Berlijn zet door
Ondanks de blokkade: minder licht, maar meer eten
Radio-programma
RECHTZAKEN
STADSNIEUWS
MAANDAG 1 NOVEMBER
(Van onze Duitse correspondent).
Het veto van Wysjlnsky heeft de
laatste twijfel weggevaagd: de blokkade
van Berlijn blijft voorlopig bestaan en
het wel en wee der bevolking van ruim
2 millioen West-Berlijners gedurende
de komende wintermaanden zal afhan
gen van de luchtbrug.
Er ls over de mogelijkheid om West-
Berlijn in het koude jaargetijde met
zijn ongunstige weersomstandigheden
van proviand en van de nodige brand
stoffen te voorzien, menige kansbere
kening gemaakt en over het algemeen
wordt de kolenpositie bij een voortdu
ren van de blokkade sceptisch beoor
deeld. Meer nog dan de plannen der
Russen om het. luchttransport steeds
nieuwe moeilijkheden in de weg te leg
gen, vreest men de nukken van 't weer.
Dat ook de geallieerde autoriteiten er
niet geheel van overtuigd zijn in de
komende wintermaanden de Berlijnse
bevolking voldoende kolen te kun
nen leveren, blijkt uit het bevel, dat zij
enkele weken geleden uitvaardigden,
volgens hetwelk ongeveer 50 procent
van alle bomen in en om de Westelijke
sectoren moeten worden omgehakt. Of
deze actie zal worden uitgevoerd, staat
evenwel nog niet vast, want op verzoek
van het „parlement van scholieren", dat
door de Amerikaanse omroep in het le
ven is geroepen en ruim 100.000 West-
berlijnse schooljongens vertegenwoor
digt, is de oekase in zoverre gewijzigd,
dat de Amerikaanse militaire regering
heeft besloten het aan de magistraat
over te laten, in welke omvang bomen
zullen worden geveld. Intussen schijnt
de bevolking van belegerd Berlijn, die
al zoveel heeft meegemaakt, zich hoe
langer hoe meer aan te passen aan de
situatie, die door de blokkade is ge
schapen. Na een afwezigheid van veer
tien dagen ben ik met een van de
transportvliegtuigen van de RAP naar
Berlijn teruggekomen en ik heb kun
nen vaststellen, dat er in de tussentijd
het een en ander is veranderd. De da
gen zijn korter geworden en als 's mid
dags tegen vijven de avond valt, is Ber
lijn in duisternis gedompeld. De straat
lantaarns branden niet meer, zelfs niet
in de hoofdstraten. De noodverlichting,
die hier en daar nog een schamper licht
verbreidde, is in het kader van een
strenge bezuinigingsactie eveneens uit
geschakeld. Ook in de Oostelijke sector
is de straatverlichting verminderd, daar
de Amerikanen de gaslevering hebben
stopgezet. Het spel der speldeprikken
neemt zijn voortgang. Daarentegen zijn
er op ander gebied zelfs kleine verbete
ringen te bespeuren. Toen ik in het stu
dentenhuis, de „Taberna academica", in
de Britse sector de gemeenteraadsver
gadering bezocht, viel mij voor de can-
tine een reusachtig zwart bord op, dat
het menu van de dag bekendmaakte.
Behalve de gebruikelijke groentenge-
rechten vermeldde het enkele delicate
schotels, die veertien dagen geleden te
Berlijn alleen in de gelegenheden voor
zwarte handelaars tegen fantastische
prijzen verkrijgbaar waren: makrelen
in tomatensaus, tonijn met aardappel
sla en rolmops gegarneerd. Ondanks de
blokkade. Inmiddels zijn ook de dage
lijkse rantsoenen der burgerij verhoogd
en tot grote vreugde der huisvrouwen
is de toewijzing van vet van 10 op 30
gram gebracht. Ondanks de blokkade.
Het suikerrantsoen is verdubbeld van
20 tot 40 gram per dag. De gezamen
lijke rantsoenverhogingen bedragen cir-
SCIIEEPSBF.RICIITEN.
AMSTELDIEP, AmsterdamJava, 28/10
van Batavia naar Semarang; AMSTEL-
DIJK„ 29/10 van New York te Montreal;
AXELDIJK. 29/10 van Alexandrlë te Hall-
fax; BLOMMERSDIJK, RotterdamNew
York 29/10 21.30 uur van Antwerpen;
BLIJDENDIJK. 29/10 van Newport News
te New York; BRITSUM, 30/10 van New
port News te Rotterdam verwacht; DUI-
VENDIJK. 28/10 van Victoria te Vancou
ver; HILVERSUM, 29/10 van Port Har-
court tc Duala; HUGO DE GROOT. 29/10
van Amsterdam vla Antwerpen naar West
Indlë, KLIPFONTEIN, 31/10 van Antwer
pen te Amsterdam verwacht; NOORDAM,
vertrekt 30/10 12.30 uur van Rotterdam
naar New York; RIJNLAND, 29/10 van
Amsterdam te Buenos Aires; AGAMEM
NON. 30/10 van Trinidad naar Demerara;
ANNENKERK, JapanRotterdam, pass.
30 10 Daedelus Eiland; KAMERLlNGH
ONNES. BataviaRotterdam, 30/10 te
Gibraltar; MARPESSA (T) Heysham-Tha-
meshaven, pass. 30/10 Sclllles; NIJMEGEN,
30/10 van Huelva n. Amsterdam; ORANJE
FONTEIN, Mombassa—Amsterdam. 30/10
te Suez; SALAWATI. Amsterdam—Java.
