Waardering en critiek wisselen elkaar af
Een kijkje in de keuken van
„Fabricage"
MEESTER -VLIEGER
Kerkelijk Leven
Officiële publicaties
Plannen ten aanzien van het Uitbreidingsplan Z.-W.
De Vrouw
VAN DICK HERIOT
Radio-programma
AFDELINGSVERSLAG TWEEDE KAMER RijKSBEGROTING.
Bezorgdheid over de financiële uitgaven
Kabinet zonder innerlijke
eenheid
De Tweede Kamer zal 11 November
a.s. beginnen met de openbare behan
deling van de begroting 1948. Gisteren
is het afdelingsverslag verschenen,
waarin waardering voor en critiek op
het regeringsbeleid' elkaar afwisselen:
WJJ ontlenen aan dit zeer uitvoerige
venslag enkele bijzonderheden:
Vele leden spreken als hun mening
uit, dat de verleden jaar van het ka-
binet-Beel gegeven karakteristiek
dat het wilde zijn: vooruitstrevend in
Christelijke richting in het algemeen
door het gevoerde beleid is bevestigd.
Andere leden menen, dat. tezamen
met het vorige kabinet (Sohermerhorn-
Drees), het huidige kabinet voor de re
constructie van onze volksgemeenschap
reeds historisch werk heeft gedaan,
doch zij vragen zich af. of de in het
laatste jaar gevoerde economische po
litiek nog wel binnen de progressieve
opzet van het kabinet ligt. Gaat deze
politiek niet de conservatief-liberale
richting uit?
Ook zfón er leden die vinden dat
het regeringsbeleid geen innerlijke
eenheid vertoont. Op menig punt
geeft het blijk van aarzeling, ondui
delijkheid en onbeslistheid.
Er bestaat bij de regering, zo me
nen deze leden, een gebrek aan regeer
macht, dat moeilijkheden oproept;
vooral lijkt hun dit het geval te zijn
met betrekking tot Indië.
SAMENSTELLING VAN HET
KABINET.
Zeer vele leden menen dat het kabi
net, zoals het thans is samengesteld,
niet alleen blük heeft gegeven van een
grote werkkracht, doch tot nog toe ook
van een aanmerkelijke daadkracht in
de tenuitvoerlegging van zijn program-
Andere leden zijn van oordeel, dat
in deze uiterst moeilijke tijden de
vorming van een waarlijk nationaal
kabinet de voorkeur zou verdienen
boven een, dat slechts op twee par
tijen rust, en geven als hun mening
te kennen, da!t de uitzonderlijke nood
der tifden op zich zelf een kabinet
van de breedst mogelijke samenstel
ling wenselijk maakt en wel zo breed
als met de geest van het program
van het kabinet-Beel verenigbaar is.
Verscheidene leden menen, dat er be
langrijke verschillen in opvatting be
staan tussen de partijen waarop het
kabinet steunt, hetgeen niet zonder uit
werking blijft op de daden van het ka
binet.
BUITENLANDSE POLITIEK.
Vele leden spreken als hun overtui
ging uit. dat het nationale leven meer
dan ooit wordt beheerst door het in
ternationale. Dit heeft iets ontzagwek
kends; het betekent een bijna zekere
dood door de atoombom binnen een be
trekkelijk korte tijd. of de opgang van
de mensheid naar een hogere staat van
gemeenschapsordening dan tot nu toe
ooit- is bereikt.
Vele leden betogen, dat de ontwikke
ling van de organisatie der Ver. Naties
reden geeft tot grote bezorgdheid.
Sommige leden gaven als hun oordeel
te kennen, dat het kabinet te kort ge
schoten is in zijn buitenlands beleid. De
positie van ons land in de na de oor
log ontstane nieuwe internationale ver
houdingen had een duidelijker en
krachtiger stelling nemen naar hun
mening vereist.
COMMUNISME.
Vele leden aohtten het noodzakelijk
te waarschuwen voor het communisti
sche gevaar, dat zich ook in ons land
doet gevoelen.
Voorts wordt opgemerkt, dat de op
richting van de „Kominform" waarin
men een herleving van de Komintern"
ziet. het gevaar van internationale be
ïnvloeding van het politieke leven in
ons land nog vergroot. Dit noopt tot
extra waakzaamheid.
HUWELIJK EN GEZIN.
Vele leden vragen, of de regering be
reid is de totstandkoming van een re
geling te bevorderen, waardoor het ver
bod aan bedienaren van de godsdienst
tot sluiting van een kerkelijk huwelijk
vóór een burgerlijk huwelijk komt te
vervallen. Om wille van de rechtmatige
vrijheid der kerken lijkt zulk een rege
ling deze leden noodzakelijk.
Wat de gezinspolitiek betreft, heb
ben vele leden de indruk, dat de re
gering de politiek van „levensruimte
voor elk gezin" wat schoorvoetend
voert. Daaruit vloeit voort een zekere
schrielheid, waarvan de, naar het
oordeel dezer leden op zich zelf juis
te maatregel van verruiming van de
kinderbijslag voor loontrekkenden
heeft blijk gegeven. Deze leden zou
den gaarne vernemen, wat de verde
re plannen der regering op dit ge
bied zijn. Behoort daartoe de invoe
ring van kinderbijslag voor zelfstan
digen?
