Nieuw Kabinet Drees van Schaik vanmorgen
te Soestdijk beëdigd
ONDERWIJS: prof. Rullen; OVERZEE: mr. Sassen
BUITENL. ZAKEN: mr. Slikker
WEERBERICHT
Mr. van Schaik ondervoorzitter Ministerraad
87ste Jaargang
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1948
No. 26459
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f3,90 per 3 maanden; 30 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 41507
Witte Singel 1, Lelden Giro no.: 67055
hebben een nieuw
kabinet
Na bijna een maand heeft Nederland
dan weer een kabinet!
Hetgeen de afgeteden premier, dr
Beel. mislukte, is aan de heer Van
Schalk gelukt: het vormen van een
extra-parlementair kabinet. Feitelijk is
dit echter een ietwat vreemde figuur.
Parlementair is het nieuwe ministerie
zeker niet, want de partijen zijn offi
cieel bij de vorming niet ingeschakeld.
Maar extra-parlementair
Weliswaar iS de samenstelling tot
stand gekomen buiten de partijen om,
maar behalve die van minister Götzen
zijn alle portefeuilles bezet door erkende
partij-personen, waarbij bovendien de
partijen, zij het dan niet officieel, toch
in meer- of mindere mate gekend zijn.
Zodoende krijgt de betiteling van extra
parlementair kabinet een ietwat vreem
de klank.
Goed beschouwd, zou men dit mi
nisterie kunnen noemen een kabinet op
brede basis, in welke richting dr Beel
in eerste instantie, zij het zonder suc
ces, koerste.
Doch laat ons gedachtig zijn aan
Shakespeare's uitlating: What is in
en waar". Hoofdzaak is. dat er een ka
binet is gevormd, want de tijd drong.
Weliswaar was nog geen record verbe
terd eenmaal duurde èen crisis hier
4 maanden! maar de omstandighe
den lieten dit ook niet toe. Niet alleen
door de algemene wereld-situatie, die
een lange regeringscrisis niet gedoogt,
maar vooral ook door de kwestie Indo
nesië. De reeds gearriveerde Indische
delegatie zal immers 17 dezer groten
deels moeten zijn gerepatrieerd! Welk
figuur zou er geslagen zijn, zo deze de
legatie onverrichterzake huiswaarts had
moeten keren bij gebrek aan een re
gering.
Ongetwijfeld zal dit feit mede er toe
hebben bijgedragen, om ten slotte de
strijd der partijen te doen beëindigen
en het landsbelang te doen zegevieren
over de partij-belangen, die totdusver
wel wat al te zeer domineerden.
Verrassingen brengt de Hjst van mi
nisters op zich zelve niet meer, na het
geen reeds bekend was geworden.
Nieuw voor ons land is, dat de forma
teur, mr Van Schaik, niet als minister
president optreedt, doch slechts als
onder-voorzitter van de ministerraad,
het voorzitterschap afstaande aan de
heer Drees van de P. v. d. A. Weliswaar
formeerde destijds mgr Nolens een ka
binet waarvan jhr Ruys de Beeren-
brouck de leiding had, maar.hij nam
toen zelf geen zitting.
De samenstelling van het nieuwe ka
binet is aldus: 6 leden van de KVP,
(de heren Van Schaik, Wijers, Van
Maarsseveen, Rutten, Sassen en v. d.
Brink), 5 van de P. v. d. A. (de heren
Drees? Lieftinck, in 't Veld, Mansholt en
Joekes), 1 van de WD (de heer Stik
ker). 1 van de C.H.U. (de heer Schok
king) en 1 partijloze (de heer Götzen)
met nog één vacature voor de porte
feuille van verkeer en waterstaat, die
de heer Van Schaik voorlopig aan
vaardt.
Het afgetreden kabinet bestond uit 6
leden van de KVP, 6 van de P. v. d. A.
en 3 partijlozen. Het aantal ministers
is dus onveranderd gebleven.
Niet terugkeren doen de heren Van
Boetzelaer van Oosterhout, Gielen.
