Duurdere ijsjes, tabak eu nog meer
Wat er in Indonesië
gebeurt
Afschuwelijke martelingen in
concentratiekamp Amersfoort
Berg; „stille misdadiger achter de schermen"
Duizenden aannemers
in protestvergadering bijeen
Tegen wanbegrip en onjuiste
overheidsmaatregelen
RECHTZAKEN
Kerkelijk Leven
Verhitte ijscomannen in Tweede Kamer
Inzet begroting Binn. Zaken
(Van onze Parlementaire Redacteur).
VRIJDAG 19 NOVEMBER
De Tweede Kamer zou gistermiddag
de begroting voor Binn. Zaken in be
handeling nemen. Maar een klein wets
ontwerp, dat men tevoren even wilde
afdoen, lokte grootscheepse debatten uit
en vergde volle vier uren parlementaire
tyd.
Het ging dan ook om niet minder dan
twee volksgeneugten: consumptie-ijs
en tabak, die duurder moesten wor
den. Het ijs was al in prijs verhoogd,
in het afgelopen voorjaar; want de
Regering was op het huidige wetje
vooruitgelopen wat het ijsje betreft,
omdat zij de hogere (weelde-)belas
ting op dit artikel gedurende het zo
merseizoen niet wilde missen.
Die verhoging kwam hierop neer, dat
imen voor een dubbeltje, gelijk de mi
nister plastisch uitlegde, „in plaats van
45 nu 39 gram ijs tussen de wafels ge
kneld" kreeg Voor duurdere ijsjes, sor
bets en hoe die lekkernijen allemaal
heten mogen, was de verhoging „nave
nant".
Wat de tabak betreft, zou een pakje
kerftabak van 39Va cent op 42 komen;
een pakje cigaretten van 42 op 45 en
de duurdere soorten naar verhouding
in prijs omhoog.
Van de sigaren zouden alleen de
duurdere soorten in prijs stijgen.
Er waren nog meer belangen in het
spel, maar genoemde genotmiddelen
waren het toch, die de paladijnen het
strijdperk indreven.
Het wetsontwerp heet offcieel „Ver
hoging van de oporengst van enkele be
lastingen" en dient om de middelen te
vinden voor de crisis-toeslag aan de
landbouwbedrijven op lichte gronden,
waartoe de Regering voor de jaren '47
en '4£ besloten had.
Voorgesteld wordt een verhoging van
de ondernemingsbelasting voor ae ja
ren 1948 en 1949; die voor het lopen
de jaar op 13 millioen wordt geschat.
Voorts de bovenvermelde verhoging
van de tabaksaccijns, gesteld op 20
millioen gld. per jaar. Deze zou blij
vend zijn, daar zü tevens is aange
bracht in het kader der economische
eenheid in Benelux-verband. Tenslot
te een wijziging en uitbreiding van de
tabel van weeldegoederen, die jaar
lijks 10 millioen gld. moet opleveren.
Vele artikelen komen hierdoor onder
de weeldebelasting te vallen, o.m. per
sonen-auto's enz., die 6 millioen jaar
lijks moeten opbrengen, consumptie-
ijs 2 millioen gld., fototoestellen,
speelgoederen, actetasscn enz. totaal
ook 2 millioen, waarvan de actetasscn
150.000 gld.
m
Alleen de heer Hofstra (Arbeid) ver
dedigde 't wetsontwerp. Maar alle ove
rige sprekers kwamen met felle critiek;
het waren de heren Lucas (Kath.), v.
d. Wetering (C.H.), v. d. Heuvel (A.R.),
Hoogcarspel (Comm.) en Ritmeester
(V.V-D.). Een enkele wilde het ontwerp
geheel teruggenomen zien en later ver
werkt in een voorstel, waarbij alle ove
rige voorgenomen herzieningen zouden
worden geregeld.
Bijna alle sprekers wilden het „volks
ijsje" sparen, en zouden bovendien niet
alleen de verhoging der ondernemings
belasting, maar ook de andere de
tabaksaccijns en de weeldebelasting-
voorstellen tot een paar jaar beperkt
willen zien. De heer Lucas diende drie
amendementen in, n.l. Ie om de verho
ging der tabaksaccijns slechts tce te
staan voor de jaren '49 en '50; 2e om
de volksijsjes vrij te stellen; en 3e om
de acte tassen buiten de weeldebelasting
te houden.
De tribune stond vol jjssalon-bezitters
en ysco-mannen, die vol spanning de
heroïsche strijd volgden.
Na uitvoerige discussie wilde de heer
Lucas zijn eerste amendement wel wij
zigen en de verhoging van de tabaks
accijns voor 3 jaar toestaan in plaats
van twee.
Verenigd West-Europa
noodzakelijk
ALDUS DULLES.
