Amerikaans-Russische toenadering
WEERBERICHT
Veiligheidsraad wenst 4 weken
wapenstilstand
Grote meerderheid voor
Tsjecho-Slowaakse regering
Met een enkel woord
87ste Jaargang
MAANDAG 31 MEI 1948
No. 26399
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henr>7
Hoofdredactie: B W Menkhorst en J Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f3.90 per 3 maanden; 30 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red. 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no.: 57055
De kluit en het riet
NAAR aanleiding van Ue onverkwik
kelijke gebeurtenissen, welke zich
enkele weken geleden afspeelden
op het stationsplein te Djokjakarta bij
de aankomst der Nederlandse delegatie
aldaar aan de vooravond van het poli
tieke gesprek, schreven wij destijds on
der de titel O. en O. een hoofdartikel,
waarin wij die gebeurtenissen sympto
matisch noemden voor de algehele On
wil en Onmacht, welke sedert het prille
begin der Republiek haar optreden te
genover de Nederlanders hebben ge
kenmerkt-
De in ons blad van Zaterdag j.l. afge
drukte verklaring van de republikeinse
regering, afkomstig van het officiële
republikeinse persbureau Antara, no
pens de machinaties van de heer Soe-
ripno te Praag, waar deze erin slaagde
op basis van wederkerigheid consulaire
betrekkingen met de Sovjet-Unie te
verwezenlijken, dwingt ons ertoe aan
deze conclusie een verder gaande con
sequentie te verbinden, welke zich niet
zachtzinniger laat weergeven dan in de
qualificatie „onovertroffen onbe
schaamd".
Immers in deze verklaring wordt
ronduit toegegeven, dat de actie van de
heer Soeripno haar steun en düs recht
vaardiging vindt in de hem in Decem
ber j.l. verleende algemene machtiging
om betrekkingen met Centraal- en Oost-
Europese (lees: communistische!!) lan
den tot stand te brengen.
En in één adem gaat de verklaring
verder: „Intussen blijft de buitenlandse
politiek van de Republiek, dat zij in de
tegenwoordige omstandigheden haar
buitenlandse betrekkingen niet zal uit
breiden".
DIT mag toch om in stijl te blij
ven met recht „Ongehoord"
heten! De Re publiek maakt dus
kennelijk onderscheid tussen het tijd
stip, waarop de hierboven bedoelde
machtiging werd verleend en de huidige
opvatting, waarvan de laatste alinea
blijk geeft!
Maar anderzijds ziet zij daarbij maar
al te gemakkelijk over het hoofd, dat de
door haar vrijwillig en plechtig onder
tekende Renville-overeenkomst het on
derhouden van officiële buitenlandse
betrekkingen (laat staan de uitbreiding
ervan) nadrukkelijk verbood, zijnde dit
het souvereine en exclusieve recht van
het Koninkrijk der Nederlanden, tot
het tijdstip, waarop die souvereiniteit
zal overgaan aan de Ver. Staten van
Indonesië.
Na de totstandkoming van de Renvil
le-overeenkomst was het voor de Repu
bliek derhalve niet anders dan een eis
van diplomatiek gebruik en politiek fat
soen geweest om de door president Soe-
karno aan de heer Soeripno verleende
machtiging in te trekken, althans tij
delijk buiten werking te stellen, De re
cente republikeinse verklaring maakt er
met geen enkel woord melding van, dat
dit inderdaad is geschied en wij mogen
dan ook gevoegelijk aannemen, dat
zulks niet het geval is geweest.
Hoewel de republikeinse gezant te
Praag dus blijkbaar niet buiten zijn
boekje is gegaan, wordt hij niettemin
teruggeroepen, terwijl de republikeinse
minister van Buitenlandse Zaken Hadji
Agoes Salim reeds eerder verklaarde,
dat zijn vertegenwoordiger te Praag zo
danige volmachten niet zou hebben be
zeten en erkenning der overeenkomst
derhalve niet zal kunnen volgen. In dit
laatste verreweg't meest onschuldige,
maar ook het meest onwaarschijnlijke
geval, zou er dus hoogstens sprake
kunnen zijn van interne „Onvoldoende
Organisatie", hetgeen overigens met be
trekking tot de republikeinse constellatie
óók geen nieuw geluid is. Doch welke
uitleg men er ook aan tracht te geven
en hoe „Indonesisch" men zich ook kan
en gaarne wil! instellen, deze gang
van zaken is in ieder geval voor het Ko
ninkrijk der Nederlanden (oude èn
nieuwe stijl) in de allerhoogste mate
„Onbevredigend" en „Onaanvaardbaar".
