Majesteitelijke Inhuldiging van een fiere Koningin Juliana D Stoet van iveergaloze schittering naar Nieuive Kerk Eedsaflegging onder ademloze spanning aangehoord Het begin van een historische dag Aankomst van Koningin J wiiana 87ste Jaargang DINSDAG 7 SEPTEMBER 1948 No. 26483 E1DSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f3.90 per 3 maanden; 30 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507 Witte Singel 1. Leiden - Giro no.: 57055 Een gans Volk leelde bewogen mede Dé dag der dagen, waarop ieder rechtgeaard en Oranje-getrouw Nederlander zich gespitst had. ligt achter ons. De dag der grandioze inhuldiging van H.M. Koningin juliana. wie wij dezelfde warme liefde toedragen als haar ..Grote Moeder". Wij waren reeds vervuld van een diepe bewondering voor Koningin Juliana, een bewondering, die zo mogelijk nog gestegen is na het met zeldzame bewustheid uitspreken van Haar indrukwekkende, wilskrachtige rede in grootse stijl en meesterlijk van vorm tijdens de Inhuldigingsplechtigheid in de Nieuwe Kerk. een rede. welke gans Nederland met warm-kloppend hart aanhoorde. Deze zesde September 1948 laat een onvergetelijke herinnering na. vervuld als wij allen zijn van een grenzenloze sympathie voor onze nieuwe, fiere, jonge Vorstin, die het Koninkrijk der Nederlanden van nu af aan ongetwijfeld met vaste hand regeren zal! Wij weten, dat het goed zal zijn. onder Haar zorgende bescher ming te leven! En wélke stormen ons ook in de toekomst zullen teisteren, met Koningin Juliana gaan wij allen dapper en vol vertrouwen voor waarts door dit zorgvolle leven, wetend: dat Zij ten allen tijde vóór zal gaan. waar het geldt, ons Vaderland te leiden langs de gevaarlijke klippen en dreigingen, die het vermoedelijk nog telken male zal moeten omzeilen. Een door duizenden en duizenden overstroomd en jubelend Amsterdam heeft Koningin juliana. na de inhuldiging en eeds- afleSg'ng een grandioze manifestatie van zijn diepe gevoelens van trouw gegeven, een gans Nederlands volk schaarde zich daar in gedachten naast. Een Nederlands volk, dat onder ademloze spanning met dit histo rische gebeuren innig heeft meegeleefd, waar de landgenoten zich ook bevonden! „Koningin Juliana". voortaan „Onze Leidsvrouwe"ons aller on wrikbare aanhankelijkheid en de schoonste Zegen van Boven mogen U vergezellen op de moeilijke Levensweg! Bij het aanbreken van deze historische 6de September klonk van de transen der kerktorens gewijde koraalmuziek. Te acht uur dreunde de eerste doffe slag van de 101 kanonschoten van het Koninklijk saluut, die de in het Y gemeerde oorlogsschepen losten en op hetzelfde ogenblik galmden met het speJ van het carillon, alle torenklokken van de hoofdstad. Voor het Koninklijk Paleis stelde zich het corps Studenten weerbaarheid op. 76 Adelborsten en cadetten flankeerden de Pergola, waardoor de Koninklijke stoet naar de Nieuwe Kerk zou schrijden. studenten zich ter linker- en rechterzijde van de Paleisingang op met het geweer aan de voet. Al omstreeks halfnegen arriveerden de eerste gasten op de N.Z. Voorburgwal en van dat moment af was 't een voort durend „va et vient" van auto's uit alle delen van het land. Omstreeks halftien traden de opper- officieren, de hofdignitarissen in hun imposante galakledij met hun dames in gracieuze lichte sleepjaponnen het Pa leis binnen. De wijzers der klok stonden op kwart voor tien toen de leden der Staten-Ge- neraal en de Hoge Colleges van Staat met aan het hoofd in en wijde zwarte toga gehuld, prof mr R. Kranenburg, zich in de galerij opstelden, voorafge gaan door een