De deskundige van de republikeinse
party aangaande buitenlandse aange
legenheden, John Foster Dulles, heeft
voor de Amerikaanse club te Parus,
een redevoering gehouden, waarin hU
verklaarde, dat, indien Europa er niet
in zou slagen zich te verenigen, de
Verenigde Staten zich wel eens ge
noodzaakt zouden kunnen zien terug
te keren tot het isolationisme.
Dulles wees er op, dat ..de opinie in
de Verenigde Staten veld wint. dat deze
derde poging, die we thans doen (het
plan-Marshall) een Europese eenheid
tot resultaat behoort te hebben, waar
door het volk voortaan sterk genoeg zal
zijn om zich in vijheld te handhaven".
Dulles was voorts van mening, dat
slechts gebrek aan eenheid „degenen,
die in vrees leven", zwak maakt.
Voorts gaf Dulles als zijn mening,
dat ,.men Duitsland gerust een grote
vredeskans mocht geven als een kleine
minderheid vah laat ons zeggen twin
tig procent van West-Europa". Tegen
een neiging van Duitsland om te pogen
een dominerende positie te verwerven
was volgens spr. geen verdrag een vol
doende waarborg.
Een verenigd West-Europa zou voorts
een „machtige magneet" voor Europa
zijn, terwfjl een verdeeld West-Europa
het gevaar zou lopen bij gedeelten door
Oost-Europa opgeslokt te worden.
RASSEN-POLITIEK IN ZUID-AFRIKA
De regering van Zuid-Afrika heeft in
beginsel een .systeem van nationale
registratie" aanvaard, waarbij ieder een
persoonsbewys verstrekt wordt, waarbij
zyn ras wordt aangegeven.
Het persoonsbewijs zou voorts dienst
doen in verband met kwesties van
woonplaats „en om gemengde huwelij
ken te voorkomen". Dr Malan deelde
het Congres mee, dat iemand als „niet-
Europeaan" geclassificeerd zou worden,
indien hij .eenzesde negerbloed of meer
in de aderen had", met andere woor
den. wanneer die persoon „tenminste
één neger-grootouder" bezat.
dank aan tojo.
In de Japanse bladen is een adver
tentie verschenen, waarin aan Tojo en
de andere oorlogsmisdadigers, die kor
telings veroordeeld zijn, dank gebracht
wordt „omdat zij de verantwoording,
voor de schuldvan Japan op zich ge
nomen hebben." t L
De advertentie is geplaatst door de
groot-Japanse jeugdparty. een rechtse
organisatie. Zij wekte verder het pu
bliek op deel te nemen aan demonstra
ties tot het verkrijgen van clementie
voor de veroordeelden.
Hoewel de minister het blijft ontra
den, nam de Kamer het aan met 4821
st. Tegen waren de hele P.v.d.A.-fractie
en de heren Gerbrandy (AR.) en Krol
(C.H).
Het 2e amendement-Lucas, inzake de
volksijsjes, verklaarde de minister be
paald onaannemelijk. De voorsteller
trok het daarop in.
Het 3e amendement, om de actetas-
sen vrij te laten, werd door de minister
„gaarne" overgenomen.
Onder aantekening dat de Commu
nisten tegen zijn, werd het wetsontwerp
daarop z.h.st. aangenomen.
De verhitte Ijsco-mannen verlieten de
tribune, elkaar troostend met de ge
dachte, dat hun wafelijzers toch de
hele zomer al op een portie van 39 gr
waren ingesteld.
BEGROTING VAN BINNEN
LANDSE ZAKEN.
In de middag-vergadering werd be
gonnen met de a.gemene beraadslagin
gen over de begroting van Binnenland
se Zaken, dcch het bleef maar bij één
spreker, de heer Algera (A.R.). De
avondvergadering was evenwel geheel
daaraan gewijd zonder dat het spre-
kerslijstje nochtans geheel kon worden
afgewerkt.
Natuurlijk passeerden alle min of
meer brandende kwesties de revue. Er
kwam geen eind aan.
Van belang was hoofdzakelijk een
diepgaande uiteenzetting van de heer
Oud (V.V.D.) over de gemeentelijke
autonomie.
Akkerbouwers bespreken
regeringspolitiek
AARDAPPELKWESTIE ONDER
DE EOUPE.
Gisteren werd te Haarlem de jaarver
gadering gehouden van de vakgroep ak-
kerbouwers van de LTB onder voorzit
terschap van de heer H. A- Giesen. Deze
ze.de o.a. dat de oogstgewassen grote
moeilijkheden opleveren, vooral ten aan
zien van de consumptie- en pootaard-
appelen en van de herfst-zaaigranen.
Spr. critiseerde het landbouwbeleid van
de regering en noemde de export-moge
lijkheid voor herfstzaaigranen zeer ge
ring.
Spr. vroeg het college van Ryksbe-
middelaars ten aanzien van de goedkeu
ring van de looncontracten grotere spoed
te betrachten.
Na-dat de voorzitter en de heer Van
der Weijden de maatregelen betreifende
de aardappelen had besproken, werd deze
aangelegenheid onder de loupe genomen.
