Majesteitelijke Inhuldiging van een
fiere Koningin Juliana
D
Stoet van iveergaloze schittering
naar Nieuive Kerk
Eedsaflegging onder ademloze spanning
aangehoord
Het begin van een historische dag
Aankomst van Koningin J wiiana
87ste Jaargang
DINSDAG 7 SEPTEMBER 1948
No. 26483
E1DSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f3.90 per 3 maanden; 30 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1. Leiden - Giro no.: 57055
Een gans Volk leelde bewogen mede
Dé dag der dagen, waarop ieder rechtgeaard en Oranje-getrouw
Nederlander zich gespitst had. ligt achter ons.
De dag der grandioze inhuldiging van H.M. Koningin juliana. wie
wij dezelfde warme liefde toedragen als haar ..Grote Moeder".
Wij waren reeds vervuld van een diepe bewondering voor Koningin
Juliana, een bewondering, die zo mogelijk nog gestegen is na het
met zeldzame bewustheid uitspreken van Haar indrukwekkende,
wilskrachtige rede in grootse stijl en meesterlijk van vorm tijdens
de Inhuldigingsplechtigheid in de Nieuwe Kerk. een rede. welke
gans Nederland met warm-kloppend hart aanhoorde.
Deze zesde September 1948 laat een onvergetelijke herinnering na.
vervuld als wij allen zijn van een grenzenloze sympathie voor onze
nieuwe, fiere, jonge Vorstin, die het Koninkrijk der Nederlanden
van nu af aan ongetwijfeld met vaste hand regeren zal!
Wij weten, dat het goed zal zijn. onder Haar zorgende bescher
ming te leven!
En wélke stormen ons ook in de toekomst zullen teisteren, met
Koningin Juliana gaan wij allen dapper en vol vertrouwen voor
waarts door dit zorgvolle leven, wetend: dat Zij ten allen tijde
vóór zal gaan. waar het geldt, ons Vaderland te leiden langs de
gevaarlijke klippen en dreigingen, die het vermoedelijk nog telken
male zal moeten omzeilen.
Een door duizenden en duizenden overstroomd en jubelend
Amsterdam heeft Koningin juliana. na de inhuldiging en eeds-
afleSg'ng een grandioze manifestatie van zijn diepe gevoelens van
trouw gegeven, een gans Nederlands volk schaarde zich daar in
gedachten naast.
Een Nederlands volk, dat onder ademloze spanning met dit histo
rische gebeuren innig heeft meegeleefd, waar de landgenoten zich
ook bevonden!
„Koningin Juliana". voortaan „Onze Leidsvrouwe"ons aller on
wrikbare aanhankelijkheid en de schoonste Zegen van Boven mogen
U vergezellen op de moeilijke Levensweg!
Bij het aanbreken van deze historische 6de September klonk van de transen
der kerktorens gewijde koraalmuziek. Te acht uur dreunde de eerste doffe
slag van de 101 kanonschoten van het Koninklijk saluut, die de in het Y
gemeerde oorlogsschepen losten en op hetzelfde ogenblik galmden met het
speJ van het carillon, alle torenklokken van de hoofdstad.
Voor het Koninklijk Paleis stelde zich het corps Studenten weerbaarheid op.
76 Adelborsten en cadetten flankeerden de Pergola, waardoor de Koninklijke
stoet naar de Nieuwe Kerk zou schrijden.
studenten zich ter linker- en rechterzijde
van de Paleisingang op met het geweer
aan de voet.
Al omstreeks halfnegen arriveerden de
eerste gasten op de N.Z. Voorburgwal
en van dat moment af was 't een voort
durend „va et vient" van auto's uit alle
delen van het land.
Omstreeks halftien traden de opper-
officieren, de hofdignitarissen in hun
imposante galakledij met hun dames in
gracieuze lichte sleepjaponnen het Pa
leis binnen.
De wijzers der klok stonden op kwart
voor tien toen de leden der Staten-Ge-
neraal en de Hoge Colleges van Staat
met aan het hoofd in en wijde zwarte
toga gehuld, prof mr R. Kranenburg,
zich in de galerij opstelden, voorafge
gaan door een ongewapend ere-escorte
van 13 man der luchtstrijdkrachten In
blauwgrijze battledress Kort hierop
^telde de volledige erecompagnie der
NIEUWE KERK VULDE ZICH.