Wij zijn enorm benieuwd te vernemen
met wélke Indonesische kluit onze re
gering zich ditmaal in het wuivende,
wel uitzonderlijk-buigzame Hollandse
riet zal laten sturen
Marshall-hulp voor Nederland
De raad voor economische samenwer
king maakte gisteren nieuwe toewijzin
gen voor de zestien Marshall-landen be
kend ten bedrage van 39.647.000 dollar,
waardoor het totaal van de tot dusver
verstrekte toewijzingen 208.095.000 dollar
bedraagt, waaronder berekend de vracht.
Onder het totaal cijfer zijn begrepen 57
millioen dollar voor hulp aan China.
De nieuwe toewijzingen omvatten:
Frankrijk 33.961.000 dollar; Oostenrijk
2.116.000 dollar; Nederland 1.818.000 dol
lar; Griekenland 1.084.000 dollar; Noor
wegen 667.000 dollar.
De zendingen aan Nederland omvat
ten uitsluitend Canadese tarwe.
VOOR EUROPESE EENHEID.
De internationale commissie voor
Europese eenheid, in vergadering te Pa
rijs bijeen, heeft de afgevaardigden op
het onlangs in Den Haag gehouden con
gres van Europa verzocht er bij hun mi
nisters van buitenlandse zaken op aan
te dringen de aanbevelingen van dit
congres te aanvaarden.
Er werd voorts besloten, dat ten be
hoeve van de bijeenroeping van een
Europese assemblee, waarop door het
Haags congres is aangedrongen, een in
tensieve internationale propaganda
campagne zal worden gevoerd-
PERIODE MET REGEN.
De Bilt vdrwacht tot morgenavond:
Aan de kust aanvankelijk krachtige,
overigens meest matige wind tussen
Zuid-Oost en Zuid-West. Nu en dan
regen hier en daar met onweer. Vrij
koel.
1 Juni.
Zon op: 4.26 uur; onder:20.50 uur.
Maan op: 2.17 uur; onder: 13.40 uur
(L. K.)
Hoogwater te Katwijk te 10.51 en 23.21
uur. (Doodtij).
Het Palestina probleem.
De Veiligheidsraad heeft Zaterdagavond, met enige verscherpende
amendementen, de Britse resolutie over Palestina aanvaard, welke op
roept tot een wapenstilstand van vier weken tijdens welke de V.N.
de kwestie nader willen behandelen.
Tien van de elf raadsleden Columbia onthield zich van stemming
ondersteunden de oproep tot een wapenstilstand van vier weken, na
dat een door Amerika gesteund Sovjetrussisch voorstel tot het instel
len van sancties door de V.N. wanneer beide partüen de strijd niet
binnen 36 uur zouden staken, niet de noodzakelijke tweederde meer
derheid had kunnen verkrijgen.
DE STEMMINGEN.
Met 5 tegen nul stemmen bij 6 ont
houdingen heeft de Veiligheidsraad de
Russische resolutie verworpen, die de
toestand in Palestina een bedreiging voor
de vrede volgens artikel 7 van het Hand
vest noemde en waarin bevolen werd
binnen een tijdsbestek van 36 uren het
vuren te staken, terwijl de verantwoor
delijkheid voor de weigering van het be
stand op de Arabische landen werd ge
schoven.
Uiterlijk 1 'Juni wordt
antwoordt verlangd
In het belangrijkste amendement op
het Britse voorstel wordt een beroep ge
daan op Joden en Arabieren van hun
aanvaarding van de beslissing van de
raad uiterlijk 1 Juni a.s. kennis te ge
ven en verklaard, dat. wanneer een der
partijen aan de beslissing geen gehoor
mocht geven de raad rechtstreekse actie
volgens hoofdstuk zeven van het Hand-
p i" zal overwegen.
De Joodse en Arabische vertegenwoor
digers te Lake Succes hebben het be
sluit met reserve aanvaard, maar er ziin
aanwijzingen, dat de- oproep der V.N.
gunstig zal worden beantwoord.
De andere aangenomen bepalingen van
de geamendeerde Britse resolutie zijn:
1. Het stopzetten van het toelaten van
militairen in Palestina en de staten van
de Arabische Liga. Alle weerbare Joden,
die gedurende de vier weken in Palestina
worden toegelaten, zullen geen militaide
opleiding krijgen.
