De Vierdaagse begonnen
Regeringsverklaring
in de Tweede Kamer
Waarom moet worden opgetreden
Laatste Berichten
Hel Leidsch Dagblad
STADSNIEUWS
Officiële publicatie
De regering heeft hedenmiddag in de
telegrafisc-h bijeengeroepen openbare
vergadering der Tweede Kamer zoals
men weet was het college Vrijdag 11 de
zer op reces gegaan een verklaring
over het regeringsbeleid ten aanzien
van Nederlands-Indië afgelegd.
Op het Binnenhof bestond grote be-
langstelling. In de vergaderzaal der
Kamer waren de tribunes geheel bezet.
Aan de regeringstafel hadden alle
dertien ministers plaats genomen.
De voorzitter verleende aanstonds het
woord aan de minister-president dr.
L. Beel tot het voorlezen der regerings
verklaring.
Dr. Beel zeide in deze verklaring:
De ontwikkeling der gebeurtenissen
in Indonesië heeft mij genoopt, te ver
zoeken om de Kamer in afwijking
der reeds vastgestelde regeling harer
werkzaamheden opnieuw bijeen te
roepen, ten einde de regering wederom
de gelegenheid te schenken ene verkla
ring af te leggen.
De 10e Juli J.l. mocht ik in deze Ka
mer verklaren, dat de regering bereid
was in het schrijven van de eerste mi-
nistor van de Republiek Indonesia van
8 Juli d.a.v., waarin het Republikeins
antwoord op de -brief van de Lt. Gou
verneur-Generaal van 29 Juni nader
werd gepreciseerd, de mogelijkheid ener
gunstige wending te zien.
Dit schrijven van 8 Juli was wel is
waar niet in alle opzichten bevredigend,
doch scheen tot de uitvoering van de
overeenkomst van Linggadjati te kun
nen medewerken mits ons nog op
zeer korte termijn op enige essentiele
punten voldoening werd verschaft, mits
he"t ten spoedigste in daden zou worden
omgezet, en ten slotte onder het voor
behoud dat vóór alles, en onder meer,
de onmiddellijke staking van vijande
lijkheden met inbegrip van de vernielin
gen en de vijandige propaganda was te
verwachten. -
Bij diezelfde gelegenheid moest ik
verklaren, dat de regering., indien het
uiteindelijk onmogelijk zou blijken langs
de weg van onderhandelingen tot een
goede uitvoering van Linggadjati te
geraken, op grond van haar alomvat
tende verantwoordelijkheid ncodge
dwongen als uiterste maatregel haar
militair machtsmiddel, zij het zo be
perkt mogelijk, zou hebben aan te wen
den. Doelstelling van zodanige militaire
actie van politionele aard zou zijn: het
opheffen van het onhoudbaar karakter
van noodtoestand het scheppen van
betere voorwaarden ter uitvoering van
het staatkundig beginselprogram van
Linggadjati, desnoods zonder medewer
king van de wederpartij bij die over
eenkomst en het streven daarna,
samenwerking ook met de Republiek in
federatief verband mogelijk te maken.
Deze kamer heeft na de volgende dag
gehouden beraadslaging ter zake van de
toen aan de orde zijnde regeringsver
klaring geen uitspraak gedaan. Evenmin
is enige uitspraak van haar gevraagd.
Het beleid der regering werd blijkbaar
door de meerderheid der kamer aan
vaard.
In aansluiting, eensdeels op het ge
noemde schrijven van de eerste minis
ter der Republiek, gedateerd 8 Juli, an
derdeels op de regeringsverklaring van
twee dagen later, heeft zich wederom
enige correspondentie tussen de Lt.
Gouverneur-Generaal en de regering
der Republiek ontwikkeld. Op 15e
Juli heeft de Lt. Gouverneur-Generaal
aan de minister-president van de Re
publiek Indonesia een tweetal docu
menten voorgelegd. Het eerste betrof de
ten behoeve van de binnenlandse vei
ligheid op te richten gendarmerie, thans
„bijzondere politie" genoemd, het
tweede de staking der vijandelijkheden.
Het antwoord van de Republiek op
deze beide documenten valt weer terug
in de onaanvaardbare stiil der stukken,
ontvangen voor de 8e Juli.
Het liikt. oppervlakkig beschouw'
niet onredelijk, doch blijkt .nauwkeu
riger beschouwd, in wezen onbevredi
gend en met letter en geest van het bij
Linggadjati overeengekomene in strijd.
Wat de eerste Nederlandse eis be
treft:
De Nederlandse regering zocht een
oplossing van het vraagstuk der bin
nenlandse veiligheid, welke enerzijds in
overeenstemming met de Grondwet van
het Koninkrijk der Nederlanden, het
Handvest der Verenigde Naties en de
overeenkomst van Linggadjati aan
haar verantwoordelijkheid recht doet
wedervaren, en dat niet alleen princi
pieel, maar in laatste instantie ook in
feite, en welke anderzijds erkent zowel
de uitoefening de facto van het gezag,
door ae regering van de Republiek over
het haar bij de eerste opzet der fede
ratie toegewezen gebied als de behoefte
plaatselijk aan orde en rust.
Een goede oplossing in deze geest is
noodzakelijk voor de opbouw der nieu
we rechtsorde voor de waarborg der
fundamentele rechten Van burgers,
volksgroepen en volkeren volgens art.
