Landvoogd is gemachtigd tot politioneel optreden
Minister-president Beel tot het Nederlandse volk
Actie te Batavia bereids ingezet
Linggadjati blijft richtsnoer onzer politiek
WEERBERICHT
Hoe dr. Yan Mook Djokja kennis
gaf van het genomen besluit
Zware beschuldigingen tof de republiek gericht
Het verloop der militaire operaties
Gani en Tamzil onder bewaking
Verklaringen van dr. Van Mook en Generaal Spoor
86ste Jaargang
MAANDAG 21 JULI 1947
No. 26138
LEIDSCH
DAGBLAD
Directeur: J. W. Henny
Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f3,30 per 3 maanden; 26 cents per week
Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red.: 2150?
Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 57055
Zoals wij gisteravond nog per bulletin in de stad hebben bekend ge
maakt heeft de minister-president dr. Beel gisteravond in een radiorede
over beide zenders medegedeeld, dat de Regering de Luitenant-Gouver
neur-Generaal, dr. Van Mook beeft gemachtigd om met de ïn Indonesië
beschikbare strijdkrachten over te gaan tot gewapend optreden om de
grondslagen van Linggadjati te verwezenlijken, nu gebleken is, dat de hui
dige regering van de Republiek onmachtig en niet bereid is deze in prac-
tijk te brengen. Zodra de leiding van de Republiek bereid en bij machte is om
een politiek van daadwerkelijke samenwerking in de geest van Linggadjati
te voeren, staat haar plaats in de Verenigde Staten van Indonesië open.
Gisteravond om acht uur heeft de
minister-president dr. L. J. M. Beel
zich over de beide radiozenders met de
volgende rede tot het Nederlandse volk
gericht
„Landgenoten,
De gebeurtenissen in Indonesië ne
men een zo ernstigp loop, dat ik meen
u geen ogenblik langer dan strikt nood
zakelijk is, in het onzekere te mogen
laten.
In dit onzekere immers hebben wij
nu lang genoeg verkeerd. U zowel als
ik. En met mij al degenen in het kabi
net zowel als daarbuiten, die in de
laatste Aaanden dag- aan dag, om niet
te zeggen dag en nacht, al hun krach
ten hebben ingespannen om tot een
vredelievende oplossing der gerezen
moeilijkheden te geraken.
Ik zal u ene opsomming besparen
van de pogingen daartoe aangewend,
doch enkele feiten moge ik in uw her
innering terugroepen.
Op 27 Mei IJ. voleindigde de Commis
sie-Generaal het moeizaam om de ron
de tafel onderhandelen met de Re
publiek over de uitvoering van enkele
onderdelen der Linggadjati overeen
komst, zulks omdat zij de overtuiging
had opgedaan, dat verdere besprekin
gen tot geen aannemelijk resultaat zou
den leiden. De wederpartij immers gaf
blijk te steunen op beginselen, die in
lijnrechte strijd waren met de overeen
komst van Linggadjati, door diezelfde
wederpartij geparafeerd -en getekend
en bovendien ging zij blijkbaar er van
uit, dat de toestand eindeloze onder
handelingen zou gedogen.
EEN LAATSTE BLIJK VAN ONZE
GOEDE WIL NIET AANVAARD.
De Commissie-Generaal heeft in haar
nota van die 27ste Mei een laatste po
ging ingezet om de Republiek tot an
dere gedachten te brengen. Zij meende,
dat dit niet beter kon geschieden dan
door alle kaarten oper op tafel te leg
gen. De Commissie-Generaal ontvouw
de aan de Republiek een nauwkeurig
uitgewerkt program voor de uitvoering
der overeenkomst van Linggadjati over
de hele lijn.
Zij deed dit in de hoop, dat de Re
publiek hierdoor zou worden overtuigd
van de eerlijke wil der Nederlandse re
gering en niet slechts naar de letter
maar ook naar de geest de overeen
komst van Linggadjati uit te voeren en
dat de Republiek in die overtuiging
aanleiding zou vinden en ook harer
zijds de beginselen dezer overeenkomst
tot richtsnoer te nemen, zodat deze
weer als. gemeenschappelijk uitgangs
punt bij* de verdere uitwerking kon
dienen.
