Landvoogd is gemachtigd tot politioneel optreden Minister-president Beel tot het Nederlandse volk Actie te Batavia bereids ingezet Linggadjati blijft richtsnoer onzer politiek WEERBERICHT Hoe dr. Yan Mook Djokja kennis gaf van het genomen besluit Zware beschuldigingen tof de republiek gericht Het verloop der militaire operaties Gani en Tamzil onder bewaking Verklaringen van dr. Van Mook en Generaal Spoor 86ste Jaargang MAANDAG 21 JULI 1947 No. 26138 LEIDSCH DAGBLAD Directeur: J. W. Henny Hoofdredactie: B. W. Menkhorst en J. Brouwer DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN f3,30 per 3 maanden; 26 cents per week Telefoon Dir. en Adm.: 25041; Red.: 2150? Witte Singel 1, Lelden - Giro no.: 57055 Zoals wij gisteravond nog per bulletin in de stad hebben bekend ge maakt heeft de minister-president dr. Beel gisteravond in een radiorede over beide zenders medegedeeld, dat de Regering de Luitenant-Gouver neur-Generaal, dr. Van Mook beeft gemachtigd om met de ïn Indonesië beschikbare strijdkrachten over te gaan tot gewapend optreden om de grondslagen van Linggadjati te verwezenlijken, nu gebleken is, dat de hui dige regering van de Republiek onmachtig en niet bereid is deze in prac- tijk te brengen. Zodra de leiding van de Republiek bereid en bij machte is om een politiek van daadwerkelijke samenwerking in de geest van Linggadjati te voeren, staat haar plaats in de Verenigde Staten van Indonesië open. Gisteravond om acht uur heeft de minister-president dr. L. J. M. Beel zich over de beide radiozenders met de volgende rede tot het Nederlandse volk gericht „Landgenoten, De gebeurtenissen in Indonesië ne men een zo ernstigp loop, dat ik meen u geen ogenblik langer dan strikt nood zakelijk is, in het onzekere te mogen laten. In dit onzekere immers hebben wij nu lang genoeg verkeerd. U zowel als ik. En met mij al degenen in het kabi net zowel als daarbuiten, die in de laatste Aaanden dag- aan dag, om niet te zeggen dag en nacht, al hun krach ten hebben ingespannen om tot een vredelievende oplossing der gerezen moeilijkheden te geraken. Ik zal u ene opsomming besparen van de pogingen daartoe aangewend, doch enkele feiten moge ik in uw her innering terugroepen. Op 27 Mei IJ. voleindigde de Commis sie-Generaal het moeizaam om de ron de tafel onderhandelen met de Re publiek over de uitvoering van enkele onderdelen der Linggadjati overeen komst, zulks omdat zij de overtuiging had opgedaan, dat verdere besprekin gen tot geen aannemelijk resultaat zou den leiden. De wederpartij immers gaf blijk te steunen op beginselen, die in lijnrechte strijd waren met de overeen komst van Linggadjati, door diezelfde wederpartij geparafeerd -en getekend en bovendien ging zij blijkbaar er van uit, dat de toestand eindeloze onder handelingen zou gedogen. EEN LAATSTE BLIJK VAN ONZE GOEDE WIL NIET AANVAARD. De Commissie-Generaal heeft in haar nota van die 27ste Mei een laatste po ging ingezet om de Republiek tot an dere gedachten te brengen. Zij meende, dat dit niet beter kon geschieden dan door alle kaarten oper op tafel te leg gen. De Commissie-Generaal ontvouw de aan de Republiek een nauwkeurig uitgewerkt program voor de uitvoering der overeenkomst van Linggadjati over de hele lijn. Zij deed dit in de hoop, dat de Re publiek hierdoor zou worden overtuigd van de eerlijke wil der Nederlandse re gering en niet slechts naar de letter maar ook naar de geest de overeen komst van Linggadjati uit te voeren en dat de Republiek in die overtuiging aanleiding zou vinden en ook harer zijds de beginselen dezer overeenkomst tot richtsnoer te nemen, zodat deze weer als. gemeenschappelijk uitgangs punt bij* de verdere uitwerking kon dienen. Uit de sindsdien van de zijde der Re publiek geproduceerde