2. Er zullen gedurende de vier weken
geen wapens in Palestina en de Arabi
sche staten worden ingevoerd.
GROMYKO TREKT WEER
VAN LEER.
In een felle aanval op Engeland ver
klaarde Gromyko, dat de politiek van
Engeland in Palestina van het begin af
louter huichelarij is geweest. Hij sprak
weer van de ..sympathie, die de Sovjet-
Unie voor de nationale aspiraties der
Arabieren gevoelt".
Cadogan (Engeland) diende onmiddel
lijk van repliek; „Gromyko heeft zijn
toevlucht genomen tot ordinaire schimp
scheuten. tenlastelegging van motieven
en algemene smaad, dat zijn wij van
hem gewend, wanneer hij niet geheel ze
ker van zijn zaak is en geen goede ar
gumenten heeft aan te voeren. Heden
heeft hij zijn eigen twijfelachtig record
gebroken en ik ben niet van plan tijd
te verknoeien aan een antwoord", aldus
Cadogan.
Malik (Libanon) antwoordde Gromy
ko, dat de massa het eens is met de
Arabische zienswijze over de Palestijnse
kwestie, doch dat de massa langzamer
hand ere teleurgesteld wordt in haar
verwachtingen van de politiek en de be
doelingen van de Sovjet-Unie.
De USSR, de Verenigde Staten, Oekra
ïne, Frankrijk en Columbia stemden voor
deze resolutie, die de toepassing van
sancties tegen de landen, welke het be
vel tot staking der vijandelijkheden niet
zouden opvolgen, ten gevolge zou heb
ben gehad.
Frankrijk, de Verenigde Staton en Co
lumbia onthielden zich evenwel ten aan
zien van het gedeelte der motie, waar
in de Arabische staten voor de toestand
verantwoordelijk worden gesteld.
Met negen tegen nul stemmen en 2
onthoudingen nam de Veiligheidsraad
een Amerikaans amendement op de En
gelse tekst aan, waarin op alle regerin
gen en autoriteiten een beroep wordt
gedaan zich te onthouden van het in
voeren of uitvoeren van oorlogsmateriaal
naar of in Palestina, en de Arabische
staten, tijdens de periode van het sta
ken van het vuren.
De raad nam met algemene stemmen
een clausule aan, waarin er bij alle re
geringen en autoriteiten op aan wordt
gedrongen alle mogelijke voorzorgsmaat
regelen te nemen voor de bescherming
van de heilige plaatsen.
De Sovjet-Unie en de Oekraïne ont
hielden zich van stemming over de ef
fectieve onderdelen van de besluiten.
De raad verdaagde zijn zitting tot
aanstaande Woensdag. - (Reuter).
Grootste aanhang in de
industriesteden
Gisteren zijn in Tsjeoho-Slowakije de
algemene verkiezingen gehouden, welke
zoals te verwachten was, een grote
meerderheid men spreekt van .89
voor de regering hebben opgeleverd.
Reuter's correspondent meldt, dat hij
op vertoon van zijn perskaart overal
vrije toegang kreeg. Wie blanco wilde
stemmen, kreeg over het algemeen wei
nig gelegenheid dit in het geheim en
daarmee zonder gevaar voor zijn veilig
heid te doen. Wie gebruik maakte van
de schermen voor het geheim stemmen,
was in de meeste gevallen gedwongen
voor het oog van de kiescommissie, die
uit leden van de communistische actie-
comité's was samengesteld, zijn stern-
strook in een aparte mand te werpen,
aldus deze correspondent.
De minister van binnenlandse zaken,
Mosek (comm.), heeft meegedeeld, dat
de verkiezingen overal in volmaakte orde
en rust hebben plaats gevonden, aldus
Radio Praag.
Nu de voorlopige telling der stemmen
haar voltooiing nadert, blijkt, dat een
sterker anti-regeringsgezindheid in Slo
wakije en in de van ouds socialistische
steden van Noord-Bohemen wordt ge
compenseerd door een zeer groot per
centage stemmen voor de regering in
de industriesteden.
Volgens enkele voorlopige uitslagen uit
Slowakije is ongeveer 25 procent der
In de Amsterdamse haven heeft Zaterdag een hevige scheepsbrand gewoed.