10 en art. 3 en 4 van Linggadjati ver
eist voor economisch herstel en we
deropbouw van Indonesië voor de te
rugkeer naar de ondernemingen en
voor de vermindering der krijgsmacht.
Het Republikeinse tegenvoorstel mis
kent echter of laat ten hoogste
slechts ruimte voor een formele erken
ning van deze verantwoordelijkheid der
Nederlandse regering, aangezien het
elk gemeenschappelijk optreden tot
waarborging van orde en veiligheid ver
hindert. Zo zouden in laatste instantie-
aan de Nederlandse regëring en straks
aan de federale regering de machts
middelen om haar rechtsplicht te ver
vullen, onthouden blijven.
Het Nederlandse voorstel erkende, dat
de zorg voor orde en veiligheid in eerste
instantie de taak van de politie der sta
ten is het Republikeinse tegenvoorstel
wenst deze als de uitsluitende taak van
de politie der verschillende deelstaten
te zien- De Republiek toch eist ener
zijds. dat onze troepen geen enkele taak
meer zullen mogen vervullen op het ge
bied van de handhaving der orde en vei
ligheid en wijst anderzijds af, dat naast
de politie der deelstaten in geval van
noodzaak terwijl zij zelf nu reeds
blijk geeft de orde niet te kunnen hand
haven een gemengd politiecorps zou
optreden.
Zo zou thans zoals ik reeds aan
stipte aan de Nederlandse regering
en na de overgangstijd aain de federale
regering elke mogelijkheid ontnomen
worden in feite verantwoordelijkheid
voor orde en veiligheid te dragen. Hier
in openbaart zich de diepere oorzaak
van het geschil: de Nederlandse rege
ring heeft te handhaven de haar ge
durende de overgangstijd toekomende en
bij Linggadjati bevestigde souvereiniteit
- de Republikeinse regering eist nu al
een souvereiniteit op, welke na .afloop
van die overgangstijd is toegedacht niet
aan haar. doch aan de nog te vormen
regering der Verenigde Staten van In
donesië.
Het optreden der Republiek op het
gebied der buitenlandse betrekkingen
geeft van dit verkeerde inzicht ruim
schoots blijk.
Wat de tweede Nederlandse eis tot
staking der vijandeliikheden aangaat,
het document op 15 Juli door de Lt.
Gouverneur-Generaal aangeboden be
vatte ene nauwkeurige precisering van
die eis.. Het hield in in de regerings
verklaring was dit mmers „onmiddel
lijk" verlangd dat door het hoogste
Republiek uiterlijk 16 Juli middernacht
openlijk en uitdrukkelijk de algemene
burgerlijke en militaire gezag in de
staking van alle vijandelijkheden zou
worden bevolen dat uiterlijk 17 Juli
aan de vijandige propaganda een einde
zou dienen te zijn gemaakt en de pu
bliciteit op het herstel en de bevorde
ring van vertrouwen en samenwerking
met de Nederlanders gericht zou die
nen te worden en dat uiterlijk op 19
Juli 18.00 uur met de terugtrekking
van alle Republikeinse militaire orga
nisaties tot minstens 10 K.M. van de
demarcatielijn en met de overdracht van
de zorg voor orde en veiligheid aan de
politie een feitelijk begin zou dienen te
zijn gemaakt.
Deze eis tot bevel van staking der
vijandelijkheden en tot terugtrekking
der Republikèinse troepen tot minstens
10 K.M. van de demarcatielijn, waar
langs zij de door ons bezette gebieden
belaagden, was volkomen redelijk, zowel
ten .bewijze dat de samenwerking, bij
Linggadjati overeengekomen, inderdaad
werd. gewild als tot opheldering van de
militaire situatie én ten bate van de
rust der bevolking.
Ondanks immers het 14 October 1946
gesloten bestand en de 25 Maart 1947
ondertekende overeenkomst van Ling
gadjati moest de Lt. Gouverneur Gene
raal de 17e Juli j.l. berichten, dat het
aantal gerapporteerde schendingen van
het bestand, waarvan de Republiek door
ons sedert de dag der ondertekening van
de overeenkomst werd beticht, de dui
zend had overschreden, terwijl de Re
publiek zich slechts over enkele tien
tallen gevallen had beklaagd; de Land
voogd vermeldde hierbij, dat onzerzijds
na onderzoek steeds uitvoerig werd ge
antwoord, terwijl door de Republiek
nog nimmer op een enkel bezwaar van
onze zijde was gereageerd.
Volgens alhier beschikbare gegevens,
bedroeg b.v, het aantal gemelde be
standsschendingen van min of meer
ernstige aard tussen 25 Maart en 15
Juni 1947: 681, aldus onderverdeeld:
Beschietingen van Nederlandse pa
trouilles en stellingen: 317.
Vernieling cn ondermijning van
bruggen en andere objecten, aanleg
van mijnenvelden: 142.
Aanleg van versterkingen binnen
en langs de demarcatielijn, het aan
leggen van hindernissen, opbreken
van wegen: 156,
Ontvoeringen, moord, rampokpar-
tijen en brandstichting met betrek
king tot de bevolking: 52.
Infiltratiepogingen naar de Mali-
nogebicden: 14.