Fievez Witteman, Jonkman en Beel,
terwijl de-heer Van Maarsseveen Justi
tie verruilt voor Binnenl. Zaken.
Veilig mag thans worden aangeno
men. dat de Grondwetsherziening zal
worden aanvaard evenals de wetten,
die daarmede annex zijn. Dat ligt op
gesloten in de samenstelling van dit
ministerie uit kopstukken van vier par
tijen
Maar wat zal daarna geschieden?
Wanneer wederom direct politieke
vraagstukken aan de orde zullen moe
ten komen?
Waar het ons ondoenlijk lijkt, in ver
verschiet vooruit te zien, wagen wij ons
niet aan beantwoording van deze vraag.
Hoezeer deze „brede basis" ons voor het
landsbelang van groter waarde lijkt dan
een terugvallen op versmalde basis.
Want dit staat o.i. vast dat de eerst
komende tijden zullen blijven vragen de
grootst mogelijke samenbundeling van
de politieke krachten in het belang van
het ons zo dierbare Nederland. Het
Koninkrijk der Nederlanden, hier, in
Oost en West!
Voor het overige willen we nog dan
de regeringsverklaring afwachten, welke
waarschijnlijk a.s. Donderdag in het
parlement wordt afgelegd.
DR PLESMAN OPENDE DE LUTAM.
Vanmorgen heeft dr A. Plesman, di
recteur van de K.L.M. de eerste grote
luchtvaarttentoonstelling welke in ons
land sedert de bevrijding gehouden
wordt, de „Lutam" in Amstelveen offi
cieel geopend.
De diverse luchtvaartmaatschappijen
die op Schiphol vaste voet hebben, de
KLM, de Sabena, de Aoa, de Boac, de
Air France enz. zijn in de tentoonstel
lingtent, die een oppervlakte van 1200
M2 heeft, vertegenwoordigd. Daarnaast
ziet men stands van Fokker, de Rijks
luchtvaartschool, de Shell, Philips NSF.
de Kon. Ned. Ver. voor Luchtvaart,
Avia Diepen N.V., het K.NM.I. en
Aero-Holland.
TIJDELIJK ENIGE REGEN.
De Bilt vewacht tot morgenavond:
Tijdelijk tot krachtig toenemende
wind uit Zuidelijke richtingen met
enige regen. Later half tot zwaar be
wolkt met enkele plaatselijke regen
buien. Ongeveer dezelfde temperatuur
als vandaag.
3 AUGUSTUS.
Zon op: 5.12 uur; onder: 20.18 uur.
Maan op: 9.29 uur; onder: 22.00 uur
(N. M.)
Hoogwater te Katwijk te 5.49 en 18.18 u.
(9 Augustus te 6.33 en 19.00 uur).
Dit nummer bestaat uit acht pagina's
Het nieuwe kabinet is eindelijk tot stand gekomen! De kabinetsforma
teur mr J. R. H. van Schaik heeft aan de Prinses-Regentes de volgende
ministers voorgedragen, die reeds vanmorgen door Haar beëdigd zijn:
W. Drees 's-Gravenhage, minister van Algemene Zaken, Minister-presi
dent;
mr J. R. H. van Schaik, 's-Gravenhage, Minister zonder portefeuille,
mr D. U. Stikker, Amsterdam, Minister van Buitenlandse Zaken;
mr Th. R. J. Wijers, Vught, Minister van Justitie;
mr J. H. van Maarseveen, Utrecht, minister van Bbinnenlandse Za! %v,
prof. dr F. J. Th. Rutten, Nijmegen, minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen;
Prof. mr P. Lieftinck, Minister van Financiën;
mr W. F. Schokking, Amsterdam, Minister van Oorlog en Marine ad int.
mr dr J. in 't Veld, 's-Gravenhage, Minister i van Wederopbouw en
Volkshuisvesting
mrJ. R. H. van Schaik, 's-Gravenhage, Minister van Verkeer en water
staat ad int.
