2 uur
Kaap Bon gepass.- GADILA' (t.) Port de
BousAbadan, 17/12 te Port Said; LOM
BOK 16/12 van Batavia naar Singapore;
MAASKERK, DakarAmsterdam, 16/12
pass. Las Palmas; MERWEDE 16/12 van
East Londen te Durban; MEERKERK.
RotterdamJapan, 17/12 te Colombo;
PR. WILLEM III. Montreal-Antwerpen,
pass. 16/12 Bishop Rock; ROEBIAH. Java
New-York. 16/12 te Singapore; ROTTI.
BahreinAbadan. 16/12 geankerd bij
Hartha Point; RUYS 15/12 van Lorenzo
Marquez naar Tamatave; RADJA. Los
AngelesKaapstad. 17/12 te Panama;
SALATIGA, JavaRotterdam, pass, 16/12
23 uur Kaap Guardafui; SOMMELSDIJK.
BataviaNew-Yoi;k. 17/12 te Colombo:
VAN OSTADE. West-IndiëAmsterdam.
16/12 te Havre; WATERMAN, Rotterdam
Java. pass. 16/12 Kaap Guardafui;
ZIJPENBERG 15/12 van Savona naar
Saffi; KAMERLINGH ONNES. Rotterdam
-Java. pass 16/12 9 uur Ouessant; MOD-
JOKERTO 16/12 2 uur van Antwerpen
te Londen; WILLEM RUYS Rotterdam-
Batavia. 16/12 8 uur Perlm gepass.: ZEE.
MAN. Rotterdam-Java, pass 16/12 13
uur Perlm.
BARENDRECHT 16/12 van Para te Cu
racao. vertrekt 21/12 vandaar naar Rot
terdam; ZWIJNDRECHT, Emden—Gpfle.
16/12 17 u Holtenau geoass,; AALSDIJK
15/12 van Galveston te Port Arthur; AK-
KRUMDIJK. 16/12 v. Galveston te Beau
mont; ALAMAK 16 /12 van Hamburp n.
Antwerpen. 18-12 aldaar verw.; BLOEM
FONTEIN lfi/12 van Belra te Durban;
KLIPFONTF.IN 16/12 van Durban naar
Lorenzo Marauez: LEKKF.RKERK. Am
sterdamOost-Afnka. 16/12 van Genua;
PR WILLEM VAN ORANJE.
Napels, pass 17/12 Flnlst°rre; SALANDO.
GdyniaSavona, pass. 16/12 Burlinghs.
120 man per cursus v. 9 dagen
(Speciale reportage).
Er worden mijnenvelden gelegd fn
het sterk geaccidenteerde terrein van
de Soester duinen, iedere week weer,
nu al vele maanden achtereen. Solda
ten verrichten er hun taak met de
bijkans wiskundige accuratesse van
de moderne militaire strategie. En bij
dag en bij avond dreunen er de ont
ploffingen. flitsen vuurzuilen en roet
zwarte rookkolommen omhoog, suizen
er scherven van projectielen en stuk
ken steen door de lucht boven dit
wonderlijk mooie landschap
De cursisten van de Ned. Mijnen
school te Amersfoort hebben hier hun
oefen- en instructie-terrein en om de
negen dagen komt er een nieuw con
tingent van ongeveer 120 militairen om
er kennis op te doen inzake het mijnen
leggen en het mijnen ruimen.
De mijnenschool is aanvankelijk ge
vestigd geweest in Bergen op Zoom en
later naar Amersfoort overgebracht,
waar zij gehuisvest is in het sombere
v.m. concentratiekamp.
Met het practische werk van het mij-
nenruimen heeft het personeel van de
school nooit iets te maken gehad. Er
zijn sinds de bevrijding ongeveer
2V2 millioen mijnen uit onze vader
landse grond verwijderd. Het aandeel
van de school in dat nuttige en nood-
zakelijke werk bestond slechts daarin,
dat zij het betrokken personeel van de
Mijn- en Munitie-Opruimingsdienst van
de latere dienst voor burgerhulpverle
ning de kennis bijbracht om op de juis
te wijze detector en prikker te hante
ren en hun leerde, hoe mijnen van
velerlei soort onschadelijk moeten wor
den gemaakt.