Als voorbeeld van de vijandige propa
ganda moge ik herinneren aan de
radiorede, op de 36e December 1946
dus tijdens hét bestand en na de para
fering van Linggadjati door de op
perbevelhebber van het Republikeinse
leger generaal Soedirman, gehouden,
waarin hij de Republikeinse strijdorga
nisaties onder meer aldus opwekte:
„Zet de stryd onverminderd voort.
Versterkt ónze eenheid, stuurt zo
veel mogelijk wapens en andere be
nodigdheden naar het gevechts
front. Strijdt georganiseerd. De
strijdgcest in voorste lijn en achter
het front behoren en moeten wij
wederom opwekken".
Het is deze mentaliteit, welke bleef
heersen en ten gevolge heeft gehad", dat
aan onze zijde gedurende het bestand
van 14 October 1946 tot 18 Juli 1947 de
dood van 158 militairen is te betreuren:
gesneuveld of aan bekomen verwon
dingen overleden,
Het situatie-rapport, lopende over de
periode van 5 tot 12 Juli j.l., eindigde
met deze algemene beschouwing;
„Er viel van Republikeinse zijde een
verhoogde agressiviteit op alle fronten
waar te nemen. Er werd een begin ge
maakt met het uitvoeren van de ver
nieling van kunstwerken.
Subversieve acties op Nederlands be
schermd gebied vermeerderden. De be
volking werd ten behoeve van ver
schroeide aarde ingeschakeld".
Dit zijn maar enige voorbeelden ter
illustratie van de redelijkheid der eisen,
door de Landvoogd 15 Juli gesteld. Ook
aan deze eisen wérd in het antwoord
van de Republiek van 17 Juli niet vol
daan.
De Nederlandse regering verlangde
eindelijk beëindiging van de vijandelijk
heden en vernielingen De Republikein
se regering, het ultimatief, karakter van
ons verlangen negerend, stelde een ge
zamenlijk statement voor, hetwelk, in
dien wij het hadden aanvaard, onze
positie nog ongunstiger zou hebben ge
maakt, of op zijn best de toestand even
onhoudbaar zou hebben gelaten als die
was.
De Republiek ontkende niet eens
.het voortduren der vijandelijkheden
en handhaafde haar vijandige op
stelling, waar volgens Linggadjati sa
menwerking overeengekomen was. Dat
is de onmiddellijke aanleiding tot het
conflict.
Aan de door de Landvoogd gestelde
eisen werd niet voldaan.
Het antwoord van de Republiek dd.
17 Juli, hetwelk terecht door dr. Van
Moot als duidelijk „volledig onbevre
digend" werd gekwalificeerd, kreeg nog
een ^bijzonder teleurstellend karakter
door de omstandigheid, dat de eerste
minister van de Republiek, de heer
Sjarifoeddin, niet alleen met drie an
dere ministers van zijn kabinet de Ne
derlandse voorstellen zonder enig be
zwaar tevoren had geaccepteerd, doch
bovendien, eer hij zich met de beide
documenten, hem door de Lt.-Gouv.-
Generaal ter hand gesteld, naar Djokja
begaf, in een brief aan dr. Van Mook
bij voorbaat reeds om technische hulp
verzocht voor het te verrichten grote
werlc
Eenmaal in Djokja was de heer
Sjarifoeddin blijkbaar, evenmin als
destijds de heer Sjahrir, opgewassen
tegen de daar heersende sfeer, terwijl
hii bovendien had tc vrezen, dat be
velen der T>*,~ublikei""c toch
niet -■*worden -^evolgd.
Na ontvangst van dit antwoord
gaven nog diezelfde dag de Lt. Gou
verneur Generaal en de C. G. een
stemmig als hun mening te kennen,
dat geen andere weg meer mogelijk
was dan een politionele actie met
militaire middelen.
EXPLOSIE TE VEENDAM.
Dextrinefabriek geheel yerwoest.
Hedenmorgen ontstond er in de dex-
trineafdeling van de fabriek der firma
Van Linge te Veendam een geweldige
explosie. Op dat moment .varen er
slechts drie arbeid-?-s in de fabriek aan
wezig. Een van hen werd door de
luchtdruk door de -amen geslingerd en
kreeg glaswonden
Spoedig na de explosie ontstonden
steekvlammen tot. m hoogte van on
geveer 30 M. De and-re arbeiders kon
den zich door vuur- er rookwolken in
v-'-'-heid stellen. Van de afdeling waar
de dextrine gefabriceerd wordt was
niets meer te redden.
BATAVIA IS RUSTIG.
De toestand in Batavia is kalm. De
duur van de avondklok zal vier uur ver
kort worden
De Nederlandse regering heeft na
nogmaals met de diepste ernst het ge
wicht. en de draagwijdte van de toepas
sing van een dergelijke actie in alle op
zichten te hebben overwogen, en te heb
ben nagegaan, of inderdaad tot de
slotsom moest worden gekomen, dat
haar alleen dat „uiterste middel" was
overgebleven besloten met de conclu
sies van Lt. Gouverneur-Generaal en
Commissie-Generaal in te stemmen; zij
heeft de 18e Juli de Landvoogd gemach
tigd tot een zodanige actie oVer te gaan,
zo beperkt mogelijk en met de opzet,
welke ik zoeven uit mijn verklaring van
de 10e Juli heb herhaald.
