De West-Duitse staat in wording
Met een enkel woord
WEER BERICHT
Amsterdam wil directe vaart op
New York
Leidse Academie
eert prof. dr. W. E. Hocking
87ste Jaargang
DINSDAG 15 JUNI 1948
No. 26412
LEIDSCH
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 3,90 per 3 maanden; 30 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055
Bizonaal bestuur
zal ad interim optreden
Generaal Lucius Clay, de Amerikaan
se militaire gouverneur in Duitsland,
heeft medegedeeld, dat het huidige bi-
zonale bestuur als regering zal optre
den totdat Westduitsland een nieuwe
regering gekozen zou hebben-
Volgens eerdere berichten zou d«
voorlopige constituerende vergadering
als interim-regering optreden,
Generaal Clay verklaarde voorts, dat
de reeds lang voorspélde geldhervor-
ming uitgevoerd zou worden, ongeacht
de uitslag van de besprekingen over
fusie van de drie zones. De vice-bur-
gemeester van Berlijn, dr Friedensburg,
heeft de commandant van de Franse
sector van Berlijn verzocht de gemeen
teraad opdracht te geven een plan
voor een geldhervorming voor geheel
Duitsland op te stellen.
Op een vraag, wat hij dacht te doen
ten aanzien van het Sovjet-Russisch
besluit de Elbebrug bij Maagdenburg
af te sluiten wegens reparatiewerk-
zaamheden, antwoordde generaal Clay:
„Ik kan me niet indenken, dat de
Verenigde Staten ten oorlog zouden
trekken omdat men een omweg van
drie uren moet maken voor een brug.
De Sovjets zouden wel passende voor
zieningen treffen voor de te maken
omweg, aldius meende generaal Clay.
Generaal Clay weigerde zich uit te
laten over eventueel handelen door de
Amerikaanse of de Britse regering in
geval de Franse assemblee zou weige
ren de aanbevelingen van Londen te
ratificeren.
Volgens te Parijs uit Londen en
Washington ontvangen berichten zouden
de tekenen er op wijzen, dat Amerika
en Groot-Brittannië in elk geval het
zesmogendhedenplan in Bizonia zouden
uitvoeren wanneer de Fransen zich af
zijdig zouden houden.
Parijs bereidt zich voor op
zittingen van de U.N.O.
WAARVOOR ONS LAND GEEN
PLAATS BOOD.
(Van onze correspondent te Parijs).
In het Palais Chaillot, waar het Mu
seum van de Mens en de grootste
theaterzaal van Parijs zijn onderge
bracht, is men thans druk bezig de
voorbereidingen te treffen voor de eer
ste zitting van de Veiligheidsraad, die
op 21 September as. plaats zal vinden.
Gedurende drie maanden zal de UNO
dan de gast van de Franse hoofdstad
zijn. De plenaire zittingen zullen plaats
vinden in de theaterzaal, die 3000 per
sonen kan bevatten. De commissies ver
gaderen in vier zalen, die elk plaats aan
500 mensen bieden en in een twaalftal
kleinere ruimten, die ieder gemiddeld
een 100 man kunnen bergen. Bovendien
worden er 450 bureaux ingericht voor
het secretariaat, journalisten, cinéasten,
tolken etc. De ruimte, welke door alle
diensten tezamen wordt ingenomen, be
slaat 4 HA.., welke als exterritoriaal ge
bied wordt erkend.
De heer Fonck, die met de leiding der
voorbereidingen is belast, schatte het
aantal te verwachten deelnemers op
ongeveer 5000. Hiervan behoren er 3000
tot de 58 officiële delegaties. Men re
kent op een kleine duizend journalisten,
die 1500 telefoons tot hun beschikking
zullen krijgen. Daarenboven installeert
men een aantal apparaten, die het mo
gelijk zullen maken een redevoering op
het moment, dat deze wordt uitgespro
ken, in elk der vier officiële talen
(Frans, Engels, Russisch en Chinees) te
volgen.