documenten en afgelegde verklaringen zomede uit de daden harer gezagsdragers treedt naar voren, hoezéér de Republiek vast houdt aan grondgedachten, die in strijd met uitdrukkelijke bepalingen der door haar vrijwillig aangegane overeenkomst. Dit spreekt in het bijzonder ten aanzien van het feit. dat de Republiek vast houdt aan de miskenning van de aan Nederland's souvereiniteit verbonden verantwoordelijkheid voor de handha ving van veiligheid en recht in heel In donesië gedurende de overgangstijd, als mede opeist de erkenning van een sou- sereiniteit harerzijds, die haar noch in de overgangstijd, noch daarna toekomt, doch die slechts bedoeld is voor de Ver enigde Staten van Indonesië in hun ge heel binnen bet. kader der overeenge komen Koninklijke Unie. Ruim anderhalve maand heeft eerst de Commissie-Generaal en heeft ver volgens de Nederlandse regering ge poogd de regering van de Republiek weer op de grondslag van het vrijwillig bij de ondertekening van Linggadjati aanvaardde. Tevergeefs. EEN STIJGEND AANTAL BESTANDSCHENDINGEN Landgenoten, daar is meer. Op 14 October van verleden jaar werd tussen Nederland en de Republiek een militair bestand gesloten, krachtens hetwelk alle daden van wapengeweld wederzijds achterwege zouden worden gelaten. Nederland heeft aanstonds officieel WARMER. De Bilt verwacht tot Dinsdagavond: Windstille nacht met plaatselijk ne vel of mist. Morgen in de loop van de dag geleidelijk weer iets toenemende bewolking, maar nog vrijwel nergens buienvorming Flinke stijging van tem peratuur, Matige wind tüssen Zuid- West en Zuid-Oost. 22 JULI. Zon op: 4.45 uur: onder: 20.46 uur. Maan op: 10.13 uur; onder: 23.14 utir (24 Juli E.K.) Hoogwater te Katwijk te 7.10 en 19-34 uur. gevolg gegeven aan de verplichting; bij dit bestand aanvaard. Nog diezelfde dag, 14 October 1946, werden de Neder landse strijdkrachten telegrafisch in kennis gesteld van het gesloten bestand onder toevoeging van_ de instructie, dat zij zich van dit ogenblik af, Yan iedere vijandelijkheid hadden te onthouden.. De Republiek echter van haar kant heeft eenzelfde verklaring eerst maan den nadien afgelegd en is vervolgens daarop weer gedeeltelijk teruggekomen. Zij heeft nimmer opgehouden daden te stellen in lijnrechte strijd met dit be stand, en ontkent dit ook niet. Van de ondertekening van het be stand af tot vandaag toe zijn van Re- publikein's grondgebied uit overschrij dingen der demarcatielijnen, schermut selingen, aangebonden door regelmati ge of onregelmatige troepenonderdelen, beschietingen van Nederlandse pa trouilles. brandstichtingen in de kam pongs, intimidatie, mishandeling, ont voering en doodslag, optreden van sluip schutters en artillerie, aanleg van stel lingen, storing van telefoon en spoor wegverbindingen. vernieling van wegen en bruggen enzovoort aan de orde van. de dag geweest. Linggadjati zou een tijdperk van eerlijke samenwerking inluiden. Niet temin is het aantal schendingen sinds de ondertekening van Linggadjativ de duizend gepasseerd. Byons bezoek aan Indonesië heb ben mijn ambtgenoot van overzeese gebiedsdelen en ikzelf de toestand in ogenschouw genomen; wij zijn diep onder de indruk gekomen van het welhaast bovenmenselijk geduld, dat van onze Nederlandse soldaten werd gevergd. Zeker: ook onzerzijds hebben schendingen van het bestand plaats gevonden. De republiek heeft er en kele tientallen medegedeeld. Al deze gevallen zijn onderzocht en over elk hunner is een rapport opgemaakt en toegezonden aan de Republiek. Nim mer heeft de Republiek ons enig rap port doen toekomen aangaande door ons opgegeven schendingen. Herhaaldelijk hebben wij van de Re publiek geëist, dat zy een einde zou maken aan deze onhoudbare toestand. In de documenten, gewisseld