L
Prof. dr. W. J. de Haas 70 jaar
DURO
VRIJDAG 27 FEBRUARI.
Groot geleerde
«n hoogstaand man
Mnsdag 2 Maart a.s. zal prof. dr.
W. J. de Haas, hoogleraar In de
natuurkunde en metcreologie aan
de Leidse Universiteit en directeur
van het vermaarde Kamerlingh-
Onnes-laboratorium, zijn 70ste ge
boortedag herdenken, welk op zich
zelf verheugend feit de betreurens
waardige consequentie inhoudt, dat
hü aan het einde van de lopende
academische cursus zijn ambt zal
moeten neerleggen.
Prof. dr. W. J. de Haas.
Wander Johannes de Haas werd 2
Maart 1878 to Lisse geboren. Hij volgde
de lagere school en H.B.S. te Middel
burg en deed daarna eindexamen Gym
nasium om zich vervolgens te gaan be
kwamen voor het notariaat. Al spoedig
voelde hij zich evenwel meer aangetrok
ken tot de studie der wis- en natuur
kunde, welke hjj in Leiden ging be
oefenen en waar hij in 1912 de doctor-
titel behaalde op een proefschrift ge
titeld ,.De Compressibiliteit van water
stof by lage temperaturen". Het onder
werp van zijn dissertatie wees reeds op
zijn geestelijke associatie met zijn leer
meester, prof. dr. H. Kamerlingh Onnes,
wiens assistent hij van 1905 tot 1911
dan ook was. De twee volgende jaren
arbeidde hij als assistent bij prof. H. du
Bois te Berlijn om daarna twee jaar als
wetenschappelijk medewerker verbon
den te blijven aan de Physikalisch
Technische Reichsanstalt aldaar. In
1915 en '16 was hij leraar aan het Gym
nasium en de H3.S. te Deventer en
daarna gedurende twee jaar conserva
tor aan Teyler's Museum te Haarlem.
In 1917 werd hij benoemd tot hoogleraar
te Delft, welk ambt hij in 1922 verwis
selde voor een professoraat te Gronin
gen, totdat hy wederom twee jaar later
naar de Leidse Alma Mater terugkeerde.
Op 3 December 1924 aanvaardde hij al
hier het hoogleraarsambt met het uit-
I spreken van een inaugurele oratie over
..Electrische en andere stroomen".
Prof. de Haas legde de talrijke resul
taten van zijn hoogst belangrijk weten
schappelijk werk neer in een groot aan
tal publicaties, waarvan de voornaamste
zijn „Moleculaire stroomen van Ampère"
gedeeltelijk in samenwerking met prof.
dr. A. Einstein). „De magnetische rota
tie van het polarisatievlak" (tezamen
met prof. dr. Jean Bequerel van Parijs)
en „Laagst bereikte temperaturen" (te
zamen met prof. dr. E. C. Wiersma en
prof. dr. H. A. Kramers). Ter gelegen
heid van zijn zilveren doctoraat ver
scheen in 1937 van de hand van zijn
vriend en vroegere medewerker, thans
wijlen prof. dr. E. C. Wiersma in het
Nederlandsch Tijdschrift voor Natuur
kunde een artikel, waarin de weten
schappelijke verdiensten van prof. De
Haas uitvoerig werden geschetst, of
schoon het geenszins volledigheid pre
tendeerde. Aan deze karakteristiek was
een bibliografie toegevoegd, welke op
dat moment al meer dan 160 publicaties
omvatte; de oudere merendeels gepu
bliceerd in de „Mededeelingen der Ko
ninklijke Akademie van Wetenschap
pen", de latere in de „Communications
of the Kamerlingh Onnes-laboratory of
Leiden".
Zijn werk heeft in brede kring, zowel
in binnen- als buitenland, erkenning
gevonden. Zo verwierf hij in 1917 te
zamen met prof. Einstein de door de
Weense Academie ingestelde Baum-
gartnerprijs. In Februari 1934, kort na
dat hü er in was geslaagd een nieuw
koude-record te fixeren op een tempe
ratuur, welke slechts zéér weinig boven
het absolute nulpunt was gelegen, werd
prof. De Haas benoemd tot ridder in
de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Even later kende de Royal Society te
Londen hem de gouden Rumford-me-
daille toe, een zeer hoge onderscheiding,
welke tevoren alleen werd uitgereikt
aan prof. dr. P. Zeeman en de Leidse
hoogleraar Kamerlingh Onnes en H. A.
Lorentz, welke laatste de schoonvader
van prof. De Haas was. In Maart 1937
benoemde de president van de Franse
Republiek hem tot Officier in het Le
gioen van Eer, waarna in het volgende
jaar nog zijn benoeming volgde tot
honorair lid van de Société frangaise
de Physique en tot corresponderend lid
van de Franse Academie van Weten
schappen.
Naast het koude-record, waarvan het
K O.-laboratorium reeds vele jaren de
houder is en dat slechts één-tweehon-
derdenvüftigste graad Kelvin van het
absolute nulpunt verwijderd ligt. heeft
deze instelling nog een tweede record
op haar naam staan. In Juli 1946
slaagde prof. De Haas er nameiyk, in
samenwerking met zyn conservator, ir.
