Duitsers nog niet eens aan puinruimen toe
Dromen over een
PANDA EN DE PROFESSOR
Indonesiërs trokken op naar Djokja
Groot-Beiers Rijk
Frankrijk houdt de adem in
Vluchtelingen uit het Oosten maken
woonprobleem onoplosbaar
Radio-programma
87ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLADDonderdag 4 Maart 1948
Tweede Blad No. 26328
Brieven uit Indië.
Jongens van 13-17 jaar....
(Van een militaire medewerker).
Het is nog donker op het .perron. Op
het stationsplein kunnen we slechts
met moeite de g-roep „soldaten" onder
scheiden, die wacht op het moment
van vertrek. Reeds in de voornacht
zijn ze aangevoerd door onze vracht
wagens van de ver2amelplaatsen en
thans zullen ze per trein verder ge
bracht worden op dè lange weg naar
Djokja. Bij duizenden zijn ze zich ko-
men melden en van deze plaatsen ver
trekken dagelijks groepen van 500 man.
Het is nog1 donker, maar als de tijd
vordert en de duisternis plaats maakt
"voor een nieuwè dag, zijn we in de
gelegenheid onze vroegere tegenstan
ders nauwlettender gade te slaan.
En wat wy zien, geeft ons een
schok. Immers, wy staan hier niet
voor soldaten, maar voor 'n groep
kinderen. We onderscheiden een
jochie van nauwelijks acht jaar.
Gemiddeld zullen de leeftijden tus
sen de 13 en 17 jaar liggen. Slechts
een enkeling is bevoorrecht met
schoeisel of een of ander militair
uitrustingstuk. In de regel blijken,
dit dan later de officieren te zyn.
Het overgrote deel echter is zeer
schamel gekleed en gaat barre
voets.
Als het moment van inladen geko
men is, zien wij gespannen toe, wat nu
zal gaan gebeuren. Bevelen in een taal
die wij niet, kennen, schallen door de
vroege morgen. Er wordt appél gehou
den. Er komt orde in de gelederen.
Onder-commandanten melden hun
greep .present, en salueren op 'n wijze,
oie ons aan journaals herinnert over
de strijd en oapitulatie van de Japan
ners. Daarnaast echter rijst de vraag:
waai- en onder welke omstandigheden
zijn deze mensen in staat geweest zich
deze excercitiebeginselen bij te bren
gen? Sinds de acties zijn ze immers
aldoor gedwongen geweest zioh van
schuilplaats tot schuilplaats te bege
ven en meestal kwam dit neer op de
onherbergzame bergstreken van Java.
Kennelijk blijkt uit ai hun gebaren,
dat een poging in het werk wordt
gesteld, een indruk achter te laten.
Een indruk, die ons moet overtuigen
met een goed gedisciplineerd leger te
doen te hebben. Daar gaan ze naar
binnen twee aan twee. De meeste dra
gen de weinige bezittingen bij zich,
samengebundeld in 'n doek of pisang
blad. Op 'n andere plaats worden hun
wapens ingeladen. Vanzelfsprekend be
staat hiervoor van onze zijde grote
belangstelling. Er ls een militair waar
nemer van de Commissie voor Goede
Diensten aanwezig, die dit alles nauw
lettend gadeslaat. In lange rij trekt een
heel arsenaal ons oog voorbij. Mitrail
leurs, geweren, revolvers, granaten, sa
bels en krissen, het verdwijnt alles in
de gapenpe mond van de goederenwa
gen. En weer rijzen gedachten en vra
gen op.
GEMENGDE GEVOELENS.
Enerzijds is deze aanblik vreugde en
voldoening gevend. Twee weken gele
den loerden deze geweren nog op hun
prooi uit hinderlagen, van achter dek
kingen. Twee weken geleden gaven
Hollandse jongens hun leven om deze
wapenen machtig, te worden. Thans
worden onder strikte orde en discipline
deze zelfde wapenen afgevoerd en het
is alsof hiermede een last van onze
schouders wordt genomen, alsof we
hier de uiteindelijke voltooiing van ons
werk zichtbaar voor ons zien.
Daarnaast echter kunnen we niet
vermijden, dat ons de vraag besluipt:
„V/as dat niet de bren, die voor ons
verloren ging bij de laatste schermut
seling'' „Hebben we die knaap niet
eerder gezien, toen één van ons uit
een hinderlaag dodelijk getroffen
werd?" „Is het rechtvaardig, dat deze
mensen straffeloos zich voegen bij de
hoofdmacht in de Republiek?" Maar
dan is daar ook het antwoord. „Wan
neer deze mensen, wanneer deze wa
penen, straks wanneer het bestand de
finitief zal zijn, worden aangewend en
ingezet, niet ter beslechting van ge
schillen in eigen land, maar voor een
gezamenlijke opbouw met de andere
deelstaten, voor de verdediging van In
donesië naar buiten, ach, wat ons be
treft, hoe- meer mensen, hoe meer wa
penen hiervoor ter beschikking zijn,
hoe liever het ons is."