na 27 Mei, waarover ik u zo juist sprak, is telkens opnieuw de eis gesteld opdracht te ge ven tot staking van de vijandelijkhe den. De Republiek heeft deze eis zolang mogelijk genegeerd en ten slotte afge wezen omdat zij een eenzijdig gestelde voorwaarde zou inhouden. In werkelijk heid heeft Nederland van de eerste dag af het bestand nageleefd en bovendien voorgesteld om wederzijds de troepen terug te trekken en te verminderen mits zij door ene deugdelijke politie organisatie zou worden vervangen. Landgenoten, ik behoef u niet te zeg gen dar het de regering in de laatste maanden niet gemakkelijk is gevallen haar lankmoedigheid jegens dit allés te bewaren. Men zal van haar niet kun nen getuigen, dat zij het geduld niet tot het uiterste heeft betracht. Zij heeft dit gedaan vooreerst omdat zij de overtui ging koesterde en nog koestert, dat zeer velen zowel binnen als buiten het Republikeinse gebied Indonesië in het algemeen en Java en Sumatra in het bijzonder willen opbouwen in blijven de samenwerking met Nederland. Zij heeft dit gedaan omdat zij zowel in de verwerping der grondgedachten van Linggadjati als in de voortdurende bestandsschendingen boven al het drij ven zal van bepaalde groepen binnen de Republiek die helaas ten slotte zo machtig bleken, dat zij v degenen, die een eerlijke, constructieve politiek voor stonden, dwongen tot heengaan of het onmogelijk maakten voorstellen die deze personen redelijk achten, aan te DJOKJA VERLOOCHENT EIGEN VOORMANNEN. Hij heeft dit gedaan, omdat zij elders, in de Malino-gebieden steeds meer de gelegenheid kreeg te tonen, wat in goede samenwerking te bereiken valt; hoe daar in onderling vertrouwen, con structief werk kan worden aangevat. Ten slotte scheen dit ook'met de Re publiek nog mogelijk te worden. Op 15 Juli werd overeenstemming bereikt met hare vertegenwoordigers, met de naluis ter-president, de vice-minister-presi dent en twee andere ministers over uit voeringsmaatregelen die de hoop sche-, nen te wettigen, dat een begin kon worden gemaakt met de practische sa menwerking. Helaas verwierp Djokja ook deze overeenkomst van haar eigen voormannen. Zoals vroeger al de heer Sjahrir tot aftreden werd gedwongen, werd nu de heer Sjarifoeddin gebracht tot bestrijding der voorstellen, door hem zelf aanvaard. LANKMOEDIGHEID NIET LANGER MOGELIJK. Landgenoten, er komt een nunt, waarop lankmoedigheid ophoudt" een deugd te zün. Nu het vaststaat, dat de tegenwoor dige regering der Republiek economi sche afbraak en plundering, monetaire verwarring en wetteloosheid, niet kan tegengaan en dus allerminst in staat mag worden geacht om in haar gebied veiligheid en recht te verzekeren en anderzijds weigert om samen met ons de voorwaarden hiertoe te scheppen; nu vaststaat, dat indien hier niet snel verandering in komt, talrijke economische objecten, utiliteitsbedrij- ven, verkeerswerken en andere waarde volle bezittingen merendeels toebeho rende aan niet-Indonesiërs en buiten landers, mitsgaders grote voortaden levensmiddelen en grondstoffen, waar de wereld de grootste behoefte aan heeft, zullen worden vernield; nu de gevaren voor de bewoners van bepaalde streken door het uitblijven van een behoorlijke voedselvoorziening worden vergroot, en nu vaststaat, dat deze Republikeinse regering weigert aan het gerechtvaardigd verlangen der Ne derlandse rgering, tot het beëindigen van aj deze aparte schendingen van eenmaal aangegane overeenkomsten ge volg te geven; nu moet de Nederlandse regering zich op het standpunt stellen, dat èn*het op 14 October 1946 gesloten bestand èn de op 25 Maart 1947 gete kende overeenkomst van Linggadjati door de Republikeinse regering eri haar organen zodanig zijn overtreden en ge schonden, dat de Nederlandse