J. B. Westerdyk. in om magnetische
velden van totdusverre ongekende sterk
te te construeren, die in de onmiddel
lijke omgeving lagen van 1.000.000
Gauss, een resultaat, waarvan de bete
kenis voor de wetenschap ook op dit
ogenblik nog niet kan worden overzien.
PROF. DE HAAS ALS MENS.
Wat betreft prof. De Haas als mens,
menen wy niet beter te kunnen doen
dan te citeren hetgeen tien jaar gele
den prof. dr. E. C. Wiersma ter gele
genheid van de zestigste -verjaardag van
prof. De Haas in ons Blad schreef:
,.Nog boven zyn kwaliteiten als ge
leerde staan dip als mens.
Nooit laat zyn kostelyke zin voor
humor hem in de steek en daardoor
weet hij steeds weer de talloze moeilijk
heden, die hij nu eenmaal als Directeur
van een dergeiyk groot instituut onder
vindt, het hoofd te bieden. Hy vergeet
nooit, dat er in het leven naast de we
tenschap voor de mens waarden bestaan
van zeker niet minder belang. Door zyn
diepe menseiykheid en zyn groot be
grip voor de moeilijkheden van anderen
is hij dan ook voor zyn leerlingen niet
alleen de leraar, maar de vriend en
hulp. De uitstekende verstandhouding
onder hen is dan ook in de eerste plaats
aan hem te danken".
Bij het bereiken van de 70-jarige leef-
tyd, waarover helaas onvermydelijk de
schaduw valt van het naderend af
scheid van de Leidse Universiteit, tot
welker roem prof De Haas in belang-
rüke mate heeft bygedragen, bieden wij
deze vitale geleerde en mens onze wel
gemeende gelukwensen aan.
Moge hy nog vele jaren getuige zijn
van de bloei der instelling, welke tijdens
zyn directoraat haar tegenwoordige
naam kreeg en waarvan hy de voor
tref felyke internationale reputatie op
zo eminente wüze heeft hooggehouden.
WEDSTRIJDEN LEIDSE
VOETBALBOND UITGESTELD.
Omtrent K.N.V.B.-wedstryden
nog niets bekend.
Alle door de Leidse Voetbalbond uit
geschreven wedstrijden voor Zaterdag
en Zondag as. ztfn uitgesteld.
By het ter perse gaan van dit num
mer was er over het eventueel niet
doorgaan van KNVB-wedstryden, het
hookey- en korfbalprogramma, nog
niets bekend.
ATHLETIIIEK.
NEDERLANDSE STUDENTEN
KAMPIOENSCHAPPEN DIT JAAR
IN LEIDEN.
Naar wy vernemen zullen de Ne
derlandse studenten-athletlek-kam-
pioenscliappen dit Jaar - op 12 Juni
- In onze stad verwerkt worden.
J eugdselectie wedstri j d
te Utrecht.
SPELPEIL BLEEF BENEDEN
VERWACHTING.
De omstandigheden waaronder de se
lectiewedstrijd tussen twee K.N.V.B.-
Jeugdploegen ln het Utrechts stadion
werd gespeeld, waren niet bepaald gun
stig Het veld was niet hard. doch de
onderlaag daarentegen wel, waardoor de
bal levendig was en van de spelers veel
technische aardigheid werd gevraagd. Als
geheel bleef het spelpeil beneden de ver
wachtingen. vooral dat van de A-ploe«,
waarin het grootste aantal eerste klasse
spelers was opgesteld, o.w. Mlchels (AJax)
Wolsers (AJax) en Clavan (ADO). Het
beste spel werd ln de eerste helft te zien
gegeven, ln het bijzonder door de B-plceg
van welke het frisse open spel, met Colt
hof (H.V.V.). Van Vliet (H.M.S.) en Dei
Grooth (GVAV) als uitblinkers, gunstig
afstak bil het trage spel van de A-voor
hoede. De Grooth opende de score en het
was Colthof. die voor de B-ploeg na goed
doorzetten de stand op 0.2 braoht.
In de tweede helft doelpuntte Modde-
Jongen (Enschedé) op fraaie wijze voor
de A-ploeg terwlll daarna Mlchels op vry
fortuinlijke wijze de gelijkmaker kon
scoren. Colthof wist toen na Individueel
6pel. door van de rechtsbuitenplaats ge
heel naar links af te zwenken, de stand
op 23 voor de B-ploeg te brengen,
waarmee het einde kwa.
PHILIDOR SPEELDE IN DEN HAAG
TEGEN RES. S.C.
Teneinde zich voor te bdreiden op de
promotiewedstrijden naar de Hoofdklasse
K.N.S.B.. die Philidor naar alle waar-
sohilnlijkheld zal krijgen te spelen werd
gisteravond een oefenwedstryd gespeeld
tegen een Hoofdklasseclub ln Den Haag,
de Residentie Schaakclub. Hoewel Phili
dor zich kranig weerde en zes Dartllen
onbeslist bleven. gaven de andere
vier partijen de doorslag ten gunste
van Residentie S C Resultaat 73 voor
de Hagenaars. Ook de tweede tientallen
speelden tegen elkaar, en hier slaagde
Philidor er zowaar ln met 64 te win
nen! Telt men deze belde uitslagen bij
elkaar, dan ls het totaal resultaat (119
voor R.S.C.) nog niet zo'n slechte uit
slag
BEURSOVERZICHT
AMSTERDAM, 27 Febr.