DIRECT CONTACT.
Precies om zes uur trekt de locomo
tief aan. Een vonkenregen spuit om-
hocg uit de schoorsteen,. Met 'n schok
komen oók de andere wagens in be
weging. De grote reis' is begonnen. Ik
ryd een paar stations mee, teneinde te
trachten wat nauwer contact met de
officieren te krijgen. De meesten spre
ken zeer goed Nederlands en enkelen
onder hen zijn wel bereid tot 'n praat
je. 't. Heeft iets van een uitwisseling
over en weer, als na een wedstrijd al
hoewel het hier wel een zeer bizarre
wedstrijd gold. Van aangezicht tot
aangezicht zien we ons geplaatst te
genover de leider van een strijdgroep,
die maandenlang de wegen in ons ge
bied onveilig maakte. Vaak zaten we
hem vlak op de hielen en lachend ver
telt hij ons. hoe wij eens de voorzijde
van een huis binnen gingen, dat zij
enkele minuten tevoren aan de ach
terzijde hadden verlaten. Wij op onze
beurt' halen herinneringen op, hoe hij
eens met 30 man op deloep ging voor
onze patrouille, die'slechts 6 man tel
de. Hoe vreemd, hoe ongewoon is dit
alles. Naast elkaar zitten wij daar op
die bank. Onze gezichten worden ros
sig gekleurd door de pracht van 'de.
opgaande zon. Tastend met woorden
trachten we ons een weg te banen
naar het wezen van de ander. Hoe
denken deze mensen over ons, wat zul
len ze straks in Djokja vertellen? Wat
zullén ze daar gaan doen? Oh, de
meesten hebben hun antwoord al
klaar op die laatste vraag. Eerst eens
flink rustenden op verhaal komen. Er
liggen daar prachtige uniformen en
wapenen op hen te wachten. De repu
bliek heeft alles in overvloed. Als hel
den zullen ze daar worden begroet.
De rest van het gezelschap, degenen
Beieren is lastig
(Van onze correspondent).
Beieren neemt onder de Duitse lan
den een uitzonderlijke positie in. Dat
weet het en dat wil het. Beieren heeft
die de Nederlandse taal niet machtig i zióh in het verband van het voormali-
zijn, slapen of zien dit alles met gro- ge Rijk altijd min of meer als in een
te ogen aan. Op het volgende station dwangbuis gevoeld; *t heeft in Noord-
stap ik uit en neem enkele foto's. Wan
neer ik de Commandant, een kapitein,
vraag hem te mogen fotograferen,
heeft hij geen enkel bezwaar, mits ik
het maar voor zuiver privé doeleinden
aanwend. Genoeglijk wuiven we elkaar
toe ten afscheid, wanneer de trein
zioh weer in beweging zet. Ik blijf nog
even staan om -het steeds kleiner wor
dende stipje te volgen. Daar gaan zij!
Moeten we dit zien als een smade
lijke aftocht, of zou dit een opmars
kunnen zijn? Een opmars naar het
doel, waarvoor wij beiden gestreden
hebben, helaas vanuit zo verschillende
uitgangspunten: Een vrij Indonesië'
Een opmars naar een gezamenlijk
front, waar blank en bruin optrekt
tegen alles wat het bereiken van deze(
idealen in.de weg zou staan. Wij kun
nen slechts hopen. Het woord is aan
de Republiek!
Wedloop tussen regering
en C.G.T.
(Van onze correspondent te Parijs).
Voor de zoveelste maal heeft de com
munistische vakbond, de C.G.T., een
wedstrijd met de Franse regering aan-
rasieten op het economische organisme
te beschouwen zijn, worden uitgescha
keld en z.g. „getuige-winkels", waar
officieel toezicht de prijzen van uur tot
uur controleert, zullen In de grote ste
den geopend worden. Op het land is de
macht der prefekten Franse provin-
ociale commissarissen aanmerkelijk
gebonden. Beide partijen zijn 'zojuist! uitgebreid: zonder ruggespraak met
gestart en het hoogtepunt van de race I Parijs kunnen handelaars ol boeren, die
zal men omstreeks de derde week van I van economische sabotage worderi ver-
Maart mogen verwachten, want de j dacht, door hen worden ingerekend,
honkpaal is opgesteld bij de laatste
kalenderblaadjes van de lentemaand. BOEREN SABOTEREN.