De school, die onder, leiding staat van
de reserve-majoor D. Wildeboer, met de
reserve le luit. J. W. van Houten als
hoofdinstructeur, heeft momenteel vrij
wel uitsluitend tot taak een zo groot
mogelijk aantal van onze militairen op
dat gebied wegwijs te maken. De pio
niers krijgen er een aparte opleiding,
maar er wordt ook uitvoerig onderricht
gegeven aan de officieren, onderoffi
cieren en soldaten van alle andere wa
pens, ook van de marine, van de KNIL
en van de geneeskundige dienst.
Zij, die in Indonesië moeten die
nen, lopen steeds weer het gevaar,
dat zij ergens in de rimboe voor mij
nen komen tc staan. Het is van het
grootste gewicht, dat zij dan op de
hoogte zijn van de aard dezer helse
machines, waarvan elk land in de
strijd weer een andere makelij bezigt,
en dat zij weten hoe die mijnen on
schadelijk kunnen worden gemaakt.
Ongetwijfeld duurt de cursus heel
kort (9 dagen).
Maar de Engelsen zijn er indertijd in
de oorlog in geslaagd om hun troepen
in stoomcursussen van 8 uur al heel wat
kennis omtrent de mijnen bij te bren
gen en er wordt in deze betrekkelijk
korte periode in Amersfoort buitenge
woon hard gewerkt. Met zeer veel
enthousiasme bovendien. Wie de cursus
met succes doorlopen heeft, is voldoen
de onderlegd om in de praktijk geen
brokken meer te maken.
Een uitgestrekt terrein in de Soester
duinen ls voor de oefeningen ingericht,
met een soort tribune (voor de kijkers)
tegen het talud van een der hoogste
heuvels en met een veel lager ge
legen vlakte, waar de mijnenvelden
worden uitgezet en de mijnen door de
ene groep gelegd en door een andere
weer geruimd worden.
Er wordt bij dit werk aan de cursis
ten een zeer grote zelfstandigheid ge
laten, al is er uiteraard scherp toezicht.
De mannen weten, jlat elk foutje nood
lottig kan zijn en zij gedragen zich
daarnaar zonder hun enthousiasme te
beteugelen. De discipline wordt hier tot
het uiterste doorgevoerd: geen enkele
beweging meer dan is voorgeschreven,
ook geen enkele minder. Het is verheu
gend te constateren, dat men aldus tot
op dit ogenblik ernstige ongelukken
heeft weten te voorkomen, ook al wor
den er soms springladingen van niet
minder dan zes kilogram (in de vorm
van de gevreesde Duitse grendel-mij
nen) tot ontploffing gebracht
Een bezoek aan de mijnenschool is
een allerminst opwekkende bezigheid.
De school is echter helaas noodzake
lijk en zij zal dat vrezen wij
voorlopig nog wel blijven ook....
die door hun verkoopspolitiek h.i. er de
oorzaak van zijn, dat men thans met
een overschot blijft zitten. Weliswaar
wijzen de exporteurs er op, dat het
slechts gaat om een verschil van circa
5 maar voor de kwekers is dit ver
schil, kwantitatief uitgedrukt, van veel
meer belang.
Over deze kwestie woedt momenteel
een scherpe pennestrijd ~en als één ding
duidelijk wordt, dan is het wel dit, dat
er tussen kwekers en exporteurs onvol
doende overleg en samenwerking be
staat.
Thans is de Bond van Bloembollen
handelaren officieel in het krijt getre
den tegen de Algemene Vereniging voor
Bloembollencultuur.
Op de algemene vergadering van
laatstgenoemde vereniging, die Maan
dag tc Haarlem plaats heeft, komen
verschillende voorstellen aan de orde,
tegen welker aanneming de Bond niet
slechts gekant is, maar welker plaat
sing op de agenda ze zelfs afkeurt.