30/10 van Genua; STAD HAARLEM. Rot
terdamGenua, pass 29/10 Gibraltar;
TELAMON, 30/10 van Curacao naar Aruba;
TRITON. 30/10 van New York naar
Curasao; WATERMAN, Batavia—Rotter
dam. 30/10 te Suez.
VOOR DINSDAG 2 NOVEMBER.
Hilversum I (301 M.) AVRO 7.00:
nieuws, 7.15: ochtendgymnastiek; 730:
gram.muzlek; 7.50: dagopening door dr J.
C A Fetter; 8.00: nieuws; 8,15; gram.
muzlek: 8.55: voor de vrouw; 9.00: muziek
van Tsjalkofskl; 9.30; aubade; 10.00 mor
genwijding door ds P. de Haas; 10.15; ar
beidsvitaminen; 10.50: voor de kleuters;
11.00: kinderopvoeding; 11.30: voor de
zieke jeugd; 12.00; Metropole Orkest;
12.30: weerpraatje; 12.33: plano en orgel;
13.00: nieuws; 13.15: mededelingen; 13.20:
Avroleans; 13.50: Tlto Scblpa. zang; 14.00:
met naald en schaar; 14.30: Radio mati
nee; 16.30: Patricia Rossborough. plano;
16.40: de schoolbel; 17 00: kinderkoor;
17.30- balletmuziek van Jacob; 17.45: over
zeese kroniek; 18.00: nieuws; 18.15: Tom
Erlch, piano. 18.30: Ned. strijdkrachten;
19 00: radiostrip; 19.10" gram.muzlek,
19 15: Pierre Palla, piano; 19.45: Nlwln-
klanken; 19 50: wederopbouw; 20.00:
nieuws; 20.05: echo van de dag; 20.15:
bonte Dlnsdagavondtreln; 21.30; verzoek-
progTamma; 22.15: buitenlands overzicht;
22.30: bijnamen ln de kamermuziek; 23.00:
nieuws; '23.15—24.00: muziek van Sibelius.
Hilversum II (415 M.) KRO 7 00:
nieuws; 7.15: werken van Bach en Handel;
7.45: morgengebed en liturgische kalender;
8 00: nieuws. 8.15: muziek van Walton;
8.25" Inleiding; 8.30: Hoogmis van Aller
zielen te Nicuwcuyck; 9.30' waterstanden;
9.35; operamuziek, 10.30: voor de kleuters;
10.15: werken van Williams; 10 30: school
radio; 11.00; muziek houdt fit; 11.30:
lichtbaken. 12.00: Angelus; 12.03: amüse-
ment-s orkest. 12.55: zonnewijzer; 13 00:
nieuws; 13.15 sopraan en plano; 13.45: uit
dc bijbel; 14.00: Praags Symphonie orkest;
14.30: voor de vrouw; 15.00: schoolradio;
15.30* opgewekte klanken; 16.00: zieken
bezoek; 16.30: zlekenlof; 17.00: na school
tijd; 17.15: Omroep Kamer orkest; 17.30:
wigwam; 17.45: Omroep Kamerorkest:
18.10: sport: 18.20: muziek van Strauss;
13.30: voordracht; 19.00 nieuws; 19.15;
Weens Domkoor: 19,30: dit is leven; 19.45:
Internationale chansons; 20.00: nieuws;
20.05 de gewone man: 20.12: Radio Philh.
Orkest: 21.35: 100 jaar grondwet: 21.45.
het blaasinstrument ln de kamermuziek;
22.15: kort woord over Allerzielen; 22.20:
werken van Bach; 22 37: actualiteiten;
r° 45avondgebed en liturgische kalender;
23.00: nieuws: 23.1524.00: 6ymphonlsch
concert.
komt. met de lading van 10 tot 12 Sky-
masters. Ondanks de blokkade,
ca 100 ton per dag, hetgeen overeen-
IÏET ZWAARD WORDT EEN
BOEMERANG.
De Sovetrussen en hun Duitse hand
langers zien deze ontwikkeling met lede
ogen aan. Het wapen, waarvan zij een
beslissend succes hadden verwacht, de
blokkade, is stomp geworden. Het eens
scherpe zwaard gaat langzamerhand op
een boemerang lijken. Ten gevolge na
melijk van de tegenblokkade heerst er
ln Oost-Dultsland bij menig? industrie
gebrek aan materiaal, dat voorheen uit
West-Duitsjand werd ingevoerd. Vele
fabrieken moeten de productie beper
ken en arbeiders ontslaan. Een andere
factor, die de blokkade veel van haar
uitwerking ontneemt, is de aantrek
kingskracht van de Westmark op de
bewoners van de Russische zone en sec
tor. Nog altijd krijgt men in de Ber
lijnse wisselkantoren vier Oostmarken
voor één Westmark en om in het bezit
van Westmarken te komen, slepen lie
den uit het Oosten allerlei levensmid
delen naar West-Berlijn om ze daar te
verkopen. Geen grenswacht en geen
volkspolitie ls in staat aan deze smok
kelarij een eind te maken.
De West-Berlijner past zich aan,
vindt uitwegen en ontdekt telkens weer
nieuwe methodes om de blokkade te
breken, De geest van verzet tegen de
Russische en communistische aspiraties
bezielt de burger van West-Berlijn en
doet hem met een gevoel van stijgend
zelfbewustzijn de rol spelen van voor
vechter der democratie midden in Sov-
Jetrussisch Europa.