Intussen had de Nieuwe Kerk zich
reeds gevuld; de ruimte bood plaats
aan 3000 personen. In 't zeer gediffe
rentieerde gezelschap was het gehele
Nederlandse volk in al zyn schakerin
gen opgenomen^ Het gezicht op de tal
loze hoogwaardigheidsbekleders in hun
schitterende uniformen, was van een
grote luister, door de bonte verschei
denheid, alsook door het kleurige
aspect der talloze lichte damesjapon
nen!
Allen waren gezeten in gespannen ver
wachting op de komende gebeurtenis
sen!
OPENING ZITTING STATEN-
GENERAAL.
Precies 5 minuten vóór 10 verlieten de
leden van de Eerste en Tweede Kamer
het Paleis op de Dam om zich te voet
onder de Pergola door naar de kerk te
begeven Te even vóór 10 uur ving de
vergadering der Verenigde Kamers aan.
Nadat de voorzitter, prof. mr R. Kra
nenburg, de vergadering geopend had,
werd het K B. ter bijeenroeping van
deze Verenigde openbare vergadering
voorgelezen en overgegaan tot het be
noemen van en commissie van in- en
uitgeleide der Koningin, welke bestond
uit de fractievoorzitters van beide Ka
mers. De voorzitter van de Tweede
Kamer, mr L. G. Kortenhorst, werd tot
voorzitter van deze commissie be
noemd
VERTEGENWOORDIGERS EN
MISSIES.
Een kwartier na het vertrek der leden
van de Staten-Generaal verliet de 2de
groep het Paleis. Zij bestond uit de mi
nisters. de leden van de Raad van State
en de vertegenwoordigers van Oost en
West.
Hierop volgde de aankomst van de
talrijke leden der bijzondere buiten
landse missies.
AANKOMST DER
VORSTELIJKE PERSONEN.
Vervolgens begaven zich, begeleid
door hun gevolg en de hun toegevoeg
de Nederlandse erediensten, de tal
rijke vorstelijke gasten uit het Paleis
naar de Kerk. Zij werden voorafge
gaan door de kamerheren jhr mr W.
M. de Brauw en mr J, F, baron van
Haersolte en in de kerk door de aide-
ceremoniemcestcrs naar de voor hen be
stemde plaatsen gebracht.
Aanwezig waren: kroonprins en
Kroonprinses Louise van Zweden;
Kroonprins Olav en Kroonprinses
Martha van Noorwegen; Prins Axel en
Prinses Margaretha van Denemarken;
Prinses Margeret Rose, vertegenwoor
digende Zijne Britse Majesteit, met
in Haar gevolg: de Duke of Beaufort,
Countess of Halifax, Lady Margaret
Egerton en Wing-Commander Town-
send. Haar begeleidden bpnevens de
Graaf en Gravin van Athlone, de
vroegere gouverneur van Canada cn
gastheer van Prinses Juliana thdens
Haar verblijf aldaar; de erf-groother-
tog Jan van Luxemburg; Prins Ge
orge van Griekenland, en Koningin
Elisabeth van België met Albert, prins
De Ligne.
De vorstelijke gasten schreden in
prachtige uniformen en schitterende ge
waden in zeer langzaam tempo onder
de Pergola de Nieuwe Kerk binnen.
PRINSES WILHELMINA
ARRIVEERT.
Voor de N.Z, Voorburgwal ingang
der kerk reden dan enige auto's aan.
Een eerste ontroering ging door de kerk
binnentrad de moeder van de nieuwe
Vorstin, H.K.H. Wilhelmina, Prinses dcr
Nederlanden Zij was vergezeld van
I haar twee oudste kleindochters H.K.H
I de Prinsessen Beatrix en Irene en van
I de moeder van Prins Bernhard, Hare
Doorluchtige Hoogheid Armgard. Prin
ses van Lippe Blesterfeld. In haar ge
volg bevonden zich de Dame du Palais
mevrouw L. Th d° Beau fort-baronesse
Van Hardenbroek en mej. J. C. M. M.
Geldens, particulier secretaresse van
Prinses Wilhelmina. Ook de broer van
Prins Bernhard, Z.D.H. Prins Aschwin,
was in het gevolg van Prinses Wilhel
mina.
Het vorstelijk gezelschap werd door
twee aide-ceremoniemeesters ontvahgen.