Uit de sindsdien van de zijde der Re
publiek geproduceerde documenten en
afgelegde verklaringen zomede uit de
daden harer gezagsdragers treedt naar
voren, hoezéér de Republiek vast houdt
aan grondgedachten, die in strijd met
uitdrukkelijke bepalingen der door haar
vrijwillig aangegane overeenkomst. Dit
spreekt in het bijzonder ten aanzien
van het feit. dat de Republiek vast
houdt aan de miskenning van de aan
Nederland's souvereiniteit verbonden
verantwoordelijkheid voor de handha
ving van veiligheid en recht in heel In
donesië gedurende de overgangstijd, als
mede opeist de erkenning van een sou-
sereiniteit harerzijds, die haar noch in
de overgangstijd, noch daarna toekomt,
doch die slechts bedoeld is voor de Ver
enigde Staten van Indonesië in hun ge
heel binnen bet. kader der overeenge
komen Koninklijke Unie.
Ruim anderhalve maand heeft eerst
de Commissie-Generaal en heeft ver
volgens de Nederlandse regering ge
poogd de regering van de Republiek
weer op de grondslag van het vrijwillig
bij de ondertekening van Linggadjati
aanvaardde. Tevergeefs.
EEN STIJGEND AANTAL
BESTANDSCHENDINGEN
Landgenoten, daar is meer.
Op 14 October van verleden jaar werd
tussen Nederland en de Republiek een
militair bestand gesloten, krachtens
hetwelk alle daden van wapengeweld
wederzijds achterwege zouden worden
gelaten.
Nederland heeft aanstonds officieel
WARMER.
De Bilt verwacht tot Dinsdagavond:
Windstille nacht met plaatselijk ne
vel of mist. Morgen in de loop van de
dag geleidelijk weer iets toenemende
bewolking, maar nog vrijwel nergens
buienvorming Flinke stijging van tem
peratuur, Matige wind tüssen Zuid-
West en Zuid-Oost.
22 JULI.
Zon op: 4.45 uur: onder: 20.46 uur.
Maan op: 10.13 uur; onder: 23.14 utir
(24 Juli E.K.)
Hoogwater te Katwijk te 7.10 en 19-34
uur.
gevolg gegeven aan de verplichting; bij
dit bestand aanvaard. Nog diezelfde
dag, 14 October 1946, werden de Neder
landse strijdkrachten telegrafisch in
kennis gesteld van het gesloten bestand
onder toevoeging van_ de instructie, dat
zij zich van dit ogenblik af, Yan iedere
vijandelijkheid hadden te onthouden..
De Republiek echter van haar kant
heeft eenzelfde verklaring eerst maan
den nadien afgelegd en is vervolgens
daarop weer gedeeltelijk teruggekomen.
Zij heeft nimmer opgehouden daden te
stellen in lijnrechte strijd met dit be
stand, en ontkent dit ook niet.
Van de ondertekening van het be
stand af tot vandaag toe zijn van Re-
publikein's grondgebied uit overschrij
dingen der demarcatielijnen, schermut
selingen, aangebonden door regelmati
ge of onregelmatige troepenonderdelen,
beschietingen van Nederlandse pa
trouilles. brandstichtingen in de kam
pongs, intimidatie, mishandeling, ont
voering en doodslag, optreden van sluip
schutters en artillerie, aanleg van stel
lingen, storing van telefoon en spoor
wegverbindingen. vernieling van wegen
en bruggen enzovoort aan de orde van.
de dag geweest.
Linggadjati zou een tijdperk van
eerlijke samenwerking inluiden. Niet
temin is het aantal schendingen sinds
de ondertekening van Linggadjativ de
duizend gepasseerd.
Byons bezoek aan Indonesië heb
ben mijn ambtgenoot van overzeese
gebiedsdelen en ikzelf de toestand in
ogenschouw genomen; wij zijn diep
onder de indruk gekomen van het
welhaast bovenmenselijk geduld, dat
van onze Nederlandse soldaten werd
gevergd.
Zeker: ook onzerzijds hebben
schendingen van het bestand plaats
gevonden. De republiek heeft er en
kele tientallen medegedeeld. Al deze
gevallen zijn onderzocht en over elk
hunner is een rapport opgemaakt en
toegezonden aan de Republiek. Nim
mer heeft de Republiek ons enig rap
port doen toekomen aangaande door
ons opgegeven schendingen.
Herhaaldelijk hebben wij van de Re
publiek geëist, dat zy een einde zou
maken aan deze onhoudbare toestand.