Tijdens een persconferentie werden de
gezamenlijke kosten voor de inrichting
(die de Franse regering heeft te dragen)
op ca. 550 millioen frs. geschat (onge
veer 7 millioen gulden). Een derde van
dit bedrag zal echter worden aangewend
voor permanente verbeteringen aan het
gebouw. Men rekent voorts, dat de dui
zenden bezoekers 1 2 milliard aan frs.
in Parijs voor hun onderhoud zullen
uitgeven, met welk bedrag de nationale
deviezenpot zal worden verrijkt.
Nu de Benelux-landen hun goedkeu
ring aan de Londense aanbevelingen
hebben gehecht zou Frankrijk, aldus
meent men, nog groter gevaar lopen
geïsoleerd te worden.
EERSTE VETO.
Volgens radio Hamburg heeft de
Duitse Statenraad in de Amerikaanse
zone voor de eerste maal gebruik ge
maakt van zijn recht van veto tegen
de Duitse economische raad. Het veto
betrof het wetsontwerp betreffende de
voorlopige inrichting van het econo
misch bestuur in de Brits-Amerikaan-
se zone. De economische raad kan dit
veto binnen veertien dagen overstem
men. (Reuter).
Koning Gustaaf V van Zweden viert
morgen zijn negentigste verjaardag.
Foto ANP./T B.
Merkwaardigheden in het
Noordpoolgebied
ADEMWOLK IS KILOMETERS VER
ZICHTBAAR.
Brooke Claxton, de Canadese minis
ter van Defensie, heeft in een rede
verklaard, dat Canada allereerst naar
zijn Noordpoolgebied moet omzien. Hij
voegde er aan toe, dat er over dit ge
bied veel overdreven dingen verteld
worden. Vooral Sovjet-Russische publi
cisten, aldus zeide hij, plegen te schrij
ven over „grote troepenkampen, gereed
tot het ondernemen van een verwoes
tende aanval en uitgerust met „blik-
'sem-wapenen". „Natuurlijk is er niets
van dit alles," zeide Claxton, „doch
wat wij wel doen is rustig ons op de
hoogte stellen van de omstandigheden
in het Noordpoolgebied en van de ma
nier, daar te leven."
Dit jaar besteedt Canada bijna 23
millioen dollar aan onderzoekingen in
•het Noorden.
Claxton somde een aantal moeilijk
heden op, welke de kou veroorzaakt
ten aanzien van oorlogvoering in die
gebieden. Een mens kan er bevriezen
door te diep adem te halen. Rubber
banden vriezen stijf en barsten. De
ademwolk van een enkele soldaat kan
de aanwezigheid van zijn gehele afde
ling tot op een afstand van kilometers
verraden. Camouflage is bijna ondoen
lijk door de sporen in de sneeuw en
de vooruitvallende schaduwen tegen de
witte sneeuwoppervlakte. Vooral voor
gewonden vormt de koude een groot
gevaar.
BINNENLAND
In de Waal b(j Nijmegen ls gisteren
bij de z.g. zandplaat de 20-Jarige W.
Lamers verdronken.
Prins Bernhard zal Zaterdag 19 Juni
om 12 uur de luchtstrijdkrachtententoon
stelling openen, die ter gelegenheid van
het vijf en dertig Jarig bestaan der mili
taire luchtvaart zal worden gehouden op
het vliegveld Ypenburg.
Bij de vee- en vleeskeuringsdienst
Barsingerhorn, waarvan de destructor op
het abattoir even buiten Scbagen ligt,
hebben rijkspolitie en CCD een omvang
rijke fraude ontdekt. Tot dusver zijn twee
personen gearresteerd en 8 a 9 personen
werkzaam op het abattoir verhoord.
De fraude omvat de clandestiene ver
koop van vet en vlees, clandestiene slach
tingen op het abbattoir van paarden en
ander vee. Ook werd vlees, dat voor de
consumptie ongeschikt was verklaard, aan
de Schager slagers verkocht voor de worst-
fabricage.