prof. dr J. R. M. van den Brink, Laren (N.H.), Minister van Ec. Zaken;
S. L. Mansholt, Wassenaar, minister van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening;
mr A M. Joekes, 's-Gravenhage, Minister van Sociale Zaken;
mr E. M. J. A. Sassen, Vught, Minister van Overzeese Gebiedsdelen;
L. Götzen, 's-Gravenhage, minister zonder portefeuille.
Mr Van" Schaik zal optreden als onder-voorzitter van de Minister
raad. Het ligt in de bedoeling spoedig definitief te voorzien in de va
cature van het Departement van Verkeer en Waterstaat, die voorlopig
ad int. vervuld wordt door mr Van Schaik.
Vanmorgen om tien uur heeft de beëdiging van de nieuwe ministers
ten paleize Soestdijk plaatsgevonden.
NAAR EEN VASTER
INDIË-KOERS?
Onze parlementaire Redacteur schrijft,
Het kabinet, dat de heer v. Schaik
met groot staatsmansbeleid wist te
vormen, mag slechts parlementair ge
noemd worden in deze zin, dat het is
samengesteld uit vooraanstaande le
den van vier grote Kamerfracties. Het
is niet geboren uit voorafgaande over
eenstemming dier fracties over een
bepaald program; maar omgekeerd
teijn eerst de ministers gekozen en
deze zullen nu hun voornemens aan
het parlement aanbieden. Gezien de
namen der ministers mag worden
verwacht, dat Kath.. Arbeid, C.H.U.
en V.V.D. haar vertrouwen althans
aanvankelijk in het kabinet zullen
uitspreken.
Uit de plannen, die waarschijnlijk
reeds komende week aan de Tweede
Kamer zullen worden voorgelegd, zal
wel blijken of het hier gaat om een pro
gram voor een volledige vierjarige pe
riode, dan wel of men zich bepaalt tot
een doorvoeren van Grondwetswijziging
en Rijkshervorming, en daarna naar be
vind van zaken zal handelen.
De merkwaardige figuur, dat de ge
boren sociale leider Drees ootreedt
als premier en minister van Alg. Za
ken, waardoor hij grote invloed krngt
op de oplossing der Indon. kwestie,
terwijl de Indië-kenner Joekes Soc.
Zaken gaat behartigen, heeft iets ge
kunstelds. Het optreden aan Overz.
Gebiedsdelen van de heer Sassen sluit
daarbij aan. Maar deze bezetting,
evenals die van Buit. Zaken door de
heer Stikker welk departement te
genwoordig ook grote invloed heeft op
de Indon. kwestie wettigen de con
clusie, dat er een vaster en duidelijker
Indië-koers zal worden gevaren.
Dit is het gewichtigste deel van het
te volgen beleid.
Het in belang daarop volgende, de fi-
nancieel-economische sector, blijft on
der dezelfde bewindslieden als voorheen,
n.l. de heren Lieftinck. v. d. Brink en
Mansholt. De eisen van Benelux- en
Zestien-Mogendheden-samenwerking zul
len hier voornamelijk de koers bepalen;
evenals de' waarborgen, door Amerika
voor ziin hulp verlangd.
Vermoedelijk is de vervanging van de
heer Gielen door zijn partijgenoot Rut
ten een concessie van Kath. aan Arbeid
en VVD. Misschien steekt iets dergelijks
achter de wisseling van portefeuille door
de heer v. Maarseveen. De heren Wyers
en Rutten ziin politiek een onbeschre
ven blad Ditzelfde geldt ook voor de
heer Schokking als militair bewinds
man. Het aanblijven der heren In 't
Veld en Götzen is normaal Wij zullen
hier niet verdiepen in het heengaan der
heren Beel en Witteman. Eerstgenoem
de sou. naar verluidt, met een opdracht
naar Batavia gaan. terwijl de tweede ge
noemd wordt als a s. burgemeester van
Utrecht.
De weinig aanlokkelijke kans van
nieuwe verkiezingen enerzijds en de ver
eiste spoed met de Ri.ikshervorming an
derzijds hebben de onderhandelaars bil
de formatie tot concessies gebracht. Het
is de vraag, in hoeverre de fracties, al
of niet na ruggespraak met haar par
tijen, die conressies zullen honoreren
en voor hoelang.