Na zeventien jaar van vacantie
teruggekeerd
GEDWONGEN VERBLIJF IN POLEN.
(Van onze correspondent te New,York)
Zeventien lange jaren, nadat hij een
vacantieuitstapje naar Polen maakte, ls
de thans 55-jarige heer Adolf Balaban
dezer dagen per vliegtuig in Amerika
teruggekeerd. Balaban is Pool van ge
boorte. Hij emigreerde in 1913 naar de
Verenigde Staten, waar hij werk vond
in een suikerraffinaderij. In 1919 trad
hij met een Amerikaans meisje in het
huwelijk na gedurende de wereldoorlog
aan de zijde der Amerikanen te hebben
gestreden. Onder meer nam hij deel aan
de grote veldslagen van Aisne-Marne,
St Michiel en Argonne.
In 1931 besloot hij tot het maken van
een reis naar Polen met het plan de
familleboerderij te verkopen en zijn be
jaarde ouders mee terug te nemen naar
Brooklyn. Hij zou op die reis vermoede
lijk geen moeilijkheden hebben gehad,
indien hü niet' de uiterste datum van
zijn vertrek uit Polen had overschreden.
Balabans naturalisatie in de Verenigde
Staten was nog nooit in orde gekomen
en het bleek eenvoudig niet mogelijk om
vergunning te krijgen voor vertrek naai
zij n tweede vaderland, ook niet met be
hulp van een Amerikaans advocaat. Pas
zeventien jaar nadat hij op reis ging
naar Polen is Balaban nu bij zijn vrouw
teruggekeerd. Gedurende zes oorlogsja
ren had zij niets van hem vernomen.
Baladan vertelde, dat de Duitsers de
familieboerderij in Ciechanow, ongeveer
160 km Noordoost van Warschau, had
den geconfisceerd. Hijzelf moest loop
graven maken in Oost-Pruisen. Hij ont
snapte naar een andere Poolse boerde
rij. waar hfl als knecht heeft gewerkt.
Later hielp hij bij wegenaanleg.
Op grond van het feit dat hij in de
eerste wereldoorlog heeft meegevochten,
werd hem ten slotte in 1943 toegestaan
naai- Amerika terug te reizen.
Dr Beel naar Indonesië
vertrokken
ZAL AF EN TOE PERSOONLIJK IN
DEN HAAG CONTACT OPNEMEN.
Dr L. J. M. Beel Ls gisteravond met
de KLM-Constellation PH-TDD naar
Batavia vertrokken als „Hoge verte
genwoordiger van de Kroon".
Vóór zijn vertrek zeide dr Beel met
betrekking tot de hervatting der on
derhandelingen en de reis van minister
Stikker te hopen, dat diens besprekin
gen met succes zullen worden bekroond.
Hij zeide voorts, dat de aard van zijn
nieuwe functie medebrengt, dat hij niet
persoonlijk aan de onderhandelingen
met de Republiek zal deelnemen.
Op de vraag of het in zijn voornemen
ligt af en toe naar Nederland te ko
men voor overleg met de regering,
antwoordde dr Beel, dat de regering
het inderdaad wel eens nodig zal vin
den, dat de Hoge vertegenwoordiger
van de Kroon voor een persoonlijk
contact naar Den Haag komt. Dit
persoonlek contact is in bepaalde ge
vallen zeer gewenst, aldus dr Beel.
In het gezelschap van dr Beel reist,
gelijk gemeld mee de heer H. Hermans,
met de opdracht de coördinatie tussen
de voorlichting in Batavia en die in
Den Haag tot stand te brengen. De
heer Hermans verwacht na circa twee
maanden in ons land terug te keren.
Minister-president W. Drees, de mi
nisters J. R. H. van Schalk, L. Götzen,
mr E. M. J. A. Sassen, mr W. F. Schok
king, alsmede de voorzitter van de
P.v.d.A.-fractie in de Tweede Kamer,
jhr mr M. van der Gees van Naters,
die van de KVP-fractie. prof. mr C. P.
M. Romme, de voorzitter van de KAB,
de heer A. C. de Bruijn, e.a., waren bij
het afscheid aanwezig.
HERDENKING AFKONDIGING
GRONDWETSHERZIENING 1848
DOOR EERSTE KAMER.
De Eerste Kamer der Staten-Gene-
raai zal Woensdag a.s. in openbare ver
gadering bijeenkomen.
Op de agenda staat: herdenking van
de afkondiging van de grondwetsher
ziening van 1848, op de 3de November
van dat jaar. De voorzitter van de
Eerste Kamer en de minister-president
zullen redevoeringen uitspreken.
Vervolgens zal de Eerste Kamer een
aantal wetsontwerpen béhandelen.
Prof. Bijvanck
sprak op Monumentendag
STEUNT HET NATIONALE PLAN!
In restaurant Esplanade te Utrecht
opende Zaterdag prof. dr A. W. Bij
vanck uit Leiden de 20ste Monumenten
dag, waarop het Nationale Plan werd
behandeld. Over dit onderwerp waren
prae-adviezen uitgebracht, door mr J.
Linthorst Homan, president van de
Rijksdienst voor het Nationale Plan,
door mr P. A. van der Drift, raadsad
viseur bij het Ministerie van Wederop
bouw en Volkshuisvesting en dcor dr
ir F Bakker Schut, de directeur van
het Nat. Plan.
Voor deze Monumentendag bestond
grote belangstelling uit de kringen van
stedebouwkundigen en burgemeesters.
Prof. Bhvanck wees op ieders plicht
het Nationale Plan naar kracht te steu
nen.