Een makke stemming heerste over de
effectenmarkt. Waar de koersen zich
nog iets konden verheffen, viel dit toe
te schrü'ven aan dekkingsaankopen.
Over het algemeen waren de koersen
aan lichte fluctuaties onderhevig. Na
een zwakkere opening volgde enig her
stel, dat echter niet algemeen behou
den bleef. Oude Olie-aandelen verbe
terde uiteindeiyk een 6-tal punten tot
358 en de nieuwe tot 345%. Philips her
stelde zich van 379 bij opening tot 386.
Heemaf-Hengelo, noteerden 186. De be
langstelling voor Zwitsal is geluwd. Ook
in Walvischvaarten gaat het veel kal
mer toe. Hoogovens blyven gunstig. In
dische fondsen wisten te verbeteren tot
boven het vorig peil. Tabaksfondsen
bleven goed op prys. De Scheepvaart
markt was aan de vaste kant. o.a. voor
Holl.-Amerika Lün. Banken waren
pryshoudend. Op de beleggingsmarkt
viel enige vraag te constateren, naar
goedkopere soorten1.
Europa één in een
verenigde wereld.
LEZING VAN DE HEER P. VAN STAM
Ingeleid door de heer Riedel, voor
zitter van de Ned. Volksbeweging afd.
Leiden, hield de heer P. v. Stam, voor
zitter der N.V.B. en voorzitter der
Europese Federatieve Beweging een le
zing over het „Federalisme". Deze avond
was georganiseerd door de N.V.B. in
samenwerking met de Democratisch So
cialistische Jongeren Vereniging „Nieu
we Koers" en de Jongeren Organisatie
der K.VP. „De Mens van morgen zal
een persoonlykheid moeten zyn, de
maatschappij van morgen een federa
listische!"
Met deze kernachtige zin begon spr.
zyn lezing en hy vervolgde met de
aanwezigen te zeggen, dat de Ver. Sta
ten van Amerika de oudste federatie
vormen en Zwitserland tevens een voor
beeld van een federatieve staat is. Door
dat ln West-Europa een vacuum is ont
staan, bestaat de neiging by beide
machtige federatieve mogendheden
Amerika en Rusland, dit op te willen
vullen. Europa, de bakermat der cul
tuur, wordt van 2 züden bedreigd. Ter-
wyi in Amerika het individualisme op
geld doet, is dit het geval met het
collectivisme in Rusland. Beide ideolo
gieën zyn voor ons onaanvaardbaar.
Wanneer West-Europa zou federeren,
dan zou dat betekenen, dat de levens
standaard zeer veel beter zou worden.
Het federalistisch Europa zou dan
200.000.000 inwoners hebben; de Ver.
Staten hebben er 130 en de Sovjet-Unie
190 millioen. Wij zouden dan „self-sup
porting" worden, behalve op voedsel-
gebled.
Men, dat zyn alle Europeanen
moet op zeer korte termijn tot het
besef komen, dat het federalisme de
enige oplossing is, als we niet ten
onder willen gaan, riep spr. uit. We
moeten een Europese eenheid wor
den!!
Een federalistisch Europa moet men
beschouwen als de brug tussen Rusland
en Amerika en hieruit vloeit voort, dat
de federalisten principieel afwijzend
staan tegenover blokvorming. Federa
lisme, aldus spr. is een woord met een
groeiend begrip, maar met bepaalde
vaste ondergronden. Wat zou het fede
ralisme baten, als niet gelijktydig deze
vorm beleefd kon worden door de nieu
we mens. die een persoonlijkheid moet
zijn. Deze mens moet personalistisch
zyn. In het personalisme, dat de stuw
kracht van het federalisme is, wordt
het belang van het ik, de persoon stel
lig niet ontkend, maar wordt deze per
soon tevens gezien als deel van de ge
meenschap, het wij.
Het personalisme is wars van elke to-
talitairiteit. De omschryving van het
begrip personalistisch socialisme is:
„De eerbied voor en de verantwoorde
lijkheid van de mens. die slechts in
dienst van een hechte, rechtvaardige
en bezielde gemeenschap tot ontplooiing
komt".
Na nog te hebben gewezen op het
feit dat het Federalisme geen minder
heden kent, sprak de heer v. Stam ten
slotte nog over het congres, dat de
Europ. Federalisten hopen te houden in
Mei in Den Haag en waar belangryke
politieke figuren als Spaak, Blum en
Churchill aanwezig zullen zyn.
ACADEMISCHE EXAMENS.
Geslaagd voor het candidaatsexamen
Rechtsgeleerdheid: de heren P. J.
Swens te Haarlem, S. H. van Gyn te
Leiden, C. H. Govaerts te Wassenaar.
UIT DE RINGEN GEVALLEN.
Gistermiddag is het lljarig meisje
Marg. S. uit Noordwijk in de gymnas
tiekzaal van de R.K. Meisjesschool aan
de Haarlemmerstraat uit de ringen ge
vallen, tengevolge waarvan zy rechter
pols en rechterbeen brak. Door de EHD
werd het meisje naar het Acad. Zieken
huis overgebracht.
Ingezonden Mededeling
MIJNHARDT
Bij Ruwe Handen,
Ruwe Huid, Ruwe Lippen. 30 Ct.