Het grote noodsanatorium voor poli
tieke delinquenten „Lommerrijk" aan de
Witte Kruislaan te Hilversum, waarin
sinds de bevrijding vele honderden' aan
T B.C. lijdende geïnterneerden zijn ver
pleegd, wordt per 1 Juli a.s. opgeheven.
VEEL BEWOLKING.
De Bilt verwacht tot morgenavond:
Veel bewolking met vooral aanvanke
lijk plaatselijk enige regen. Meest ma
tige wind uit Westelijke richtingen.
Voornamelijk in het Noord-Oosten van
het land iets lagere temperaturen.
WATERSTANDEN.
16 Juni.
Zon op: 4.19 uur: onder: 21.02 uur.
Maan op: 15.24 uur; onder: 1.46 uur
(E.K.).
Hoogwater te Katwijk te 11.30 en
12.00 uur.
4 Dit nummer bestaat uit vier pagina's
De te Breda gehouden jaarvergade
ring der Kon. Ned. Toonkunstenaars-
vereniging keurde met alg. stemmen het
gevoerde beleid van het hoofdbestuur
goed. Als onder-voorzitter der vereniging
werd herkozen de heer A. de Vogel te
Haarlem en als algemeen secretaris Jos.
Smits van Waesberghe te Amsterdam.
Ten gevolge van het warme weer van
de laatste dagen ls de aanvoer van bloem
kool op de Westlandse veilingen zo groot,
dat hij nauwelijks verwerkt kan worden.
Gisteravond om 10 uur was men op de
veiling te Naaldwijk nog aan het inpak
ken. Op de veiling te Honselersdijk werden
10.000 kisten aangevoerd.
De voorzittel van het Centraal
Stembureau heeft in de vacature-Koe-
jemans benoemd verklaard tot lid der
Eerste Kamer de heer J P. Schalker te
Amsterdam, nu de heer M. D. Proper te
Haarlem voor zijn benoeming bedankt
heeft.
BUITENLAND
Ex-koning Michael en zijn gemalin
zijn op weg naar Genève te Rome aan
gekomen. De ex-konlng verklaarde, dat hij
„enige tijd" in Zwitserland zou vertoeven.
Het is nog niet beslist waar het echtpaar
in de toekomst zal gaan wonen.
De Britse regering heeft goedge
keurd. dat de gouverneur-generaal van de
Soedan. Sir Hugh Dow, een verordening
zal uitvaardigen, waarbij een uitvoerende
raad en een gekozen wetgevende verga
dering in de Soedan worden Ingesteld.
De Egyptische minister-president, No-
krasjy Pa'sja. verklaarde tegen over de pers,
dat Groot-Brittannië een Egyptisch ver
zoek van de hand gewezen had om toe
lating tot deelneming in de voorgestelde
raad en wetgevend lichaam voor de Soedan
op gelijke voet als Engeland.
De toewijzingscommissie van de Ame
rikaanse senaat heeft de plannen van de
Amerikaanse marine tot de bouw van een
vliegtuigmoederschip van 65.000 ton goed
gekeurd.
Koning Abdoellah heeft zich bereid
verklaard de kerk van het Heilige Graf,
die door een mortiergranaat werd be
schadigd voor eigen rekening te laten her
stellen.
Volgens het jaarlijks rapport van de
Zweedse nationale raad van het telegraaf -
wezen is bijna 20 pet. van de Zweedse
bevolking in het bezit van een telefoon
toestel. 528 Stockholmers op iedere 1000
hebben een telefoon in huls.
Rede van Gottwald
ZAPOTOCKY
KABINETSFORMATEUR.
De nieuwe president van Tsjecho-
Slowakije, Klement Gottwald, heeft van
het balkon van het kasteel Bradcany
af voor een grote menigte een rede ge
houden. Hij verklaarde, dat „na de glo
rierijke en historische maand Februari
en de niet minder historische verkie
zingen van 30 Mei alle noodzakelijke
voorwaarden er voor aanwezig zijn, dat
de wil van het volk in dit land de
hoogste is"
„Onze nationale vergadering, regering
en ons gehele bestuursapparaat zijn he
den in waarheid de uitvoerders van de
wil van ons volk".