regering hierbij goede wil niét meer aanwezig kan achten en dus haar vrijheid van handelen overeenkomstig hetgeen bü< het aangaan der overeenkomst van Linggadjati harerzijds is uitgestippeld, meet hernemen. De Nederlandse regering heeft dit gedaan. Zij heeft de Landvoogd gemachtigd, om, gezien het nog steeds voortduren, het verscherpen zelfs van de vijande lijkheden, de vernielingen en ai wat dies meer zij, met de hem ter beschik king staande strijdmacht tot politioneel optreden over te gaan, om datgene te verwezenlijken, waartoe de Republiek zelf onmachtig blijkt. Landgenoten, de regering verheelt niet, dat deze stap haar zelf grote moeite heeft gekost en zij is er zich van bewust, dat hierdoor bij velen onder u naast bezorgdheid voor hen, die ginds, ver overzee, hun plicht moeten doen, een teleurstelling wordt gewekt, niet gerin ger dan de hare. Wij hebben zorgvuldig nagelaten eni ge druk op de Republiek uit te oefenen zolang het erom ging tot een accoord te geraken Integendeel, de Nederland se regering is de Republiek in deze zo ver mogelijk tegemoetgekomen Zij heeft volledig begrip getoond voor het gezonde nationalistische streven, het welk zich in Indonesië heeft geopen baard. Dat haar iedere neiging om dit gezonde nationalisme te weerstreven vreemd is, Oost-Indonesië en West- Borneo kunnen het getuigen en getui gen het ook. Wjj hebben de Republiek in volko men vrijheid tot een overeenkomst be- wogen op beginselen .waarvan v/lj de "juistheid blijven erkennen en de toe passing blijven vergen, ook nu. Het is echter ten enenmale onaan vaardbaar. dat, wanneer eenmaal een overeenkomst vrijwillig is getekend, deze van dag tot dag wordt geschonden, LINGGADJATI BLIJFT RICHTSNOER. De regering blijft aan de beginse len van Linggadjati vasthouden. Wie mocht menen, dat nu aanleiding is om zich van deze beginselen te ont doen, zal de regering tegenover zich vinden. De toepassing dezer richtlijnen ten aanzien van de beide andere, reeds gevormde deelstaten van Indonesië en ten aanzien van al die delen, die daartoe de wens alsnog zullen te kennen geven, zal ononderbroken voortgang vinden. Ook tegenover de Republiek behouden zij ten volle hun kracht. Zodra een leiding der Republiek bereid en bij machte zal blijken tot ene daadwerkelijke samenwerking overeenkomstig Linggadjati, staat ene gelijkberechtigde plaats, als door de andere deelstaten ingenomen, in de kring van de Verenigde Staten van Indonesië voor haar open". Dr. Van Mook heeft aan de republi keinse regering de volgende brief over handigd „Namens de Nederlandse regering zie ik mij tot haar en mijn leedwezen genoodzaakt het volgende mede te delen: De yerwerping van de laatste voor stellen, welke ik Uw minister-presi dent mocht doen op 15 dezer, heeft de Nederlandse regering tot -de overtui ging gebracht, dat de republikeinse regering hetzij niet bereid, hetzij niet in staat is, om aan redelijke eisen vol doende uitvoering té geven, t.w. aan het op 14 October 1946 gesloten be stand en aan de op 25 Maart tot stand gekomen overeenkomst. VERZAAKTE VERPLICHTINGEN. De feiten hebben uitgewezen, dat dit bestand in werkelijkheid door de repu blikeinse strijdkrachten nimmer is na gekomen, BÖ voortduring hebben er van Indonesische kant vijandelijkheden plaats gevonden op de demarcatiélij- nen, zowel gericht tegen onze strijd krachten als tegen de bevolking binnen het door ons beschermde gebied. In sommige gevallen droegén deze aanval len een zodanig georganiseerd karak ter en werden zij op zo duidelijke wijze door de republikeinse militaire leiders geïnstrueerd of goedgekeurd, dat wij ons genoodzaakt zagen, daartegen krachtig op te treden en door bepaalde uitbreidingen van het bezette gebied te trachten een veiliger