OVERZEESE GEBIEDSDELEN
Van verschillende zijden wordt ern
stige critiek geoefend op het beleid der
regering t.a,v. Indonesië.
Sommige leden spreken als hun oor
deel uit dat het Indische beleid der re
gering vooral in de aanvang in hoge
mate te kort geschoten is
Naar hun mening, is de regering
langzamerhand practisch op het oppo
sitiestandpunt terécht gekomen.
MIDDENSTANDSVRAAGSTUKKEN
Zeer vele leden hebben het als een
gemis gevoeld, dat in de Troonrede ge
nerlei aandacht wordt gewijd aan de
vraagstukken van de middenstand.
Vele andere leden stellen de vraag,
wat de regering denkt te doen voor het
saneren van de middenstand en voor
het verschaffen van bestaanszekerheid
aan hen, die daartoe behoren.
FINANCIËLE BESCHOUWINGEN
Sommige leden menen dat de begro
tingsstukken langzamerhand zo Inge
wikkeld zijn geworden, dat geen enkel
lid der Kamer de begroting meer be
hoorlijk kan beoordelen.
Voorts merkten zü op, dat een juiste
beoordeling van het bezuinigingsvraag-
stuk evenmin mogelijk is.
Van meer dan één zijde werd op het
financiële beleid scherpe critiek uit
geoefend'.
Dat de financiële toestand, zowel
van Indië als van Nederland, hache
lijk is, wijten sommige leden voor een
belangrijk deel aan de regering.
ONVOLDOENDE BEZUINIGING
Van verschillende zijden werden in
het bijzonder beschouwingen gewijd aan
de vraag, of er reeds voldoende bezui
nigd is en wat de oorzaken zijn dat op
dit gebied niet méér bereikt is. Vrijwel
algemeen is men van oordeel, dat de
bereikte resultaten nog onvoldoende
zijn.
Sommige leden zijn tot de conclusie
gekomen, dat de woorden van de
Troonrede, waarin wordt aangekon
digd, dat met vasthoudendheid zal
worden gestreefd naar het beperken
van overheidsuitgaven, ijdele klanken
gebleken zijn. Daden blijven uit. Vrij
wel alle diensten breiden zich uit,
waartegenover slechts enkele hun
uitgaven beperken.
Verscheidene andere leden zijn even
eens ernstig teleurgesteld over het uit
blijven van een voldoende verlaging der
uitgaven.
Sommige leden maken in het bijzon
der aanmerking op de neiging van vele
ambtenaren om zich door een secreta
resse te doen bijstaan. Vóór de oorlog
kón men het zonder secretaresse doen,
waarom dan thans niet? Deze leden
zouden om bezuinigingsreden al deze
secretaressen ontslagen1 willen zien.
UITGAVEN T.B.V. INDIË.
Algemeen is men van'oordeel, dat
het ter beoordeling van de finantl-
ele toestand van ons land van zeer
groot belang is, te weten, hoe het
staat met de financiering van de uit
gaven' voor Indië. Daaromtrent is tot
heden weinig of niets aan de Kamer
meegedeeld.
Hoeveel hebben de kosten, welke
ten behoeve van Indië te Londen en
te Brisbane gemaakt zijn, bedragen?
Welke sommen heeft Nederland ten
koste gelegd aan Indië na de capitu
latie van Japan? Hoe zijn deze uit
gaven gefinancierd? Er gaan geruch
ten, dat Indië ons tegenwoordig per
jaar een milliard of meer kost. Deze
leden en anderen sloten zich daar
bij aan drongen er bij de regering
op aan, de Kamer zodanige inlich
tingen te geven, dat z\j zich een oor
deel kan vormen over de omvang van
deze uitgaven, de financiering en de
dekking daarvan.
Ned. Ilerv. Kerk Beroepen te HerwlJ-
nen L Emmerzaal te Ommen; te Ressen
c a. J. A. Visser, cand. en hulppred. te
Amsterdam; te Gouderak J, v. d. Haar te
Kamperveen: te Oude-Tonge H. A. v. d.
Slooten te Haaften; te Holten H. J. W
Knlpscheer (toez.) te Varlk. Aangenomen
naar Bc^vencarspel J. A. Reddingius te
Poortugaal, die bedankte voor Wartena c a.
Bedankt voor Bloemendaal A. P. Mlln-
arends te Amstelveen; voor Buren J. Vink
te Sad aan het Haringvliet.
Geref. Kerken Beroepen te den Bom
mel G. Kuljpers, cand. te Hilversum: te
Nieuw-Weerdlnge J Wagenaar te Willem
stad; te Zoetermeer P. W. v d. Veen te
Broek onder Akkerwoude. Aangenomen
naar Lunteren P- R, Everaars, cand. te
Amersfoort, die bedankte voor Andel, Balk,
Godllnze, 2e Exloërmond, Hollum op A.,
Hyum. St. Jacobl-Parochle. Sybranda-
buren West-Terschelllng-MIdsland, Wdn-
sum. Zwaagwesteinde en Wljckel. Bedankt
voor Doezum P. R. Everaars, cand. te
Amersfoort.