Gottwald sprak beweringen uit. het
buitenland, dat er onvoldoende demo
cratie in Tsjecho-Slowakije zou zijn, te
gen. „Wij hebben nooit zoveel democra
tie gehad en er zijn vele zogenaamde
democratieën, die ons zeer wel kunnen
benijden". De arbeiders, bedreigd met
werkeloosheid en werkend op lage lo
nen, waren vóór München geen meester
geweest over hun fabrieken, de boeren
over hun land en de jeugd van de ar
mere lagen van de bevolking was de
weg naar hoger onderwijs afgesloten.
Thans hebben wij een betere en waar
achtige volksdemocratie, waarin de fa
brieken aan het volk en het land aan
degenen, die het bebouwen, toebehoren
en waarin de handelslieden geen onder
drukking door de kartels en monopo
lies behoeven te vrezen. Het onderwijs
staat voor ieder open. „Wij hebben een
democratie, waarin de politie niet door
het volk wordt gevreesd, maar zijn be
schermer is tegenover vijanden en ele
menten, die een omwenteling beogen".
Gottwald legde er de nadruk op. dat
„Tsjecho-Slowakije de alliantie met. de
Sovjet-Unie, de andere Slavische staten
en volkeren van democratische landen
zal bevorderen, ontwikkelen en behoe
den".
President Gottwald heeft Zapotocky
(communist) met de vorming van de
nieuwe regering belast.
In antwoord op een desbetreffende
vraag antwoordde Zapotocky, dat er
geen reden voor is degenen, die niet
met het huidige bestuur instemmen, te
vernietigen. „Waar de werkelijke de
mocratische meerderheid heeft over
wonnen, is er geen behoefte aan ge
weld om de overwinning te behouden.
Ik verklaarde direct na de verkiezin
gen: „Wij zullen diegenen, die de taken
van deze tijd niet begrijpen, met geduld
overtuigen en opvoeden". Dit menen wij
en dit zal de regering in daden, niet in
woorden?, tonen".
Hartewens
van burgemeester d'Ailly
Bij de aanbieding van het ge-schenk
van Amsterdam etsen van de haven
van Amsterdam ten tijde van de on
derneming, die tot de stichting van de
stad New York leidde aan de bur
gemeester van New York, O'Dwyer,
heeft burgemeester d'Al'ly op het New
Ycrkse stadhuis een toespraak gehou
den.
.Als ik met het oog van de Neder
landse voorvader, die hier het eerst
met zijn schip landde.naar New York
kijk," aldus de burgemeester, .stel ik
met trots vast, dat de baby zeer voor
spoedig is opgegroeid. Ik bewonder de
burgers van deze machtige stad en ik
feliciteer u, burgemeester O'Dwyer, met
de werkelijk verbazingwekkende ont
wikkeling van de 'stad. Er is alle reden
tot feestvieren en gerechtvaardigde
trots."
Bij een vergelijking van de ontwik
keling van Amsterdam en die van New
York gedurende de laatste vijftig jaar
verklaarde burgemeester dAilly het te
betreuren, dat Amsterdamse schepen
geen geregelde rechtstreekse verbinding
met New York onderhouden. De moge
lijkheden worden echter onderzocht.
De economische toestand van Tsjecho-
Slowakije hangt volgens Zapotocky af
van de productiviteit van de landbouw
en industrie. De verhoging daarvan is
de belangrijkste taak. „Indien het ons
niet zou lukken meer op het land en in
de fabrieken te produceren, is alle ge
praat over verhoging van de levens
standaard een holle frase".
(Reuter)
SIMON STEVIN TE BRUGGE
HERDACHT.
In de Gothische zaal van het Stad
huis te Brugge is ter gelegenheid van
de 400ste verjaring van de geboorte van
de beroemde Vlaamse natuur- en wis
kundige Simon Stevin een academische
zitting gehouden.