MARKTBERICHTEN
LEIDEN, 27 Febr. Ter veemarkt aange
voerd: 4 fokstieren, 82 kalf- en melk
koeien f. 400850, tam. vlug: 99 vare-
koelen, f.300550, tam. vlug; 17 pinken;
179 nuchtere kalveren; 120 vette schapen;
120 vette schapen; 145 weldeschapen f- 60
90, mat; 5 lammeren; 74 mestvarkens,
f. 60—90; 119 biggen f. 2560, tam; 9
•aarden, tam; 21 nokken en gelten, 25
0, mat; 40 vette koelen.
Gala-avond Boekenweek.
VOOR LEIDEN EERSTE
EXPERIMENT.
De Boekenweek is qen jaarlijks terug
kerend evenefnent geworden. Maar ieder
jaar wordt er meer aandacht aan be
steed en zo hebben de erkende boekver
kopers dit jaar voor de Sleutelstad de
mped gehad als experiment een gala-
avond te brengen in de Schouwburg, ge
titeld ,,'n Avond op de Bibholyrrapus".
Over het succes mogen de organisa
toren tevreden zyn. De Schouwburg was
prachtig bezet (alleen de bovengalerij
was leeg), onze burgemeester, jhr. mr. F.
H. van Kinschot, sprak een warm gesteld
openingswoord, ingeleid door de heer
Van Roy en, en de voorzitter, die de ver
gadering der Goden leidde, dë heer Jaap
Buys Jr. uit Rotterdam wist vol geest
leiding te geven en telkens de conclusie
te trekken.
De vier Goden, die door het publiek
gestelde vragen beantwoordden, waren:
S. Carmiggelt, Amsterdam, als auteur;
Jan ten Have. Amsterdam, als uitgever;
mej. Tine van Buul, Rotterdam, (een
travesti!) als boekverkoopster; dr. C.
Spoelder. rector v. h. Gymnasium, Haar
lem, als lezer.
Zij kweten zich naar behoren van hun
taak. Eensgezind waren zy slechts zel
den. Wanneer de Goden het derhalve al
niet eens zijn, dan kan men begrijpen,
dat de gewone stervelingen onder elkaar
harrewarren.
Onder de vragen waren o.m.: Wat is
een goed boek? Waarom wordt hier te
lande de voorkeur gegeven aan een boek
in band? Kan door samenwerking van
auteur, uitgever en boekverkoper de
cultuur worden bevorderd?
Een ondeugende vraag was, of het pu
bliek de kosten van deze boekenweek niet
betaalde. Hierop werd unaniem neen ge
antwoord en het antwoord werd afdoen
de toegelicht!
Het was interessant, hoewel niet ge
heel bevredigend. Jammer, dat vooral
voor de pauze wat te zwak gesproken
werd.
Het eerste pogen der Leidse boekver
kopers kan echter geslaagd heten en is
voor verdere uitbreiding vatbaar!
Nodig is het zeker, want een „Gallup-
onderzoek" wees immers uit, dat 63 pet.,
van onze bevolking „boeken-heidenen"
zyn!
Of deze echter op zo'n avond als gis-
HJIIIIIIIIIIIjllllllllllllllllllllllllllll!!!! I
Molen- en meientochten
in gevaar.
1 DE MEREN ZIJN NOG
ONBETROUWBAAR.
E De voor dit weekeinde voorgeno- §j
men Molen- en Merentochten van
de Zuid-Hollandse IJs Bond ko-
men door de algemeen achteruit-
gaande toestand van het ys in ge-
EE vaar Op verschillende plaatsen zijn
nieuwe vaargeulen gebroken terwyl
voorts het weer allerminst mede-
werkt. De tochten zyn vooralsnog
niet afgelast, doch een definitieve
route is b.v. in verband met deze
moeilykheden nog niet vastgesteld.
Alle meren en plassen zü'n nog ge-
heel onbetrouwbaar!
De ANWB meldt voorts dat in de
omgeving van Amsterdam nog in
het geheel geen tochten mogelyk
zijn, aangezien zelfs de kleinere
sloten niet geheel betrouwbaar
zyn.
Zojuist vernemen wy nog dat de j|
Molentocht op Zaterdag naar alle
waarschynlijkheid wèl doorgang
vindt, omdat deze geheel buiten de
jE meren om wordt geleid.
5i iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiiii'iiiiüiiüiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiirH
R.K. Middenstandsbond.
adviseuse, een toelichting gaf over „Goe
de huisverlichting" Een groot aantal
dames, leden van de Ned. Ver. v. Huls
vrouwen, de R. Kath. en de Chr. Vrou
wenbond, de Hulsh. Voorlichtingsdienst
en de vrouwengroep van de P. v. d. A.
had aan deze uitnodiging gehoor gege
ven en volgde met grote belangstelling
deze interessante caiaserle. Vooraf heette
dr. ir. P. Fehmers, adj.-directeur van de
Sted. Lichtfabrieken, allen hartelyk wel
kom om er daarna op te wyzen, dat een
goede verlichting een voorname factor
vormt tot de verhoging van de gezellig
heid in de woning. Daarnaast draagt zy
by tot een bevordering van de werklust
en is zy ook van belang voor het ge
zichtsvermogen.
