De nationalisatie-maatregelen
verlammend
werkten
Klassen- en standlenstructirar als
Nieuwe kansen voor exploitanten
van radio-centrales
Tweede Kamer keurt
Begroting Economische zaken goed
VOOR DE JEUGD
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 27 November 1948
Tweede Blad No. 2G552
inaugurele oratie van
prof. dr F. van Heek
Prof. dr F. van Heek.
In het Groot Auditorium van de
Rijksuniversiteit aanvaardde prof. dr F.
van Heek gistermiddag het ambt van
hoogleraar in de sociologie, door het
uitspreken van een inaugurele oratie
over „klassen- en standenstructuur als
sociologische begrippen".
Na geconstateerd te hebben, dat de
sociologie als wetenschap zich het
sterkst heeft ontwikkeld in de landen,
die bij een zeker cultuurpeil grote en
plotselinge wijzigingen in hun sociale
structuur ondergingen, vroeg spr. zich
af, wat deze sociologie kan bijdragen
tot de studie van de klasse- en stan
denstructuur, als zijnde een van de be
langrijkste problemen die de dynamiek
van het maatschappelijk leven stelt
Een maatschappij moet geacht wor
den een standenstructuur te bezitten,
indien zij bestaat uit een verticale rang
schikking van sociaal ongelijkwaardige
groepen, die zich onderling onderschei
den door een verschillende mate van
sociaal prestige, een verschillende le
vensstijl en een ongelijke verdeling van
rechten en plichten. Typerend voor de
standenstructuur is, dat alle standen,
ook de laagst geplaatste, de beginselen
erkennen op grond waarvan de be
staande sooiale hiërarchie is'opgebouwd.
Voorkomende botsingen zijn slechts
„grensgeschillen", waarbij geen der par
tijen de bestaande maatschappelijke
orde geheel wil verbreken.
De grondslag van de klassenstructuur
is de arbeidsmarkt, waar alle indivi
duen juridisch vrij zijn om over zich
zelf en over hun goederen te beschik
ken, hoezeer zij ook economisch aan
een bepaalde maatschappelijke positie
gebonden kunnen zijn. Het is vooral
deze marktpositie van de arbeid, dus
het volkomen ondergeschikt zijn Van
de arbeidsvoorwaarden aan het vrije
spel der economische krachten, welke
de basis van de klassenstructuur vormt.
Dat de klassenstructuur in Europa en
Noord-Amerika thans minder de sa
menleving beheerst dan een halve
eeuw geleden het geval was, is moei
lijk voor bestrijding vatbaar. Het in
grijpen van de staat heeft door middel
van de sociale wetgeving de werking
van de vryc maatschappelijke krach
ten op de arbeidsmarkt beperkt, zo
dat de sociale onzekerheid, een van de
belangrijkste factoren die het ont
staan van het proletariaat beïnvloed
hebben, aan werking heeft ingeboet.
Bovendien zijn met de stijgende wel
vaart der arbeidersklasse en de steeds
sterkere bezetting der laagste geledin
gen van de „nieuwe middenstand"
de schakeringen binnen de arbeiders
klasse toegenomen en zijn de grenzen
van deze groep vervaagd. De klasse-
strijd-theorie wordt in haar felste
uitingen door grote groepen loonar
beiders niet meer aanvaard, waarbij
de invloed van het plan-socialisme
zich doet gevoelen. Daarnaast doet
vooral in ons land zich in stijgende
mate de invloed van de confessionele
partijen en vakbonden gevoelen, die
steeds de klasscstrijd hebben afgewe
zen. Anderzijds zijn ook in de werk-
geversgroepen duidelijke indicaties
waarneembaar, die wijzen op een ver
minderde scherpte der klassementali
teit.
Al dient men er rekening mede te
houden, dat de samenwerking tussen
werknemers en werkgevers, gelijk thans
in Nederland in de vorm van de Stich
ting van de Arbeid plaats vindt, door
conjuncturele factoren wordt begun
stigd, zo staat het niettemin vast-, dat
een dergelijk samengaan in een maat
schappij met een zuivere klassenstruc
tuur niet mogelijk zou zijn.
De Russische klassenrevolutie van
1917 heeft geleid tot de opbouw van
een maatschappij, die belangrijke ken
merken toont van een standenstructuur.
Hoe groot de sociale en economische
verschillen tussen Rusland en de Wes
terse staten ook mogen zijn, in dit op
zicht. stemmen zij overeen, da> ook in
het Westen zich indicaties beginnen
voor te doen, dat de standenstructuur
DE KOMENDE BERLIJNSE
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
Volgens een Britse woordvoerder zul
len gemengde Britse, Amerikaanse en
Franse inspectiegroepen supervisie uit
oefenen op de Berlljnse gemeenteraads
verkiezingen op 5 December, in ant
woord op een verzoek van de sociaal
democratische, liberaal-democratische
en christelijkdemocratische partij.