De staat heeft de leiding genomen
door de instelling van dc Rijksdienst
voor het Nat. Plan. Ons land is niet
alleen het dichtst bevolkt, doch heeft
tevens de grootste bevolkingsaanwas.
Er zal moeten worden voorzien in de
mogelijkheden in ons land te leven en
te werken en deze mogelijkheden tot
een harmonisch geheel te vormen. Dit
geldt voor onze steden, aldus prof.
Bijvanck, maar misschien nog meer
het landschap. Het is de taak van de
overheid om alle overheidsdiensten en
ook het particulier initiatief op dit
gebied to coördineren.
Vele sprekers voerden hierna 't woord.
COMMISSIE VOOR BODEM-
EGALISATIEFONDS.
De minister van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening heeft een com
missie geïnstalleerd, die van advies zal
dienen over de vraag, of door Instelling
van een bodemegalisatiefonds een op
lossing kan worden gevonden voor het
vraagstuk van het verschil in bedrijfs-
uitkomsten van landbouwbedrijven op
goede en slechte gronden. Mocht een
dergelijk fonds door de meerderheid
der leden niet worden aanvaard, dan
zal de commissie andere voorstellen
naar voren brengen, die tot een uit
eindelijke oplossing van dit probleem
"kunnen leiden.
RUIM 152 MILLIOEN DOLLAR AAN
E.CJl.-TOEWIJZINGEN.
Per 29 October 1948 had Nederland
van de E.C.A. toewijzingen ontvangen
tot een totaal bedrag van rond 152.804.009
dollar (per 22 October 146.804.000 dollar).
UITBREIDING HANDELSVERKEER
NEDERLAND—SPANJE.
Onder leiding van dr W. P. H. van
Oorschot, directeur voor de buitenland
se economische betrekkingen enerzijds
en senor Marinjo de Ituralde Y. Orbe-
goso. directeur-generaal voor de econo
mische politiek te Madrid anderzijds,
zijn te Den Haag besprekingen gevoerd
tussen een Nederlandse en een Spaanse
delegatie, teneinde te komen tot een
verdere activering en uitbreiding van
het bestaande handelsverkeer.
O.m. werd overeenstemming bereikt
inzake een voorstel tot verlenging van
het vigerend accoord tot 1 Juni a.s. met
een verhoging van de contingenten met
50%, alsmede enige uitbreiding van be
paalde exportmogelijkheden.
De afspraak is gemaakt, dat de uit
voerende administraties der beide re
geringen regelmatig contact met elkaar
zullen houden, teneinde de realisering
van de in- en ui tvoercon tingen ten zo
hoog mogelijk op te voeren.
PRINS BERNHARD KOOPT
SCHOONSRINGER IN IERLAND.
Prins Bernhard is gisteren met zijn
eigen DC-3 op het vliegveld Shannon
(Ierland) geland. De Prins vertrok on
middellijk naar het graafschajp Lime
rick. waar hij in de voormiddag een rit
maakte op een Ierse sohoonspringer, die
hij van plan is te kopen.
Prins Bernhard werd bij aankomst
begroet door mr W. van Tets, de Ne
derlandse zaakgelastigde te Dublin, Co-
nor Cruise O'Brien, een vertegenwoordi
ger van de minister van Buit. Zaken
van Ierland, en kapitein D. A. Gale,
aan wiens paardenfokkerij de Prins een
bezoek braoht.
's Middags vertrok het gezelschap
naar Londen. De Prins keert morgen
weer naar ons land terug.
DE SITUATIE DER
GROTE GEZINNEN.
Het dagelijks bestuur der K.V.P. heeft
een verklaring uitgegeven over de me
dedelingen der regering over de lonen
en prijzen. Daarin wordt uiteengezet,
dat deze in hoge mate teleurstellend
en onbevredigend zijn. Door de vaagheid
van hun formuienng bieden de voor
nemens der regering ten opzichte van
de grote gezinnen weinig houvast-, ter
wijl verwacht mag worden, dat op
grond van de door de regering zelf ge
constateerde en erkende feiten ooncrete
voornemens niet alleen bekendgemaakt
zouden zijn, dooh ook was medegedeeld,
dat deze op zeer korte termijn zouden
worden verwezenlijkt.
Het dag. bestuur verwacht dan ook
dat bevredigende maatregelen voor de
hierbecjoelde gezinnen zeer spoedig zul
len worden getroffen en het zal de
Katholieke Kamerfractie verzoeken haar
krachtdadige medewerking te verlenen
cm dit doel te helpen verwezenlijken.
DE AFFAIRE VAN DE „ZONNETIJ".
De Arrondissementsrechtbank te Mid
delburg deed uitspraak in de zaak tegen
I. S.. directeur van een Handelsmaat
schappij te Aerdenhout. verdacht van
overtreding van de vuurwapenwet. S.
was een van de opvarenden van 't jacht
„Zonnetij", dat vorig jaar op weg naar
het buitenland (de opvarenden waren
bevreesd voor een nieuwe oorlog) in
Hansweert werd aangehouden. S. werd
veroordeeld tot drie boeten van f50 of
20 dagen, 6 boeten van 30 gulden
of 15 dagen en een boete van f. 70 of 30
dagen met verbeurdverklaring der inbe-
slaggenomen vuurwapenen en munitie.
TRIESTE OPLICHTING.