In een open brief spreekt de Bond
over stappen van het Hoofdbestuur, die
„een goede verstandhouding tussen on
ze organisaties volkomen moeten ver
storen".
In een verzoek van de Algemene Ver
eniging aan de Minister om terzake van
de export naar Engeland een heffing op
te leggen, ziet de Bond „nauwelijks iets
anders dan een opening van vijandelijk
heden".
Het voorstel van het Hoofdbestuur
betr. de omzetbelasting, betr. de recla
me- termijn voor gladiolen, ze worden
beide gewraakt als zijnde tot stand ge
komen zonder overleg met, ja zelfs
rechtstreeks in strijd met de opvattin
gen van de Bondsleden.
De Bond zet de stok achter de deur:
wanneer dit niet verandert, zullen de
leden van de Bond zich aan het Han
delsreglement onttrekken en een
eigen Handelsreglement vaststellen.
Dit zou niet minder betekenen dan,
zoals onlangs de voorzitter van de
afd. Hillegom, zelf een exporteur, het
uitdrukte „een strijd op leven en dood
tussen kweker en exporteur".
„Mocht Uw Hoofdbestuur bereid zijn
op de hiervoor genoemde besluiten te
rug te komen" zo schrijft de Bond in
de hierboven genoemde open brief
„dan ware wellicht- nog een mogelijk
heid denkbaargoede verhoudingen
tussen onze organisaties te herstellen en
ter wille van het Vak een volslagen
breuk te voorkomen. Doch anders zou
ons niets anders overblijven dan de ons
tegen onze wens opgedrongen strijd te
aanvaarden".
Deze open brief is dus niets minder
dan een ultimatus van de exporteurs
aan de Algemene Vereniging, waarbij
terstond dient te worden opgemerkt, dat
de exporteurs in deze Vereniging even
eens zijn georganiseerd.
Uitteraard zijn echter de zoveel tal
rijker kwekers in de Algemene Vereni
ging in de meerderheid, waarom de
exporteurs zich dan ook tevens in de
Bond van Bloembollenhandelaren heb
ben georganiseerd Wat de exporteurs
willen, is medezeggenschap via hun
Bond in de handelingen en adviezen
van het Hoofdbestuur der Algemene
Vereniging.
Al is de situatie vrij gespannen, kwe
kers zowel als exporteurs zijn er van
overtuigd, dat een strijd als in de open
brief aangekondigd, groot nadeel zou
neen voor alle vakgenoten Waar dit
besef levendig is, is de hoop niet uitge
sloten dat men alsnog tot overeenstem
ming komt.
to doen persen. Dank zij de voortva
rendheid en de energie van de Colum-
bia-vertegenwoordiger, de heer G. M.
Oord Jr-, werd toen door de N.V. Bove-
ma een modern'bedrijf opgebouwd met
de nieuwste automatische persen, waar
mee de buitenlandse matrijzen de grond
stoffen zullen omtoveren in glimmend
zwarte schijven Het bedrijf in Heem
stede betekent een deviezenbesparing en
een nieuwe werkgelegenheid, terwijl het
er in belangrijke mate toe zal bijdragen
om het grote tekort aan gramofoonpla
ten binnen niet te lange tijd geheel te
doen verdwijnen.
In de Heemsteedse gramofoonplalen-
fabriek zijn dezer dagen de eerste per
sen in gebruik genomen en bij honder
den vinden de muaiekschijven reeds da
gelijks hun weg naar de handelaren^ in
alle uithoeken van het gehele land Ver
wacht mag worden, dat de dagproductie
tot enige duizenden zal stijgen.
Een Engelse vakman uit Hayes (Midd
lesex) heeft de Nederlandse werklieden
in de geheimen van het platenpersen in
gewijd en houdt voorlopig een oogje in
het zeil om moeilijkheden op te lossen.
In de perserU, waar een eigenaardige
lucht hangt van bakkende lak, hebben
wij het interessante ontstaan van een
gramofoonplaat aanschouwd.