De Sovjets, die de verkiezingen in
hun sector hebben verboden, zijn ook
uitgenodigd om inspectiepersoneel be
schikbaar te stellen, doch hebben tot
nog toe niet geantwoord.
De inspectiegroepen, die tot taak heb
ben er voor le zorgen, dat de verkie
zingen „behoorlijk, eerlijk en doelmatig
worden uitgevoerd", hebben de be-
vc-gdh-id de arrestatie van ieder, die
de kiesregel® cchendt, te bevelen.
SLOPING DOK WILHELMSHAVEN
VOLTOOID.
fT 21 ;xplösies is de sloping van
h-t 5t: droogdok te Wilhelmshaven
l oitooid.
in betekenis begint te winnen. Volgens
Burnham zal de toekomstige maat
schappij noch socialistisch, noch kapi
talistisch zijn, doch „managerial",
waarbij de ondernemingen in steeds
groter mate zullen worden genationali
seerd. Niet de gemeenschap zal hier
van echter de vruchten plukken, maar
de bedrijfsleiders tezamen met de eco
nomische en politieke overheidsbureau-
cratie. die als exploiterende klasse de
grote rol spelen bij die verschuiving de
buiten het bedrijf voorgeschoolde lei
dende vakspecialisten, wier levensstijl
voor de toekomstige maatschappelijke
verhoudingen van veel betekenis zal
blijken te zijn.
Hoe groter de gecompliceerdheid en
hoe geringer de controleerbaarheid
van de leiding van het maatschap
pelijk leven wordt, van des te meer
betekenis zullen de normen blijken te
zyn, welke de bcroepsstanden in hun
eigen sociaal milieu aan hun leden
stellen.
Vanuit dit oogpunt, bezien krijgt het
begrip standenstructuur, toegepast voor
onze tijd, een nieuwe maatschappelijke
waarde als belangrijk onderzoekings
instrument bij de studie van nieuwe
maatschappijvormen, die zich aan de
horizon van ons waarnemingsvermogen
op steeds duidelijker wijze beginnen af
te tekenen.
De gebruikelijke toespraken beëindig
den deze inauguratie, waarna een druk
bezochte receptie plaats vond.
Paul Kiës Dinsdag voor het
gerecht.
ZEER UITVOERIGE TEN LASTE
LEGGING.
Paul Charles Joseph Kiës moet op
Dinsdag a.s. voor het Bijz. Gerechts
hof te Leeuwarden terecht staan. Er
zijn in deze zaak 24 getuigen gedag
vaard. Kiës was vóór de oorlog lid
van de S.D.A.P., waarin hij scheuring
teweeg bracht door het oprichten
van de Troelstra-Beweging Neder
land. Uit de uitvoerige ten laste leg
ging blijkt, dat hij tussen Mei 1940
en Mei 1945 opzettelijk, aanvankelijk
als leider van de op groot Ger
maans standpunt staande Troelstra-
beweging, en later deel uitmakende
van de landelijke leiding van de
Groot-Duitse beweging, de N.S.N A.P.
gesteund heeft in haar poging Neder
land onder Duitse macht te brengen.
Voorts is Kiës ten laste gelegd de
Nederlandse bevolking te hebben wil
len beïnvloeden ten gunste van de vij
and, de verzetsgeest te hebben willen
breken en het volk ryp te hebben wil
len maken voor een samengaan met
de Duitsers.
Ook het ronselen is hem ten laste
gelegd en wel door Nederlandse man
nen redevoeringen te houden waarin
tot dienstneming wérd opgewekt. Ten
slotte wordt hem verweten Nederlan
ders geld en een goede betrekking te
hebben aangeboden indien zij zich als
„arrestant" wilden laten insluiten, om
daardoor achter illegale geheimen te
komen.
Gesprek met radio-distributie-uitvinder
Tarieven worden echter te laag
geacht
(Van een bijzondere medewerker)
Wie in 1924 met behulp van masten,
draden en spoelen de Mexicaanse
hond kon laten huilen en zelfs van
tijd tot tijd muziek wist op te vangen,
gold in zijn omgeving voor een teve
naar. De ondernemenden rustten niet
aleer zij met eigen oren iets hadden
opgevangen uit de geheimzinnige we
reldruimte, zodat de weinige amateurs
zich niet te beklagen hadden over ge
brek aan visite. Dat verdroot een 17-
jarigc jongen in Koog aan de Zaan,
wiens apparaat het bijzonder goed
deed. Hij'kwam op de lumineuze idee
vrienden en magen hun muziek thuis
te bezorgen, spande lijntjes naar hun
daken, bouwde zelf de nodige verster
kers, plaatste koptelefoons en reeds
in April 1924 konden vijf Kogenaren
zeggen: „Zo'n radio-toestel bezit ik
wel niet, maar ik heb een draadje...."