De aardappelmarkt is zo overvol., dat
talrijke wagons te Goes zijn geladen met
aardappelen, die slechts f. 2.75 per 100
kg opbrengen. Hetzelfde beeld vertoont
zich op andere plaatsen. Grote kwan-
tums worden thsns als veevoeder uit de
markt genomen ter verwerking in de
stomerijen. Deze kunnen de zeer grote
oogst echter slechts voor een klein deel
verwerken.
Er gingen stemmen op uit de vergade
ring om een gicte:te van de aardaopjl-
oogst te denatureren.
Ir Smeenk meende de exportdeur naar
Duitsland op een kier te kunnen laten
staan. Als de eerste eigen voorraad al
daar geconsumeerd zal zijn, zal men nog
behoefte aan import hebben. Er u.in
echter concurrerenten op de wereld
markt, voo.vl Denemarken.
St. NICOLAASWEDSTRIJD „VOOR
HET KIND" 1948.
De luisterwedstrijd .die telkenjare sa
menvalt met- en bedoeld is als stimu
lans voor de verkoop van de zogenaam-
kinderzegels, komt a.s. Maandag in
de aether.
De bejde Hilversumse stations Hilver-
um II om 7.30 en Hilversum I om 8 30
uur 's avonds zenden „de St. Nico-
laas-luisterwedstrijd „Voor het kind
1948" uit. Er zijn vele prijzen beschik
baar gesteld.
Maandag 6 December zal Sint Nicolaas
om 8.05 uur des avonds over de beide
Nederlandse zenders de winnaars van de
hoofdprilzen bekend maken.
KONINGIN JULIANA BESCHERM
VROUWE VAN DE JAARBEURS.
HM. Koningin Juliana heeft het be
schermvrouwschap der Kon. Ned. Jaar
beurs aanvaard, nu H.K.H. Prinses
Wilhelmina, die van de aanvang der
Jaarbeurs in 1916 af tot het ogenblik
van het beëindigen van haar regering
het besc-hermvrouwschap heeft bekleed,
dit heeft neergelegd.
Op de autotentoonstelling, die in Londen
is geopend, is dit luxe wagentje te zien,
speciaal ontworpen voor invaliden. Het
bezit electrisohe aandrijving en wordt
bestuurd met een handle, die tevens de
contróles over de snelheid en de rem
men in zich verenigt- De constructie is
zodanig dat een minumum aan krachts
inspanning wordt gevraagd van de be
stuurder.
AMERIKAANSE STAD
„ADOPTEERT" ARNHEM.
Door „Operation Democracy Incorpo
rated", een organisatie, welke zich spe
ciaal er cp toelegt nauwe betrekkingen
tussen de Ver. Staten en Europese vol
keren te bevorderen, heeft bekend ge
maakt, dat de stad Wilkesbarre in
Pennsylvania, de Nederlandse stad
Arnhem heeft geadopteerd.
Deze adoptatie van Arnhem is een
onderdeel van de vele adoptatie-plan-
nen, welke inmiddels reeds ten uitvoer
zijn gebracht.
TOENEMEND MOND- EN
KLAUWZEER.
In verband met het toenemen van
mond en klauwzeer wordt de veehouders
aangeraden tegen deze ziekte de uiter
ste voorzorgsmaatregelen te treffen, zo
als het tijdig laten enten der dieren, het
benerken van de aankoop en van het in
aanraking laten komen van eigen- met
vreemde dieren, het afdoende reinigen
van veetransportauto's en het direct op
geven van nieuwe gevallen van besmet
ting.
BESPREKINGEN VAN ADMIRAAL
JAUJARD.
Admiraal R. Jaujard vlagofficier van
de gezamenlijke zeestrijdkrachten der
vijf westelijke mogendheden heeft giste
ren te Den Haag besprekingen gevoerd
met de chef van de marinestaf, tevens
waarnemend bevelhebber der zeestryd-
krachten. vice-admiraal jhr E. J. van
Holthe.
Gistermiddag' bezocht de Franse ad
miraal in gezelschap vah de .Comman
dant Zeemacht Nederland, schout bij
nacht J. J. L. Willinge, de havens van
Rotterdam, 's Avonds werd hem door de
minister van Marine a,i., mr W. F.
Schokking, in het gebouw van het mi
nisterie een diner aangeboden. Van
morgen bezocht admiraal Jaujard. we
derom vergezeld door schout by nacht
J. J. L. Willinge, de havens van Am
sterdam.
PRINSES WILHELMINA
BUITENGEWOON ERELID „APOLLO"
De Koninkl. Mannenzangvereniging
„Apollo" te Amsterdam ontving een
schryven van Prinses Wilhelmina,
waarin H.K.H. zegt van oordeel te zyn,
dat zy het beschermvrouweschap ook
van deze vereniging moet neerleggen,
doch dat zy het zeer op prys stelt als
buitengewoon erelid contact met „Apol
lo" te biyven houden.
Prinses Wilhelmina is als buitenge
woon erelid van de zangvereniging van
Fred Roeske ingeschreven.