Aan het einde van de bijeenkomst
werd een tentoonstelling geopend, wel
ke gewijd is aan het leven van de na
tuurkundige. Talrijke documenten wer
den voor deze tentoonstelling afgestaan
door de bibliotheken en archieven van
Brussel, Brugge, Antwerpen en Leiden.
„De bekende HollandAmerika Lijn
onderhoudt van Rotterdam uit een
prachtige dienst, maar wij zouden
graag een rechtstreekse lijn van Am
sterdam uit hebben, opdat wjj „onze
zoon" nog vaster aan het hart kun
nen drukken. Wij hebben met een
gebrek aan schepen te kampen, maar
de groeiende betekenis van de Benc-
lux-landen en in het bijzonder van
Amsterdam en Rotterdam als door
voerhavens, rechtvaardigt in elk op
zicht een rechtstreekse verbinding
over zee tussen het oude en het nieu
we Amsterdam. Zij zou in mijn stad
ten zeerste worden toegejuicht," al
dus mr d'Ailly.
ZEELIEDENSTAKING VOORKOMEN?
Het Amerikaanse departement van
justitie heeft een federaal gerechtshof
verzocht een dreigende zeeliedenstaking,
die zich over het gehele land zou uit
strekken, te verhinderen. Zeven vak
verenigingen hebben te kennen gegeven,
dat zij de staking zullen proclameren,
wanneer him contracten aflopen (heden
te middernacht).
Een federaal districtsgerechtshof heeft
een tijdelijk bevel uitgevaardigd, waar
door de dreigende staking van meer
dan 100.000 zeelieden onwettig wordt
verklaard.
Naar A.F.P. nader verneemt, heeft
Joseph Curran. voorzitter van het bij
de CIO aangesloten verbond van zee
lieden, verklaard, dat zijn bond zich zal
neerleggen bij de beslissing van het fe
derale gerechtshof, waarbij de staking
bij de Amerikaanse koopvaardij wordt
verboden.
In de Londense haven zijn 1800 man
in staking. Vijfentwintig schepen kon
den niet gelost worden, waaronder
twaalf, afkomstig van het vasteland.
Slecht land voor goochelaars!
De directeur van een Russische
fabriek van kleine auto's is ge
waarschuwd, dat hij vervolgd zal
werden „wanneer hij weer met
cijfers gaat goochelen", aldus een
mededeling van de Trud, het or
gaan van de vakbeweging ln de
Sovjet-Unie.
Eindelijk rust in Palestina
SYRIË VERWERPT
AMERIKAANS PROTEST.
In een gisteravond door de Staat Is
raël uitgegeven officieel communiqué
wordt medegedeeld, dat „aan alle
fronten, behalve aan het Zuidelijk
front, waar het Egyptische leger het
bestand heeft geschonden door tot
tweemaal toe het vuur te openen,
rust heerst."
WAARNEMERS IN
HAVENSTEDEN?
Graaf Bernadotte heeft aan Trygve
Lie een telegram gezonden, waarin hij
verzoekt bij voorbaat verzekering van
medewerking te vragen aan de leden-
staten van de V.N. voor het eventueel
op post zetten van waarnemers in de
havensteden van sommige landen ter
uitoefening van controle op illegale
emigratie naar Palestina.
Er werden geen namen van landen
genoemd. Wel wees men er te Lake
Success op, dat Italië en de Balkan-
landen belangrijke punten van Jood
se emigratie geen lid zijn van de
V. N.
TRANS JORDAANSE
TEGENSPRAAK.
In een officiële Trans Jordaanse me
dedeling, die in Caïro openbaar is ge
maakt, wordt het gisteren door ons
gepubliceerde bericht tegengesproken,
volgens hetwelk koning Abdoellah zou
verklaard hebben, dat Transjordanië
bereid is rioh bij een Palestijnse een
heidsstaat, waarin de Joden dezelfde
rechten zouden hebben als de Arabie
ren, te voegen.
Syrië heeft het Amerikaans protest
tegen het Syrische en Egyptische be
sluit om de Palestijnse wateren te
blokkeren verworpen, aldus deelt het
Amerikaanse ministerie v. Buitenland
se Zaken mede.