Een ervaren vakman presteert het om
er 120 per uur en 1000 per dag te ma
ken. Het spreekt vanzelf, dat dit pro
ductiecijfer hier nog lang niet is bereikt.
In de afgelopen week konden de eerste
Nederlandse platen reeds in verschillen
de steden van ons dorp worden verkocht.
Het begin is er, en al moge dit begin
bescheiden zijn, veelbelovend is het ze
ker, het repertoire is nu nog klein, doch
wanneer nog meer persen zijn aangeko
men en dezer dagen nog een duizendtal
nieuwe matrijzen zal 2djn ontvaneen, dan
hebben de Nederlandse gramofoonlief-
hebbers alleszins reden om zich in de
handen te wrijven!
U wilt weten welke plaat als eerste
van de pers kwam? Dinu Llpatti's
prachtige uitvoering van 'Nocturne in
D flat major van Chopin. Nadat.er een
behoorlijk repertoire zal zijn samenge
steld, is men van plan ook Nederlandse
art-isten en ensembles te gaan opnemen.
Voorlopig zal men zich "er evenwel toe
beperken om de matrijzen van vermaar
de kuhstenaars als b.v. Jo Vincent. Louis
Davids en Maartje Offers naar hier te
laten komen om er nieuwe platen» van
te persen. Uit de nood is dit nieuwe be
drijf geboren, maar het zal ongetwijfeld
een belangrijke en duurzame plaats in
ons culturele leven gaan innemen!
HET GESCHIL TUSSEN
COSTA RICA EN NICARAGUA.
De commissie, welke door de organi
satie der Amerikaanse staten -is inge
steld om een onderzoek in te stellen
naar de strijd in Costa Rica, ontstaan
door een inval vanuit Nicaragua, is te
San José aangekomen.
Zowel Costa Rica als Nicaragua heb
ben hun voldoening te kehnen gegeven
over de benoeming van de uit 5 leden
bestaande commissie.
De leden van de commissie zullen
heden een bezoek brengen aan het
„Invasie-front".
HET BEZETTINGSSTATUUT
VOOR WEST-DUITSLAND.
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft heden verklaard, dat vertegen
woordigers van de regeringen van En
geland. Frankrijk en de V.S., binnen
kort bijeen zullen komen pm te trach
ten de punten van gesohil ten aanzien
van het toekomstige bezettln.gsstatuut
voor West-Duitsland op te lossen.
De drie Westelijke militaire gouver
neurs konden niet tot overeenstemming
komen.
In diplomatieke kringen gelooft men,
dat de Benelux-landen minstens van
de vorderingen der conferentie op d3
hoogte zullen worden gesteld en wel-
lioht als waarnemers of leden de be
sprekingen zullen bijwonen.
Ofschoon 't niet waarschijnlijk Hikt,
dat de besprekingen voor Kerstmis
zullen beginnen, wijst alles er op. dat
zij zo spoedig mogelijk zullen worden
gehouden.
DE ZETELVERDELING IN
„WESTELIJKE"
BERLIJN SE GEMEENTERAAD.
Volgens officiële cijfers zullen de
sociaal-democraten ln de nieuwe Ber-
lijnse „Westelijke" gemeenteraad 78
van de 130 zetels krijgen. Volgens deze
cijfers hebben de christen-democratan
26, de liberaal democraten 17 en de
socialistisohe eenheidspartij 11 zetels.
Deze 11 zetels zijn voor de 32 kies
districten van de Sovjet-sector, dieniet
aan de verkiezingen van 5 December
deelnamen.
HET FRANSE
BEGROTINGSONTWERP.
De financiële commissie van ie
Franse Nationale Vergadering heel. t
begrotingsontwerp voor 1949 me* oe-
langrijke wijzigingen aangenomen met
22 tegen 16 stemmen bij drie enthou
dingen. Tegen stemden ie Gauili.t n,
communisten «a enkele radicalen ea
gematigden.