Geref. Kerken njiar. art. 31 K.O. Be
roepen te Bergschenhoek F. F. Venema.
cand te Schipborg (Dr.),
Clir. Geref. Kerken Tweetal te Aals
meer D H. Blesma te Drogeham en N.
Brandsma te Rijnsburg.
OUDERLINGEN CONFERENTIE
GEREF. KERKEN (ART. 31).
De classis Gouda-Leiden-Woerden
van de Geref. Kerken (Art. 31) houdt
op 4 November, 7,30 uur, in het gebouw
Rehoboth te Leiden een ouderlingen-
conferentie, waarin de heer D. N. J. v.
d. Paauw uit Den Haag, zal spreken
over .Kerkzang en reformatiedrang".
Snelrijdende auto zonk in
W eespertrek vaart
VIER INZITTENDEN OP LAATSTE
MOMENT GERED.
Gistermiddag rèed, ten gevolge van
een defect aan de stuurinrichting, de
auto van de handelsreiziger D. W. W.
uit Deventer van de Weesper zij de te
Amsterdam in de Weespertrekvaart. De
auto. die door de grote snelheid, onge
veer 7 meter uit de kant in het water
terecht kwam, en gelukkig niet kantel
de. zonk, daar de ramen gesloten wa
ren, zeer langzaam maar geraakte toch
geheel onder water.
Een aantal mensen op de Weesper-
zijde zag het ongeluk gebeuren en en
kele van hen gingen onmiddellijk te
water. Na een paar maal duiken ge
lukte het hen een der portieren te ope
nen en de heer W., diens schoonzuster
en haar twee kinderen van 6 en 11 jaar
behouden op het droge te brengen. Zü
hadden enkele onbetekende verwondin
gen opgelopen, en werden naar het
Onze Lieve Vrouwe ziekenhuis ver-
vort'd.
LANDELIJKE AUTOBUSONDER.
NEMERS VERGADEREN.
Ontwerp-coördinatieplan spoedig gereed
In Utrecht kwam de Landelyke Bond
van Autobusondernemers o.l.v. de heer
T. van Maanen uit Harderwü'k by een.
De heer J. E. Hagenouw te Utrecht,,
hoofd van de afd. planning, gaf een uit
eenzetting van de coördinatieplannen,
waarby is uitgegaan van de gedachte
tot restauratie van de gedupeerde be-
drüven. De restauratie van het autover
voer wordt door de bond verbonden met
de coördinatiegedaohte: het stichten
van grote streekvervoerond er nemingen,
waarby de oude vervoerders participant
zullen zyn. Deze grote ondernemingen
(gedacht wordt aan een aantal van on
geveer 40) worden overkoepeld door een
Raad van Bestuur. Een directeur-jurist
zal belast zyn met de algehele leiding.
In deze Raad van Bestuur zullen enkele
leden van de commissie vergunningen-
personenvervoer, uit elke provincie één
lid Ged. Staten, de inspecteur-generaal
van het verkeer en de inspecteur van
het verkeer zitting hebben. De bespre
kingen met de coördinatiecommissies in
de provincies hebben tot goede resul
taten geleid. Spoedig hoopt men het
ontwerp-coördinatieplan aan de Staten.
Generaal te kunnen aanbieden.
3 NOVEMBER WEER BIER VAN
VOOROORLOGS GEHALTE.
In zyn nota naar aanleiding van het
verslag over het wetsontwerp „Nadere
vaststelling van het bedrag van de ac
cijns op bier" zegt de Minister van Fi
nanciën van oordeel te zijn dat het
thans niet het meest geschikte ogen
blik is de opcenten op de bieraccijns in
die accyns te doen begrijpen. Hü acht
het beter deze aangelegenheid onder
ogen te zien, als de unificatie der ac
cyns, met België en Luxemburg tot
stand komt.
Met ingang van 3 November zal
slechts bier van het vooroorlogse gehal
te voorradig zyn. De brouwers hebben
er in verband met het vorenstaande op
aangedrongen, dat de voorgenomen ver
laging van de accijns reeds zaï worden
toegepast op de hoeveelheden bier en
brouwsels van vooroorlogs gehalte, wel
ke op die datum in de brouwerijen aan
wezig zyn en^ daarna zullen worden
vervaardigd. De minister heeft er geen
bezwaar togen aan dit verlangen tege
moet to komen.
Burgemeester en Wethouders van Lei
den brengen ter openbare kennis, dat
kiezers die gedurende het tijdvak van
1 April 1947 tot 1 April 1948 bij volmacht
wensen te stemmen daartoe vóór 1
Januari as een met redenen omkleed
verzoekschrift bij hun College moeten
Indienen. Formulieren hiertoe zijn ver
krijgbaar op de afd. Algemene Zaken der
gemeente-secretarie.
Volgens het bepaalde bij artikel 4 a der
Kieswet ls die kiezer bevoegd bij volmacht
te stemmen, die herhaaldelijk of ten min-
sté ln het gedeelte van het. Jaar, waarin
de stemming gewoonlijk valt. wegens zijn
beroep of werkzaamheden werkzaam
pleegt te zyn bulten de gemeente, op
welks kiezerslijst hij voorkomt mits zijn
afwezigheid als regel telkens langer dan
drie dagen duurt.