DRIELING IN DEN HAAG GEBOREN.
In het Bethlehemziekenhuis in Den
Haag is een drieling geboren.
Het zyn twee jongens en een meisje
van de heer en mevr. PronkSmits-
huys, Terwestenstraat 46 te Den Haag.
De jongens Adrianus en Cornelis we
gen resp. 1800 en 2000 gram, het meisje
Cornelia Theodora weegt 1750 gram. De
toestand van moeder en kinderen is
goed.
VIJF MILLIOEN DIRECTE
BRANDSCHADE.
De rode haan kraait weer victorie!
Gedurende de maand October werd
door brand een directe schade veroor
zaakt van byna 5 millioen gulden. Hier
mede steeg het totale bedrag van de
directe brandschade over 1948 tot ruim
37 millioen gulden. In 1947 was de di
recte schade 30 millioen gulden.
In October werden 12 boerderyen
door brand vernield. Dit betekende een
schade van f. 684.000. Ondanks deze
grote verliezen heeft de hoofdinspectie
voor het brandweerwezen toch een
lichtpuntje ontdekt: brand door spelen
met vuur en onvoorzichtigheid komt
minder voor.
EERSTE THEEVEILING NA
DE OORLOG.
De eerste theeveiling te Amsterdam,
die na de oorlog werd gehouden, werd
gisteren met meer dan gewone belang
stelling. zowel van importeursziide als
van de kant der pakkers .tegemoet ge
zien.
Het aanbod bestond uit 5104 kisten
Java-thee en 300 kisten Sumatra-thee,
directe aanvoer. De opbrengstpryzen
liepen van 138 cent tot 242 cent per
halve kg. in entrepot, behoudens een
enkele partij die door kwaliteitsafwij
king 130 cent opbracht.
PRINS BERNHARD BEZOCHT
MARINE-ETABLISSEMENT
Prins Bernhard bezocht gisteren de
verbindingsschool en de ..technische op
leiding" op het marine-etablissement te
Amsterdam. Lange tijd vertoefde de
prins, die werd rondgeleid door de com
mandant van de „technische opleiding",
de hoofdofficier M. S. D. der 2e klasse,
H. de Roode. de commandant van de
verbindingsschool. Lt ter Zee eerste klas
se A H. baron de Vos van Steenwyk
en de commandant van het wachtschip
„Amsterdam", kapitein ter zee W. van
Lier, o.a- in de sterkstroom- en zwak
stroom-praktij klokalen en de Radar-
school.
JAN VAN ZUTFEN NOGMAALS
GEHULDIGD.
Gisteren herdacht de Alg. Ned. Dia-
mantbewerkersbond in Bellevue te Am
sterdam het 54-jarig bestaan van de
bond en daarnaast huldigde men een
der grondleggers van deze bond, Jan
van Zutfen, die kort geleden zyn 85ste
verjaardag heeft gevierd.
Er waren vele sprekers, o.w. de heer
E. Kupers, voorzitter van het N.V.V. en
ir J. W. Albarda, lid van de Raad van
State.
De by eenkomst werd opgeluisterd
door zang van een klein koor van de
„Stem des Volks" en een strijkorkest
onder leiding van Anton Krelage Jr.
Jan van Zutfen had vele handen te
drukken en vele geschenken in ont
vangst te nemen.
NUTTIG WERK VAN
WICHELROEDELOPER.
De wichelroedeloper W. Hulsegge uit
Gorssel heeft nuttig speurderswerk ver
richt te Eefde by Zutphen. Na de ver
koop van het buitengoed „Het Haveke"
wilde de nieuwe eigenaar zekerheid heb
ben omtrent geruchten, dat er een niet-
ontplofte bom in de grond zou zitten.
Men heeft zonder resultaat naai- de
bom gegraven. Hulsegge werd te hulp
geroepen en toen men op de door hem
aangewezen plaats de schop in de
grond stak, stiet men spoedig op het
gevaariyke projectiel, 500 kg zwaar, dat
gisteren kon worden uitgegraven.
EDUARD VAN BEINUM
1 JANUARI IN LONDEN.
Dirigeert ook „Mattheus-Passion".
(Van onze Londense correspondent).
Op 1 Januari a.s. zal Eduard van
Beinum dc leiding op zich nemen van
het Londens Philharmonisch Orkest,
in de wandeling L.P.O. genoemd. Van
Beinum biyft minstens vüf maanden
achtereen in Engeland en. naar ik
verneem, is het zijn bedoeling gedu
rende de duur van zUn verblyf zich
van zijn gezin te doen vergezellen.
Men is thans druk doende voor hem
een woning te zoeken. Dat is min
stens zo moeiiyk als in Nederland.
Van Beinum zal zyn entree maken
met een Beethovencyclus. Behalve alle
symphonieën zal ook Beethovens viool
concert worden, uitgevoerd met als so
list de beroemde Italiaanse violiste Gio-
conda de Vito, die dit jaar zoveel suc
ces op het muziekfeest te Edinburgh
heeft geoogst.