Tóen zij in de loge ter rechterzijde
van de Troon plaats hadden genomen,
zette plechtig het orgel in, dat klinken
bleef tot het tijdstip, dat Koningin Ju
liana de kerk betrad.
Alle gasten waren thans aanwezig.
Doodstil werd het dan in de kerk. Men
voelde de spanning en wist deze plaats
het middelpunt niet alleen van ons ge
hele Koninkrijk, maar van de belang-
I stelling der hele wereld.
Koningin Wilhelmina
trad af om
11 uur 33 min. en 20 sec.
Het was om 11 uur 33 minuten
en 20 seconden, dat Koningin Wil
helmina in de Mozes en Aaronzaal
aan de voorkant van het Paleis op
de Dam Haar handtekening plaat
ste onder de acte van abdicatie.
diging gedragen hebben, van-de schou
ders. Een aantal adjudanten droegen
de lange sleep.
Achter Hare Majesteit volgde Haar
grootmeesteres, C. M. Baronesse van
Tuyll van Serooskerken- jvr Boreel.
Vlag- en opperofficieren, gekleed in
de verschillende uniformen van alle Ne
derlandse wapens, vormen het einde vaa
de stoet.
Een luide jubel weerklonk toen de
Vorstin, bleek en zéér onder de indruk
van het ogenblik tot voor de ingang van
de kerk was genaderd.
De nieuwe Koningin der Nederlanden tijdens Haar indrukwekkende toespraak tot de in de Nieuwe Kerk aanwezige
personen, alvorens de eed op de grondwet af te leggen.
T Tl DE ONTVANGST IN DE KERK*
Toen de klokken van het Paleis het uur van elf hadden geslagen zette het
Carillon het Wilhelmus in.
Onmiddellijk nam de menigte voor het Palels ons volkslied over cn toen
hel Wilhelmus had geklonken verscheen het eerste deel van de plechtige stoet,
die H.M. Koningin Juliana naar de Nieuwe Kerk begeleidde, onder de
plastic overkapping van de Pergola. Om precies drie minuten over elf verliet
H.M. Koningin Juliana in gezelschap van Z.K.H. Bernhard, Prins der Neder
landen het Paleis cn begaf ZU zich naar de Nieuwe Kerk.
De erewachten op de Dam presenteerden het geweer. Bij het verschijnen
van Koningin Juliana werd een couplet van het Wilhelmus ten gehore ge
bracht. Stram stonden adelborsten en cadetten ter weerszijden van de palen
^Langzaam schreed de stoet, onder het beieren der klokken en het carillon-
spel van beiaardier Vincent, over de brede loper onder de Pergola. Zü bood
een indrukwekkend schouwspel. Een schitterende kleurenpracht van fluweel
cn goud borduursel, bont en veren, paarlen en edelstenen aan uniformen en
ambtsgewaden, een pracht passend by deze gelegenheid en accentuerend haar
plechtig karakter, want daar. het middelpunt van aller blikken schreed de
Koningin op Haar gang voor de belangrijkste staatkundige ceremonie, de
plechtige eedsaflegging. Voor deze gebeurtenis bjj uitstek was liet Koning
schap in al zijn glans vertegenwoordigd!
Vooraf gingen de herauten van wa- tel, bestikt met gouden leeuwen en
voorai gi b a mel hermelijn gevoerd en omzoomd,
die reeds drie Oranjes by hun inhul-
penen. Het waren de ritmeester G. A.
v Borssum Buisman en mr Th. graaf v.
Lynden v. Sandenburg. wiens vader een
zelfde functie uitoefende bij de inhuldi
ging van Koningin Wilhelmina. Zij wa
ren gekleed in de traditionele 16de eeuw-
se dracht bekend van de mannen-por
tretten van Titiaan en Holbein.
De trompettors. die de herauten voor
af gingen, droegen eveneens blauw met
gele 16de eeuwse costuums.
Hen volgden de Koningen van wape
nen wier functie het zou zijn in de kerk
de inhuldiging der nieuwe Koningin te
proclameren, zoals de herauten dat
daarna buiten de kerk zouden doen. Het
waren de kolonel A. C. de Ruyter van
Steveninck en de reserve-kolonel jhr P.
J. Six.
Achter hen schreedt de ceremonie
meester van H.M. de Koningin, jhr D.