In de documenten, gewisseld na 27 Mei,
waarover ik u zo juist sprak, is telkens
opnieuw de eis gesteld opdracht te ge
ven tot staking van de vijandelijkhe
den. De Republiek heeft deze eis zolang
mogelijk genegeerd en ten slotte afge
wezen omdat zij een eenzijdig gestelde
voorwaarde zou inhouden. In werkelijk
heid heeft Nederland van de eerste dag
af het bestand nageleefd en bovendien
voorgesteld om wederzijds de troepen
terug te trekken en te verminderen
mits zij door ene deugdelijke politie
organisatie zou worden vervangen.
Landgenoten, ik behoef u niet te zeg
gen dar het de regering in de laatste
maanden niet gemakkelijk is gevallen
haar lankmoedigheid jegens dit allés
te bewaren. Men zal van haar niet kun
nen getuigen, dat zij het geduld niet tot
het uiterste heeft betracht. Zij heeft dit
gedaan vooreerst omdat zij de overtui
ging koesterde en nog koestert, dat
zeer velen zowel binnen als buiten het
Republikeinse gebied Indonesië in het
algemeen en Java en Sumatra in het
bijzonder willen opbouwen in blijven
de samenwerking met Nederland.
Zij heeft dit gedaan omdat zij zowel
in de verwerping der grondgedachten
van Linggadjati als in de voortdurende
bestandsschendingen boven al het drij
ven zal van bepaalde groepen binnen
de Republiek die helaas ten slotte zo
machtig bleken, dat zij v degenen, die
een eerlijke, constructieve politiek voor
stonden, dwongen tot heengaan of het
onmogelijk maakten voorstellen die
deze personen redelijk achten, aan te
DJOKJA VERLOOCHENT
EIGEN VOORMANNEN.
Hij heeft dit gedaan, omdat zij elders,
in de Malino-gebieden steeds meer de
gelegenheid kreeg te tonen, wat in
goede samenwerking te bereiken valt;
hoe daar in onderling vertrouwen, con
structief werk kan worden aangevat.
Ten slotte scheen dit ook'met de Re
publiek nog mogelijk te worden. Op 15
Juli werd overeenstemming bereikt met
hare vertegenwoordigers, met de naluis
ter-president, de vice-minister-presi
dent en twee andere ministers over uit
voeringsmaatregelen die de hoop sche-,
nen te wettigen, dat een begin kon
worden gemaakt met de practische sa
menwerking. Helaas verwierp Djokja
ook deze overeenkomst van haar eigen
voormannen. Zoals vroeger al de heer
Sjahrir tot aftreden werd gedwongen,
werd nu de heer Sjarifoeddin gebracht
tot bestrijding der voorstellen, door
hem zelf aanvaard.
LANKMOEDIGHEID NIET
LANGER MOGELIJK.
Landgenoten, er komt een nunt,
waarop lankmoedigheid ophoudt" een
deugd te zün.
Nu het vaststaat, dat de tegenwoor
dige regering der Republiek economi
sche afbraak en plundering, monetaire
verwarring en wetteloosheid, niet kan
tegengaan en dus allerminst in staat
mag worden geacht om in haar gebied
veiligheid en recht te verzekeren en
anderzijds weigert om samen met ons
de voorwaarden hiertoe te scheppen;
nu vaststaat, dat indien hier niet
snel verandering in komt, talrijke
economische objecten, utiliteitsbedrij-
ven, verkeerswerken en andere waarde
volle bezittingen merendeels toebeho
rende aan niet-Indonesiërs en buiten
landers, mitsgaders grote voortaden
levensmiddelen en grondstoffen, waar
de wereld de grootste behoefte aan
heeft, zullen worden vernield;
nu de gevaren voor de bewoners van
bepaalde streken door het uitblijven
van een behoorlijke voedselvoorziening
worden vergroot, en nu vaststaat, dat
deze Republikeinse regering weigert aan
het gerechtvaardigd verlangen der Ne
derlandse rgering, tot het beëindigen
van aj deze aparte schendingen van
eenmaal aangegane overeenkomsten ge
volg te geven; nu moet de Nederlandse
regering zich op het standpunt stellen,
dat èn*het op 14 October 1946 gesloten
bestand èn de op 25 Maart 1947 gete
kende overeenkomst van Linggadjati
door de Republikeinse regering eri haar
organen zodanig zijn overtreden en ge
schonden, dat de Nederlandse regering
hierbij goede wil niét meer aanwezig
kan achten en dus haar vrijheid van
handelen overeenkomstig hetgeen bü<
het aangaan der overeenkomst van
Linggadjati harerzijds is uitgestippeld,
meet hernemen.