Een woordvoerder van het ministe
rie zei, dat in de Syrische nota wordt
verklaard, dat „Syrië met de andere
staten van de Arabische Liga eensge
zind is ten aanzien van het optreden
om de wanorde te doen ophouden." Het
ministerie heeft de kwestie in studie.
Egypte heeft het Amerikaanse pro
test reeds van de hand gewezen. De"
V.S. hebben nog niet geantwoord: op
de Egyptische verwerping.
Doctoraat honoris causa
aan eerste Gasthoogleraar
uit Harvard verleend
In het groot-auditorium van de
Ryksuniversiteit alhier werd heden
middag in een plechtige senaats
zitting, die door talrijke ge
nodigden en belangstellenden werd
bijgewoond, het ere-doctoraat in de
letteren en wijsbegeerte verleend
aan prof. dr William Ernest Hoc
king van Harvard University, die
gedurende het academiejaar 15)47
1948 als eerste gasthoogleraar in
het kader van de samenwerking
tussen Harvard University en de
universiteit te Leiden hier ter stede
colleges heeft gegeven.
De rectpr magnificus, prof. mr J. C.
van Oven, merkte in zijn openingswoord
op, dat ditmaal voor het eerst in de
geschiedenis van de academie een ere
doctoraat werd verleend aan iemand,
die zo kort geleden nog zelf lid van de
academische senaat was geweest. De
senaat gevoelt voldoening, dat het haar
gegeven is het hoogste universitaire
eerbetoon te schenken aan iemand,
voor wie zij een hoge achting is gaan
koesteren, en die zij heeft leren kennen
als een vriend.
ZELDZAME ONDERSCHEIDING
VOOR UNIVERSEEL GELEERDE
De promotor, prof. dr J. J. L. 'Duy-
vendak, decaan van de faculteit der
letteren en wijsbegeerte, constateerde
dat de Leidse universiteit slechts een
schaars gebruik maakt van het recl»t
ere-doctoraten toe te kennen, wellicht
uitgaande van het beginsel dat een ge
schenk te meer wordt gewaardeerd
naarmate het zeldzamer is. Er moeten
wel zeer bijzondere en dwingende rede
nen aanwezig zijn, die de senaat er toe
hebben bewogen te besluiten dat deze
graad zal worden verleend aan U, Wil
liam Ernest Hocking.
Ik moet daarom trachten enige van
de beweegredenen te on tvouwen die tot
dit besluit hebben geleid. Terwijl ik dit
beschouw als -een vreugdevol voorrecht,
moet ik bekennen dat ik, tegelijkertijd,
enigszins tegen deze taak op zie. Uw
geleerdheid is zo universeel en beweegt
zioh over zulk een wijd gebied, dat zij
zonder moeite heenstapt over de con
ventionele scheidslijnen tussen de we
tenschappen zoals zij vertegenwoordigd
worden in de verschillende faculteiten.
Gij beweegt U even gemakkelijk in de
ijle sferen van metaphysiek, kennisleer
en ethiek, als in de mystieke diepten
van theologie, terwijl Gij evenzeer thuis
zijt in de wijsbegeerte des rechts en de
concrete vraagstukken van gemeen-
schapsleer, staatkunde en politiek niet
verontachtzaamt. Wie is de huidige
spreker, dat hij de verdiensten zou kun
nen uiteenzetten die gij op al deze ge
bieden hebt verworven, en waarvoor in
het verleden andere universiteiten Uw
voorhoofd reeds hebben getooid met
haar kransen? Ik kan U slechts ver
zoeken dat Gij voor het ogenblik wilt
veronderstellen dat ik, als decaan van
de faculteit, ben gedrenkt met de col
lectieve wijsheid van mijn geachte col
lega's, of mij te beschouwen als een
Chinees geleerde van het oude slag, U
zo dierbaar, die ook universeel was in
zijn belangstelling en begrip-
De universaliteit van Uw belang
stelling is geen vluchtigheid van
geest die als een vlinder zich zou
neerzetten op elke bloem die ho
ning belooft. In het middelpunt van
Uw vele belangstellingen ligt Uw
wijsbegeerte en het is nu eenmaal
naar het wezen der wijsbegeerte om
elk probleem te onderzoeken. Al de
zogenaamd practische problemen
der maatschappij draaien om de
problemen van wijsbegeerte.