G. de Graeff, gekleed in de zwarte gala-
hoftenue met zwaar goud borduursel op
jas en mouwen, steek met struisveren
en statiedegen In de hand droeg hij een
bewerkte staf.
Hem volgden de kamerheren der Ko
ningin.
De kamerheren werden gevolgd door
de hoofden der departementen van de
Koninklijke hofhouding en vele andere
hofdignitarissen.
Plechtig naderde de drager van net
ontblote Rijkszwaard. Dit symbool van
het wereldlijk gezag werd gevoerd door
de chef van de generale staf.
Onmiddellijk achter het Rijkszwaard
werd het andere symbool van het Ko
ninkrijk gedragen: de Rijksstandaard.
Gedragen door de luitenant-admiraal
bevelhebber der Zeestrijdkrachten, C, E.
L. Helfrich, waarop de regimentsvaan
dels volgden,
De vaandels werden gevolgd door de
oDperceremoniemeester van de Koning
in, mr G. C. D. baron van Hardenbroek,
dragende het teken zijner waardigheid:
de lange ceremonie-staf. waarmede bij
Plechtige gelegenheden de komst der
Koningin wordt aangekondigd.
H.M KONINGIN JULIANA!
En dan: als middelpunt van deze
statie, schreed daar vergezeld door
haar gemaal, Z.K.H, Bernhard Prins
der Nederlanden in het uniform van
Luit.-Gcneraal van het garde-regi
ment der Grenadiers onze nieuwe
vorstin, H.M. Koningin Juliana der
Nederlanden. Zii was gekleed in een
statig gewaad van bleu-royal bezet
By de Ingang der kerk werd H.M. de
Koningin ontvangen door de commissie
van in- en uitgeleide, die de Koningin
vooruit ging.
By het binnentreden van de Konink-
lüke stoet zetten orgel en bazuinen een
preludium van het Wilhelmus -In, ge
volgd door het zingen van drie couplet
ten van dit volkslied door het. tussen
het koorhek en het graf van De Ruyter
opgestelde Amsterdamse toonkunstkoor
onder leiding van Eduard van Beinum.
Zelden of nooit zal het zo tot de harten
gesproken hebben als op deze ochtend!
In een schitterende kleurenpracht
van fluweel en goudborduursel, paar
len en edelstenen aan uniformen en
ambtsgewaden trad de stoet het kerk
gebouw binnen.
Weinigen bleven hun ontroering mees
ter bil 't binnenkomen v3n Koningin
Juliana in haar onbeschrijfelijk fraaie
japon, waartegen de sierden zich met
schittering aftekenden cn omhangen
met de rool-fluwelcn koningsmantel.
NAAR HET TROONPLATVORM
Langzaam begaf de stoet zich naar
het troonplatform, waar de Koningin en
Prins Bernhard zich nederzetten, ter-
Welkom,
Koningin Juliana!
De voorzitter van de Verenigde Zitting der Staten Generaal, prof. dr R. Kranenburg, tijdens zijn rede waarmede hy
de nieuwe Koningin der Nederlanden inhuldigde.
EVENALS Koningin Juliana door
Haar eed op de Grondwet en de
leden onzer volksvertegenwoordi
ging door hun betuiging van trouw
aan de Koningin het eeuwenoude ver
bond tussen Oranje én Nederland heb
ben vernieuwd, zo hebben gisteren mil-
lioenen land- en rijksgenoten, over de
gehele wereld verspreid, deze histori
sche verbintenis met het oude volkslied
op de lippen en ln't hart bezegeld en de
plechtige gebeurtenis in de Nieuwe
Kerk te Amsterdam beleefd als een
historisch hoogtepunt van de aller
hoogste orde.
Uit de aard der zaak zal de herinne
ring aan de inhuldiging van Koningin
Juliana het levendigst voortleven by
hen, die het voorrecht genoten de
plechtigheid in de Nieuwe Kerk per-
sooniyk by te wonen.
