Een aanfluiting voor ons culturele leven
HIJWHARe
Het experiieeet im de weefselleer
Drastische verlaging van de
levénsstandaard
Leiden's eerste Concertzaal
Java zal weldra weer suiker leveren
Voor de Jeugd
ls uw Radio defect?
Adverteert in het
Leidsch Dagblad
Het grote alternatief:
86ste Jaargang
LEIDSCH DAGBLADZaterdag 15 November 1947
Tweede Blad No. 2623?!
Sinds 1919 is het inwendige
niet geschilderd!!
Toen in 1889 de Stadsgehoorzaal in
erkc-ie uren tijds, volgens het ..L.D." van
die datum van „een flink gebouw" ver
anderde in een „puinhoop met brok
stukken", waarbij het 7-jarig zoontje
van de pachter, de heer Duyser in de
vlammen omkwam, zat Leiden met
recht in zak en as. Onze stad was
toen zo min als nu rijk gezegend met
concertzalen en het gemis van de groot
ste van alle, deed zich ernstig gevoe
len. Ofschoon de vorige eeuw zich niet
kenmerkte door een overhaast tempo,
werd hier toch grote èn loffelijke voort
varendheid betracht en na korte tijd
stond daar weer een nieuwe Stadsge
hoorzaal, groter en mooier dan ooit te
voren, voorzien van centrale verwar
ming een unicum voor die dagen
naar de toenmalige opvattingen een
tempel, die de muzen tot een sier
lijke erehof strekte.
De opvattingen dienaangaande zijn in
latere decennia grondig gewijzigd, dé
Stadsgehoorzaal is gebleven. Onaantast
baar zichzelf gebleven; als een rots in
de branding der tijdenSaevistrans-
Quillus in undis
Wie met ons tot de min of meer
geregelde bezoekers van de Gehoorzaal
behoort, kent de weinige voor- en vele I
nadelen, welke aan dit gebouw verbon- 1
den zijn. Een voordeel is ongetwijfeld
de gunstige centrale iigging, doch dat
is dan ook vrijwel het enige. Voor het
overige is de Gehoorzaal in alle opzich
ten-/„uit de tijd". Reeds tal van jaren
vólfloet het gebouw niet meer aan zeer
bescheiden eisen van aesthetics en doel
matigheid. In de grote zaal is de ac-
coustiek voor sprekers bedroevend, de
foyer is voor bijna a^e doeleinden on
bruikbaar in.verband met het lawaai
der passerende trams, de kleine zaal is
het toppunt van ongezelligheid en van
een deprimerende kilte. Deze laatste
eigenschappen heeft zij trouwens ge
meen met de grote zaal.
Wist U, dat het inwendige der ge
hele Gehoorzaal zijn laatste verf-
beurt heeft gehad in1919? Ge
durende bijna dertig jaar is aan het
-interieur geen schilder te pas ge
komen!
De smakeloze lichtpaarse kleur van
de in 1919 gebruikte verf accentueert
Sog eens extra de verfoeilijke lelijkheid
van de tierelantijntjes op wandbetim-
mering, deurpanelen, -kozijnen en fal
cons. En om elk elementair beginsel
van1 een intieme sfeer meteen in* de
kiem te smoren, wordt het Beheel over-
goten- met een naargeestig wit licht uit
een stel kronen, dat dateert uit het
ürille begin der electrische verlichting.
En dan spreken we nog niet eens over
de deplorabele toestand, waarin de
vloeren van zalen en gangen verkeren,
over het totaal verouderde verwar
mingssysteem, dat hoge onderhouds
kosten vergt en in, hoge mate on-econo-
misch 15 en over de antieke gaatjes-
stoelen in foyer en kleine zaal, waarvan
trouwens niet eens genoeg meer zijn
om beide, zalen gelijktijdig te doen be
zetten
Er bestaat in onze stad sedert de be
vrijding een intensief vererügings- en
concertléven, dat in vergelijWngmetde
voor-oorlogse jaten zeer aanmerkelijk is
toeeenomen. Wat het vroeger gebruike
lijk het eebouw gedurende drie zomer
maanden aan zUn bestemming te ont
trekken. in de laatete Jaren was het
aantal aanvragen zó groot, dat het ai
leen in de Augustusmaand gesloten
I. stellig niét overdreVen wan
neer wlf zeggen, dat de Gehoorzaal -
Vipt7i1 de grote zaal, hetzij ae ioyei,
S beid? - driehonderd avonden
per jaar bezit is.
«stellen WH de gemiddelde huurop-
hrpnest op f 100 - per dag (hetgeen
M ?aPgef kant is,.