De echtgenote van hem, die voldoet aan
de ln de vorige alinea gestelde voorwaar
den. ls. mits zij kiesgerechtigd ls. even
eens bevoegd b(J volmacht t-e stemmen In
dien zü met haar echtgenoot 1. v. m. d'lens
beroep of werkzaamheden afwezig pleegt
te zijn.
Lelden. 23 October 1947.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
F. H. VAN KINSCHOT,
Burgemeester.
J. EOOL, Secretaris.
DISTRIBUTIEDIENST LEIDEN.
Uitreiking bonkaarten 713, schoenen-
bonnen en toeslagkaartjes
a.s. en Jonge moeders.
De uitreiking van deze bescheiden vindt
ln de week van 27 tot en met 31 October
plaats volgens onderstaand sohema
Gezinnen, waarvan het hoofd een stam
kaartnummer heeft van:
45001 tot en met 49500 op Maandag,
27 October.
49501 tot en met 54000 op Dinsdag
28 October.
54001 tot en met 58500 op Woensdag
29 October.
58501 tot en met 63000 op Donderdag
30 October.
63001 tot en met 67500 op Vrijdag
31 October.
DE KUSJES:
Voor Inwoners van ,.De Rijsjes" wordt
een uitreiking gehouden op Zaterdag 1
November 1947, ln het bekende uitrei
kingslokaal Het kantoor aan de Rijsjes ls
voor deze uitreiking geopend van 9.30 uur
tot 11.30 uur.
Meegebracht dienen te worden de stam
kaarten, tltelstroken met Inwisselingsbon.
eventueel Inlegvellen en contrölekaart a.s.
Moeders Het Distributiekantoor Steen-
schuur is geopend van 8.30 uur tot 11.45
uur en van 14 tot 16 uur. Zaterdag van
8.30 uur tot 1130 uur.
Voor de overige nummers, alsmede voor
de Agentschappen volgt nog een nadere
publicatie.
DISTRIBUTIEDIENST LEIDEN.
Uitreiking bonkaarten 713, schoenen-
bonnen en toeslagkaartjes
a.s. cn Jonge moeders.
DE MORSCII: 4
Voor inwoners van ..de Morsch" wordt
een uitreiking gehouden op Zaterdag 25
October 1947; ln het bekende ultrelkings-
lokaal
Het kantoor aan „De Morsoh" ls gedu
rende de uiitrelklng geopend van 9.00 uur
tot en met 11.30 uur Medegebracht dienen
te worden de stamkaarten, tltelstroken met
Inwisselingsbon, eventueel inlegvellen en
contrölekaart a s. Moeders.
FEUILLETON
vertaald uit het Engels
door SUSAN INGLIS
51)
Met haar geregeld? Bedoel je, dat
Je het al met haar hebt besproken?
Ja, en ze heeft beloofd, dat ze
zal blyven.
Hoe lang,Voor onbepaalde
tyd. We hebben het. over de duur van
haar verdere verblijf hier niet speciaal
gehad.
Hij hoorde haar zachte stem weer in
zyn oren: zo lang, als U wilt,
dat ik zal blyvenOnwillekeurig
moest hij glimlachen, en deze glim
lach deed zijn toch al heftig veront
waardigde tante in woede uitbarsten.
Werkelyk, Alan, ik vind, dat je hier
over wel eens even tevoren met mij had
kunnen overleggen. Het Is waanzin het
meisje hier te houden, terwijl er prak
tisch niets meer «voor haar te doen is
Precies evenveel, als op het moment
dat ze hier kwam, tante Em bracht
Alan haar op scherpe toon in herin
nering. En U vond het toen absoluut
noodzakelyk, dat ze kwam! Deze op
merking deed haar een ogenblik zwijgen.
Dan haalde ze haar schouders op met
'n nü'dig gebaar. Als je met alle ge
weld je geld weg wilt? gooien, gaat dat
mij niet aan. Maar ik moet zeggen
Ze liep naar de deur, maar zijn stem
deed haar halt houden. Er is nog één
ding, tante Em. Ik zou het erg prettig
vinden, als U nóch aan Kay nóch aan
de zuster iets over ons gesprek hier ver
telde.
Zoals U zelf zegt. is het inderdaad
myn zaak, en ik heb deze zaak defi
nitief geregeld. Hü hield ^even op
en ging daarna door. om hex haar
volkomen duidelijk te maken: „Ik
wens niet, dat U Kay lastig valt
door haar aan haar hoofd te zeuren
over „dwaze ideeën", en ik wens niet,
dat U het aan zuster "Prescott doet
voorkomen, alsof ze niet meer nodig
zou zün. Ik zou er graag zeker van
zün, dat U dit volkomen hebt begre
pen. Ze draiide zich om, haar
mond strak en haar ogen woedend.
Maar Alan's gezicht was harder dan
ze het ooit gezien had en zün ógen
dwongen haar, haar eigen ogen neer
te slaan. Met een gemompelde uitroep
van verontwaardiging rende ze de
kamer uit.