Voor hen zal de herinnering aan het
getemperde licht der duizenden kaar
sen, het ruisende orgelspel, het geschit
ter der gala-uniformen en de in-
nationale zin verheven sfeer tijdens
de zang van ons Wilhelmus na de
majesteitelyke intocht der Koninkiyke
Hoofdpersoon even onvergeteiyk blij
ven als de ontroerende, diep-menseiyke
woorden, waarmede de jonge Koningin
Haar Vader en Grootmoeder herdacht
en waarmede zy Zich tot Haar Moe
der richtte om Haar hulde en dank te
brengen voor het hoge Voorbeeld, dat
Zy gedurende 50 lange en moeihjke ja
ren niet alleen voor Haar volk, maar
ook en vooral voor Haar Dochter is ge
weest.
Misschien niet geheel ln overeen
stemming met de geest van het proto
col, maar toch hoe warm-menselijk en
daardoor volkomen aanvaardbaar, was
Haar beklemtoning van de taak, welke
evenals op elke Nederlandse vrouw op
Haar als Moeder van Haar gezin biyft
rusten, ook wanneer zy Koningin der
Nederlanden zal zyn
En hoe koninklijk-beheerst en fier
ten slotte de wyze. waarop zy met.
met naarlen cn edelstenen dat door vaste stem de eed op de Grondwet van
de 19-jarige Zwitser Erwin Doldcr. 1848 aflegde.
voor deze ^eleeenheid werd o- tworpen. Thans geen zweem van emotie meer.
Over de japon droeg Hare Majesteit Men voelde het: hier stond en sprak
het smalle lint van de Militaire Wil- een Koningin, die Zich van Haar hoge
lemsorde. In het haar geen diadeem, roeping bewust is. die Zich op Haar
maar een creheel met Juwelen best'ki zware taak grondig heeft voorbereid en
nauwsluitend kanJe. Prachtig afste- die bereid is Ijaar te vervullen in de
kond tegen het blauwe gewaad golfde erkenning te zijn: „Koningin by de
haar de rood fluwelen Kroningsman- gratie Góds"....
ANK zy het wonder der techniek
is de sfeer van deze nationale
hoogtijdag gebracht in de huiska
mers van honderdduizenden Nederlan
ders. Overal is het woord van onze
jonge Landsvrouwe doorgedrongen en
het is er met diepe eerbied en stille
ontroering aangehoord, ook al ontbeer
den de luisteraars de indrukwekkende
staatsie van het visuele beeld. Ik ge
loof, dat dit door weinigen als een
werkelyk gemis is geveeld.
Want hetgeen Koningin Juliana zei-
de was zó diep-menseiyk. zó warm-
persoonlijk en.tegelyk zó koninklijk
verheven als nauwelijks verenigbaar
kon worden gedacht in een rede. die
toch in de eerste plaats moet worden
gezien als de vervulling van een con
stitutionele verplichting.
Haar rede was naar de vorm van
een ontroerende eenvoud en soberheid,
maar naar de inhoud van' een waarhjk
koninkiyke grootsheid en van een adel
dom en rypheid van gedachten, welke
de Zegster ervan stempslen tot een
waardige nazate van het Koninklyk
Huis van Oranje.
Deze rede was oneindig veel meer
dan een wettelyk voorgeschreven for
mule; zy hield een ryke belofte in. een
belofte niet slechts met de mond be
leden, doch door het hart ingegeven en
daardoor van een ontroerende, stil-ma-
kende schoonheid, zy vormde de diep
gewortelde bevestiging van hetgeen 50
jaar geleden Koningin Wilhelmina in
andere bewoordingen bij Haar Troons-
bestyging getuigde: „Oranje kan nooit
genoeg doen voor Nederland".
WIE de grootheid van de conceptie
dezer Koninklijke Inaugurele rede
wil omvamen, dient haar te le
zen en te herlezen. Zij bevat vele ele
menten, welke Haar, die ze uitsprak,
tot hoge ere strekken.
Als Dochter.
Als Mosder.
Als Mens.
Als Koningin.
In eerste - en daardoor oppervlak-
kige-auditie laat zich de adeldom van
dit vorsteiyk woord niet naar zijn we-
zeniyke inhoud waarderen.
Maar het gejuich, dat na afloop dezer
hooggestemde plechtigheid, de zojuist
ingehuldigde Vorstin op de Dam en ver
volgens op Haar rytoer door de fees
telijk versierde hoofdstad begroette, had
een symbolische betekenis.
Het betekende een uit millioenen-
Nederlandse-harten-opwellend „Welkom
Koningin Juliana".
Welkom. „En God zegene en behoe-
I «e O".