De Nederlandse regering heeft dit
gedaan.
Zij heeft de Landvoogd gemachtigd,
om, gezien het nog steeds voortduren,
het verscherpen zelfs van de vijande
lijkheden, de vernielingen en ai wat
dies meer zij, met de hem ter beschik
king staande strijdmacht tot politioneel
optreden over te gaan, om datgene te
verwezenlijken, waartoe de Republiek
zelf onmachtig blijkt.
Landgenoten, de regering verheelt
niet, dat deze stap haar zelf grote
moeite heeft gekost en zij is er zich van
bewust, dat hierdoor bij velen onder u
naast bezorgdheid voor hen, die ginds,
ver overzee, hun plicht moeten doen, een
teleurstelling wordt gewekt, niet gerin
ger dan de hare.
Wij hebben zorgvuldig nagelaten eni
ge druk op de Republiek uit te oefenen
zolang het erom ging tot een accoord
te geraken Integendeel, de Nederland
se regering is de Republiek in deze zo
ver mogelijk tegemoetgekomen Zij
heeft volledig begrip getoond voor het
gezonde nationalistische streven, het
welk zich in Indonesië heeft geopen
baard. Dat haar iedere neiging om dit
gezonde nationalisme te weerstreven
vreemd is, Oost-Indonesië en West-
Borneo kunnen het getuigen en getui
gen het ook.
Wjj hebben de Republiek in volko
men vrijheid tot een overeenkomst be-
wogen op beginselen .waarvan v/lj de
"juistheid blijven erkennen en de toe
passing blijven vergen, ook nu.
Het is echter ten enenmale onaan
vaardbaar. dat, wanneer eenmaal een
overeenkomst vrijwillig is getekend, deze
van dag tot dag wordt geschonden,
LINGGADJATI BLIJFT
RICHTSNOER.
De regering blijft aan de beginse
len van Linggadjati vasthouden. Wie
mocht menen, dat nu aanleiding is
om zich van deze beginselen te ont
doen, zal de regering tegenover zich
vinden.
De toepassing dezer richtlijnen ten
aanzien van de beide andere, reeds
gevormde deelstaten van Indonesië
en ten aanzien van al die delen, die
daartoe de wens alsnog zullen te
kennen geven, zal ononderbroken
voortgang vinden. Ook tegenover de
Republiek behouden zij ten volle hun
kracht.
Zodra een leiding der Republiek
bereid en bij machte zal blijken tot
ene daadwerkelijke samenwerking
overeenkomstig Linggadjati, staat ene
gelijkberechtigde plaats, als door de
andere deelstaten ingenomen, in de
kring van de Verenigde Staten van
Indonesië voor haar open".
Dr. Van Mook heeft aan de republi
keinse regering de volgende brief over
handigd
„Namens de Nederlandse regering
zie ik mij tot haar en mijn leedwezen
genoodzaakt het volgende mede te
delen:
De yerwerping van de laatste voor
stellen, welke ik Uw minister-presi
dent mocht doen op 15 dezer, heeft de
Nederlandse regering tot -de overtui
ging gebracht, dat de republikeinse
regering hetzij niet bereid, hetzij niet
in staat is, om aan redelijke eisen vol
doende uitvoering té geven, t.w. aan
het op 14 October 1946 gesloten be
stand en aan de op 25 Maart tot stand
gekomen overeenkomst.
VERZAAKTE VERPLICHTINGEN.
De feiten hebben uitgewezen, dat dit
bestand in werkelijkheid door de repu
blikeinse strijdkrachten nimmer is na
gekomen, BÖ voortduring hebben er
van Indonesische kant vijandelijkheden
plaats gevonden op de demarcatiélij-
nen, zowel gericht tegen onze strijd
krachten als tegen de bevolking binnen
het door ons beschermde gebied. In
sommige gevallen droegén deze aanval
len een zodanig georganiseerd karak
ter en werden zij op zo duidelijke wijze
door de republikeinse militaire leiders
geïnstrueerd of goedgekeurd, dat wij
ons genoodzaakt zagen, daartegen
krachtig op te treden en door bepaalde
uitbreidingen van het bezette gebied te
trachten een veiliger en draaglijker
toestand te scheppen. Doch ook deze
beperkte maatregelen en de daarop ge
volgde onderhandelingen konden niet
leiden tot staking van de vijandelijk
heden aan republikeinse zijde.