ongewapend ere-escorte van 13 man der luchtstrijdkrachten In blauwgrijze battledress Kort hierop ^telde de volledige erecompagnie der NIEUWE KERK VULDE ZICH. Intussen had de Nieuwe Kerk zich reeds gevuld; de ruimte bood plaats aan 3000 personen. In 't zeer gediffe rentieerde gezelschap was het gehele Nederlandse volk in al zyn schakerin gen opgenomen^ Het gezicht op de tal loze hoogwaardigheidsbekleders in hun schitterende uniformen, was van een grote luister, door de bonte verschei denheid, alsook door het kleurige aspect der talloze lichte damesjapon nen! Allen waren gezeten in gespannen ver wachting op de komende gebeurtenis sen! OPENING ZITTING STATEN- GENERAAL. Precies 5 minuten vóór 10 verlieten de leden van de Eerste en Tweede Kamer het Paleis op de Dam om zich te voet onder de Pergola door naar de kerk te begeven Te even vóór 10 uur ving de vergadering der Verenigde Kamers aan. Nadat de voorzitter, prof. mr R. Kra nenburg, de vergadering geopend had, werd het K B. ter bijeenroeping van deze Verenigde openbare vergadering voorgelezen en overgegaan tot het be noemen van en commissie van in- en uitgeleide der Koningin, welke bestond uit de fractievoorzitters van beide Ka mers. De voorzitter van de Tweede Kamer, mr L. G. Kortenhorst, werd tot voorzitter van deze commissie be noemd VERTEGENWOORDIGERS EN MISSIES. Een kwartier na het vertrek der leden van de Staten-Generaal verliet de 2de groep het Paleis. Zij bestond uit de mi nisters. de leden van de Raad van State en de vertegenwoordigers van Oost en West. Hierop volgde de aankomst van de talrijke leden der bijzondere buiten landse missies. AANKOMST DER VORSTELIJKE PERSONEN. Vervolgens begaven zich, begeleid door hun gevolg en de hun toegevoeg de Nederlandse erediensten, de tal rijke vorstelijke gasten uit het Paleis naar de Kerk. Zij werden voorafge gaan door de kamerheren jhr mr W. M. de Brauw en mr J, F, baron van Haersolte en in de kerk door de aide- ceremoniemcestcrs naar de voor hen be stemde plaatsen gebracht. Aanwezig waren: kroonprins en Kroonprinses Louise van Zweden; Kroonprins Olav en Kroonprinses Martha van Noorwegen; Prins Axel en Prinses Margaretha van Denemarken; Prinses Margeret Rose, vertegenwoor digende Zijne Britse Majesteit, met in Haar gevolg: de Duke of Beaufort, Countess of Halifax, Lady Margaret Egerton en Wing-Commander Town- send. Haar begeleidden bpnevens de Graaf en Gravin van Athlone, de vroegere gouverneur van Canada cn gastheer van Prinses Juliana thdens Haar verblijf aldaar; de erf-groother- tog Jan van Luxemburg; Prins Ge orge van Griekenland, en Koningin Elisabeth van België met Albert, prins De Ligne. De vorstelijke gasten schreden in prachtige uniformen en schitterende ge waden in zeer langzaam tempo onder de Pergola de Nieuwe Kerk binnen. PRINSES WILHELMINA ARRIVEERT. Voor de N.Z, Voorburgwal ingang der kerk reden dan enige auto's aan. Een eerste ontroering ging door de kerk binnentrad de moeder van de nieuwe Vorstin, H.K.H. Wilhelmina, Prinses dcr Nederlanden Zij was vergezeld van I haar twee oudste kleindochters H.K.H I de Prinsessen Beatrix en Irene en van I de moeder van Prins Bernhard, Hare Doorluchtige Hoogheid Armgard. Prin ses van Lippe Blesterfeld. In haar ge volg bevonden zich de Dame du Palais mevrouw L. Th d° Beau fort-baronesse Van Hardenbroek en mej. J. C. M. M. Geldens, particulier secretaresse van Prinses Wilhelmina. Ook de broer van Prins Bernhard, Z.D.H. Prins Aschwin, was in het gevolg van Prinses Wilhel mina. Het vorstelijk gezelschap werd door twee aide-ceremoniemeesters