en draaglijker toestand te scheppen. Doch ook deze beperkte maatregelen en de daarop ge volgde onderhandelingen konden niet leiden tot staking van de vijandelijk heden aan republikeinse zijde. Evenzo is een gewelddadig optreden van hét republikeinse gebied uit togen de daarbuiten vallende delen van Indo nesië nimmer gestaakt. Ook het recen te ontslag van de tot voor kort in strijd met de overeenkómst van Ling gadjati gehandhaafde republikeinse gouverneurs voor die gebieden bracht niet met zich mee een staking van de activiteit van bkmen het republikeinse gebied bestaande organisaties, wier doelstelling het is om ook met geweld dadige middelen de onrust en agitatie in bepaalde delen van Oost-Indonesië en Borneo gaande te houden. De afsluiting van bepaalde steden zoals Medan van het omliggende repu blikeinse gebied, als gevolg waarvan belangrijke delen, vooral ook van de Chinese bevolkingsgroep, met de hon gerdood bedreigd werden, is niet opge heven, ondanks de toezegging en de mededeling van republikeinse zijde, dat daartoe reeds meer dan een week ge leden bevelen zouden zijn gegeven. Daarbij zijn met name gedurende de laatste maanden de vernielingen in en buiten de demarcatielijnen niet ge staakt, doch deze hebben integendeel een steeds ernstiger karakter aange nomen. ZELFS WEIGERINGEN. Ten slotte heeft ook de republikeinse regering geweigerd een duidelijke stap te doen, die werltelijk tot staking van de vijandelijkheden had kunnen lei den, zonder dat daarmede aan het ge zag van de republiek iets te kort zou If zijn gedaan. Zij is teruggevallen op een voorstel, dat in wezen niets anders betekent dan een herhaling van de vroegere be standsbepalingen, die nimmer door de republikeinse bevelhebbers zijn nage leefd, ook niet in gebieden als het re gentschap Modjokerto, waar de maat regelen voor demilitarisering reeds wa ren overeengekomen. Betreffende dp overeenkomst werd op 27 Mei door de Commissie-Generaal een aantal eindvoorstellen gedaan '«n is na moeizaam en langdurig overleg een deel hiervan althans op papier aan vaard. Daaronder viel de door de Ne derlandse regering voorgestelde zeer snelle en ruime uitvoering van ar tikel 15 door instelling van een fede rale raad, die in wezen gedurende de overgangsperiode de regering zou vor men. zij het met behoud van de be voegdheden de jure van de vertegen woordiger der Kroon. Voorts is onder niet zeer duidelijk voorbehoud het voor stel aanvaard aangaande de buiten landse betrekkingen, welk voorstel niets anders was dan een zeer royale uitvoe ring van hetgeen ter zake uitdrukkelijk was overeengekomen, BUITENLANDSE BETREKKINGEN. Niettemin is de republikeinse rege ring zowel na ondertekening van de overeenkomst als na bovengenoemde aanvaarding van bedoelde voorstellen voortgegaan met het aanknopen van met die overeenkomst volstrekt strij dige buitenlandse relaties en met de handhaving van 'de functionarissen, die in h^t overeengekomen stelsel niet passen. De aanvaarding van de economische voorstellen kan slechts worden gezien in samenhang met het voorstel omtrent de bijzondere politie, daar zondereen werkelijk effectief gemeenschappelijk apparaat voor herstel en handhaving van orde en veiligheid uitvoering van bedoelde economische voorstellen on mogelijk moet-worden geacht. Dit laat ste -voorstel werd echter op het hoofd punt, namelijk de samenwerking tussen Nederlandse en Indonesische politle- eenheden, door de republikeinse rege ring verworpen. Onder deze omstandigheden moet de Nederlandse regering verklaren, dat zij zich na een zo langdurig en vruch teloos pogen om van republikeinse kant e^n werkelijk vreedzame samen werking te verkrijgen, niet meer ten opzichte van de Republiek gebonden kan achten, noeh aan het