De 20e Juli heeft de Landvoogd
schriftelijk doen weten en verklaard,
dat, en waarom, de Nederlandse rege
ring tot haar leedwezen zich genood-
zaakt zag de Republikeinse regering
mede te delen, dat zij zich ten opzichte
van de Republiek niet meer gebonden
kon achten noch aan het bestand, noch
aan de overeenkomst, dat zij de ver
antwoordelijkheid niet langer kon blij
ven dragen voor een toestand, die op
zichzelf onhoudbaar was en die' tot een
steeds verdere verzwakking moest lei
den van de economische en geestelijke
grondslagen, waarop alleen Verenigde
Staten van Indonesië en Nederlands-
Indonesische Unie snel en deugdelijk
kimnen worden gebouwd en dat zij
derhalve haar vrijheid van handelen
rr°est hernemen.
En zij zal, schreef de Landvoogd ten
slotte, zodanige maatregelen treffen,
dat aan die onhoudbare toestand een
einde wordt gemaakt, en die voorwaar
den van orde en veiligheid worden ge
schapen, welke de uitvoering van het
programma, vervat in de overeenkomst,
van Linggadjati, mogelijk moge maken.
Dc actie is aangevangen: tc mid
dernacht van 20 op 21 Juli, Javatijd.
De mogelijkheid ener gunstige wen
ding, waarop de regering 10 Juli nog
hoopte, was niet verwezenlijkt.
Daarmede ten volle de zienswijze der
regering vertolkend, besloot de Land-
•voogd zijn radiorede in de morgen van
de 21e Juli met de overtuiging uit te
spreken, dat wij ondanks de schijn
van mislukking en geweld, die deze wel
licht wekken toch aan 'het begin staan
van de periode, waarin werkelijke op
bouw mogelijk zal worden gemaakt
Wanneer U zich rekenschap geeft
van onmiddellijke aanleiding en die
pere oorzaak van het uitgebroken con
flict, 'zoeven door mij geschetst, dan
zal het U duidelijk zijn, dat arbitrage
volgens art. 17 van Linggadjati ten
aanzien van deze punten niet ter
sprake kon komen. De vraag, of de
Republiek mag voortgaan vijandelijk
heden tegen onze krijgsmacht, tegen
de Malinogebieden en tegen de be
zette gebieden te plegen of te_ doen
plegen is geen vraag voor arbitrage.
Het vraagpunt of dc Nederlandse
souvereiniteit gedurende de over
gangstijd nog bestaat, is, zoals bij het
ondertekenen van de overeenkomst
van Lingp-f-""•ti is voorot»'resteld. even
min voor arbitrage vatbaar. Het is
uitgangspunt van de gehele overeen
komst geweest en het strekt tot vol
doening, dat in de aïde-memorie van
dc Amerikaanse regering aan de Re
publiek van 28 Juni jj. nog eens na
drukkelijk bevestigd te zien.
De' regering is er zich van bewust,
dat het conflict breder en dieper gron
den kent. Ik denk bijv. aan al wat een
gevolg is der vroegere koloniale ver
houding, aan al wat barstte uit jonge
nationale verlangens, aan wat zijn ver
klaring vindt in de omwenteling van de
tweede wereld-oorlog en in de ellende
der Japanse bezetting en aan tekortko
mingen van allerlei aard, ook aan Ne
derlandse züde.
De regering blijft het oprecht verlan
gen koesteren, zowel op Malino als op
Linggadjati uitgesproken, om de goede
betrekkingen tussen de volkeren van
Nederland en Indonesië te verzekerèn
in nieuwe vormen van vrijwillige sa
menwerking, waartoe natuurlijk blijven
behoren de volkeren der Republiek.
Reeds op 19 December 1946 heeft zij in
deze Kamer verklaard dat indien
partijen wegens onoverkomelijke moei
lijkheden bij de uitwerking daarvan uit
elkaar mochten gaan, terugvallend elk.
op eigen verantwoordelijkheid met alle
daaraan, verbonden consequenties zij
alsdan opnieuw naar overeenstemming
zullen hebben te streven.
Zondag J.l. heb ik in mijn radiorede
gezegd, dat zodra een leiding dei-
Republiek bereid en bij machte zal
blijken tot een samenwerking metter
daad overeenkomstig de beginselen van
Linggadjati een gelijkberechtige
plaats, als door de andere deelstaten
ingenomen, in de kring van de Verenig
de Staten van Indonesië voor haar open
staat.
Hier moge ik herhalen, dat de Neder
landse regering harerzijds van harte
zodra de situatie dat toelaat naar
nieuwe overeenstemming wil streven.
overeenkom.st.ig Linggadjati. mits de
uitvoering daarvan verzekerd zij.
De andere delen en andere bevol
kingsgroepen van Indonesië, Suriname
en de Nederlandse Antillen, Nederland
zelf en vele in het gebied der Republiek,
wachten niet stijgend ongeduld, opdat
langs de weg van een ronde-tafel-con-
ferentie en van wettelijke voorzieningen
de hervorming van het Koninkrijk nu
eindelijk haar beslag krijgt in het nieu
we staatsbestel in de Koninklijke rede
van 7 December van 1942 toegezegd
Daarop wacht ook de internationale
samenleving, waarin dat nieuwe staats
bestel en zijn leden hun rol hebben te
vervullen.