ontvahgen. Tóen zij in de loge ter rechterzijde van de Troon plaats hadden genomen, zette plechtig het orgel in, dat klinken bleef tot het tijdstip, dat Koningin Ju liana de kerk betrad. Alle gasten waren thans aanwezig. Doodstil werd het dan in de kerk. Men voelde de spanning en wist deze plaats het middelpunt niet alleen van ons ge hele Koninkrijk, maar van de belang- I stelling der hele wereld. Koningin Wilhelmina trad af om 11 uur 33 min. en 20 sec. Het was om 11 uur 33 minuten en 20 seconden, dat Koningin Wil helmina in de Mozes en Aaronzaal aan de voorkant van het Paleis op de Dam Haar handtekening plaat ste onder de acte van abdicatie. diging gedragen hebben, van-de schou ders. Een aantal adjudanten droegen de lange sleep. Achter Hare Majesteit volgde Haar grootmeesteres, C. M. Baronesse van Tuyll van Serooskerken- jvr Boreel. Vlag- en opperofficieren, gekleed in de verschillende uniformen van alle Ne derlandse wapens, vormen het einde vaa de stoet. Een luide jubel weerklonk toen de Vorstin, bleek en zéér onder de indruk van het ogenblik tot voor de ingang van de kerk was genaderd. De nieuwe Koningin der Nederlanden tijdens Haar indrukwekkende toespraak tot de in de Nieuwe Kerk aanwezige personen, alvorens de eed op de grondwet af te leggen. T Tl DE ONTVANGST IN DE KERK* Toen de klokken van het Paleis het uur van elf hadden geslagen zette het Carillon het Wilhelmus in. Onmiddellijk nam de menigte voor het Palels ons volkslied over cn toen hel Wilhelmus had geklonken verscheen het eerste deel van de plechtige stoet, die H.M. Koningin Juliana naar de Nieuwe Kerk begeleidde, onder de plastic overkapping van de Pergola. Om precies drie minuten over elf verliet H.M. Koningin Juliana in gezelschap van Z.K.H. Bernhard, Prins der Neder landen het Paleis cn begaf ZU zich naar de Nieuwe Kerk. De erewachten op de Dam presenteerden het geweer. Bij het verschijnen van Koningin Juliana werd een couplet van het Wilhelmus ten gehore ge bracht. Stram stonden adelborsten en cadetten ter weerszijden van de palen ^Langzaam schreed de stoet, onder het beieren der klokken en het carillon- spel van beiaardier Vincent, over de brede loper onder de Pergola. Zü bood een indrukwekkend schouwspel. Een schitterende kleurenpracht van fluweel cn goud borduursel, bont en veren, paarlen en edelstenen aan uniformen en ambtsgewaden, een pracht passend by deze gelegenheid en accentuerend haar plechtig karakter, want daar. het middelpunt van aller blikken schreed de Koningin op Haar gang voor de belangrijkste staatkundige ceremonie, de plechtige eedsaflegging. Voor deze gebeurtenis bjj uitstek was liet Koning schap in al zijn glans vertegenwoordigd! Vooraf gingen de herauten van wa- tel, bestikt met gouden leeuwen en voorai gi b a mel hermelijn gevoerd en omzoomd, die reeds drie Oranjes by hun inhul- penen. Het waren de ritmeester G. A. v Borssum Buisman en mr Th. graaf v. Lynden v. Sandenburg. wiens vader een zelfde functie uitoefende bij de inhuldi ging van Koningin Wilhelmina. Zij wa ren gekleed in de traditionele 16de eeuw- se dracht bekend van de mannen-por tretten van Titiaan en Holbein. De trompettors. die de herauten voor af gingen, droegen eveneens blauw met gele 16de eeuwse costuums. Hen volgden de Koningen van wape nen wier functie het zou zijn in de kerk de inhuldiging der nieuwe Koningin te proclameren, zoals de herauten dat daarna buiten de kerk zouden doen. Het waren de kolonel A. C. de Ruyter van Steveninck en de reserve-kolonel jhr P. J. Six. Achter hen schreedt de ceremonie meester van H.M. de Koningin, jhr