Gehoorzaal daarinkSt
Daarbij komt dan nog een zeer aan
zanguitvoeringen) tot 20 AJieen a
recente uitvoeringen van de Snip en
S nap-revue leverden de Gemeente
bijna f. 3000,op!
Dit alles, nog vermeerderd met dë
pachtsom, welke" de pachter betaalt,
biedt de gemeente jaarlijks zeer be
hoorlijke inkomsten, waar de uitgaven
Verre beneden blijven W(j stellen ons
geenszins op het standpunt, dat de ge
meente op de exploitatie der Gehoor
zaal geld zou moeten toeleggen, doch
willen alleen maar aantonen, dat de
Inkomsten een waardiger huisvesting
dei Muzen dan haar thans wordt ge
boden, alleszins rechtvaardigen.
Zoals de toestand momenteel is,
vormt de inrichting van Leiden's
eerste concertzaal een aanfluiting
voor ons culturele leven en een
voortdurende bron van ergernis
voor de gemiddeld duizend Leide-
naars, die bijkans dagelijks dit ge
bouw bevolken.
Uit de aard der zaak zijn de hierbo
ven geschetste gebreken en tekortko
mingen ook de Gemeentelijke autoritei
ten niet onbekend. Wij hebben deze
aangelegenheid dezer dagen eens be
sproken met de directeur van Gemeen-
tewerken, i'r. D. Boogerd, bij welk on
derhoud ook de hoofdopzichter der Ge
meentegebouwen, de heer J. Voorbach
aanwezig was. Beide heren onderschre
ven onze bezwaren niet alleen volko
men. maar voegden er zelfs nog enkele
SCHEEPSBERICHTEN.
Aalsdljk, 12 /II n.m. van Philadelphia
te Baltimore. Aletta, 8/11 van Miri naar
Pladjoe; American Robbln (charter). HAL.
13/11 te Norfolk; BlommersdiJk. Rotter
damNew York. 13/11 4.40 uur van Ant
werpen en 9.15 uur Vllseingen gepasseerd;
Castor, 11/11 van Maracalbo te La Guaira,
Oleodora, 6/11 van Onslow naar Miri; Cllo,
10/11 van Demarara naar Nlckeile; Dante
(Italiaan), CagllariRotterdam. pass.
12/11. Gibraltar; Douro; 10/11 van Cristo
bal naar Manta; EemdJJk, 13/11 Van
Houston te Galveston; Flandriai 12/11 van
Rouen naar Manchester; Hera, 11/11 van
Curacao te La Guaira; Hoogland, 13/11
van de Theems te Sas van Gent; Ingeborg,
AlexandrlëRotterdam. 11/11 van Algiers;
Luna, 10/11-van Houston te New Orleans;
'Nero, 7/11 van La Guaira te Curacao;
Nieuw Amsterdam, wordt 17/11 v.m. te
Southampton verw.; Noordam, vertr. 15/11
12 uur van Rotterdam naar New York;
Ovula, 6/11 van Miri naar Hongkong;
Perna, 6/11 van Curagao naar Cardon;
Prins Maurlts, RotterdamChicago, pass.
7/11 Port Colborne; Tarla, 10/11 van Sin
gapore naar Pladjoe; TJimanoek, 9/11 van
Soera"baya naar Singapore en vermoecfeiyk
Antwerpen of Gent, Triton, 11/11 van
Caphaltlen naar Caracol; Zonnewljk. 10/11
van Rosario te Buenos Aires.
KNSMCarpedon. 13/11 te Manila;
Venus. 13/11 te Pyli; Orpheus ,14/11 te
Amsterdam; Orestes, 14/11 van'Amster
dam Aaar Dublin; Hast 5, 14/11 van Am
sterdam naar Antwerpen; Juno, 14/11 van
Amsterdam naar Antwerpen; Winsum,
13/11 Lizard gepasseerd: Dundee, 13/11 van
Tanger naar Barcelona; Hercules, 13/11
van Limasol naar Mufzuna; Hydïa, 13/11
te Curacao.
MIJ. Nederland: Grote Beer, 13/11 van
IJmuiden naar Batavia; Ceram, 13/11 te
Amsterdam: Tabinta. 14/11 te Sabang;
Tallsse, 13/11 van Penang'naar Singapore;
Tarakan. 13/11 van Aden naar Sabang.
Vink en Co.: Winsum. 13/11 Lizard ge
passeerd. wordt 15/11 te Amsterdam verw.