De monteur, H. W. S. te Voorschoten,
had kans gezien een inwoner dier ge
meente, op te lichten voor f. 2500 door
te vertellen dat hij een brandkast kon
kopen, waaraan hij flink kon verdie
nen. Van het verhaal was niets waar,
en verd. stond terecht wegens oplich
ting. Het bleek, dat hij meer van der
gelijke feiten had gepleegd, en de Off.
vorderde in verband hiermede 1 jaar
gevangenisstraf. De verdediger, mr Oos-
terhof, zette uiteen dat verd. door aller
lei moeilijkheden in financiële nood was
gekomen Verd. heeft een moeilijk leven
gehad, en het geld niet gebruikt voor
vermaak, dooh om sohulden uit de be
zettingstijd te betalen. PI. verzocht te
volstaan met de preventie en de rest
der straf voorwaardelijk, op te leggen,
omdat verd. het nog moeilijk genoeg
zou krijgen om de schulden af te be
talen.
Wat er in Indonesië
gebeurt
Hatta stemt toe in onderhoud
MINISTER STIKKER TE BATAVIA
GEARRIVEERD.
Antara maakt bekend, dat Hatta er
in toegestemd heeft de Nederlandse
minister van Buit. Zaken, mr Stikker,
te ontmoeten „teneinde een gunstige
atmosfeer te scheppen voor de her
opening van de doodgelopen onder
handelingen met dc Republiek."
Na zijn bezoek aan Batavia, zal Hatta
doorreizen naar Sumatra. Een definitie
ve datum voor het onderhoud Stikker -
Hatta is nog niet bekend.
Minister Stikker is intussen gister
avond op het vliegveld Kemajoran te
Batavia aangekomen en werd verwel
komd door de adjudant van dr Van
Mook, Luitenant ter zee Ravesteyn (dr
Van Mook hield te zelfder tijd een af
scheidsreceptie ten paleize), de heer
Neher, en leden van de C.v.G.D. In ver
band met een vandaag te houden pers
conferentie, wenste minister Stikker
geen verklaringen af te leggen.
ZAL NEDERLANDSE LEGER
NAAR DJOKJA OPRUKKEN?
De wapenstilstand wordt, aldus Reu-
ter's correspondent, Ln West-Java steeds
veelvuldiger geschonden en als gevolg
daarvan zou minister Stikker minister
Hatta mededelen, dat hij bereid Ls tot
onderhandelen, dooh er tegelijkertijd op
aandringen, dat de Republiek het be
wijs levert in staat te zijn de wapen
stilstandovereenkomst na te komen, al
vorens minister Stikker zou conclude
ren, dat de onderhandelingen een gun
stig resultaat zouden kunnen opleve
ren.
Een vooraanstaande Republikein heeft
verder verklaard, dat, indien minister
Stikker tot de slotsom zou geraken,
dat de Republiek het bestandsverdrag»
niet kan nakomen, men waarschijnlijk
het oprukken van het Nederlandse
leger naar Djokja zou mogen ver
wachten.
Grote Nederlandse
zuiveringsactie in West-Java
HEVIGE GEVECHTEN BIJ
SALATIGA.
Het Franse persbureau AFP meldt,
dat de Nederlandse troepen thans 'n
uitgebreide zuiveringsactie hebben in
gezet tegen de benden uit het Repu
blikeinse leger, die sedert verschei
dene weken de bevolking van West-
Java terroriseren. De belangrijkste
centra der terreuractie zijn Sockaboe-1
mi, Tasikmalaja, de streek ten Zui
den van Bandoeng, de Wijnkoopsbaai
Krawang cn Cheribon.
De Nederlandse autoriteiten beschul
digen er de Republikeinse regering
van, rechtstreeks verantwoordelijk te
zijn voorde plaats gehad hebbende aan
slagen.
De dienst Legercontacten maakt mel
ding van hevige gevechten tussen Ne
derlandse en Republikeinse patrouilles
in de omtrek van Salatiga, ten Zuiden
van Semarang, in de loop waarvan 2
Republikeinen werde^ gedood en 30 ge
vangen werden genomen.
IN REPUBLIKEINS GEBIED
GEEN ETEN EN WERK?
Blijkens mededelingen van het ar
beidsbureau te Medan zijn in de afge
lopen maanden duizenden evacué's de
demarcatielijn gepasseerd nabij Prapat
en Tjandipoera. Deze evacué's waren
afkomstig uit Tapanoeli en Atjeh. Voor
het merendeel verklaren zij, dat in het
Republikeinse gebied geen eten, geen
werk en geen kleding is.
ZWARE STRAFFEN VOOR
JAPANNERS.
Wegens mishandeling en systematische
terreur.
De temporaire krijgsraad van Medan
veroordeelde de vroegere Japanse gou
verneur van Sumatra's Oostkust, Na-
kashima Tesuz, wegens „systematische
terreur en slechte behandeling van ge
vangenen en geïnterneerden", tot le
venslang. Voorts werden Ichijo Minoru
en Goto Yoshio, beiden leden van de
Kempetai, wegens mishandeling en
systematische terreur ter dood veroor
deeld, terwijl een achttal andere vroe
gere leden van de Kempetai veroordeeld
werden tot straffen variërend tussen 8
en 26 jaar. Voort-s veroordeelde de tem-
I poraire krijgsraad Okadashi Gemi en
Moromoto Seichi, chefstaf en stafoffi
cier van de 2e divisie der Japanse Kei
zerlijke Garde, welke na de capitulatie
met de handhaving van orde en rust in
Sjantar en omgeving belast waren, tot
resp. 10 en 8 jaar gevangenisstraf „we
gens het in strijd met de voorwaarden
van een wapenstilstand aan anderen
gelegenheid geven tot het begaan van
vü andelij kheaen
DE KWESTIE DER 15.000
KRIJGSGEVANGENEN.