Spreker gaf daarop een overzicht van
de philosophisohe ontwikkeling en
denkbeelden van professor Hooking, die
een tussenpositie inneemt tussen prag
matisme en idealisme en de nadruk
legt op het begrip der persoonlijkheid.
Spr. behandelde vervolgens prof.
Hockings denkbeelden over Godsdienst,
waarbij hij deed uitkomen hoezeer
prof. Hocking ook thuis is in Oosterse
Godsdiensten en wijsbegeerte.
Na een bespreking van prof. Hoc
kings rechtsphilósophie, waarbij de
nadruk valt op het wordende recht
en de karaktervormende betekenis
die wetten behoren te hebben,
kwam hij tot zijn opvattingen over
de rol v. d. staat, die nooit doel in
zichzelf mag zijn. In het verkeer
tussen staten kan ook nooit econo
misch belang de voornaamste drijf
veer zyn. Met een toespeling op
Amerika's rol in de tweede wereld
oorlog en het Marshall-plan noem
de spr. prof. Hocking een vertegen
woordiger van 't beste Amerikaan
se idealisme. Spr. besloot met een
persoonlijk woord tot prof. Hoe
king en dankte hem voor wat hij
gedaan heeft voor de Leidse uni
versiteit, die deze vorm van samen
werking met Harvard University
ten zeerste op prijs stelt.
Prof. Duyvendak overhandigde ver
volgens, na het uitspreken van de tra
ditionele in het latijn gestelde formule
de doctorsbul aan prof. Hooking, die
daarmede zijn zesde ere-doctoraat had
ontvangen.
PROF. HOCKING „DANKBAAR
EN NEDERIG".
Prof. Hocking sprak in zijn antwoord
zijn dankbaarheid uit voor de eer
volle onderscheiding, op deze wijze
voor goed in de Leidse universitaire
gemeenschap te worden opgenomen,
en voor de waarderende woorden van
zijn promotor. „Soms komt het mij
voor, dat de wetenschapsman in
ouderdom de gelukkigste jaren van
zijn leven vindt: telkenmale ontmoet
hij leerlingen die hem dankbaar zijn
voor het openen van nieuwe Inzich
ten, die zij echter slechts aan het
rijpen van eigen wezen te danken
hebben, terwijl waardering van de
zijde van collega's veelal voortspruit
uit een gegroeid besef van moeizame
arbeid voor gemeenschappelijke doel
einden. Op dit moment speelt onge
twijfeld ook de karakteristiek Hol
landse geneigdheid mee, om eerder
iemands streven te loven, dan de re
sultaten die hij daarmee weet te be
reiken".
„In ieder geval aanvaard ik Uw hul
debetoon en Uw eredoctoraat zowel met
dankbaarheid als met nederigheid, ge
voelens die er mij toe verleiden behal
ve mijn vreugde te uiten ook mijn te
kortkomingen te bekennen. Zoveel,
misschien juist de belangrijkste dingen,
heb ik in mijn werk in Leiden ongezegd
gelaten. Weinig heb ik gesproken over
theologie en metaphysica, en hoewel ik
op philosophisch gebied begonnen ben
met te constateren dat onze tijd een
nieuwe denkwijze van ons vordert, heb
ik nagelaten uiteen te zetten wat die
nieuwe^ denkwijze behelst."
EEN NIEUWE DENKWIJZE
IN ONTWIKKELING.
Prof. Hocking bepaalde zich er in het
vervolg van zijn rede toe, dit verzuim
te herstellen door in grote lijnen de
eisen van die nieuwe denkrichting uit
een te zetten.