H.O.A.L.Boschfontein, 13/11 van Suez
naar Port Said; Alpnacca, 12/11 te Dur
ban; Aalsum. 13/11 van Dar-es-Salaam
naar de "Kaap
Ned. Herv. Kerk Beroepen te Aalst
(Gld.) J. Enkelaar te Leerdam; te de Briel
(toez.) (vac. B. F. C. de Groot) D. C. v
Wijngaarden te Honselersdijk; te Huizihge
(toez J. Homan. pred. der Belgische zen
dingskerk te Antwerpen: te Sleeuwijk
(toez.) E J C Verbeek, legerpred. te Soes-
terberc: te Werkhoven fU) G. v. d. Zee te
Ridderkerk: te Yerseke (toez) A. C. v.
Dam te Pijhacket Aangenomen de ben tot
hulppred. te Eist (U) ds C Vlasblom em
pred te Overlangbropk. Bedankt voor
Kerk-Avezaath Cv."?! Leeden te Hlen
en Dodewaard
tieref. Kerken Beroepen te Koude
kerk» (7. J S v. d Bos te Nleuwlande
(Dr te Zwaagwesteinde G. Kuypers.
rand te Hilversum.
Ingezonden Mededeling
I bij ,Kout Griep, Pijn
aan toe, zoals bijvoorbeeld de bouw
vallige kapconstructie. Maar... en
toen volgde een stroom van op dit tijd
stip onweerlegbare argumenten, welke
vooralsnog een onoverkomelijke hinder
paal voor de zo dringend gewenste ver
betering vormen. „Ook het college van
B. en W., zo verzekerde ons de heer
Boogerd, heeft een open oog voor de
situatie en zodra de materialènpositie
zulks toelaat zullen ongetwijfeld de
meest nodige voorzieningen wordéh ge
troffen. Zou de zaak behoorlijk worden
aangepakt, dan moet welhaast 'n volle
dige verbouwing en modernisering plaats"
vinden, waarvan men de kosten op
minstens f. 200,000 moet stellen. Maar
daarvan kal. voorlopig nog geen sprake
zijn. Vooralsnog zitten we met een te
kort aan alles. Er zou wellicht een toe
wijzing voor verf te krijgen zijn, doch
de kwaliteit van de verf is over het al
gemeen inferieur en wat. schieten we
ermee op, wanneer we de lelijke (maar j
goede!) verflaag wegwerken onder een
net kleurtje, dat er over één of twee i
jaar weer afbladdert?
Aan een grootscheeps verbruik van
hout voor een nieuwe betimmering of
voor nieuwe vloeren behoeven we niet
te denken. De vloer van de foyer wordt
binnenkort wat opgeknapt, voor de
kleine zaal waar de vloer dringend ver
nieuwing behoeft is het vorig jaar onze
aanvrage afgewezen en is thans een
tweede in zee; aan ijzer kunnen we
evenmin komen. Niet ten onrechte heb
ben de projecten van volkshuisvesting
en wederopbouw voorrangEen an
dere verlichting ware misschien moge
lijk, doch is het eigenlijk niet verstan
diger daarmede nog enkele jaren te
wachten totdat we het probleem in zijn
geheel kunnen oplossen?"
Voor deze merendeels steekhoudende
en in ieder geval redelijke argumenten
hebben we inderdaad begrip moeten
tonen. Het blijft te betreuren, dat het
onderhoi^d der Gehoorzaal in de voor
oorlogse jaren niet in meerdere mate de
aandacht van het gemeentebestuur
heeft gehad, doch met een dergelijke
constatering komen we weinig verder.
Het wachten blijft dus op bétere tijden.
Mogen ze spoedig aanbreken
St. Nicolaasluistervredstrijd
ten bate
.van Kinderbescherming.
Naast, de subsidie die het Rijk in de
kosten voor de kinderbescherming bij
draagt, vormde ieder jaar de verkoop
van kinderpostzegels een bron van in
komsten voor het comité voor- de kin
derbescherming In het volgend jaar
zal weer een aanvang gemaakt worden
met de verkoop van kinderpostzegels.
Teneinde reeds thans het publiek
aan te wakkeren bijdragen te geven
aan de kinderbescherming, heeft het
Nederlands comité voor kinderpost
zegels besloten een nationale St. Ni-
colaasluisterwedstrijd te houden en
wel op -21 November des avonds om
7.30 uur over Hilversum II en om
8.05 uur over Hilversum I. Op 5 De
cember zal St. Nicolaas voor de mi
crofoon de winnaars en de prijzen
van deze wedstrijd bekend maken.