De „Derde Macht", die nog steeds
meereen (democratische) gedachte danEconomische sabotage: aldus dient
een politieke concretie is, speelt moge- men inderdaad de activiteit van vele
lijk in deze race, aldus gelooft men hier boeren te omschrijven, die het vlees
algemeen, haar laatste troeven uit. Eco-alleen tegen fancyprijzen willen verko-
nomische troeven: slaagt Mayer, de pen en de melk aan de varkens voeren.'van een West-Duitse staat; het geeft
economisch-financiële dictator met de omdat de boter in hun ogen te weinig j er de voorkeur aan, een onzelfstandig
liberale beginselen, er in om op zeer geld opbrengt «in zes weken hebben de onderdeel te vormen van een West-
Duitsland buitenland gezien en van de
Pruisen heeft anders gesproken dan
van „Sau-Preussen". Het verschil in
aard, in mentaliteit en levensstijl tus
sen ae Beieren en de Noordelijke be
woners van Duitsland is groter dan
tussen de volken van vele, aan elkan
der grenzende», souvereine staten in
Europa, Het verschil is er tijdens de
jaren van het Hitlerrogime niet -kleiner
op geworden en na de nederlaag is het
gegroeid tot een controverse, die dage
lijks nog wordt verscherpt. Beieren is
recalcitrant. Zijn leiders en woord
voerders vertolken deze weerbarstig
heid in uitlatingen, die moeilijk te ver
talen zijn, maar -die het „Bajuvarisch"
gemoed strelen als ochtenddauw het
veld. „Wij hebben liever met de eerste
de beste buitenlander te doen dan met
een Pruis," heeft „een Beiers minister
gezegd en al hebben de Müncheners
al was het alleen maar, omdat de
Amerikanen de bierproductie stopzet
ten een onuitsprekelijke hekel aan
hun bezetters, ze zy'-n nog liever Ame
rikaans dan Pruisisch. „Beieren zal
zich de Pruisische arrogantie niet lan
ger laten welgevallen," heeft minister
Baumgartner gezegd en reeds herhaal
delijk is in Beierse politieke vergade
ringen de eis gesteld, de Beierse gren
zen te sluiten en geen gram levens
middelen meer naar het „buitenland"
te leveren. „We zijn geen melkkoe en
we laten ons niet uitzuigen!"
BEIEREN WIL ZELFSTANDIG
ZIJN.
Beieren is separatistisch. Weliswaar
beweert het van zichzelf sleohts radi
caal-federalistisch te zyn, maar in de
practljk komt dat op hetzelfde neer.
Beieren wil ïos van Pruisen. Het haat
de Pruisische commando toon en het
vreest een eventueel herstel van Prui-
sen's suprematie. Beieren wenst zelfs
geen autonoom onderdeel uit te maken
korte termijn de prijzen te drukken of
minstens te stabiliseren, dan loopt
Schuman een goede kans zich in zijn
wankele positie in het Parlement bijkort geleden de minister van Voedsel-
de laatste vertroüwensmotie was de I voorziening dan ook de Franse boeren
stand 291268 overeind te houden.
Vermoeid en misschien de uitputting
nabij, rekt hij dan mogelijk zijn poli
tieke bestaan nog net tot hét moment,
dat Marshall hem de helpende hand
kan reiken.
Haalt hij het niet, dan is de baan
geopend voor het gaullistische of com
munistische avontuur. Op beide uiterste
flanken van het politieke toneel volgt
men met ingehouden adem de gebeur
tenissen. En men kan er van verzekerd
zijn, dat, met name de communisten,
nog verscheidene hinderpalen in petto
houden.
TOESTAND IS ERNSTIG.
De C.G.T., die blijkens recente verkie
zingen nog aanmerkelijk sterker is dan
velen meenden te mogen hopen, heeft
de regering een ultimatum gesteld: het
levenspeil met 10 omlaag, of de lonen
met 20 naar boven. En de commu
nistische „L'Humanité" dreigt met vette
koppen en met nieuwe stakingen. Zon
der dat het onaangedane masker van
Schuman ook maar enige emotie laat
vermoeden, is de Regering zich, blijkens
de maatregelen, die ze genomen heeft
of aangekondigd, de ernst van de toe
stand wél bewust. In de geest van het
door René Mayer tot nieuw leven ge
wekte liberalisme, ls Schuman's poli
tiek er eer op gericht Frankrijk's econo
mie te normaliseren door het herstel
van de wet van vraag en aanbod, dan
door een straf dirigisme, dat slecht
strookt met de individualistische ge
aardheid van het volk.
De import wordt dus nogmaals opge
voerd: 40.000 ton aardappelen uit Ame
rika, 15.000 ton penen, kolen en andere
groenten uit Holland, wijnen uit Italië
allemaal dus producten, die, onder
gezonde omstandigheden,de Franse
aarde zelf ook zeer goed voort kon
brengen. „Tussenhandelaars, die als pa-
Parijzenaars geen gram getoucheerd).! Europese Unie.