Op Eerste Paasdag zal Van Beinum
bovendien in de Albert Hall de „Mat-
theus Passion" ten gehore brengen.
OPLEIDING BEROEPSMILITAIREN
DER LUCHTMACHT.
Tot officier middelbaar technicus.
Voor beroepskorporaals en beroeps
onderofficieren der Luchtmacht, die
daartoe roeping gevoelen, aanleg be
zitten en geschikt worden bevonden
wordt de gelegenheid opengesteld te
worden opgeleid tot officier middelbaar
technicus.
In aanmerking komen zy, die op 1
September van het jaar, zijnde de da
tum waarop de studie aan de M.TH.
zal aanvangen, de leeftyd van 28 jaar
nog niet hebben bereikt.
Zij ontvangen, naast een vergoeding
van .de door hen verschuldigde schooi
en excursiegelden, een tegemoetkoming
in de kosten van aankoop van studie
boeken enz.
De voor het volgen dezer studie ge
plaatste leerlingen verplichten zich na
de studie nog voor een tijdsduur van
ten minste 8 jaren als beroepsmilitair
beschikbaar te biyven.
Hatta naar Sumatra vertrokken
Antara meldt, dat Moh. Hatta, per
vliegtuig naar Sumatra is vertrokken,
waar hy vele weken zal blyven. Hij werd
o.m. vergezeld door Sjafiroeddin, m nis
ter van Economische Zaken. Hakim
Loekman, Republikeins financieel com
missaris van Sumatra, en Hadi, func
tionaris aan het Ministerie van Finan
ciën-
bandoengconferentie
heropend.
De conferentie van Bandoeng, is he
denmorgen met een uitvoerige rede ge
opend door de Commissaris van de
Kroon voor de Pasoendan, dr R. W. v.
Diffelen.
Ontstellende voedingstoestand
Gisterochtend werd voor het Bijz.
Gerechtshof te Amsterdam het proces
tegen Karl Berg. de latere comman
dant van het concentratiekamp Amers
foort voortgezet.
De eerste getuige, de heer Broertjes,
werd in November 1941 als lid van de
Parool-groep gearresteerd en kwam in
Mei 1942 in het kamp Amersfoort te
recht. Dadeiyk maakte hy kennis met
Berg, die getuige een der eerste dagen
met een yzeren staafje op het hoofd
sloeg, zodat deze een bloedende hoofd
wonde kreeg. By een werkcommando,
dat onder leiding van Berg stond, werk
te een der gevangenen niet hard ge
noeg naar de zin van Berg en deze
stenigde de arme man met bakstenen.
Het slachtoffer stond niet op en werd
nadien niet meer gezien
Berg dreigde altijd met de kalkput.
Dit was een put met ongebluste kalk;
waarin hjken gegooid werden.... De
verdachte ontkent de feiten.
Berg werd vervolgens door de presi
dent, prof mr dr J. A. van Hamel, on
dervraagd. Het biykt dat hij in Maart
1943 commandant van het kamp is ge
worden. Maandag jl. trachtte Berg het
te doen voorkomen alsof hy tydens
zijn commando nooit meer geschopt of
geslagen had en hy dat ook aan de be
wakers niet toestond.
De getuige Van der Steen, die in de
leidersperiode van Berg in het kamp
was, vertelde, dat Berg eens zyn hon
den op een gevangene losliet, die de
man in de benen beten.
Op 1 Januari 1945 stonden alle ge
vangenen aangetreden op de appèl
plaats. Kotalla kwam. met veel mis
baar schreeuwde hij: „Der Komma.n-
dant hat gesagt. dasz sie stehen blei
ven mussen bis zum verrecken" Op die
dag gingen de bewakers zich aan een
algemene mishandeling te buiten,
waarby *100 gevangenen dermate ge
wond werden, dat zy in de ziekenbarak
verzorgd moesten worden. Een zestig
tal moest voor langer tyd daarin wor
den opgenomen.
Een der verbalisanten, de recher
cheur Kleinvcld, schilderde uitvoerig
de toestand, die in „de bunker" be
stond. De getuige heeft zelf in dc
bunker gezeten van 17 December 1942
tot 1 Maart 1943. De gevangenen la
gen daar aan handen en voeten ge
ketend in volkomen duisternis. De
boeien sneden diep in het vlees en
vaak gebeurde het bovendien, dat dc
bewakers vergaten het eten uit te de
len. Soms ook kwam het eten op een
afstand van de gevangene te staan,
die het door zyn boeien niet kon be
reiken.
Behalve deze Tantalus-kwelling, die
zy soms moesten doorstaan, werden de
gevangenen o.a. door de Arbeitsdlenst-
leiter Max Ritter en Brahm (het
Kerstmannetje) op gruwelyke wijze
mishandeld en de getuige kan bij de
herinnering aan de verschrikkelyke to
nelen, die hij hier meemaakte, nog maar
moeiiyk uit zyn woorden komen. Berg
moet hiervan op de hoogte zyn geweest
en geeft ook wel toe in 1942 tweemaal
in de bunker te zyn geweest, maar be
weert, dat de meeste feiten hem on
kundig waren.