De jeugd der lagere en middelbare
scholen kunnen cojlectief meedoen aan
de wedstrijd. Als prijzen voor de school
jeugd zijn o.a. uitgeloofd reizen naar
Zwitserland en België,
VÉRGADERING BOND VAN
ZIEKENFONDSEN.
Ambtsaanvaarding
van prof. dr. P. J. Gaillard
Iri het groot-auditorium van de Rijks-,
universiteit aanvaardde prof dr. P. J.
Gaillard gistermiddag het ambt van ge
woon hoogleraar in de experimentele
histologie met het uitspreken -van een
inaugurele oratie over: ..Het experiment
in de weefselleer".
Prof. Gaillard ving zijn voordracht
aan met te schetsen, hoe de onderzoe
kers yan de fijnere bouw van mens en
dier bij hun studie tot steeds kleinere
details van hét organisme afdaalden
daartoe in de gelegenheid gesteld door
perfectionering der technische hulpmid
delen ..ten einde het wezen van het le
ven te leren kennen Deze onderzoekin
gen maakten echter duidelijk, dat in ons
levend organisme de functies niet tot
in oneindig kleine delen versnipperd
zijn, doch dat eerst een weefsel, een
bouwwerk van de elementaire elemen
ten een functionele taak Heeft. „Team
work" bleek in het organisme aan d»
orde van de dag te zijn.
Dit teamwork werd voornajnelijk ten
gevolge van het experiment ontdekt ln
1907 legde de Amerikaan Ross Granville
Harrison de grondsfag voor een methode,
om een dergelijke „complexe eenheid"
van het organisme, het weefsel te kwe
ken buiten het oorspronkelijk lichaam,
waardoor nauwkeuriger studie mogelijk
werd. In beginsel geschiedde dit door
afgesneden stukjes weefsel te plaatsen
1p "pp schaaltje met een voedingsbodem
B. J. W Beunders een inleiding over
het onderwerp: .,De preventieve ge-
Te Utrecht hield de Centrale Bond neeskunde en de ziekenfondsen" Hier
van Ziekenfondseneen algemene ver- in drong deze er op aan, dat de pre-
gaderir.g o.l.v. de heer C. J. van Lien- ventieve geneeskuryle thans intensief
den uit Eindhoven. Na afhandeling van dient te worden aangepakt, ook door i
het huishoudelijk gedeelte hield, o.a. dr I de overheid.
RAADSELS m
voor allen om uit te kiezen; de gro- i
teren (11—16 jaar) vijf, de kleineren
(711 jAar) drie goede oplossingen.
Naam, leeftijd en adres onder de
raadsels.Inzenden naar Bureau1
„Leidsch Dagblad" of naar Was-
stra'at 38 tot uiterlijk Dlnsdagmor-
gen 9 uur.
I (Ingezonden door Lous Goutier). Mijn
geheel van 14 letters is iets, dat alle
nichtjes en neefjes kennen. 10, 1, 9. 5
is een doorzichtige stof. 4, 13, 12be
vindt zich tussen twee bergen, 2, 3 is
een smakelijk voedsel, 11. 13, 14 een
verfrissing, - 7 een medeklinker. 6, 2, 12
een kleine afgesloten ruimte, 8, 9, 10
een deel van de tijd.
II. (Ingezonden door Jan Ravensber-
gen). S.chrijf onder elkaar: 1. de naam
van een staat op het Balkan-schier
eiland. 2. middelpunt van ons land
(stad en provincié). 3. provincie van
ons land (7. letters). 4. plaats in Gel
derland (12 letters). 5. eiland in het
Noorden van ons land (7 letters). 6.
grote havenstad ip Zuid-Holland. 7.
vissersplaats in Noord-Hcüand. 8 plaats
in de Achterhoek (8letters).De begin
letters van boven naar beneden vor
men het eerste woord.
III. (Ingezonden door Willy Vavier).
Wat verbreekt men door haar te noe
men?
IV. (Ingezonden door Joke Smitte-
naar)". Maak uit de volgende woorden
een spreuk van 32 letters, die tezamen
een devies vormen vah een vereniging,
die veel steun nodig heeft. 2, 3, 7, 25
een jongensnaam, 4, 5, 10 een drank,
19, 20, 21, 22 niet oud, 30, "31, 32 een
groot water, 17, 18, 24 een boom, 29, 26,
27, 12, 29 een bandiet, 11, 12, 13, 25 een
vogel, 8, 1, 6 niet leeg, 14. 15, 16, 9, 29
een lengtemaat 23, 25 een boom en mu
zieknoot, 16, '15, 28, 10 een lichaamsdeel.