In de ruimen I en II van het s.s. „Rossum" van de Rederij Vinke en Co,
welk schip, geladen met copra en katoen Maandag naar Zuid-Amerika zou ver
trekken, brak brand uit, die een zodanige omvang aannam, dat zowel schip als
lading verloren gingen ondanks de heldhaftige pogingen van de Amsterdamse
brandweer het vuur te blussen. De brandweer in actie op het midden op
het IJ liggende brandende schip. Foto ANP-de Wt.
stemmen tegen de regering uitgebracht
in plattelandsdistricten. Dezelfde tendens
viel waarte nemen bij de uitslagen van
landbouw- en lichte-industriedistricten
ten Noorden en Oosten van Praag.
Een mijnbouwgebied leverde 98 pro
cent voor de regering op en een in
dustriegebied 92 procent. In een district
waarin twee kloosters gelegen zijn,
stemde 23 procent tegen de regering. In
het herbouwde Licide, dat in de oorlog
door de Duitsers met de grond gelijk
werd gemaakt, stemden alle 192 kiezers
voor de regering.
BENES STEMDE NIET.
Het Tsjechoslowaakse persbureau
meldt, dat president Benes niet heeft
gestemd, daaraan toevoegend, dat hij
zulks in 1948 ook niet heeft gedaan.
DE VOORLOPIGE RESULTATEN.
Volgens de laatst beschikbare cijfers,
medegedeeld te 4 uur hedenmorgen,
heeft het door de communisten be
heerste Nationale Front bij de verkie
zingen in Tsjecho-Slowakije 89.28 pro
cent van de uitgebrachte geldige stem
men behaald.
Er werden geen cijfers verstrekt over
het aantel ongeldige stemmen of niet
uitgebrachte stemmen, doch het stem
menpercentage voor het Nationale Front
bedraagt iets meer dan tachtig procent
van het totaal aantal geregistreerde
stemgerechtigden.
De „zekere zetels" zijn als volgt ver
deeld: Tsjechische communistische par
tij: 92; Slowaakse communistische partij:
50; Partijloze vertegenwoordigers van
„door communisten beheerste" organisa
ties: 73; Tsjechische sociaal-democraten
(die een fusie met de communisten zul
len aangaan): 22; Volkspartij (Tsje-
ohisch)23; Tsjechische socialisten (die
mogelijk ook spoedig een fusie met de
communisten aangaan): 23; Vrijheids
partij (Slowaaks) 4; Partij "van de we
deropbouw (Slowaaks)12.
Reuter voegt hieraan toe, dat de bo
vengenoemde getallen één of twee kun
nen verschillen met de werkelijkheid.
Politieke kringen te Praag toonden
zich verwonderd over de omvang van de
bij de verkiezingen aan het licht geko
men oppositie. Het aantal blanco en on
geldige stemmen plus niet uitgebrachte
stemmen bedraagt bijna twintig procent
van het totaal stemgerechtigden. Van
officieuze zijde was geen geheim ge
maakt van de verwachting, dat meer
dan 95 procent voor de regering zou
stemmen.
Radio Praag schakelde de ongeldige
stemmen uit en kwam aldus tot een ho
ger percentage voor de regering. In of
ficiële berichten worden ook de niet uit
gebrachte stemmen verwaarloosd. Aan
gezien het niet vervullen van de stem
plicht strafbaar Is gesteld moet men de
niet-klezers wel tot de oppositie rekenen.
Vele kiezers hebben foto's van Benes,
Marasyk of Churchill in de enveloppe
van het stembiljet gedaan.
Men verwacht, dat de communisten
in de nabije toekomst hun positie zullen
gaan verstevigen en dat als een der eer
ste maatregelen het aantal nieuwsbla
den beperkt zal worden.
BINNENLAND.
Zaterdagavond is met de „Prinses
Irene" het DC 6 toestel PH-TPI van de
K.L.M. een internationaal gezelschap van
45 personen uit acht verschillende landen
naar Los Angeles vertrokken om daar deel
te nemen aan de herdenking van het 10-
Jarig bestaan der over de gehele wereld
verspreide beweging voor geestelijke en
morele herbewapening, welke daar van 7
tot 14 Juni a.s. zal plaats vinden.