„Wanneer de steden niet aanstonds; Beieren lonkt naar Frahkrijk. Het
voldoende worden geravitailleerd", riep!.heeft een culturele gemeenschap met
dat land ontdekt. Het hoopt, bij de re
gering te Parijs steun te zullen vinden
toe, „dan klopt binnen drie weken de
revolutie aan Uw poorten". Een ge
waarschuwd man telt voor twee. Maar
voor alle zekerheid heeft de Minister
van Oorlog een aantal maanden vóór
de datum, lichting 1948 maar vast op
geroepen.
De Londense Conferentie
Gisteren is weer een geheime zitting
van de Londense conferentie over Duits
land gehouden.
Alleen de afgevaardigden van Enge
land, Frankrijk en de V.S. waren aan
wezig. Men verwacht, dat de Benelux-
delegatie de zitting van heden zal bij
wonen.
In welingelichte kringen gelooft men,
dat wederom de basis van de fusie der
Franse zone met de dubbele ione is be
sproken.
NIEUWE WRIJVING TE BERLIJN.
Het militaire bestuur in de Sovjet-
russische zone van Berlijn heeft alle
exemplaren van het vakverenigingsblad
„Freiheit" in beslag genomen. Dit onder
Amerikaanse licentie verschijnende blad
is het orgaan van de vakverenigings-
groep, die gekant is tegen de commu
nistische politiek van de bond van vrije
Duitse vakverenigingen.
Volgens een woordvoerder van het
Amerikaanse militair bestuur is deze
inbeslagneming een directe schending
van de viermogendhedenovereenkomst,
die de vrije verspreiding van alle bladen
te Berlijn garandeert. Bij de volgdende
zitting van de geallieerde Kommandan-
tura zal by de Sovjetrussische autori
teiten een protest worden ingediend.
voor zijn eigen plannen: de stichting
van een separate Beierse staat en het
gaat zelfs zo ver. dat het droomt van
een Groot Beiers Ryk, waarin te ge
legener tijd ook Wiirtemberg-Baden en
de (thans door de Fransen bezette)
Rijnse Palts zouden worden opgeno-.
men.
Het balsturige Beieren berokkent niet
alleen de Westduitse bestuursorganen,
die naar een samenvatting van alle
politieke en economische krachten in
het Westen streven, nachtmerries, het
bezorgt ook generaal .Clay, de Ameri
kaanse militaire gouverneur, van tijd
tot tijd veel hoofdbrekens. Beieren sa
boteert de pas .gereorganiseerde Econo
mische Raad te Frankfurt, die als in
terzonaal instituut zich ook met het
Beierse bedrijfsleven en wat erger
is met de verdeling van de Beierse
oogst zou hebben te ben;oeien.
Beieren is in velerlei opzicht een
lastpost. Zonder de remmende invloed
van de Amerikaanse bezetting zou het
waarschijnlijk onverwachte bokken
sprongen maken. Onder de gegeven
omstandigheden evenwel houdt men in
het Westen en Noorden allengs op. de
geluiden uit het Beierse bos au serieux
te nemen en smalend zegt men van
iemand, die naar Beieren reist: „Hy
gaat naar Onzelieveheer's Dierentuin!"
De C.G.T. zet op tot
demonstraties
Het hoofdbureau van het Franse vak
verbond C.G.T. heeft zyn ontevreden
heid er over geuit, dat Daniel Mayer,
de socialistische minister van arbeid, de
eis tot een werkloosheidstoelage van
75 van het loon niet heeft ingewil
ligd. De C.G.T, doet een beroep op de
arbeiders „te demonstreren tegen de
slechte wetten, de internering en depor
tatie van Vietnamezen eu leden van de
Vietnamese delegatie, de weigering naar
de klachten van de Marokkaanse afge
vaardigden over de stijging van de pry-
zen en de arbeidsomstandigheden te
luisteren en de vervolging van Polen,
die aan de stakingen in November en
December een werkzaam aandeel had
den".
Holenmensen in Essen
VOOR VRIJDAG 5 MAART.
