Heden slot-phase te Moskou
WEERBERICHT
H.M. Koningin Wilhelnüna zal zelf j
troonswisseling aankondigen
Arrestatie van Nederlands
,.Gezantschapsf auctionaris
„Wegens spionnage te Praag"
87ste Jaargang
MAANDAG 30 AUGUSTUS 1948
No. 26478
H.M. Koningin Wilhclmina. die morgen voor het laatst als regerend Vorstin van liet Koninkrijk der
Nederlanden, haar 68 ste verjaardag viert.
De strijd om Berlijn.
Naar gisteravond van betrouwbare
zijde te Moskou werd vernomen, heb
ben de drie Westelijke afgezanten om
een nieuwe bijeenkomst op het Krem
lin verzocht. Men acht het waar-
waarschijnlijk, dat deze vandaag zal
plaats hebben.
Gisteren ve~^.»-rde de Westerse
afgezanten op de Amerikaanse ambas
sade.
In welingelichte kringen te Londen
neemt men aan. dat nog één bespre
king tussen Molotof en de Westerse af
gezanten nodig zal zijn alvorens méde
deling gedaan zou kunnen worden, dat
aan een conferentie van de. vier mili
taire gouverneurs in Duitsland opdracht
zou worden gegeven de technische dé
tails van het uitgeven van Sovjetgèld in
West-Berliin te bestuderen.
Naar men aanneemt, is op de bespre
king van Vrijdagavond te Moskou een
ontwerp-communiqué opgesteld, dat Za*
terdag is doorgezonden naar de drie
Westelijke hoofdsteden.
TE BERLIJN
Dr Suhr. voorzitter van de Berlijnse
gemeenteraad, heeft geantwoord op de
vragen van de Russische bevelhebber,
generaal Kotikof.
Dr Suhr zegt in zijn brief o.m.: „Mijn
mening is. dat de democratische beslui
ten van de gekozen vertegenwoordigers
van Berlijn ten uitvoer moeten worden
gebracht en gij hebt. mij dit in het ver
leden meermalen toegegeven. Ik wik niet
het houden van demonstraties in Ber
lijn doen belemmeren. Ik verzoek u
slechts stappen te doen ter voorkoming
van demonstraties op dagen, dat de ge
meenteraad bijeen komt. binnen een be
paald gebied om het gebouw heen. Ik
versoek u slechts om goedkeuring voor
de Sovjetsector van een verordenmg be
treffende een neutrale zone, welke op
29 Juni door de gemeenteraad met een
vier-viifden meerderheid is aanvaard"
„Ik heb tijdens de demonstraties van
de afgelopen week niet om politie-be-
scherming verzocht omdat de politie van
de OCstelijke sector geen gevolg geeft
DROOG WEER.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Droog en vrü zonnig weer. maar
voornamelijk in het Noord-Wésten van
het land enkele overdrijvende wolken
velden. Vannacht en in de vroege och
tend weinig wind en plaatselijk nevel
of mist. Morgen overdag zwakke tot
matize wind hoofdzakelijk uit Zuidelij
ke richtingen. Enige verdere stijging
van temperatuur.
31 AUGUSTUS
Zon op: 5.49 uur; onder: 19.30 uur
Maan op: 0.47 uur; onder: 18.39 u.
(L.K.u
Hoog water te Katwijk te 0.09 en
12.55 uur.
(1 Sept. te 1.28 en 14.05 uur").
Dit nummer bestaat uit zes pagina's
aan de instructies van de gemeente
autoriteiten."
Gij schrijft, dat.de bevolking van
Berlijn een aandeel wil hebben in het
bestuur van de stad. Ik wil er op wijzen,
dat viervijfden van de bevolking het op
treden van het huidige bestuur onder
steunt. Op de agenda voor de volgende
vergadering van de raad komt een
voorstel voor betreffende gemeenteraads
verkiezingen op 24 October aanstaande,
verkiezingen waardoor de bevolking de
gelegenheid zal hebben van haar demo
cratische opvattingen te doen blijken."