Gistermiddag Is een urn, bevattende
de as van een der 400 Jonge Joden, die
tijdens de Februari-razzia te Amsterdam
ln 1941 door de Duitse overheersers naar
Mauthausen werden gevoerd en daar
Jammerlijk omkwamen, op de Joodse be
graafplaats te Muiderberg op symbolische
wijze onthuld ter nagedachtenis van de
bijna 60.000 Amsterdamse Joden, die tij
dens de oorlogsjaren werden, gedeporteerd
en niet uit de concentratiekampen terug
keerden. Vele personen, w.o. de burge
meester van Amsterdam, voerden hierbij
het woord.
De Nederlandse „fakir" Marln Dajo,
die ook ln ons land bekendheid verwierf
door experimenten en lezingen, is ln
Zwitserland, naar men vermoedt ten ge
volge van een hartverlamming, plotseling
overleden. Personen uit de omgeving van
Marin Dajo hebben verklaard, dat zijn
dood volgens een eerste medisch onder
zoek niet te verklaren ls uit een maag
operatie. die de overledene onlangs heeft
ondergaan. De gerechtelijke autoriteiten
te Winterthur hebben een lijkschouwing
gelast.
gelegenheid van do overdracht
Ms. „Venerable" aan do Konlnk-
Ter
van Hr. Ms.
lijke Marine heeft lult.-admiraal C. E. L,
Helfrlch per brief aan de admiraal van
de Engelse vloot sir John H. D. Cun
ningham zijn dank betuigd, dat hij dit
vliegkampschip ter beschikking heeft ge
steld van de Kon. Ned. Marine.
Gisterochtend arriveerde op het
Bataviase vliegveld Kemajoran een
Australische goodwlllmlssle. die verwel
komd. werd door de maritieme adjudant
van dr van Mook en de Australische con
sul-generaal, Charles Eaton. De missie
zal te Batavia besprekingen voeren be
treffende de zending van Australische
reliefgoederen. het verlenen van studie
beurzen en de uitreiking van leermidde
len ln het kader van de Unesco.
Zaterdagmiddag is door onbekende
oorzaak de papierfabriek van de firma
Wesly en Co te Maastricht door 'brand
vrijwel geheel verwoest. De voorraad van
200 ton papier en cartonwaren werd door
het vuur en het water vrijwel geheel ver
woest. Slechts de kantoren en de daar
boven gelegen directeurswoningen konden
gespaard worden. De brandschade wordt
door verzekering gedekt. Zestig mensen
zijn thans zonder werk.
Ruim 200 paren streden Zaterdag
avond ln Krasnapolsky te Amsterdam om
de nationale danskampioenstitels.
De winnaars waren: professionals: de
heer en mevrouw J. W. Molln Jr. (A'dam);
leraren: de heer Oostveen en mej. Paassen
(beiden Amsterdam).
Amateurs: hoofdklasse: Plet en Rlnl de
Boer (Den Haag); A-klasse: de heer Koe-
leman en mej. Wieser (belden Den Haag);
B-klasse: Nico en Dlnl v. d. Broek (Den
Haag): C-klasse: de heer Eygensteln en
mej. Werner (beiden Amsterdam).
De Nederlandse regering heeft bereid
gevonden zitting te nemen in de z.g.
Aruba-commlsslede heren prof. mr G.
A. van Poelje, mr dr D. Simons en mr L.
P. M. Loeff.
Men is er ln geslaagd de brand op
het s.s. „Rossum" te Amsterdam tot de
ruimen op de voorplecht te beperken.
BUITENLAND
Het Joods bureau maakt bekend,
dat Arthur Lourle benoemd is tot con
sul-generaal van Israël ln de Verenigde
Staten. Lourle is sinds vorig Jaar direc
teur van het Joods bureau te New York.
Volgens de Zwitserse radio zijn te
Rome Zwitserse vertegenwoordigers aan
gekomen om besprekingen te voeren over
het boren van een tunnel door de Mont-
Blane.
In de Chinese provincie Hoepeh ziin
door overstromingen 330 mensen en on
geveer 5.000 stuks vee verdronken. Velen
zijn dakloos: meer dan 5.000 h.a. land
staat onder water.
Een verslag van de Griekse leger
staf over de laatste maanden meldt de
volgende verliezen: partlsanen 587 do
den en 1500 gevangen genomen, rege
ringstroepen 60 doden, 70 gewonden en
21 vermisten.
Het Parljse ..Theatre de verdure",
een openluchttheater in de tuin van de
Tuilerieën, ls Zondagochtend, geheel door
brand verwoest. Kortsluiting ls de oor
zaak.