Evenzo is een gewelddadig optreden
van hét republikeinse gebied uit togen
de daarbuiten vallende delen van Indo
nesië nimmer gestaakt. Ook het recen
te ontslag van de tot voor kort in
strijd met de overeenkómst van Ling
gadjati gehandhaafde republikeinse
gouverneurs voor die gebieden bracht
niet met zich mee een staking van de
activiteit van bkmen het republikeinse
gebied bestaande organisaties, wier
doelstelling het is om ook met geweld
dadige middelen de onrust en agitatie
in bepaalde delen van Oost-Indonesië
en Borneo gaande te houden.
De afsluiting van bepaalde steden
zoals Medan van het omliggende repu
blikeinse gebied, als gevolg waarvan
belangrijke delen, vooral ook van de
Chinese bevolkingsgroep, met de hon
gerdood bedreigd werden, is niet opge
heven, ondanks de toezegging en de
mededeling van republikeinse zijde, dat
daartoe reeds meer dan een week ge
leden bevelen zouden zijn gegeven.
Daarbij zijn met name gedurende de
laatste maanden de vernielingen in en
buiten de demarcatielijnen niet ge
staakt, doch deze hebben integendeel
een steeds ernstiger karakter aange
nomen.
ZELFS WEIGERINGEN.
Ten slotte heeft ook de republikeinse
regering geweigerd een duidelijke stap
te doen, die werltelijk tot staking van
de vijandelijkheden had kunnen lei
den, zonder dat daarmede aan het ge
zag van de republiek iets te kort zou
If zijn gedaan.
Zij is teruggevallen op een voorstel,
dat in wezen niets anders betekent dan
een herhaling van de vroegere be
standsbepalingen, die nimmer door de
republikeinse bevelhebbers zijn nage
leefd, ook niet in gebieden als het re
gentschap Modjokerto, waar de maat
regelen voor demilitarisering reeds wa
ren overeengekomen.
Betreffende dp overeenkomst werd
op 27 Mei door de Commissie-Generaal
een aantal eindvoorstellen gedaan '«n is
na moeizaam en langdurig overleg een
deel hiervan althans op papier aan
vaard. Daaronder viel de door de Ne
derlandse regering voorgestelde zeer
snelle en ruime uitvoering van ar
tikel 15 door instelling van een fede
rale raad, die in wezen gedurende de
overgangsperiode de regering zou vor
men. zij het met behoud van de be
voegdheden de jure van de vertegen
woordiger der Kroon. Voorts is onder
niet zeer duidelijk voorbehoud het voor
stel aanvaard aangaande de buiten
landse betrekkingen, welk voorstel niets
anders was dan een zeer royale uitvoe
ring van hetgeen ter zake uitdrukkelijk
was overeengekomen,
BUITENLANDSE BETREKKINGEN.
Niettemin is de republikeinse rege
ring zowel na ondertekening van de
overeenkomst als na bovengenoemde
aanvaarding van bedoelde voorstellen
voortgegaan met het aanknopen van
met die overeenkomst volstrekt strij
dige buitenlandse relaties en met de
handhaving van 'de functionarissen,
die in h^t overeengekomen stelsel niet
passen.
De aanvaarding van de economische
voorstellen kan slechts worden gezien
in samenhang met het voorstel omtrent
de bijzondere politie, daar zondereen
werkelijk effectief gemeenschappelijk
apparaat voor herstel en handhaving
van orde en veiligheid uitvoering van
bedoelde economische voorstellen on
mogelijk moet-worden geacht. Dit laat
ste -voorstel werd echter op het hoofd
punt, namelijk de samenwerking tussen
Nederlandse en Indonesische politle-
eenheden, door de republikeinse rege
ring verworpen.
Onder deze omstandigheden moet de
Nederlandse regering verklaren, dat
zij zich na een zo langdurig en vruch
teloos pogen om van republikeinse
kant e^n werkelijk vreedzame samen
werking te verkrijgen, niet meer ten
opzichte van de Republiek gebonden
kan achten, noeh aan het bestand,
noeh aan de overeenkomst.