Getuige Bastiaanse, oud-gevangene,
vertelt hoe Berg bevel gaf aan de ge
vangenen door de modder en sneeuw
over de appèlplaats te rollen. De men
sen waren slecht gekleed en leden ont
zettend. Ging het rollen niet snel ge
noeg. dan gaf Berg bevel aan de kapo's
om er met hun knuppels op los te
slaan. Deze getuige noemde Berg een
„sluwe sadist, die de stille misdadiger
achter de schermen was".
Een Joodse gevangene, de heer
Melkman, vertelde van de verschrik
kelyke martelingen, die de Joodse ge
vangenen moesten doorstaan. Zo
werden grysaards aan de baarden
over de appèlplaats gesleept. Getuige
werd ln de bunker geworpen, waar
hy, zwaar gewond, vyf dagen in de
boeien moest blijven zonder eten. De
verwondingen van deze getuige wa
ren zó ernstig, dat dc kampleiding
maar vast een doodsbericht naar dc
vrouw van getuige stuurde
Vrydagavonds na het appèl verscheen
Berg meeestal op de appèlplaats en liet
de Joden uittreden. Zy moesten dan
strafexerceren en kregen geen eten om
dat het 't begin van de Sabbath was.
Iedere volgende getuige schilderde
opnieuw mishandelingen en toestanden
in het kamp. En na iedere getuige
stond Berg weer op om te zeggen:
„Dasz es nicht ganz stimmt".
Getuige Van West was 25 maal ach
tereen in een beerpunt geschopt, kreeg
50 slagen met een stok met spy kers,
werd tweemaal levend begraven en op
de andere „gewone" manieren mishan
deld. Toen de getuige by Berg over deze
mishandelingen klaagde, was hij zo uit
geput, dat hy ineen zakte. Berg gaf
toen het commando „hinlegen", waar
na getuige op de rug ging liggen. Een
van de sateMieten van Berg gaf hem
een slag met een bikhamer in het ge
zicht. De getuige vertelt over de voe
dingstoestand in het kamp. details, die
dermate ontstellend zyn, dat men zich
afvraagt hoe dit alles mogelijk was.
Nog verschillende andere getuigen
legden verschrikkelyke verklaringen af.
De president nam tot slot de dag
vaarding met Berg door. Prof. Van
Hamel trok fel van leer tegen Berg.
toen deze opnieuw beweerde, dat hy
niet wist dat de Russen krijgsgevange
nen waren. Nogmaals werd het execu
teren van de Russische krygsgevange-
nen behandeld en prof. Van Hamel
sprak zyn afschuw uit over een der-
gelyke onmenselyke daad.
Russen die tydens het werk bewuste
loos neervielen, werden op een sneeuw
hoop gegooid, waardoor zy de bevrie-
zingsdood stierven.
Medische hulp mocht hun absoluut
niet verstrekt worden.
De zitting werd hierop geschorst tot
29 November.
(Van onze speciale verslaggever).
De gistermiddag: te Utrecht gehouden landelijke bijeenkomst van on
dernemers in het bouwbedrijf werd bezocht door niet minder dan 3400 aan
nemers uit alle streken van ons land. Zy was zoals de voorzitter, lr
J. J. G. van Hoek, uit Leiden, het uitdrukte uit nood geboren. Zjj be
oogde een bij het grote publiek heersend wanbegrip over de positie van
de ondernemers weg te nemen en te protesteren tegen diverse maatrege
len van overheidswege, dfe ingaan tegen de belangen van die ondernemers
en zelfs hun voortbestaan in gevaar brengen. Spreker zeide daarbij het
te betreuren, dat de elkaar opvolgende ministers van Wederopbouw het
ecen van alle nodig hebben gevonden in te gaan op het voorstel van de
patroonsorganisaties om hen van advies te dienen of overleg te plegen
over alles wat het vak betreft. Er is voortdurend een bedroevend gebrek
aan medewerking. Een recent voorbeeld daarvan is de samenstelling
van het Centraal Orgaan voor de Wederopbouw en de Bouwnyverheid,
waarin naast vele ambtenaren dc, architecten vertegenwoordigd zijn, doch
aannemers noch bouwondernemers of bouwpatroons een afgevaardigde
hebben.