Tienduizenden zouden hen dat wel
dra nazeggen, want daar in Koog had
een jongeman het systeem van de ra
dio-distributie uitgevonden, dat zowel in
Nederland als daarbuiten grote opgang
maken zou. Op 31 October 1938 telde
ons land 818 vergunninghouders, par
ticuliere ondernemers en gemeenten. Zij
bedienden gezamenlijk 363.584 abonné's.
De uitvinder van het systeem, de
heer A. L. Bauling, thans industrieel
te Deventer, bleef steeds tot de promi
nente ondernemers behoren. Hij exploi
teerde verschillende netten in Neder
landse gemeenten en bedient ock de
distributie-apparaten van de Engelse
steden Nottingham en Wolverhampton.
Met prof. mr H. J. Hellema behoorde
de heer Bauling tot de stichters van
de Bond van exploitanten van Radio-
Centrales. de organisatie, die 16 April
van het volgend jaar een kwarteeuw
bestaat. Bedriegen de tekenen niet, dan
zal het jubileum zeer opgewekt gevierd
kunnen worden. Want de volksverte
genwoordiging heeft zich uitgesproken
voor decentralisatie van het distribu
tiebedrijf, wat inhoudt, dat verschillen
de ondernemers eerlang weer baas zul
len zijn in eigen huis-
Er heerst grote voldoening bij de ex
ploitanten van centrales en het was
daarom dat wij bij de heer Bauling
een gewillig oor vonden voor onze vra
gen,
„Men beweert wel," zeiden wij voor
zichtig, „dat een Centrale voor de oor
log voor menigeen een goudmijn ge
weest is."
Het antwoord luidde volstrekt ont
kennend. Er is behoorlijk aan verdiend,
maar kwaliteit van de radio-apparaten
en prijzenpolitiek van de handel dwon
gen de ondernemer om zijn distributie
systeem in voortreffelijke staat te hou
den en dat kostte een macht geld aan
investeringen. Dat de gemeentelijke en
particuliere exploitanten hun taak naar
behoren vervuld hebben, bleek wel bij
een beoordeling van de kwaliteit in
1941. Slechts 6% der bedrijven, bedie
nende ongeveer een van het totale
aantal distributie-abonné's, verdiende
het praeüicaat slecht. Doch teen was
PTT inmiddels al met de leiding be
last.
Dit geschiedde tot pijnlijke verbazing
van alle partijen op 19 December 1940.
Redenen van strategische aard zullen
de bezetter tot spoed hebben aange
maand. Weldra werden onderhandelin
gen geopend over het probleem der
schadevergoedingen. Uiteraard vorder
den de besprekingen veel tijd. Tal van
ondernemers verzetten zich heftig,
maar geleidelijk werden de bedragen
toch vastgesteld en uitgekeerd. De Bond
van Exploitanten bleef bij dit alles een
rol spelen, als leefden wij in een de
mocratisch bestuurd land. Deze brutali
teit verdroot de Duitser» en de in de
gelederen van tante Pos geïnfiltreerde
NSB-ers zeer Toen het bestuur van de
organisatie in Amsterdam vergaderde,
verschenen eensklaps knuppelaars, die
het meubilair aan stukken sloegen en
de vergaderden afrosten. Er was weer
eens over het recht gezegevierd. De
oppositie was de mond gesneerd.
De algemene verwachting was, ook by
de Nederlands voelende autoriteiten I
van PTT, dat na de bevryding op
korte termijn volledig rechtsherstel
zou plaats hebben. Doch In 1944 nam
de regering in Londen het besluit om, i
gezien de heersende verwarring, de
toestand voorlopig te laten zoals hy
Krachtige houding van
minister Van der Brink.
(Van onze parlementaire Redacteur).
Gisteren zette de Tweede Kamer de
behandeling voort van de begroting van
Ec. Zaken. Bij afd. 8 kwam tevens aan
de orde de begroting van de staats
mijnen.