De hoogst-geheime Brits-Egyptische
besprekingen over de constitutionele toe
komst van de Soedan zullen vermoede
lijk met succes worden bekroond.
De Britse gezant in Egypte deelde mee,
dat de ministerraad zeer spoedig een be
slissing zal nemen.
Byrnes: Sovjets gaan zóver
als democratieën het toestaan
In welingelichte kringen te Washing
ton, aldus Reiiter, gelooft men steeds
meer, dat de Verenigde Staten het niet
willen laten zitten bij de huidige span
ning in de verhouding met de Sovjet-
Unie doch spoedig zullen pogen tot
onderhandelingen te komen over enkele
aangelegenheden van minder belang
teneinde de mogelijkheid van „grotere
dingen" te peilen .Dit vertrouwen is ge
grond op de verklaring van Marshall,
dat „zeer goede vooruitgang is gemaakt"
wat betreft het stabiliseren van de we
reld naar Amerikaanse opvattingen, met
andere woorden, dat de Verenigde Sta
ten de „koude oorlog" met de Sovjet
unie aan het winnen zijn.
REDE VAN BYRNES
In dit licht beschouwd trekt voorts de
aandacht de rede welke James Byrnes,
de voormalige minister van buitenlandse
zaken der V S. hield te Zuid-Carolina
en waarin hij verklaarde, dat de V.S.
bereid moeten zijn met de Russen te on
derhandelen, zolang het geen kwest'^
betreft, waar andere geallieerde rege
ringen bij betrokken zijn. De V.S. moes
ten intussen het defensieprogramma met
spoed uitvoeren.
„Het ls altijd mijn overtuiging ge
weest, dat de Sovjet-Unie met haar po
litiek van expansie juist zo ver zal gaan
als de democratieën het haar toestaan.
Wanneer zij tot de slotsom komt. dat zij
niet verder kan gaan zonder dat het tot
strijd komt, geloof ik. dat zij de zenu
wenoorlog zal staken en een oplossing
zal zoeken. Op het ogenblik moest zij tot
de slotsom komen, dat onze zenuwen
niet door haar geschokt kunnen worden
en dat wij macht hebben, waarvan wij
gebruik willen maken om onze vrijheid
te bewaren en door middel van de V.N.
de vrijheid van andere vrije volkeren,
die de moed hebben, zich tegen agres
sie te verzetten.
Byrnes verweet Stalin gebrek aan
goede smaak op grond van zijn verkla
ring aan Wallace. Stalin wist heel
goed, dat hij als hoofd van een regering
zich alleen tot de president van de V.S.
Wat dr Malan wil
„LOS VAN ENGELAND!"
In een interview heeft dr Malan, de
leider van de Nationalistische partij in
Zuid-Afrika, verklaard dat de uitslag der
verkiezingen hem ten zeerste heeft ver
rast. Hij voegde er aan toe, dat zijn
partij en hij zelf voorstanders zijn van
een absolute gelijkheid van rechten voqr
Afrikaners en Engels sprekende inwoners
van Zuïd-Afrika en van het erkennen
van beide talen als officiële talen. In
verband met de immigratie-politiek zei
dr Malan: „Met zorg uitgekozen immi
granten zijn steeds welkom, doch wij
zullen de bevolking weten te beschermen
tegen Aziatische immigratie", Dr Malan
is ook de mening toegedaan, dat wat de
gouddelving betreft, een einde moet wor
den gemaakt aan de „uitputting van een
dergelijke nationale rijkdom voor een
tijdelijk economisch voordeel".
„Onze partij", zo betoogde hij, „zal
tegenover monopolies en kartels de
staatscontrole stellen, doch zal de rech
ten van het bezit en van de particu
liere ondernemingen in acht nemen".
„De Nationalistische partij stuurt aan
op een republikeinse regering afgeschei
den van de Britse kroon. Wij zien daar
in de enige daadwerkelijke waarborg, dat
Zuld-Afrika niet verwikkeld zal wor
den ln de oorlogen van Groot-Brittan-
nië. Tot die maatregel zal echter slechts
overgegaan worden na een referendum
en bij eenvoudige meerderheid in het
parlement. Onze enige vlag is de huidi
ge vlag van de Unie van Zuid-Afrika.
Een der plannen van de nieuwe regering
is de invoering van het metriekstelsel."