CHAOTISCHE LOONSITUATIE
De heer H. J. C. Klein-Schiphorst uit
Haarlem, noemde de loonsituatie in het
bouwbedryf chaotisch. Er is een rege
ling van lonen en arbeidsvoorwaarden
nodig, welk aangepast is en afgestemd
op een reëel en daarom ideaal bouw
programma. De huidige loonsituatle vol
doet niet aan deze primaire eis. De ar
beiders zijn gewoon in tarief te werken
en aldus door verhoogde prestatie
extra te verdienen. Die mogelykheid is
door het vastgestelde plafond echter veel
te klem. Arbeiders, die zich werkelijk
aan hun werk geven, hebben het maxi
mum allang bereikt voordat de werk
week ten einde is. Wie zal het hun euvel
duiden dat hun ambitie dan gaat ver
minderen
De heer A. C. Mulder uit Oosterbeek,
besprak in een uitbundig toegejuichte
rede de moeiiykheden van de burgerpa
troons en de kleine ondernemers- Hun
aantal is buitengewoon groot.
Van de ongeveer 20.000 personen, die
bh de bedrijfsgroep bouwindustrie staan
ingeschreven, betaalt minder dan 25.000
gulden loon per jaar. Het publiek meent
dat. zij schatten verdienen en uit weelde
zwarte lonen betalen.
Het tegendeel is waar.
IN DWANGPOSITIE
De bouwpatroon zit in een dwang
positie. Uit vrees dat de vergunning
zal worden geweigerd, eisen vele cliën
ten dat de aannemer werkzaamheden
zal verrichten zonder de nodige Rijks-
of gemeentevergunningen. Om zyn
klanten niet te verliezen is hy dik-
wyls wel gedwongen „zwart" te bou
wen. Zou hij weigeren dan gaat men
naar een ander, die het wel doet om
dat hij nu eenmaal leven en verdie
nen moet. Helaas is er een schrynend
tekort aan bouwvakarbeiders. Door het
feit dat het ruk een veel te groot aan
tal woningen tegelijkertijd in uitvoe
ring heeft, heeft iedere aannemer te
weinig arbeiders.
Vele bouwvakarbeiders ontevreden
over de lonen gaan bovendien naar
andere bedryven (sinds de bevrijding
16.676 uit de dr.e grote arbeidersbonden,
afgezien van de ongeorganiseerden), of
vertrekken naar Canada of Zuid-Afrika.
Om dus arbeiders te krijgen moet men
bijzondere maatrgelen toepassen. In de
textielbedryven doet men dit met be
hulp van nylonkousen of ondergoed: de
aannemer vindt alleen hulp by „zwarte"
lonen. Wel is waar mag de patroon vak
bekwaamheid extra honoreren met 6%
van het totale loon en een deel van de
arbeiders is daarmee gebaat, maar de
patroon raakt 6r weer mee achterop om
dat hy dat exta-loon niet aan zyn prin
cipaal in rekening mag brengen. Hy mag
dat trouwens evnmin doen met de'kosten
voor reisuren.
Het werkterrein van de burgerpa
troon is bovendien geweldig ingeperkt.
Vergunningen voor restauratiewerk en
kleine verbouwingen worden bijna niet
meer gegeven, behalve in de geteisterde
gebieden, waardoor het buitengewoon
moeilijk is geworden het bedrijf gaande
te houden. Vele patroons zijn in een
nood-toestand gekomen- Het is ook
in het belang van de volkshuisvesting
gewenst dat zy eindelyk weer volop aan
het werk mogen gaan. Zy vragen verder
Ingeschakeld te worden by de woning
bouw door aanbesteding in kleinere com-
n en by de woningsplitsing. Grijze
haren krijgen ze daarenboven door de
prijsbeheersing. De door deze toegestane
opslag op lonen, materialen en onder
aannemers bedraagt volgens een onder
zoek van het Bureau voor de Statistiek,
gemiddeld 82%- van het productieve
loon.
De indirecte bedryfskosten. met on-
dernemersloon en toegestane winst, be
dragen echter 108% van het productieve
loon, zodat er een gemiddeld tekort is
van 26%. Meerdere bedrijven werken
daardoor met verlies of kunnen zich
maar net bedruipen.
HET LAATSTE VIJGENBLAD
VERDWIJNT
De heer P. O. Zanen, te Heemstede,
wees er op dat het uitbetalen van zwarte
lonen door de regering strafbaar is ge
steld. Het ontvangen echter niet. Maar
terwijl de werkgever er armer door wordt,
heeft de werknemer er voordeel bij. De
eerste is dus de heler, de tweede de ste
ler. Een oud spreekwoord zegt dat de
een net zo strafbaar is als de ander.
De heer P. A. de Raadt, te Deventer,
zeide dat er veel te veel won ngen tege
lijk in aanbouw zyn. De regering heeft
na lang aandringen - wel verbetering
toegezegd, maar na drie maanden is de
situatie erger dan ooit.
Verlaging van kostprijs per kubieke
meter van een woning van f. 35 tot
f. 32.50 noemt spreker totaal verkeerd.