Minister v. d. Brink deelde o.m. me
de, dat een invoer van 3.800 000 ton ko
len per jaar onvermijdelijk blijft en dat
kost ons maar dollars, onverschillig of
wij de kolen uit Duitsland of Amerika im
porteren, De minister deed daarom een
beroep op de mijnwerkers over de hoof
den der kamerleden heen. Hij was niet
enthousiast voorstander van de aan
werving van buitenlandse arbeidskrach
ten, Alleen in tijd van nood acht hij
zulks toelaatbaar; maar er is nu een
noodtoestand. Deze zelfde toestand laat
niet toe, thans te beginnen met het
experiment van de vijf-daagse werk
week voor de mijnen.
Wat betreft beweerde rancunes over
verklaringen, b(j de bedrjjfszuivering
afgelegd, verklaarde minister v. d.
Brink, dat men bij ongemotiveerd
ontslag zich moet wenden tot zyn
ambtgenoot van Socialo Zaken. Ove
rigens zou spr. een verkeerde weg in
slaan, als hij zich met zulke interne
aangelegenheden ging bemoeien. Dit
zyn zuiver personeelskwesties.
De regering heeft nog niet haar
standpunt bepaald naar aanleiding van
het rapport-Couvé. De heer Van Lien-
den (Arbeid) heeft zijn bezorgdheid te
kennen gegeven, dat het Staatsbeheer
over de particuliere mijnen per 1 Ja
nuari as. zal worden opgeheven. Hij
had dit beheer gezien als een voorloper
van socialisatie dier mijnen. De enige
rechtsgrond voor het beheer, is evenwel
de tijdelijke verhoging der productie.
BISSCHOP VAN CURACAO.
De Paus heeft benoemd tot Bisschop
van Curagao: pater A. van der Veen
Zeppenfeldt O.P.
De nieuw benoemde bisschop werd 11
October 1891 op Aruba geboren en stamt
uit een oude Hollandse familie, die
reeds anderhalve eeuw in de West woont.
Na zijn priesterstudies in Nederland
te hebben voltooid, ging pater Van der
Veen Zeppenfeldt naar Curasao, waar
hij nu ruim 30 jaar pastoor is geweest
eh de laatste 10 jaar bovendien vicaris
provincialis.
Op grond van die productie zal ik be
slissen, wanneer het beheer wordt op
geheven, aldus de minister.
Wanneer ik de bevoegdheid, my
krachtens het mynbesluit toegekend,
hanteer, dan verwacht ik geen drei
gementen van de heer Van Lienden,
zelfs niet namens zyn fractie.
De mynbegroting werd z.h.st. goed
gekeurd. evenals de begroting van Ec.
Zaken, onder aantekening, dat de
communisten tegen zyn.
Oud-minister Vos (Arbeid) compli
menteerde de bewindsman, kennelijk
wegens diens krachtige houding jegens
de heer Van Lienden.
Over de motie-Nederhorst inzake de
sociaal-economische ordening in het
raam der publiekrechtelyke bedrijfsor
ganisatie zal Dinsdag as. worden ge
stemd.
NOG EENS SACHSENHAUSEN!
Zesentwintlgduizend gevangenen zijn
in de afgelopen drie jaar in het con
centratie-kamp Sachsenhausen om het
leven gekomen als gevolg van onder
voeding en slechte behandeling, zo
wordt verteld door iemand die onlangs
uit dit dodenkamp is teruggekeerd.
Sachsenhausen dat slechts 30 km.
ten Noorden van Berlijn ligt is een
van een aantal van zulke kampen in
de Russische zone, die thans vol zitten
met mensen van allerlei nationalitei
ten, wie een zeker doodvonnis te wach
ten staat.
Erich Maedler, een 43-jarige Ber-
lynse zakenman, die wist te ontsnap
pen. zegt dat onder de duizenden, die
•hij gedurende de 21 maanden, dat hij
daar was, 7 Amerikanen en 14 Engel
sen voor het merendeel in uniform
door dat kamp heeft, zien gaan.
(United Press)
Onbetwist de beste tandpasta
(Adv.)
Op reportage in Tsjecho-Slowakije.
Schaarste aan goederen neemt
voortdurend toe
(Van een speciale verslaggever).
IV.
Wanneer men in het bezit is van een
Tsjechisch visum kan men volkomen
ongestoord in het land reizen. De ge
ruchten, dat het voor een niet-commu-
nist gevaarlijk zou zijn om Tsjecho-
Slowakije te bezoeken, zijn van elke
grond ontbloot. Men reist er even rustig
en ongestoord als b.v. in Zwitserland.