V. (Ingezonden door Mia Bekooy).
Welk een taal" wordt dóór soldaten,
't Liefst van al met rust gel&ten?
VI. (Ingezonden 'door Netty Derks).
Verborgen plaatsnamen. 1. De venter
werd bekeurd. 2. De weg loopt van de
hut recht door naar het boè. 3. De man
krijgt voorschot en verdient er nog wat
bfj. 4. Het dier en de mens zyri levende
wezens. 5. Wij zijn gisteravond gewas
sen.
VII. (Ingezonden door Willy Rijnhart)
Wat wordtf" korter als men er aan trekt?
VIII. (Ingezonden, door Tinie Hoo-
gervorst). Met s ben ik een dier van 5
letters. Haal mijn kop er af, dan ben
ik niet kort.
OPLOSSINGEN
der raadsels uit het vorige nummer.
1. Schuimspaan, échuim, spaan.
2. Rust roest. Roet, rust, soes.
3. Marsepein; 1. m, 2. lam. 3. aarde,
4. barsten. 5. marsepein, 6. raapjes,
7. Soest, 8 kin, 9 n.
4. Spreken is zilver, zwijgen is' goud.
(zilver en goi^d).
5. Karei- Doorman; kar, oor, rood, el,
Noor, lor, man.
6. Rika (laatste 4 letters van Afrika).
7. BoeL, Olga Egel, Kalm.
8. Gouden regen of blauwe regen.
GOEbE OPLOSSINGEN
van de raadsels voor de Gróteren
ontvangen van:
LieSje Gijsman, Netty Derks, Adrlaan
Derks, Janny Kiel, Elly Kiel,Truusje
van Leeuwen, Bep de Mik, Jannetje
Haasnoot, Conny van Hoeken, Betsy
Balkenende. Rietje Akerboom, Willy
Vavier, Erna Vos, Elsje Verlind. „Corrie
Schaart, Theo van Ovost, TinyOnvlee,
Jeanne Poot, Eva Poot, Maartje Poot,
Ineke Sega'ar, Hans Schaart, Willy Pot
ters, Ninl dc _Nie, Cobi Botermans,
Fietje v. d. Born, Rie Bakema, Sjanie
v. Barneveld, Lous Goutier, Theo v.
Gameren, Willy Docter, Cor v. Duyven-
voorde.
En van de Kleineren*
Jopie Crama, Piet Guley, Hans v. d.
Kwaak, Willy Kole, Marijke Hilarius,
Anneke Huisman, Lenie Nieboer, Tinie
Hoogervorst, Joke Vollenge, Wim Vro-
mans, Jan v. d. Walle, Jaap v. d. Weele,
Ida Sarfdberg, Joke Smittenaar, Siem
Poot, Armeke Schrijver, Tiny Stol, Willy
Rijnhart. Heleentje v d. Reyden, Ma-
rijtje Stavleu,- Wim Haasnoot, Rietje
Balkenende. Elly Brandt. Nico Binnen
dijk.
Beste raadselnichtjes en -neefjes,
Alwéér zes gelukkigen! Dat. is toch
maar een vreugde 'elke maand. Gefeli-
dteerd, jullie prijswinnaars. Nu-moet'
het maar gauw Woensdag wezen, hè?
Wie, nu geen boek gewonnen heeft,
hoopt weer op volgende keer: de kan
sen komen telkens weer Bijna alle
trouwe inzenders(-sters) winnen de een
DE ZWIJNENINVASIE NEEMT AF.
Er wordt van de Noord-Limburgse
Maasoevers weinig melding meer ge
maakt van het optreden van wilde zwij
nen. De grote trek schijnt thans voor
bij te zijn. De dieren houden zich thans
vooral op in en aan de rand van de uit
gestrekte en deels ontoegankelijke Peel-
vlakten Wel is het aantal vossen dat
thans ln Limburg wodt geschoten, zeer
aanzienlijk.
Riet is echter verwaarloosd
(Van onze correspondent te Batavia).