Dat was dus afgehandeld. Natuur
lük zou Tante Km nooit veel verande
ren. Het was niet waarschünlijk, dat
ze zyn stille verwüt ter harte zou
nemen en voortaan meer belangstel
ling zou tonen in Kathryn, ondanks
haar verzekering, dat zü tezamen met
Sara best Kathryn verder zou kunnen
verzorgen. Alan vroeg zich af, wat er
achter haar voorstel, om de zuster
weg te zenden, eigenhjk zou steken.
Vond ze opeens zuster Prescott mis
schien niet meer aardig? Tante Em's
sympathieën en ideeën dat had
Alan al lang ondervonden wissel
den op zonderlinge en grillige manier.
Maar voor zover hü kon nagaan, liep
zuster Prescott tante Em in geen
enkel opzicht in de weg, integendeel
ze bevorderde eerder haar gemak
zucht. Hü gaf het op. Hü had tante
Em, naar hü hoopte, behoorlyk er van
overtuigd, dat het niet raadzaam was
zich ergens verder mee te bemoeien.
En als ze er niet van overtuigd was
geworden, dan zouden er waarschün-
bjk nog meer onaangenaamheden ko
men. Het had geen zin, zichzelf de
schuld te geven van wat gebeurd was,
als hü er zich nu niet toe opwerkte
om te voorkomen, dat nog meer der
gelijke dingen zouden gebeuren. Op
z'n ergst zou hü eventueel tante Em
moeten zeggen, dat ze weg moest
gaan. Alan voelde, hoe graag hü Tan
te Em in elk geval, hoe dan ook, zou
willen zeggen, dat ze moest vertrek
ken. Ze had vroeger ook alleen geleefd,
hoewel natuurlük niemand preciès ge
weten had, hoeveel ze Dick had afge
zet om haar eigen inkomen aan te
vullen. Een en ander zou natuurlük
vereenvoudigd worden, als hü haar die
ellendige flat, waar ze altüd om zeur
de, kon laten hebben. Als hü haar die
kon geven, zou het niet moeilük zün
er voor te zorgen, dat ze het grootste
gedeelte van haar tüd'daar doorbracht,
om zo nu en dan eens, als dat nodig
zou zün. op Trant te logeren. Na al
haar gemopper op Trant, zou Tante
Em het zeker prettig vinden er van
daan te gaan en weg te DlUven ook
En Kay en hü zouden het samen heel
goed voor elkaar kunnen krügen zon
der haar. Hoewel Kay natuurlük bin
nen afzienbare tüd wel zou trouwen
Hü zag de toekomst niet. al te roos
kleurig in. Er zou hem niet veel over
bhjven, als Kay getrouwd was en hem
eJleen had gelaten. Het zou niet veel
zin hebben om te blijven sloven, zelfs
niet om Trant te behouden, al zou
Trant het enige zün, dat hü over hi.nd
Als hü het zich zou kunnen veroor
loven om te trouwen, dan zou alles ei
natuurlijk wel heel anders uit zien!
(Wordt vervolgd)
80). Oehoe's toestel ronkte in rook
en vlammen door de lucht en Panda
begop het ontzettend benauwd te krü
gen. „Ik heb eens nagedacht, leerling!"
sprak Oehoe die zioh in zün stoel om
draaide. „In ogenblikken van gevaar
werkt het brein op dubbele snelheid,
begrüp je? Ik heb bedacht, dat we nog
een kans hebben. We vliegen boven de
zee, zoals je gemerkt zult hebben!"
„Ja. ja!" gilde Panda. „Dat weet ik,
baas! Ik wil er uit! Ik ga zwemmen!"
„Onzin!" riep Oehoe. „Je blijft zitj
ten! En wat meer is, je houdt je goed
vast! Ik ga een duik nemen! Wateren
vlammen zün nog steeds vy'anden, niet
waar? Welnu, we zullen zien!"
En voordat Panda iets had kunnen
zeggen drukte Oehoe de stuurknuppel
naar voren en schoot de machine met
een ontzettende vaart naar de zee.
Loeiend en brullend schoot de vlam
mende kist in de golven....
Fantasie en durf
Zoals bekend, heeft de raad besloten
tot onteigening der gronden in Gast
huis- en Boschhuizerpolder ten behoeve
van het plan Zuid-West in het uitbrei
dingsplan onzer gemeente. Een proce
dure waarmee, globaal genomen, nog wel
een jaar. zal heengaan. Dan volgt nog
het opspuiten van het terrein etc.! Maar
toch is reeds een schema ontworpen
voor dit plan, natuurlijk in verre lijnen,
want zowel het college van B. en W.
als de Commissie van Fabricage zullen
er nog over moeten studeren en eerst
wanneer daar de beslissing is gevallen,
zal het plan ter goedkeuring aan de
Raad kunnen worden voorgelegd.
Men ziet, het is nog een lange weg,
die moet worden afgelegd en veel voor
bereiding, is er nog nodig, ook al wordt
er spoed betracht!
Aan B. en W. zal het plan reeds spoe
dig worden aangeboden.