D. G. de Graeff, gekleed in de zwarte gala- hoftenue met zwaar goud borduursel op jas en mouwen, steek met struisveren en statiedegen In de hand droeg hij een bewerkte staf. Hem volgden de kamerheren der Ko ningin. De kamerheren werden gevolgd door de hoofden der departementen van de Koninklijke hofhouding en vele andere hofdignitarissen. Plechtig naderde de drager van net ontblote Rijkszwaard. Dit symbool van het wereldlijk gezag werd gevoerd door de chef van de generale staf. Onmiddellijk achter het Rijkszwaard werd het andere symbool van het Ko ninkrijk gedragen: de Rijksstandaard. Gedragen door de luitenant-admiraal bevelhebber der Zeestrijdkrachten, C, E. L. Helfrich, waarop de regimentsvaan dels volgden, De vaandels werden gevolgd door de oDperceremoniemeester van de Koning in, mr G. C. D. baron van Hardenbroek, dragende het teken zijner waardigheid: de lange ceremonie-staf. waarmede bij Plechtige gelegenheden de komst der Koningin wordt aangekondigd. H.M KONINGIN JULIANA! En dan: als middelpunt van deze statie, schreed daar vergezeld door haar gemaal, Z.K.H, Bernhard Prins der Nederlanden in het uniform van Luit.-Gcneraal van het garde-regi ment der Grenadiers onze nieuwe vorstin, H.M. Koningin Juliana der Nederlanden. Zii was gekleed in een statig gewaad van bleu-royal bezet By de Ingang der kerk werd H.M. de Koningin ontvangen door de commissie van in- en uitgeleide, die de Koningin vooruit ging. By het binnentreden van de Konink- lüke stoet zetten orgel en bazuinen een preludium van het Wilhelmus -In, ge volgd door het zingen van drie couplet ten van dit volkslied door het. tussen het koorhek en het graf van De Ruyter opgestelde Amsterdamse toonkunstkoor onder leiding van Eduard van Beinum. Zelden of nooit zal het zo tot de harten gesproken hebben als op deze ochtend! In een schitterende kleurenpracht van fluweel en goudborduursel, paar len en edelstenen aan uniformen en ambtsgewaden trad de stoet het kerk gebouw binnen. Weinigen bleven hun ontroering mees ter bil 't binnenkomen v3n Koningin Juliana in haar onbeschrijfelijk fraaie japon, waartegen de sierden zich met schittering aftekenden cn omhangen met de rool-fluwelcn koningsmantel. NAAR HET TROONPLATVORM Langzaam begaf de stoet zich naar het troonplatform, waar de Koningin en Prins Bernhard zich nederzetten, ter- Welkom, Koningin Juliana! De voorzitter van de Verenigde Zitting der Staten Generaal, prof. dr R. Kranenburg, tijdens zijn rede waarmede hy de nieuwe Koningin der Nederlanden inhuldigde. EVENALS Koningin Juliana door Haar eed op de Grondwet en de leden onzer volksvertegenwoordi ging door hun betuiging van trouw aan de Koningin het eeuwenoude ver bond tussen Oranje én Nederland heb ben vernieuwd, zo hebben gisteren mil- lioenen land- en rijksgenoten, over de gehele wereld verspreid, deze histori sche verbintenis met het oude volkslied op de lippen en ln't hart bezegeld en de plechtige gebeurtenis in de Nieuwe Kerk te Amsterdam beleefd als een historisch hoogtepunt van de aller hoogste orde. Uit de aard der zaak zal de herinne ring aan de inhuldiging van Koningin Juliana het levendigst voortleven by hen, die het voorrecht genoten de plechtigheid in de Nieuwe Kerk per- sooniyk by te wonen. Voor hen zal de herinnering aan het getemperde licht der duizenden kaar sen, het ruisende orgelspel, het geschit ter der gala-uniformen en de in- nationale zin verheven sfeer tijdens de zang van ons Wilhelmus na de majesteitelyke intocht der Koninkiyke Hoofdpersoon even onvergeteiyk blij ven als de ontroerende, diep-menseiyke