De toestand van de suikerfabrieken
X^den^
actie misschien 5 van het materiaal dernemingen rijn behouden gebleven.
pellerij getransformeerd, terwijl zij van
Sodtnbirkarang een reparatiewerkplaats
voor spoorwegmateriaal hebben ge
maakt. De Installaties van deze fabrie
ken zijn naar onbekende bestemming
weggevoerd. Wonoasse is ten dele ge-
vernietigd. doch de deskundigen achten
dit cijfer geflatteerd en durven zich
niet op een percentage vast 'te legen,
daar zulke schattingen altijd maar zeer
betrekkelijk zijn. In de eerste plaats 2ijn
sedert het staken van de actie nog ver
schillende aanslagen op de süikerinstal
laties eepleegd en voorts is het voor de aangebracht, onschadelijk-te maken en
aues gcpieego en vooris is net voor ae afsniiden van het
De meeste fabrieken zijn er gelukkig
beter afgekomen. Djatirote. de grootste
-suikeronderneming van Java. is dankzij
het snelle optreden van onze Mariniers,
behouden gebleven. Zij hadden precies
een kwartier tijd om de tijdbommen, die
in het gehele fabriekscomplex waren verse voedingsbodem te planten, kan
Prof. dr. P. J. Gaillard
van bloedplasma en perssap van Jonge
embryonen welke schaaltjes na afslui
ting op lichaamstemperatuur werden ge
houden. Na enige uren ziet men het
weefsel groeien en' zich ontwikkelen,
welk proces men met behulp van het
microscoop kan bestuderen. Door het
weefsel eens ln enkele dagen op een
Ingezonden Mededeling
Bel 24244
DE RADIOTECHNISCHE DIENST
I.E.M.C.O. N.V., - NIEUWE RIJN 32
Repareert vlug, betrouwbaar, vakkundig I de suikerfabriek Kramatdjati in 'nrijst-
leek niet mogelijk zich een -juist b'eeld
te vormen van werkelijke ^omvang der
vernielingen.
De algemene indruk in vakkringen
is echter gunstig. Dit is, behalve aan
de houding van het werkvolk zelf, dat
in de meeste gevallen niet veel voor
vernielen yoelde, zeker ook aan de
aard van de suikerinstallaties te dan
ken, die voor het grootste deel zo
zwaar en massief z(jn dat een ex
plosie ze eerder van hun plaats zal
tillen dan ze een' onherstelbare scha
de te berokkenen.
Enkele fabrieken zijn definitief on
klaar gemaakt. Zo hebben de Japanners
ONZE PRIJSRAADSELS
De prijzen voor de Groteren zijn
na loting toegekend aan:
Willy Docter, 13 jaar.
Theo v. Ovost, 11 jaar.
Elsje Verlind, 15 jaar.
De drie prijzen voor de Kleine
ren zijn na loting toegekend aan:
Jopie Crataa, 9 jaar.
Hans v. d. K\vaak, 9 jaar.
Heleentje v. d. Reyden, 8 jaar.
De prijzen kunnen aan ons
Bureau worden afgehaald a.s.
Woensdag tussen 12 en 1 of 4 en
5 uur Red. „L.D."
of andere tijd wel een boek, nu er ge
regeld zoveel prijzen beschikbaar ge
steld worden! Dat is werkelijk een bui
tenkansje voor jullie! Nu beginnen
we aan een nieuwe ronde van 4
weken. Wie nog mee wil gaan doen,
nü beginnen! Deze eerste keer schrijf
ik er alles weer bij; wie 3 of 4 weken
geregeld genoeg goede oplossingen in
zendt (boven ide raadsels staat hoe_
veel(, loot mee voor een boek. Om de
4 weken worden boeken verloot; drie
onder de kleineren en drie onder de
groteren. Iedere goede oplosser heeft
dus een kans. Tevens komen om de 4
weken de namen van alle goede inzen
ders en -sters in de krant. Nu dus weer
vol ijver aan de gang. Bij gebrek aan
enveloppen zijn toegevouwen blaadjes
papier ook goed, duidelijk naam en
adres er op. Nu, werk weer plezierig.
Tot volgende keer. Allen hartelijk ge
groet door jullie Raadseltante,
Mevr. M. J. BOTERENBROOD.
Als van ouds d©
MEEST GELEZEN COURANT
van Leiden en Omstreken
NIEUWE UITGAVEN.
Verschenen bij Boom-Ruygrok, Haar
lem:
In de Vliegwereldbibliotheèk„Onze
vliegers in Indië, de geschiedenis der
Indische militaire luchtvaart van haar
aanvang tot de capitulatie van Ban
doeng in 1942, door C. C. Küper, met
vele -ilustraties.
'„De verovering van Venus", door Clau
dius, een avontuurlijk verhaal voor de
jeugd, met illustraties.
„Slagschaduwen over Nederland", de
geschiedenis van de oorlog van 10 tot en
met 28 Mei 1940 op Nederlands grond
gebied in Europa, door W. A. Poort en
Th. N. J. Hoogvliet, met vele illustra
ties.