Waar het schema echter vastere vor
men aanneemt, heeft de wethouder van
fabricage, de heer A. J. Jongeleen, ge
meend ons reeds een globaal overzicht
te kunnen geven van de plannen en wy
zijn hem daarvoor dankbaar. Hij werd
daarbij bijgestaan door ir. D. Boogerd,
directeur van Gemeentewerken.
Samen hebben zü ons geschetst hoe
de uitvoering van het plan Zuid-West
is gedacht. Waar, zoals, gezegd, nog
'niets vaststaat, in grote lün, en onder
alle voorbehoud, maar de kennismaking
met deze plannen was ook zo al zeer
interessant.
Het is een gedurfd plan. maar getui
gend van vooruitziende blik en van rui
me opvattingen, passend in het kader
van deze tüd! Er mag immers niet al
leen gelet worden op de behoeften van
het ogenblik, ook de toekomst moet men
met fantasie en durf onder ogen zien.
Dat de gemeente noodlü'dend is. zij er
kend, maar waar het gaat om de groot
ste belangen, moet men zich daarop niet
blind staren. Anders zou er immers niets
I kunnen geschieden. Rekening houdend
met- de financiën, moet men verder en
dan niet benepen, maar moedig! Zie ook
naar Rotterdam, dat met een tekort van
f. 51 millioen plannen overweegt alsof er
een overschot is van dergelijke omvang.
Leiden is door zijn gunstige ligging
voorbestemd voor een grote uitbreiding.
Zo denken ook de rijks- en provinciale
instanties er over.
Helaas zit de gemeente vrijwel aan
zijn grenzen en er zal dus binnen af
zienbare tüd iets moeten gebeuren
Leiden is in bevolkingstoename nog
achterlijk, doch men meent dat de streek
LeidenKatwijk en omgeving eens een
200.000 bewoners zal tellen. Een nieuwe
weg naar Katwük en Noordwijk zal er
ook moeten komen!
In de oorlogsjaren heeft alles stil ge
leden. In veel sneller tempo zal nu moe
ten werden aangepakt. Vandaar ook c.e
voortgang inzake plan Zuid-West
Het architectenbureau Verhagen, Kui
per en Gouwetor te Rotterdam heeft in
samenwerking met Gemeentewerken,spe
ciaal dan met ir. Boogerd en met rr.
Koch als architect en de heer Van Luyk,
die alles in vorm giet, de plannen ont
worpen.
TWEE WEGEN BEHEERSEN
PLAN.
Twee rükswegen beheersen het plan
Z -W. lo. de weg ten O. van Wassenaar
vla de Slaagh ten W. van Oegstgeest
langs naar Amsterdam en 2o. de weg
uit Rotterdam ten O. van Leiderdorp
langs, die bij Burgerveen aansluit op ge
noemde weg naar Amsterdam.
Tussen deze twee wegen was volgens
het plan 1933 een verbinding gedacht,
met een scherpe bocht uitkomend bü de
Slaagh (gelegen bü de halte der gele
tram aan de L. Morschweg) en hoewel
Leiden zeer gunstig ligt, zowel ten aan
zien van landwegen als ten aanzien van
water- en spoorwegen (zeer belangryk
voor de vestiging van industrie!) was een
normale uitbreiding door deze wegen
zeer moeilük. Vooral door deze gepro
jecteerde verbindingsweg naar de
Slaagh. Daarom is gedacht aan een ver
legging van deze weg, waardoor het uit
breidingsplan der gemeente zou worden
gediend en tevens genoemde scherpe
bocht zou verdwijnen. Dit is mogelyk
door ten W. van Rhijnhof langs te gaan.
een paar honderd M van de Haagscne
Schouw (tussen H. Schouw en v. d.
Burgh), waardoor aansluiting wordt
verkregen ten Z.-W. van de Slaah. Hoe
wel reeds aangelegde werken daardoor
overbodig worden, zal dit wel worden
aanvaard.
Deze verbindingsweg zou 'dan lopen
in Z richting van de Hoge Morschweg
met een brug over de Ryn by de Her
man Costerstraat (bij Noórdman). uit
komend op de provinciale weg, die even-
wüdig loopt met de trambaan, met een
brug over de Trekvliet.
Deze weg zal worden gekruist door een
weg Oost-West. aansluitend bü de 3 Oc-
toberstraat met een brug over de Tres-
vliet naar de rijksweg ten Z. van de
VUet' DE BEBOUWING.
Bü het kruispunt van deze wegen
N.-Z. en O.-W dus het centrum van
het plan, is flatbouw met beneden win
kels ontworpen en daarnevens nog de
bouw van een viertal flats. Het zou de
eerste flatbouw in Leiden zün. Deze zal
echter niet te hoog gaan.
Het plan is, zoals de huidige tyd ciat
eist, doorweven met groen. Twee kleine
parkjes zün ontworpen, voorts water-
SCHEEPSBERICHTEN.