De neutrale zone waarom Suhr ver
zoekt, is vrijwel geheel in de Sovjet
sector gelegen en slechts voor een klein
gedeelte in de Amerikaanse.
De leiding van de Berlijnse gemeen
teraad heeft op een officieuze bijeen
komst besloten morgen een zitting van
de gemeenteraad te beleggen, indien
generaal Kotkof de persoonlijke vei
ligheid der leden wil garanderen.
Te Berlijn is Zaterdag namiddag
van officiële Britse zijde verklaard,
dat. wanneer de Berlijnse gemeente-
autoriteiten een vergadering wensen te
houden in de Britse sector, het Britse
militaire bestuur hiertegen geen be
zwaar zal maken.
.Ben dergelijke stap. aldus de verkla
ring zou noodzakelijk kunnen worden
wanneer de Sovjet-autoriteiten de vei
ligheid van vergaderingen van de ge
meenteraad in het gemeentehuis in hun
sector niet zouden willen of kunnen ver
zekeren."
Verder wordt in de verklaring gezegd,
dat de Britse autoriteiten het bescha
digde Rijksdaggebouw niet als een ge
schikte plaats voor een dergelijke ver
gadering beschouwen.
LOUISE SCHROEDER IN ZIE
KENHUIS TE HAMBURG.
Mevr Louise Schroeder. de plaatsver
vangende burgemeester van Berlijn, die
zich sinds Woensdag in een ziekenhuis
te Hamburg bevindt, heeft verklaard on
middellijk na haar herstel naar Berlijn
terug te zullen keren. De ..Berliner Zei-
tung" (Sovjet-licentie) had verklaard,
dat zii uit Berlijn gevlucht was en niet
op haar post terug zou keren.
Volgens de artsen zal zij raoceliik ge
opereerd moeten worden. Zii liidt aan
een maagzweer.
BERLIJNSE RAADSLEDEN
ONTSLAGEN.
De Sovjetrussische commandanten van
de Berliinse districten Panow en Trep-
tow hebben de sociaal-democratische
raadsleden, die met de leiding van de
voedselvoorziening in deze districten be
last waren, ontslagen onder, beschuldi
ging van sabotage van het afladen der
eerste Sovjetrussische graanzendingen
voor Berlijn en het in distributie bren
gen van met-consumeerbaar voedsel.
SOVJETRUSSISCHE BE
SCHULDIGING.
Het officiële Sovjetrussische nieuws-
treau in Duitsland heeft de Amerika
nen er van beschuldigd een 14-jarig
Russisch meisje. Galina Korolenko ge
vangen te houden „als gijzelaar voor
nieuwe provocaties".
De tweede Duitse republiek.
Woensdag 1 September zal de twee
de Duitse republiek geboren worden.
Op deze dag, precies negen jaar na
dat Adolf Hitler de oorlog begon,
waardoor tenslotte zijn derde rijk ver
woest zou worden, zal de assemblee
bijeenkomen, die de constitutionele
fundamenten moet leggen voor de
nieuwe West-Duitse republiek. De eer
ste Duitse republiek begon haar leven
in het Weimar van Goethe en Schil-
Ier De tweede zal beginnen in Bonn I
aan de Rijn. de geboorteplaats van j
Ludwig van Beethoven. j
De tweede republiek zal geen souve- j
reine rechten hebben. Haar basis is
nog steeds de onvoorwaardelijke over
gave.
De assemblee van Bonn zal haar
bestagn te danken hebben aan de Lon-
dense conferentie, waarop besloten
werd de West-Duitse ministers-presi
denten te machtigen tot het bijeenroe
pen, op zekere voorwaarden, van een
constituerende vergadering. Haar sa
menstelling is beperkt tot afgevaar
digden van de Westelijke zones en Ber
lijn en haar werkzaamheid zal zich
slechts tot de Westelijke zones uit
strekken. Haar werk zal goedgekeurd
moeten worden door de militaire gou
verneurs en het Duitse volk.