Hilversum II (415 M.) VARA 7.00:
nieuws; 7.16: gram.muzlek; 8.00: nieuws;
8.15: strijdlied; 8.18: Franse operamuziek;
8.80: voor de hulsvrouw; 9.00: muziek
van Tsjalkowsky; 9.30: waterstanden; 9.35
■PH muziek van Tsjalkowsky; VPRO 10.00:
Hilversum I (301 M.) KRO 7.00: morgenwijding door ds F. Oort; VARA
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:, 10.20: gram.muzlek; 10.30: voor de vrouw;
morgengebed en liturgische kalender; j 10.45: Bach en Schubert; 11.15: voor-
7.45: liederen van Schubert; 8.00: nieuws; dracht; 11.35: musettcklanken en Franse
8.15: opgewekte muziek; 9.00: ochtend-1 chansons; AVRO 12.00: platencabaret;
concert; 10.15: bijbellezing; 10.40: voor 12.30: weerpraatje; 12.33: sportagenda;
de hulsvrouw; 11.00: ziekenbezoek; 11.35: j 12.38: Skymasters; 13.00: Nieuws; 18.15:
als de ziele luistert; 11.45: orgelspel; 12.00 j Pierre Palla, orgel; 13.45: Balalaikamu-
Angelus; 12.03: Italiaanse liederen; 12.30 ziek; 14.00: kookkunst; 14.20: Kameror-
weeroverzicht12.33 Klaas van Beeck; 1 kest; 15.00: voordracht; 15.20: Kameror-
12.55: zonnewijzer; 13.00: nieuws; 13.25: kest; VARA 16.00: orgelspel; 16.30: voor
Klaas van Beeck; 13.50: van man tot de jeugd; 17.00: Troubadours; 17.20: wy
man; 14.00: Ned. Kamerkwartet; 14.30: en de muziek; 18.00: nffeuws; 18.15: fell-
operamuzlek; 15.55: gevarieerd program- citaties; 18.40: Sllvestrlkwartet; 19.00:
ma; 17.00: na schooltijd; 17.15: lichte I denk om de bocht; 19.15: Nederland op
orkestklanken; 17.45: wat het buitenland zee; 19.22: appèl pol. gev. uit bezettlngs-
leest; 18.00 Rhythm Sextet; 18.20: piano-tijd; VPRO 19.30: schepper en schepsel;
duo; 18.30: Ned. Strijdkrachten; 19.00: 19.50: -.tien voor acht; 20.00: nieuws;
nieuw; 19.15: Kath. padvinderij; 19.30: 120.05 Amsterdams Trio; 20.30: midden in
operetteklanken: 20.00: nieuws; 20.05; de" de wereld; VARA 21.00: verzoekprogram-
gewone man; 20.12: vroiyk zangspel; 21.00 ma; 21.30: Wiener'Bohème Orkest: 21.50:
klanken uit de Benelux; 21.15; E. Joyce, op vleuglen van muziek; 22.00: buiten
piano; 21.25: uit de schatkamer van het lands overzicht door dr C. D. J. Brandt;
Oude Testament; 22.05; Zilvervloot; 22.37: j 22.15: swing and sweet: VPRO 22.40:
actualiteiten: 22.45: avondgebed cn lltur- vandaag; 22.45: avonêwljdtng; VARA 23.00
glsche kalender; 23.00: nieuws; 23.15nieuws; 23.15—24.00; symphonisch con-
(Van een bijzondere medewerker), volksradio, wat 'n voorrecht! In de ene
hoek: een yzeren ledikant, in de andere
het fornuis. Sta niet rechtop, want dan
stoot ge Uw hoofd en loop niet tegen
het lampje, want die dingen zyn goud
waard. In deze gecombineerde woon-,
slaap- en kookruimte leven een moeder
en een dochter, vader is al sinds lang
dood en de zoon sneuvelde in Beriyn.
De vrouwen leggen een kaartje om de
verveling te verdrijven. Een paar buur
vrouwen doen mee. By een van hen ne
men we ook even een kykje. Hetzelfde
recept! De rhan, een invalide mijnwer
ker, zit tegen het fornuisje gedrukt. De
warmte van buiten moet het gemis aan
warmte van binnen aanvullen. Het is
Immers geen vetpot: 25 Mark per week
met z'n tweeën. Het is er benauwd in
deze kelderwoningen, en spoedig staan
we weer buiten. Zoals deze mensen hier
leven tienduizenden, in donkere, min of
meer vochtige onderaardse grotten. Tot
voor kort werd dit land geleid door lie
den met de rauwe moraal van de holen-
mens. Het is alsof deze afschuweiyke
gedachten zich hebben gematerialiseerd
en het volk letteriyk hebben doen afda
len tot de status van de holbewoner.
Dan gaat het naar een „Schusterei".
Deze schoenmakersbaas had vroeger
twee winkels in de stad, maar die zyn
allebei tot driemaal toe wéggebombar-
deerd. En in zyn particuliere woning
werd hy twee keer getroffen. Dat ls,
welgeteld, by elkaar acht bombarde
menten. Nu woont hij zelf met vrouw
en twee dochtertjes in het raadhuis,
waar zy over twee kamers kunnen be
schikken. En het bedrijf draait ook
weer; in de niet al te zeer beschadigde
vleugel van een overigens vernielde
school. Hier zitten vier magere mannen
met grauwe gezichten. Ze flikken acht
uur en dan komt de nachtploeg. Te
zamen dus acht man, vooracht
duizend personen! Particulieren komen
hier nauweiyks aan bod, de mijnwer
kers gaan voor. Als er tenminste vol
doende materiaal ls. De meeste Duitsi
moeten dan ook zes weken tot d/
maanden op reparatie wachten.