bestand, noeh aan de overeenkomst. Zij kan de verantwoordelijkheid niet blijven dragen voor een toestand, die op zichzelf onhoudbaar is en die tot een steeds verdere verzwakking moet lei den van de economische en geestelijke grondslagen, waarop alleen de souve- reine Verenigde Staten van Indonesië en de Nederlands-Indonesische Unie snel en deugdelijk kunnen worden ee- bouwd. Zij herneemt derhalve haar vrij heid van handelen en zal zodanige maatregelen treffen, dat aan die on houdbare toestand een einde wordt gemaakt en die voorwaarden van or de en veiligheid worden geschapen, welke de uitvoering van genoemd pro gramma, zoals dat vervat is in de overeenkomst van Linggadjati, moge lijk maken. WAT AAN DE MILITAIRE ACTIE VOORAFGING. Voordat dr. Beel Zondagavond de politionele actie" aankondigde, had de Republiek nog de volgende stappen on dernomen ten einde te trachten mili taire actie te voorkomen. Reuter meldde Zaterdag uit Batavia, dat de Republi keinse regering had besloten om Groot- Brittannië, India, Australië en de lan den van de Arabische Liga te verzoe ken op het laatste ogenblik te interve niëren ten einde een- oorlog in Indonesië te verhinderen. Voorts overhandigde zij een schrijven aan de Commissie-Generaal, waarin deze werd uitgenodigd de nog onopge loste problemen op vredelievende wijze op te lossen of anders overeen te ko men een voorzitter van vreemde natio naliteit te benoemen tot arbitrage in zake de nog bestaande geschillen VERKLARING DER BRITSE REGERING. Het Britse ministerie van buiten landse zaken heeft gisteravond in een officieel communiqué verklaard, dat de Britse regering aan de Nederlandse regering heeft dpen weten, dat zij altijd nisterie van buitenlandse zaken geleid, waar de onder verdenkingstaande repu blikeinen bijeen zijn gebracht Er werd geen weerstand geboden. Dr. Gani ha-d zich in alle haast gekleed. Hij droeg burgerkleding over zijn pyama. De Nederlandse autoriteiten hebben een militaire veiligheidscensuur inge steld, die echter niet van politieke aard zal zijn; Vóór middernacht was de be zetting van de republikeinse geboilwen voltooid. De ministers Gani en Tamzil zijn kort na hun wegvoering onder militaire geleide wederom teruggebracht naar hun ambtswoning, waar zy onder Neder landse militaire bewaking k|Unnen ver blijven. Andere republikeinen, onder wie burgemeester Soewirjo, zijn tijdelijk on dergebracht in het republikeinse minis terie van buitenlandse zaken. De secretaris van de Commissie-Ge neraal, mr. P. Sanders, vertrekt Woens dag naar Nederland voor het uitbrengen van rapport Gani en Tamzil hebben tegenover Reuter een beroep gedaan om een on derhoud met de consuls-generaal van Engeland, Amerika, China, Frankrijk __odti Australië te hebben ten einde hen te bereid was en is haar góéde diensten^ bewegen tot interventie. Zij protesteer aan beide partijen aan te bieden. Dit aanbod is heden aan beide partijen op nieuw gedaan. Het communiqué deelt verder mede, dat deze stap ondernomen is na volledig overleg met de regering van de Verenigde Staten. „INLEIDENDE" OPERATIES BEGONNEN. Reuter meldde gisteravond uit Ba tavia „Hedenavond zijn om 23 uur Ja vat ij d ..inleidende" operaties door de Neder landse strijdkrachten ingezet. Alle repu blikeinse gebouwen te Batavia werden bezet. GANI EN TAMZIL ONDER BEWAKING. den tegen het feit, dat Nederlandse sol daten hen in arrest hadden gesteld vijf tien minuten na ontvangst der Neder landse nota, waarin het- verbreken van de betrekkingen met de Republiek werd medegedeeld, en voordat zü de tijd had den gehad hun regering te Djokja hier' van in kennis te stellen. Dr, Gani ver klaarde verder, dat hij de Amerikaanse consul-generaal verwacht had met een nota van