Zowel bij het betreden als bij het ver
laten van het land hebben wij aan twee
verschillende grensstations ervaren, dat
de douane zeer correct en hoffelijk op
treedt. Lastig is men in geen enkel op
zicht en het onderzoek is slechts opper
vlakkig. Tsjecho-Slowakije, dat ver
schillende beroemde badplaatsen telt,
als Mariënbad en Karlsbad deze
plaatsen dragen thans Tsjechische na
men stelt blijkbaar prijs op vreemde-
lingenbezoek Wij kregen tenminste bij
ons vertrek een in het Engels gestelde
folder, waarin werd opgesomd welke
voordelen een bezoek aan het land op
levert. Ook tijdens ons verblijf in Tsje
cho-Slowakije hebben we vrijwel niet
aan contróle blootgestaan.
geraken. In Amsterdam hebben ze maacr
even 'honderd kleine radio-centrales ge
had."
De luisteraar is intussen lelijk de
dupe geworden van de onzekere toe
stand. Men neemt het PTT in bonds-
kringen overigens niet al te kwalijk,
dat er zo weinig is gerestaureerd om
van uitbreidingen maar te zwijgen. Het
motief van de materiaalschaarste is
aannemelijk, ofschoon men van oordeel
is dat de particulier wel zoveel initia
tief zou hebben ontplooid dat het door
het Staatsbedrijf onmogelijk geachte
mogelijk zou zijn geworden. Wel zijn
de ondernemers echter gebelgd over de
gevoerde tarievenpolitiek, welke geens
zins beantwoordt aan de economische
mogelijkheden van het bedrijf. Terwijl
de posterijen alle andere tarieven te
recht verhoogden, handhaafden zij de
abonnementskosten voor de distributie
op f. 15,
Daarin wordt een welbewuste poging
gezien om de particulier met minder
gunstige bedrijfsuitkomsten af te
schrikken. Stellig zullen verschillende
ondernemers voor de eer bedanken en
even zeker zullen nieuwe gegadigden
zich melden.
Het zal natuurlijk nog geruime tijd
vorderen aleer de decentralisatie is
voltooid. Intussen moeten vele vragen
onbeantwoord blijven. Zullen de Poste
rijen prijs stellen op het behoud van
de Centrales, waarvan de vroegere eige
naar de vergoeding niet wenst te res
titueren? Kunnen zij aldus misschien
nog een belangrijke rol blijven ver
vullen in het radio-distributiebestel. zo
als bijv. de spoorwegen zeer geleidelijk
het autobusverkeer onderbrengen bij
dochtermaatschappijen?
PTT zal inderdaad een groot aan
deel blijven vervullen in de bediening
van het radio-distributie-apparaat, „is
de conclusie van de bond," n.l. op tech
nisch gebied. Wat reeds voor de oorlog
toepassing vond, zal stellig op grotere
schaal geschieden, n.l. de verbinding
van studio met centrale per telefoon
kabel, waardoor de ontvangst onafhan
kelijk gemaakt wordt van atmosferische
stromingen.
Maar de exploitatie, de propaganda, j-ve verbinding tussen de kuststrook van Israël en de nog steeds belegerde Jood-
de service, die kunnen slechts gebo- se van Jeruzalem heeft de jonge Joodse staat al heel wat hoofdbrekens
den worden door met voortdurende gekost. De weg liep-namelijk doorplaatsen, d'le zich nog steeds in handen der
concurrentie bedreigde particulieren Arabieren bevinden. Door zeer moeilijk terrein hebben de Joden onder het vuur
en niet door een staatsbedrijf al- van ae Arabieren eerst hun zgn. Burma-weg aangelegd, die om Latroen leidde,
leen de Sovjet-Unie kent een geleid Xangs deze weg werd tegelijkertijd een pijpleiding geconstrueerd, die het onont-
distributiestelsel dat het monopo- I heerlijke drinkwater aanvoert. Thans is nog een nieuwe weg gebouwd, de zgn.
lie bezit en zich daarom niet behoeft Malaya-weg, die 'de definitieve verbinding zal vormen. Een deel van de nieu-
te verdiepen in marktanalyses. J we weg.
RAADSELS
voor allen om uit te kiezende
groteren (1116 Jaar) vyf. de klei
neren (711 Jaar) drie goede op
lossingen. Naam, leeftijd en adres
onder de raadsels. Inzenden naar
BUREAU LEIDSCH DAGBLAD of
naar WASSTRAAT 38. tot ulterlUk
Dinsdagmorgen 9 uur.
I. (Ingezonden door Alle Smolders)
Op de kruisjes komt van boven naar
beneden iets te staan, dat bij Oudejaars
avond behoort De woorden betekenen:
x 1 deel van het hoofd
x 2. half warm
x3. land ln Europa
x 4. metaal
x 5. ander woord voor dier
x 6. tegenovergestelde van boven
x7. snoepgoed aan een stokje
x 8. smart
x9. rangtelwoord
x 10. ontkenning.