Zij kan de verantwoordelijkheid niet
blijven dragen voor een toestand, die
op zichzelf onhoudbaar is en die tot een
steeds verdere verzwakking moet lei
den van de economische en geestelijke
grondslagen, waarop alleen de souve-
reine Verenigde Staten van Indonesië
en de Nederlands-Indonesische Unie
snel en deugdelijk kunnen worden ee-
bouwd.
Zij herneemt derhalve haar vrij
heid van handelen en zal zodanige
maatregelen treffen, dat aan die on
houdbare toestand een einde wordt
gemaakt en die voorwaarden van or
de en veiligheid worden geschapen,
welke de uitvoering van genoemd pro
gramma, zoals dat vervat is in de
overeenkomst van Linggadjati, moge
lijk maken.
WAT AAN DE MILITAIRE
ACTIE VOORAFGING.
Voordat dr. Beel Zondagavond de
politionele actie" aankondigde, had de
Republiek nog de volgende stappen on
dernomen ten einde te trachten mili
taire actie te voorkomen. Reuter meldde
Zaterdag uit Batavia, dat de Republi
keinse regering had besloten om Groot-
Brittannië, India, Australië en de lan
den van de Arabische Liga te verzoe
ken op het laatste ogenblik te interve
niëren ten einde een- oorlog in Indonesië
te verhinderen.
Voorts overhandigde zij een schrijven
aan de Commissie-Generaal, waarin
deze werd uitgenodigd de nog onopge
loste problemen op vredelievende wijze
op te lossen of anders overeen te ko
men een voorzitter van vreemde natio
naliteit te benoemen tot arbitrage in
zake de nog bestaande geschillen
VERKLARING DER BRITSE
REGERING.
Het Britse ministerie van buiten
landse zaken heeft gisteravond in een
officieel communiqué verklaard, dat de
Britse regering aan de Nederlandse
regering heeft dpen weten, dat zij altijd
nisterie van buitenlandse zaken geleid,
waar de onder verdenkingstaande repu
blikeinen bijeen zijn gebracht Er werd
geen weerstand geboden. Dr. Gani ha-d
zich in alle haast gekleed. Hij droeg
burgerkleding over zijn pyama.
De Nederlandse autoriteiten hebben
een militaire veiligheidscensuur inge
steld, die echter niet van politieke aard
zal zijn; Vóór middernacht was de be
zetting van de republikeinse geboilwen
voltooid.
De ministers Gani en Tamzil zijn
kort na hun wegvoering onder militaire
geleide wederom teruggebracht naar hun
ambtswoning, waar zy onder Neder
landse militaire bewaking k|Unnen ver
blijven. Andere republikeinen, onder wie
burgemeester Soewirjo, zijn tijdelijk on
dergebracht in het republikeinse minis
terie van buitenlandse zaken.
De secretaris van de Commissie-Ge
neraal, mr. P. Sanders, vertrekt Woens
dag naar Nederland voor het uitbrengen
van rapport
Gani en Tamzil hebben tegenover
Reuter een beroep gedaan om een on
derhoud met de consuls-generaal van
Engeland, Amerika, China, Frankrijk
__odti Australië te hebben ten einde hen te
bereid was en is haar góéde diensten^ bewegen tot interventie. Zij protesteer
aan beide partijen aan te bieden. Dit
aanbod is heden aan beide partijen op
nieuw gedaan. Het communiqué deelt
verder mede, dat deze stap ondernomen
is na volledig overleg met de regering
van de Verenigde Staten.
„INLEIDENDE" OPERATIES
BEGONNEN.
Reuter meldde gisteravond uit Ba
tavia
„Hedenavond zijn om 23 uur Ja vat ij d
..inleidende" operaties door de Neder
landse strijdkrachten ingezet. Alle repu
blikeinse gebouwen te Batavia werden
bezet.