De krant voor iedereen.
Afscheid van de heer D. Meyer
ALS HOOFD VAN DÉ CHR. NAT.
OPLEIDINGSSCHOOL.
Hedenochtend nam de heer D. Meyer,
wegens het bereiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd afscheid van zijn leer
lingen als hoofd van de Chr. Nat. Op
leidingsschool aan de Hooglandse Kerk-
gracht te dezer stede.
Door een betreurenswaardige samen
loop van omstandigheden, die helaas
niet werd opgevangen door een sluitende
organisatie, kon de plechtigheid die om
10 uur zou aanvangen, eerst om kwart
over elf worden ingeluid, in welke wacht-
periode de ongeveer 300 leerlingen, ver
zameld in het gymnastieklokaal in een
ver boven tropische maatstaven stijgen
de temperatuur, zekere tekenen van
muiterij gingen tonen.
Na de aankomst van het scheidende
schoolhoofd met echtgenote en kinde
ren was de orde echter op bevredigend
peil hersteld, zodat de heer H. van
Ingen Schenau zich verstaanbaar kon
maken voor het uitspreken van zijn wel
komstwoord na het gezamenlijk zingen
van Psalm 89 vers 1 en het gebed.
Spreker legde de kinderen uit wat dit
afscheid betekende en betreurde het
vooral, dat de heer Meyer datgene van
zijn taak wat hii steeds als voornaam
ste zijde had gezien, n.l. het nader bren
gen van de kinderen tot Christus, niet
meer zou kunnen vervullen. Verheugend
is evenwel, dat in de lang jaren van
arbeid een dankbaarheid der kinderen is
gegroeid die zich bij dit afscheid niet
in het minst uitte in de bloemen en de
vlaggen, waarmee de leerlingen zelf in
de zaal een feestelijke sfeer hadden ge
schapen
Een tweetal meisjes bood in aanslui
ting op deze woorden een blijvend aan
denken aan, in de vorm van een hang
lamp. die door het schoolhoofd in dank
werd aanvaard.
Een liedje van alle kinderen, zang
door de kleuters voordracht en schets
jes wisselden elkaar in het verdere
programma af.
Namens de leraren en het overige per
soneel sprak wederom de heer Van In-
gen Schenau. die wees op de werklust
en werkkracht van het scheidende
hoofd. Veel tegenslag viel de laatste ja
ren te overwinnen, doch dank zij uw
doorzettingsyermogen werden zij inder
daad overwonnen.
Het personeel heeft gedacht de dank
voor de leiding van de heer Meyer in
blijvende vorm tot uitdrukking te bren
gen Spr. bood dit geschenk, een schaal
tje Delfts blauw, met enige toepasselijke
woorden, mede tot mevrouw Meyer, aan.
Tot slot van de bijeenkomst sprak de
heer Meyer een afscheidswoord tot de
kinderen en het personeel waarin hij
momenten uit het verleden in herinne
ring bracht en dank zegde voor de deze
ochtend betoonde hulde.
WIJKVERPLEGING EN HAAR
SOCIALE ACHTERGROND
Gisteren werd de zomerconfe-
rentie van de sectie voor het vrouwen
werk van de Verenigde Nederlandse
Zenaingscorporaties gevestigd te Oegst-
geest, in Bennekom geopend met een
inleiding van mej. dr. J. Kruijt over:
,De wijkverpleging en haar sociale
achtergrond".
BONKAARTEN HALEN
Morgen (8%11.45 en 1416 uur)
zijn aan de beurt #voor het afhalen van
nieuwe bonkaarten de gezinnen waar
van het hoofd een stamkaartnummer
heeft van 81.501 tot. en met §4.500.
Overgelegd moeten worden de tweede
distributiestamkaarten en de nog niet
aangewezen stroken van de bonkaarten
707.
b
Voor het afhalen van aanvraagfor
mulieren voor rijwielbanden zijn morgen
de letters N O. P Q R. en S. aan de
beurt Hiervoor moet men alleen de
Tweede Distributiestamkaart der aan
vragers meenemen.
De speeltuinver. „Oosterkwartier"
opent Zaterdag a.s- des middags te 3
uur op de tuin haar nieuwe zweefmo
len terwijl des avonds een gezellige
avond voor de ouders gegeven wordt.
Er zullen talrijke mooie prijzen door
middel van het Rad van Avontuur ver
loot worden, ten bate van de aanschaf
fing van een filmtoestel.
Gistermorgen in de vroegte heeft
een vrachtauto, waarvan de bestuurder
zo onbehoorlijk was om door te rijden
en tot dusver onbekend is gebleven, een
grote spiegelruit, van de pianohandel
der firma B. aan de Breestraat hoek
Rapenburg ingedrukt.
Gistermiddag omstreeks kwart over
een is de brandweer uitgerukt voor een
brandalarm in de Distilleerderij „de
Fransche Kroon" aan de Langegracht,
waar spiritus uit een stukgestoten be
mande fles over de vloer stroomde in de
nabijheid van een hete oven en daar
door vlam vatte Toen de brandweer ar
riveerde. was het brandje reeds door
personeel en omwonenden geblust De
schade welke enige honderden guldens
beloopt wordt door verzekering gedekt.