Republikeins antwoord op Nederlandse
„beschuldiging".
Naar aanleiding van de Nederlandse
beschuldiging, dat er zich nog ongeveer
15.000 Nederlanders als krijgsgevangenen
of geïnterneerden op Republikeins ge
bied bevinden, heeft het Republikeinse
Ministerie van Voorlichting een com
muniqué uitgegeven, waarin volgens ra
dio Diokja gezegd wordt, dat deze „be
schuldiging een onderdeel vormt van de
propaganda-campagne, waarmee de Ne
derlanders de laatste tijd zeer actief zijn
om de naam van de Republiek in dë
ogen van het buitenland slechter te ma
ken."
Het communiqué geeft voorts de cij
fers van de evacuatie en zegt dat sedert
dien door de Republikeinen 2030 perso
nen voor 21 Juli 1947 en na die datum
nog 2436 personen naar Nederlands ge
bied werden geëvacueerd.
„Aan personen, die nog op Republi
keins gebied zijn achtergebleven, is nim
mer verboden het gebied te verlaten. Zij
zijn vrbwillig achtergebleven en uit
eigen wil Republikeins staatsburger ge
worden.
Zij leven volkomen vrij en het ls hun
toegestaan zich naar Nederlands gebied
te begeven, indien zij dit wensen".
Behoeftige gez'nnen worden door de
reserin? gesteund.
AFSCHEIDSRECEPTIE
VAN Dr VAN MOOK.
Dr. Van Mook en mevrouw Van Mook
hebben gisteravond te Batavia een af
scheidsreceptie gehouden ten paleize.
Onder de zeer vele gasten bevonden
zich de leden van de C v. G. D.. het
staatshoofd van de Pasoendan, Wira-
natakoesoemah, de regeringscommis
sarissen, leden van het consulaire corps,
de leden van de voorlopige Federale
regering, tal van militaire en burger
lijk autoriteiten, vertegenwoordigers 1
van het bedrijfsleven en particulieren.
Uitreiking Lorentz-medaille
aan prof. dr H. A. Kramers
Voor de derde maal sedert de instel
ling dezer onderscheiding, voor de eer
ste maal aan een Nederlands theoretisch
natuurkundige, is Zaterdagmiddag de
Lurentz-medaille uitgereikt, n.l. aan
prof. dr H. A. Kramers te dezer stede-
In het historische Trippenhuis te
Amsterdam, de zetel der Kon. Neder
landse Akademie van Wetenschappen,
kwam om 3 uur de afdeling natuur
kunde in plechtige zitting bijeen. Prof.
dr A. J. Kluyver begroette in het bij
zonder de vertegenwoordiger van de
minister van O., K. en W., jhr mr C. J.
A. de Ranitz, de commissaris der Ko
ningin in Noord-Holland, dr J. E. baron
de Vos van SteenwUk, burgemeester
d'Ailly kwam eerst tegen het einde der
zitting verscheidene rectores magni-
fici en 'n groot aantal familieleden van
dc hooggeleerde, die dit eerbetoon gold.
Prof. dr J. D. van der Waals jr. be
lichtte in een toespraak de waarde en
betekenis van prof. Kramers' werk.
Vooral de uitbouw van de quanten-me-
chanlca, de erkenning daarvan door de
benoeming van prof. Kramers tot Ne
derlands lid van de Atoomcommissie der
Verenigde Naties en de voldoening van
de akademie aan deze Nederlander de
gouden Lorentz-medaille te kunnen
overhandigen, die hem reeds met het
besluit van 27 Maart 1947 was toege
kend. Ziekte van prof. Kramers heeft
uitstel van de plechtige uitreiking nood
zakelijk gemaakt.
Na de uitreiking bedankte prof. Kra
mers met het ophalen van een reeks
herinneringen aan de grote Nederlan
der Lorentz.
PERSONEELSAVOND
NED. ROTOGRAVURE MIJ.
Opvoering van de bedrijfsrevue
„Roto-Rhylhme".
De vereniging „Ontwikkeling en Ont
spanning", samengesteld uit en door het
personeel van de Ned. Rotogravure Mij.,
had Zaterdagavond in de geheel bezette
Stadsgehoorzaal een bijeenkomst belegd,
welke geheel in beslag genomen werd
door de opvoering van een door W.
Streefland geschreven bedrijfsrevue
„Roto-Rhythme", een kaleidoscoop van
zang en dans, met een tikje ernst en
heel veel luim en waarin vooral de
sprookjesachtige décors van de hand
van de heer A. Kop zeer te loven vielen.
De voorzitter van O. en O., de heer
G van Oosten, heette allen hartelijk
welkom, in het bijzonder de directie en
de bedrijfsleiding, kapitein Van Swol en
„zijn mannen" van de A.A.T., de com
mandant van de Soc. Medische Dienst
der Kon. Marine, kolonel Lagas en een
aantal gewonde militairen van deze
dienst, die spreker om hun doorzet
tingsvermogen om weer van voren af
aan een nieuw vak te beginnen als voor
beeld voor vele jonge mannen stelde.
Zij allen werden deze avond met een
„rokertje" verrast, terwijl tevens aan alle
manschappen, die in de voormalige
Kweekschool voor Zeevaart momenteel
verpleegd worden, een schaaltje fruit
werd bezorgd. Ten slotte weidde spr. nog
uit over de vele moeilijkheden, welke bij
de totstandkoming van deze revue wa
ren te overwinnen.