Alamak. Rlo de JaneiroAntwerpen,
pass 22/10 Madeira; Alcor. Santos—Rot
terdam 22/10 van Pernambuco; Alphard,
22 TO van Victoria te Maceyo; Bagan. Rot
terdamBatavia, 22/10 van Aden naar
Colombo- Dadlla. 22/10 van Haifa naar
Bahrein;"Hugo de Groot. 23/10 van Ran-
"con te Singapore; Jaarstroom, Rotterdam
—West Afrika, 23/10 te Takoradl; Laren-
berg. 23/10 van Haifa te Genua; Ossen-
J drecht 22/10 van Hampton Roads naar
1 Engeland: Samaria. 22/10 van Marseille
naar Konakrl; Sandenburgh, 23/10 van
Bordeaux te Casablanca verwacht; Van
Heutsz. 22/10 van Singapore n. Belawan.
Mij. Nederland: Java 22/10 passeert
Sabang naar Colombo; Johan van Olde-
baroevelt 22/10 van Aden naar Suez;
Lawak. 19/10 van New York. naar Java;
Tablnta. 21/10 van Amsterdam naar
Batavia.
West Afrika Lünen: Congostroom. 22/10
te Amsterdam; Amstelkerk. 22/10 van
Antwerpen naar Dover,
Vlnke en Co.: Rossum, 22/10 aangeko
men en vertrokken van Gibraltar (maakt
een rondreis door de Middellandse Zee);
Brltsum, 24/10 wordt verwacht te Am
sterdam.
K N.S.M Danae, 23/10 te Barcelona:
Niobe, 23/10 te Amsterdam; Iris. 23/10 te
Rotterdam: orestes, 23/10 van Amsterdam
naar Dublin; Van Ostade. 22/10 van St.
Thomas naar San Juan; TLberlus. 22 /10
van Famagusta naar Venetië; Theseus.
23/10 Dun gen ess gepasseerd; Hast 5. 22/10
te Kopenhagen; Rossum. 22/10 van Gi
braltar naar Haifa, Juno, 22/10 van
Kymassi naar Gibraltar.
partyen en plantsoenen en de wegen
zyn met behoorlijke groen-voorziening
omzoomd.
Voor sportvelden is ruimte openge
houden. Het militaire oefenterrein wordt
belangrijk uitgebreid. Rükswaterstaat
eist langs de verbindingsweg N.-Z. een
open ruimte van 100 M. Ook dit terrein
is te benutten voor sportterreinen en
voor volkstuinen.
Langs de Trekvliet (richting N.-Z.)
is industrie-terrein met gelegenheid
voor laboratoria gedacht. Als afschei
ding tusseri dit industrieterrein en de
woonwijken is groen ontworpen, te be
nutten voor kleine sportvelden of
schooltuinen, al naar gelang van de be
hoefte. Een zweminrichting kan zelfs
worden overwogen.
Langs de hoofdwegen is voorts ge
dacht aan twee-verdiepingswoningen
(boven- en benedenwoningen), naar de
zijde van de Haagweg aan betere wo
ningen.
In de ontworpen wüken komen langs
de rand betere arbeiderswoningen, in het
centrum eenvoudiger bouw.
Plaats is ook opengelaten voor open
bare gebouwen, als scholen, kerken, mis
schien een café-restaurant, een wyk-
huis met gelegenheid voor gepaste ont
spanning en tevens voor voorziening op
medisch gebied.
De waterpartüen zün tevens gedacht
om het type 'van het land (waterland)
te helpen bewaren en voor doorspuien
zoals ook Amsterdam met zoveel succes
heeft gedaan.
Dan twee kinderspeelplaatsen, een ten
N., een ten Z. van de Oost-West-ver-
binding. Mede tot beteugeling van
straat-schendtrü door de jeugd.
Ook een nieuwe begraafplaats voor
alle gezindten is ontworpen, ter grootte
van 8^2 H.A. tussen Trekvliet en tram
baan, Een riool-waterzuiveringsinstalla
tie zal ook wel nodig zün. Misschien in
samengaan met Voorschoten.
Is voor het industrie-terrein 20 HA,
gedacht als nodig in nabüe toekomst
voor deze industrie is een spoorbaan
beschikbaar en een inscheephaven
voor bebouwing is 120 H.A, uitgetrokken.
Geprojecteerd zyn daar 3900 woningen,
die, gebaseerd op het normale cijfer van
3,6 bewoner per woning, dus een kleine
14.000 personen zullen kunnen bergen.
Waar 1/7 kinderen zullen zyn, zullen dus
9 scholen nodig zün, (Er zün er 2!).
Van deze 3900 woningen zijn 900 mid-
denstandswoningen, 600 boven- en be
nedenwoningen, 2100 arbeiderswoningen
en 230 flatwoningen met 22 winkels.
Gelet op het toenemend verkeer zün
de hoofdwegen geheel op snelverkeer be
rekend. De hoofdweg N.Z. zal 6 M. breed
zyfa met daarnaast een vent-weg. Voor
de woningen zün voortuinen en water
partüen. Totale breedte tussen de hui-
zenrüen 50 M. In de woonwijken zullen
de straten 1015 M. breed zün al naar
gelang er al of niet een bomen-rü is
ontworpen Om daar snelverkeer tegen
te gaan, lopen deze straten niet recht
op elkaar, maar ietwat haaks.