Dr Malan besldot het interview met de
woorden: „Minister-president zijn is
heel wat anders dan in de oppositie
staan. Er is zeer veel te doen."
Sololofsky wil weer praten
OVER DUITSE VALUTA-
HERVORMING.
In Duitse kringen, die in nauw con
tact staan met het Sovjet-Russisch mi
litair bestuur te Berlijn, wordt ver
klaard, dat maarschalk Sokolofsky, de
Sovjet-Russische militaire bevelhebber,
des zins en des willens is valutahervor
ming voor geheel Duitsland op basis
van viermogendhedenbesluiten te be
spreken. „De Sovjet-Russische militai
re bevelhebber zou ongetwijfeld een
zitting van de geallieerde bestuursraad
bijwonen, indien dit onderwerp in de
agenda werd opgenomen", zo werd in
deze kringen verklaard.
Esn verklaring van luitenant-generaal
Dratvin, Sokolofsky's plaatsvervanger,
in de „Taegliche Rundschau", dat va
lutahervorming, naar de mening van
het Sovjet-Russische bestuur, de enige
juiste weg is, wordt als een eerste aan
wijzing in deze richting beschouwd.
De bestuursraad is sinds 20 Maart
niet bijeen geweest, toen Sokolofsky de
vergadering verliet met de woorden:
„De raad heeft opgehouden te be
staan". (Reuter).
STAD DOOR WATER VERZWOLGEN.
Ten gevolge van een overstroming van
de rivier Columbia in de N.-Amerikaan
se stad Oregon ls de gehele stad Van-
port met 18.700 inwoners door het water
verzwolgen. Het aantal slachtoffers is
nog niet bekend.
Gehele blokken van houten huizen
van twee verdiepingen werden wegge
spoeld en als wrakhout op elkaar ge
dreven.
De stad lag ongeveer vijf meter bene
den het waterpeil van de rivier, terwijl
het water ln de stad thans even hoog
schijnt te staan als In de rivier.
Mannen, vrouwen en kinderen werden
gegrepen door de kolkende watervloed,*
die zich een weg had gebroken door een
spoordijk.
Overlevenden vertelden, dat zij door
het water weggesleurd werden voordat
zij wisten dat er sprake was van een
overstroming. Honderden mensen zaten
gisteravond op de daken van de niet
weggespoelde huizen wachtend tot zij
zouden worden opgepikt.
De schade hier en elders In het
stroomgebied beloopt tientallen milli-
oenen dollars.
moest richten. Doch waar het om gaat,
is niet. tot wie de verklaring werd ge
richt. doch of er enige oprechtheid was
in de tot uiting gebrachte bereidheid,
een regeling onzer geschillen te bewerk
stelligen", aldus Byrnes.
NOORWEGEN EN DE S.U.
Morganstierne, de Noorse ambassa
deur in de V.S. heeft op een jaarlijkse
bijeenkomst van Noren te Baltimore
verklaard: „Noorwegen wil zo nauw mo
gelijke betrekkingen onderhouden met
onze grote nabuur in het Oosten, Sov
jet-Rusland, doch wij zijn en zullen blij
ven een Westerse democratie".
De strijd in Palestina
Reuter meldt de volgende legercom
muniqué's
Zuidelijk front: Egypte maakt mel
ding van de verovering van Isdoed, 44
kilometer ten Zuiden van Tel Aviv, d9
hoofdstad van Israël. De Haganah.
meldt tegenaanvallen te land en uit de
lucht op de Egyptische strijdkrachten.
Voltreffers op Egyptische troepencon
centraties.
Middenfront: de Arabieren zetten,
het bombardement van de belegerde
Joden in Nieuw Jeruzalem voort. Felle
strijd te Latroen aan de weg Tel Aviv-
Jeruzalem, waar de Joden blijkbaar ge
tracht hebben een hulpverleningscolon
ne door de linies heen te brengen.
De Joden zeggen het voornaamste
waterpompstation van Jeruzalem, Ras
el Ein, bij Tel Aviv te hebben veroverd.
Het Arabisch Legioen maakt melding
van het bereiken van Ramleh en Lyd-
da, 20 kilometer ten Oosten van Tel
Aviv, waardoor het contact met de
ongeregelde strijdkrachten versterkt
wordt.
Noordelijk front: de Joden deden te
genaanvallen op de Libanese grens.
Een Libanees legerkamp te Malakieli
zou veroverd zijn.