Behalve het opstellen van 'n grond
wet zal de constituerende vergadering
ran Bonn tot taak hebben met de ge
allieerden te onderhandelen over de
uiteindelijke vorm van een bezettings
statuut.
Van de in totaal 65 zetels ter ver
gadering worden er 27 bezet door de
^lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllUIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIli:'
Op Zaterdag 4 September a.s. te 11.30 uur op het Koninklijk
Palcis te Amsterdam zal H.M. de Koningin, in het bijzijh van
HH KK HH Prinses /nliana en Prins Bernhard. a/stand doen
van de Kroon.
De eenige aanwezigen bij deze plechtigheid zullen zijn de 1
voorzitters van de beide Kamers der Staten-Generaat. de g
ministers, de vice-president van den Raad van State, de leiders
en leden van de deputaties uit Indonesië. Suriname cn de Neder- g
landsclie Antillen, de Commissaris der Koningin in de provincie
1 Noord-Holland, de burgemeester van Amsterdam en de Directeur 1
I van het Kabinet der Koningin, die de acte van afstand mede
3 zullen onderteekenen.
1 Klokslag 12.00 uur verschijnen Koningin Juliana cn H.K.H.
Prinses Willielmina met den Prins der Nederlanden op het j|
1 balkon van het Paleis, waar Prinses Willielmina en Koningin 1
I Juliana eenige woorden zullen spreken.
^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiIh
DE LEIPZIGER MESSE.
Jlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
Geen „L.D.7 op
Koninginnedag.
j§ In verband met de verjaardag
H van H.M. Koningin Wilhclmina
S zal ons Blad morgen niet ver-
schijnen cn zullen onze Bureaux
j§ de gehele dag gesloten zijn.
ui"
Amerikaans vliegtuig
verongelukt.
36 SLACHTOFFERS.
Een vliegtuig van de „Northwest
Airline", dat op weg 'was van Chicago
i naar Minneapolis, is nabij Wonona bij
de Mississippi, in een moeras neerge
stort. Volgens een functionaris van de
j maatschappij is het vliegtuig blijkbaar
I in een storm terechtgekomen, die ever
het Zuid-Oosten van Minnesota raas-
j de. bomen ontwortelde, telefoonver-
bindingen vernielde en enkele boerde-
I rijen beschadigde. Het toestel had een
bemanning van drie koppen en 33
passagiers.
Allen hebben het leven verloren.
V.N.-waarnemers gedood.
Te Tel Aviv is officieel medegedeeld,
dat twee Franse V.N.-waarnemers Za
terdagmorgen zün gedood toen zij in een
witgeschilderd vliegtuig van de V.N. te
Gaza landden.
De omgeKomen waarnemers zijn lt.-
kolonel Queru, vijftig jaar oud, assis-
tënt-stafchef voor de V.N.-veldoperaties,
die een schot in de borst kreeg, en de
piloot, kapitein Pierre Jeannel, oud 28
jaar, die in de slaap werd gesohoten en
in het Egyptisch militair hospitaal te
Gaza overleed.
Het incident zou te wijten zijn aan'
gebrekkige verbinding, waardoor met op I
tjjd van de aankomst van de machine j
kennis was gegeven.
TSJECHO-SLOWAKEN IN
BALLINGSCHAP.
Spoedig na aankomst, re Londen neeft
Peter Senkl, de vroegere Tsjechoslo-
waakse vice-premier, een verklaring af
gelegd. Hij zeide voortdurend in levens
gevaar verkeerd te hebben sinds de om
wenteling. .,De laatste zes maanden zjjn
erger geweest vooi mij en mijn vrouw,
dan de zes jaren in het concentratie
kamp te Buchenwald", aldus Zenkl. Hij
zeide zich thans te voelen als toen hij
uit het concentratiekamp bevrijd werd.