woorden, waarmede de jonge Koningin Haar Vader en Grootmoeder herdacht en waarmede zy Zich tot Haar Moe der richtte om Haar hulde en dank te brengen voor het hoge Voorbeeld, dat Zy gedurende 50 lange en moeihjke ja ren niet alleen voor Haar volk, maar ook en vooral voor Haar Dochter is ge weest. Misschien niet geheel ln overeen stemming met de geest van het proto col, maar toch hoe warm-menselijk en daardoor volkomen aanvaardbaar, was Haar beklemtoning van de taak, welke evenals op elke Nederlandse vrouw op Haar als Moeder van Haar gezin biyft rusten, ook wanneer zy Koningin der Nederlanden zal zyn En hoe koninklijk-beheerst en fier ten slotte de wyze. waarop zy met. met naarlen cn edelstenen dat door vaste stem de eed op de Grondwet van de 19-jarige Zwitser Erwin Doldcr. 1848 aflegde. voor deze ^eleeenheid werd o- tworpen. Thans geen zweem van emotie meer. Over de japon droeg Hare Majesteit Men voelde het: hier stond en sprak het smalle lint van de Militaire Wil- een Koningin, die Zich van Haar hoge lemsorde. In het haar geen diadeem, roeping bewust is. die Zich op Haar maar een creheel met Juwelen best'ki zware taak grondig heeft voorbereid en nauwsluitend kanJe. Prachtig afste- die bereid is Ijaar te vervullen in de kond tegen het blauwe gewaad golfde erkenning te zijn: „Koningin by de haar de rood fluwelen Kroningsman- gratie Góds".... ANK zy het wonder der techniek is de sfeer van deze nationale hoogtijdag gebracht in de huiska mers van honderdduizenden Nederlan ders. Overal is het woord van onze jonge Landsvrouwe doorgedrongen en het is er met diepe eerbied en stille ontroering aangehoord, ook al ontbeer den de luisteraars de indrukwekkende staatsie van het visuele beeld. Ik ge loof, dat dit door weinigen als een werkelyk gemis is geveeld. Want hetgeen Koningin Juliana zei- de was zó diep-menseiyk. zó warm- persoonlijk en.tegelyk zó koninklijk verheven als nauwelijks verenigbaar kon worden gedacht in een rede. die toch in de eerste plaats moet worden gezien als de vervulling van een con stitutionele verplichting. Haar rede was naar de vorm van een ontroerende eenvoud en soberheid, maar naar de inhoud van' een waarhjk koninkiyke grootsheid en van een adel dom en rypheid van gedachten, welke de Zegster ervan stempslen tot een waardige nazate van het Koninklyk Huis van Oranje. Deze rede was oneindig veel meer dan een wettelyk voorgeschreven for mule; zy hield een ryke belofte in. een belofte niet slechts met de mond be leden, doch door het hart ingegeven en daardoor van een ontroerende, stil-ma- kende schoonheid, zy vormde de diep gewortelde bevestiging van hetgeen 50 jaar geleden Koningin Wilhelmina in andere bewoordingen bij Haar Troons- bestyging getuigde: „Oranje kan nooit genoeg doen voor Nederland". WIE de grootheid van de conceptie dezer Koninklijke Inaugurele rede wil omvamen, dient haar te le zen en te herlezen. Zij bevat vele ele menten, welke Haar, die ze uitsprak, tot hoge ere strekken. Als Dochter. Als Mosder. Als Mens. Als Koningin. In eerste - en daardoor oppervlak- kige-auditie laat zich de adeldom van dit vorsteiyk woord niet naar zijn we- zeniyke inhoud waarderen. Maar het gejuich, dat na afloop dezer hooggestemde plechtigheid, de zojuist ingehuldigde Vorstin op de Dam en ver volgens op Haar rytoer door de fees telijk versierde hoofdstad begroette, had een symbolische betekenis. Het betekende een uit millioenen- Nederlandse-harten-opwellend „Welkom Koningin Juliana". Welkom. „En God zegene en behoe- I «e O".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1948 | | pagina 1