II. (Ingezonden door Bep de Mik)
Met welke koers hebben de zeelui ge
woonlijk weinig te maken?
III. (Ingezonden door Willy Rljnhart)
Je slaat me met een knuppel,
Denk niet dat ik iets zeg.
Ik spring en dans en hoepel,
Verheugd en vrolijk weg.
Je laat me toch niet lopen;
Je volgt me altijd na!
Je wilt en Je blijft hopen,
dat ik steeds mooier ga!
Wie ben lk?
IV (Ingezonden door Joke Smittenaar)
Mijn eerste deel ls een meisjesnaam.
Mijn tweede hebben vissen. Mijn derde is
een geldstuk. Mijn geheel ls de naam van
een Nederlandse zangeres.
V, (Ingezonden door Nelly van Rossum
en Willy Potters).
Ik ben lets van 8 letters, waarnaar Je
iedere week uitkijkt. 8, 2. 3, 1 ls een
meisjesnaam- 6, 7 een lengtemaat; 1, 3, 2,
4 ls iets, wat Je aan moet nemen;
4. 3, 2, 1 is tegenstelling van hier: 5 de
19de letter van het alfabet.
VI, (Ingezonden door Leny Labordus)
GEEN HERSTEL VAN VOOR
OORLOGSE TOESTANDEN.
„Eerlijkheidshalve moet worden toe
gegeven dat de voor-ocrlcgse situatie
niet zonder meer kon worden hersteld,"
verklaarde de heer Bauling. „Tct op
zekere ho„gte was centralisatie gewenst
j Als lk met een 1 begin, woon Je in mil
I Met een z vind Je me ln mij met een 1;
begin ik met een h, dan kan lk met een
J z oprapen,
woor"4
VII. (Ingezonden door Arendlen
Van Vlanen).
Jong, Tonnie Cosman, Gerard Cosman.
Joop Crama, Huib Donkelaar. Theo Bik,
Elly Brandt, Cobie Brandt,
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIH
ONZE PRIJSRAADSELS
De drie prijzen voor de Groteren
zijn na loting toegekend aan:
Theo v. Ovost 12 Jaar,
Tinle Hogervorst 11 jaar.
Cootje Marks 14 Jaar,
De drie prijzen voor de Kleineren
zUn na loting toegekend aan:
Joke Vollen ga 10 Jaar.
Cees Molemari 0 10 Jaar.
Gerard Cosman 10 Jaar.
De prijzen kunnen aan ons Bureau
worden afgehaald a.s. Woensdag
tussen 12 en 1 of 4 en 5 uur.
Red. „L. D."
Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Beste raadselnichtjes en -neefjes.
„De krant" van de maand, hoorl Met
uitslag loting. Gefeliciteerd, Jullie zes ge
lukkigen. Zo hebben Jullie vóór St. Nico-
laas al een mooi cadeau te pakken. De
anderen hopen weer op een volgende keer
en allen vinden hun naam bij de goede
oplossers. Ik denk zo, dat velen van jul
lie al één, of zelfs twee boeken in Jullie
kast hebben staan van de vele lotingen.
De kans keert telkens weer, 'dat ls Juist
het fijne! Nu vallen we dan maar weer
gauw op de nieuwe serie raadsels aan!
Wél breekt er een druk weekje aan. nu
de Sint ln het land ls. Maar voor de
raadsels ls evengoed nóg wel een uurtje
te vinden. Daar reken lk ten minste op!
Blans.faar, Bep Bourgeois Gorda Vonde- Zendt, allen je oplossingen in, als Je ae
ling, Willy Vavier. Wim Schouten. Ineke raadsels oplost Ik herhaal (lees goed,
Segaar. Theo van Ovost, Jenny Ouds- want dit schrijf ik maar ééns ln do
hoorn. Willy Potters, Corrle Schaart, W maand); Wie 3 of 4 keer per maand
L. v. Staveren. All Vooys. Nellv van Ros- steeds genoeg goede oplossingen inzendt
sum. Jan v. Ravensbergen. Greet* e Koe- (boven de raadsels staat, hoeveel), loot
Jewlln, Gerhard Kramer Wim Kramer mee voor een book. Ieder, die geregeld
Tinlp Hoogervorst Chris Hillebrand. Ellv Inzendt, heeft dus een kans. Natuurlijk
Brandt. D. B-nns. Nico Blnnendllk. Adr1 moeten Je Ouders abonné van het Leldsch
Dagblad zijn. maar dat spreekt eigenlijk
vanzelf, want anders heb |e de krant niet.