Dat deze moeilijkheden ook volslagen
zijn overwonnen bewees de hierna vol
gende opvoering, waarin wij een uitge
breid beeld kregen hoe alles bij de
N.R.M. reilt en zeilt. Zo maakten wij in
het schaftlokaal kennis met Kareltje en
Jodoous, twee employé's der N.R.M., die
door vadertje Tijd worden medegeno
men naar het paleis van de Egyptische
pharao, Ramses II, die hen het oude
h'ëroglyphenschrlft toonde. Een volgend
tafereel bracht ons de ontwikkeling van
de boekdrukkunst, waartoe Laurens
Jansz. Coster ongekende mogelijkheden
opende. Een volgende scène speelde zich
af in het geboortehuis van Rembrandt
van Rijn in de Weddesteeg, op welke
piek de Roto verrees. Ingeleid door een
fraai ballet, dat evenals de zovele an
dere op keurige wijze werd verzorgd door
de „Concordia-girls" van de damesgym
nastiekvereniging Concordia, maakten
wij de gehele ontwikkeling van de Roto
mede.
Het geheel overziende kunnen wij niet
anders dan grote bewondering hebben
voor de regie van de heer O. Krap, die
van rüet zingende grafische werksters
en werkers zangeressen wist te maken,
die ook hun sporen op tonelistisch ge
bied deze avond hebben verdiend. Wat
al moeite en opoffering hebben allen
zich moeten getroosten om dit waarlijk
grootse spel tot zulk ©en opvoering te
brengen, waarbij wij vooral nog eens het
werk van de decorateur* de heer Kop,
willen prijzen. De muzikale omlijsting
was in voortreffelijke handen van de
orkestvereniging „Musica", o. 1. v. de
heer A. v. d. Kaaij, terwijl de costumes
en het kapwerk door de heer G. Hop-
pezak waren verzorgd. Aan het einde
van de avond heeft voorzitter van Oos
ten een zeer zeker verdiende hulde ge
bracht aan de auteur, de heer Streef
land, waarin ook alle -medewerkenden
werden betrokken.
NAJAARSVERGADERING
„GROENE KRUIS".
Onder voorzitterschap van arts J. C.
Meyboom werd de najaarsvergadering
gehouden van de afdeling Leiden van
het „Groene Kruis".
Het voornaamste punt van de agenda
was de begroting voor het jaar 1949.
De penningmeesteresse, mej. F. A. Ie
Poole, gaf een uitvoerige toelichting.
Het totaal der uitgaven werd geraamd
op f. 12.500. De salarissen (met de so
ciale lasten) en de aankoop en verzor
ging van de verplegmgsartikelen vor
men de belangrijkste posten. Tegenover
de uitgaven staat waarschijnlijk een
bedrag aan inkomsten, groot f. 12.050.
De uitgaven vormen vaste posten. De
sociale lasten zijn zeer hoog geworden.
Zelfs aan de wens, een hoger bedrag
uit te trekken voor pensioenpremies,
kon niet worden voldaan. Het geraam
de bedrag van het tekort, groot f.450,
zal worden gedekt uit de gevormde re
serve van vorige jaren of zo moge
lijk door uitbreiding van het leden
tal.
De contributie bleef voor 1949 ge
handhaafd op f. 3.75. De aftredende
bestuursleden, t.w. de heren J. C. Hart
man en H. P. H. Wiertz, werden her
kozen.. De heren C. C. J. van Alphen
en H. Filippo W. Fzn. zullen de provin
ciale vergadering van het Groene
Kruis bijwonen.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het (kandidaatsexamen
Godgeleerdheid: A. v. d Ban (Voorscho
ten); voor het candidaatsexamgn Ro
maanse taal- en letterkunde (Frans);
Mej. T. Cleveringa (Leiden).
Ds L. Rijksen. predikant der Ge-
ref. gemeente te dezer stede, staat met
ds M. Blok te Zeist op een tweetal van
dc Geref. gemeente te Ierseke.
Minister van Verkeer als
St. Nicolaas
De minister van Verkeer en Water -
staat- heeft bepaald dat op Zondag
5 December, St. Nicolaas, ontheffing
wordt verleend van het Zondagsryvex-
bod voor motorrijtuigen.
OUDERAVOND B.L.O.-SCHOOL.
Algemene waardering voot B.L.O.
is toegenomen.
In de grote zaal van 't Leidse Volks
huis werd een Ouderavond van de BLO-
school in de Caeciliastraat gehouden.
Na het openingswoord van de voor
zitter der Oudercommissie, de heer J.
Wagemairs, werd door een aantal meis
jes uit de Huishoudklas onder leiding
van mej. Van der Valk een negental
rei- en volksdansjes uitgevoerd. Door
de talrijke ouders werden deze keurig
uitgevoerde dansjes buitengewoon ge
waardeerd. De ambtenaar van de Na
zorg vereniging, de heer W. J. de Ko
ning, hield daarna een inleiding over
de Nazorgdienst en wat deze doet voor
de oud-leerlingen van het B.L.O. Dit
zeer nodige en nuttige werk wordt ge
daan ten behoeve van de leerlingen, die
de school verlaten. Zoveel mogelijk
wordt getraoht voor deze jongens en
meisjes een voor hen passende werk
kring te vinden. Dat is vaak niet ge
makkelijk, maar wordt gelukkig in de
meeste gevallen na korter of langer tij d
gevonden Ook dan houdt de ambte
naar van de nazorg nog geregeld con
tact met de oud-leerling en de werk
gever.