GANI EN TAMZIL ONDER
BEWAKING.
den tegen het feit, dat Nederlandse sol
daten hen in arrest hadden gesteld vijf
tien minuten na ontvangst der Neder
landse nota, waarin het- verbreken van
de betrekkingen met de Republiek werd
medegedeeld, en voordat zü de tijd had
den gehad hun regering te Djokja hier'
van in kennis te stellen. Dr, Gani ver
klaarde verder, dat hij de Amerikaanse
consul-generaal verwacht had met een
nota van het Amerikaanse ministerie
van buitenlandse zaken, maar verrast
was dat £le consul-generaal zich niet
aan zijn afspraak gehouden had. „Enge
land en Amerika moeten' ogenblikkelijk
stappen ondernemen om aan deze ca
tastrofe een einde te maken", aldus dr,
I Gani. Hij protesteerde vervolgens
*Te ^middernacht is dr. Gani door de de ruwe en medogenloze wijze, waarop
straten van Batavia, lie door Ambon-1 hij en zijn mede-republikeinen door Ne-
nezen waren afgezet naar het doo- dey -'erlandse en Ambonnese soldaten gear-
Neaerlanders bezette republikeinse mi-| resteerd waren.
HET VERDERE VERLOOP.
Toen de Nederlandse actie te Batavia
begon, waren alle telefoonverbindingen
verbroken. Door een verkeerde uitleg
van een militaire order heeft ook het
centraal telegraafkantoor bevel gekre
gen de werkzaamheden te staken, doch
niet nadat de correspondenten hun
eerste verslagen over de ontwikkeling
hadden geseind. De voorbereidingen
voor de overname van de republikeinse
gebouwen begon reeds vroeg op de dag
met aanzienlijke militaire activiteit op
straat en in de hoofdkwartieren van
leger en politie. Gewapend met geweren,
pistolen en tommy guns arriveerden
politietroepen en Nederlandse soldaten
in motorlorries aan de stations, de post
kantoren, de republikeinse regeringsge
bouwen en openbare nutsbedrijven en
namen deze over, zonder dat tegenstand
geboden' werd. Eerder hadden de repu
blikeinse autoriteiten hun personeel ge
ïnstrueerd geen 'tegenstand te bieden.
Zij hebben aan iedere employe 2 maan
den salaris uitbetaald en zoveel mogelijk
levensmiddelen uitgereikt als beschik
baar waren en hen tevens bevolen van
morgenochtend af de non-coperatie
campagne te beginnen.
De Nederlandse strijdkrachten zijn
om 24 uur plaatselijke tijd van alle be
zette zones op Java uit begonnen met
plaatselijke militaire acties.
Waarnemers zijn van mening, dat het
ten minste twee dagen in beslag zal
nemen om mijnen en obstakels op te
ruimen voordat de Nederlanders in de
richting van het binnenland kunnen
optrekken.
De mate, waarin de republikeinen
weerstand zullen bieden, blijft een
vraagpunt. Met tenminste twee divisies
ln Oost-Java, welke hun basis hebben
in Malang, een divisie in MiddenJava
en twee in Dest-Java zullen de republi
keinen, naar men verwacht, scherp te
genstand bieden aan de Nederlandse
openingsaanvallen om zich vervolgens
terug te trekken in het beboste berg
land, waar zij een zeer lastige guerilla
zouden kunnen voeren.
Het republikeinse, persbureau Antara
meldt verder over de militaire actie's
dat een Nederlands vliegtuig boven
Cheribon pamfletten heeft uitgeworden,
ondertekend door generaal Spoor; waar
in hij de bevolking aanmaant tot kalmte
en oproept geen verschroeide-aarde-
tactiek toe te passen. De pamfletten
doen tevenr een beroep op het burger-
'iike bestuur en de Mo-'emse leiders en
op het volk om de Nederlandse troepen
hun volle vertrouwen te schenken.
ber der republikeinse strijdkrachten,
richtte zich tot het indonesische volk
met de woorden: „Thans is het ogenblik
voor alle Indonesiërs aangebroken om
hun land te verdedigen; tegen de Ne
derlandse aanval. Het gaat om de ver
dediging van onze natie". Hij verklaarde
verder, volgens „Antara", dat de Ne
derlanders de aanval waren begonnen
zonder enige voorafgaande oorlogsver
klaring".
Verdere republikeinse berichten ma
ken melding- van Nederlandse lucht-
activiteit boven de vliegvelden Madioen,
Malang enSoerakarta, waar hangars
werden gebombardeerd evenals een
munitie-opslagplaats nabij Magelang.
Het republikeinse persbureau meldt
verder, dat de Nederlanders een aanval
op het front van West-Java hebben
ingezet en dat mitrailleurs en mortieren
over en weer actief waren.
RADIO-REDE VAN DR. VAN MOOK.