Irak verklaart Kilkekya, 12 kilometer:
van de kust en 24 kilometer ten Noor
den van Tel Aviv, veroverd te hebben.
Tel Aviv dreigt hierdoor van de Jood
se nederzettingen in het Noorden af
gesneden te worden. De Joden verkla
ren twee Syrische grensposten te heb
ben aangevallen en vernietigd.
Jordaanfront: Joodse strijdkrachten
verklaren Tel el Kassar in het Jor-
daandal te hebben bestookt. Joods-
Arabische schermutselingen. Wisselende
strijd.
HEILIGE GRAF LICHT
BESCHADIGD.
Kerkelijke autoriteiten hebben mede
gedeeld, dat de koepel over het Heilige
Graf licht door een granaat uit een
Joods kanon beschadigd is. Verder is
een raam vernield. Ook twee Grieks-
Katholieke kerken zijn tijdens de strijd
om de oude stad licht beschadigd.
Zondagmiddag, aldus Reuters corres
pondent, is het over het algemeen zeer
rustig geweest. In de nacht van Zater
dag op Zondag hebben de Joden mij
nen gelegd op de wegen ten Noorden
van Jeruzalem.
United Press tekent hierbij neg aan:
Voor het eerst sedert het jaar 70
voor Christus is er geen enkele levende
Jood in de oude stad van Jeruzalem,
En Indien er nog een overlevende was,
hij zou geen plaats vinden om te wo
nen temidden van de rokende ruïnes
van wat eens het Joodse stadsdeel was.
De laatste Haganah-gevangenen zijn
naar Transjordanië overgebracht en de
vrouwen en kinderen zijn onder leiding
van het Rode Kruis weggeleid naar de
nieuwe stad.
Volgens het communiqué van de
Joodse zender van hedenochtend heeft
een zegsman van de Joodse regering
medegedeeld dat Zondag door 't RAF-
hoofdkwartier in Basra een groot aan
tal Engelse jagers en bommenwerpers,
zowel als militaire transportvliegtuigen
direct naar Palestina vervoerd is,, om
daar in de strijd te worden gebruikt.
Ook zouden Zondag 20 nieuwe Ameri
kaanse tanks door de Engelsen ln Bas-
ra aan het Iraakse leger overgedragen,
zijn.
BREUK IN BERLIJNSE VAK
VERENIGINGSORGANISATIE.
De dreigende breuk tussen de op het
Westen en Oosten georiënteerde afge
vaardigden in de Beriijnse vakvereni
gingsorganisaties blijkt gisteren volledig
te zijn geworden. De met Sovjetvergun
ning verschijnende bladen publiceren
een order van de leiders van het door
de communisten geleide meerderheids
orgaan, waarbij de leiders van de anti
communistische minderheid, bekend als
U.G.O., van het lidmaatschap der orga
nisatie worden uitgesloten.
De uitgesloten leiders zijn functiona
rissen van een actiecomité, dat door de
U.G.O. werd ingesteld, nadat haar afge
vaardigden uit de jaarlijkse bijeenkomst
van de Beriijnse vakverenigingsorgani-
satie waren weggelopen wegens een ge
schil over de stemmingsprocedure.
In de order wordt het actiecomité er
van beschuldigd „er bij de Beriijnse vak
verenigingsleden op Instigatie van Wall-
street op aan te dringen de instructies
van het gekozen uitvoerende comité van
de Beriijnse vakverenigingsorganisatie
niet te volgen". De leiders van het
comité hebben, aldus de order, hiermee
de statuten van de organisatie ge
schonden.
TSJECHOSLOWAAKSE DIPLOMATEN
TREDEN AF.
Midoslav Lokaj heeft bekend gemaakt,
dat hij als consul-generaal van Tsjecho-
Slowakije te Londen is afgetreden uit
protest tegen het door de communisten
beheerst regiem te Praag. Lokaj, die
sinds December te Londen vertoeft, is
sinds 1920 in diplomatieke dienst en is
lid van de Tsjechische sicialistische par
tij. Onlangs weigerde hij gevolg te ge
ven aan de oproep naar Praag terug te
keren.
De militaire en lucht-attaché en twee
eerste secretarissen van de Tsjechoslo
waakse ambassade te Londen zijn afge
treden uit protest tegen de wijze, waar
op de algemene verkiezingen gevoerd
worden. Naar verluidt hebben ook vijf
lagere ambtenaren der ambassade ont
slag genomen.