Ter afwisseling werd door een der
leerkrachten, mej. M, J. Geenen, een
drietal pianonummers zeer verdienste
lijk ten gehore gebracht.
Het hoofd der school, de heer Den
Haan, hield nog „een praatje over onze
school". Verschillende meer of minder
grote gebeurtenissen sedert de laatste
ouderavond, werden gememoreerd. Zo
werd het gehele benedengedeelte van
de school licht geverfd. De wandversie-
rin werd daarmee in overeenstemming
gebracht. De leermiddelenpositie, in het
bijzonder voor de handenarbeid, werd
gunstiger.
Een vijftiental leerlingen werd uitge
zonden naar het koloniehuis „Zonne-
oord" te Ede. De leerplicht geldt thans
ook voor het B.L.O. Het godsdienston
derwijs werd uitgebreid tot alle klassen.
Met de avondschool voor de oud-leerlin
gen werd een begin gemaakt. Verheu
gend noemde spreker het. dat de alge
mene waardering voor het buitengewoon
onderwijs is toegenomen.
Na dit „schoolpraatje" trokken de
ouders naar het nabijgelegen schoolge
bouw, waar zij ruim gelegenheid had
den om het werk hunner kinderen te
bezichtigen en zich voorts met de leer
krachten te onderhouden.
NIEUWE KOERS.
Karakter der socialistische partijen
in Europa.
Op uitnodiging van de afd. Leiden
van „Nieuwe Koers" sprak de heer
Jacq. de Kadt over „Het karakter der
socialistische partijen in Europa".
Allereerst schetste de heer De Kadt
het ontstaan en de typische karakter
trekken der Westeuropese socialisti
sche partijen. Aanvankelijk was het cle
Duitse Soc. Partij (S.P.D.), die op de
voorgrond trad. terwijl in Frankrijk
verschillende partijen bestonden en in
Engeland de soc. partij nog slechts als
een radicale linkervleugel van de Libe
rale partij beschouwd kon worden. In
de loop der geschiedenis is echter de
Engelse Labour-party voor het socia
lisme toonaangevend geworden, aldus
spreker.
Veel aandacht besteedde spr. aan het
huidige karakter der verschillende so
cialistische partijen, waarbij hij naar
voren bracht, dat thans het behoud van
Europa als een fundamenteel probleem
van het socialisme gezien moet worden.
M.a.w.: welk karakter tonen zij inzake
het wereldprobleem, de tegenstelling
AmerikaRusland. Ernstig critiseerde
spr. de houding der Zweedse soc. partij,
die angstvallig aan de neutraliteit vast
houdt en die der Italiaanse partij Van
Saragat. z.i. een voorbeeld van de on
dergang van de socialistische partij,
daar zij niet breekt met de Nenni-so-
ilisten Slechts door het voorbeeld
van de Labour-party te volgen, die in
de strijd tussen democratie en totali
taire dwangstaat duidelijk positie heeft
gekozen, zou volgens spreker het de-
mocratisoh-socialisme nog mogelijkhe
den en kansen hebben.
Uit de hierop volgende discussie bleek,
dat de jongeren niet met dezelfde
zwaarte als door Jacq. de Kadt was ge
steld de tegenstelling Amerika—Rus
land voelden wegen, althans niet uit
sluitend als bepalend onderschreven
voor de positie van een socialistische
partij. De spreker ging hierna nog eens
uitvoerig en gedocumenteerd na van
welk een belang een oplossing van deze
kwestie voor de wereld is. Daarnaast
werd duidelijk stelling genomen tegen
een z.i. te groot pessimisme en nog eens
onderstreept, dat al deze moeilijkheden
een nuchter, bezonnen oordeel vragen.
WIJDINGSDIENST N.P.V.
IN DE MAREKERK.
Zondagavond waren ongeveer 1000
padvindsters en padvinders in de Ma-
rekerk bijeen gekomen om de wijdings-
dlenst van de N.P.V., welke dit keer
geleid werd door Oübaas G; Nijman
uit Alphen, bij te wonen.
Het onderwerp van zijn toespraak
was: „Gij zijt het licht der wereld".
Ja, Inderdaad, wanneer wij Christus
in ons leven ervaren hebben, is ons
een licht opgegaan, aldus spreker.
Het Grote Licht, ook toen alles don
ker was. is Hij geweest en wij moeten
nu Zijn lichtdragers worden. Hebben
wij de moed daartoe? Bidden wij wel
of we kanalen mogen worden van Zijn
Zegen?
„Ik ben vér van huis, en donker is
de nacht. Leidt Gij mij voort! Licht
Gij mij met Uw schijnsel bij!".
Een koor van voortrekkers en ver
kenners van de Hugo Grotiustroep uit
Alphen zong tijdens de dienst „Lof zij
de Heer, de almachtige Koning der
Ere".
Na een gemeenschappelijk gebed van
het „Onze Vader" werd deze dienst be
sloten met het zingen van „God roept
ons, broeders, tot de daad".
Met- ingang van vandaag is het
eindpunt van de autobuslijn der N.Z.H.
V.M. van de dienst LeidenValkenburg
verplaatst naar de Beestenmarkt.
AGENDA
MAANDAG.
Chr. School (H.
Kerkbouw. 25 en
Morsweg)Bazaar
—10 uur nam.
Gerecht 10: Bijbellezing pred. Maa-
demaker. 8 uur nam.
DINSDAG.
Chr. School (B. Morsweg) Bazaflff
Kerkbouw. 26 es 7—»iö uur nam.