Zenkl was naar Londen gekomen om
zijn collega's en andere „vluchtelingen"
uit Tsjecho-Slowakije te helpen. „Wij
zullen werken om ons land van de com
munisten te bevrijden en wij zouden ge
lukkig zijn als de vrijheid zonder strijd
zou komen", zo voegde hij er aan toe.
Te Londen bevinden zich vijf vroegere
Tsjechoslowaakse ministers en ongeveer
20 vroegere parlementsleden, die trach
ten een hulp- en een inlichtingenorga
nisatie te vormen,
Christen-democraten en eveneens 27
door de sociaal-democraten.
RAPPORT AMERIKAANSE
COMMISSIE VOOR KRIJGS
VOORRAAD.
In een rapport van de Amerikaanse
commissie voor krijgsvoorraad betref
fende het opslaan van grondstoffen,
die in een oorlog van het allergrootste
belang zijn, wordt onthuld, dat het in
slaan van vitale grondstoffen met het
oog op de „onzekere internationale toe
stand" in verhoogd tempo wordt voort
gezet. liegen Juni 1949 zal de commissie
490 millioen dollar uitgegeven of be
stemd hebben voor het inslaan van 67
vitale grondstoffen. Tegen die tijd zul
len goederen ter waarde van 213 mil
lioen dollar zjjn geleverd. Volgens het
rapport is ongeveer 25 procent van de
in totaal verlangde goederen ter waar
de van 3 402.997 dollar reeds aanwezig
of in zicht.
DE SPAANSE TROON.
Volgens gewoonlijk betrouwbare bron
nen te Madrid en San Sebastian heeft
generaal Franco de Spaanse kroonpre
tendent. Don Juan, meegedeeld, dat hij
diens oudste zoon, Juan Carlos, als
prins van Asturië en erfgenaam ran
de troon wilde erkennen als Don Juan
zijn eigen aanspraken' 'zou laten varen.
Don Juan zou geantwoord hebben, dat
hfj met zijn adviseurs zou overleggen
en de grootst mogelijke aandacht aan
de kwestie zou schenken.
Generaal Franco vond goed, dat de
zoon van Don Juan naar Madrid zou
komen om te studeren als Don Juan
ten gunste van zijn zoon afstand van
zijn rechten deed.
WETGEVING TEGEN
COMMUNISTEN IN DE V. ST.
De commissie inzake on-Amerikaan-
se activiteit, ressorterende onder het
Huis van Afgevaardigden, heeft aan
gedrongen op een wetgeving, waarbij
alle communisten uit regeringsdienst
geweerd zouden worden, hun het ge
bruik van piaspoorten zou worden ont
zegd en hen bevolen zou worden zich
te doen inschrijven.
Bij de opening van de Leipziger
Messe heeft de burgemeester van Je
stad verklaard, dat „ondanks alle
moeilijkheden" 800 deelnemers uit de
Westelijke zones van Duits.and en 2)0
uit de Westelijke sectoren van Berlijn
op de Messe vertegeavooidigd waren.
„Er is geen reden iets le verbergen,
noch onze zwaitize punten noch o-rze
sterkere", zo voegde hij ei aan toe. llij
verklaarde verder, dat de Oostelijke
zone „vrij is van vijandelijke gezind
heid en haat en niet lijdt aan eniger
lei psychose". Zij was bereid de eco
nomie te dienen cn de mensheid een
kans te geven.
Heinrich Rau, voorzitter van de
Ocst-Duitse economises eomjnissie,
oefende .scherpe critiek on de Weste
lijke mogendheden .wegens de pogin
gen Duitsland te spl.tsen'
Volgens het Duitse nieuwsbureau in
de Britse zone zijn reeds bezoekers uit
België, Engeland en Zweuer. aange
komen. Voorts worden 400 Nederlandse
en 120 Zwitserse bezoekers per vlieg
tuig verwacht.