Het zittingnemen in het kabinet van
de wijze en bemiddelende v. Schaik en
het ontreden van de even wiize en ma
tigende Drees al«= premier wijzen op de
gevoelde behoefte aan een sterk sus
send element' zo niet binnen de minis
terraad dan toch zeker binnen de hete
rogene verzameling Kamerfracties,
waarop het beleid moet steunen.
Er resten nog verschillend* punten
^promt-rent ons nieuw* te wachten
ctaat. Zo zal er een nieuwe Treede
den en een minister voor Verkeer en
Waterstaat. Maar het belangrijkste
blijft; hoe zal de a.s. Regeringsverkla
ring luiden, en hoe zal de volksverte
genwoordiging daarop reageren.
LEVENSBESCHRIJVING
NIEUWE MINISTERS.
Mr T. R. J. Wijers- werd te Roer
mond geboren' op 27 Juni 1891. Hij vol
tooide zijn gymnasiale studie te Rolduc
(L.) en promoveerde te Leiden tot
meester in de rechten in 1915. Vervol
gens was hij van 1915 tot 1930 advocaat
en procureur te 's-Hertogenbosch,
waarna hij enige jaren als rechter
fungeerde bij de rechtbank te Rotter
dam. In 1939 werd hij benoemd tot
raadsheer bij het Gerechtshof in 's Her
togenbosch. In 1945 werd hij president
van het Bijzondere Gerechtshof te
's-Hertogenbosch en in 1946 vice-presi
dent van het Bossche Gerechtshof.
O
Frans Jozef Theo Rutten werd 15
September 1899 te Schinnen (L.) ge
boren. Hij bezocht het gymnasium te
Roermond en daarna de universiteit te
Utrecht, waar hij Nederlandse letteren
studeerde. Vervolgens ging hij naar
Leuven, waar hij in 1928 cum laude
in de Ned. letteren promoveerde. Het
volgende jaar behaalde hij de doctors
titel cum laude in de letteren en wijs
begeerte aan de Utrechtse universi
teit.. Van 1925—1926 werkte hij als as
sistent aan het psychologisch laborato
rium aldaar en was hij tevens leraar
aan het St. Ignatiuscollege te Amster
dam. In 1927 werd hij assistent aan het
psychologisch laboratorium van de R.-
K. Universiteit te Nijmegen. Voorts
was hij docent aan de psychologische
paedagogische instituten der R.K. leer
gangen te Tilburg. In 1931 werd dr.
Rutten benoemd tot buitengewoon
hoogleraar in de experimentele psycho
logie aan de R.K. Universiteit en in
1933 volgde zijn benoeming tot hoog
leraar, Behalve zijn Leuvense disserta
tie over Felix Timmermans en die over
psychologie der waarneming (Utrecht)
verschenen er verscheidene bijdragen
van zijn hand in de jaarboeken der
RK. Universiteit.
Mr W. F. Schokking is 14 Augustus
1900 te Amsterdam geboren en behaal
de de titel van meester in de rechten
aan de gemeentelijke universiteit al
daar. In 1924 vestigde hij zich als ad
vocaat en procureur in de hoofdstad en
ln 1932 werd hij aldaar plaatsvervan
gend kantonrechter. In 1939 werd hij
tot lid van de gemeenteraad der hoofd
stad gekozen voor de Chr. Hist. Unie.
Deze functie vervulde hij tot in 1942.
Hij is toen door de Duitsers gevangen
genomen en als gijzelaar naar St. Mi
chielsgestel gebracht. Gedurende 8
maanden is hij in gijzeling geweest.
Gedurende de mobilisatie was mr Schok
king reservekapitein der artillerie en
auditeur-militair bij een krijgsraad te
velde.
Na de bevrijding werd de heer Schok
king, die stafofficier bij de Binnenl.