De molen aan de Gasth.. en Bosch-
huizerboezem te sparen zal wel niet
mogelük zün. Wel blijft de molen aan
de Slaaghsloot.
Nog is een gordelweg gedacht langs
de Andries Schotkade—Kastanjekade
met een viaduct onder de spoorlijn naar
Utrecht dus naar de rüksweg (voor De
Goede Herder).
Wat betreft de aansluiting via de weg
O.-W., aansluitend op de 3-Octoberstr.,
zij nog opgemerkt, dat het laatste ge
deelte van de Jan van Goyenkade zal
worden opgeheven, evenals de Woute-
renbrug. Van de Witte Rozenstraat zal
men via een brug dan gaan naar de
Schelpenkade. Het bekende huis „Het
Eiland" wordt inderdaad een eiland.
Door het wegbreken van een hoekhuis
zal men een goedé verbinding 3 Octo-
berstraatLeliestraatLammenschans-
weg kunnen verkrijgen.
4
Hiermede menen wü een globaal over
zicht te hebben gegeven van wat ons
werd verteld. Men ziet: een groots plan,
dat zeker de aandacht ten volle waard
is. Ook al Ls alles nog maar ln studie
en een regelrecht besluit er dus voor
stel nog niet afgekomen.
En een bewüs te meer, dat de afdeling
„Fabricage" hier niet stil zit, integendeel
met frisse moed de toekomst tegemoet
dilrft treden. Dat zal men ongetwüfeld
ook wel bemerken uit. verdere plannen,
die bü tüd en wüle ter tafel zullen
komen
VOOR ZATERDAG 25 OCTOBER
Hilversum I (301 M.) VARA 7 00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
orkest B. Cotton; 8.00: nieuws; 8.15:
strijdlied; 8.18; Vlncentino; 8.40: operette
selecties; 9.15: gram.muzlek; VPRO 10.00:
morgenwijding door ds. j. A. van Nieu-
wenhuyzen; VARA 10.20: radio feuilleton;
10.35; sopraan en plano; 10.50: voor de
continubedrijven; 12.00: tango en rum
ba's; 12.30: weerpraatje; 12.33: licht con
cert; 13.00: Ned. Strljdkr.; 13.30: Silves-
terkwartet; 13.50: Instrumentale soil;
14.00: voor de AJC; 14.15: harmonie
orkesten: 15.00: de oorzaken van de
„doorbraak"; 15.15; verzoekprogramma:
16.00: studie in de winter; 16.15: thee-
muziek; 16.45: voor de rypere Jeugd:
17.15: volksconcert; 18 00: nieuws; 18 15:
sportpraatje; 18.30: Ned. Strüdkr.; 19.00:
Beethovenprogr.; VPRO 19.30: voor de
Jeugd; 19.45: voor Ned. in Duitsland;
VARA 20.00: nieuws; 20.05: varia; 20.08:
dingen van de dag; 20.16: en nuOké:
21.15- socialistisch commentaar; 21.30:
weekend orkest; 22.00: deel IV hoorspel
..Don Quichotte"; 22,35: Ramblers; 23.00:
nieuws; 23.15: hobby-hoek; 23.30: nacht,
silene; 23.5024.00: ballade orgelconcert.
Hilversum II (415 M.) KRO 7.00:
nieuws; 7.15: ochtendgymnastiek; 7.30:
morgengebed en liturglsohe kalender; 7.45;
muziek v. Palestrina; 8.00; nieuws; 8.15:
opgewekte muziek; 9.00: w Landowska,
clavecimbel; 9.30: waterstanden; 9.35:
oude bekenden; 10.00: voor de kleuters;
10.15: Slavische muziek: 11.00: zieken
bezoek; 11.45: Regensburger Domkoor;
12.00: Angelus; 12.03: J. Heifetz. viool:
12 30: weeroverzlcht; 12.33: Klaas v. Beeck;
12.55: zonnewüzer; 13.00: nieuws; 13.16:
ever boeken; 13.20: Klaas vanBeeck:
13.40: filmpraatje; 13.50: D, Vaughan,
plano; 14 00: toneelkijker; 14.10: John
Mac Cormack. tenor. 14.20: Engelse les v.
beginners: 14 40: thé dansant; 15.00: voor
ae Jeugd; 15.15debutantenconcert; 15.45:
kiosk; 16.00: musettemuzlek; 16.20: R.K.
Politiebond; 16.30: de schoonheid van het
Gregoriaans; 17.00: de wigwam: 18.00:
pianoduo; 18.15: Journalistiek weekover
zicht; 18.30: hoorspel ..Old man finish";
19.00: nieuws; 19.15: Kath. nieuws; 19.20:
Sylvestre trio: 19.45: banden die binden:
19.55: polka van Smetana; 20.00: nieuws:
20.05: actualiteiten; 20.12: de gewone
man; 20.20: hoe heet deze plaat? 20.30:
lichtbaken; 21.00: morgen is het Zondag;
21.40: reisverhalen in de 19e eeuw; 22.00:
weekendserenade; 22.40: de Van Rooyens;
22 45: avondgebed en liturgische kalende^
2300: nieuws; 23.1524.00: klassiek coxu
eert.