Het Britse militaire bestuur heeft t
transport over de weg uit de Weste
lijke zones van goederen voor de Leip
ziger Messe verboden.
Een Britse woordvoerder te Frank
fort verklaarde, dat het verbod niet
sloeg op buitenlandse goederen die
over dè weg vervoerd werden, doch al
leen op goederen uit de Westelijke
zone, die waren aangegeven als ten-
toonstellingsgcederen, waarvoor geen
exportvergunning was verleend.
Het bestuur van de Messe heeft aan
een aantal landen, o.a Nederland, me
degedeeld. dat het te Leipzig bureaux
gevestigd heeft, waar buitenlandse ko
pers transacties zullen kunnen afslui
ten en in sommige gevallen uit- en
invoervergunningen zullen bunnen be
komen.
LOMAKIN SCHEEP GEGAAN.
Jacob Lomabin, de Sovjetrussische
consul-generaal. wiens terugroeping
docr de V.S. is verzocht, is Zaterdag
namiddag te New-York scheep gegaan
op de „Stockholm" om naar de Sov
jet-Unie terug te keren
Dr Van Mook naar ons
land.
Volgens een communiqué van
Nederlandse zijde zal dr Hubcrtus
van Mook op verzoek van de Ne
derlandse regering op 8 September
naar ons land vertrekken voor be
sprekingen over de situatie in In
donesië.
De gratieverlening voor
politieke delinquenten.
KWIJTSCHELDING DER STRAF
NIET 1/3 MAAR 1/4.
Ten gevolge van een telexstoring is
Zaterdag j.l. het bericht betreffende
de gratie-verlening in verband met
de regeringsverklaring verminkt over
gekomen.
Waar gesproken werd van een kwijt
schelding der straffen van 1/3 met
een minimum van een maand en een
maximum van een jaar. had moeten
staan 1/4 deel van de straf.
Uit het KB. blijkt nog, dat de gratie
verlening betrekking heeft op alle bfj
een vóór 31 Augustus 1948 in kracht
van gewijsde gegane uitspraak tot een
tijdelijke vrijheidstraf veroordeelden.
Bedraagt de straf, of het nog te on
dergane deel van de straf, een maand
of minder, dan wordt de straf, of het
restant, geheel kwijt gescholden. Indien
bij een rechterlijke uitspraak is bepaald,
dat de tijd door de veroordeelde in
voorlopige hechtenis doorgebracht, ge
heel of gedeeltelijk op de straftijd In
mindering wordt gebracht, telt deze
tijd mede bij de berekening van het
deel van de straf, waarvan gratie wordt
verleend.
Indien bij één rechterlijke uitspraak
meer gelijksoortige vrijheidstraffen zijn
opgelegd, gelden deze voor de toepas
sing van dit besluit als één straf.
Indien van een straf reeds gedeeltelijk
gratie is verleend, heeft de gratie-ver
lening, bedoeld ln het onderhavige be
sluit alleen betrekking op het overblij
vende gedeelte van de straf.
Van vervangende vrijheidstraffen
wordt geen gratie verleend.
Het gratiebesluit treedt ln werking op
de dag na die, waarop Koningin Juliana
plechtig beëdigd en ingehuldigd wordt.
Volgens 't Tsjechoslowaakse nieuws- i omtrent de omstandigheden van de a,r-
burcau Ceteka hebben Tsjechoslo- restatie. De legatie was pas Zaterdag-
waakse veiligheidsautoritciten L. B. v. j morgen vroeg van de arrestatie op de
Dam, functionaris aan de Nederland- hoogte gesteld kort voordat het Tsje-
se legatie te Praag, wegens spionnage choslowaakse Nieuwsbureau zijn ver-
gearresteerd. klaring uitgaf. Naai verluidt zou de
Volgens het te Praag officieel uit- arrestatie Dinsdag geschied zijn.