Bovendien komen na die 4 weken de na
men van alle goede oplossers ln de krant.
Denk goea aan leeftijd en adres, elke
week weef. (Zie boven de raadsels) Vol
gende week komt er weer een ernot raad-
gereedschap; 25, 32, 35, 24, 13 een maat;
16,30, 22 een gewicht; 14. 1, 27, 8 is het
meervoud van datum; 31. 24, 17 een boom:
23, 21, 17, 8 een meisjesnaam; 28; 19 is
het geluld van een geit; 7, 8. 9. 10 een
Jong dier; 6,34, 13. 10 is brandstof; 17, 21,
3 een holte ln een muur; 23, 24 een lld-
VIII.
Verborgen steden,
1. Heeft Pa rijst gegeten?
2. HIJ had elf thema's gemaakt.
3 Zij was blond en hij bruin.
4. Ineens stond Ab er lijnrecht tegen
over.
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. 1. Roermond: 2, Winschoten; 3. Hoge-
veen; 4. Heemstede; 5. Vlaardingen; 6.
Eindhoven; 7. Leeuwarden.
2. Een sigaar.
3. Hugo de Groot. 1 Hugo; 2. uil; 3.
geel; 4. open; 5 dol; 6. elf: 7. gras;
8. rood; 9. onder; 10. olm; 11 tak,
4. Het oog van de meester maakt het
paard vet.
Amsterdam, vest. Deventer. Koen.
tomaat, Ede. hoed., paars, voet, Goor,
het.
5. Omdat de bril in zijn tijd nog niet
was uitgevonden
6. Beer. peer. meer heer, leer veer.
7. Wezer bezem.
8. Egmond-. eg. mond.
GOEDE OPLOSSINGEN
van de Prijsraadsels voor de Gro
teren ontvangen van:
Lientje Looyenstein. Greetje v. d. Lee-
den, Cootje Marks, Lies Gllsman. Corrle
d. Boon. Wim Goeman*. Nellie Dorre
r>aal. Willv Jansen. Henk Jacrman. Suze
Krnesemeyer, Mickv Kroor>ber<ï. Jn?;ef
Kuikens. Ferdinand Kuiken* Elly Kiel.
Janny Kiel. Hans Mlddelraad.
En van de Kleineren:
Jaeouelientfe Kat. Ploontle Lardé, Maaike -
Fluyt. Rla Collee. Aat Collee. Joke Vol- «IJDeze.keer achl,i» er K«n ruim'te meer
lenga. Wllly Rllnhari. Anneke v. d. Rey- JfTLS!erm2i" .Ï.JL. ZElSSÏ i.ï,™
den. Kees SDlerenburg. Flans Snieren- raadsele worden lng.zon-
burz. Joke Smittenaar. Toosje Segaar. den Tot ™lgende keel
Ik ben een spreekwoord van 35 letters. Marijtle Stavleu. Tlnie Stol, Inge Westen. 1 Allen hartelijk gegroet door Jullie
1, 8. 26 ls een grappig dier; met een Adri Wiitkamo Rla v Tongeren. Fhbert Raadseltante,
2. 12. 33. 5, 2 eet men een 11. 8. 15. 18, PosteL Chrl*tlana_Kat. Ronny Haanstra,
om tct een rationeler bedrijfsvoering te 29, 20 is een vies beest; 4, l, 13, 7 ls tuin- i Wim Heemskerk, Kees Moleman, Wim de
Mevr. M. J. BOTERENBROOD.
ONDANKS EXPORT-PREMIES
MINDER UITVOER.
In een beroemde toeristenplaats ln de
Hohe Ta tra spraken we met een hotel
directeur, die van beroep ingenieur was.
Nadat het betrokken hotel was gena
tionaliseerd, was hij in deze voor hem
eigenlijk vreemde functie benoemd. Hij
vertelde ons, dat men al het mogelijke
doet om het vreemdelingenverkeer te
stimulerenen dat men ook veel prijs
stelt op bezoek uit landen, die niet in
de Russische invloedssfeer liggen. De
prijzen in de toeristenhotels zijn rede
lijk. De meeste van deze hotels zijn in
eigendom van de staat overgegaan,
want het streven van de huidige rege
ring is, om alles onder staatscontróle te
brengen.
De nationalisatie van alle bedryven,
die reeds onder het vroegere bewind
is begonnen, gaat gestadig voort.
Vrywel alle ondernemingen die meer
dan 50 man personeel hebben, zyn
eigendom van de staat geworden. De
vroegere directeuren, die blyk hebben
gegeven ook onder d«* nieuwe omstan
digheden te willen medewerken, zijn
grotendeels gehandhaafd, maar ook
zyn verschillende nieuwe bedryfslei-
ders benoemd, wier hoofdverdienste
het lidmaatschap der communistische
party is.