Mej. Koekoek zette allereerst uiteen,
dat er in fabrieken, kantoren en werk
plaatsen niet voor niets naar wordt ge
streefd om een juiste verlichting aan te
brengen. In meer dan één opzicht Is
reeds komen vast to staan, dat dit de
arbeidsprestatie in niet onbelangrijxe
mate verhoogt. In verband hiermede be
pleitte spreekster ook een doelmatige
toepassing van electrlciteit in de wo
ning. Licht vergemakkelykt het werk,
gaat de vermoeidheid tegen, bevordert
de hygiëne en de veiligheid en schept
bovendien een aangename sfeer in het
huis. Uitvoerig besprak mej. Koekoek
hierna de toepassing van verschillende
verlichtings-ornamenten, de verlich
tingssterkte en de Juiste lichtval, waarna
zy nog wees op het gebruik van gloei
lampen en gasontladingslampen, welke
laatste een langere levensduur hebben
(de verhouding staat van 1 tot 2%). Ook
zyn deze lampen vier maal zo zuinig
in het gebruik. Het nadeel ls echter,
dat ze niet zyn te gebruiken zonder
transformator. In het tweede gedeelte
van haar lezing stond mej. Koekoek nog
stil bij de z.g.n byverlichting (schemer
lampjes) en de verlichting van keuken
en slaapkamer.
Tydens deze bijeenkomst heeft de
presidente van de N.V.E.V.. mevr. A. J.
t - OtteArnoldi, nog Iets verteld over het
teren worden bereikt, is al zeer twijfel- werk van deze in 1932 opgerichte ver
achtig. Feitelijk was het een avond eniging, welke' een nauwe samenwerking
Iskar Aribo in Tschaïkowsky
FITELBERG EERDE
MENDELSSOHN.
Fitelberg. wiens voortreffelyke capa
citeiten wy reeds herhaaldelyk schets
ten, toonde wederom zijn groot en be
heerst kunnen in de Schotse (3e) sym-
phonie van Mendelssohn, zeker de geluk
kigste van diens vyf symphonieën.
In Mendelssohn's kunst gaat het gees
telijk nergens diep toe. maar zy char
meert steeds door fynzinnigheid, schoon
heid van vorm en edele uitdrukkings
kracht. Er is by hem geen sprake van
stryd of problematiek, alles verloopt
even gemakkelyk en glad, maar hy is te
vens de grote kenner en kunner van het
muzikale handwerk.
Men geniet ongestoord van zyn ro
mantische en sympathieke natuurschil
deringen. want hij bezit daartoe het zul-
ver-intuïtieve aanvoelingsvermogen.
Fitelberg wierp op dit werk een aller
schoonst licht en wist. ondanks het ont
breken van tragische of grandiose hoog
tepunten. toch een zekere spanning te
verwekken, zodat de symphonle, hoewel
voor een groot deel reeds „historie", toch
onverflauwd wist te boeien. Mede door
de welluidende klankgeving en de zeld
zaam accurate inzaÉten van het spe
ciaal in het Scherzo doorzichtig «spelende
orkest. Dit stelt in Fitelberg's begrip
volle opvatting e'en onbeperkt vertrou
wen en het resultaat is daarmee in over
eenstemming De spontaneïteit, waar
mee het gehoor zyn enthousiasme voor
deze vlekkeloze weergave betoonde, was
volkomen begrüpelyk. -
Wij hoorden onze stadgenoot de pia
nist Iskar Aribo reeds eerder niet
lang geleden met het Rott PhUh. Or
kest in Tschaikowsky's Concert In
b kl. t. en ook thans was hij in zyn ele
ment. Want hij kon er zün virtuoos kun
nen in uitleven. Aribo overwon de schier
onoverkomenlyke technische moeilyk
heden met gemak en sleepte met zyn
élan ook het orkest mee.
Het werk zelf staat niet overal op ge-
lyke hoogte: naast sublieme momenten,
byv. het innige Andantino, zijn er ook
bedenkelyke inzinkingen, uitsluitend in
gesteld op uiterlijk effect, byv. het laat
ste deel. Maar Aribo deed ons de zwak
heid daarvan grotendeels vergeten.
Hij handhaafde zich uitstekend tegen
over het orkest, dat de teugels.wel eens
„vry en onvervaard" liet vieren. Ook
hier was het -Fitelberg. die het geheel,
zonder ophef, in de hand hield
Men gaf uiting aan de waardering voor
Aribo's inspannende prestaties doormid
del van een opgetogen applaus.
Als inzet. Berlioz' ouverture .Benve-
nuto Cellini", waarin deze geniale ken
ner der instrumentatiekunst in dit op
zicht zyn troeven hoog uitspeelt. De in
spiratie ïykt echter niet zo levendig en
origineel als in verschillende zijner an
dere werken
Fitelberg liet ook daarin met opval
lend gebaar zyn hoge autoriteit gelden
en frappeerde door zün gevoel voor
kleurschoonheid.
Een concert dus, dat èn door charme
en door momenten van vervoering, veler
dank oogstte.
H.
NED. VROUWEN ELECTRICITEITS-
VERENIGING.
Mej. G. Koekoek over „Goede
huisverlichting".
In samenwerking met de Sted, Fabrie
ken van Gas en Electriciteit had de Ned.
Vrouwen Electriciteitsvereniging te Arn
hem gistermiddag in de foyer der Stads-
gehoorzaal een demonstratie georgani- i principiële stands- en vakorganisatie,
seerd, waarbü mej. G. Koekoek, licht- Zorgen wij hiervoor niet dan spelen wü
oef n«»r rzr,o_ ^et staatssocialisme in de hand.