gegeven communiqué is de reden voor Aan de Nederlandse gezant werd, toen ten Nederland ln verband met het feit,
de dctincring van Van Dam, die geen 1 hij bij het Tsjechoslowaakse Dep. van i dat een brand op het vliegveld bij St.
diplomatieke onschendbaarheid ge- Buit. Zaken navraag deed. precies het- j Truien <B.) grote schade aan de ge
niet, dat bewezen is. dat hü „ten zelfde medegedeeld als reeds eerder was i bouwen aldaar heeft aangericht, waar
gunste van een vreemde mogendheid gepubliceerd. Aan de legatie zijn nog j door de technische opleiding van het
spionnagewerk tegeD de Tsjechoslo- geen documenten of andere bewijs- personeel der Belgische militaire lucht-
Damihliolr" hnoff VprHdhl
BELGISCH LUCHTVAART-
PERSONEEL NAAR ONS LAND.
Op het vliegveld Deelen bij Arnhem
zullen binnenkort 30 man van het
technische personeel der Belgische mi-
i litaire luchtvaart arriveren. Zij krijgen
een opleiding bij de luchtstrijdkrach-
waakse Republiek" heeft verricht.
Van Dam zou aan de afdeling onder
zoek van het gezantschap namen ge
noemd hebben van officiële Neder
landse personen, die hem opdracht
hadden gegeven in Tsjecho-Slowakije
militaire en politieke spionnage te
verrichten, aldus de bekendmaking.
NEDERLANDSE PERSOONLIJK
HEDEN GECOMPROMITTEERD?
„Zijn optreden." zo gaat de verkla
ring voort, „is bovendien bewezen door
een aantal belangrijke documenten, die
men bij hem heeft aangetroffen en die
andere Nederlandse persoonlijkheden,
die bij spionnagewerk in dit land zijn
betrokken, ernstig compromitteren. De
in beslag genomen documenten onthul
len de werkwijze en de taak van de
Veiligheidsdienst, waar Van Dam en
zijn medeplichtigen voor hebben ge
werkt". Tegelijk met Van Dam is een
gpep Tsjechoslowaakse burgers gear
resteerd, die bij de zaak betrokken zijn.
Het onderzoek wordt voortgezet.
Van officiële zijde te 's-Gravenhage
vernemen wjj nog. dal Van Dam amb
tenaar in dienst van de Repatriërings-
dienst is en tijdelijk aar de legatie was
toegevoegd Repatriëringsdienst en Mi
nisterie van Buitenl Zaken te 's-Gra
venhage hadden Zaterdag nog geen be
richt ontvangen van de arrestatie.
Reuter meldt nader dat de Neder
landse gezant ter Praag de gevangenne
ming van Van Dam op het Tsjecho-
slowaaks ministerie van Buitenl. Zaken
besprak op het moment van de be
kendmaking per radio
De Nederlandse legatie te Praag wist
Zaterdag niets naders mede te delen
stukken verstrekt
vaart ernstig gestoord werd.
De Haagse schilder Anton van Welie heeft, zoals gemeld een groot schilderij
gemaakt ter gelegenheid van het gouden regeringsjubileum van Koningin Wil-
helmina. Dit schilderij zal een plaats krijgen in het gebouw van de Raad van
State. Het middenstuk stelt voor Koningin Wilhelmina. die afstand doet va*
de regering en wijst op de nieuwe vorstin, die met haar echtgenoot en
Prinses Beatrix op de voorgrond staat. De rest van het enorme doek is gevuld
met allegorische voorstellingen uit de v*d«rlandse geschiedenis. - De schilder
voor het voltooide doek. (Foto ANP-Ds.)
Directeur: J. W. Henny» DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer t3S0 Per 3 maanden; 30 cents per week Witte Singel 1. Leiden - Giro no.: 57055
LEIDSCH
DAGBLAD