- De heer J, C. v. Spaandonk alhier
is geslaagd voor het examen stuurmans
leerling der Zeevaartschool ..Willem Ba-
rendsz" te Terschelling.
BUURTVEREEN. „V. EN O."
(Paul Krugerstraat)
Door de buurtvereen. „V. en O" is j.l.
Zondag een uitstapje georganiseerd voor
haar léden De .rit ging óver Utrecht
naar de Grebbeberg waar door de voor
zitter der reiscomm. na het uitspreken
van een korte herdenkingsrede 'n krans
gelegd werd. waarna een minuut van
stilte volgde ter nagedachtenis der ge
vallenen. De reis werd voortgezet over
de Veluwe naar Apeldoorn, waar men
zich geruime tiid vermaakte aan de Ju-
'lianatoren- Op de terugweg werd te
Utrecht gezamenlijk een maaltijd ge
bruikt. waarna men uiterst voldaan te
22.30-in Leiden arriveerde.
FLOR PEETERS SPEELT
BACHPROGRAMMA.
Op het orgel van de Pieterskerk.
Het bestuur van K. en O. beschouwt
het als een groot voorrecht in staat te
zijn. de inschrijvers van de Stichtingen
ook anderen een concert te kunnen aan
bieden van de grote organist Flor Pee—
ters, welk concert morgenavond gege
ven zal worden in de Pieterskerk. Flor
Peeters Is organist, van de Romboudts-
kathedraal In Mechelen maar vele con
certreizen. tot in Italië en Amerika toe,
hebben zijn roem uitgedragen ver buiten
zijn woonstad.
Het progr. is uitsluitend samengesteld uit
werken van J. S. Bach, wiens sterfdag
op 28 Juli weer herdacht wordt.
Ds SMIT DUYZENTKUNST.
Ds. J. H. Smit Duyzentkunst. Evang-
Luth. predikant te dezer stede die in
het Diaconessenhuis een blindedarmope
ratie heeft ondergaan heeft vandaag die
inrichting al weer kunnen verlaten. Zijn
toestand is uitstekend.
De warmte maakte 188
t
slachtoffers
De eerste dag van de Vierdaagse, de
bekende Betuwe-tocht, is voor de dui
zenden. deelnemers, vooral voor de nieu
welingen een beproevingsdag geworden.
De hitte was overweldigend. Reeds in
de eerste ochtenduren brandde de zon
op de kale wegen van de Betuwe en
ook op de Waaldijk kwam hoogst zel
den een fris windje de deelnemers af
koelen. Toch was de tocht door de Be
tuwe, door Huizen. Eist 'en Valburg een
ware zegetocht. De bevolking leefde mee
en was gul met fruit, vruchtendrank en
chocolademelk: het leek weer het goe
de l*ind van voor de oorlog. In onover
zienbare rijen van soldaten, overheids
personeel in uniform, en burgers uit
alle delen van het land. allen in een
uitstekende stemming trok de colonne
van Eist naar Valburg, vanwaar alle
groepen tezamen één route volgden.
Gisteimorgen zijn gestart 6772 deelne
mers. waaronder 1318 militairen en 596
geüniformeerde mannen van het over
heidspersoneel, voornamelijk van poli
tie en PTT. De rest waren burgers,
waaronder 30 buitenlanders. De eerste
vertrokken omstreeks 5 uur in de och
tend en om 13 uur waren de eerste 55
km.-lopers reeds binnen. De warmte
heeftveel slachtoffers gemaakt voor
namelijk doordat velen onderweg te
veel dronken. Volgens de chef van de
geneeskundige dienst was deze dag een
der warmste, welke de wandelaars de
laaste jaren hebben moeten doorma»
ken. In totaal zijn er vandaag 140 amb
tenaren in uniform uitgevallen, van
wie het merendeel politiemannen Bij
de burgers vielen uit: 25 dames en 23
heren. 188 totaal. Zo'n groot cijfer op
de eerste dag van de vierdaagse is nog
nooit bereikt, doch men moet in aan
merking nemen, dat er ook nog nooit
zo'n groot aantal nieuwelingen heeft
ingeschreven als dit jaar. Vandaag gaat
de tocht naar Maas-Waal gebied met
als hoofdcentra Druten en de beroem
de wandelplaats Wijchen.
DE LEIDSE DEELNEMERS.
Voor zover het mogelijk was uit de
duizenden deelnemers een overzicht te
verkrijgen van de deelneming uit de
Sleutelstad, schrijft een stadgenoot ons
als volgt: „Pro Patrla"onder bevel van
luitenant Van Holthe tpt Echten neemt
deel met 16 man. de Leidse Politie met
9 man, het volledig WK.L.-Bestuur,
o.a. A. Diseraad. C. R. v. Velzen, A.van
Heusden en A. Straathof.
De Schakelboys nemen deel met 26
man en maken een schitterende indruk.
De W.V.-..P. A, v. d. Werff", welke
eerst meldde, dat zij met een groep van
16 man zou deelnemen, loopt in afzon
derlijke groepjes.
Voorts zagen wij de heer J. v. d.
Linden (7x), mej. Pardon, W. v. d.
Linden (5x), N. Beekman, inspecteur
K. W. Wijk, die thans voor de 11e maal
deelneemt, e.a.