Over het algemeen kan moeilijk wor
den beweerd, dat de nationalisatie een
economisch succes heeft opgeleverd. Het
vlot in de meeste bedrijven minder goed,
dan voorheen het geval was, en door de
verbondenheid met Rusland stagneert
de export naar andere landen in be
langrijke mate. In sommige onderne
mingen is het verloop van zaken door
de ondeskundige leiding verre van be
vredigend. Kortom, de nationalisatie is
niet bepaald een succes geworden.
VREES VAN DE MIDDENSTAND
De vrees dat ook de kleinere bedrij
ven door de staat zullen worden over
genomen, verslapt de activiteit van de
handeldrijvende en industriële midden
stand. Men spant zich niet meer tot 't
uiterste in, omdat men elk ogenblik
vreest, dat men uit zijn bedrijf zal wor
den gezet. Want men verwacht stellig,
dat de communistische regering het niet
bij de bedrijven van meer dan 50 man
personeel zal laten. Onteigening op
grote schaal, ook van de kleine 'bedrij
ven, ligt volgens de algemene opvatting
in de lijn der verwachtingen.
De schaarste aan goederen en levens
middelen wy wezen er reeds op
neemt voortdurend toe. Zelfs wanneer
men de benodigde distributiebescheiden
heeft is het niet gemakkelijk, de ge"-
wenste artikelen te kopen. Aan textiel,
dat het land toch zelf in aanzienlijke
hoeveelheid produceert, is schreeuwend
behoefte. Een costuum is vrijwel niet te
krijgen. Kan men er een bemachtigen,
dan is de prijs ontzagiyk hoog, terwijl
de kwaliteit doorgaans slecht is.
Tsjecho-Slowakije telt een zeer be
langrijke schoenindustrie, maar toch
zyn er weinig schoenen. Is het niet ty
perend, dat wij op een avond om'.tién
uur tientallen boerenvrouwen ergens
voor een winkel van Bata zagen staan,
die pas de volgende morgen om negen
uur zou worden geopend? Zij stonden
de nacht te wachten, om-er toch maar
zeker van te zijn, dat ze de volgende
morgen schoenen zouden kunnen ko
pen, omdat de voorraden uitermate be
perkt schynen te zijn.
Men werkt in Tsjecho-Slowakije ook
met exportpremies, maar de export gaat
voortdurend achteruit. Overal fluistert
men. dat het meeste naar Rusland gaat
en dat dat een handicap ls voor de uit
voer naar andere landen. De export
van het "beroemde Pilsener bier bete
kent b.v. ook niet veel meer. Een deel
van de brouwerijen in Pilsen is buiten
bedrijf.
De verhouding met Hongarije, welke
de laatste jaren nogal gespannen was,
ls sinds de Februari-gebeurtenissen
aanmerkelijk verbeterd nu beide landen
geheel ln de Russische invloedssfeer
liggen.
Het Hongaarse minderhedenprobleem
;n ffiftwakMe gaf nogal aanleiding tot
moeilijkheden, maar die schijnen
voor htt oog althans overwonnen te
zijn. Anders is de verhouding tot Joego
slavië. In Praag volgt men geheel de
aanwijzingen van Moskou. Frappant is
het feit dat toen onlangs de grote Ma
rathonloop in de Oost-Slowaakse stad
Kosice zou worden gehouden, de Joego
slavische deelnemers, die reeds aan de
grens waren gearriveerd, de toegang tot
het land werd geweigerd. Op het laatste
moment kwam uit Praag bericht- dat
de athleten uit Zuid-Slavië niet mochten
worden toegelaten.
Opmerkelijk is het dat de Zionisti
sche beweging in Tsjecho-Slowakije een
machtig bolwerk heeft. Troepen van
de Haganah worden er afgericht en
officieren in de officiële uniform van
de Joodse strijdkrachten lopen er open
lijk rond. Algemeen is bekend, da' rr.°r
de staat Israël de nauwste conn pc
worden onderhouden en dat %err~ 1
troepen van de Haganah naar Pa^fi-
nah worden gezonden.
Overal wordt voorts ln Tsjecho-S'o-
wakïje verteld, dat in de buurt van de
badplaats Joachimstal uranium wordt
gevonden, waarvoor Rusland bijzondere
interesse heeft. In de omgeving van dtó
plaats bevinden zich inderdaad Russen
en mag men de geruchten geloven, d^r
is er een groot aantal arbeiders fcev
gesteld.