Scherp veroordeelde spr. de lauwheid
van het merendeel der Kath, Midden
standers, dat nog onverschillig langs
de weg staat, waardoor nog maar 30%
lid is van de Kath. Middenstands
bond Vele Kath. middenstanders kü-
ken niet verder dan hun toonbank lang
is en hebben geen gevoel voor de cultu
rele verheffing van onze stand. Laten
wy toch niet vergeten, dat wij vooral
uit onze sociale tevens principiële orga
nisaties zulk een geweldige kracht put
ten. In het verleden is dit bewezen en
ook de toekomst zal het openbaren.
Uitvoerig somde de heer Bakker ver
volgens de vele wegen op, welke de
Kath. Middenstand is gegaan om te
komen tot de op- en uitbouw van een
principiële standsorganisatie en waar
door een dam is opgeworpen tegen het
a-sociale kapitalisme en het godloze
communisme. Met nadruk wekte spr.
op een doelbewust lid te zyn.
Hierna wees spr. er op, dat de Kath.
Middenstandsbeweging een doeltreffen
de wet op de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie met autonome bedrijfschap
pen wenst. Daarnaast pleit zy er voor,
dat de zelfstandigen worden ingescha
keld by de kindertoeslagregeling. Ook
tegen de excessen van een steeds ver
der gaande bureaucratie, met de daar
aan gepaard gaande papierlawine, stelt
de middenstand zich te weer, terwyl
ook de wet op de vestigingseisen, waar
aan vele fouten kleven, dient te worden
herzien.
Tot ondersteuning van al deze wen
sen bepleitte spr. ten slotte een sterke
plaatselijke activiteit. Ons werk, aldus
eindigde de heer Bakker, is aposto-
laatswerk en daaraan zullen allen moe
ten deelnemen. Leven ls altyd strijden!
Tot slot van de avond volgde een ge
animeerde gedachten wisseling.
Verzet in Tsjecho-Slowakije?,
Het nieuwe bestuur van de Tsjecho-
Slowaakse sociaal-democratische party
heeft heden besloten er by de leden op
aan te dringen géén zitting te nemen
in de gezamenlijke actie-comité's,
welke na het aftreden van de twaalf
niet-communistische ministers en de
vorming van een nieuwe regering zün
opgericht, Inplaats daarvan zal de le
den van de party gevraagd worden
eigen actie-comité's in te stellen.
De parlementsfractle van de sociaal
democratische party heeft een brief ge
zonden aan president BenesJ, waarin be
loofd wordt: „Wü zullen alle democra
tische en socialistische groepen van ons
volk te zamen brengen voor de zaak van
de toekomst van onze republiek." Daar
aan ls toegevoegd: „wy geloven, dat wy
te zamen met u een betere tyd tegemoet
gaan".
De Tsjecho-Slowaakse minister van
binnenlandse zaken heeft alle afdelingen
van de verdedigingsfederatie, welke mili
taire na-opleiding gaf, bevolen hun wa
pens in te leveren.
J. BAKKER WIJST OP HET GEVAAR
DAT DE MIDDENSTAND BEDREIGT
In de gisteravond door de afd.
Leiden van de Kath. Middenstands
bond in „In den Vsrgulden Turk"
gehouden en druk bezochte verga
dering, heeft de directeur van het
bondsbureau van de K.M.B., de heer
J. Bakker uit Den Haag. gewezen
op de gevaren, welke de midden
stand op het ogenblik omringen, in
aansluiting waarop hy een krach
tig pleidooi hield voor een goed
functionerende principiële vak- en
standsorganisatie.
De voorzitter, de heer F. C. de Hos-
son, sprak een kort inleidend woord,
waarin hij er op wees, dat de Kath."
Middenstandsbond momenteel een
krachtige ledenwerfactie heeft ingezet
onder liet motto: „Iedere Katholieke
Leidse middenstander lid van onze
bond". Vervolgens wees spr. op de tra
giek van de gebeurtenissen in Tsjecho-
Slowakye, waar de communisten thans
de leiding in handen hebben, waaraan
hy de ernstige opwekking verbond zich
principieel te organiseren.
Hierna wras het woord aan de heer
J. Bakker ,die sprak over „Middenstan
ders, er dreigt gevaar!"
Spr., die waarschuwde tegen de ver
vlakking in beginsel en het luisteren
naar schijnschone leuzen, zette uiteen,
dat de Kath. Middenstandsbew-eging
weer staat jong en krachtig, zich koe
pelend over een vry volk in een vry
land. In onverflauwbare activiteit staat
de bond op de bres voor de midden
stand.
Hoewel spr. ervan overtuigd is, dat
er offers moeten wonden gebracht, oor
deelde hij het onjuist, dat deze offers
voor een groot deel gebracht moeten
worden door een bepaald deel van ons
volk, t.w de middenstand die een vijfde
deel van ons volk uitmaakt. Daarvoor
is nodig een sterk fundament van eigen
De uit Tjecho-Slowaküe gezette Sude-
ten-Duitsers hopen een anti-communis
tische „verzetsbeweging" tegen het
nieuwe regime in Tsjecho-Slowaküe op
te zetten, geleid uit hun hoofdkwartier
in Beieren, aldus heeft een vooraan
staand functionaris van de organisatie
der Sudetenduitsers verklaard. Hy voeg
de er aan toe. dat het nog te vroeg was
om te kunnen zeggen, welke vorm het
..verzet" zou aannemen, doch zelde dat
men hoopte, „te strüden tegen de mach
ten, die de contróle aan zich getrokken
hebben."