Strijdkrachten was, gekozen tot wet
houder voor de openbare gezondheid te
Amsterdam. Hij bekleedt voorts nog
een aantal functies in het maatschap
pelijke leven van de hoofdstad.
Mr A. M. Joekes, die tot de Partij van
de Arbeid behoort, is lid van de Tweede
Kamer sinds 1925 Hij behoort tot één
van onze oude parlementaire figuren
en werd op 5 Mei 1885 te Boea (Suma
tra) geboren. Na zijn gymnasiale stu
dies bezocht hij de Leidse Universiteit,
waar hij rechten en staatswetenschap
pen studeerde en in 1908 op stellingen
in de rechtswetenschap promoveerde.
Kamervoorzitter benoemd moeten wor- Drie jaar later werd hij doctor in de
Staatswetenschappen, ln 1910 trad mr
Joekes in dienst van de Semarang-Jo-
anna Stoomtram Maatschappij en na
zijh promotie keerde hij naar Indië
terug, als secretaris van de hoofdverte
genwoordiger der zg. zuster-maatschap
pijen. Van 1918-1920 trad hij op als
secretaris van de directie dier maat
schappijen te 's-Gravenhage. In laatst
genoemd jaar werd hij benoemd tot re
ferendaris aan het toenmalig Depar
tement van Arbeid en in 1923 tot ad
ministrateur. Van 1921—1924 was hij
secretaris van de Ned. delegatie op de
Internationale Arbeldsconferentie te
Genève en in latere jaren herhaalde
lijk regeringsgedelegeerde op die con
ferenties. In 1925 werd mr Joekes ge
kozen tot lid van de Tweede Kamer voor
de Vrijz. Dem. Partij, van welke hij van
19331937 fractie-voorzitter was. In
1938 trad hij weer als zodanig op. Toen
mr Marchant wegens zijn overgang tot
het katholicisme als partijleider aftrad,
volgde mr Joekes hem als zodanig op.
Talrijk zijn de commissies waarin mr
Joekes zitting nam. o.m de vlootcom-
missie, de staatscommissie voor grond
wetsherziening en die voor wijziging
van de Lager Onderwijswet. Tevens was
hij lid van het hoofdbestuur van de
VD. Bond, van de Ver. van Volkenbond
en Vrede, en van de Vrijz. Dem. Jon
gerenorganisatie.
In 1939 werd hij gekozen tot lid van
de Haagse gemeenteraad en later tot
voorzitter van het College van Rijks
bemiddelaars.
Mr Joekes was redacteur van „De
Vrijzinnig-Democraat", van „Opbouw"
en schrijver van vele brochures en ar
tikelen in bladen en tijdschriften.
Hij maakte reizen in verschillende
landen van West-Europa en in 1928 on
dernam hij een studiereis door Indië.
In 1947 was hij voorzitter van de 30ste
Internationale Arbeidsconferentie te
Genève. Hij is ridder in de Orde van
de Ned. Leeuw.
Mr E. M. J .A, Sassen, lid der Tweede
Kamer is in 1911 geboren en bezocht
het gymnasium aan het St. Jansly
ceum te 's-Hertogenbosch. Aan de RJK,
Universiteit te Nijmegen deed hij in
1936 doctoraal examen in de rechten.
Hij heeft jaren lang het beroep van
advocaat en procureur uitgeoefend.
Voorts is hij lid van Ged. Staten van
Noord-Brabant, mede-oprichter en
bestuurslid van de stichting „Christo-
foor", curator der R.K. Lycea in Den
Bosch. Hij vertegenwoordigde in 1935
de Nederlandse regering ter conferen
tie van de raad van bestuur der In
ternationale Arbeidsorganisatie te Que
bec (Canada) en behoorde tot de Ne
derlandse delegatie naar het uitvoerend
comité uit de commissie van voorberei
ding der UNO te Londen in 1946. In
1947 werd mr Sassen lid van de Ne
derlandse delegatie bij de algemene
vergadering der Ver. Naties over de
verdeling van Palestina. Voorts was de
heer Sassen lid van de Staatscommis
sie-Rutten ter voorbereiding van de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie
voor de mijnindustrie. Korte tijd was hij
bestuurslid van de stichting Radio Ne
derland en van de Wereldomroep.