BIJ het Vezelinstituut va.r Toege
past Natuurwetenschappelijk Onde-zoek
te' Delft verscheen „Mededelinz" Nr' 81
getiteld ..Literatuurstudie over het ver
vaardigen van proefvellen voor celstof- en I
paplerimderzoek ln het laboratc-ium".
Kaderblad Xhr. Nat. Vakverbond
Het Ohr. Nat.°Vakverbond dat zyn leden
tal van voor de oorlog reeds belangrijk
beeft oversohreden, ls overgegaan tot de
uitgifte van een kaderblad. dat normaal
per maand veYsohljnt en dat op populalr-
wetenschappeiyke w(jzo voorlichting
wenst te geven op sociaal-economisch ter
rein. i
konden door het afsnijden van het
hoofdcontact een ramp voorkomen, wel
ke voor millioenen zou hebben vernie
tigd.
In Kedawoeng heeft men, evenals in
zovele andere fabrieken, wel pogingen
gedaan om gebouwen en machines op
te blazen, n*aar de springstoffen konden
tegen de machtige installaties en het
gewapend beton weinig uitrichten. Ke
dawoeng zou thans fteer kuijnen ma
len... als er riet was Maar hier stui
ten we op een der kapitale moeilijk
heden voor de wederopbouw van de
suikerindustrie
Over het geheel genomen verkeerde
het riet, dat we aantroffen, ln een la
mentabele toestand. Het gewas leed aan
ernstige degeneratleverschijnselen en
veel aanplant moest als volstrekt on
bruikbaar worden afgekeurd. Men is
thans met nieuwe stekken van de
proefstations begonnen. Gelukkig heb
ben deze laatsten. zij het ook slechts
slapjes, doorgewerkt en zo rekent men
er op. dat Kedawoeng het volgend jaar
Maart weer zal kunnen malen Minder
gunstig staat de omgeving van Probo-
linggo er.voor Wel trof men daar op
enkele uitzonderingen na alle fabrieken
intact, doch de toestand van de aan
plant was treurig Van de dertienhon
derd tiectaren ondernemingsgrond wa
ren er slechts achthonderd bewerkt, en
daarvan maar driehonderd beplant;
voor de rest heeft men geen stekken
gehad. Er wordt nu hard gewerkt om
de aanplant voor 1948 voor te bereiden,
zodat men In 1949 wel weer zal kunnen
malen.
Schattingen hebben uitgewezen, dat
het wereld suiker-exportland Java, als
de republiek op dezelfde voet was
voortgegaan, in het jaar 1951 genood
zaakt zou zijn geweest om. voor de
eigen behoefte van de suikérgebieden
zelf suiker van elders te importeren.
Thans echter begint het er naar uit
•te zien, dat Java indien we op de
ingeslagén weg kunnen voortgaan
weldra weer haar aandeel zal leveren
om het wereld-tekort aan suiker aan
te vullen.
men het. soms langer ln leven houden
dan het dier. waarvan het oorspronke
lijk- afkomstig was, geleefd zoij hebben.
Daarbij ontstaat echter veelal een sa
menstelling. een beeld, dat men in het
normaal organisme niet aantreft.
Deze experimenten zijn niet van
practisch nut ontbloot, aangezien door
middel van dergelijke weefsels vragen
kannen worden opgelost, waarop men
ten aanzien van het levend organisme
geen of moeilijk antwoord kon krijgen.
Zo scheppen zij b.v. de mogelijkheid,
om de werkzaamheid of giftigheid van
geneesmiddelen te onderzoeken, hoe
wel men er voor waken moet, de waar
genomen reactie van dergelijke kunst
matig gekweekte weefsels zondermeer
te beschouwen als de reactie van over
eenkomstig weefsel ln het .levende in
dividu.
De structuur van langdurig gekweekte
weefsels blijkt n.l. sterk af te wijken van
de natuurlijke; waarvoor twee doorslag
gevende oorzaken bestaan. De samen
stelling van de voedingsbodem blijft in de
kweek voortdurend gelijk, en dit weefsel
leeft dus in een statisch milieu, terwijl
ae vpedingsbodem ln het llohaam voort
durend aan wijzigingen onderhevig is en
dus een dynamisch milieu vormt. Voorts
werd in de weefselkweek de samenwer
king met en beïnvloeding doos andere
weefsels ln de naaste omgeving uitge
schakeld, terwijl lichaamsweefsels voort
durend door nabije weefsels worden be
ïnvloed In dit opzicht zagen de onder
zoekers met grote duidelijkheid het reeds
eerder genoemde „teamwork'.' in' het le
vend organisme.