IV.
Grote witgekalkte letters op een wan
kele buitenmuur in de ruïnes van Essen.
„Dass wir bauen, danken wir dem
Führer". Is er schrijnender herinnering
aan het waanzinnige Hitler-systeem
denkbaar dan dit onuitgewiste op
schrift? Zelfs de bitterste haat had
nooit zo schamper kunnen spotten als
onbedoeld deze slagzin van fana
tieke nazi's.
Overigens zyn de Duitsers nog niet
eens aan puinruimen, laat staan weder
opbouw toe. Een klein locomotiefje trekt
tien kipkarretjes met losse stenen voort;
als het niet zo tragisch was, zou de
toeschouwer moeite- hebben ernstig te
biyven. Want deze prestatie staat geiyk
met die van een kind, dat de Mont
Blanc wil afgraven en wegdribbelt met
een kluitje aarde in zyn hand. Er zit
een reusachtig kapitaal, in de vorm van
buizen en leidingen, in de grond, anders
ware het verstandiger de bouwvallen te
laten liggen en elders nieuwe steden te
bouwen.
ERGENS IN ESSEN.
Eens was hier een straat met ruime
huizen, nu ziet ge, links en rechts alleen
maar verbrokkelde muren. Even boven
het trottoir, onder het puin vandaan,
schijnt licht. Het komt door twee naast
elkaar liggende venstertjes van een paar
decimeter hoog. Na enig zoeken staan
we by de lichtbron l een peertje zonder
kap, midden in een kelder van vier by
vyf. Er is een tafel in het midden, een
armmoedig dressoir leunt tegen de
muur. Op die driepoot staat zowaar een
gische kalender:
24.00: dansmuziek.
I eert.
FEUILLETON
Mijnheer MelviVs
wonderlijke fantasie
door W. H. LANE CRAUFORD
60)
Hij zou al zijn gewoonten moeten ver
anderen, zyn zaak zou verkocht zijn,
hy zou weer opnieuw moeten beginnen
in een vreemde omgeving, zonder vrien
den en zonder bekenden. Het was géén
vrolijk toekomstbeeld, maar wij moeten
eerlijk zyn tegenover Henry, hij verloor
zich niet in zelfbeklag. Hij was leven
diger en vlugger geworden in zyn be
wegingen, hy scheen jonger te zyn ge
worden, hij had zich met grote energie
op de voorbereidingen voor het avon
tuur geworpen. Hy had, om het zo eens
uit te drukken, iets gevonden om voor
te fèven, na er eerst voor te zijn ge
storven. Hy was op ruwe manier gerukt
uit gewoonten die een tweede natuur
waren geworden en die verandering had
gunstig op hem gewerkt. Het was mo
gelijk, dat het maar een tijdelijke re
actie was en dat de terugslag later zou
komen, maar op het ogenblik stonden
zijn ogen Jielderder en was zijn stap
veerkrachtiger.
Henry had het diner met Josephine
uitgesteld tot de volgende week. Hy
had haar verteld, dat hij een week-end
zou doorbrengen met zijn vrienden en
hij had als verontschuldiging aange
voerd. dat het de laatste keer zou zijn,
dat zij als vrijgezellen samen zouden
zijn.Josephine was minder mild ge
weest, dan Betty; ze had zich. enigszins
beledigd getoond en wilde, dat Henry
met haar zou lunchen en daarna win
kelen. Zij wilde, dat hy haar hielp by
het installeren van haar flat. Hij had
gezegd, dat dit onmogeiyk ging, want
dat hij het erg druk had, doch dat hij
haar zou opbellen, zodra hij van Selton
terug zou zyn. Ze was hiermede tevre
den geweest, of ze had gedaan alsof.
Het was de avond voor hun vertrek
naar Selton, de reis waarvan slechte
twee van de drie zouden terugkomen.