De verlaging werkt anders dan men
denkt. De ontwerpers van de arbei
derswoningbouw zoeken het lapes de
weg van de minste weerstand. De
naakte woningen worden van haar
laatste vijgenblad ontdaan. We gaan
woningen bouwen, waarin de kasten
geen deuren meer hebben. Wü maken,
omdat het zo aesthetisch is, nog wel
een kap op het huis. maar geen zolder
waar iets opgezet kan worden. Het pla
fond van de slaapverdieping wordt sa
mengesteld uit rïbbetjes, waartegen
zacht board en waarover geen zolder
vloer komt. want men krijgt dan min
der materiaalkosten aan de zolder
balklaag en het vloerhout wordt ge
bruikt als dakbeschot, enz.
EEN NATIONALE RAMP.
Als wy met de woningbouw zo door
gaan wordt dat een nationale ramp.
Bimren 50 jaar zijn de nu geïnvesteerde
miilioenen weg-
De heer H. van der Schaar, uit Am
sterdam, betitelde de huurpolitiek van
de regering met „roofeconomie". De
huurder betaald niet de volle economi
sche huur van zijn woning, terwijl de
huiseigenaar is eebonden aan een huur-
limiet welke gebaseerd is op het crisis-
peil 1936, De heer J- Blok Fzn. uit Sneek,
constateerde ten slotte, dat er te weinig
coördinatie is op het gebied van de over
heidsbemoeiing met de bouwnyverheid.
Eerzijds wordt er een bouwprogram
ma nagestreefd dat veel meer bouwvak
arbeiders vraagt dan voor de oorlog ooit
beschikbaar waren en daarnaast wordt
een loonpolitiek gevoerd. wraarbij het
aantal bouwarbeiders met duizenden per
jaar omlaag gaat
Doodstraf geëist tegen S.D.-ers
OEFENDEN TERREUR IN
DRENTE UIT.
De hoogste straf, de doodstraf, eiste
de Advocaat-Fiscaal by het Byz. Ge
rechtshof te Assen tegen drie der vier
Asser S-D.-ers Sander van Droffelaar,
de oud-Leidenaar J. Lamberts en H. C. J.
Lammerse. De vierde A. Sluiter, hoorde
20 jaar gevangenisstraf zonder aftrek
tegen zich eisen. Het viertal, dat aan-
vankelyk tot de Staatspolitie behoorde,
werd tydens de bezetting by de S.D.
te Assen gedetacheerd.
Niet minder dan 100 getuigen gaven
tydens dit proces een triest beeld der
gedragingen van deze vier S.D.-ers,
die niet alleen in Assen, maar door
geheel Drente schrik en ontsteltenis
hebben verspreid en tal van slacht
offers hebben gemaakt.
O.a. maakten zy deel uit van een
executiepeloton, dat ln Vledder en As
sen enige jonge mensen van de Neder
landse Arbeidsdienst, die ondergedoken
waren, illegale werkers en geallieerde
piloten ter dood bracht.
In tal van plaatsen verrichtten zy
arrestaties. De gearresteerde personen
werden gewoonlyk ernstig mishandeld.
Het Hof bepaalde de uitspraak op 2
December a.s.
VERENIGING „PARTICULIER INI
TIATIEF" FAILLIET VERKLAARD.
De Arrondissementsrechtbank te Den
Haag heeft het faillissement uitgespro
ken over de Vereniging P.I. („Partiou-
lier initiatief tot het doen van chari
tatieve werken"), kantoor houdend te
Maastricht en gevestigd te Den Haag.
Dit faillissement werd aangevraagd
door de arts J. H. Hofman uit Nijme
gen en gesteund door de K.L.M., die
een direct aantoonbare vordering had
van enige duizenden guldens. Het be
stuur van P.I. was niet versohenen.
Dokter Hofman heeft, zoals bekend,
in Augustus J.l. een aanklacht tegen
bovengenoemde vereniging ingediend,
omdat hy zich voor f. 15.000 gedupeerd
achtte. Naar zyn mening was het cha
ritatieve doel van de vereniging slechts
een dekmantel voor de ware bedoelin
gen van de andere bestuursleden: de
oprichting van een handelshuis in
Noord- of Zuid-Amerika.
Deze aanklacht is nog in-onderzoek
by de Officier van Justitie te Maas
tricht.
Ncd. Herv. Kerk Beroepen te Holten
(toez.) J. N. de Ruiter to Sneek; te Neder-
horst den Berg H. Engelsman te Vollen-
hove.
Aangenomen naar Leersum (toez.) J. P.
N. v. d. Vos te Rllland-Bath; naar Game
ren J. v. Dijk te Putten; naar Oud-Vosse-
meer R. C. v. Putten te Babylonlënbroek.
Bedankt voor Colljnsplaat W. v. Hooge-
vest te Warns: voor Veenendaal Jac. Ver
maas te Amersfoort; voor Bergen op Zoom
H. Gletema te Oud-kerk-Roodkerk; voor
's-Gravenmoer J. C. Terlouw te Otterlo.
Geref. Kerken Beroepen te Westerle»
(Gron.) J. H. Antuma te Gorredljk.
Aangenomen naar Nleuw-Lekkerland (29
maal) P. de Feljter t« Zwartsluis