Voor zover viel na te gaan, bevonden
zich onder de Leidenaars geen uitval
lers!
DE VIERDAAGSE 1e MARS DAG 22 JULI 1947
1 - 30 U rn. PARCOURS
2 40 k m. PARCOURS
3 50 k m. PARCOURS
4 =55 km PARCOURS
D GENEESKUNDIGE HULPPOST
AFSTAND VAN 5 k.m
MIDDENSTANDSEXAMEN
Geslaagd voor het te dezer stede af
genomen Middenstandsexamen: D. P.
Akerboom W. C. Allart. C. v. Amers
foort, L. G. Ammerlaan, J. Arbouw, L.
v.d- Arend. J. C. J. M. v.d. Assem,
W Atteveld. S- Baay C. A. Bader. H.
C. Bakker, H. Bakker. H, Bakker J. J.
M Bakker. J. T. Bakker A. Bamhoorn,
J Barnhoórn J Bavelaar. C. v. Beek,
M. v Beek. H. v.d Bent, H. M. v.d.
Berg. W v.d Berg M. G. H Bergmans.
E. v. Beest. J. d. Best. W. W. Beugels-
dijk. E. E, C v. Beyeren-Dnever, A. C,
J. Beyersbergen, A. E. J. Beysens. P. T.
S. Biegstraten J. v. Biezen, N. Binnen
dijk G. Blankert, F. Blom, G- Blonk,
M A A C de Boer J. A. Bogerd, A.
C M. v Boiiemen. P L, C. v. Bohemen.
R. L Bolderdijk. J. J. Bolle, B. M. Bon,
W J. Bontje. K. Boonstra, H. M. Boot,
C Borsboom J. Borst, A. Bos. F. Bos
j' v.d. Dool, J. v Driel. P. J. C. vd.
Drift CAP. Droge. J. Dubbeldam. P-
J. J Duindam J Dirieuse, H. v- Duyn,
J v Duyn Joh v. Duyn. L. v. Duyn P.
v Duyn W. v Duyn P- v. Duyn-Van
Vugt. A Duivenbode G. v. Duyvenvoor
de A C v- Dijk. A v.d. Bosch. C. P.
Bosland, J. A. de Bot. C H. Boter. C.
J Bouwer. S- H. Zitman. P. P. J. Braas,
A Brak. A v Breene G. v.d. Briggen,
H Breuker H. T. P Bril. W. v.d. Broek.
D- J Brokaar. H. Brouwer. H. Bruns-
veld F. J. Brusehe W. Brussee, Jac. de
Bruvn J J. Burgmeyer. H. J. Bijl. D.
G- Castelein. H. J. M. Castelein. P. M.
C Cornelisse-Langezaal C. H. A. Creigh-
ton C A v Dam J. B- A. Damen. D.
Dekker. A. P. Delforterie. A. v. Delft,
P. L. v Delft A. H. Dernee. J. A. Devl-
lee E v.d. Deyl T. H. Dickhof C. J.
v. biemen. J- v Dierendonck. A. J. v.
Dongen. M. C. v. Donk. J. Donkers.
FAMILIEBERICHTEN ONTLEEND
AAN ANDERE BLADEN.
Bevallen: Schell—Van der Lee, d.Den
Haag; Van Deinse—Blanken, d. en z.,
Middelburg; Van Weeren—Haagman,
z., Batavia; Van Hasselt—Bosch van
Rosenthal, z., A'dam; Sloet tot Olds-
huysVan Cranenburgh. d., Haarlem;
Diesch—Reinders, z.. Zwolle.
Gehuwd: J. J. Riep en M. Sanders,
Den Haag; H. W. Stapel en A. A. Poll,
Spa idam; H. C. Bomhof en T. Le-
zarus, Bussurft; A. L. H. Zegers en H.
H. Adelaar. Den Haag.
Overleden; A.- Slootmaker, m. 83 j.
R'damZ Stokvis, m. 69 j.. Dieren; A,
Oudendijk—Etty, v. 73 j. Luik; M. J.
Hols, m. 56 j. Velp; A. G. Siem, v. 74
j. Den Haag.
Burgeri. Stand van Leiden
GEBOREN:
Ruurd, z. van C Bckema en A. Streef-
iand; Antonla Cornelia Maria. d. van B.
A W. Devllee en I. Bleeker; GUsbertus.
z van P Ju en E Latervecr; Carla Ma
ria d. van C. L. Marks en M. Versteegen:
Margaretha Maria Christina, d .van A.
M A. Kohlbeck en A. Clarlis; MarJo d.
van A. Fuchs en K. Teschmer; Stafan
Ehwalt Günter z. I. Jansen en M. Pfell;
Walraven Otto z. van O. Plgge en J de
Bruin; Mattheus. z. van S. de Mooil en
S. Brussee: Jannle. d. van J. Ravensber-
gen en J Chrlspijn; Arle. z. van A. Bei)
en M. Horstman; Emmy. d. van J. D.
Blokhulls en G. van den Hoek; Gabrlëlle
Elisabeth Theodora, d. van P. W A. Otto
en G. A. Nooijen; Paulus Marinus Anto-
nlus. z. van M, S. Gerritsen en C P. Gu-
lell; Jan. z. van A Maszkowskl en A. H.