De kinderen waren naar bed en de drie
reizigers waren bezig met pakken. Mi
chael en Christopher zouden ieder
slechts een handkoffer meenemen en
voor hen was het pakken een eenvou
dige zaak, maar voor Henry was het
veel ingewikkelder. Hij moest bagage
meenemen voor het week-end in Sel
ton en voor de reis naar Amerika. En
de kleren, die hy voor het week-end
meenam, zou hij in het hotel moeten
achterlaten; die zouden eventueel deel
uitmakpn van de bezittingen, die hij
aan Christopher achterliet. Het zou
spoedig tyd zyn voor het diner, maar
daar ze alle drie speciaal vroeg waren
thuisgekomen, besloten ze eerst hun
bagage in orde te maken. Het pakken
vond hoofdzakelijk plaats in Henry's
kamer. Bunty had hun schone boorden
en hemden klaargelegd, hetgeen de
zaak zeer vergemakkelijkte. Maar zij
had onmogelijk kunnen voorzien, dat
Henry zoveel nodig had. Hy moest na
tuurlijk veel meer meenemen, dan hij
met mogelijkheid gedurende een week
end. kon gebruiken. Ht liefst had hij
alles, wat hy had, meegenomen, en in
ieder geval zou hy zoveel in zijn kof
fer stoppen als er in kon. Hy had
zelfs een soort Indisch costuum klaar
gelegd om mee te nemen, een costuum,
waarin hij in de dagen, dat 'hij nog
met Josephine danste natuurlijk met
toestemming van haar echtgenoot
een tweede prys had gewonnen'. Hij
voorzag, dat er aan. boord wel een ge-
costumeerd bal zou plaats hebben en
hy wenste op alles voorbereid te zyn.
Dat was weer een bewijs, dat hy jon
ger was geworden, want sedert jaren
had hy met niemand, gedanst dan met
Josephine en sinds zij Engeland had
verlaten, had hy helemaal niet meer
aan dergelijke frivoliteiten als dansen
gedacht. Maar het scheen, dat George
Cooper een heel ander mens was dan
Henry Mel vil. George scheen de prin
cipes van Henry te negeren enihy ging
uit om zich zoveel mogeiyk te verma
ken.
Hy was niet van plan saai en ver
velend te zyn, oihdat een zekere Hen
ry Melvil zo was geweest. Henry Mei-
vil was dood.
Of eigenlijk, echt dood was hy nog
niet, hy was integendeel druk bezig
met het openen van de ene lade na de
andere, op .zoek naar een pyjama. Een
was er voor hem klaargelegd, eén had
hy nodig voor deze nacht en zou hy
morgen in zUn koffer pakken, maar hij
wilde er nog een. Michael, die by hem
in de kamer was Christopher was in
zijn eigen kamer raadde hem aan,
Bunty te vragen, waar de pyjama's la
gen. Henry liep met grote stappen de
kamer uit, gevolgd door Michael. Toen
hy de 'kinderkamer binnenkwam, bleef
hij verbaasd staan. De kinderen had
den hun pyama's aan en sohenen klaar
om naar bed te gaan. Maar in plaats
daarvan rende Jane luid» gillend door
de kamer, met een pop, die ze styf
tegen zich aan had gedrukt, terwijl"
Bunty achter haar aan liep. Het was
20). De professor ging onmiddellijk klein stenen knikkertje vond, raapte hy
achter zyn tafel zitten en begon te cy-
feren. Panda wist niets beters te doen,
dan maar wat rond te snuffelen en het
laboratorium een beetje op te ruimen.
Hij kwam heel wat vreemde dingen te
gen. Daar liep hy met een boogje om
heen, omdat men ten slotte nooit weten
kan met al die uitvindingen. Men kan
beter voorzichtig zyn„ Maar toen hy een
dat toch op en bekeek het oplettend.
„Wat is dit, professor?" vroeg hij na
een poosje. '„Is dit een stenen balletje
of hebt U er een steen van gemaakt
met Uw toestel?"
„Ja, ja, juist!" zei de professor on
geduldig. „Je stoort me* ehdinges!
Je moet stil zyn! De retotenusa van
Protaleus gedoogt geen afleiding!"
geen spelletje, want. Bunty was kwaad,
echt kwaad. Ze had vuurrode wangen
en ze deed echt haar best om Jane te
pakken, te krijgeh. Maar die was zo
glad als een aal, ze, sprong over de bed
den, liep stoelen omver en deed verder
alles wat ze kon om aan Bunty te ont
komen. Paddy, die zeer in zijn schik
was met zulk een buitenkansje, blafte
vroiyk en hinderde Bunty door voor
haar voeten te lopen. Geoffry en John
stonden bij de haard en volgden de
woeste jacht met de grootste belang
stelling. Het was voor het eerst, dat
Henry Bunty kwaad zag, hij had altyd
gedacht, dat het niet mogelijk was,
haar kwaad te maken. Op een gegeven
ogenblik was Jane in een hoek gedre
ven; het kind zag, dat ontkomen' on-
mogelyk was, ze nam de pop bij de
benen en slingerde haar in de richting
van de jongens. „Vang!" riep ze, maar
de jongens waren hier niet op voorbe
reid en de pop vloog tegen de schoor
steenmantel en viel met een harde slag
op de grond. Paddy sprong er op af,
maar Bunty was hem voor. Zij ham de
pop op, en, de hond terugduwend, zocht
ze de stukken .by elkaar, die de kop
waren geweest. Z(j had tranen in de
ogen. Jane barstte in lachen uit. Maar
het lachen hield plotseling op, want
Geoffry ging naar haar toe en gaf
haar een klap. „Nare meid!" schreeuw
de hij. zy sloeg hem terug en de ver
warring begon opnieuw.