het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken, maar verrast was dat £le consul-generaal zich niet aan zijn afspraak gehouden had. „Enge land en Amerika moeten' ogenblikkelijk stappen ondernemen om aan deze ca tastrofe een einde te maken", aldus dr, I Gani. Hij protesteerde vervolgens *Te ^middernacht is dr. Gani door de de ruwe en medogenloze wijze, waarop straten van Batavia, lie door Ambon-1 hij en zijn mede-republikeinen door Ne- nezen waren afgezet naar het doo- dey -'erlandse en Ambonnese soldaten gear- Neaerlanders bezette republikeinse mi-| resteerd waren. HET VERDERE VERLOOP. Toen de Nederlandse actie te Batavia begon, waren alle telefoonverbindingen verbroken. Door een verkeerde uitleg van een militaire order heeft ook het centraal telegraafkantoor bevel gekre gen de werkzaamheden te staken, doch niet nadat de correspondenten hun eerste verslagen over de ontwikkeling hadden geseind. De voorbereidingen voor de overname van de republikeinse gebouwen begon reeds vroeg op de dag met aanzienlijke militaire activiteit op straat en in de hoofdkwartieren van leger en politie. Gewapend met geweren, pistolen en tommy guns arriveerden politietroepen en Nederlandse soldaten in motorlorries aan de stations, de post kantoren, de republikeinse regeringsge bouwen en openbare nutsbedrijven en namen deze over, zonder dat tegenstand geboden' werd. Eerder hadden de repu blikeinse autoriteiten hun personeel ge ïnstrueerd geen 'tegenstand te bieden. Zij hebben aan iedere employe 2 maan den salaris uitbetaald en zoveel mogelijk levensmiddelen uitgereikt als beschik baar waren en hen tevens bevolen van morgenochtend af de non-coperatie campagne te beginnen. De Nederlandse strijdkrachten zijn om 24 uur plaatselijke tijd van alle be zette zones op Java uit begonnen met plaatselijke militaire acties. Waarnemers zijn van mening, dat het ten minste twee dagen in beslag zal nemen om mijnen en obstakels op te ruimen voordat de Nederlanders in de richting van het binnenland kunnen optrekken. De mate, waarin de republikeinen weerstand zullen bieden, blijft een vraagpunt. Met tenminste twee divisies ln Oost-Java, welke hun basis hebben in Malang, een divisie in MiddenJava en twee in Dest-Java zullen de republi keinen, naar men verwacht, scherp te genstand bieden aan de Nederlandse openingsaanvallen om zich vervolgens terug te trekken in het beboste berg land, waar zij een zeer lastige guerilla zouden kunnen voeren. Het republikeinse, persbureau Antara meldt verder over de militaire actie's dat een Nederlands vliegtuig boven Cheribon pamfletten heeft uitgeworden, ondertekend door generaal Spoor; waar in hij de bevolking aanmaant tot kalmte en oproept geen verschroeide-aarde- tactiek toe te passen. De pamfletten doen tevenr een beroep op het burger- 'iike bestuur en de Mo-'emse leiders en op het volk om de Nederlandse troepen hun volle vertrouwen te schenken. ber der republikeinse strijdkrachten, richtte zich tot het indonesische volk met de woorden: „Thans is het ogenblik voor alle Indonesiërs aangebroken om hun land te verdedigen; tegen de Ne derlandse aanval. Het gaat om de ver dediging van onze natie". Hij verklaarde verder, volgens „Antara", dat de Ne derlanders de aanval waren begonnen zonder enige voorafgaande oorlogsver klaring". Verdere republikeinse berichten ma ken melding- van Nederlandse lucht- activiteit boven de vliegvelden Madioen, Malang enSoerakarta, waar hangars werden gebombardeerd evenals een munitie-opslagplaats nabij Magelang. Het republikeinse persbureau meldt verder, dat de Nederlanders een aanval op het front van West-Java hebben ingezet en dat mitrailleurs en mortieren over en weer actief waren. RADIO-REDE VAN DR. VAN MOOK. Dr. Van Mook heeft in de vroege morgen