Bessem; Cornelia Leonarda Maria, d van
J. J. J B van Beek en E. S. Spieren
burg: Hermanus Adrianus Hieronymus
Maria. z. van M L. Opdam en M. A. A.
Jansen: Marlanna Yvonne, d, van J. A.
Vogels en W. M. Dersjant; Allda. d. van
G van der Meil en A. Brugman: Catha-
rtna Maria, d. van M. C. Hansen en C.
M. Mleremet; Augustlnus Nicolaas An-
tonlus. z. van H. J Overdevest en S. H.
J. la Rlvlère:. Jan Cornells, z. van G. van
Dull venbode én G Hoek.
OVERLEDEN:-
F N. de* Witt. man. 80 J.; J. Wasse
naar. wed. van A. E Verboog. 88 J.; P. W.
Tlsseur. hulsvr, van M. Bosman. 75 J.
GEHUWD:
P C. Prlh6, jm en J. C. van den Berg,
wed.; P. Hogendoorn, Jm. en C. Bode-
wes, jd.
LEIDERDORP
Schoolreisje De kinderen van het
6e leerjaar van alle scholen in onze ge
meente maakten een reisje naar Am
sterdam. Ook de kinderen van het 6e
leerjaar in onze gemeente woonachtig,
doch daarbuiten schoolgaand, mochten
hieraan deelnemen. In totaal waren het
ruim 100 deelnemers.
Het reisje werd gemaakt met een mo
torboot. De heenreis ging via Heimans
wetering en Braassemermeer. Eerst werd
„Schiphol" bekeken en vandaar vla de
Amsterdamse havens naar Artls. waar
men een paar uur vertoefde. De terug
tocht werd gemaakt over de kagerplas-
sen. De kinderen hebben volop genoten.
Dit, reisje werd georganiseerd door de
Chr. Oranje-Ver. in samenwerking met
de buurtverenigingen. Het vormt eigen
lijk een onderdeel van de kinderfeesten
op Koninginnedag. Vroeger had dit tra
ditioneel reisje plaats na 31 Augustus,
doch wegens verschillende omtsandig-
heden geschiedt het nu in de schoolva-
cantie.
Buurtvereniging „Festo Forto" ^-Ge
noemde buurtvereniging'heeft aan de
Resedastraat een fraaie speeltuin inge
richt. Er zijn schommels en wippen en
ook een zweefmolen zal niet ontbreken,
kortom er zal alles zijn wat op een goed
ingerichte speeltuin behoort.
De opening is gesteld op Zaterdag a.s.
UITBREIDINGSPLAN.
De Burgemeester van Lelden brengt ter
algemene kennis, dat ter gemeentesecre
tarie. afdeling Algemene Zaken, voor een
leder ter Inzage ls nedergelegd een door
Gedeputeerde Staten dezer provincie
goedgekeurd plan van uitbreiding voor
de gemeente Lelden, ten aanzien van
gronden en water, gelegen:
a) ln en nabil de Bosch- en Gasthul-
zerpolder. aan de OostzUde hun grens
vindende ln de Trekvllet en aan de Zuid
zijde begrensd door de trambaan Lelden
Voorschotem;
b) aan en nabil het Zuldelllk gedeelte
van de Rijn- en Sohlekade, aan de Zuid
zijde grenzenden aan de sub a genoemde
gronden;
c) aan en nabil het Zuldelllk gedeelte
van de Jan van Goljenkade;
d) aan en nabil, het Zuldelllk gedeelte
van de Schelpenkade. welke plan werd
vastgesteld door de Gemeenteraad bil
besluit van 11 September 1946. een strekt
ter vervanging van ihet plan van uit
breiding voor de gemeente Lelden, vast
gesteld bij raadsbesluit van 6 November
1933. voorzover betreft een deel der vo
renbedoelde gronden.
Lelden. 22 Juli 1947
Do Burgemeester voornoemd.
J. C. VAN SCHAIK.
Weth. lo. Burg.
BEURSO VERZICHT
Amsterdam. 27 Juli
CULTUURAANDELEN VAST
De effectenbeurs had vandaag een
'rustig verloop. De stemming was be
paald vast. In het bijzonder voor de
cultuurfondsen en de andere Indische
waarden. Ook Koninklijke waren Iets
beter terwijl de Industriële en de
scheepvaartpapieren maar weinig ver
anderd waren. De berichten uit Indië
waren van die aard. dat de situatie op
kalme wijze werd beoordeeld. HVA's. die
gisteren bij het slot tegen 231 werden
verhandeld, zagen zich een hoofdkoers
toegewezen van 236. Op de Tabaksafde
ling waren aandelen Deli Maatschappij
met een hoofdkoers van 152 bijna zes
punten boven het vorige slot; op de
rubbermarkt was de hoofdkoers voor
Amsterdam Rubber 143 (vorig slot 138
Hoofdkoers Koninklijke 415 3/4. by een
vorig slot van 414 3/4. In het vrije ver
keer voltrok de affaire zich ook op kal
me wJjze Later gingen de noteringen
globaal genomen een fractie achteruit,
maar grote verschillen deden zich niet
meer voor. De Amerikaanse markt waa
stil en meestal een fractie hoger. Da
Nederlandse staatspapieren waren zo
goed als onveranderd.