Op dat ogenblik kwam Henry naar
voren. Door de algemene drukte had
niemand hem opgemerkt, maar nu hiel
den de kinderen plotseling op met vech
ten. Paddy vergat de pop en Bunty keek
hem aan met verschrikte ogen.
„Ik heb een pyjama nodig." vertelde
hij haar.
Zij antwoordde niet dadeiyk, vocht
tegen haar tranen. „Ik heb een schone
pyjama voor u klaargelegd," zei, ze ten
slotte met trillende stem.
(Wordt vervolgd)
En terwijl de geleerde zich zacht mom
pelend weer over zyn papieren boog,
greep Panda een fles met een vloeistof,
die naast de knikker stond en liet het
balletje er in vallen.
„Dit noemen ze scheikunde, geloof ik"
mompelde hy. „Allerlei vloeistoffen j
waarin je dingen doet en danhè?
Wattlstat? De knikker is weg!"
Hy lachte ons vriendelijk toe, die
mynwerker met zyn zes kinderen en
de zevende op komst! Had ldj dan ook
geen reden om trots te zyn op zyn zelf
gebouwd huisje van drie kamers met
een berghok? In 1944 was hy „uitge-
bombd" en toen direct met het byeen-
scharrelen van materiaal begonnen. In
weinige maanden had hy, in zyn vrije
tyd, op een open stukje land een wo
ninkje gebouwd: een woonkamertje met
een tafel, een paar stoelen en een for
nuisje, een slaapkamer met een yzeren
ledikant voor vader en moeder en daar
naast een deur ontbreekt de slaap
kamer voor de kinderen: twee yzeren
ledikanten, dus drie kinderen per bed..
Behalve die zes had hy nog een zoen
gehad, tydens de oorlog in militaire
dienst. Die jongen was gefusileerd door
de nazi's, omdat hy behoorde tot een
onderdeel, dat, na de aanslag op Hit-
Ier, in opstand moest komen.
Ja, gelukkig heb ik een stukje land,
babbelt hij verder, maar hoe kom je
aan de poters? Een reuze probleem,
meneer. Nee, dat is geen brandhout, dat
zyn palen voor een vierde kamertje en,
hier liggen de ijzeren bintenWe
kijken echter al niet meer naar de eer
lijk gegapte bintjes, maai- volgen de be
zorgde blik van het afgesloofde vrouw
tje: het heeft geregend en de vuile kou
sen van de kinderen in de,zomersan-
daaltjes zijn drijfnat
Om een denkbeeld te geven van de
huizennood in Duitsland: als er 400.000
huizen bijgebouwd zouden worden, zou
er voor ieder in totaal tien Vierkante
meter ruimte beschikbaar zUn. En dan
dient men dex jeugd tot 14 jaar voor de
helft te rekenen. Thans heeft een Duit
ser gemiddeld 6,7 M2 tot zyn beschik
king. Op het platteland is 3,0% van het
aantal „dwelling-units" (eenheden
woonruimte) vernietigd, in een stad als
Hannover zelfs 38%. Emden spant de
kroon met 60%. En als om het vraag
stuk van het woonruimte-tekort nóg
moeilijker te maken zyn er reeds één
millioen vluchtelingen uit Oost-Duits-
land naar de westeiyke zones gekomen.
Die stroom is niet te stoppen. Maande
lijks overschryden nog 20.000 personen
de grens tussen „Oost" en „West",
meestal geleid door gidsen! Gebrek aan
materiaal maakt het onmogelijk een
ipoedige oplossing van het door die im
migratie verergerde woningvraagstuk te
vinden. Wel wordt van Engelse zijde
alles gedaan om de eigen requlslties tot
een minimum te beperken. Er is van die
zijde een commissie gevormd, die reeds
een groot aantal gevorderde huizen
weer ter beschikking van Duitse burgers
heeft gesteld.
Hier zyn ten slotte nog een paar cy-
fers over het tekort aan scholen. In
Essen zyn van de 237 scholen slechts 21
onbeschadigd; 71 zijn licht of matig
beschadigd; 177 zijn ten dele bruikbaar;
54 zijn niet meer te herstellen cn 74
werden totaal verwoest. Oplossing voor
dit probleem: de onderwijzers werken in
een twee-» of drieploegenstelsel, d.w.z.
dat in één school 's morgens en 's mid
dags en In9enkele gevallen ook nog tus
sentijds aan verschillende groepen kin
deren les wordt gegeven. Die klassen
tellen gemiddeld zoventig leerlingen
En dan spreken we nog maar r,J- t
het gebrek aan leermiddelen.