Dr. Van Mook heeft in de vroege
morgen van heden een radio-rede ge
houden, waarin hij aan het Indonesi
sche volk bekend maakte, dat de Ne
derlandse regering haar vrijheid van
handelen hernomen heeft. „Ik ben er
van overtuigd", aldus dr. Van Mook,
„dat niettegenstaande schijn van mis
lukking, die dit besluit zou kunnen wek
ken, wij staan aan het begin van een
periode, waarin werkelijk herstel mo
gelijk zal zijn". Hij voegde hieraan toe,
„dat de regering de overtuiging had,
dat dit besluit de medewerking en goed
keuring zou verkrijgen van zeer vrfen.
die ontevreden zijn over de huidige si
tuatie en die zich realiseren, dat het
voortduren hiervan het tot stand bren
gen van de werkelijke vr^je Verenigde
Staten van Indonesië onmogelijk zou
maken".
Te middernacht legde dr. Van Mook
tegenover de pers nog een verklaring
af, waarin hij zeide, dat de regering
met het oog op haar uiteindelijke ver
antwoordelijkheid en haar onverander
lijke wil om het politieke programma,
vervat in de overeenkomst van Ling
gadjati uit te voeren, geëigende maat
regelen zal nemen ten einde orde en
veiligheid te herstellen in voldoende
grote gebieden (spatiëring van
ons Red.) om dat programma te
verwezenlijken.
Zij is overtuigd, dat zij daarbij de
hulp en goedkeuring zal verkrijgen van
talloze Indonesiërs, die er rich van be
wust zijn, dat het redrag of het gebrek
aan gezag van de huidige republikeinse
regering slechts tot onheil kan leiden
Generaal Soedirman, opperbevelheb- I én nimmer de stevige grondslagen kan
verschaffen voor een voortgezette sa
menwerking met Nederland en de vrije
Ver. Staten van Indonesië.
Het persbureau Antara deelde vol
gens U. P. mede, dat hedenmorgen zwa
re gevechten bij Semarang zijn uitge
broken. Soerakarta en andere steden
zouden door de Nederlandse luchtmacht
zijn gebombardeerd en met machine
geweervuur bestookt. Tevens wordt mel
ding gemaakt van een artillerie-bom
bardement op Semarang.
In Oost-Java werd een personentrein
door Nederlandse vliegtuigen onder vuur
genomen. Vier Nederlandse vliegtuigen
vlogen gedurende vijftig minuten boven
Djokja. Nederlandse amphlbie-vliegtui-
gen en een Nederlands oorlogsschip zijn
de haven van Cheribon binnengekomen.
Het republikeinse kabinet is heden te
Djokja bijeengekomen.
y „ANTARA" GESLOTEN.
Nederlandse militairen hebben het
republikeinse persbureau „Antara". dat
tot op het laatste ogenblik berichten
over de gevechten had doorgegeven, gé-
sloten.
In Batavia is de avondklok ingesteld
van 18.30 tot 5.30 uur. De republikein
se radio-zender te Batavia, die afgelo
pen nacht door de Nederlanders werd
gesloten, heeft hedenmorgen de uit
zendingen onijler Nederlandse supervi
sie hervat.
De handel te Batavia ligt thans ge
heel stiL Het republikeinse geld heeft
bijna alle waarde verloren, terwijl ook
de Nederlands-Indische gulden aanmer
kelijk in waarde is gedaald.
DAGORDER VAN GENERAAL
SPOOR.
De opperbevelhebber der Nederlandse
strijdkrachten, luitenant-generaal Spoor,
heeft in een dagorder ontkend, dat de
Nederlanders de oorlog zijn begonnen
tegen het Indonesische volk. „Beginse
len van rechtvaardigheid en gerechtig
heid en van plicht en verantwoordelijk
heid tegenover de millioehen inwoners
van Indonesië en van Nederland heb
ben onze regering er toe doen besluiten
de Republiek te dwingen om uit te voe
ren wat zij vrijwillig op zich heeft ge
nomen". „Onze vijanden zijn zij, die
trachten de eerlijke uitvoering van de
overeenkomst, welke is aangegaan te
saboteren. Ofschoon momenteel de
kracht der wapens het voornaamste
woord zal spreken, toch blijft het be
ginsel van vrijheid voor de Indonesi
sche volken, dat in onze o^ereenkoms*
is neergelegd, onveranderd richtsnoer
onzer toekomstige politiek".