van heden een radio-rede ge houden, waarin hij aan het Indonesi sche volk bekend maakte, dat de Ne derlandse regering haar vrijheid van handelen hernomen heeft. „Ik ben er van overtuigd", aldus dr. Van Mook, „dat niettegenstaande schijn van mis lukking, die dit besluit zou kunnen wek ken, wij staan aan het begin van een periode, waarin werkelijk herstel mo gelijk zal zijn". Hij voegde hieraan toe, „dat de regering de overtuiging had, dat dit besluit de medewerking en goed keuring zou verkrijgen van zeer vrfen. die ontevreden zijn over de huidige si tuatie en die zich realiseren, dat het voortduren hiervan het tot stand bren gen van de werkelijke vr^je Verenigde Staten van Indonesië onmogelijk zou maken". Te middernacht legde dr. Van Mook tegenover de pers nog een verklaring af, waarin hij zeide, dat de regering met het oog op haar uiteindelijke ver antwoordelijkheid en haar onverander lijke wil om het politieke programma, vervat in de overeenkomst van Ling gadjati uit te voeren, geëigende maat regelen zal nemen ten einde orde en veiligheid te herstellen in voldoende grote gebieden (spatiëring van ons Red.) om dat programma te verwezenlijken. Zij is overtuigd, dat zij daarbij de hulp en goedkeuring zal verkrijgen van talloze Indonesiërs, die er rich van be wust zijn, dat het redrag of het gebrek aan gezag van de huidige republikeinse regering slechts tot onheil kan leiden Generaal Soedirman, opperbevelheb- I én nimmer de stevige grondslagen kan verschaffen voor een voortgezette sa menwerking met Nederland en de vrije Ver. Staten van Indonesië. Het persbureau Antara deelde vol gens U. P. mede, dat hedenmorgen zwa re gevechten bij Semarang zijn uitge broken. Soerakarta en andere steden zouden door de Nederlandse luchtmacht zijn gebombardeerd en met machine geweervuur bestookt. Tevens wordt mel ding gemaakt van een artillerie-bom bardement op Semarang. In Oost-Java werd een personentrein door Nederlandse vliegtuigen onder vuur genomen. Vier Nederlandse vliegtuigen vlogen gedurende vijftig minuten boven Djokja. Nederlandse amphlbie-vliegtui- gen en een Nederlands oorlogsschip zijn de haven van Cheribon binnengekomen. Het republikeinse kabinet is heden te Djokja bijeengekomen. y „ANTARA" GESLOTEN. Nederlandse militairen hebben het republikeinse persbureau „Antara". dat tot op het laatste ogenblik berichten over de gevechten had doorgegeven, gé- sloten. In Batavia is de avondklok ingesteld van 18.30 tot 5.30 uur. De republikein se radio-zender te Batavia, die afgelo pen nacht door de Nederlanders werd gesloten, heeft hedenmorgen de uit zendingen onijler Nederlandse supervi sie hervat. De handel te Batavia ligt thans ge heel stiL Het republikeinse geld heeft bijna alle waarde verloren, terwijl ook de Nederlands-Indische gulden aanmer kelijk in waarde is gedaald. DAGORDER VAN GENERAAL SPOOR. De opperbevelhebber der Nederlandse strijdkrachten, luitenant-generaal Spoor, heeft in een dagorder ontkend, dat de Nederlanders de oorlog zijn begonnen tegen het Indonesische volk. „Beginse len van rechtvaardigheid en gerechtig heid en van plicht en verantwoordelijk heid tegenover de millioehen inwoners van Indonesië en van Nederland heb ben onze regering er toe doen besluiten de Republiek te dwingen om uit te voe ren wat zij vrijwillig op zich heeft ge nomen". „Onze vijanden zijn zij, die trachten de eerlijke uitvoering van de overeenkomst, welke is aangegaan te saboteren. Ofschoon momenteel de kracht der wapens het voornaamste woord zal spreken, toch blijft het be ginsel van vrijheid voor de Indonesi sche volken, dat in onze o^ereenkoms* is neergelegd, onveranderd richtsnoer onzer toekomstige politiek".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1947 | | pagina 1