De Slowpaakse vryheidsparty, welke de
katholieken omvat, heeft zich nog niet
eens verklaard met de vorming van de
nieuwe Slowaakse raad na het aftreden
van de oude raad.
Volgens een officiële mededeling zou
de politie bewyzen gevonden hebbn, dat
voorbereidingen getroffen waren voor
het verspreiden van pamfletten, waarin
tot openlyk verzet tegen het nieuwe re
giem zou worden opgeroepen.
Verantwoordeiyk daarvoor zou zün do
secretaris-generaal van de party, Hodza,
die ook lid van het parlement ls. Vol
gens de verklaring van de politie zal
men opheffing van Hodza's parlementa-
rle onschendbaarheid verzoeken. De po
litie zou voorts een ïyst bezitten met
namen van vooraanstaande partyleden,
die bü de zaak betrokken zouden zün.
Het blad van de Tsjecho-Slowaakse
socialisten, de „Svobodne Slovo", welks
redacteuren door de unie van journalis
ten geroyeerd zün, ls heden weer ver
schenen als het orgaan van het actie
comité.
Pact FinlandSovjet-unie
Te Helsinki is medegedeeld, dat do
Sovjet-unie aan Finland verzocht heeft,
met haar een verdrag van wederzydse
militaire büstand te sluiten.
Het Sovjetrusslsohe verzoek was ver
vat in een nota, gisteren aan de Finse
regering overhandigd, waarin de Sov
jet-regering er by de Finse op aan
dringt „zo snel mogelyk alle nodige
maatregelen te nemen" voor het slui
ten van een dergelük verdrag.
Erkenning
West-Iava-conf eren tie als
volksvertegenwoordiging.
voor boeken-fynproevers!
Ook voor opvoeding van deze „heide
nen" zal nog wat gevonden moeten wor
den!
Nu komt nog de opstellen-wedstrijd!
VOOR DE LEIDSE BLEEKNEUSJES.
Zy hebben uw steun nodig!
In de ledenvergadering van het Cen
traal Genootschap voor Kinderherstel-
lings- en Vavantiekolonies werd het
jaarverslag over 1946 en '47 uitgebracht,
waaraan het volgende is ontleend:
Het jaar 1946 mag niet als een nor
maal werkjaar beschouwd worden De
wederopbouw der afdeling werd ter
hand genomen; aan de leden werd ver
zocht, hun bydrage weer te storten
voor het „Zwakke Leidse Kind". Er
werd nog kans gezien 28 kinderen (831
verpleegdagen) uit te zenden.
In 1947 werden 32 kinderen uitgezon
den (1422 vernleegdagen). In opdracht
van het hoofdbestuur verzorgde de af
deling 18 December een uitzending van
12 kinderen naar het Bio-Vacantie-
Oord, een uitzending die geheel door
deze stichting betaald wordt.
Niet onvermeld mag blyven dat de
afdeling een niet onbelangryke gift
ontving van de Leidse Verzorgingsraad
in liquidatie. Er is echter veel geld no
dig om de Leidse Bleekneusjes weer op
krachten te doen komen.
Moge dit jaarverslag U een kleine
indruk hebben gegeven in het zegenrijke
werk voor de jeugd en U'doen beslui
ten ook Uw steentje bij te dragen, op
dat er in 1948 méér kinderen aan een
goede gezondheid geholpen kunnen wor-
I den dan ln 1947.
eniging, welke een nauwe samenwerking
onderhoudt met de Ver. van Directeu
ren van Electriciteitsbedryven in Neder
land. De vereniging, welke ook een
maandblad uitgeeft, telt in het land
vele afdelingen en heeft reeds ruim 4000
leden. Spr. besloot met een krachtige op
rekking om als lid der vereniging toe te
treden.
VERENIGING VAN PENSION- EN
KAMERVERHUURDERS.
Bovengenoemde vereniging hield een
druk bezcohte ledenvergadering in de
Harmonie.
Bij de opening memoreerde de voorz.
de activiteit en resultaten der vereni
ging gedurende het eerste jaar van
haar bestaan.
De Kascommissie bracht hulde aan
het beleid van de penningmeester en
de secretaris van het Centr. Bur. Witte
Singel 80. De penningmeester gaf hier
na verslag van de door hem bezochte
vergadering van de BedrijfsHoreca.
waarin besloten is -Horeca in verschil
lende vakgroepen te verdelen.
Wegens drukke zaken heeft de heer
Wesseling als penningmeester bedankt;
de heer D. Heerius werd met grote
meerderheid ajls opvolger gekozen.
De voorzitter dankte de heer Wesse
ling voor het vele wat hy voor de ver
eniging gedaan heeft.
Na de pauze werd de nieuwe ge meen-
telyke verordening regelende de huis
vesting bsproken. Voor de autotocht in
de a,s. zomer bleek na het succes van
het vorige jaar veel belangstelling te
bestaan.
Hierna volgde rondvraag en sluiting.