Een van de typische kenmerken
daarvan noemde hij de weigering om
vermeende tegenstellingen te aanvaar
den,, zoals tussen lichaam en geest en
tussen oud en nieuw. In tegenstelling
met dit laatste contrast b.v. moeten wij
juist inzien, dat een scheppend gebruik
kan worden gemaakt van het verleden.
Zelfs groeit de drang tot omzien naar
het verleden, naarmate de drang tot
voorbereiding van de toekomst toe"
neemt.
Josiah Royce, een van sprekers leer
meesters in Harvard, formuleerde dit
door te constateren, dat iedere mense
lijke samenleving een „gemeenschap
van herinnering en een gemeenschap
vfcn toekomstverwachting" is. Spreker
verdiepte zich aan de hand van die ge
dachte in de banden tussen Harvard en
Leiden in het verleden en de thans op
nieuw gevonden samenwerking. Naar
aanleiding van de daarbij geconstateer
de gemeenschappelijke trek in ernst der
levensovertuiging en zwaarte van het
oordeel tegenover de zonde sprak prof.
Hocking over de hedendaagse opvattin
gen inzake het maatschappelijke kwaad
van de misdaad. In wetenschappelijk
opzicht worden de oorspronkelijke in
zichten omtrent kwaad en straf op de
achtergrond gedrongen door de overwe
ging, dat ieder menselijk handelen een
noodzakelijk gevolg is van een voor
gaande situatie, zodat er eigenlijk geen
misdaden bestaan doch slechts ziekten
die genezing behoeven. De psychiater
verdringt in die zienswijze steeds meer
de rechter. Noch in Amerika, noch in
Holland toont men een grote bereidheid,
op een dergelijke wijze de traditionele
afschuw van het kwaad te overwinnen,
doch dan komen wij voor de morele pa
radox te staan, dat de slechte mens niet
kan worden gestraft doch slechts ge
kwetst. De goede mens kan straf als
rechtvaardig onderkennen, de slechte
mens, die gestraft zou moeten worden,
ziet het slechts als „pech".
Door die analyse doorzien wtf tevens
een van de vraagstukken van de he
dendaagse maatschappelijke crisis.
Een goed mens zijn betekent meer
dan het goede doen, het vraagt te
vens het goede liefhebben en nastre
ven. Bevordering daarvan ligt echter
buiten de macht van de wet. Dien
tengevolge kunnen slechts die ge
meenschappen doeltreffend straffen,
die in hun normale bestel overtuigen
kunnen dat goed doen gelukkig maakt.
De maatschappelijke structuur van
onze voorouders was niet krachtig
door hun gave tot goede bestraffing,
doch doordat er natuurlijke waardig
heid en geluk in hun dagelijkse arbeid
lagen. De philosophie is het aan de
hedendaagse wereld verplicht, een
nieuw beeld van zulk een geluk te
scheppen temidden van een worste
ling, even zwaar als de hunne. Prof.
Hocking zag deze taak ten dele vol
bracht in het vestigen van de overtui
ging, dat wij dienen te leven in on
middellijk contact met God.
Na de promotieplechtigheid, vond een
drukbezochte receptie plaats, waarbij
aan de vele aanwezigen gelegenheid
werd gegeven, prof. Hocking met het
verleende eredoctoraat geluk te wensen
en tevens persoonlijk afscheid te nemen.
In de loop van volgende week vertrekt
prof. Hocking met zijn echtgenote naar
Amerika.
Burgemeester mr Ara. J. d'Ailly is Vrijdag op uitnodiging van burge
meester O'Dwyer om de viering van het 50-jarig bestaan van de stad
New-York bij te wonen, te New-York aangekomen, waar hij op het vlieg
veld werd begroet door de Hoofdcommissaris van politie. Wallander. De
aankomst op 'het stadhuis, van links naar rechts: de Nederlandse Vice-
Consul C. Haver Droezen, Burgemeester #<A£Uy en de Hoofdcommissaris
van Politie Wallander. Foto: A.ïfP.-A»