Tok §lot besprak prof. Gaillard de be
tekenis der kweekmëthode voor de stu
die /der weefselphysiologie, waarna hU
constateerde dat het dank zij de kweek-
methode en bestudering der gekweekte
weefsels reeds mogelijk ls geworden be
paalde weefsels ln te planten bij indi
viduen, die deze ontbeten, waardoor le
ven of gezondheid kan wórden gespaard,
welke practlsche resultaten verwachtin
gen wekken en tot verder onderzoek van
deze materie en methoden prikkelen.
De gebruikelijke toespraken besloten
deze oratie, waarna een druk bezochte
receptie plaats vond.
De Beurs in afwachting
ivan onze financiële medewerker)
Het is niet de effectenbeurs zelve, die
deze week de belangstelling trok, want
de zaken waren van geringe omvang,
maar wel de financieel-economische po
sitie van Nederland, welke tenslotte ook
voor de beurshandel het richtsnoer ls
en die door Minister Lieftinck in zijn
M. van A. op het Voorlopig Verslag in
zake de begroting voor 1948 opnieuw is
belicht. De Minister heeft dat met
grotere duidelijkheid gedaan dan we
van hem gewoon zijn. Hy heeft er dit
maal geen doekjes om gewonden, maar
een vrfj scherpe belichting gegeven van
de „concrete situatie", waarin we ons
bevinden en die er allesbehalve roos
kleurig uitziet.
In tegenstelling met de raming van
het Planbureau in Sept. 1946, die het
tekort op dc Ned. betalingsbalans
voor 1948 op f. 600 millioen meende
te mogen ramen en voor 1949 reeds
een evenwicht zag, constateert de Mi
nister voor het volgend jaar een be
talingsdeficit van f.2 milliard, dat op
de een of andere wUze zal moeten
worden overbrugd. Een .half milliard
zullen we vermoedelijk kunnen krij
gen door gewone credieten en liqui
datie van buitenlandse effecten, maar
t.VA milliard zal in da een of ande
re vorm van het Marshall-plan moe
ten komen.
Hoofdzaak is voorlopig, dat het Con
gres in de voorstellen van Marshall be
willigt en op korte termijn met de hulp-
verlening^ aan West-Europese landen
een aanvang wordt gemaakt.
Want andèrs staan we ook hier in
Nederland voor het grote alternatie!,
in casu een drastische verlaging van
de levensstandaard. Uit wat de Mi
nister heeft medegedeeld ls immers
weer eens duidelijk gebleken, dat we
tot dusver vèr boven onie stand
leven. We teren hard op de reserves
in en we kunnen daarmee in dezelfde
omvartg niet voortgaan. Komt er géén
hulp van Amerika, dan wil de Minis
ter op zyn hoogst het volgend Jaar
nog f. M milliard interen op onze
goudvoorraad en onze buitenlandse
effecten, maar dan zal de formida
bele som van f. 1 milliard op andere
wüze moeten worden geVonden.
We zyn dus wel in een critiek sta
dium aangelanden het is ln dit vet-
band geen wonder, dat de effectenbeurs
de pas even inhoudt om te zien wat er
nu straks zal gebeuren. Reeds wordt
buiten regeringskringen het pleit voor
openlijke devaluatie van de Gulden ge
voerd (Ir. Louwes e.a.). Men meent dat
de regering het roer moet wenden, en
geen subsidies op levensmiddelen e d.
I meer moet toestaan, prijzen, lonen,
I huren, etc. moet laten stijgen tot hun
I natuurlijke niveau, kortom aan heel het
systeem der geleide economie een ein-
I de. moet maken, opdat daardoor onze
I werkelijke armoede onbemanteld aan
de dag zal treden, als enig midde4 om
ons volk tot de grootste zelfbeperking
en de uiterste krachtsinspanning te
brengen.
Een zodanige krachtproef komt ons
met het oog op df consequenties on
der de huidige omstandigheden niet
onbedenkelijk voor. Zij zou in ons
I land niet meer of minder dan een
economische en sociale revolutie be
tekenen cn of dit uiteindelijk aan' de
productie ten goede zal komen, is de
vraag.
Intussen ls het uit ae koersloop der
Nederlandse Staatsobligaties wel dui
delijk. dat mer. hier en daar met de
kans op deva'.uatte. welke ook voor de
ons omliggenade landen bepleit wont,
rekening houdt want de 3-3(2 p.Ct. Ne
derland 1947 ln guldens is tot beneden
99 p.Ct. gedaald, de 3 p.Ct. Nederland
se Dollarlening tqj boven 101 p.Ct. ge
stegen.
De 'beurs weet niet recht wel!©; kant
zy uit moet!