Vrachtauto te water gereden
TWEE INZITTENDEN GERED.
Een auto-ongeluk, dat nog betrekke
lijk goed ls afgelopen, vond gistermid
dag plaats op de Trekvaartbmg, welke
de verbinding vormt tussen de Ryns-
burgersingel en de Maresingel. Een met
cokes geladen vierwielige vrachtauto
van de brandstoffenhandelaar P.' V. uit
Katwük a. d. Rün, met de eigenaar als
bestuurder en naast hem de 19-jarige
W. N., eveneens uit Katwijk a. d. Rijn,
werd gesleept door een andere auto.
Toen het sleeiptouw by het overrüden
van de Trekvaartbrug plotseling strak
kwam te staan, raakte de bestuurder
van de tweede auto de macht over het
stuur kwyt, waardoor de wagen door
de leuning van de brug reed en in het
water van de Rynsburgersingel terecht
kwam. De brandstoffenhandelaar V.
kwam met het hoofd boven het water
uit, doch bleef met een voet aohter het
stuur beklemd zitten. De 31-jarige H.
de H wonende aan de Maresingel en
de 28-jarige Th. J. v. d. H., wonende
in de Mussenibroekstraat, die het onge
luk zagen gebeuren, sprongen onmid
dellijk te water en wisten V. spoedig te
bevrü'den en naar de wal te brengen.
De mede-inzitt®ide N. had zich inmid
dels uit de cabine weten te be vry den
en is door omstanders met 'n reddings
baak op de wal getrokken. Nadat beide
slachtoffers in de buurt van droge kle
ren waren voorzien, werden zü door de
E.H.D naar het Academisch Zieken
huis vervoerd, doch beiden konden zich
in de loop van de avond weer naar
huis begeven.
De vrachtauto 's later ln de avond
door een takelwagen van de firma Van
Ulden op het droge gebracht. Van de
brug werd vier meter leuning vernield.
DR. VAN MOOK A.S. WEEK IN
BANDOENG.
By besluit van de Lt.-G.-Generaal is
de derde Wcst-Java-confcrentie thans
erkend als voorlopige volksvertegen
woordiging van de Negara DJawa
Barat.
Het besluit werd hedenmorgen door
de vertegenwoordiger van dr. Van Mook,
prof. mr. K. Enthoven, aan de voorzit
ter van de Commissie van voorbereiding
Raden Djoearsa, overhandigd en door
laatstgenoemde staande de vergadering
in het Nederlands en Indonesisch voor
gelezen.
Dr. Van Mook heeft doen weten, dat
hy nader contact met de conferentie
zal opnemen en wordt ln de loop van
de volgende week te Bandoeng ver
wacht.
H M. DE KONINGIN ZAL „HET KIND
VAN STAAT" BIJWONEN.
H.M de Koningin hoopt de voorstel
ling bij te wonen van „Het Kind van
Staat" in het kader van de boekenweek
in de Rotterdamse Schouwburg op
Dinsdag a.s.
Installatie voorlopige Raad
voor de Kunst.
MINISTER GIELEN
GEEFT RICHTLIJNEN.
Hedenmorgen heeft de Minister van
O., K. en W. dr Jos. J. Gielen in de
Laircssezaal aan het Binnenhof te
's-Gravenhage de voorlopige Raad
voor de Kunst geïnstalleerd.
De voorlopige raad zal zich niet
alleen te richten hebben op het na
tionale kunstleven als zodanig, maar
ook het optreden van ons land in bet
internationale culturele leven zal do
volle aandacht vragen.
HERDENKING SLAG OP DE
JAVAZEE.
Namens de Kon. Ver. „Onze Vloot" en
het Nationaal Jongerenverbond werden
op de herdenkingsdag van de slag op
de Javazee kransen gelegd aan de voet
van het monument „Voor hen die vie
len". De voorzitter van het N.J.V., de
heer A. Th. C. Schiebergen uit Arrthem
herinnerde aan de historische gebeur
tenis van 6 jaar geleden, toen honder
den levens ln de Javazee verloren gin
gen. De deputatie wilde de kransleg-
ging verrichten om de eerbied voor de
offervaardigheid der marinemannen ln
hun stryd tegen de overmachtige vüand
tot uiting te brengen.
NIEUWE LEDEN EN ADVISEURS
DELEGATIE VAN HET KONINKRIJK
Bij besluit van de Lt. G.-G. zün tot
nieuwe leden van de delegatie van het
Koninkryk benoemd: de leden van de
i voorlopige Federale Raad dr. J. E. Ka-
ramoy, mr. Wisaksono- en ir. A. M.
Semawi. Aan de delegatie zün als advi
seurs toegevoegd: mr. A. van Maanen,
advocaat-generaal, B. S. van Deinse,
directeur voor de Scheepvaart, prof. mr.
K. L. J Enthoven, buitengewoon ad
viseur in alg. dienst by het kabinet van
de Lt. G.-G. ,mr. J. W. van Hoogstra
ten, hoofd van de afd. personele zaken
van het Dep. van Sociale Zaken, La-
boyric, gezantschapssecretaris, L. M. R.
de Bruyn. onderdirecteur van de alg.
politie van het Dep. van Binnenlands
Bestuur en mr. P. A. Ursone, hoofd
ambtenaar ter beschikking van de Di*
recteur van Econ. Zaken.