Thans is hij lid van de commissie van
9 voor overleg met de regering met be
trekking tot de staatsrechtelijke recon
structie van het Koninkrijk.
Mr D. U. Stikker werd 5 Febr. 1897
te Winschoten geboren. Hij bezocht het
gymnasium en daarna de universiteit
te Groningen. In 1922 behaalde hij de
graad van meester in de rechten. Hij
was werkzaam bij de Groninger Bank,
daarna bij de Twentse Bank te Amster
dam en werd vervolgens directeur van
de Lissese Bankvereniging te Lisse.
Toen de Twentse Bank de Lissese
Bankvereniging overnam werd de heer
Stikker bestuurslid van het westelijke
rayon dezer bank, eerst ter standplaats
Leiden, later te Haarlem.
Op 1 Juli 1935 werd hij benoemd tot
directeur van Heinekens Bierbrouwerij
Maatschappij N, V. te Amsterdam.
Voorts werd hij belast met de leiding
van de Heinekens Ned.-Ind. Bierbrou-
werii Mij N.V. te Soerabaya en van de
Kol Brouwerii „Cobra" te Amsterdam.
Als voorzitter van de Partij van de
Vrijheid voerde mr Stikker in 1947'48
het als zodanig bekend staande „poli
tieke gesnrek" met mr P. J. Oud welke
laatste uit de Part" van de Arbpid trad.
Dit .aesprek" heeft de oprichting van
de Volkspartij voor Vrijheid en Demo
cratie ten gevolge gehad
MR STIKKER HOOPVOL
GESTEMD.
Mr D. U. Stikker, de nieuwe minister
van Buitenlandse Zaken, verbleef gister
avond te Noordwijk ten huize van mr
Cnoop Koopmans, directeur van de Afd.
Deze week geen verliezen
in Indië!
De regering maakt bekend, dat in de
afgelopen week geen verliezen zijn ge
rapporteerd.
Economische Zaken van het Dep. van
Bult. Zaken. In een kort interview, dat
wij per telefoon met de nieuwe minister
hadden, verklaarde deze zeer verheugd
te zijn, dat de kabinetscrisis thans is
opgelost.
„Dit opent", aldus minister Stikker,
„de mogelijkheid om de verschillende
politieke problemen van de laatste tijd
te verkleinen.
Donderdag waarschijnlijk
regeringsverklaring
De nieuwe regering zal zich waar
schijnlijk op Donderdag 12 Augus
tus aan de Staten Generaal pre
senteren.
De bij die gelegenheid af te leg
gen regeringsverklaring zal de po
sitie van dit programmakabinet
duidelijk maken.
Tijdens een kort onderhoud met
de kabinetsformateur, mr J. R. H.
van Schaik, weigerde deze zich uit
te laten over de afgelopen onder
handelingen. Hij zeidc, dat deze
kwestie in de komende regerings
verklaring vervat zal zijn.
„Ik acht", zo besloot mr Stikker zijn
verklaring, "het mogelijk, dat dit
nieuwe kabinet, ondanks de geschil
punten van politieke aard, ongetwij
feld tot een bevredigende samenwer
king zal kunnen komen".
MR JOEKES ZAL VOORBEELD
VAN MINISTER DREES VOLGEN.
Mr A. M. Joekes zeide in een kort
Interview, dat hü de sociale politiek in
de geest van zijn voorganger wilde voort
zetten. Het voorbeeld van de heer Drees
acht hjj de moeite waard om na te
volgen.
Hy hoopt de uitbouw der sociale ver
zekering verder voor te bereiden in
overleg met de georganiseerde werk
gevers- en arbeidersorganisaties en te
vens in overleg met die groepen de
sociale vrede te helpen bevorderen.
rrr?—"y
Mr. Th R. J. Wijers
Mr. A. M. Joekes
S. L. Mansholl
